FACTOR*NG

 Factoring Nedir ?
 Factoring Tarihsel Gelişimi
 Factoringte Taraflar
 Factoring Özellikleri
 Factoring Çeşitleri
 Factoring Hizmetleri
 Factoring Sisteminin İşleyişi
 Factoring Avantajları – Dezavantajları
 Factoringte Maliyetler
 Türkiyede Factoring
 Factoring Etkileri
 Factoring firmaların mal satışı veya hizmet arzından
doğan vadeli yurt içi ve/veya yurt dışı alacaklarının
factor adı verilen şirkete devredilmesi yoluyla
finansman, garanti ve tahsilât hizmetlerinin sağlandığı
finansal bir üründür.
 Factor bir firmaya borç veren kişi veya komisyon alarak
satış yapan kimse olarak açıklanabilir. Bu kelime
günümüzde de benzer bir anlam taşımakta, modern
factoring uygulamalarında factoring işlemini yapan
firma anlamında kullanılmaktadır.
 Çağdaş factoring; bundan 200 yıl öncesine dayanan,
Kuzey Amerika tekstil pazarından kaynaklanan bir
kredi yöntemi, finansal tekniktir. İlk factorlar, bir ücret
kaşılığında, Amerikalı alıcıların ödemelerini garanti
altına alan İngiliz yünlü kumaş fabrikalarının
Amerka’daki satış temsilcileri idi.
 Factoring sistemi günümüze kadar üç evrim
geçirmiştir.
 1.Dönem: Koloni Türü Factoring
Factorun malın pazarlanmasını ve tahsilatını
yaparak üreticiye ödemesini kapsayan ticari faaliyeti
içeriyordu.
 2.Dönem: Eski Tür Factoring
Üreticinin alacaklarının gayrı kabili rucu temlikine
dayanan türde işlevlerdi.
 3.Dönem: Modern Factoring
Finansal işlevin uluslararası bazda uygulandığı
teknik finanslama yöntemlerini içermektedir.
Factoring işleminde dört taraf vardır:
 Dışsatımcı: Kredili mal satışı yapan ihracatçı taraf
 Dışalımcı: Kredili mal alışı yapan ithalatçı taraf
 Kredili satışa garanti veren (aval) banka – muhabir
banka
 Alacak hakkını satın alan banka (factor)
 Factoring özellikle küçük ve orta boydaki işletmelere
uygun bir finansman yöntemidir. Çünkü iyi organize
olmuş büyük kuruluşlar finansman sorunlarını
çözümlemektedirler. Factoring, orta ve küçük
işletmelere kısa vadeli (90 – 180 gün) finansman
sağlayan bir yöntemdir. Her türlü ihracat işleminde
uygulanır. Genellikle belirli bir dönemde yapılacak
tüm taleplerin transferini kapsayan bir çerçeve
anlaşması niteliğindedir. Minumum miktarsız toplam
işlemler için uygulanmaktadır. Özellikle tüketim
malına yöneliktir. Rücu hakkı yoktur.
 A ) Tam Servis Factoring: Günümüzde factoring’in
hizmet verdiği sektörler içinde tekstil sektörü % 40-50
ağırlığa sahiptir. Factoring’in gelişmesinde, üretilen
yeni tür servisler ve rekabet önemli unsurlardır.
 B )Rücu Hakkı Saklı Factoring : (Kabilirücu factoring)
Factor kuruluş alıcının borcunu ödememesi halinde
ortaya çıkacak riski üstlenmemekte ve bu hallerde
yapılan peşinat ödemesi için satıcıya
yönelebilmektedir. Factor kuruluşun temel görevi,
tahsilata aracılık yapmak şeklinde ortaya çıkmaktadır.
 C ) Gayri Kabili Rücu Factoring: Borçlunun borcunu
ödememesi riskinin factor kuruluşu tarafından
üstlendiği hallerde olur. Factor kuruluşu, alıcının
borcunu vadesinde ödemediği hallerde, satıcıya
ödediği peşinat ile ilgili olarak satıcı firmaya
yönelememektedir.
 D ) Ödeme Vadesinde Factoring: Finansman
desteğinin verilmediği, sadece vadede tahsil
yapılmasının müşteriye garanti edildiği türdür.
 E ) Fatura İskonto Yöntemi: Borcun ödenmesi riskinin
ve tahsil işleminin tamamen satıcı firmaya bırakıldığı,
sadece finansman desteğinin verildiği factoring
türüdür.
 F ) Tahsilat Yöntemi: Finansman desteği verilmeksizin
bir firmanın alacaklarının tahsil edilmesi hizmetinin
factor tarafından sağlanmasıdır.
 G ) İhracat factoring’i: Alacak riskinin borçlunun
ülkesindeki muhabir factor tarafından üstlenildiği ve
ihracatçıya finansman desteğinin sağlandığı türdür.
 H ) Örtülü Factoring: Belli bir yüzde için ödenmeme
riskini karşılar. Kısmi sigortanın getirdiği bir
finansman masrafı söz konusudur
 Factoring servisinden yararlanmak isteyen şirketler,
amaçlarına ve politikalarına göre bu çeşitlerden birini
seçerler.
 Factoring: ihracatçının elde edeceği herbiri çok değerli
olan ve birleştiklerinde de ihracatın arttırılmasında
önemli bir destek olan üç servisin toplamıdır.
Bunlar:
 A )Alacakların tahsil edilmesi ve yönetilmesi,
 B )Yüzdeyüz tahsilat garantisi,
 C )Vadeden önce peşin ödemedir.
 Factoring; kredili satış yapan firmaların bu satışlardan
doğan alacak haklarını bankalara veya bu konuda
uzmanlaşmış diğer finansman kuruluşlarına satmalarıdır.
Bunun için factoring şirketi, satıcı firma ile bir sözleşme
imzalamak ve bu anlaşmaya göre firma, kredili olarak
yapacağı tüm satışlar için factoring şirketinin onayını
almak zorundadır. Dolayısıyla firmanın factoring şirketine
danışmadan yaptığı kredili satışlardan doğan alacakları
factoring şirketini bağlamaz.
Factoring şirketi sunduğu hizmetlerin karşılığında
firmadan bir komisyon talep eder. Factor ile müşteri
arasındaki ilişkinin çekirdeği normal ticari mekanizma
içinde doğan şirketin borçlarının çoğunu satın almayı
factorun taahhüt etmesidir. Aynı zamanda factor, şirketin
satış hesaplarıyla ilgili tüm idari sorumluluğu da üstlenir
 a-) Yurtiçi Factoring Sisteminin İşleyişi
 Yurtiçi factoringde taraflar üç tanedir. Bunlar; satıcı firma, alıcı
firma (müşteri) ve aracı kuruluş (factor)’dur. Uygulamada yurtiçi
factoring şu şekilde çalışır:
Yurtiçindeki bir firma bir factoring şirketi ile yurtiçinde factoring
işlemi yapacağını bildirerek factoring anlaşması imzalar. Satıcı
firma, durumu müşterisi olan alıcı firmaya haber verir. Factoring
işlemini yapacak olan kuruluş muhabir bankası aracılığı ile
yurtiçindeki alıcı müşterisi hakkında bilgi toplar. Alıcı
müşterinin moralite ve kredibilitesi tespit edilir. Factoring
gerçekleştirecek olan kuruluş, istihbaratı yeterli olduğu takdirde
satıcı firmaya kredi limiti verir ve factoring yapmaya hazır
olduğunu bildirir. Satıcı firma dahildeki müşterisine malı sevk
eder ve düzenlemiş olduğu faturanın aslını müşterisine yollar.
Factoring işlemlerinin yaygın olduğu ülkelerde iç ticari işlemler
de uygulanmaktadır. Türkiye’de iç piyasada ki alım satımlarda
henüz factoring işlemi uygulanmamaktadır.
 b-) Uluslararası Factoring Sisteminin İşleyişi.
 İhracatta factoring, standart factoringdeki prosedürün
temelde aynen uygulanmasıdır. Borçların yabancı ülkede
bulunması durumunda sözkonusu olan bu modelde
alacaklarını satmak isteyen satıcı kendi ülkesindeki bir
factoring şirketine, satışların tutar ve yapısı ile ilgili bilgileri
kapsayan bir form ile başvuru yapar. Bu formda istenen
factoring hizmeti yanında işletmenin son mali durum
tabloları, düzenli müşterilerinin ad ve adresleri ile ortalama
fatura tutarları da belirtilir. Belgelerin incelenmesinden
sonra factoring şirketi belirli ülkeye yönelik alacaklarının
tümünü veya bir bölümünü ilk olarak satınalabileceğini
bildirerek alacak devir belgesi ister. Bu noktada yerel ve
uluslararası factoring arasındaki farklılık ortaya
çıkmaktadır.
 Avantajları :
 İhracatı arttırır.
 Müşteriye “açık kredi” şeklinde 90 güne kadar kredi imkanı





sağlar, akreditif açma zorunluluğunu kaldırır.
Senet tahsili, defter tutulması, ödemelerin takibi gibi
bürokratik işlerden müşteriler kurtulur ve factoring
şirketinin sahip olduğu pazarlama imkanlarından
yararlanabilir.
Optimum kaynak kullanımı ve stok düzeyi sağlanabilir.
Büyüme dış kaynaklar yerine satışlarla finanse edilir.
Rekabet artar.
Satış yönetimi ve personeli doğrudan satış ve satış
teknikleri üzerinde yoğunlaştırabilir.
 İşletme cari işlem düzeyi ile bağlantılı olarak finansman




imkanı elde eder. İşletmenin finansman dengesi bilanço
oranlarında belirlenir.
Fatura temliki ile fon temin edebilme kolaylığı işletmeleri
bankaların kredilendirme sırasında talep ettiği birçok detay
işlemden kurtarmaktadır.
Alacağını devreden işletmenin muhasebe kayıtları factor
tarafından tutulmaktadır.
Factorun verdiği ön ödeme işletmeye nakit girdisi sağladığı
için diğer işletmelere oranla rekabet etme gücü artar.
Alacaklar, borçlar, stoklar azalır ve bilanço likit hale gelir.
İşletmenin kredi değerliliği artar.
 Dezavantajları
 Her bir müşteriye yapılan satışların değeri küçük ve
fatura sayısı fazla ise maliyet yüksek olabilir.
 Factoring bazı firmalar tarafından tehlikeli bir
finansman yöntemi olarak görüldüğünde, bazı
firmalar factoring’e başvurmuş firmalara vadeli mal
satmamaktadırlar.
 Factoring kurumu riskleri üstlendiğinden faize ek
olarak komisyon da almaktadır. Bu nedenle firmaya
maliyeti fazla olabilir.
 Factoring işleminde ihracatçıya belirli bazı hizmetler ve nakit
sağlandığından iki ayrı maliyet unsuru bulunmaktadır.
 a-) Factoring Komisyonu
 Factorun kredileri kontrolü, kredi riskini kabulu, alacak
hesabının kabulü, tahsilat ve muhasebe işleri ile ilgilili hizmet
sonucunu aldığı ücrettir. Komisyon aylık olarak, ay içinde
factorlenen toplam satışlar üzerinden alınır. Oranı anlaşma ile
belirlenir.genellikle yıllık factorlenen satış miktarı baz alınır.
Factor ticaretteki kredinin rizikosunu ve işlem yapabileceği
fatura sayısı ve kredi miktarını tesbit eder. Bunlar gözönünde
tutularak komisyon oranı satışların %0.75 ile %3 arasında değişir.
b-) Faiz
 Ön ödeme yapıldığı durumlarda verilen meblağ
üzerinden gün sayısına göre iskonto faizi hesaplanır.
Factoring faizi, alıcının faturayı ödemesinden önce
verilen avansa uyulanır. %2 ile %2.5 arasında değişir.
 Türkiye’de 1980’den itibaren uygulanmakta olan,
ekonominin dışa açılmasına ve dış fon girişlerinin
hızlandırılmasına yönelik politikanın gereği olarak,
bankalar ortaya çıkan ihtiyaçlar çerçevesinde şirketlere
yeni finansal hizmetler sunmak amacıyla girişimlerde
bulunmaya başlamışlardır. Bu koşullar Türkiye’de
factoring için uygun bir ortam oluşmasını sağlamıştır.
Türkiye’de factoring ilk kez 1988 yılında
gerçekleştirilmiştir. Uygulama: tekstil, gıda, elektronik
eşya, metal ürünler, mobilya, ilaç, oyuncak, kırtasiye,
kimyasal ürünler, hammaddeler gibi ürünler için
gerçekleşmektedir.
 Bugün için Türkiye’de 4 adet factoring firması vardır.
Bunlar,
 Facto Finans
 Aktif Finans
 Devir Factoring
 Heller Factoring
 Türkiye’de factoring işlem hacmi: 1988 yılında 3 milyon
dolar, 1989 yılında 15 milyon dolar, 1990’ da 62 milyon
dolar, 1991’de 183 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
a-) Nakit Akışına Etkileri
 İşletmenin gelecekteki fon gereksinimini aynı tarihteki
nakit ve alacaklardan oluşan kaynaklardan karşılanarak
nakit dengesinin sağlanması finans yöneticisinin temel
işlevlerinden bir tanesidir. Bu çerçevede geleceğe yönelik
tahminlerin isabeti, vadede acil nakit ihtiyacı doğmasını
önleyecektir. Factoring’de alacaklar kaleminin ortalama
vadede nakte dönüşeceği nakit alım tablosuna kesin rakam
olarak yazılmasına olanak sağlamaktadır. Kabul edilmiş
alacaklar factoring garantisine sahip olarak miktar (
ödenmeme riskinin karşılanması ) ve tarih ( likidite
riskinin karşılanması ) yönünden yapılacak projeksiyonlara
az teşkil ederler.
b-) Krediye Etkileri
 Factoring’in etkisiyle daha sağlıklı bir finansal yapıya
kavuşan şirket müşteri açık hesabından doğan kısa
vadeli finansal riski gündeminden çıkarır. Şirketin
finansal politikası yönlendirilir. Factoring, sanayicinin
piyasa itibarını ve pazardaki payını etkilemektedir. Bu
etkileşim zaman içinde iş hacminin artmasına yönelik
bir gelişme gösterecektir.
c-) Firma Yönetimine Etkisi
 Factoring sistemine giren bir şirket kendi bünyesinde
rahatlama duyar. Ödenmeme riski ile likidite riskinin factor
tarafından karşılanması olumlu etkiler oluşturur. Kısa
dönemde elde edilen garantiler ve uzun dönemde sağlanan
iş huzuru ile projeksiyonların isabeti, factoring sistemini
uygulayan şirket müşterilerinin borçlarını ödememesinden
kaynaklanan riskleri minimuma indirir. Factoring’te
rantabilitenin tesbitinde, statik açıdan üretilen malın
maliyeti factoring öncesi ve sonrası olarak karşılaştırılır.
Dinamik açıdan ise factoring, şirketin gelişmesine etkisi ile
gelecekteki maliyetlerin düşüşüne katkısı ve azalan
masraflar gündeme gelir.
d-) Organizasyona Etkisi
 Factoring organizasyon, satış, faturalama ve muhasebe
bölümlerinde değişmeye yol açarken diğer
fonksiyonları etkilemez. Elemanların asli görevlerine
eğilerek daha produktif olmalarını sağlar, faturalama
işlemi düzene girer. Factorun işletmenin işleyişine
olumlu etkisi her kademede görülür. Factoring sistemi,
işletmenin belirlenen satış ve karlılık hedefine
ulaşmasında etkili bir görev üstlenmektedir.
e-) Factoring’in Mali Analiz Açısından Değerlendirilmesi
Factoring’in firmanın bilançosuna olan etkisi diğer bütün
finansman yöntemlerinden farklıdır. Hem vade
düzenlemelerinde hem de avans düzenlemelerinde
factorun müşterisi normal olarak factora bağlı değildir.
Müşterinin hesap raporunda borcu yoktur. Tam tersine
alacaklarının tutarı kadar factor ona borçlu durumdadır.
Bunun cari oran üzerinde olumlu bir etkisi vardır.
Factoring, firmanın bilançosunu dolayısıyla kredisini iyi
yönde etkiler ve firmanın fon sağladığı bankalarla olan
ilişkilerinde de olumlu rol oynar. Ayrıca dışsatımcıya ön
ödeme sağlaması yönünden işletme sermayesi ihtiyacını
azaltarak, dışsatımcının likidite problemini azaltır.
HARUN UZUNEL
GAMZE ARSLAN
ÇAĞDAŞ YAYAR
BATUHAN ŞENYILDIZ
ÖMER KARAARSLAN