batı müz*** tar*h* 5. ün*te: klas*k dönem müz

KONU: 1. KLASİK DÖNEMİN EVRELERİ
İçerik
 Viyana’nın müzik merkezi oluşu.
 18. yy. Avrupa’da bilim sanat ve düşünce alanındaki




gelişmeler.
Klasik dönemin evreleri.
Ön klasik evre
Erken klasik evre
Doruk klasik evre
Viyana’nın müzik merkezi oluşu
 18. yy ortalarına doğru İtalya, uzun süre elinde tuttuğu




müzikal üstünlüğü kaybetti.
Viyana coğrafi konumuyla önemli bir noktadadır.
Avrupa yollarının kesişme noktasında yer alır.
Binlerce yıllık Tuna yolu üzerinde inşa edilmiş olan
Viyana, her zaman önemli bir stratejik nokta olmuştur.
Asya’dan gelen akınlara karşı bir kale niteliği taşımış
200 yılı aşkın bir süre içerisinde Türk akınlarına
uğramış ve Türk kuşatması altında kalmıştır.
 1683 yılından itibaren önem kazanmıştır.
 Sanatçı ve bilim adamları 18. yy da buraya akın etmeye




başladı.
Burada Fransız zarafeti, Slav melankolisi hafiften
İtalyan neşesine karışıyor, Almanların ağırbaşlı netliği
Macar gururunu ve İspanyol azametini yumuşatıyordu.
Bu etkiler Viyana müziğinde kolayca farkedilir.
1750’lerde İtalyan stili hala Tuna kıyısındaki başkentte
egemen idi.
Ancak halk opera türüne doymuştu.
 Müzik yön değiştirdi ve çalgı müziği ön plana geçti.
 Olabildiğince soylular gibi davranmaya çalışan
zenginler de orkestral müziğin gelişmesinde önemli
rol oynadılar.
 Kişizade saraylarındaki küçük müzik toplulukları, ev
sahibinin ve ailesinin hizmetçi kadrosundaydı.
 Oda müziği böylece gelişti.
 Ilık yaz gecelerinde serenadlar bahçelere renk katar
oldu.
 Gazeteler, bazen bütün bir sütunu , alto(viyola)
çalmasını bilen bir aşçı, ya da iyi flüt çalması şart olan
bir oda uşağı tutmak isteyenlerin ilanlarına ayırıyordu.
 Bir buçuk yüzyıl süreyle Viyana ile bağı olamyan hiçbir
besteciye rastlanmadı.
 Bu bestecilerden ilki Christoph Willibald Gluck oldu.
 Cavidan Selanik, Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni
18. yy. da Avrupa’da Bilim, Sanat ve
Düşünce alanındaki yenilikler
 1747 Johann Stamitz’in Mannheim’ da senfoni hareketini








başlatması.
1748 Immanuel Kant’ın Aydınlanma Nedir? Yapıtını yayınlaması.
1751 Rousseau’nun da katıldığı Fransız Ansiklopedisinin
yayınlanmaya başlaması.
1752Buffonlar Savaşı ve Köyün Falcısı hafif operası.
1755 Haydn’ın ilk dörtlüleri.
1756 L. Mozart’ın Keman çalma metodu ve W. A. Mozart’ın
doğumu.
1762 Gluck’un Orpheo ve Euridice operasının sahnelenmesi.
1768 J. Christian BACH’ ın piyano resitali. (piyanonun
tanıtılması)
1770 Mozart’ın ilk yaylılar dörtlüsü, Beethowen’in doğumu,
Clementi’nin ilk piyano sonatlarını bestelemesi.
 1774 Goethe’nin Erwin ve Elmira’sı
 1775 Amerikan Devrimi (1783’ kadar)
 1776 J. Hawkins ve Charles Burney’in Genel Müzik





Tarihi.
1789 Fransız Devrimi (1794’e kadar)
1791 Mozart’ın ölümü.
1799 Beethowen’in 1. senfonisi.
1800 Haydn’ın Mevsimler oratoryosu.
Ahmet Say , Müzik Tarihi (sf. 260)
1798 J. LOUİS DAVİD’in MARAT’NIN ÖLDÜRÜLMESİ TABLOSU.
Klasik Dönemin Evreleri
 Müzik tarihinde Bach’ın ölüm tarihi olan 1750’den
başlayarak Beethoven’ın ölüm tarihi 1827 yılına kadar
geçen dönem Klasik Dönem olarak tanımlanır.
 Klasik Dönem, yüzyıllar boyu değerini koruyan
mükemmel ve klasik sitil olarak adlandırılan
müziklerin bestelendiği dönem olması açısından
önem taşımaktadır.
 İnsanların eşit ve özgür olması gerektiği yolundaki
düşüncelerin yaygınlaşmasıyla Avrupa’da başlayan
Aydınlanma Felsefesi, Barok Dönemin son evresinde
ortaya çıkan Rokoko, Almanların kendilerine özgü
müzik sitillerini geliştirmeye başlamalarıyla birlikte
adını Alman edebiyatındaki bir romanın adından alan,
sezgi ve duyguyu temel alan Fırtına ve Gerilim akımı
da Klasik Dönemi hazırlayan öğelerdir.
 İnsan yaşamının sanatla dolması ve yalnız soyluların
değil halkın da sanatla buluşması gerektiği yolundaki
düşünce sonucunda müzikte; biçim, armoni, ezgisel ve
sözel yapıda yenilikler yapılmıştır.
 Bu dönemde besteciler Barok Dönemin karmaşık ve
süslü ezgisel yapısından uzaklaşarak düzenli ve dengeli
bir yapı oluşturmaya başlamışlardır.
 Halk ezgilerinden yararlanılarak bestelenen ezgilerin
ön planda olması, yalın ve içten ezgilerin
bestelenmesini sağlamıştır.
 Klasik Dönem bestecileri müzik dilinin herkesin
anlayabileceği bir yalınlıkta olmasını istemişlerdir.
 Barok Döneminin aşırı süslemelerinden, karmaşık
armonik yapısından farklı olarak zarif ve basit bir
anlatım sitilini kullanmışlardır.
 Kullanılan çalgıların istenilen derin duyguları
anlatmaya yetmeyen fiziksel yapıları yeni çalgılar
arayışını başlatmış ve böylelikle piyano icat edilerek
müzik sanatına kazandırılmıştır.
 Tarih içinden süzülerek gelen kalıcı değerlerin müziği
anlamında kullanılan Klasik kavramı, özellikle Haydn
ve Mozart’ın olgunluk dönemi eserleri için kullanılır.
 Bu dönemde operada gerçekleşen yenilikler, senfonik
eserlerin filizlenmesi ve senfoni orkestrasının
şekillenmesi büyük önem taşır.
 Müzikteki gelişmeler bestecilerin de yeni, farklı ve
kusursuz eserler bestelemelerini sağlamış ve Klasik
Dönemin sarsılmaz temeli oluşturulmuştur.
Ön Klasik Evre (1720-1760)
 a. Berlin Okulu:
 Berlin’deki müzisyenler kendisi de besteci olan Kral
Büyük Friedrich (Fredrik)’in etrafında toplanmıştır.
 Klasik dönemin ilk çalışmalarını yapan besteciler,
Bach’ın iki oğlu Carl Philipp Emanuel Bach (Karl Filip
Emanuel Bah) ve 1710 yılında yeni bulunan piyanoyu
ilk kez halk önünde çalarak tanıtan Johann Christian
Bach (Yohan Kristiyan Bah)’tır.
 Bu ekolde yapılan en önemli çalışma, konçerto
formunun geliştirilmesi ve bas akorlarının özgürce ve
daha geniş bir alanda kullanılmış olmasıdır.
 b. Mannheim Okulu:
 Almanya’nın Palatinate Eyaleti valisinin desteğiyle kurulan




Mannheim Orkestrası’na üye olarak katılan ve daha sonra
orkestranın yöneticiliğine atanan usta kemancı Johann Stamitz
(Yohan Şıtamitz,1717-1757) yeni bir orkestra geleneği oluşturur.
Müzik tarihinde ilk kez, bakır nefesli çalgılara orkestralarda yer
verilmiştir.
Senfoni biçimine menuet bölümü eklenerek bölümler üçten
dörde çıkarılmıştır.
Orkestra üyelerinin her biri zamanının ünlü bir bestecisi ve
çalgısının da usta bir yorumcusudur.
Tüm Avrupa’da ses gürlüğünde ustalıkları ile üne kavuşan
Mannheim (Manhaym) Orkestrası’nın yaptığı çalışmalar
kendilerinden sonraki bestecilere ışık tutmuştur.
 c. Viyana Klasikleri
 Asıl Viyana Klasikleri sayılan Franz Joseph Haydn
(Franz Yosef Haydın), Wolfgang Amadeus Mozart
(Volfgang Amadeus Motzart) ve Ludwig van
Beethoven (Ludvig Van Bethovın)’dan önce Viyana’da
çalışarak Viyana’ya özgü sanat ve çalışma ortamını
hazırlayan sanatçıların yaptıkları çalışmaları kapsayan
evredir.
 Viyana, Avrupa’nın en önemli sanat merkezlerinden
biri olmuştur.
Erken Klasik Evre (1760-1780)
 Bu evre Haydn, Mozart’ın gençlik dönemlerinde
yazdıkları eserleri kapsar. Haydn, Mannheim
bestecileri ve Viyana ön klasiklerinin yolunu izleyerek
ilk quartet (kuvartet) ve senfonilerini yazmış ve
yenilikçi çalışmalar yapmıştır.
 Haydn’ın müziğinden etkilenen Mozart bu dönemde
onun çalgısal sitilini örnek alarak eserler vermiştir.
 Bu dönemde daha çok opera ve senfoni formu
işlenmiştir.
Doruk Klasik Evre (1780-1820)
 Bu evre Haydn, Mozart ve Beethoven’in olgunluk
dönemlerine rastlar.
 Bu aşamada hemen hemen tüm orkestra çalgıları için
özellikle konçerto formunda eserler yazılmış, oda
müziği kavramı geliştirilmiş ve en güzel örnekleri
verilmiştir.
 Orkestranın bütün çalgıları için konçertolar
yazılmıştır.
 Kontrbas için yazılan konçerto, müzik tarihindeki tek
örnektir.