1 Dinamik Fatih ALİBEYOĞLU -7- İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik 2 Güç, Verim Güç: birim zamanda yapılan iş miktarı olarak tanımlanır. dt zaman aralığında dU kadar iş yapan makine tarafından üretilen güç: Verim: bir makinenin mekanik verimi, makine tarafından üretilen çıkış gücünün, makineye verilen giriş gücüne oranıdır. ç𝚤𝒌𝚤ş 𝒈ü𝒄ü 𝑑𝑈 𝐅.𝑑𝒓 𝑑𝑡 ε=𝒈𝒊𝒓𝒊ş 𝒈ü𝒄ü P= 𝑑𝑡 = P=F.v Gücün birimi Watt’tır(W). 1W= 1j/s=1 N.m/s Bir makinede hareketli parçalar olduğundan ötürü daima sürtünme kuvvetleri oluşur. Böylece bir makinenin verimi daima 1’den küçük olacaktır. İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Soru 3 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Soru 4 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Soru Bir alışveriş merkezinde yürüyen merdiveni birinci kattan ikinci kata 7m’lik düşey Mesafede dakikda 30 kişilik sabit bir yük taşımaktadır. Ortalama bir insanın kütlesi 65 kg’dır. Sistemi çalıştıran motor 3 kW güç ile çalışıyor ise sistemin mekanik verimini hesaplayınız. 5 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Konservatif Kuvvetler Konservatif Kuvvetler: Parçacığın yaptığı iş izlediği yoldan bağımsızsa bu kuvvete konservatif kuvvet denir. Ağırlık : Bir parçacığın tarafından yapılan iş bağımsızdır. ağırlığı yoldan Elastik Yay: Bir parçacığa etki eden yay kuvveti tarafından yapılan iş yoldan bağımsızdır. Sürtünme: Sürtünme kuvveti tarafından yapılan iş yola bağlıdır. Yani yol ne kadar uzarsa yapılan iş o kadar artar. 6 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Potansiyel Enerji Enerji: İş yapabilme kapasitesidir. Eğer enerji parçanın hareketinden dolayı ortaya çıkıyorsa kinetik enerji; Parçanın konumundan çıkıyorsa potansiyel adlandırırız. dolayı enerji ortaya diye O halde potansiyel enerji konservatif kuvvetler etkisinde yapılır. Gravitasyonel potansiyel enerji: Parçacık başlangıç çizgisinden –y kadar aşağı iniyorsa gravitasyonel potansiyel enerjisi 𝑉𝑔 = - Wy kadar olacaktır. Parçacık başlangıç çizgisinden +y kadar yukarı çıkıyorsa gravitasyonel potansiyel enerjisi 𝑉𝑔 =Wy kadar olacaktır. 7 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik 8 Elastik Potansiyel Enerji Bir yay sıkıştırılırsa ya da uzatılırsa bu durumdan kaynaklanan potansiyel enerji 𝑉𝑒 şeklinde gösterilir. 1 𝑉𝑒 = + 2 𝑘𝑠 2 şeklinde gösterilir. 𝑉𝑒 daima pozitiftir çünkü yay uzamamış konumuna döndüğü zaman daima pozitif iş yapmış sayılır. Bir parçacık hem elastik hem de gratitasyonel potansiyel enerjiye maruz kalırsa; İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Potansiyel Enerji 9 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Enerjinin Korunumu 10 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Soru 11 İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik 12 Soru 1.2 kg lık bilezik A konumunda duruştan harekete bırakılarak düşey düzlemde yer alan kılavuz üzerinde sürtünmesi bir biçimde kayar. a) B konumundan geçerken bileziğin hızını b) yayın bulunuz. maksimum sıkışma miktarını İŞ, GÜÇ, ENERJİ Dinamik Soru 13 İŞ GÜÇ ENERJİ Dinamik Soru Sistem duruştan harekete bırakılıyor ise B kütlesinin 1m hareket ettikten sonraki her iki kütlenin hızını belirleyiniz. 14