Üreme Sağlığı

Arkadaşlar hoca slaytları bütün slayları tek tek okudu
sınavda çıkar dediği yerleri kırmızı yıldızla işaretledim.
TOPLUMSAL YÖNÜYLE
ÜREME SAĞLIĞI
VE
AİLE PLANLAMASI
Doç.Dr.Türker TÜRKER
1
Üreme…
neslin sürdürülmesi.....
2
Bir toplumun en önemli kaynağı insandır.
Üreme sağlığı; ülke gelişimi ve bireysel sağlık
3
açısından hayati bir konudur.
Üreme Sağlığı Kavramı
“Üreme Sağlığı” kavramı;
• İlk kez 1994’te Kahire’de yapılan Uluslararası
Nüfus ve Kalkınma Konferansında ifade edilmiş,
• Tüm dünya tarafından kabul görmüş,
• Devletlerin;
• üreme sağlığı hizmetleri dâhil tüm sağlık
hizmetlerine ulaşılabilirliğin sağlanması için
• gereken bütün önlemleri alması gerektiği ilkesi
kabul edilmiştir.
4
Üreme Sağlığı
“Üreme sistemi, işlevleri ve süreci ile ilgili sadece
hastalık ve sakatlığın olmaması değil, tüm bunlara
ilişkin fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik
halinin olmasıdır”.(DSÖ)
Üreme Sağlığı aynı zamanda;
insanların doyurucu ve güvenli bir cinsel
yaşamlarının olması,
üreme yeteneğine sahip olmaları,
üreme yeteneklerini kullanıp kullanmayacakları ve
ne zaman, ne sıklıkta kullanacakları konusunda karar
verme özgürlüklerinin olması demektir.
5
Üreme ile ilgili sağlık sorunları
-Anne ölümleri ve hastalıkları (anemi, infertilite,
pelvik hasar, depresyon, kronik infeksiyon)
-Bebek ölümleri
-Düşükler
-Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
-Diğer sorunlar (erkek bebek tercihi, babasız doğan
çocuklar, kadın ticareti)
-İstenmeyen gebelikler ve adolesan gebeliği
6
T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basamak
Antenatal (Gebelik) Bakım Protokolü
• İlk 12 haftada gebeliği sapta
• En az 4 kez izle/gerekirse daha sık
• Öykü, fizik muayene, tartı, ÇKS, ödem,
tam idrar, Hb, kan grubu, kan şekeri ve
gereken diğer tetkikleri yaptır
• Tetanoz aşılaması yap
• Meme bakımı, beslenme, hijyen, giyim, dinlenme
alışkanlıklar vb. öneriler
7
Doğum Sonrası Bakım
24 saat içinde bir kez,
2. Hafta bir kez
4. Hafta bir kez
olmak üzere toplam 3 kez yapılır.
8
M9/S1
CİNSEL YOLLA BULAŞAN
HASTALIKLAR (CYBH)
9
CİNSEL YOLLA BULAŞAN
HASTALIKLAR
Neden İlgilenmek
Zorundayız?
*Komplikasyon riski yüksek
*Bulaşıcılığı fazla
*Belirtisiz seyir yaygın
*Risk Grupları çok geniş
10 10
Tanım
Cinsel ilişki ile hasta veya mikroorganizmayı
taşıyan kişiden, sağlıklı kişiye bulaşan bir
grup hastalıktır.
Bulaşma Yolları
• Erkekte meni, kadında vajina sıvısı
mikroorganizmayı taşır.
• Cinsel ilişki sırasında bulaşır
11
Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonların Önemi
• Cinsel aktivite içindeki herkes risk altındadır
• Dünya’da;
– her gün ort. 1 milyon yeni CYBH
– Yılda 1 milyondan fazla HIV/AİDS vakası ortaya
çıkmaktadır.
• Vakaların 1/3’ü 25 yaş altındadır
• İnsanlar bu enfeksiyonları gizlemeye çalışırlar.
• Tedavi edilmediği takdirde:
–
–
–
–
Erkekte ve kadında kısırlık,
Rahim ağzı kanser riski,
Kadında hastalık ve anne ölümleri,
Yeni doğan bebekte kalıcı sakatlıklar ve ölümler,
12
Cinsel Yolla Bulaşan
Enfeksiyonların Belirtileri
Erkeklerde;
 Sık idrara çıkma
 Penisten idrar yaparken
yanma ve ağrı
 İdrar sonrası veya
sürekli akıntı
 Penis yüzeyinde ağrılı
yaralar
 Kasıklarda elle
hissedilen sertlikler
Kadınlarda;
 Sık idrara çıkma
 İdrar yaparken ağrı
ve yanma
 Hazneden koyu
renkli ve kötü
kokulu akıntı
13
Cinsel Yolla Bulaşan
Enfeksiyonların Belirtileri
Her iki cinste ;
*Üreme organlarında siğiller, uçuğa benzer
döküntüler ve şiddetli ağrı
*Makat veya perine (bacakların arasında kalan ve üreme
organlarını örten kas dokusu) bölgesinde apseler
*Cinsel organlarda cinsel birleşme sırasında ya da
sürekli ağrı
*Cinsel ilişkiden sonra kanama
*Sık ölü doğumlar
14
Sık Görülen Cinsel Yolla
Bulaşan Enfeksiyonlar
• AIDS (Sonradan Edinilmiş İmmun Yetmezlik
Sendromu)
• Bulaşıcı Sarılık (Hepatit-B)
• Bel soğukluğu (Gonore)
• Frengi (Sifiliz)
15
AIDS
• Bağışıklık sistemini tutar, en sık cinsel yolla
bulaşır
• Anneden bebeğe geçebilir
• Kesin tedavisi yok
16
CYBH ve HIV arası ilişki
CYBH
HIV
Bulaşma +
Korunmasız
Cinsel temas
17
HIV Türkiye’de bulaşma yolları;
%50.9 heteroseksüel cinsel temas,
%7.55 homoseksüel cinsel temas,
%6.92 damar içi madde bağımlıları,
%2.87 transfüzyon alanlar,
%1.4 anneden bebeğe geçiş,
%0.63 hemofili hastaları ve
%29 ise bilinmeyenler
18
Primary HIV Infection
Rash
Küçük pembe maküler döküntüler
Mukozal Lezyonlar
Oral ülserler
19
(Kahn, NEJM, 1998)
Oral Candidiasis
• Eritamatöz
• Pseudomembranöz
20
Hepatit-B
• Kadın ve erkekte sistemik
enfeksiyon, kronikleşme
• Mikrop kişilerin kanında, genital
akıntılarında, süt, tükürük, ter,
gözyaşında+
• KC kanserleri
• En iyi koruma aşı ve kondom
21
Bel Soğukluğu (Gonore)
• Cinsel ilişki yoluyla(vajinal, oral, anal) bulaşır.
• Erkeklerin%80’inde kadınların %40’ında
semptom yok
• Erkekde idrar yaparken ağrı
• Kısırlık
22
Frengi (Sifilis)
• Gonoreden daha nadir ama daha tehlikeli
• Mikro organizma sifilis yarasına temasla geçer
• Yaralar hazne, makat, ağızda görülür, ağrısızdır.
• Anneden bebeğe geçer
23
Diğer Sık Görülen CYBE lar
• Kandidiyazis: Peynirimsi beyaz vajinal akıntı
• Bakteriyel vajinozis: Balık kokulu grimsi,
yapışkan vajinal akıntı
• Trikomonas: Köpüklü sarı yeşil renkte kötü
kokulu vajinal akıntı
• Klamidya: Tanı koymak zor. Karanlık saha
mikroskobisi ile tanı konur.
24
CYBH’ların komplikasyonları
• Kronik karın ağrısı ve infertilite;
• Sepsis, ektopik gebelik, servikal kanser,
kendiliğinden düşük nedenli ölüm;
• Erkeklerde üretral yapışıklıklar;
• Erkeklerde infertilite
• AIDS bulaşmasında artış
• Çocuklarda pnömoni ve körlüğe kadar giden
göz enfeksiyonarı;
25
Cinsel Yolla Bulaşan
Enfeksiyonlardan Korunma Yolları
• Cinsel tek eşlilik tercih edilmeli,
• Hastalık ihtimali olan kişilerle cinsel ilişkiden
kaçınılmalı,
• Her cinsel ilişkide kondom kullanılmalı,
26
Cinsel Yolla Bulaşan
Enfeksiyonlardan Korunma Yolları
 Cinsel ilişkisi sonrası idrar yapılmalı,
 Hemen sağlık kurumuna başvurulmalı,
 Tedavi sonuçlanana kadar cinsel perhiz
uygulanmalı,
 Eşin tedavisi sağlanmalıdır.
27
Önemli Mesaj!!!
HER CİNSEL İLİŞKİDE YENİ BİR KONDOM
KULLANILMALI VE KONDOM BİR KERE
KULLANILDIKTAN SONRA ATILMALIDIR.
28
Önemli Mesaj!!!
Her Cinsel
İlişkide Ayrı
Bir Kondom
Kullanın!
29
Önemli Mesaj!!!
Cinsel eş
sayısının
artmasının,
hastalık
bulaşma
riskini de
arttırdığını
unutmayın!
30
Önemli Mesaj!!!
Hastalık belirtisi
olmadan da
bulaşma
olabileceğini
unutmayın!
31
Önemli Mesaj!!!
Alkol ve
uyuşturucunun
cinsel ilişki
sırasında
olumsuz
davranışlara
neden
olabileceğini
unutmayın!
32
Önemli Mesaj!!!
Size
nakledilecek
kanda
gerekli testlerin
yapılıp
yapılmadığını
sorun!
33
AİLE PLANLAMASI
34
AİLE PLANLAMASI NE DEMEKTİR?
Ailelerin
istedikleri
zaman,
istedikleri
sayıda çocuk sahibi olabilmeleri için sunulan
hizmetlerin tümüne verilen isimdir.
AMAÇLARI NELERDİR?
* Çiftlere gebeliği önleyici yöntemler hakkında bilgi
vermek,
* İstenmeyen gebelikleri önlemek,
* Sık doğurmayı önlemek,
* Bedenen ve ruhen sağlıklı çocuklar yetiştirmek,
* Çocuk sahibi olamayan annelere yardımcı olmak,
Aile Planlaması Hizmetlerinde
Öncelik Verilmesi Gereken
Riskli Gruplar
- Gebelik aralığı iki yıldan az olanlar
- Yaşı 35 ve üzerinde olanlar
- Yaşı 18 ve altında olanlar
- Sistemik hastalığı olanlar (diabet, kalp hastalığı vb.)
- Anemik olanlar
- Daha önce zor doğum öyküsü olanlar
Riskli Gebelik ve Doğum Sonrası
Bebeklerde Sık Görülen
Sağlık Sorunları
- Düşük doğum ağırlığı ve prematüre bebek,
- Doğum anomali riskinde artış,
- Çocukluk döneminde beslenme sorunları,
- Zeka düzeyinin ve okul başarısının düşük olması,
- Fiziksel büyüme gelişmenin yavaşlaması.
Aile Planlamasının Ana Sağlığı
Açısından Yararları
 Gebelik, düşük ve doğuma bağlı anne ölümleri azalır,
 Annenin jinekolojik hastalıkları azalır,
 Gebelik ve doğum komplikasyonları azalır,
 Düşük ve kürtaj sayısı azalır,
Aile Planlamasının Çocuk Sağlığı
Açısından Yararları
- Bebek ölümleri azalır,
- Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler az görülür,
- Beslenme bozuklukları azalır, zeka düzeyleri gelişir,
- Konjenital anomaliler daha az görülür,