kafa ve yüz kemikleri

KAFA VE YÜZ KEMİKLERİ
DR. ÖZGÜR ÖZDEMİR
KRANİUM (Kafatası)
Kafatası başın iskeleti olarak tanımlanır,
kranial (kafa) ve fasial (yüz) olmak üzere 2
grupta incelenir.
Kafatası beyin ve gözleri içine alan pek
çok yapıyı korur.
Ayrıca göz hareketleri, çiğneme,
yutma,konuşma ve diğer bazı yüz
hareketleri ile ilgili kaslar için destek
noktası oluşturur
Kafa kemikleri sütürler ile birbirine bağlı eklemlerdir ve
hareketsizdirler. Hareketli eklem mandibula (alt çene) ile
temporal kemik arasındaki temporomandibular eklemdir.
Bu sütürler karşılıklı içiçe geçmiş dikiş tarzındadırlar
Yeni doğanlarda erişkin dönemde olmayan (Normalde 2
yaş civarında kapanır), kemiklerin birleşme yerlerinde
bulunan boşuklar vardır. Bunlara fontanel (BINGILDAK)
denir.
Yine yüz kemikleri içinde hava boşlukları (SİNÜS)
bulunur.
 Koronal sütür: frontal-parietal
Sagital sütür: parietal-parietal
Lambdoid sütür: oksipital- parietal
Kranial kemikler: 8 adettir
Frontal (alın),
paryetal (yan kafa; 2 adet),
Oksipital (ense),
temporal ( şakak; 2 adet),
sfenoid (kafa tabanında bulunur)
etmoid kemik (burun kökünde ve kafa tabanında bulunur)
YÜZ KEMİKLERİ : 14 adettir
Nazal 2 adet
Maksilla 2 adet
Lakrimal 2 adet
Zigomatik 2 adet
palatin 2 adet
İnferior nazal konka 2 adet
Vomer
Mandibula (alt çene)
Hyoid kemik normalde boyundadır fakat spinal kolon yapısına
katılmadığı için yüz kemiklerine dahil edilir.
Os Frontale
Kafatasının önünde yer alır.
Önde geniş bir pars squama
Ve her iki orbita (göz) üstünde pars orbita
kısımları vardır
İç yüzde pars orbitaların arasında os
ethmoidale vardır.
Frontal kemik içinde geniş hava boşluları
(Frontal sinüs) bulunur.
Os parietale
Kafatasının iki yanında yer alır.
Dış yüzü konkav
İç yüzü konvekstir.
İç yüzünde arterlerin izleri bulunur (Sulkus
arteriosa)
Her iki kemik orta hatta sagital sütürler ile
birleşirler.
Frontal kemikle yaptıkları ekleme koronal sütür
denir.
Os Oksipitale
Kafatsının arkasını oluşturur.
İçinde beyincik ve beyin sapı bulunur.
Beyin sapının omurilik kanalına geçtiği büyük bir delik bulundurur
(Foramen magnum)
Üstünde parietal (Lambdoid sütür) yanlarda temporal kemik ile eklem
yapar.
Foramen magnumun önünde (anteriorda) sfenoid kemik (kafa tabanında
bulunur) ile eklem yapar.
Foramen magnumu iki yanında atlas (1.servikal omurga) ile eklem
yapan oksipital kondiller bulunur
Kemiğin dış yüzeyinde orta hattaki çıkıntıya Protüberensiya Oksipitalis
Externalis denir iç yüzündeki çıkıntıya ise PO İnternalis denir
Os Temporale
Kafatasının yanlarında (şakak kemiği) bulunurlar
Ayrıca kafa tabanının yapısına katılırlar.
İçinde işitme organımızın sinirleri ile yüz kaslarımızı çalıştıran
fasiyal sinir bulunur.
Pars squama, petroza, mastoidea, timpanika ve stiloidea’dan
oluşur.
Pars squmaza önde sfenoid ve zigomatik kemikle, üstünde parietal
kemik arkada oksipital kemik ile eklem yapar.
Pars squama mandibula ile eklem yapar.
Os Temporale
Pars petroza içinde işitme organımızın
yerleştiği sivri tarafı içe yerleşmiş tabanı
dışta üç yüzlü piramite benzer.
Arkasında içinde hava boşlukları olan
mastoid çıkıntı bulunur.
Mastoid çıkıntıya boyun kaslarımız yapışır.
Pars timpanikaya kulak zarı yapışır ve dış
kulak yolunu yapar.
Os sfenoidale
Kafa tabanında bulunur.
Ortada yer alan korpus (gövde) ve iki büyük kanat (ala
major), iki küçük kanat (ala minor) ve ala major dan
aşağıya doğru uzanan iki çıkıntı (Lateral pterigoid ve
medial pterigoid ) ana yapıyı oluşturur.
Korpusda içinde hipofiz bezinin yerleştiği çukurluk (fossa
hipofizialis) bulunur. Bu çukura sella tursika da denir.
Sfenoid kemiğin üzerinde kafatasının içinden (intrakranial)
yüzümüze ve duyu organlarımıza giden önemli sinir ve
damarların geçtiği yarık (fissür) ve delikler (foramen)
bulunur.
Os Ethmoidale
Kafa tabanında, her göz küresinin arasında yer alır.
Os Sfenoidale, frontale ve nazal kemiklerle eklem yaparlar.
Lamina Cribrosa, lamina perpendikülaris ve labirintus
olarak üç parçadan oluşur.
Lamina Cribrosa burun tavanını ve orbita (göz küresi) tabanını
yapar. İçinde küçük delikler vardır ve koku sinirleri buradan
geçerek beyne ulaşır.
Lamina perpendikülaris orta hatta yukarıdan aşağıya uzanarak
burun boşluğunu ikiye ayırır. Yukarıya doğru fronatal kemiğin
arasından kafa içine uzanan kısma Crista Galli denir.
Labirintus nazal hava boşluklarını yapar. İki parçası vardır
Süperior ve orta nazal konka. İçinden geçen havayı ısıtan
mukoza ile döşelidir.
Yüz kemikleri
Nazal 2 adet
Maksilla 2 adet
Lakrimal 2 adet
Zigomatik 2 adet
palatin 2 adet
İnferior nazal konka 2 adet
Vomer
Mandibula (alt çene)
Hyoid kemik normalde boyundadır fakat spinal kolon yapısına
katılmadığı için yüz kemiklerine dahil edilir.
Os Nazale
Burnun sırt kısmını yapan orta hatta birleşmiş iki kemiktir.
Maxilla
Yüzün ana kemiklerindendir. Yüze asıl şeklini verir.
Orbita tabanı, oral (ağız) ve nazal (Burun) boşluklarının
yapısına katılır.
Gövde (Korpus) üstünde 4 adet çıkıntısı vardır.
Processus frontalis, zygomatikus, alveolaris,
palatinus.
Alveolaris üstünde üst çene dişlerimiz vardır.
Korpus içinde iki büyük hava boşluğu (Sinüs) bulunur.
Os lakrimale
Orbita duvarının iç (medial), nazal boşluğun dış
(lateral) duvarını yapar.
İçinden göz yaşı bezini ( lakrimal gland) burun
boşluğuna taşıyan kanallar geçer.
Os Zigomatikum
Orbitanın dış yüzünden kulağın önün uzanan köprü
yapısında bir kemiktir.
Frontal kemiğe uzanan (Processus frontalis) ve temporal
kemiğe uzanan ( Processus temporalis) iki çıkıntısı vardır.
Vomer
Burun boşluğunun arkasında bulunur.
Yutağa bakan açıklığı ikiye ayırır.
Os ethmoidale ve maxilla ile eklem yapar.
İnferior nazal konka
Os ethmoidalenin iki parçasının (süperior ve orta
nazal konkanın) altında bulunur.
Esasında Os ethmoidaleden ayrılmış ve bağımsız
hale gelmiştir.
Önde maxilla ve arkada os palatinumla eklem
yapar.
Nasolakrimal kanal buraya açılır.
Os palatinum
Üst damağın arka kısmını yapar.
Yatay (horizontalis) ve dikey ( perpendikülaris)
laminalardan oluşur.
Mandibulae
Alt çene kemiğidir. Çiğneme ve konuşmada önemlidir.
Ramus ve Corpus olarak iki bölümdür.
Bunların birleştiği yere angulus (Açı) mandibulae denir.
Hem corpusa hemde ramusa önemli çiğneme kasları yapışır
Ramusun iki çıkıntısı mevcuttur. Processus condylaris ve Processus
coronoideus.
Condylaris temporal kemik ile temporomandibular eklemi yapar.
Coronoideus’a kasların yapışma yeridir.
Ramusun iç yüzeyinde inferior alveolar sinirin girdiği delik
(foramen mandibulae ) vardır.
Bu sinir alt çene dişlerinin ve mukozasının siniridir.
Os Hyoideum
Kafatası ile ilişkisi yoktur ancak boyun omurga
yapısına katılmadığı için yüz kemikleri içinde
sayılır.
Mandibula ile larinks (gırtlak) arasında bulunur.
At nalı şeklindedir. Greater (büyük) ve lesser
(küçük) kornu diye iki tane çıkıntısı vardır.
Boynumuzda yutkunma ile ilgili kaslar yapışır.
Temporal kemiğin stiloid çıkıntısına stilohyoid
ligaman ile bağlıdır.