CAMPUS INNENSTADT KINDERKLINIK UND KINDERP OLIKLINIK IM DR. V. HA UNERSCHEN KIN DERSPITAL Prof. Dr. med. Christoph Klein Direktor der Kinderklinik und Kinderpoliklinik im Dr. von Haunerschen Kinderspital (Dr. von Hauner Çocuk Hastanesi Pediatri Kliniği ve Polikliniği Bağhekimi) Lindwurmstr. 4, · 80337 München Sekreterlik: Gerlinde Seifert Telefon +49 (0)89 5160-7701 Telefax +49 (0)89 5160-7702 [email protected] www.klinikum.uni-muenchen.de Hasta Kimlik Bilgileri Soyadı: ………………..………………………….. Doğ.ta: ……….............................................. Adı: …………….………………................................. Tel.: ……………………………..……………..……................................... Cadde: …………….................................................................................................................................. PK: .................. Şehir: ...................................................................................................................... Yetişkinler ve velayet yetkisi olanlar için hasta bilgilendirme broşürü Klinik araştırmanın başlığı: Doğmalık Hematopoez (kan hücrelerinin yapımı ) ve Bağışıklık Sistemi Bozukluklarının Genetik Açıdan Karakterizasyonu Araştırma yöneticisi: Prof. Dr. med. Christoph Klein Sevgili Hastalarımız ve Sevgili Anne - Babalar, Sizleri ve/veya aile üyelerinizi genetik bir araştırmaya katılmaya davet ediyoruz. Şahsınıza ve/veya aileniz üyelerine, çok ender rastlanılan bir hematopoez (kan hücrelerinin yapımıyla ilgili) ve/veya bağışıklık sistemi bozukluğu teşhisi konulması nedeniyle, müğracaat ediyoruz. Yaptığımız çalışmaların sonucunda diğer birçok ender rastlanılan hastalığın genetik nedenleri aydınlatılabilmiştir. Bu yeni araştırmamızın kapsamında irsiyet ile nesilden nesile geçen genetik mirasın şifrelerinin çözülmesinde en yeni yöntemler, bu arada genom (tüm genetik özellikleri) dizileme yöntemi uygulanmaktadır. Genom dizileme tüm genetik özelliklerin şifrelerinin çözülmesinde kullanılan yöntemdir. Bu yöntemler sayesinde hastalıklara neden olan veya oluşmalarında katkısı olan gen değişimlerini tespit edilebilmektedir. Ayni yöntemlerle hastalıklara neden olmayan normal genetik yapıda gen türleri de elde etmekteyiz. Patient eninformatio n er wachsene Patiente n u nd Er zie hu ngsber ec htigte, Version 02/2014 KLINIKUM DE R UNIVE RSIT ÄT MÜNCHEN SEIT E 2 VON 4 Araştırmamızın amaçları Bu araştırmanın amacı, doğmalık kan hücreleri gelişim bozuklukları ve bağışıklık sistemi bozukluklarına neden olan ve daha çocuk yaşlarda ağır hastalıklara yol açan, genetik değişimleri belirlemektir. Bu çabalarımızda hastalarımızın ve aile üyelerinin de yardımına muhtacız. Genom dizileme yöntemi ile araştırmamız sadece münferit genler üzerinde olmayıp tüm genetik yapıyı (genom) kapsayacaktır. Bu süreçte hastalarımızın genetik bilgilerini ailelerinin diğer üyeleri ve sağlıklı araştırma katılımcılarına ait bilgilerle mukayese edeceğiz. Hastalık geçmişlerinin, muayene sonuçlarının ve genetik bilgilerin birlikte gözlemi sayesinde sizlerin veya aile üyenizin hastalığının nedenini ortaya çıkarmayı umuyoruz. Bilimsel araştırmalarımızda erişilmek istenen hedefler aşağıdadır: 1. Sizde veya aile üyenizde kan hücreleri oluşum bozukluğu ve bağışıklık sistemi bozukluğuna neden olan genetik yapı değişimlerini tespit etmek 2. Bu genetik değişimlerin neden ve nasıl hastalıklara yol açtığını araştırmak. 3.Genetik hastalığa yakalanma veya bu tür bir hastalığı ailesindeki gelecek nesillere taşıma riskini taşıyanların önceden belirlenmesi konusunda daha hassas ve erken öngörüler yapmak (daha iyi genetik teşhisler ve bu konuda danışmanlık yapma). 4. Kan hücreleri gelişimi bozuklukları ve bağışıklık sistemi bozuklukları konusunda daha önce bilinmeyen bilgiler edinmek. 5.Kan hastalıkları ve bağışıklık sistemi bozuklukları konusunda daha iyileştirilmiş tedavi esasları geliştirmek. Araştırmamızın uygulanması Doktorunuz size araştırmanın nasıl yürütüleceği konusundaki bilgileri verecektir. Doktorunuz ayni zamanda bu araştırmanın yöneticisi tarafından görevlendirilmiş araştırma tıbbi kadro üyesidir veya araştırma yöneticisiyle devamlı bağlantı halindedir. Tabiatıyla güvendiğiniz diğer bir doktora da bu araştırmaya katılma konusunda danışabilirsiniz. Alacağınız bilgilerin karmaşık olmaları muhtemeldir. Değişik görüş açılarını her zaman için kavramış olmanız ve sormak isteyeceğiniz tüm soruları sorma imkânı bulmanız ve verilen cevapları kavramanız için gereken koşulları sağlayacağız. Doktorunuz size ve aile üyelerine hastalık geçmişi ile ilgili sorular soracaktır. Ayrıca hem yetişkin hastalar hem de hastalarımızın sağlıklı akrabaları etraflıca muayene edilecektir. Sizden daha önce gitmiş olduğunuz doktor muayeneleri ve hastanelerden verilmiş raporların kopyalarını almamıza izin vermenizi rica ediyoruz. Bu araştırmanın katılımcıları yetişkin hastalar, çocuk hastalar ve bunların sağlıklı aile üyelerinden müteşekkil olacaktır. Hasta katılımcılardan kan alma zamanı mümkün olduğu kadar, diğer klinik nedenlerden kan alınan zamana denk getirilecektir. Genetik araştırmalarımız için toplam olarak yetişkinlerden takriben 10 -25 ml - bir çorba kaşığı kadar- ( Küçük çocuklardan ise 3 ml, bir çay kaşığından az) kan örneği ihtiyacımız vardır. Hastalarımızda hastalık süreci dahilinde muhtemelen, tıbbi açıdan zorunlu olan kemik iliğine iğne ile ponksiyon yapılacaktır. Yalnız sözü geçen duruma mahsus olarak ilaveten 2-3 ml kadar kemik iliği örneği vermeniz de rica edilecektir. İlaveten alınan bu numuneden dolayı herhangi olumsuzluk beklenmemelidir. Gerek kan gerekse de kemik iliği vücut tarafından üretilip tamamlanmaktadır. Bazı bireysel durumlarda hastalarımızdan deri hücreleri örnekleri (fibroblast) almaya, bu amaçla deri biyopsisi uygulamaya gerek duyulabilir. Deri biyopsileri istisnasız tıbben gerekli bir biyopsi çerçevesinde veya narkoz altında bir müdahale ( örneğin kemik iliği ponksiyonu –su alma) kapsamında uygulanır. Bu bağlamda lokal anestezi altında takriben 2 mm kadar deri parçası alınır. Yara, cerrahi dikiş gerektirmeyecek kadar küçüktür. Alınan kan, kemik iliği ve deri hücresi örneklerinden insan genetik malzemesi olan DNA ayrıştırılacaktır Ayrıca aldığımız kan, kemik iliği ve deri hücresi örneklerinden „hücre dizileri“ oluşturarak, geniş bir araştırmaya yetecek örnekleri böylece elde etmek ve daha fazla örnek alımına gerek kalmamasını sağlamayı amaçlıyoruz. Kültür şeklinde elde edeceğimiz hücre dizileri çok düşük sıcaklıklarda saklanacak ve gerektiğinde buzları çözülüp kullanılabilecektir. Patient eninformatio n er wachsene Patiente n u nd Er zie hu ngsber ec htigte, Version 02/2014 KLINIKUM DE R UNIVE RSIT ÄT MÜNCHEN SEIT E 3 VON 4 Araştırmamızı sonlandırdığımız zaman sizlere, istediğiniz takdirde, elde ettiğimiz neticeleri bildireceğiz. Ancak planlanan bilimsel araştırmaların aylarca süreceğini de dikkatinize sunarız. Ayni şekilde hastalığınızın veya aile üyenizin hastalığının nedenini garanti olarak bulacağımıza da söz veremeyiz. Araştırmamızdan beklenen yararlar Bu genetik araştırmalar bağışıklık sistemimizin ve kan hücresi oluşturma sistemimizin çalışma şekli hakkındaki bilgilerimizi arttıracaktır. Bunun anlamı sizin, aile üyelerinizin ve diğer akrabalarınızın bu araştırma sonucundan doğrudan doğruya, hemen yaralanacağınızın kesin olarak ileri sürülemeyeceğidir. Diğer yönden umudumuz, bu belirli genetik değişimlerin yapısını öğrenmek suretiyle, sizin veya aile üyelerinizin neden hasta olduğu konusunu anlayabileceğimiz yönündedir. Bunun dışında da bu sayede yeni ve daha iyi tedavi yöntemleri geliştirileceği umudunu taşıyoruz. Diğer bir kazanım ise, sizin/veya aile üyelerinizin hastalığı genetik kaynaklı olduğu takdirde, edindiğimiz bu bilgilerin, ailenizde hastalığın yeniden ortaya çıkması konusundaki riskin öngörülmesiyle ilgili yapacağımız bir genetik muayene ve karşılıklı danışma sonucu, size yarar sağlayabileceğidir Planlanan uygulamaların riskleri nedir? Bir ilave kan örneği alınmasının prensipte genel sağlık yönünden herhangi bir riski yoktur. Ancak insanlar çoğunlukla bu işlemden hoşlanmazlar ve iğne yapılmasından rahatsız olurlar. Bazen iğne girişinde kan toplanması, morluk (hematom) olabilir, çok ender durumlarda ise başka komplikasyonlar da görülebilir (enfeksiyon, sinirin zarar görmesi). 2-3 ml kemik iliğinin, planlanmış bir kemik iliği ponksiyonu çerçevesinde, ilaveten örnek alınması konusunda herhangi bir risk bilinmemektedir. Tıbben gerekli bir narkoz uygulanması çerçevesinde deri biyopsisiyle örnek alınması çok küçük bir iz bırakabilir. Çok ender durumlarda örnek alınan yerde kan toplanması veya enfeksiyon görülebilir. Klinik araştırmanın anlamı ve muhtemel sonuçları Bu araştırmanın sonuçları sizin veya aile üyenizin çektiği bu hastalığın, genetik değişimden (mutasyon) kaynaklandığını belirleyebilir. Genetik değişim bulmadığımız takdirde de, bu ihtimalin geçersizliği yine kabul edilemez. Birçok genetik değişimin etkileri halen araştırma konusu olup, ilerideki gelişmeler şimdiki sonuçların değişmesine, farklı yorumuna yol açabilir. Genetik kaynaklı hastalıklar genelde aileden geçer, ancak birdenbire başlamaları da imkân dahilindedir. Dolayısıyla bu araştırmanın sonuçları siz ve aileniz için önemli olabilir ve ileriki dönemdeki aile planlamanızı etkileyebilir. Yukarıda söz edilenlerin dışında da planlanan araştırma sonuçlarının, başta hedeflenenlerle doğrudan bağlantısı olmayan bilgilerin edinilmesine neden olması (Tesadüfî bulgular) mümkündür. Bu tesadüfî bulgular, kan hücresi oluşturma ve bağışıklık sistemi bozukluklarıyla bağlantılı olmadıkları takdirde tarafımızdan genelde araştırılmaz ve daha biyoenformatik analiz esnasından elenir. İlave Sigorta bilgileri Tasarlanan araştırmalarda risklerin çok düşük olması nedeniyle bu araştırma katılımcıları için ilave sigorta yapılmasına gerek yoktur. Masraflar Bu araştırmanın katılım ücreti yoktur. Alınan kan ve doku örneklerine karşılık katılımcılara herhangi bir ödeme yapılmaz ve bu araştırma temelinde sağlanabilecek muhtemel herhangi bir finansal yarar veya kazanç üzerinde katılımcıların herhangi bir ödeme, kazanç payı veya diğer türlü pay hakları bulunmaz. Bu araştırma kapsamında elde edilen genetik bozukluklar konusundaki bilgiler ve alınan örnekler hiçbir surette ticari olarak değerlendirilmez Genetik malzemenin muhafaza edilmesi Sizlerden / aile üyelerinizden elde edilen örneklerden insan genetik şifre bütünü (DNA) ayrıştırılacak ve hücre dizilimleri oluşturulacaktır. Bu araştırmadan ayrılmak veya örneklerin araştırma sonucunda yok edilmesini istemeniz durumları dışında, alınan örnekler, hücre dizilimleri ve ayrıştırılmış DNA klinik Patient eninformatio n er wachsene Patiente n u nd Er zie hu ngsber ec htigte, Version 02/2014 KLINIKUM DE R UNIVE RSIT ÄT MÜNCHEN SEIT E 4 VON 4 araştırma süresince (azami 30 yıl) saklanacaktır, aksi takdirde örnekler yok edilecek veya geri dönüşü olmayan şekilde anonimleştirilecektir. Kişisel verilerin korunması ve gizlilik Bu araştırma çerçevesinde doktorların mesleki gizlilik yükümlülüğü ve kişisel verilerin korunmasıyla ilgili geçerli mevzuata uyulacaktır. Üçüncü kişiler orijinal hasta kayıtlarına erişemez. Kişisel verileriniz ile aile üyenizin verileri şifrelenecektir (şifre kodu aile üyenizin isim, isim baş harfleri, doğum tarihi bilgilerini içermez) ve hastalık geçmişi bilgilerinden ayrı olarak kaydedilerek azami 50 yıl süreyle Dr. von Hauner Çocuk Hastanesinde dijital ortamda saklanır. Bu araştırma grubu dışında araştırma yapılması durumunda örnekler çift şifreli saklanır. Şifrelerin çözülmesi sadece hastanın klinik sorumlusunun istemesi durumunda (tıbbi nedenler) veya bilimsel probleme yaklaşımlarda değişiklikler oluştuğunda (bilimsel nedenler) mümkündür. Bu araştırmanın sonuçlarının tıbbi dergilerde yayınlanması veya kongrelerde bildirilmeleri hallerinde katılımcıların isimleri gizli kalacaktır. Hastaların tıbbi kayıtları geçerli yasal mevzuat uyarınca saklanır. Her halükarda tüm bu bilgiler hekimlerin gizlilik yükümlülüğü mevzuatına tabidir. Herhangi bir sigorta yaptırmanız durumunda (Sağlık sigortası veya özel hayat sigortası gibi) bu kurumların sizden hastalık kayıtlarınıza erişimi talep etmesi mümkündür. Tarafımızdan saklanan kayıtları sigortaların erişimine açmayacağız, zira söz konusu kayıtlar bilimsel araştırma kayıtları olup, normal tıbbi bulgu kaydı sayılmaz. Bu klinik araştırmanın ve toplanan verilerin işlenmesinden Prof.Dr. med. Christoph Klein sorumludur. Orijinal verilere ve şifre kodlarına erişim sadece profesöre ve onun tayin ettiği Dr. von Hauner Çocuk Hastanesi araştırma kadrosu doktorlarına açıktır. Mutabakatınızın iptali durumunda tüm kayıtlı verileriniz isteğiniz uyarınca yok edilecek veya geri dönüşümü olmayan şekilde anonimleştirilecek ve kullanılmaya devam edilecektir. Araştırma sonuçlarının yayınlanması durumunda kişisel verilerinizin gizliliği kesinlikle sağlanacaktır. Gönüllülük ve iptal hakkı Bu araştırmaya katılım gönüllülük esasındadır. Katılmaya mutabakatınızı her zaman için herhangi bir neden belirtmeden, kısmen veya tamamen iptal etme hakkınız vardır. İptal etmenizin sizin ve aile üyelerinin tıbbi bakımıyla ilgili herhangi bir etkisi olmayacaktır. Araştırma sonuçları bilgilerini istememe hakkına sahipsiniz, başlamış araştırma uygulamalarını sonuçlar bildirilinceye durdurma hakkınız ve sizinle ilgili tüm araştırma malzemesinin ve o ana kadar elde edilen tüm sonuçların yok edilmesini talep etmek hakkınız bulunmaktadır. Tüm soru ve cevaplarınız için her zaman bana başvurmanızdan memnun olurum. Patient eninformatio n er wachsene Patiente n u nd Er zie hu ngsber ec htigte, Version 02/2014