BALAT

BALAT
MENTEŞE YÖRESİ
MENTEŞE YÖRESİ
Kıyı Ege Bölgesinün Büyük Menderes Oluğu
güneyinde kalan kesimine "Menteşe Yöresi"
denilmektedir.
13. yüzyılda Manteşe yöresi Bizanslıların elinde
bulunuyordu. Bizanslıların "Karya" adını verdikleri bu
yöre aynı yüzyılda Menteşe Beyliğinin eline geçince
"Menteşe" adıyla anılmaya başlandı. Bu yörede
dağların ve bunlar arasında yer alan depresyonların
uzanış doğrultusu kuzeydeki gibi batı-doğu değil,
kuzeybatı-güneydoğu'dur. Bu yöreyi doğudan batıya
doğru ana hatlarıyla şu ünitelere ayırmak mümkündür:
MENTEŞE YÖRESİ
a) Denizli batısında yer alan BABA DAĞI veya AKDAĞ
b) Karacasu vadisi (Dandalaz Vadisi)
c) KARINCALI DAĞ
d) Tavas Ovası-Akçay vadisi
e) DOĞU MENTEŞE DAĞLARI
(Madranbaba Dağı, Oyuklu Dağ)
f) Çine Çayı
g) BATI MENTEŞE DAĞLARI
(Beşparmak, Karakümes, Marçal Dağları)
h) Milas Ovası ve Güllük (Mandalya) Körfezi kıyıları
i) Bodrum yarımadası
ı) Marmaris, Datça, Bozburun Yarımadaları
Menteşe yöresi dağları doğuda Sarayköy-Denizli ovaları batısında yükselen, Harita Genel
Komutanlığı’nca basılan yeni fiziki haritada adı “AKDAĞ” olarak yazılan BABA DAĞI
üç zirveden oluşmaktadır. Babadağ kasabası gerisinde kuzeydeki zirve Baba Dağı (2294),
ortadaki zirve Karababa (2308), güneydeki zirve ise Evrantepe olarak adlandırılmıştır. Bu
dağlar ile Karıncalı Dağ arasında Karacasu vadisi yer almaktadır.
Baba Dağı’ının jeolojik yapısı incelendiğinde
çekirdeğinin I. Zamana ait mermer ve
gnayslardan; etrafının ise daha genç 2. ve 3.
zamana ait tortul kültelerden oluştuğu görülür.
Babadağ (2294 m) ve
Karababa (2308 m)
Babadağ zirvesi Karababa
Babadağ zirvesinde Karababa’da gün batımı
Karababa Zirvesi
2308m.
Baba Dağı’nın güney kesimindeki Evrantepe zirvesi
BABA DAĞI’NDAKİ ÇİÇEKLERDEN BİR KISMI
Güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda uzanan çöküntü hendekleri
içinde akan akarsular Büyük Menderes oluğuna dar boğazlardan
çıkarak erişirler.
Dandalaz Çayı- KUYUCAK
Akçay- NAZİLLİ
Çivril Çayı-AYDIN
güneyinde Büyük Menderes’e karışmaktadır.
Bu akarsular kışın bol su taşıdıkları için Dandalaz vadisindeki
Karacasu kasabası, Akçay depresyonundaki Bozdoğan kasabası,
Çine depresyonundaki Çine kasabası taşkınlardan etkilenmemek
amacıyla vadi içlerinden kaçarak yamaçlarda yer almışlardır.
DANDALAZ VADİSİ (KARACASU VADİSİ)
Karıncalıdağ ile Babadağı arasında Dandalaz çayı vadisi yer almaktadır. Bu vadinin en
önemli yerleşim merkezi 6524 nüfuslu KARACASU kasabasıdır. Karacasu, Karıncalıdağ’ın
eteğinde Dandalaz vadisi yamaçlarında kurulmuştur. Aydın il merkezine 87 km uzaklıktadır.
Bu vadi zeytin, narenciye ve çam ağaçları ile bezenmiş durumdadır.
Derinin, demirin, hamurun, çamurun ve mermerin hayat bulduğu Karacasu’da elma, zeytin,
tütün ve nar bolca yetiştirilir. Kalitesi yüksek ve içinde yabancı madde barındırmayan
zeytinyağı da son yıllarda bolca üretimi yapılan bir ürün olmuştur. Tarımın dikkat çekici
önemli bir özelliği tarım ürünlerinin doğal kaynak sularıyla ve fazla zirai ilaç kullanılmadan
yetiştirilmesidir.
Karyalıların inşa ettikleri Aphrodisias‘ın (şimdiki Geyre harabeleri) yerini alan Karacasu
kasabası ana ulaşım yollarından uzak kaldığı için fazlaca gelişememiştir. Karacasu’nun 13
km. doğusunda yer alan Aphrodisias Kenti 7.yüzyılda Aphrodisias ismini terk ederek
Bizanslılaştırılmasının etkisiyle Stavropolis (Haç kenti) adını almıştır.
Karıncalı Dağ
Karacasu
KARACASU-GEYRE kasabası doğusundaki APHRODISIAS antik kenti
KARINCALIDAĞ
Doğuda Dandalaz (Karacasu) vadisi, batı Akçay vadisi ile sınırlanan KARINCALIDAĞ,
Karıncalıdağ (1703) ve Avdan Dağı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Avdan Dağı, doğuda bir bel ile Babadağ’a bağlanmaktadır. Daha doğuda HONAZ Dağı’ndan
kaynağını alan YENİDERE Avdan Dağı’nı güneyden sınırlandırmaktadır. Akaçay’ın ana kolu ile
Yenidere’nin birleşim yerinde KEMER BARAJI yer almaktadır.
AKÇAY VADİSİ
Doğudan Karıncalıdağ-Avdan Dağı -Yörük Dağı ile batıdan Madran Dağı -Oyuklu
Dağ arasında uzanan vadidir. Akçay’ın ana kolu Kale-Tavas ovaları güneyinde yer alan
Yörük Dağı’nın (1692m) güney yamacından doğmakta olup Honaz Dağı’ndan
kaynaklarını alan Yenidere ile Kemer Barajında birleşmektedir. Barajdan sonra tek ana
akarsu olarak akan Akçay, Bozdoğan civarında genişleyen ova görünümlü bir vadi
tabanından akarak Nazilli, Atça civarında Büyük Menderes’e karışmaktadır.
Kemer Barajı (Bozdoğan Barajı da denmektedir.), Aydın ili Bozdoğan ilçesi sınırları
içinde, Akçay üzerinde sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla 1954-1958
yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. 25 Eylül 1958'de hizmete girmiştir.
AKÇAY ÜZERİNDEKİ
KEMER BARAJI
BOZDOĞAN
Madranbaba Dağı’nın doğu eteğinde Akçay vadisinin batı yamacında yer alan 10.078
nüfuslu Bozdoğan’da sebze olarak domates, biber, patates, patlıcan, fasulye, sussam,
yer fıstığı, patates gibi ürünler yetiştirilmektedir. İlçede biberin özel bir yeri vardır.
Genel olarak kurutmalığa yönelik kırmızı toz biber üretimi yapılmaktadır.
Bozdoğan ve çevresi, elverişli iklimi ve verimli toprakları sayesinde meyvesi bol bir
sahadır. İncir, zeytin, kestane, çam fıstığı, elma, ceviz, şeftali, turunçgiller, ayva ve
nar gibi meyveler yetiştirilmekle birlikte son yıllarda yüksek sistem bağcılık hızla
gelişme göstermektedir. Kardinal üzümü olarak adlandırılan bu üzüm türü iri taneli
dolgun siyah çekirdekli tatlı-sulu bir üzümdür. Bu üzüm türü çok erken yetişir. Üretilen
bu üzümün tamamı taze olarak yurt dışına ihraç edilmektedir.
KARINCALI DAĞ
AKÇAY VADİSİ
BOZDOĞAN
MADRAN BABA DAĞI
BOZDOĞAN
Madranbaba Dağı’nın doğu eteğinde
Karıncalı Dağ ile Madranbaba Dağı arasındaki Akçay vadisinin batı
yamacında yer alır.
MADRAN BABA DAĞI ETEĞİ
KARINCALI DAĞ
Akçay ve Çine Çayı arasında yer alan dağlara "Doğu Menteşe Dağları" denilmektedir.
Bu dağların kuzey kesimine Madranbaba Dağı, güney kesimine de karstik oluşumlarla
delik deşik olduğu için Oyuklu Dağ adı verilmiştir. Yerleşmelerin çok seyrek görüldüğü
bu ünite Muğla ilinin sınırları içinde yer almaktadır. Oyuklu Dağ'ın kuzey eteğinde yer
alan Kavaklıdere kasabası (3700) bu kesimin en büyük yerleşmesidir.
Büyük Menderes vadisi güneyinde yükselen Madranbaba Dağı ‘nın1792 m) üzerinde ve
eteklerinde 150 civarında köy bulunmaktadır ve köylerin çoğunluğu dağ köyü olmasına
rağmen hayvancılık, meyvecilik (kestane, elma, keçiboynuzu, ceviz, zeytin vs.) ve orman
(kesim, yangın ilkyardım, dikim vb.) işleri ile uğraşır. Kış aylarında karlarla kaplı
Madranbaba dağından çıkan suyun şişelenip pazarlaması yapılmaktadır.
Madran Baba Dağı’ndan ÇİNE’nin görünümü)
ÇİNE
Çine suyu ile kollarının suladığı ova ile güneydoğu ve batıda 200-300 m yükseklikte
yaylalarla kaplıdır. Menteşe Dağlarının doğu ve batı kolları ilçe topraklarını
engebelendirir. Dağlardan kaynaklanan birçok dere, Çine Çayına karışır. En yüksek
noktası Madranbaba Dağı (1792 m)dır. Madranbaba Dağı ormanlarla kaplıdır. İlçe
topraklarında zımpara ve kristal kuvars yatakları olduğu tesbit edilmiştir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri; pamuk, tütün, zeytin ve buğdaydır.
Hayvancılık bazı köylerde önemli ekonomik kaynak teşkil eder. Yerfıstığı üretimi
giderek yaygınlaşmaktadır. Zeytinyağı ve sabun atölyeleri ile çırçır, dokuma ve tarım
araçları fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. Dağlık bölgelerde işletilen kireç ocakları
vardır.
ÇİNE OVASI
Çine güneyindeki Adnan Menderes Barajı
Çine Adnan Menderes Barajı silindirle sıkıştırılmış beton gövde
kategorisinde Avrupa'nın en yüksek (136,5 m) barajıdır.
Her yıl Aydın, Koçarlı ve Söke’de binlerce dönüm arazinin sular
altında kaldığı Büyük Menderes Ovası’nda barajın su tutması
nedeniyle çiftçilerin taşkın sorunu yaşamaması bekleniyor.
Baraj gölü içinde kalan tarihi İnce Kemer Köprüsü’nün özel bir kil
ile kaplanarak üzerindeki fresklerin zarar görmemesi önlenmeye
çalışılmıştır.
22 bin 358 hektar tarım arazisi sulanacak olan Çine Barajı bundan
sonra 9 bin 100 hektar araziyi taşkından koruyup, 118 kilowatsaat
enerji üretecek.
Çine baraj gölü içinde kalan İnce Kemer Köprüsü
ÇİNE TOPÇAM BARAJI