- Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 5. Hayvanlara İyi Davranmak 6. Çevreyi Korumak 7. Zararlı Alışkanlıklardan Kaçınmak 8. Başkalarına Zarar Vermemek 1 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 5. Hayvanlara İyi Davranmak * Dinlerin evrensel ilkelerinden biri de hayvanlara iyi davranılmasıdır. Hayvanlar da tıpkı insanlar gibi can taşımakta onlar da eziyet edildiklerinde ya da bir zarar gördüklerinde canları acımaktadır. Kur’an-ı Kerim: “Görmüyorlar mı ki biz, kudretimizin eseri olmak üzere onlar için birçok hayvan yarattık…” Yasin Suresi, 71. Ayet. Tevrat: “Tanrı çeşit çeşit yabani hayvan, evcil hayvan, sürüngen yarattı…” Kitab-ı Mukaddes, Tekvin, 1/25. 2 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 Hinduizm’in kutsal kitapları: “Bu bilgeliğe erenler her şeye aynı gözle bakarlar. Sonsuz ruhu; bir rahipte, bir inekte, bir filde, bir köpekte görürler.” Bhagavat Gita, 5/18. Budist metinleri: “Bütün varlıklar tehlike karşısında korkarlar ve hayat hepsi için de kıymetlidir. Bu durumu kabul eden bir insan onları öldürmez ve öldürülmelerine de sebep olmaz.” Dhammapada, s. 129, 130. 3 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 6. Çevreyi Korumak * Allah doğal çevreye bir denge ve düzen koymuştur. Dinler, insan yaşamı için büyük önemi olan doğal çevrenin korunmasını istemiştir. 4 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 Kur’an-ı Kerim: “İnsanların elleriyle kazandıkları (günahları) yüzünden, karada ve denizde düzen bozuldu. Belki dönerler diye (Allah) onlara, yaptıklarının bir kısmını tattırıyor.” Rum Suresi, 41. Ayet. Hz. Muhammed (s.a.s.): “Bir Müslüman bir ağaç diker de onda yetişenlerden bir insan veya bir hayvan yerse muhakkak o yenilen şey sahibi için sadakadır.” Hadis-i Şerif. 5 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 * Tevrat'ta dünyanın yaratılışıyla ilgili olarak Allah’ın evreni ve içindekileri yarattığından ve bu durumdan hoşnut olduğundan söz edilmektedir. Kitab-ı Mukaddes, Tekvin, 1/9-13. 6 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 7. Zararlı Alışkanlıklardan Kaçınmak * Bütün dinler zararlı alışkanlıklardan kaçınmayı emreder ve insanlardan sahip oldukları imkânları iyi amaçlarla kullanmalarını ister. Kur’an-ı Kerim: “Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar (putlar) ve fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz.” Mâide Suresi, 90. Ayet. 7 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 * Yahudilikte de içki konusunda insanlar uyarılmış ve onun verebileceği zararlardan uzak durmaları istenmiştir. Kitab-ı Mukaddes, İşaya, 5/12. * Hristiyanlıkta şarap, dinî ayinlerin bir nesnesi olmasına karşın alkolü çok almak hoş karşılanmaz. Bazı Hristiyan mezheplerine göre ise alkol almak tamamen yasaklanmıştır. İncil: “ Şarapla sarhoş olmayın, onda edepsizlik vardır.” Kitab-ı Mukaddes, Efesliler, 5/18. 8 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 * Tüm dinler, insanların barış içinde kardeşçe, huzurlu ve mutlu bir biçimde yaşamalarını amaçlamış ve bunun için de birtakım yasaklar getirmiştir. İnsan öldürmek, hırsızlık yapmak, yalan söylemek veya yalancı şahitlik yapmak v.b., toplumun huzurunu ve düzenini bozan en büyük zararlardandır. Dinler bu yüzden cana ve mala karşı yapılan bu ihlalleri hoş görmemiş ve yasaklamıştır. 9 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 Kur’an-ı Kerim: “Ey inananlar! Adaleti tam yerine getirerek Allah için şahitlik edenler olun, kendinizin, ana babanızın ve yakınlarınızın aleyhinde bile olsa (şahitlik ettiğiniz kimseler) zengin veya fakir de olsalar (adaletten ayrılmayın). Çünkü Allah, ikisine de daha yakındır (onları sizden çok kayırır). Öyle ise keyfinize uyarak doğruluktan sapmayın. Eğer (şahitlik ederken dilinizi) eğip bükerseniz ya da doğruyu söylemezseniz, muhakkak ki Allah yaptıklarınızı bilir.” Nisâ Suresi, 135. Ayet. 10 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 İncil: “ … “Öldürmeyeceksin! ve kim öldürürse hükme müstehak olacaktır.” “Hırsızlık yapma.” “Yine atalarınıza, yalan yere ant içme, ama Rabbine içtiğin antları tut denildiğini duydunuz.” Kitab-ı Mukaddes, Matta, 5/21, 19/18, 5/33. 11 - Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri – 2 Tevrat: “Öldürmeyeceksin.” “Çalmayacaksın.” “Komşuna karşı yalan yere şahitlik yapmayacaksın.” Kitab-ı Mukaddes, Çıkış, 20/13, 20/15, 20/16. Budizm’in kutsal metinleri: “Bütün insanlar cezalandırılırken titrerler, bütün insanlar ölümden korkarlar; sen de onlara benzediğini hatırla ve ne öldür ne de öldürmeye sebep ol.” Dhammapada, s. 246-247. 12