Sıvılarda Basınç

SIVILARDA BASINÇ
Sıvılar, akışkan olduklarından, içinde bulundukları kabın temas ettikleri
bütün
yüzeylerine basınç uygular.
Sıvı basıncının büyüklüğü nelere bağlıdır?
1. Sıvı basıncı, sıvının derinliğine (h) bağlıdır. Derinlik arttıkça
sıvı basıncı da artar.
2. Sıvı basıncı, sıvının özkütlesine (yoğunluğuna) (d) bağlıdır.
Yoğunluğu büyük olan sıvının basıncı da büyüktür.
 Bir kaptaki sıvı basıncı kabın genişliğine bağlı değildir.
 Sıvı basıncı, kabın şekline ve sıvı miktarına bağlı değildir.
 Şekli düzgün olan kaplarda sıvı derinliği zamanla düzgün olarak artar. Şekli düzgün
olmayan kaplarda ise kaptaki sıvı derinliği zamanla düzgün olarak artmaz.
Basınç-derinlik ilişkisi
Bir kaptan açılan deliklerden fışkıran suyun yatay olarak alacağı yol yani sıvının
ilerleme miktarı (ulaştığı mesafe) sıvı basıncına, sıvı basıncı da yalnızca sıvının derinliğine
bağlıdır ve doğru orantılıdır. Derinlik arttıkça sıvı basıncı ve suyun fışkırma miktarı
(ulaştığı mesafe) artar.Sıvıların basıncı derinlikle arttığından, tabana yakın delikten akan
su daha uzağa ulaşır. Sıvının fışkırma miktarı (ulaştığı mesafe), sıvının cinsine, ya da yer
çekim ivmesine (açık hava basıncına) bağlı değildir.
Sıvıların basıncı iletmesi
Sıvılar akışkan özeliktedirler ve sıvı molekülleri arasındaki boşluk çok azdır. Sıvı
maddeler sıkıştırıldığında hacimlerindeki değişme dikkate alınmayacak kadar küçüktür.
Bu sebeple sıvılar sıkıştırılamaz kabul edilir.
İçine su doldurulmuş bir balona şekildeki
gibi elimizle tutup bir tarafından bastırdığımızda
diğer tarafta bir itilme hissederiz. Bu deney bize
kapalı kapta bulunan sıvıların, basıncı kabın içindeki her noktaya ilettiğini gösterir.
Pascal prensibi
Kapalı bir kapta bulunan sıvının herhangi bir noktasında oluşturulan basınç, sıvı
tarafından sıvının dokunduğu bütün yüzeylere dik olarak aynen iletilir. Bu prensibe Pascal
prensibi denir. Pascal prensibinden faydalanılarak; su cenderesi, sıkıştırma sistemleri
(hidrolik frenler, hidrolik presler), taşıma sistemleri (hidrolik liftler, vinçler), basınç
ölçmek
için
kullanılan
araçlar
(barometre
ve
manometre)
yapılmıştır.