Birinci basamakta kardiyovasküler ilaç kullanımı Dr. Meral Kayıkçıoğlu 1 1. Hipertansiyon 2. Hiperlipidemi 3. Koroner kalp hastalığı 4. Kalp yetersizliği 5. Kapak hastalıkları 2 KVS özellikleri Hepsi kronik tedavi gerektiren hastalıklardır!.... Piyasada etkin çok sayıda ilaç var. Yanlış tedavi, hastanın hayatına mal olabilir!... Riskli hasta-riskli ilaç Çoğunda birden fazla hastalık- çoğul ilaç tedavisi-ilaç etkileşimi problemi.... Hekimleri en çok ürküten hasta grubu 3 KVS özellikleri Çoğunluğu pahalı ve ömürboyu tedavi gerektirir! İlaç firmalarının yönlendirme çabası en fazladır!!!... 4 ??? 5 Hiperlipidemi tedavisi HMG-KoA redüktaz inhibitörleri (statinler) Fibrik asit türevleri (fibratlar) Safra asidi bağlayıcılar (reçineler) Nikotinik asit (niasin) Ezetimibe (ezetrol) 6 Lipid Profiline Göre tedavi LDL130 TG<200 LDL130 TG 200-400 Statin+ 1.Reçine 2.Niasin Statin+ 1.Niasin 2.Fibrat HDL<35 TG<400 Niasin+ 1.Fibrat 2.Statin TG>400 LDL<130 Fibrat+ 1.Niasin 2.Statin Birimler mg/dl cinsindendir. 7 Piyasadaki statinler Simvastatin(80mg) Atorvastatin(80mg) Zocor (10-20-40 mg) Zovatin Simvakol... Lipitor (10-20-40 mg) Ator Tarden... Fluvastatin(80mg) Lescol, lescol XL (80mg) Pravastatin(40mg) Pravachol (10-20-40 mg) •Rosuvastatin •Crestor (5-10-20 mg) 8 simvastatin 10 mg lovastatin 20 mg pravastatin 20 mg fluvastatin 40 mg atorvastatin 5 mg T. Koles..... %22 LDL Koles....%27 Doz 2x HDL’de dozdan bağımsız yaklaşık %7 artış Ek olarak T. Koles......%5 LDL koles....%7 9 Roberts WC. Am J Cardiol 1997 CyP450 izoenzimleri ve statinler Lovastatin Simvastatin Atorvastatin Cerivastatin CyP450 3A4 Fluvastatin CyP450 2C9 Cerivastatin CyP450 2C8 Pravastatin Çeşitli metabolitler Belirli bir 10 yok metabolizma yolu Statinlerin yan etkileri Yan etkiye bağlı ilaç kesimi: %1.0-4.8 1. Asemptomatik KC enzim yükselmesi (en sık, doza bağımlı, reversible, %0,1) 2. Miyozit,miyopati,böbrek yetm. (<0.2, nadir, doza bağımlı) Sık yapılan yanlışlar.... KC yağlanmasından statinler kesilmez!... 11 Statin tedavisinde izlem 1. KCFT Bazal, 6.hafta ve 3.ay normal ise her 6-12 ayda tekrarlanmalı. 2. CPK Sadece niasin, fibrat, siklosporin veya antibiyotik alındığında ölçülmeli, Rutin ölçüm önerilmiyor, Miyalji gelişirse ölçülmeli, Statine bağlı miyopatide 10 kat artış görülür. 3. Niasin, siklosporin veya antibiyotik kullanırken miyopati riskini azaltmak için statin dozu maksimum dozun %25 ile sınırlandırılmalı. 4. Tedavinin kesilmesi: CPK> 10x NÜS veya KCFT> 3x NÜS 12 Fibrik asit türevleri 13 Fibratlar KC’de VLDL TG sentezini azaltır Kandan VLDL TG’i temizler Kolelitiazis, KCFT bozukluğu, böbrek bozukluğu olanda myopati, LDL yüksekliği yapabilir GemfibrozilLopid 600 mg yan etkileri fazla (T. Kol % 10, LDL-K % 10 , HDL-K %10, TG % 50) Fenofibrat Lipofen SR 250 mg, lipanthyl 200 mg (T. Kol % 15, LDL-K % 20 , HDL-K %10 , TG % 50) 14 Antilipid ilaç reçetelerken Hedef lipid düzeyi- hastanın riskine göre belirlenir Risk kategorisi KAH veya eşdeğeri RF>1 RF=0-1 LDL hedef (mg/dL) <100 <130 <160 Lipid düzeyleri normale düşse de tedavi kesilmez- ömür boyu tedavi 15 Yaşam tarzı değişikliği ve diyet olmadan antilipid tedavi olmaz! 16 Primer korunmada ilaç tedavisi LDL düşürücü tedavi • Statin • Reçine • Niasin LDL hala yüksek ise 6 hf Tedaviyi sıkılaştır • Statin dozunu • artır veya Niasin veya reçine ekle 6 hf LDL hala hedefe ulaşmadı ise lipid uzmanına gönder 4-6ay Tedaviye yanıtı ve hasta uyumunu değerlendir. • LDL düştü ise diğer lipid RF ile uğraş. 17 Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaç grupları : 1. Diüretikler 2. Beta blokerler 3. Ca antagonistleri 4. ACE-inhibitörleri ve ARB’ler 5. Alfa blokerler 18 JNC-7 Antihipertansif tedavi algoritması Yaşam tarzı değişiklikleri Hedeflenen kan basıncına ulaşılamamışsa (<140/90 mmHg ya da diyabetikler veya KBY için <130/80 mmHg) İlk ilaç seçenekleri Zorunlu endikasyonu olmayan HT Evre 1 HT (sistolik KB 140-159 mmHg veya diyastolik KB 90-99 mmHg) Çoğunlukla tiyazid diüretikleri kullanılır. ACE inhibitörü, ARB, beta bloker, KKB veya kombine tedavi de seçilebilir. Zorunlu endikasyonu olan HT Evre 2 HT (sistolik KB 160 mmHg veya diyastolik KB 100 mmHg) Çoğunlukla iki ilaç kombine edilir. (Çoğunlukla tiyazid diüretikleri ve ACE inhibitörü veya ARB veya beta bloker veya KKB) Zorunlu endikasyonlar için ilaçlar Gerektiğinde diğer antihipertansif ilaçlar (Diüretikler, ACE inhibitörü, ARB, beta bloker, KKB) 19 Diüretikler : Thiazide grubu: Aldactazide : Hydrochlorothiazide + Spironolactone 25mg 25-50mg Triamteril : Hydrochlorothiazide + Triamterene 25 mg 50mg Moduretic : Hydrochlorothiazide + Amiloride 50mg 5mg Fludeks, Flupamid : İndapamid 2.5mg 1.5mg Loop diüretikleri: Lasix Furosemid Desal 40 mg tablet 20 mg ampul 20 Diüretikler : Potasyum tutucular : Aldactone : Spironolactone 25-50mg 21 Beta blokerler : *Selektivite mutlak değil, görecelidir. Doz selektivite kaybolur. *(ISA):-Sempatik aktivite düşük olduğunda (istirahatte) düşük dereceli beta stimülasyon oluştururken, sempatik tonus artttıkça konvansiyonel ββ gibi davranırlar. Örnek: Pindolol vb. Kardiyoprotektif değil, KAH da İSA lı kullanma! Kardiyoselektif (Beta-1): Metoprolol : Beloc zok 50-100mg Atenolol : Tensinor 50-100mg Bisoprolol : Concor 5-10mg Acebutolol : Prent 200mg Nonselektif : Propranolol : Dideral 40mg Lopresor 100mg Nortan 50-100mg 22 Beta blokerler + diüretik kombinasyonları : Atenolol + chlorthalidone : Tenoretic 50-100mg Beta bloker etki + kalp hast. tedavisi için yararlı ikinci etki Carvedilol: Beta bloker + alfa1 bloker (Dilatrend) KKY Labetolol: Beta 1,2 bloker + alfa 1 bloker Nadolol:Renal vazodilatasyon (su ve tuz retansiyonu yapmaz) Sotalol: Beta bloker + III. Sınıf antiaritmik 23 Ca antagonistleri : (Ca kanal blokerleri) Dihydropyridine grubu :* Amlodipin : Felodipin : Nifedipin : Nilvadipin : Nisoldipin : Lacidipin : Norvasc, Amlodis 5-10 mg Plendil 2.5-5-10 mg Adalat 10-30-60 mg Nilvadis 8-16 mg Syscor 5-10 mg Lacipil 4 mg Non-Dihydropyridine grubu : Benzothiazepine grubu: Diltiazem : Diltizem Altizem Dilticard ** 30-60-90-120 mg Phenylalkylamine grubu: Verapamil : İsoptin *** 80-120-240 mg 24 Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri : ACE-İ 1. kuşak : Kaptopril : Kaptoril 25 mg Enalapril : Enapril, Konveril, Renitec 5-10-20 mg 2.kuşak: 3.kuşak: Ramipril : Delix 2.5-5-10 mg Lizinopril : Sinopryl, Rilace,Zestril 5-10-20 mg Perindopril : Coversyl 2-4 mg Quinapril : Acuitel 5-20 mg Fosinopril : Monopril 10-20 mg Benazepril : Cibacen 5-10 mg Trandolapril : Gopten 0.5-2 mg Cilazapril : İnhibace 1-2.5-5 mg....... 25 Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri : ACE-İ Diüretikle kombine formlar : (+hydrochlorothiazide) 2.kuşak: Enalapril : Konveril plus Ramipril : Lizinopril : Perindopril : Quinapril : Fosinopril : Benazepril : Cilazapril : Delix-plus Sinoretik Coversyl-plus Accuzide Monopril-plus Cibadrex İnhibace-plus 3.kuşak: 26 ACE-İ + Ca antagonisti kombinasyonları : Verapamil + Trandolapril : Tarka 180mg + 2mg 27 Anjiyotensin-1 reseptör blokerleri : ARB Valsartan : Losartan : Candesartan : İrbesartan : Telmisartan : Diovan 80-160 mg Cozaar 50-100 mg Atacand8-16 mg Karvea 75-150-300 mg Micardis 80 mg Pritor Olmesartan: Olmetec, Hipersar Diüretikle kombine formlar : ( + hydrochlorothiazide) CoDiovan Hyzaar Atacand plus Karvezide Pritor plus 28 Alfa-1 reseptör blokerleri : Doxazosine : Cardura, Doxura 2-4 mg Prazosine : Minipres 1-2-5 mg Terazosine : Hytrin 2-5 mg 29 İlaç grubu kombinasyonları Diüretik Beta bloker ARB Alfa bloker Ca antagonisti ACE-İ 30 Angina: Beta-bloker veya Ca antagonisti Atriyal taşikardi veya fibrilasyon: beta bloker veya non-dihidropiridin Ca antagonisti : diltiazem veya verapamil. Diabetes mellitus (tip 1 ve 2), proteinüri +: ACE-İ, ARB Dislipidemi: alfa bloker. Kalp yetersizliği: Beta bloker, ACE-İ Hipertiroidizm: Beta-bloker. Migren: non-selektif beta-bloker, non-dihidropiridin Ca antagonisti. Preoperatif hipertansiyon: beta-bloker. Prostat hipertrofisi (BPH): alfa-bloker. Böbrek yetmezliği: ACE-İ, Diüretik 31 Örnek reçeteler : Diüretik : Fludeks Beta bloker : Belok, Tensinor Beta bloker + diüretik : Tenoretik Beta bloker + Ca antagonisti : Tenoretic + Amlodis Ca antag. + ACE-İ : İsoptin + Sinoretik ARB + diüretik + Ca antag.: CoDiovan + Diltiazem BB + Ca ant. + ACE-İ : Belok + Plendil + Enapril BB + Ca ant. + ACE-İ + Diür. + Alfa blok: Belok + Norvasc + Deliks plus + Cardura 32 ??? HT tedavisinin başarısızlığının en sık nedeni: 1. Hasta uyumsuzluğu 2. Hekimin hastayı tedavi konusunda bilgilendirmesi 3. Hergün – sürekli aynı saatte ilaç verilmesi 33 Anahtar kelime: Tuz kısıtlaması!!! NSAİİ lerin antihipertansiflerin etkinliğini azalttığının unutulması! 34 HT tedavisinde sık yapılan hata: sıkı sık tedavinin değiştirilmesi Eğer bir kontrendikasyon yoksa ve hastanın KB regüle olmuşşa ilacını değiştirmemek gerekli HT, genellikle tek ilaçla düşürülmez, ideal kombinasyonu bulmak zordur. Doktor doktor gezen hastalar, ellerinde ilaç torbaları olan hastalar! 35 Kalp yetersizliğinde kullanılan ilaçlar 1. 2. 3. 4. Diüretikler Beta blokerler (carvedilol, metoprolol, bisoprolol) ACE-inhibitörleri ve ARB’ler Digoksin Semptomları gidermek için kullanılanlar Yaşam süresini uzatan ilaçlar 36 Kalp yetersizliği etiyoloji Diyastolik disfonksiyon (EF>%40) Diğer (Valvüler, p e rik a rd , k o r p u lm .) Sistolik disfonksiyon (EF<%40) 37 Digoksin – en sık yanlış kullanımı olan ilaç!!!! KKY Diyastolik kalp yetm kontrendike! Aort darlığında kontrendike Eski hekimler... 0,25 mg tb 0,5 mg amp 38 Stabil anjina veya kronik KAH tedavisi Anti agreganlar Anti anjinal Nitratlar (kısa, uzun etkili, nitrat toleransı) Beta blokerler ACE-İ Statinler 39 Beta Blokerlerin İskemik Kalbe Etkileri Diastolik perfüzyon Kalp Atım Hızı Egzersiz vazokonst. Afterload Spazm artışı ? Duvar Stresi Kalp büyüklüğü Kontraktilite O2 gereksinimi / O2 sunum Subendokardiyal iskemi Kollateraller O2 tüketimi GEREKSİNİM O2 açığı KAYNAK 40 Beta-blokerler: Metabolik Etkileri, -glikoz metabolizması üzerine etkileri: İnsülin salgısını (Hiperglisemi, DM) -Hipoglisemi belirtilerini maskeler. (İnsülin kullananlarda dikkat -Lipid profili: hipertrigliseridemiye yol açarlar. - AV blok, bradikardi de kontrendike - periferik arter hastalığında kontrendike -Doktorlar! 41 Beta Bloker Endikasyonları Hipertansiyon AP (Stabil ve UAP) Bazı Taşiaritmiler MI tedavisi + profilaksi Hipertrofik KMP Aort Diseksiyonu MVP Mitral Darlığı Konjestif KMP Uzun QT sendromları 42 Koroner arter hastalığı Antiagregan Aspirin 80-300 mg GİS irritasyonu! Dipiridamol Drisentin, tromboliz vb 75 mg draje Koroner vazodilatör etki ASP kullanamayanlarda Clopidrogel Plavix 75 mg Ticlopidine ticlid, ticlocard 250 mg ADP antogosti etki Stent sonrası kullanımı şart- en az 1 yıl süre ile Uzman kaşesi ASP kullanamayanlarda sağlık raporu varsa yazılabilir 43 Post-MI hastalarda total mortalite riski azaltımı(%) %10-50 40 %7-27 30 %23 %22-30 %20 20 10 0 Trombolitik Antromb Beta-B. ACEİ Statin 44 özet KVS hastalıklarına tedavi vermek zordur, bilgi, beceri ister! Hekim, deneyimi olduğu ilacı güvenli bir şekilde kullanmalıdır. Ancak, esas olan hastanın eğitimidir. Bilmediğiniz zor hastalıkları bir bilene bırakın! Piyasada yeteri kadar etkin ilaç vardır. 45 “ Öğrenmek, akıntıya karşı kürek çekmek gibidir, ilerlememek geriye gitmek demektir. “ (Çin atasözü) 46 47 48 Acil durumlarda : Nidilat kapsül 10 mg Kaptoril tablet 25 mg Lasix ampul 20 mg Belok ampul 5 mg Na nitroprusside amp. İV infüzyon Perlinganit amp İV infüzyon 49 Maksimal dozda statinlerin kan lipidlerine etkileri T.Kolest LDL HDL TG Lovastatin(80mg) -%30 -%40 +%8 -%15 Simvastatin(80mg) -%30 -%48 +%8 -%10-45 Atorvastatin(80mg) -%45 -%55 +%5 -%10-45 Pravastatin(40mg) -%25 -%34 +%8 -%25 Fluvastatin(80mg) -%20 -%32 +%4 - Cerivastatin(0.3mg) -%19 -%28 +%10 Lp (a) etkisizler. -%13 Bersot T, 1999 50 Lipofilikliğin Derecesi: Çoğu lipofiliktir. Hidrofilikliğin Avantajları: Atenolol, bisoprolol vb. -KC’de ilk geçiş eliminasyonları az: Doz sayısını azaltır -Renal atılım: Yarı ömrü uzun; günde bir, iki doz -SSS’ye geçiş az: Mental depresyon ve psikozlarda tercih edilir. 51