Küresel Piyasalar/Para Piyasaları/Türkiye Ekonomisi/Beklentiler

30.03.2009
Sayı:59
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
Strateji Geliştirme Başkanlığı
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
HAFTALIK EKONOMİ RAPORU
DÜNYA EKONOMİSİ
İngiltere'de Şubat ayı üretici fiyat endeksi 49 yıldır ilk kez sıfıra düştü.
İngiltere'de üretici fiyat
endeksi sıfıra düştü.
Üretici Fiyat Endeksinin Ocak ayındaki binde 1'lik orandan şubat
ayında
sıfıra
düşmesinin
ardından
yapılan
değerlendirmede,
fiyatlardaki düşmenin devam etmesi halinde bunun deflasyona yol
açabileceği uyarısında bulunuldu.
Romanya IMF ile 20 milyar euroluk bir program konusunda anlaştı.
Romanya Hükümeti, IMF ile Romanya arasındaki anlaşmanın yarına
Romanya, IMF ile anlaştı.
kadar
imzalanabileceğini
belirtti.
Anlaşmaya
uyarınca,
IMF’nin
Romanya'nın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'sının yüzde 4,6'sı oranında bütçe
açığı vermesini kabul ettiği ifade edildi.
Japonya Maliye Bakanlığı, şubat ayında ihracatın bir yıl önce aynı
döneme göre beklentiler doğrultusunda yüzde 49,4 düştüğünü
açıkladı.
Japonya'da ihracat düştü.
Söz
konusu
düşüşte
Özellikle
otomotiv
ihracatının
gerilemesinin etkili olduğu belirtildi. Küresel ekonomik krizden en
fazla etkilenen otomotiv ihracatı şubat ayında yüzde 70 azaldı.
Japonya'nın Asya'ya ihracatı şubatta yüzde 46, AB ülkelerine yüzde 55
ve ABD'ye yüzde 58 düştü.
ABD Ticaret Bakanlığı'nın açıklamasına göre 2008 son çeyreğinde
ABD'de 4. çeyrek büyümesi
revize edildi.
GSYİH yıllık bazda yüzde 6,3 oranında geriledi. GSYİH verisine ilişkin
yeni revize rakamlar ekonominin bir önceki hesaplama rakamı olan
yüzde 6,2’den daha fazla gerilediğini ortaya koydu.
İngiltere ekonomisi, geçen yılın son çeyreğinde tahminlerin üstünde
küçüldü. Resmi verilere göre, daha önce yüzde 1,5 olarak ilan edilen
İngiltere ekonomisi daraldı.
son çeyrek küçülmesi, yüzde 1,6 olarak revize edildi. Yüzde 1,6
oranındaki küçülmenin, 1980'den buyana ki en yüksek üç aylık daralma
olarak gösterilirken; daralmada, inşaat sektöründeki küçülmenin etkili
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
1
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
30.03.2009
Sayı:59
olduğu ifade edildi.
Dominique Strauss-Kahn başkanlığında yapılan toplantıda, Uluslararası
Para Fonu, küresel ekonomik kriz nedeniyle üye ülkelere borçlanma
koşullarında değişiklik yaptı ve reform olarak nitelendirilen yeni
borçlanma kurallarıyla gelişmekte olan ülkeler için daha hızlı, daha
IMF borçlanma kriterlerinde
değişmeye gideceğini açıkladı.
fazla ve daha az koşul içeren kredi imkanı getirdi.
IMF’nin, stand-by anlaşması yaptığı ülkelerden sıkı koşullar uygulama
ve resmi performans kriterleri istemek yerine, sadece genel makro
ekonomik çerçevenin sürdürülebilir bir ekonomik büyümeye uygun
olup olmadığına bakacağı belirtildi.
ABD Hazine Bakanlığı bankaları aşırı riskli varlıklardan kurtarması
beklenen ve temelini kamu-özel yatırım ortaklıklarının oluşturduğu
planı açıkladı. Plan çerçevesinde oluşturulacak ortaklık fonunun
büyüklüğünün 500 milyar dolar civarında olacağı ve söz konusu
ABD Hazine Bakanlığı bankaları
aşırı riskli varlıklardan
kurtarma planını açıkladı.
miktarın 1 trilyon dolara kadar yükselebileceği belirtildi.
ABD Hazinesi’nin söz konusu kamu-özel ortaklık fonunun başına
profesyonel yöneticiler atayacağı, böylece fonun profesyonel bir
finans şirketi gibi çalışacağı ve söz konusu zararlı varlıkların zaman
içinde kar eder hale getirileceği belirtildi. Zaman içinde karlılığı artan
söz konusu varlıkların ise yeniden yatırımcılara satılarak elden
çıkarılacağı ifade edildi.
TÜRKİYE EKONOMİSİ
Dünya ticaret örgütünün, 2008 yılında en çok ihracat ve ithalat yapan
lider 30 ülke listesine göre; 1 trilyon 465 milyar dolar ile ihracatta
Almanya, ithalatta ise 2 trilyon 166 milyar dolarla Amerika Birleşik
Devletleri birinci oldu. İhracatta Almanya’yı 1 trilyon 428 milyar dolar
ve 1 triyon 301 milyar dolarla sırasıyla Çin ve ABD’yi takip etti.
2008 yılında İhracatta
Almanya, İthalatta ABD lider
oldu.
Japonya 782 milyar dolar ihracat ile dördüncü sırada yer aldı. Türkiye
ise 132 milyar dolarlık ihracatı ile ilk 30 listesine giremedi. Çek
Cumhuriyeti 147 milyar dolarlık ihracatı ile listenin sonunda 30uncu
olarak yer aldı.
İthalatta ABD’yi, 1 trilyon 206 milyar dolar ve 1 trilyon 133 milyar
dolarla sırasıyla Almanya ve Çin takip etti. 762 milyar dolarlık ithalat
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
2
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
30.03.2009
Sayı:59
ile Japonya dördüncü sırada yer aldı. Türkiye ise 202 milyar dolarlık
ithalatı ile 20inci sırada yer aldı. Endonezya 126 milyar dolarlık ithalat
ile listenin sonunda 30uncu olarak yer aldı.
Avrupa Birliğine üye 27 ülkenin kendi arasında yaptığı ticaret dışlayan
listeye göre Türkiye ihracatta 22inci, ithalatta ise 13üncü sırada yer
aldı. Avrupa Birliğindeki 27 ülkenin toplam ihracatı 1 trilyon 928
milyar dolar, ithalatı ise 2 trilyon 283 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Hizmetler sektöründeki ticaret listesine göre ihracat ve ithalatta
şampiyon Amerika Birleşik Devletleri oldu. 2008 yılında hizmetler
sektöründe ABD 552 milyar dolar ihracat, 364 milyar dolar ithalat
yapıldı. ABD’yi; ihracatta 283 milyar dolar ve 235 milyar dolarla
Birleşik Krallık ve Almanya takip etti. İthalatta ise 285 milyar dolar ve
199 milyar dolarla sırasıyla Almanya ve Birleşik Krallık 2inci ve 3üncü
oldu. Türkiye ise 34 milyar dolarla ihracatta 27inci sırada yer alırken,
en çok hizmet ithalatı yapan 30 ülke listesine giremedi.
Eximbank, 24 Mart 2009 tarihinden itibaren, bir yıla kadar vadeli
krediler için geçerli olmak üzere, tüm kredi programlarında TL faiz
oranlarında 2'şer puan indirim yapıldığını açıkladı. Bu düzenleme ile
ihracatçılara vadeye ve kredi risk büyüklüğüne bağlı olarak yüzde 9 ile
yüzde 13 aralığında değişen faiz oranları ile kredi kullanma imkanı
getirilirken, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine yönelik 2 yıl vadeli
köprü TL kredisine yüzde 15 olarak yansıtılan düzenlemeyle KOBI'lere
yönelik kredi faiz oranının yüzde 9'a, tanıtım-pazarlama faaliyetlerine
Eximbank TL faiz oranlarında
2'şer puanlık indirim yaptı.
yönelik yurt dışı fuar katılım kredisinin ise yüzde 11'e gerilediğini
belirtildi. 2009 yılında tüm TL kredi programlarında 6 puanlık indirim
yapılarak, yaklaşık 3 aylık dönemde ihracatçılara 1,3 milyar dolar
tutarında kredi, 1 milyar dolar sigorta ve garanti desteği olmak üzere,
toplam 2,3 milyar dolar finansal destek sağlandığını belirtildi. Ayrıca,
Eximbank'ın genel ihracat destek hizmetlerinin yanı sıra 2009 yılını
finansal kriz ortamında döviz kazandıran sektörlere yönelik olacak
şekilde yurt dışı müteahhitlik hizmetleri, köprü kredisinin ve yurt dışı
fuar katılım kredisinin başlatıldığını, orta uzun vadeli Dünya Bankası
kredisinden gemi inşa makine imalat sektörlerinde kullandırımlara
hızla devam edildiğini ifade edildi. Bununla birlikte Avrupa Yatırım
Bankası'ndan KOBİ’ler için sağlanan yatırım kredisi ile yurt dışı
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
3
30.03.2009
Sayı:59
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
müteahhitlik
hizmetleri
politik
risk
sigortası
programlarının
önümüzdeki günlerde uygulamaya konulacağına dikkati çekildi.
Geçtiğimiz hafta İMKB–100 Endeksi, bir yandan yerel seçimler ve
sonrasındaki IMF detaylarını beklerken, diğer taraftan ABD’de
bankaların bilançolarında bulunan ve kredi piyasasının çalışmasını
önleyen toksik varlıkları satın alınmasına ilişkin planın açıklanması ile
IMKB–100 Endeksi haftanın ilk
gününde yüzde 2,2 oranında
değer kaybetti.
yurtdışı piyasalarına paralel olarak yükselme eğilimi gösterdi. Kar
satışlarıyla hız kestiği gözlemlenen Endeks haftalık bazda yüzde 6,9
oranında değer kazandı. Bu haftanın ilk gününde, Asya borsalarında
da realizasyon hareketi ve ABD'li otomotiv firmalarındaki gelişmeler
dış piyasaları olumsuz etkilerken, yurtiçinde ise Endeks dış etmenlerin
yanı sıra IMF ile ilgili bekleyişin etkisi ile yüzde 2,2 oranında değer
kaybetti.
IMKB-100
26.000
25.697
25.536
25.600
25.410
25.200
25.002
25.144
24.800
24.919
24.400
23.03.2009
Pazartesi
24.03.2009
Salı
25.03.2009
Çarşamba
26.03.2009
Perşembe
27.03.2009
Cuma
30.03.2009
Pazartesi
Geçtiğimiz hafta, ABD'de banka planının ayrıntılarıyla ilgili iyimser
beklentiler yurtiçinde de etkisini göstererek haftalık bazda dolar ve
euronun TL karşısında sırasıyla yüzde 1,0 ve 2,7 oranında değer
Haftalık bazda dolar ve euro
sırasıyla yüzde 1,0 ve 2,7
oranında değer kaybetti.
kaybetmesine neden oldu. Bu haftanın ilk gününde ise uluslararası
piyasalardaki gelişmeler ve euro/dolar paritesindeki düşüşün etkisi ile
dolar ve euro TL karşısında sırasıyla yüzde 1,7 ve 0,4 oranında değer
kazandı.
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
4
30.03.2009
Sayı:59
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
Döviz Kurları
2,300
2,2520
2,2490
2,2430
2,2460
2,2270
2,2180
2,100
1,696
1,667
1,658
1,656
1,665
1,700
1,660
1,900
1,500
1,300
1,3526
1,3548
1,3545
1,3546
1,3305
1,3131
1,100
23.03.2009 24.03.2009 25.03.2009 26.03.2009 27.03.2009 30.03.2009
Pazartesi
Salı
Çarşamba Perşembe
Cuma
Pazartesi
Dolar
Euro
Euro/Dolar Paritesi
Geçtiğimiz hafta petrol fiyatları, yükseliş ile başladığı haftayı kar
satışları, ABD’nin petrol stoklarının arttığını açıklaması ve Japonya’nın
petrol ithalatının azaldığını gösteren verilerinin etkisi ile gerileyerek
Haftanın ilk gününde altın
fiyatları yüzde 0,4 oranında
değer kazanırken, petrol
fiyatları ise yüzde 2,7 oranında
değer kaybetti.
kapadı. Haftalık bazda ise, yüzde 1,1 oranında değer kazandı. Altın
fiyatları ise uluslararası piyasalardaki olumlu havanın etkisi ile haftalık
bazda yüzde 3 oranında değer kaybetti. Bu haftanın ilk gününde,
piyasadaki olumsuz hava altının fiyatının yüzde 0,4 oranında
artmasına, petrol fiyatlarının ise yüzde 2,7 oranında düşmesine neden
oldu.
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
5
30.03.2009
Sayı:59
Dünya Ekonomisi / Para Piyasaları /Türkiye Ekonomisi
Petrol ve Altın Fiyatları
950,00
51,7
53,0
949,2
940,00
50,3
52,0
53,0
52,4
52,9
54,0
960,00
53,1
55,0
51,0
937,7
50,0
49,0
927,1
923,4
48,0
930,00
923,5
929,0
920,00
47,0
910,00
46,0
45,0
900,00
23.03.2009 24.03.2009 25.03.2009 26.03.2009 27.03.2009 30.03.2009
Pazartesi
Salı
Çarşamba Perşembe
Cuma
Pazartesi
Petrol Fiyatları
Altın Fiyatları
İMKB Tahvil-Bono piyasasında işlem gören 03 Kasım 2010 vadeli DİBS
faiz oranı hafta genelinde yükseliş eğilimi sergiledi. Hafta başında
03 Kasım 2010 vadeli DİBS faiz
oranı
13,93 seviyelerinde iken haftanın son gününde 14,22 seviyelerinden
işlem gördü. Söz konusu tahvilin faiz oranı bu haftanın ilk gününde ise
14,37 seviyesinden kapandı.
Gösterge DİBS Faizi*
15,00
14,80
14,60
14,37
14,40
14,09
14,20
13,83
14,00
13,80
14,10
14,22
13,93
13,60
13,40
13,20
13,00
23.03.2009 24.03.2009 25.03.2009 26.03.2009 27.03.2009 30.03.2009
Pazartesi
Salı
Çarşamba Perşembe
Cuma
Pazartesi
*03 Kasım 2010 vadeli gösterge tahvil
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi
6