ELEKTROLİZ Bir elektrolit içine iki elektrot daldırılıp, bu hücreye

ELEKTROLİZ Bir elektrolit içine iki elektrot daldırılıp, bu hücreye dıştan bir akım uygulayarak elektrotlarda
kimyasal reaksiyonlar meydana getirilmesi olayına elektroliz denir. Elektrolizin meydana gelmesi için, hücreye anot
ve katot denge potansiyellerinin toplamından daha büyük potansiyelde bir dış akımın uygulanması gerekir Katotda
yürüyecek olan indirgenme reaksiyonları için elektrona ihtiyaç vardır. Bu elektronlar dış akım kaynağından sağlanır.
Elektroliz hücresinde de akım yönü katotdan anoda doğrudur. Bir elektroliz hücresi ve bir pil arasında
elektrokimyasal olayjar açısından bir fark yoktur. Aradaki fark pillerde anot ve katot reaksiyonlarının kendiliğinden
yürümesidir. Elektroliz hücresinde dışardan uygulanan akım ile anot ve katot potansiyelleri denge potansiyellerinden
daha yüksek bir değere çıkarılarak kimyasal reaksiyonların oluşması zorlanır. Aşırı Gerilim Devreden hiç akım
geçmezken ölçülen elektrot potansiyellerine denge potansiyeli denir. Devreden akım geçince elektrot
potansiyellerinde polarizasyon nedeniyle değişmeler olur. Bir elektrodun akımsız halde ve akım altında ölçülen
potansiyelleri arasındaki farka aşırı gerilim denir ve (h ) ile gösterilir. h = Eİ – EO Burada, h : Aşırı gerilim, Volt Eİ
: (i) akımı altında ölçülen elektrot potansiyeli, Volt EO: Akımsız (denge halinde) ölçülen elektrot potansiyeli, Volt
Aşırı Gerilimin Oluş Nedenleri Elektrot yüzeyinde meydana gelen elektrokimyasal reaksiyonlar, ardarda yürüyen bir
çok reaksiyonun toplamından oluşur. Bu reaksiyonlardan herhangi birinin yavaşlaması aşırı gerilimin doğmasına
neden olur. Bir örnek olarak hidrojen aşırı geriliminin nasıl oluştuğunu inceleyelim, iyon halindeki bir hidrojen
atomunun katotta hidrojen gazı molekülü haline gelmesi şu reaksiyon kademelerinden geçer. Ø Çözelti içinde
bulunan H+ iyonlarının elektrot yüzeyine kadar gelmeleri gerekir. Bu olay difüzyon ile gerçekleşir. Ø Elektrot
yüzeyine gelen H+ iyonları buradan elektron alarak hidrojen atomu haline geçerler. Oluşan (H) atomları metal
yüzeyinde adsorbe edilir. Ø Elektrot yüzeyi hidrojen atomları ile doygun hale gelince, hidrojen atomları birbiri ile
birleşerek hidrojen molekülü haline dönüşürler. Ø Hidrojen molekülü yüzeyde tutulamayacak kadar fazlalaşınca,
kabarcıklar halinde gaz çıkışı meydana gelir. Bu reaksiyonlardan herhangi biri yavaşlarsa, katotta harcanan elektron
sayısı azalır ve bunun sonucu olarak katot potansiyeli negatif yönde artar. Elektrolizde üç çeşit aşırı gerilim söz
konusu olur. Aktivasyon aşırı gerilimi Konsantrasyon aşın gerilimi Direnç aşırı gerilimi Aktivasyon aşırı gerilimi:
Elektrotlarda yürüyen kimyasal reaksiyonların hızının geçen akımdan daha düşük olması durumunda meydana gelir.
Bu durumda elektrotlarda yürüyen reaksiyon hızını belli bir değerde tutabilmek için elektrot potansiyellerinin
artırılması gerekir. Konsantrasyon aşırı gerilimi, Elektroliz sırasında anot ve katot bölgelerinde yeni maddeler açığa
çıkar veya bazı iyonların konsantrasyonu azalır. Elektrotlar çevresindeki konsantrasyon değişimi sonucu
elektrotların denge potansiyellerinde de değişme meydana gelir. Anot ve katot arasındaki potansiyel farkı gittikçe
artar. Bu durumda elektrolizi devam ettirmek için daha yüksek bir gerilim uygulanması gerekir. Direnç aşırı gerilimi
Elektroliz sırasında meydana gelen kimyasal ürünler elektrot yüzeylerinde birikerek geçirimsiz bir film oluşturur.
Bu film elektrot direncinin artmasına buna paralel olarak elektrot potansiyellerinin artmasına neden olur. Bu aşırı
gerilimlerin biri veya birkaçı bir arada olabilir. Böylece anot potansiyelinde (+) yönde, katot potansiyelinde (-)
yönde artış gözlenir. Elektrolizin devamı için gittikçe daha büyük bir potansiyel uygulanması gerekir. Bazı halde,
aşırı gerilimler ihmal edilecek kadar küçük olur. Örneğin bakır elektrotlarla bir Cu SO4 çözeltisi elektroliz edilecek
olursa, çözeltinin karıştırılması halinde hemen hemen hiç aşırı gerilim meydana gelmez. Ayrışma Gerilimi Bir
elektrolizde, elektrot reaksiyonlarının başlaması için gerekli olan minimum potansiyele ayrışma gerilimi denir.
Teorik ayrışma gerilimi anot ve katodun denge haline karşı gelen elektrot potansiyelleri Nernst denklemi ile
hesaplanarak bulunabilir. EA.G = EKATOT – EANOT Buradan elde edilen EAG, teorik ayrışma gerilimi olup, anot
ve katotta hiç aşırı gerilim olmadığı kabulüne dayanır. Bu değer aynı hücrenin EMK değerinin ters işaretlisidir.
Buna zıt elektro motor kuvveti (zıt EMK) denir. Ayrışma gerilimi = Zıt. EMK yazılabilir. Örneğin suyun elektroliz
ile ayrışma reaksiyonu , Katotta hidrojen çıkışı: 2H+ + 2 e -- = H2 Anotta oksijen çıkışı : 2OH-- = 1/2 O2 + H2O +
2 e-- Toplam reaksiyon : 2 H+ + 2 OH-- = H2 + 1/2 O2 + H2O şeklinde yürür. Suyun elektrolizinde ayrışma
gerilimi şöyle hesaplanır: Katot potansiyeli (oksidasyon olarak): Ekatot = E° - 0,059/2 log (10-7)2 = 0,413 Volt
Anot potansiyeli: Eanot = E° - 0,059/2 log (l/10-7)2 = - 0,814 Volt Suyun teorik ayrışma gerilimi,
ELEKTRİK AKIMININ KİMYA ETKİSİ 1.ELEKTROLİZ Elektroliz hakkında genel bilgi:Deney:Bir cam kabın
içine arı su koyalım.Bunun içine de iletken olan A ve K kömür çubuklarını daldıralım.A çubuğunu,üretecin P pozitif
kutbuna,K çubuğunu da,üretecin N negatif kutbuna bağlayalım.Anahtarı kapattığımızda devreden akım geçmediği
görülür. Arı su elektrik akımını geçirmez. Suyun içine biraz,bakır sülfat(CuSO4) (göztaşı) atarak eritelim.Devreden
akımın geçtiği görülür.Bir müddet sonra,K kömür çubuğunun Anın karşısında kalan kısmı,bakırla kaplanır.Bu olay
bize bir kimyasal ayrışmanın meydana geldiğini açıklar.Üretecin negatif kutbuna bağlanmış olan kömür çubuğun
üzerinde toplanan bakırın,bakır sülfat ayrışmasıyla açığa çıktığı anlaşılır. Bazı bileşik cisimlerin elektrik akımla
ayrışmaları olayına elektroliz denir. Elektrik akımıyla ayrışmaya uğrayan cisme elektrolit denir. Elektrolit olan
maddenin içinde,bileşik cismin iyonları bulunur. Bir elektrolitten akım geçirmek için,elektrolitin içine daldırılan
levhalara elektrot denir. Üretecin pozitif(+) kutbuna bağlanmış olan elektroda yani elektrik akımının elektrolite
girdiği elektroda anot,diğer elektroda da katot denir. Tuz,asit ve bazların sudaki çözeltileri veya sıcakta erimişleri
gibi içinde iyonlar bulunan sıvılar elektrolittirler. Fakat arı su,petrol ,benzin,şekerli su gibi içinde iyon bulunmayan
sıvılar elektrolit değildirler. Bir cismin elektrolit olması için içinde serbestçe hareket eden iyonlarının bulunması
gerekir.Elektrolitlerin içinde,ait oldukları cismin moleküllerinin çözüşmesinden meydana gelen meydana gelen
pozitif ve negatif yüklü iyonlar bulunur.Bu iyonlar,elektrotların arasında meydana gelen elektrik alanının
içinde,kendilerine etki eden elektriki kuvvetlerin tesirinde hareket ederler.Bu sebepten dolayı artı(+) yüklü
iyonlar,eksi(-)potansiyel taşıyan katoda,eksi(-) yüklü iyonlar da anoda doğru giderler.Bu iyonlar elektrotlara
dokununca nötrleşirler ve iyon halinden çıkarak cisim özelliği kazanırlar.Mesela,pozitif yük taşıyan
bakır(Cu++)iyonu katoda,değince elektron alarak nötrleşir.Üreteç,kendine bağlı olan katodun elektrik potansiyelini
sabit tutmak üzere,katotta eksilen elektronların yerine elektronlar gönderir.Bu suretle devre üzerinde N den K ya
doğru bir elektron akımı meydana gelir. Bütün iyonların taşıdıkları elektrik yükleri aynı değildir.Önce gördüğümüz
gibi nötr halde bulunan bir atoma 1,2,3... elektron eklenirse bu atom 1,2,3,... elektron yükü kadar negatif yük taşıyan
bir iyon meydana getirir.Bunun aksine olarak,bir atomdan 1,2,3...elektron koparsa bu atom 1,2,3...elektron yükü
kadar pozitif yük taşıyan bir iyon olur.Eksi(-) yük taşıyan bazı iyonlar,atom gruplarından ibarettirler;bunlara kök
denir. Mesela,kloridlik asit veya sodyum klorürün sudaki çözeltilerinde iyonlar,elektrik yükü taşıyan atomlardır. + _
HCL H +CL + _ NaCl Na +Cl + _ Halbuki sodyum hidroksitin sudaki çözeltisinde bulunan iyonlar Na ve (OH)
iyonlarıdır. + _ NaOH Na +(OH) _ (OH) grubunun teşkil ettiği iyona hidroksil kökü denir. _ _ Sülfat asidin ve bakır
sülfatın sudaki çözeltilerinde iki elektron yükü kadar yük taşıyan (SO4) sülfat kökü bulunur. + + -- H2SO4 H +H
+SO4 + + _ _ CuSO4 Cu +SO4 Elektrolitlerin içinde bulunan Hidrojen ve metallerin iyonları artı(+)yük
taşırlar.Bunlar elektrolizde katoda giderler. Katoda giden cisimlere katyon denir. Hidrojen Metaller katyondurlar.
Bir voltametrede,elektroliz esnasında Hidrojen ve metaller akım yönünü takip ederler. Elektrolitlerde bulunan
metalsiler,baz ve asit kökleri negatif yük taşıdıklarından elektroliz esnasında anoda giderler. Anoda giden cisimlere
anyon denir. Metalsiler,baz ve asit kökleri anyondurlar. Bileşik cisimlerin elektrolizinde muhtelif olaylar görünür. 1.
Elektrolizle cisim,doğrudan doğruya elemanlarına ayrılır.Ayrışan maddeler elektrotların üzerinde kendilerini
gösterirler.Bu şekildeki elektrolize basit elektroliz denir. 2. İyonlar,elektrotlara etki ederler. 3. Elektroliz ürünü olan
maddeler sıvıya etki ederler. 4. Elektroliz ürünü olarak,bir elektrotun çevresinde bulunan maddeler diğer elektrotun
çevresindeki elektroliz ürünlerine etki ederler. İçinde elektroliz yapılan aletlere voltametre denir. Basit
elektroliz:Kalay klorürün(SnCl2) sudaki çözeltisinin elektrolizine örnek:U şeklinde bir boruyu voltametre olarak
kullanalım.Bunun içine kalay klorürün sudaki çözeltisini koyalım.Her iki kola,platin elektrotlar koyarak bir elektrik
devresine bağlayalım.Akım geçince katotta,parlak kalay kristallerinin toplandığı görülür.Anodun etrafındaki sıvı da
anottan çıkan kloru suda erimesiyle sarı bir renk alır.Daha sonra anottan klor çıktığı görülür..Bu suretle kalay ve klor
birbirinden ayrılmış olurlar. _ _ SnCl2 Sn+++Cl +Cl K’da A’da Elektroliz ürünlerinin elektrotlara etkisi:Bakır
elektrotlu voltametre ile bakır sülfat çözeltisinin elektrolizine örnek:Bakır sülfatın(CuSO4) sudaki çözeltisinin
elektrolizinde anoda SO4 iyonu,katoda da Cu iyonu gider. _ _ CuSO4 Cu++ +SO4 _ _ Anoda giden SO4
kökü,elektroda etki eder. Cu +SO4 CuSO4 Bakır sülfat meydana getirir.Bu suretle anot gittikçe aşınır.Fakat
elektrolitin içinde ayrışan bakır sülfat molekülü yerine yeniden bir bakır sülfat molekülü meydana gelir,elektrolit
içindeki CuSO4’ün miktarı değişmez. Katoda giden Cu++iyonu ise katodun üzerine kaplanır.Bu suretle anottaki
eksilme kadar katotta artış meydana gelir.Katottaki bakır,anoda taşınmış gibi olur. DENEY 1:Ham bakırın
tasfiyesi:Endüstride bakım temizlenmesi elektroliz yoluyla yapılır.bir çok işlemlerden sonra elde edilen ve bakırdan
başka bir miktar kurşun,demir,çinko,gümüş ve altın gibi cisimler bulunan kara bakırdan saf bakırın elde edilmesi
için,elektrolit olarak bakır sülfatın sudaki çözeltisi,anot olarak kara bakır,katot olarak saf bakır kullanılır.
Elektroliz Nedir? Bir elektrik akımı tarafından aşılan bir elektrolitin uğradığı ayrışmaya elektroliz denir. Elektroliz,
bu akımın elektrolit içinde iletilmesiyle birlikte gelişir. Elektrolit, çoğunlukla erimiş olarak ya da bir tuz eriyiğinin
sulu çözeltisi halindedir. Volta pilinin bulunmasıyla (1800) ve suyun elektrolizine uygulanmasıyla ilgili ilk deneyler,
XIX. yy. başlarında gerçekleştirilmiştir. Elektroliz sözcüğünün, olayı özel olarak inceleyen Michael Faraday
öncelikle, elektrolizle
metalürjilerde, metallerin hazırlanmasında (çözünmez anot) ya da arıtılmasında (çözünür anot) kullanılır. Elektroliz,
ayrıca, galvanoplastide, bir elektrolitik metal birikimiyle metal birikimiyle döküm kalıbına biçim vermede aşınmaya
karşı korumada ve bir metal çökeltisiyle metallerin kaplanmasında (sözgelimi, nikel kaplama, çinko kaplama,
kadmiyum kaplama, krom kaplama, gümüş ya da altın kaplama) başvurulan bir yöntemdir. Arı hidrojen, özellikle,
suyun elektroliziyle elde edilir. Öbür uygulamaları arasında, gaz üretimi (klor), metal üstünde koruyucu oksitli anot
tabakalarının elde edilmesi (alüminyumun, alümin aracılığıyla anotlaştırılması işlemi) elektrolizle parlatma,
metallerin katot ya da anot olarak yağlardan arındırılması sayılabilir. Elektroliz, akım şiddetlerinin, özellikle de
voltametrelerdeki akım miktarlarının ölçülmesine de olanak verir. Sürekli akım yardımıyla, organik dokuların
ayrıştırılmasına dayanan tedavi elektrolizi, cerrahide sinir uçlarının (nöronların), sertleşen urların, burun
deliklerindeki poliplerin yok edilmesinde, üretra ya da yemek borusu daralmalarının tedavisinde vb. kullanılır. BİR
tarafından açıklanmıştır. Arrhenius’ un klasik teorisi bugün bile – ana fikirleri bakımından- yürürlüktedir. Buna
göre, bir elektrolit(bir asit, bir baz veya bir tuz) eriyiğinde iyon adı verilen serbest elektrikli tanecikler
bulunmaktadır. Elektrolitin çözüşmesinde meydana gelen iyonlar pozitif veya negatif olarak yüklü atomlar veya
elektrolit suda eritildiği zaman bir kısım iyonları çözüşerek serbest halde sıvıya geçerler. Bu çözüşmeye çok iletken
daha kuvvetli elektrolitlerde hemen hemen tam, zayıf elektrolitler de ise az olur. Elektrolitlere örnek olarak, önce
mutfak tuzunu ele alalım. Mutfak tuzu(NaCl) kristali, atomlardan değil, sodyum ve klor iyonlarından örülmüş bir ağ
şeklindedir. Sodyum iyonları dış yörüngelerindeki tek elektronlarını bırakarak pozitif yüklü hale gelmiş Sodyum
atomlarıdır. Klor iyonları ise birer fazla elektronları olan klor atomlarıdır. Bir iyonu özellikleri bakımında kendisine
hiç benzemeyen atomlarından ayırmak için, atomu gösteren sembol üzerine kaydedilen elektronlar sayısı kadar (+)
veya kazanılan elektron sayısı kadar (-) işareti konur. Böylece bir elektron kaybeden Sodyum atomu(Sodyum
iyonu)nu ise Na+ sembolü ile bir elektron kazanmış klor atomu(klor iyonu)nu ise Cl- sembolü ile gösteririz. Gümüş
nitratı (AgNO3) nın sudaki eriyiğinde ise bir elektron kaybetmiş gümüş atomlarından ibaret gümüş iyonları(Ag+) ile
bir elektron kazanmış NO3 kökünden ibaret nitrat iyonları (NO3-) bulunmaktadır. Bunlar gibi; NaOH ın eriyiğinde
Na+ ve OH- iyonları, CuSO4 ın eriyiğinde Cu+2 ve SO4-2 iyonları, H2SO4 ‘ ın eriyiğinde H+, H+ ve SO4-2
elektroliz kabına
daldırılmış olan iki elektrotu bir üretecin kutuplarına bağlamak yeter. Bu iş yapılınca, katota üretecin negatif
kutbundan elektronlar gelir, anottaki elektronların bir kısmı ise üretecin pozitif kutbuna çekilir ve böylece Anot
pozitif, Katot ise negatif olarak yüklenmiş olur. Elektrotlar arasında oluşan elektrik alanının etkisiyle, pozitif iyonlar
katota negatif iyonlar ise anota doğru göç ederler. Katota varan pozitif iyonlar, buradan kendilerini nötrleyecek
kadar elektron alırlar. Anoda geçen negatif iyonlar ise elektronları anota vererek nötr hale geçerler. Belli bir zaman
Elektrotlarda nötrleşen iyonlar, atom veya atom grupları haline geçerek, kimyasal özelliklerini kazanırlar. Sonra da
ya açığa çıkarlar ya da elektrotlara, elektrolite veya elektrolitin eritenine etki ederler. Bunlara ikincil tepkimeler
denir. Bunlar her elektroliz olayında elektrotların ve elektrolitin cinsine göre başka başka olurlar. GÜMÜŞ
AgNO3 Ag+ + NO3- Şeklinde çözüşerek, Ag+ ve NO3üretecin uçlarına bağlanırsa, Ag+ iyonları katota ve NO3- iyonları ise anota giderler ve Ag+ İyonları katottan
elektron alarak NO3geçen Ag atomları katota kaplanırlar. Anotta: NO3, gü
Başlangıçta iyonlara çözüşen elektrolit sonunda yine oluşur. Anotta gümüş erir. Katotta ise gümüş birikir. Bu işlem
elektrolizle kaplamaya veya arılaştırmaya bir örnektir. SODYUM SÜLFATIN SUDAKİ ERİYİĞİNİN
EL
–2 Şeklinde çözüşerek Na+ ve SO4–2 iyonlarını suya salar.
–2 iyonları ise anoda göç ederler,
nötrlenirler ve şu tepkimeleri yaparlar
Elektroliz, ayrıca, galvanoplastide, bir elektrolitik metal birikimiyle metal birikimiyle döküm kalıbına biçim
vermede aşınmaya karşı korumada ve bir metal çökeltisiyle metallerin kaplanmasında (sözgelimi, nikel kaplama,
çinko kaplama, kadmiyum kaplama, krom kaplama, gümüş ya da altın kaplama) baş vurulan bir yöntemdir. Arı
hidrojen, özellikle, suyun elektroliziyle elde edilir. Öbür uygulamaları arasında, gaz üretimi (klor), metal üstünde
koruyucu oksitli anot tabakalarının elde edilmesi (alüminyumun, alümin aracılığıyla anotlaştırılması işlemi)
elektrolizle parlatma, metallerin katot ya da anot olarak yağlardan arındırılması sayılabilir. Elektroliz, akım
şiddetlerinin, özellikle de voltametrelerdeki akım miktarlarının ölçülmesine de olanak verir. Sürekli akım
yardımıyla, organik dokuların ayrıştırılmasına dayanan tedavi elektrolizi, cerrahide sinir uçlarının (nöronların),
sertleşen urların, burun deliklerindeki poliplerin yok edilmesinde, sidik yolu (üretra) ya da yemek borusu
daralmalarının tedavisinde vb. kullanılır.
ELEKTRİK YÜKÜNÜN ÖLÇÜLMESİ VE ELEKTRİK AKIMIS. AKÇAY Elektrik yüklerinin ( elektronların )
iletken içindeki hareketi elektrik akımını oluşturur. Elektrik yüklerinin hareketine elektrik akımı denir. Metallerde
iletkenliği sağlayan serbest elektronlardır. Sıvı çözeltilerde ve gazlarda ise pozitif ve negatif yüklü iyonlardır.
Elektrik akımının yönü pozitif yüklerin hareket yönü ile aynı yönlü , negatif yüklerin (elektronların ) hareket yönü
ile zıt yönlü kabul edilmektedir. Elektrik yükünün ölçülmesi için yük ölçer gerekir. Basit bir elektrik devresinde
şunlar bulunabilir : Üreteç , iletken teller , lamba , reosta , anahtar gibi. Pil devrede elektron akışının sürekliliğini
sağlayan bir üreteçtir. Pilin (+) ve (-) kutupları vardır. Pilin devrede yük akışını sağlamasının nedeni (+) ve (-)
kutuplar arasında potansiyel farkının (gerilim) olmasıdır. Potansiyel farkı ( V ) sıfır olduğunda yük akışı durur ve
akım geçmez. Bir Elektrik Devresinde Açığa Çıkan Maddenin Yük Miktarına Bağlılığı Elektroliz : Bileşik halindeki
bir sıvı maddenin elektrik akımı etkisiyle ayrışmasına Elektroliz denir. Elektrik akımının etkisi ile ayrışan bileşiğe
(çözeltiye ) Elektrolit denir. Elektrik akımını çözeltiye getiren iki iletkene Elektrot denir. Üretecin (+) kutbuna bağlı
elektrota Anot denir. Üretecin (-) kutbuna bağlı elektrota da Katot denir. Elektrikle yüklü atom veya atom gruplarına
İyon denir. Bir devrede anoda giden (-) yüklü iyonlara Anyon denir: Katoda giden (+) yüklü iyonlara da Katyon
denir. Suyun ElektroliziS. AKÇAY İçinde su bulunan bir kaba birkaç damla H2SO4 çözeltisi bırakırsak su iletken
hale gelir. Bu suyun içine su ile dolu deney tüplerini ters çevirip bırakalım. Bir güç kaynağına (Üreteç) bağlı
iletkenleri veya elektrotları bu tüplerin içine bırakalım. Devreden akım geçince tüplerde gazlar birikmeye başlar. (+)
kutba bağlı tüpte O2 (Oksijen ) gazı toplanır. (-) kutba bağlı tüpte de H2 (Hidrojen ) gazı toplanır. Toplanan H2
gazının hacmi O2 gazının hacminin iki katıdır. Yapılan ölçümlerde devreden 1C yük geçince 0,06 cm3 oksijen ve
0,12 cm3 hidrojen gazı toplanır. dH = 8,4.10-5 g/cm3 ve dO = 1,3.10-3 g/cm3 tür. m=V.d den kütlelerde
hesaplanabilir. Devreden Oksijen gazı toplanan tüp çıkarılırsa kalan kısma Hidrojen Kabı denir. 1- Seri Devreden
Geçen yükün Ölçülmesi Seri bir devrede iletkenin bütün noktalarından geçen yük miktarı ve akım şiddetleri (İ)
eşittir. Potansiyel farkı(V) değişebilir. Paralel Devreden Geçen Yükün Ölçülmesi Paralel bir devrede bütün
kollardaki potansiyel farkları (V) eşittir. Akım şiddeti (i ) değişebilir. 2-Paralel Kollardan Geçen Yük Miktarı ile
Ana Koldan Geçen Yük Miktarlarının Karşılaştırılması Ana koldan geçen akım paralel kollardan geçen akımların
toplamına eşittir. Örnek1 : Bir elektroliz devresinde 300C yük geçince a) Kaç cm3 oksijen gazı toplanır. b) Kaç cm3
Hidrojen gazı toplanır. c) Toplanan oksijenin kütlesini bulun. (dOksijen = 1,3.10-3 g/cm3 ) Çözüm : a) Devreden 1C
yük geçince 0,06 cm3 Oksijen toplanırsa Devreden 300C “ “ X “ “ “ X = 300. 0,06 = 18 cm3 Oksijen toplanır b)
Devreden 1C yük geçince 0,12 cm3 Hidrojen toplanırsa Devreden 300C “ “ X “ “ “ X = 300.0,12 = 36 cm3 Hidrojen
toplanır c) VOksijen = 18 cm3 dOksijen = 1,3.10-3 g/cm3 m = ? m= V. d = 18.1,3.10-3 = 23,4.10-3 gram Örnek2 :
Bir elektroliz devresinde 24 cm3 oksijen gazı toplanması için ne kadar yük geçmesi gerekir. Çözüm : Devrede 0,06
cm3 Oksijen gazı toplanması için 1C yük geçiyorsa “ 24 cm3 “ “ “ “ X “ “ 0,06. X = 24 ise X = 24 / 0,06 = 400 C
yük geçmesi gerekir Örnek3 : Bir elektroliz devresinde 96 cm3 Hidrojen gazı toplanması için ne kadar yük geçmesi
gerekir. Çözüm : 0,12 cm3 Hidrojen toplanması için 1C yük geçerse 96 cm3 “ “ “ X “ “ 0,12 . X = 96 ise X = 96 /
0,12 = 800 C Örnek4 : Özdeş kaplardan oluşan şekildeki elektroliz devresinde C kabındaki tüpte 20 cm3 oksijen
gazı toplandığına göre a) B kabındaki tüpte toplanan gazın türünü ve hacmini bulun. b) A kabındaki tüpte toplanan
gazın türünü ve hacmini bulun. Çözüm : a) B kabındaki tüp (-) kutba bağlı olduğu için Hidrojen gazı toplanır. B ve
C paralel kollardır. paralel kollarda geçen akım veya yük miktarları birbirine eşittir. Bu nedenle B kabındaki tüpte
toplanan Hidrojenin hacmi C kabında toplanan oksijenin hacminin iki katıdır. VB = 2.VC = 2.20 = 40 cm3 Hidrojen
b) A kabındaki tüp (-) kutba bağlı olduğu için Hidrojen gazı toplanır. A kabı ana koldadır. Ana koldan geçen akım
paralel kollardan geçen akımların veya yüklerin toplamına eşittir.