Bebeklerde acil durumlar ve sevk etme endikasyonları

Bebeklerde acil durumlar ve sevk etme
endikasyonları
Prof.Dr.Rahmi Örs
Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi
Meram Tıp Fakültesi Neonatoloji BD
e-posta: [email protected]
Sorumluluk
• Hastaları tanımak
• Acil durumları ayırt etmek
– Aileyi endişelendiren ama acil olmayan durumlar
• Hayati önem taşıyan ve tedavisi acil olan
durumlara gerekli müdahaleyi yapmak
Servikal kitle
• Hava yolu açıklığının ve
devamlılığının
sağlanması
• Lezyon büyükse lezyon
tarafına yatırmalı
• Doğumdan hemen
sonra ciddi solunum
sıkıntısında koanal
atrezi akla gelmeli
• Burundan ilerletilecek
bir sonda ile iki taraflı
açıklık kolayca kontrol
edilebilir.
Koanal atrezide orofaringeal kanül
• Orofaringeal kanül
yerleştirilebilir
• Ağızdan posterior
farinkse uzanan,
trakeaya girmeyen
endotrakeal tüp
kullanılabilir
Yenidoğanda acil olabilecek durumlar
Aşikar hayati tehdit eden olay (ALTE)
•
•
•
•
•
•
•
•
Asit-baz bozukluğu
Anemi
Botulizm
Çocuk istismarı
Disritmi
Elektrolit anormallikleri
Gastroözofageal reflu
Hipoglisemi
• Hipotermi
• Nöbet
• Doğuştan
metabolik
hastalıklar
• İntrakraniyal kanama
• Menenjit ve ensefalit
• Boğmaca
• Pnömoni
• Respiratuar sinsityal virüs
• Sepsis
Ağlama nedenleri
Neonatal Emergencies, McGraw-Hill 2010
Kaza ve kaza olmayan travmalar
• Doğum travmaları
• Kafa grafileri yararlı değil
• Subdural ve retinal hemorajinin birlikte olduğu
olgularda shaken baby sendromu
• Subaraknoit kanama en sık görülen kanama.
– Termlerde en sık doğum travmasına bağlı
Nörolojik aciller
• Neonatal ensefalopati
– Hareketleri azalmış, uykulu; huzursuz, irritabl
• Fizik muayene
– Baş çevresi ölçümü
– Hemanjiom varlığı
– Lumbosakral bölge
• Nöbeti anlamak
– Stereotipik hareketler, jitterines
Spina bifida
• Açık meningomiyelosel
– Lezyondan kültür alıp,
serum fizyolojikli gaz
bezi ile kapatılmalı
– Yüzüstü yatırılmalı
– Göz takibi (batan güneş
manzarası)
Sindirim sistemi acilleri
• Kusma:
– Mutlu kusan bebekler
• Safralı kusma
–
–
–
–
Double-bubble işareti
Duodenal atrezi
Midgut volvulus
Malrotasyon
• Sepsis
• Üst GİS inceleme
• Çocuk Cerrahisi
konsültasyonu
Üst GİS kanama mı?
• Kanlı kusma-kanlı kaka yapma
• Kan sıklıkla doğum kanalından geçerken yutulan
anne kanına bağlı ise;
– Yenidoğanın genel durumu iyi, stabil ve vital bulguları
normal sınırdadır.
• Apt testi
• Su ile kanlı materyal (gastrik içerik veya dışkı) eşit oranda
karıştırılır. Santrifüje edilir. 5 kısım pembe supernatana 1
kısım O,25 M NaOH eklenir.
– Sıvı pembe kalırsa kan bebeğe aittir (Hemoglobin F’in asit ve
alkaliye dirençli oluşundan dolayı). Anne kaynaklı ise renk
pembeden kahverengiye döner (pozitif test)
Karnında şişkinlik olan bir bebek
Hirschprung hastalığı
•
•
•
•
•
•
•
•
5000 de bir
E/K= 4
Mekonyumda gecikme
Dışkı yapamama
Kabızlık
Karında şişlik
Kusma
Rektal tuşede fışkırır
tarzda gaita
http://www.dremirimani.com/hirschsprung.html
Konjenital diyafragma hernisi
•
•
•
•
•
NG dekompresyon
Acil entübasyon
Yan yatırmalı
Dolaşımın devamlılığı
Kan gazı için intraarteryel
kateter konulması
• Pnömotoraks ve persistan
pulmoner hipertansiyona
DİKKAT !!!
Meckel divertikülü
• Ani başlangıçlı, bazen
masif olan kanamayla
ortaya çıkan ve
hemodinamik olarak
stabil olmayan
bebeklerde Meckel
divertikülü.
• Pozitif sintigrafi
İntusepsiyon
•
•
•
•
Safralı kusma
Jelöz dışkı öyküsü
Karında şişlik
Sosis şeklinde kitle
Gastroşizis
• Prenatal tanı
• Hipotermiden koruma
• Steril örtü ile ıslak
tutulmaya çalışılmalı
Kalp ve akciğer kaynaklı siyanozu ayırma
• Hiperoksi testi
– %100 oksijen 10 dakika
uyguladıktan sonra kan
gazında PaO2’nin 30
mmHg artması pulmoner
kaynaklı
– %100 oksijenle 10 dakika
uygulandıktan sonra
saturasyonun 10
yükselmesi pulmoner
kaynaklı
Siyanoz nedenleri
Siyanotik kalp hastalıkları (5 T 1 P)
•
•
•
•
•
•
Transpozisyon
Trunkus arteriyozus
Tetraloji of Fallot
Total pulmoner venöz dönüş anomalisi
Triküspid atrezisi
Pulmoner stenoz (ciddi)
Hipertermi
Aşırı
oksijenize
Polisitemi
Anemi
Şok
Asfiksi
Solunum sıkıntısı bulguları
•
•
•
•
•
•
Apne veya takipne
Göğüs duvarında çekilmeler
İnleme
Burun kanatlarının solunuma katılımı
Siyanoz
Hipotoni
Nazal flaring
Term bebeklerde solunum sıkıntısı nedenleri
Akciğer
Sık
Daha az
Yenidoğanın geçici takipnesi
Mekonyum aspirasyon sendromu
Pnömoni
Pnömotoraks
Persistan pulmoner hipertansiyon
Süt aspirasyonu
Nadir
Diyafram fıtığı
Trakeoözofageal fistül
Respiratuar distres sendromu
Pulmoner hipoplazi
Hava yolu obstrüksiyonu (koanal atrezi vb.)
Pulmoner kanama
Akciğer dışı
Doğuştan kalp hastalığı (özellikle duktus bağımlı)
nedenler
İntrakraniyal doğum travması/asfiksi
Sepsis
Ciddi anemi
Metabolik asidoz
Metabolik hastalık düşündüren bulgular
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Olağan dışı belirtiler
Tonusta anormalllik
Huzursuzluk
Beslenme güçlüğü veya
beslenmeyi ret
Kilo alamama
Uykuya meyil
Taşikardi
Takipne
Kusma
Alışılmadık koku
Asidoz
• Termoregülasyonda
değişiklik
• Apne
• Aritmi
• Kardiyomiyopati
• Dehidratasyon
• Letarji veya koma
• İnatçı hipoglisemi
• Perfüzyon bozukluğu veya
tansiyon düşüklüğü
• Nöbetler
• Ani, açıklanamayan ölüm
Endokrin aciller
Genitoüriner aciller
Ürat kristalleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akut tubüler nekroz
Kortikal nekroz
Vasküler hastalıklar
Renal ven trombozu
Renal arter trombozu
Kanama ve pıhtılaşma bozuklukları
Disemine intravasküler koagülasyon
Ciddi trombositopeni
Pıhtılaşma faktör eksiklikleri
Ürolojik anomaliler
İdrar yolu enfeksiyonu
Glomerüler hastalıklar
Glomerülonefrit (sıklıkla sifilizi takiben)
Tümörler
Wilms tümörü
Nöroblastom
Anjiyom
Rabdomiyosarkom
Nefrolitiyazis
Nefrokalsinozis (sıklıkla furosemit uygulanmasını
takiben)
Travmatik
Suprapubik mesane kateterizasyonu
Üretral kateterizasyon
Anüs imperforatus
• Çekilme kanaması
• K vitamini eksikliği
• Kaka üzerinde çizgi
şeklinde kan anal fissür
veya rektal derece ile
travmatik bir anal
lezyon
Transport endikasyonları
• Gebelik haftası bebeğin doğduğu merkezin bakımını yönetebileceği gebelik
haftasının altındaki bebekler *30 haftanın altındaki bebekler veya DA 1000
gramın altında olan bebekler+. İdeali maternal transport.
– Bakanlık III.düzey tanımına göre gebelik haftası 28 haftanın veya 1000 gramın
altındaki bebekler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ağır solunum yetmezliği (uzun süreli mekanik ventilasyon ihtiyacı)
Ağır perinatal asfiksi
Ağır pulmoner hipertansiyon
Tekrarlayan ciddi apne ve/veya bradikardi
Ağır anomalileri olan bebek
Cerrahi girişim gerektiren bebekler (retinopati vs)
İleri inceleme gerektiren bebekler (konjenital kalp hastalıkları vs )
Hematolojik sorunlar( ciddi trombositopeni, hemolitik anemi araştırılması)
Kompleks hastalıkları olan ( Metabolik hastalık)
Yoğun bakım gerektiren durumlar (intrakraniyal kanama)
24.10.2009
6.UMEDCERBİLİM-KONYA
53