Slayt 1 - Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri

BULAŞICI HASTALIKLAR EPİDEMİYOLOJİSİ
TEMAS YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
VEKTÖRLERLE BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
(16)
SKY 204. Epidemiyoloji Dersi
Prof. Dr. Ömer R. ÖNDER
Ankara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
2016-2017 Bahar Dönemi
1
DİREK/İNDİREK TEMAS YOLUYLA BULAŞAN
ENFEKSİYONLAR
 Genel Özellikleri

Genelde deri ve mukozadan bulaşırlar,

Geçiş genellikle insandan insanadır,bazı zoonotiklerin
geçişinde hayvanla temas önemlidir,

Toplumsal gelişme ve toplumsal olaylarla yakından ilgilidir,

Bireysel temizlikle bağlantılıdır,
2
Temas Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlar
(Direkt ya da İndirekt )







Trahom,
Lepra (cüzzam),
Uyuz(Skabies),
Mantarlar(Dermatofitozlar),
İmpetigo,
Bitlenme(Pedikülozis),
Şarbon (deri),







Tetanoz,
Tüberküloz (Deri veremi),
Erizipel(Yılancık),
Gazlı kangren,
Uçuk(Herpes simpleks),
Siğil(Verrü),
EBOLA,
3
Erizipel
Folikülit-erizipel
Yarasa görünümü
Ayak erizipeli
4
İmpetigo
Siğil(Verrü)
Trahom
5
Pubis biti
Uyuz böceği(Scabies)
6
Tetanoz
Risus sardonikus
Opostetanos
7
Mantar
Tinea corporis
Tinea barbae
Onikomikoz
8
Candida albicans
Dilde kandida
Kandida dermatiti
Granülomatöz kan.
Madura ayağı
9
Uçuk(Herpes simpleks)
Zona zaster
10
Deri Veremi(TB)
11
Temas Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlarda
Bulaşma Yoluna Yönelik Önlemler
 Bireysel temizlik(El yıkama),
 Olanların aşılarının yaptırılması(Tetanoz, TB vb.),
 Hayvan sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi,
 Kırık, çıkıklarda sargılara dikkat(Gazlı kangren için),
 Sağlık eğitimi,
12
AKUT ROMATİZMAL ATEŞ(ARA)
VE
ENFEKSİYON HASTALIKLARI İLİŞKİSİ
 ARA’ya Yol Açan Enfeksiyonlar(Hava/Temas);
 A Grubu Beta Hemolitik Streptekok Anjini,
 İmpetigo,
 Kızıl,
 Erizipel(Yılancık),
 ARA’nın Marjinal Bulguları(Hastalık Grubu-Daha çok
5-15 yaşlar arasında görülür);
 Eklem Romatizması(Eklemlerde),
 Glomerulonefrit(Böbreklerde),
 Endokardit(Kalpte),
 Korea(Beyinde),
 Eritema nodosa(Deride),
13
A grubu beta hemolitik streptekok
bademcik iltihabı
İmpetigo
14
Kızıl
Çilek dil
15
Erizipel
Folikülit-erizipel
Yarasa görünümü
Ayak erizipeli
16
VEKTÖRLERLE BULAŞAN HASTALIKLAR
 Genel Özellikleri;

İnsandan insana geciş vektörlerle (eklem bacaklı uçar-kaçar
böcek) olur,

Vektörlerin yaşadıkları bölgelere göre dağılım gösterirler,
sıklıkla endemik olarak bulunurlar,

Mücadelede vektörler ortadan kaldırılmalı,

Temizlik alışkanlığı ve çevre sağlığı, mücadelede önemli,
17
Hastalıklar ve Vektörleri
 Sıtma-Sivrisinek
 Humma-i Racia-Bit ve
 Flariyazis(Fil hastalığı)-
Sivrisinekler,
 Deri layşmanyozu(Şark
çıbanı)-Tatarcık sineği,
 Kala-Azar-Tatarcık sineği,
 Epidemik ve Endemik TifüsBitler,





Keneler,
Veba-Fare piresi,
Tularemi-Kemiriciler ve
Tavşan,
Sarı humma (yellow fever)Aedes aegypti sivrisineği,
Zika- Aedes aegypti
sivrisineği,
Kırım Kongo Kanamalı
Ateşi(KKKA)-Kene
18
Anofel
sivrisinek
Plazmodium
Gametosit/Yüzük şekli
Karaciğerde
plazmodium
19
Deri layşmanyozu izi
(Şark çıbanı)
20
Vücut biti
(erkek ve dişi)
Tifüs hastası
Egzantem döküntü
21
Flaryoz
(Fil hastalığı)
22
Vektörlerle Bulaşan Enfeksiyonlarda
Bulaşma Yoluna Yönelik Önlemler
 Hastalık türüne göre değişebilir, hastalık vektörüyle mücadele etmeli,
 Vektörlerin üredikleri yerlerin koşulları düzeltilerek, üremeleri
önlenmeli, (Sivrisinek-Bataklık; Karasinek-Çöplük ve Gübrelik),
 Vektörler imha edilmeli,
 Sosyo-ekonomik gelişim çok önemli, yaşam koşulları iyileştirilmeli,
kalabalık faktörü için önlem almalı,
 Kişisel hijyen, sık yıkanma önemli,
 Sağlık eğitimi,
23
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Direk/İndirek temas yoluyla bulaşan enfeksiyonların genel özelliklerinden
önemli 4’ünü yazınız
2. Direk/İndirek temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlardan 5’unun adını yazınız.
3. Direk/İndirek temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için bulaşma
yoluna yönelik önlemlerden en önemli 5’ini yazınız.
4. Vektörlerle bulaşan enfeksiyonların genel özelliklerinden en önemli 4’ünü
yazınız
5. Vektörlerle bulaşan enfeksiyonlardan 5’ini ve bulaştıran vektörün adını
yazınız.
6. Vektörlerle bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için bulaşma yoluna yönelik
önlemlerden en önemli 5’ini yazınız.
7. Akut Romatizmal Ateş’in marjinal bulguları(hastalık grubu) nelerdir? Adlarını
yazınız.
8. Akut Romatizmal Ateş’e yol açan enfeksiyon hastalıkları nelerdir? Adlarını
yazınız.
9. Zika virüsü hangi vektörle bulaşmaktadır?
24
10. Kırım Kongo Kanamalı ateşi hangi vektörle bulaşmaktadır?
KAYNAKLAR
Onul, B., (1980). “İnfeksiyon Hastalıkları”. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını. Sayı 391. Altıncı Basım.
Çetin, E,T., (1976).”İnfeksiyon Hastalıkları,” İstanbul: İstanbul Tıp Fakültesi Klinik Ders Kitapları. Cilt 10, Sermet
Matbaası.
Aksakoğlu, G., (1983). “Bulaşıcı Hastalıklarla Savaş İlkeleri”, Ankara: Hacettepe Üniversitesi- Dünya Sağlık Örgütü
Hizmet Araştırma Ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını no;3.
Akın, L., Bertan M.,(1997). “Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü”. Halk Sağlığı Temel bilgiler (Editör:Münevver Bertan,
Çağatay Güler). Ankara: Güneş Kitabevi.
Case Definitions for Surveillance of Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)”. Erişim: www. Who.
İnt/Crs/Sars/Casedefinition/en/.24.09.2003.
“Deli Dana Hastalığı”. Erişim: http://www.doktorhakan.com/osa/gs/so7.html.24.09.2003.
Gültan, K., (1978). “Bulaşıcı Hastalıklar Ders Notları”, (Yayımlanmamış), Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon
Hastalıkları Anabilim Dalı.
Akdur,R., Piyal,B.,Çlışkan,D.,Ocaktan,E.,(2011). Halk Sağlığı, (Ed: Birgül Piyal). 1.bs. Ankara : Ankara Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Yayınları, Yayın No:92.
Çalışkan, D., (2011). “Bulaşıcı hastalıklar”, Halk Sağlığı, (Ed: Birgül Piyal). 1.bs. Ankara : Ankara Üniversitesi Uzaktan
Eğitim Yayınları, Yayın No:92.
Güler, Ç., Akın, L(Ed.)., (2006). “Halk Sağlığı Temel Bilgiler”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
Akın, L., (2006). “Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü”.Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Güler, Ç., Akın, L(Ed.). Ankara: Hacettepe
Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
Önder, Ö. R., (2004). “Halk Sağlığı”.KPSS-SB Kamu Personeli Seçme Sınavı Sağlık Bilimleri. 2.bs. Ankara: Selim
Kitabevi.
Önder, Ö. R., (2004). “Bulaşıcı Hastalıklar(İnfeksiyon Hastalıkları)”. KPSS-SB Kamu Personeli Seçme Sınavı Sağlık
Bilimleri. 2.bs. Ankara: Selim Kitabevi.
Dirican, R., (1990). “Toplum Hekimliği (Halk Sağlığı) Dersleri”. Ankara: Hatiboğlu Yayınları. No: 57.
http://www.google.com 21.08.2012.
http://www.saglik.tr 21.08.2012.
25
http://www.genbilim.com 21.08.2012.
SAĞLIKLI GÜNLER
(EFES’DE BAHAR - ANADOLUMUZDAN)
26