SOĞAN PSİLLİDİ Bactericera tremblayi Wagn.

ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI
CİLT III
SOĞAN PSİLLİDİ
Bactericera tremblayi Wagn.
(Hemiptera: Triozidae)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
c
©Özkan BOZBEK
b
©Özkan BOZBEK
G
a
EM
Ergin boyu 2–3 mm olup siyah renklidir. Başı, ilk göğüs segmentinden daha
geniştir. Petek gözleri iri olup, yanlara doğru yarım küre biçiminde çıkıntı yapar.
Antenler 10 segmentli olup, ilk segmentler kalın, sonrakiler ince ve ip gibidir.
Toraksta sarımsı lekeler bulunur. Kanatlar vücut uzunluğunun 1.5 katı kadar
uzunlukta olup, saydam görünümlü ve belirgin damarlıdır. Bacakların 4. ve 5.
parçaları sarımsı gri renklidir (Şekil 154a).
©Özkan BOZBEK
Şekil 154. Soğan psilidi ergini (a), yumurtaları (b) ve
nimfi (c).
TA
Yumurta 2–3 mm uzunlukta, ince ve kısa bir sap ile bitki dokusuna dik durumda
bağlı bulunur. Yumurtalar oval biçimde olmakla birlikte sap tarafı daha dardır ve
bir yanı hafif basık şekildedir. Koyu sarı renklidir, açılmaya yakın turuncu olur
(Şekil 154b).
Larvanın ilk dönemi biraz hareketli, sonraki dönemleri ise hareketsizdir. Çok
yassılaşmış oval bir biçimde olmakla birlikte, çevresi kısa ve sık uzantılarla
saçaklıdır. Gelişme dönemine göre, 1–3 mm boyunda ve koyu sarı- beyazımsı sarı
arasında değişen bir renktedir (Şekil 154c).
Erginler Doğu Anadolu Bölgesinde haziran ayında ortaya çıkar, dişiler
yumurtalarını bitki gövdesi, yaprak sapı veya arasına kısa aralıklarla tek tek bırakır.
5-7 gün sonra çıkan larvalar, yumurtaların bırakıldığı yerlerden fazla uzaklaşmadan
beslenirler ve dört kez gömlek değiştirdikten sonra ergin olurlar. Bir döl 20–
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
301
CİLT III
SEBZE ZARARLILARI
25ºC’de 18-25 günde tamamlanır. Erginler rahatsız edildiğinde sıçrayarak uçar.
Çoğalmasını yaz ayları süresince devam ettirir.
2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Erginlerin ve özellikle larvaların yapraklarda beslenmesi sonucunda soğan yaprakları bükülür veya helezoni olarak kıvrılır. Taze tüketim amacı ile yetiştirilen
soğanlarda yaprağın şeklini bozduğu için kaliteyi etkilemektedir. Lahana gibi geniş
yapraklı bitkilerin yapraklarında ise buruşma, sertleşme ve renk değişikliği görülür.
Ancak lahanalarda zarar dış yapraklarda kaldığı için kalite ve verimi etkilememektedir.
EM
Bitkilerin ilk gelişme dönemlerindeki yoğun bulaşmalarda bitkiler tamamen
kuruyabilir ve tarla boş bir görünüm alır. Bu zararlı nadiren epidemi yapmaktadır.
Genellikle ekonomik önemde bir yoğunluğa ulaşmadığından kimyasal mücadeleye
gerek duyulmamaktadır.
Ülkemizde yaygın olarak bulunmaktadır.
3. KONUKÇULARI
Soğan, lahana ve bazı yabancı otlar konukçularıdır.
4. DOĞAL DÜŞMANLARI
Zararlı popülâsyonunu baskı altında tutan çok sayıda nimf parazitoiti
bulunmaktadır.
5. MÜCADELESİ
G
5.1. Kültürel Önlemler
― Tarla içindeki yabancı otların temizliğine özen gösterilmelidir.
― Soğan ekim veya dikimi mümkün olduğu kadar erken yapılmalıdır.
― Bitkilerin ilk gelişme dönemlerinde hızlı gelişmelerini sağlamak amacı ile
iyi bir gübreleme, düzenli sulama ve çapa işlemleri yapılır.
5.2. Biyolojik Mücadele
TA
Nimflerin parazitoitli olup olmadığına dikkat edilerek, yoğun bir parazitlenme
varsa kimyasal mücadele yapılmamalıdır.
5.3. Kimyasal Mücadele
Zararlı doğada her sene görülmesine rağmen, genellikle mücadeleyi gerektirecek
yoğunluğa ulaşamadığı için, kimyasal mücadeleye gerek duyulmamaktadır.
5.3.1. İlaçlama zamanı
Soğan ekim veya dikiminden itibaren tarla gözlem altında bulundurulur. Yoğun
olarak yumurtalara ve ilk zarar gören bitkilere rastlandığında ilaç uygulaması
yapılır. 10 gün sonra ilaçlama tekrarlanır.
302
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI
CİLT III
5.3.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen
bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
5.3.3. Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada, hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü (mekanik, otomatik,
motorlu) veya sırt atomizörü kullanılır.
5.3.4. İlaçlama tekniği
TA
G
EM
Soğan yaprağının kaygan olması nedeni ile ilacın iyi tutunması için, ilaçlı suyun
içine şeker veya hazır yapıştırıcı preparatlar ilave edilir. Bitkinin her tarafı ilaçla
kaplanacak şekilde uygulama yapılır.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
303