islam tarihi notları 2

İSLAM TARİHİ
İSLAM TARİHİNİN KAYNAKLARI
1-KURAN-I KERİM:
Müslümanların kutsal kitabı olan Kuran-ı Kerim, İslam tarihinin ana kaynağıdır.
Kuran-ı Kerim, 610 yılının Ramazan ayının 27. gecesi Cebrail tarafından Hz.
Muhammed’e vahyedilmiştir.
Kuran-ı Kerim, 114 sure, 30 cüz ve 600 sayfadır.
Kuran-ı Kerim’de dün ve yarın ile ilgili bütün olaylar, Müslümanların yaşam tarzları,
kısacası her şey yazılıdır.
2-HADİSLER: Hz. Muhammed’in Müslümanları aydınlatmak için söylediği sözlerdir. En
önemli hadis kitabı Buhari’nin Sahih-i Buhari adlı kitabıdır.
3-BELGELER: İslam devletinin diğer devletlerle yazışmalarını içerir.
4-BİYOGRAFİLER: SİYER: Hz.Muhammed’in hayatını konu alan eserlere verilen isimdir.
MEGAZİ: Hz.Muhammed’in savaşlarını konu alan eserlere verilen isimdir.
TABAKAT: Hz. Muhammed ve çevresindeki insanların biyografilerini konu alan
eserlere verilen isimdir.
5-KİTABELER, ABİDELER, SİKKELER
İSLAMİYET ÖNCESİ ARABİSTAN VE DÜNYA
ARABİSTAN
Arabistan Asya’nın güneybatısında yer alan bir yarımadadır. Kuzeyinde Suriye,
doğusunda Basra Körfezi, batısında Kızıldeniz, güneyinde Umman Denizi ile çevrilidir.
Arabistan’ın üç önemli bölgesi vardır: HİCAZ, YEMEN, NECD
ARABİSTAN’DA KURULMUŞ DEVLETLER
Main, Seba, Himyeri, Gassaniler, Nebatiler, Hire Krallığı, Tedmürlüler, Kindeliler
HİCAZ BÖLGESİ
İklim, toprak yapısı ve madenler bakımından Arabistan’ın en fakir bölgesidir.Ancak
İslam’ın iki kutsal şehri Mekke ve Medine, Hicaz bölgesindedir.
MEKKE
Hz. İbrahim’in Kâbe’yi inşası, oğlu Hz.İsmail ile ilgili kurban hadisesi, zemzem kuyusu,
Hacerülesved taşı Mekke’nin kutsallarıdır.
Hz.İsmail soyundan gelen Adnaniler, Mekke’de uzun süre yönetime hakim
olmuşlardır. Kureyş kabilesi, Adnanilerin bir koludur.
Mekke’yi idare eden Kureyş kabilesi 10 aileden oluşuyordu. Bunlardan Haşimoğulları
dini ve sosyal meselelerle, Ümeyyeoğulları askeri ve ticari konularda hak
sahibiydiler.
Araplarda kabilelerin başında şeyh ya da emir denilen başkanlar bulunurdu.
Arap toplumu göçebe (bedevi) ve yerleşik ( medeni- hadari) olmak üzere ikiye
ayrılırdı.
MEDİNE
Medine’nin en önemli özelliği peygamberimizin mezarının orada olmasıdır.
ARABİSTAN’DA İSLAMİYET ÖNCESİ DİNLER
1-Putperestlik: Arapların en önemli putları Hübel, Lat, Menat ve Uzza’dır.
2-Sabilik: Yıldız ve gök cisimlerine tapma
3-Mecusilik: Zerdüşt inancı. Ateşe tapma
4-Hıristiyanlık
5-Yahudilik
6-Hanif: Hz. İbrahim’in tek tanrı inancı.
BİZANS İMPARATORLUĞU
Roma İmparatorluğu’nun 395’te ikiye ayrılmasından sonra merkezi İstanbul olan
doğu kısmına Bizans adı verilir. Bizans’ın gerçek ismi Doğu Roma İmparatorluğu’dur.
Bizans 1453’te Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkılmıştır.
DİN:
Bizans’ın dini 3 esasa dayanır:
1-Antik Yunan düşüncesi
2-Helenizm ( Büyük İskender’in doğu ve batı kültürlerini karıştırarak ortaya çıkardığı
arabesk kültür)
3-IV. yy.da resmi devlet dini olan Hıristiyanlığın Ortodoks mezhebi
SASANİ İMPARATORLUĞU
Sasaniler, İran’da 226’da kuruldular. İslam ordularının saldırıları sonucu yıkıldılar.
DİN:
Sasanilerin dini Zerdüştlüktür. Kutsal kitaplarının ismi Avesta’dır. Avesta, Zerdüşt’ün
Gotha adı verilen vecizelerinden oluşur. Zerdüştlükte iyilik tanrısı Ahuramazda
(Hürmüz), kötülük tanrısı Ehrimen ile sürekli savaşır. Sonuçta Ahuramazda hep galip
çıkar.
HIRİSTİYANLIK
Vahiyli dinlerin ikincisidir. Peygamberleri Hz. İsa, kitapları İncil’dir. Hıristiyanların lideri
Papa’dır. Papa, Vatikan’da oturur. Rahiplerin (Papazların) önemli görevleri şunlardır:
1-VAFTİZ: Hıristiyanlar insanların günahkâr olarak doğduklarına inanırlar. Bu sebeple
çocuklar papazlar tarafından kutsanır. Bu törene vaftiz adı verilir. Vaftiz olmayan kişi
günahkâr olarak gömülür.
2-EVLENDİRME
3-ÖLÜ GÖMME
4-GÜNAH ÇIKARMA
5-AFOROZ: Bir Hıristiyan’ın dine ve kiliseye karşı suç işlemesi sonucu dinden
çıkarılması.
6-ENTERDİ: Bir millet aforoz edilirse buna enterdi denir. Mesela tarihte İngiltere enterdi
cezası almıştır.
7-ENDÜLJANS: Cennet tapusu. Papazlar toprak karşılığı olarak halka Endüljans
belgeleri dağıtırlardı. Endüljans sayesinde papalık büyük bir servete sahip olmuştur.
8-ENGİZİSYON: Papazlar dine karşı gelenleri engizisyon adı verilen mahkemelerde
yargılarlardı. Mahkemenin cezası genellikle ölümdü. Mesela Viklif İncil’i İngilizceye
çevirince engizisyonda yargılandı ve yakılma cezası aldı. Ancak Viklif ölmüştü ama
mezarından çıkarıp yaktılar.
Rahipler XV. Yüzyıldan sonra evlenmediler. Bu durum onların toplumdan
uzaklaşmalarına sebep oldu.
HİNDİSTAN
M.Ö. 1200’lerde Hindistan’a gelen Ariler sosyal yapıda büyük değişikliğe sebep
oldular. Kast sitemini ortaya çıkardılar. Bu sistemde halk:
1-Brahmanlar (Din adamları)
2-Kşatriyalar ( İdari ve askeri gücü elinde tutan halk)
3-Vaysiyalar ( Ticaret ve tarımı elinde tutan halk)
4-Südralar ( Köleler), olmak üzere dörde ayrılırdı.
Kast sistemi Hindistan’ı perişan hale getirmiştir. Dört bölüme ayrılan halk birbirinden
ayrı yaşamıştır. Kast sistemi Budizm’in doğmasına sebep olmuştur.
DİN:
Hindistan’da
1-Hinduizm
2-Budizm, dinleri yaygın olarak kullanılır.
Hinduizm Veda adı verilen dört kitaptan oluşur. Budizm, Buda’nın temel felsefesini
anlatır. Bu felsefeye göre hiçbir canlı diğer bir canlıya zarar veremez. Bu sebeple
Budistler et yemezler.
Hindistan’da beyaz inek Hindular tarafından kutsal sayılır. Müslümanlarla Hindular
arasında kurban bayramında her zaman problem çıkar.
ÇİN
Dünyanın en kalabalık nüfusuna sahip olan Çin, en eski medeniyetlerden biridir.
Toplum, geleneklerine sıkı sıkı bağlıdır.
DİN:
1-Taoizm: Lao Tzu, bu dinin kurucusudur. Tao, Çin’e göre Allah demektir. Taocular,
insanın iç huzurunun olmasına büyük önem vermişlerdir.
2-Budizm
3-Konfüçyüs’çülük: Ünlü filozof Konfüçyüs, devlet, siyaset, ahlak, sosyal meselelerle
ilgili önemli gelenekler ortaya koymuştur.
4-Çin, günümüzde ateist akımın etkisindedir.
JAPONYA
Büyük Okyanus’ta adalardan oluşan Japonya’da halk geleneklerine sıkı sıkı bağlıdır.
Japonlar Şinto dinine bağlıdırlar. Şintoizm’de güneşe ve Fuji Yama yanardağına
tapınılır. Güneş doğarken ve batarken ibadet ederler.
ORTA ASYA
Orta Asya’da yaşayan Türkler şu dinlere inanmışlardır:
1-Gök Tanrı Dini
2-Atalar kültü ( Atalara ait olan eşyalara, fikirlere saygı duymak)
3-Şamanizm (Bir totem ve bir büyücüden (şaman) oluşan dini sistem. Şaman totemin
etrafında dans ederek kötü ruhları kovar. Şaman aynı zamanda doktordur.)
4-Budizm
5-Manihaizm
6-Yahudilik
7-Hıristiyanlık
8-İslamiyet ( Türkler 10. yüzyıldan itibaren Müslüman olmuşlardır.)
HZ. MUHAMMED’İN HAYATI
SOYU: Kusay---Nizar---Maad ve Adnanoğulları---Hz.İsmail----Hz.İbrahim--Hz.Muhammed
KUREYŞ: Adnanoğulları’ndan Fihr, Hz.Muhammed’in 10. dedesi olup kendisine Kureyş
dendiği için Fihr’in neslinden gelenler bu adla anılmışlardır.
Kureyş kabilesi 12 kola ayrılır. Bunlardan Abd Menaf’ın oğullarından Haşim’in oğlu
Abdülmuttalib peygamberimizin dedesidir.
ABDÜLMUTTALİB: Mekke’nin ileri gelenlerinden olup peygamberimizin dedesidir.
Onun zamanında 4 önemli olay meydana gelmiştir.
1-Zemzem kuyusunun yeniden açılması
2-Oğlu Abdullah’ı Allah’a kurban adaması ( 100 deve kurban ederek oğlunu
kurtarmıştır.)
3-Fil Olayı ( Kral Ebrehe’nin Kâbe’yi yıkmak için filleriyle saldırması)
4-Hz.,Muhammed’in doğumu
ABDULLAH: Peygamberimizin babası olup Abdülmuttalib’in oğludur. Amine ile
evlenmiştir. 25 yaşındayken, evlendikten birkaç ay sonra vefat etmiştir.
HZ. MUHAMMED’İN DOĞUMU:
Fil Olayı’ndan 50-55 gün sonra Rebiyülevvel ayının 12. Pazartesi gecesi ( Miladi 20
Nisan 571) doğmuştur.
Babası o doğmadan vefat ettiği için bakımını dedesi Abdülmuttalib üstlenmiştir.
Hz.Muhammed, Halime adında bir sütanneye verilmiştir. Bunun sebebi:
1-Bedevilerin yaşadığı vahaların serin olması
2-Vahalarda yaşayan bedevilerin güzel Arapça konuşmaları
Hz.Muhammed’in sütkardeşinin ismi Şeyma’dır.
Hz.Muhammed, 6 yaşında iken annesine teslim edildi. Aynı sene annesi vefat etti.
Bunun üzerine peygamberimiz dedesi Abdülmuttalib ile kalmaya başladı. Ancak 8
yaşında iken dedesi vefat etti. Bunun üzerine amcası Ebu Talib onu yanına aldı.
HZ.MUHAMMED’İN GENÇLİĞİ
Hz. Muhammed gençliğinde Muhammedü’l-Emin (Güvenilir Muhammed) adı ile
anılırdı. Bu unvan ona hiç yalan söylemediği için verilmişti.
Muhammedül-Emin 25 yaşında iken 40 yaşındaki Hz. Hatice ile evlendi.
Hz. Hatice, peygamberimizin ilk eşi, çocuklarının annesi ve ilk Müslümanlardan
olması sebebiyle İslam tarihinde özel bir yere sahiptir.
Hz.Muhammed bu dönemde amcası Ebu Talib’i kaybedince, yeğeni Hz. Ali’yi yanına
aldı. Ayrıca Hz. Hatice’nin ona hediye ettiği Zeyd b. Harise’yi kölelikten azad ederek
evlat edindi.
Hz.Muhammed 35 yaşındayken Kâbe’nin tamiri sırasında Hacerü’l-Esved (Kara taş)’in
yerine konması için Mekkelilere yardım etti. Peygamber hırkasının içine koyduğu taşı
kabile temsilcilerine taşıttı. Bu durum onun saygınlığını daha da arttırmıştır.
PEYGAMBER OLUŞU
Hz.Muhammed, putperest değildi. Hanifliği benimsemiştir. Tevhid inancına ( Tek bir
Allah) bağlıydı.
40 yaşına geldiği zaman Nur dağındaki Hira mağarasında uzlete çekilmeye başladı.
Ramazan ayının 27. Pazartesi gecesi Hira’da Cebrail’den ilk vahyi aldı. Cebrail ona:
Oku, demişti. Oku, yaratan Rabbinin adıyla oku...
Bu olayı ilk önce eşi Hz.Hatice’ye anlattı ve ona inanan Hz. Hatice, ilk Müslüman oldu.
Ertesi gün din bilgini Varaka ile görüştüler ve Varaka ona peygamber olduğunu
müjdeledi.
İlk vahiyden sonra 3 yıl vahiy gelmedi. 3. yılın sonunda Müdessir suresi nazil oldu.
İLK MÜSLÜMANLAR
1-Hz. Hatice
2-Hz. Ali
3-Zeyd b. Harise
4-Hz.Ebubekir
( Bu dört kişi hayattayken cennetle müjdelenmişlerdir.)
İLK HİCRET
İlk Hicret 617 yılında Habeşistan’a yapılmıştır.
617-618 yılları arasında Mekkeliler Müslümanların bulunduğu mahalleyi kuşattılar. Bu
üç yıl Müslümanlar için çok zor geçmiştir.
HÜZÜN YILI
619 yılı hüzün yılıdır. Çünkü Peygamberimiz eşi Hz. Hatice’yi ve amcası Ebu Talib’i bu
yılda kaybetmiştir.
MİRAÇ
Recep ayının 26/27 gecesi Hz.Muhammed Mescid-i Haram’dan Kudüs yakınındaki
Mescid-i Aksa’ya, oradan da Allah katına çıkarılmıştır. Miraç sonunda Müslümanlara
namaz hediye edilmiştir.
AKABE BİATLARI ( GÖRÜŞMELERİ)
621 yılında Medineli 12 kişi Peygamberimiz ile Akabe’de görüşürler.Burada
Peygambere bağlı kalacaklarına yemin ederler.
622’de 75 Medineli yeniden Peygamberimizle Akabe’de görüştüler. Burada
İslamiyet’i kabul ettiklerini bildirdiler ve Peygamberimizi koruyacaklarına dair yemin
ettiler.
2. Akabe biatında Peygamberimizi Medine’ye davet ettiler. Bu biatlar
Peygamberimizin Mekke’den Medine’ye hicretine sebep olmuştur.
HİCRET
Hicret, Hz.Muhammed’in 622 yılında Mekke’den Medine’ye göç etmesidir.
Medine’ye yerleşen Peygamberimiz Mekkeliler ile Medineliler arasında Muahat (
Kardeşlik) anlaşmasını yaptı.
Mekkelilere Muhacir ( Göçmen), Medinelilere Ensar ( Yardım edenler) adı verildi.
Hicret İslam tarihinin başlangıcıdır.
Hicret ile İslam devleti kurulmuştur.
Hz.Muhammed yeni kurulan İslam devletinin ilk başkanı olmuştur.
HZ. MUHAMMED’İN SAVAŞLARI
BEDİR SAVAŞI
Tarih: 624
Taraflar: Mekkeli müşrikler X Medineli Müslümanlar
Sebep: Müslümanlar Mekke’den göç ederken bütün mallarını bırakmışlardı. Bunlara
karşılık Mekke kervanını vurmaya karar verdiler.
Sonuç: 1-Zafer Müslümanların oldu. 2-Esirler 10 Müslüman çocuğa okuma yazma
öğretirlerse serbest kalacaklardı.
Önemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savaşıdır. 2-Savaşın diğer bir ismi de Akrabalar
savaşıdır. 3- Savaş sonunda Hz. Muhammed’in esirler ile ilgili aldığı karar eğitime ne
kadar önem verdiğini göstermektedir.
UHUD SAVAŞI
Tarih: 625
Taraflar: Mekkeli müşrikler X Medineli Müslümanlar
Sebep: Mekkeliler Bedir Savaşı’nın öcünü almak istediler.
Sonuç: 1-Hz. Muhammed yaralandı. 2-Hz. Hamza şehit oldu.
Önemi: Müslümanlar peygamberin sözünün dinlememenin cezasını ilk kez çektiler.
HENDEK SAVAŞI
Tarih: 627
Taraflar: Mekkeli müşrikler X Medineli Müslümanlar
Sebep: Mekkeliler İslamiyet’in yayılmasını istemiyorlardı.
Sonuç: Selman-ı Farisi adlı bir İranlının tavsiyesi ile Medine’nin etrafında hendekler
kazıldığı için Mekkeliler geri dönmek zorunda kaldılar.
Önemi: Hendek Savaşı, Mekkelilerin Müslümanların üzerine yaptığı son saldırı oldu.
Bundan sonra Mekkeliler savunmaya çekildiler.
HUDEYBİYE ANTLAŞMASI
Tarih: 628
Taraflar: Mekkeli müşrikler X Medineli Müslümanlar
Önemli maddeleri: 1-Her iki taraf birbiri ile 10 yıl savaşmayacak. 2-Müslüman olup
Medine’ye giden kişiler Medine’ye alınmayacak, Medine’den Mekke’ye gelenler ise
geri verilmeyecek. ( Bu madde daha sonra kaldırılmıştır. Çünkü Medine’ye
alınmayan Müslümanlar Mekke’ye dönmediler ve Mekke ile Medine arasında kalıp
Mekke kervanlarını vurmaya başladılar.)
Önemi: Mekkeliler Müslümanların varlığını kabul etmişlerdir.
HAYBER’İN FETHİ
Tarih: 629
Taraflar: Müslümanlar X Yahudiler
Sebep: Yahudiler, Mekkeliler ile birleşip Müslümanlara zarar veriyorlardı.
Sonuç: Medine-Şam yolu güvenlik altına alındı.
MEKKE’NİN FETHİ
Tarih: 630
Taraflar: Mekkeliler X Müslümanlar
Sebep: Mekkeliler Müslümanlara karşı kuvvet toplamaya başlamışlardı.
Sonuç: 1-Hz.Muhammed, Kâbe’yi ziyaret ederek putları kırmıştır.
2-Bütün Mekkeliler İslamiyet’i kabul ettiler.
3-Mekke’nin fethi bütün Arabistan’ın fethini sağlayan önemli bir başlangıç oldu.
4-Mekke’nin fethi ile İslam Devleti kuruldu.
HZ. MUHAMMED’İN VEFATI
Hz.Muhammed, son seferi olan Tebük seferinden dönüşte hastalandı. İmamlığı
Hz.Ebubekir’e bıraktı ve 8 Haziran 632’de vefat etti.
Hz.Muhammed, vefat ettiği odaya gömüldü.
Hz.Muhammed’in mezarına Ravza-yı Mutahhara (Cennet bahçesi) adı verilir.
( Peygamberin mezarı Medine şehrindedir.)
DÖRT HALİFE DEVRİ ( HULEFA-YI RAŞİDİN DEVRİ)
Halife: Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi hariç devlet başkanlığı görevini
yerine getiren İslam Devleti’nin başkanı demektir.
Dört Halife sırasıyla:
1-Hz. Ebubekir
2-Hz.Ömer
3-Hz. Osman
4-Hz. Ali’dir.
*Halifeler Kureyş kabilesine mensupturlar ve seçimle iş başına gelmişlerdir.
HZ. EBUBEKİR DEVRİ
ÖZELLİKLERİ
1-İlk halife
2-İlk Müslümanlardan
3-Peygamberimizin hicret arkadaşı
4-Peygamberimizin kayınpederi ( Hz. Ayşe’nin babası)
5-Hz. Ayşe’nin babası
6-Kuran-ı Kerim’i kitap haline getirten kişi
7-Eceliyle ölen tek halife
KURAN-I KERİM’İN KİTAP HALİNE GETİRİLMESİ (MUSAF HALİNE GETİRİLMESİ)
Hz. Muhammed’e Cebrail tarafından vahyedilen Kuran ayetleri vahiy katipleri
tarafından ceylan derilerine, tahta, kemik, hurma yaprakları ve ince beyaz taşlara
yazılırdı. Ayrıca hafızlar tarafından da ezberlenirdi.
Yalancı peygamberler ile yapılan savaşlarda pek çok hafızın şehit olması üzerine
Hz.Ömer Kuran’ın kitap haline getirilmesini istedi. Hz.Ebubekir bu işi, Zeyd b. Sabit
başkanlığında bir heyete verdi.
Bu heyet ayetleri Hz. Muhammed’in okuduğu sıraya göre düzenledi.
Kitap Hz.Ebubekir’e teslim edildi. Böylece Kuran, günümüze kadar hiçbir kelimesi
bozulmadan gelebilmiştir.
YERMUK SAVAŞI
Tarih: 634
Taraflar: Müslümanlar X Bizans
Sebep: Bizans’ın Suriye’nin işgalini engellemek istemesi
Sonuç: Suriye kapıları İslam ordularına açıldı.
*Hz.Ebubekir kendisinden sonra Hz.Ömer’in halife olmasını vasiyet etti.
*Hz.Ebubekir’in unvanı Sıddık’tır.
HZ. ÖMER’İN DEVRİ
ÖZELLİKLERİ
1-2. halife
2-Adaletli kişi
3-Fetihlerin babası
KADİSİYE SAVAŞI
Tarih: 636
Taraflar: Müslümanlar X Sasaniler
Sebep: Sasaniler Müslümanların İran ve Irak’a yayılmasını istemiyorlardı.
Sonuç: Irak Müslümanların eline geçti. İran yolu Müslümanlara açıldı.
NİHAVEND SAVAŞI
Tarih:642
Taraflar: Müslümanlar X Sasaniler
Sebep: Sasaniler İran’ı Müslümanlara bırakmak istemiyorlardı.
Sonuç: İran Müslümanların eline geçti.
ECNADEYN SAVAŞI
Tarih: 636
Taraflar: Müslümanlar X Bizans
Sebep: Bizans’ın Suriye, Filistin ve Kudüs’ü Müslümanlardan korumak istemesi
Sonuç: Suriye ve Filistin’de Müslümanlara karşı çıkabilecek Bizans gücü kalmadı.
Zafer sonrası Kudüs’ü kuşatan İslam ordusu, şehri ele geçirdi.
*Hz.Ömer zamanında İran, Irak, Suriye, Filistin, Kudüs, Azerbaycan, Horasan ve Mısır
fethedildi.
*Hz.Ömer İslam devletinin teşkilatlanmasını sağlamıştır.
*Hz.Ömer, ödediği verginin azaltılmasını isteyen Firuz adlı bir köle tarafından
hançerlenerek öldürülmüştür.
HZ. OSMAN DEVRİ
ÖZELLİKLERİ
1-3. halifedir.
2-En zengin halifedir.
3-Peygamberimizin iki kızı ile birden evlenmiştir.
4-Kendi ailesinden olanları devlet memurluklarına getirdiği için İslam’da ilk ayrılık
hareketlerini başlatmıştır.
5-Hz.Osman zamanında Muaviye tarafından ilk İslam donanması kuruldu.
Donanmanın ilk hedefi Kıbrıs adası olmuştur.
HZ. OSMAN’IN YAPTIĞI EN ÖNEMLİ İŞ
Hz.Osman’ın yaptığı en önemli iş Kuran-ı Kerim’in çoğaltılmasıdır. Onun emriyle
Kuran, Kureyş lehçesi ile yazılmıştır. Çoğaltılan Kuran nüshaları Mekke, Basra, Kufe,
Şam ve Mısır’a gönderildi. 6. Nüsha Medine’de kaldı. Böylece Kuran’ın yanlış
okunması önlenmiş oldu.
HZ. OSMAN’IN ÖLDÜRÜLÜŞÜ
Hz. Osman, Emevi soyundan gelenleri iş başına getirdiği için halk ayaklandı ve evini
ablukaya aldı. Hz. Ali oğulları Hasan ve Hüseyin’i koruma olarak Hz. Osman’a
gönderdi. İsyancılar buna rağmen Kuran okumakta olan Hz. Osman’ı şehit ettiler.
HZ. ALİ DEVRİ
ÖZELLİKLERİ
1-4. ve son halife
2-Hz.Muhammed’in amcası Ebu Talip’in oğlu
3-İlk Müslümanlardan
4-Hz.Muhammed’in damadı ( Hz.Fatıma ile evlenmiştir.) ( Hz.Muhammed’in soyu Hz.
Ali ile Hz.Fatıma’nın evliliğinden doğan çocuklardan- Hasan ve Hüseyin- devam
etmiştir.)
HZ. ALİ’NİN HALİFELİĞİNE KARŞI ÇIKANLAR
1-Talha
2-Zübeyr
3-Hz.Ayşe
4-Muaviye
CEMEL VAKASI ( DEVE OLAYI)
Tarih: 656
Taraflar: Talha, Zübeyr, Hz. Ayşe X Hz. Ali
Sebep: Hz. Ayşe, Hz.Osman’ın katillerinin kısa sürede bulunup cezalandırılmasını
istiyor, Hz. Ali ise bu işi zamana bırakıyordu.
Sonuç: Talha ve Zübeyr şehit oldu. Hz. Ayşe sürgüne yollandı.
SIFFİN SAVAŞI
Tarih: 657
Taraflar: Muaviye X Hz. Ali
Sebep: Muaviye Hz. Ali’nin halifeliğini kabul etmiyor ve Hz.Osman’ın katillerinin
bulunmasını istiyordu.
Sonuç: Hz. Ali savaşı kazanmışken, Muaviye’nin askerleri mızraklarının uçlarına Kuran
sayfaları taktı. Hz. Ali’nin askerleri Kuran’a karşı savaşmayınca Hakemlere gidildi.
HAKEM OLAYI
Tarih: 657
Taraflar: Hz.Ali’ni hakemi (Eşari) – Muaviye’nin hakemi ( Amr b. As)
Sebep: Sıffin Savaşı sonunda Hz. Ali’nin mi yoksa Muaviye’nin mi halife olacağını
kararlaştırmak için hakemler bir araya geldi.
Sonuç: Hakemler yeni bir halifenin seçilmesine karar verdiler. Ancak Muaviye’nin
hakemi Amr b. As, Muaviye’nin halife olduğunu hileli bir yolla ilan etti.
Önemi: Hakem Olayı sonucunda İslam dünyası üçe ayrıldı: 1-Hz. Ali yanlıları
2-Muaviye yanlıları 3-İkisini de kabul etmeyen Hariciler
HZ. ALİ’NİN ÖLDÜRÜLMESİ
Hariciler, İslam dünyasını parçalayanların Hz. Ali, Muaviye ve Amr b. As olduğuna
inanıyorlardı. Üçünü de öldürmeye karar verdiler. Muaviye, hafif yaralanarak
kurtuldu, Amr b. As, namaz kılmaya kendi diye başkasını gönderdiği için
öldürülemedi. Ancak Hz. Ali, İbni Mukem adlı bir Haricinin zehirli hançeriyle namaz
kılarken şehit edildi.
EMEVİLER
Kuruluş Tarihi : 661
Yıkılış Tarihi: 750
Kurucusu: Muaviye
Başkenti: Şam
EMEVİLERİN İSLAM DÜNYASINDA YAPTIKLARI YENİLİKLER
1-Hilafeti saltanat haline getirdiler.
2-Arap olmayanlara ( Mevali) kötü davranarak Arap ırkçılığını başlattılar.
3-İslam Devleti’nin gerçek anlamda kurulmasını sağladılar.
4-İslam Devleti en geniş sınırlarına Emeviler döneminde ulaşmıştır.
TÜRKLER EMEVİLER DÖNEMİNDE NİÇİN MÜSLÜMAN OLMADILAR?
Çünkü Emeviler Arap olmayanların Müslüman olmalarını kabul etmiyorlardı. Bu
sebeple de Mevaliye çok kötü davranıyorlardı.
İSTANBUL KUŞATMASI
Tarih: 668, 674
*İki kuşatma da başarısız olmuştur.2. kuşatmada Hz.Eyüp İstanbul’da hastalanarak
şehit olmuştur. Fatih’in hocası Akşemseddin İstanbul’un fethinden sonra Eyüp Sultan’ın
mezarını bulmuş ve bu günkü cami ve semt oluşturulmuştur.
KERBELA OLAYI
Tarih: 10 Muharrem 680 = 10 Ekim 680
Taraflar: Emevi halifesi Yezid’in adamları X Hz. Hüseyin
Sebep: Yezid’in halifeliği Hz. Hüseyin’e bırakmak istememesi
Sonuç:1- Hz. Hüseyin ve yanındakiler Yezid’in adamları tarafından şehit edildi.
2-Müslümanlar arasındaki ayrılıklar daha da arttı.
3-Hz.Muhammed’in torununun öldürülmesi Emevi düşmanlığını artırdı.
4-İslam dünyası bu olaydan sonra Sünniler ve Şiiler olarak ikiye ayrıldılar. Hz. Ali
taraftarları Şiiliği benimsediler.
KADİKS SAVAŞI
Tarih:711
Taraflar: Tarık b. Ziyad X İspanyollar
Sebep: Emevilerin Avrupa içlerine yayılmak istemeleri
Sonuç: 1-Vizigot Krallığı sona erdi. 2- İspanya fethedildi ve Müslümanlar İspanya’ya
Endülüs adını verdiler. 3- Tarık b. Ziyad Cebel-i Tarık Boğazı’na adını verdi.
PUVATYA SAVAŞI
Tarih: 732
Taraflar: Emeviler X Franklar
Sebep: Frankların Emevilerin ilerleyişini durdurmak istemesi
Sonuç: 1-Pirene dağlarının kuzeyi Müslümanların elinden çıktı. 2- Puvatya Savaşı
Müslümanların Batı Avrupa’daki fetihlerinin sonuncusudur.
Önemi: Puvatya Savaşı’nı Müslümanlar kazansaydı, Avrupa’da onları durduracak
hiçbir güç kalmayacaktı.
EMEVİ DEVLETİ’NİN YIKILIŞ SEBEPLERİ
1-Önemli görevlere Emevi soyundan olanları getirmeleri
2-Arap olmayan Müslümanlara değer vermemeleri
3-Hz. Ali’nin oğullarının hilafeti ele geçirme çabaları
4-Hz.Muhammed’in amcası Abbas’ın soyundan gelenlerin Emevilere karşı olması
5-Fetihlerin durması
6-Emevi ailesi arasındaki geçimsizlik
7-Haricilerin faaliyetleri
8-Ebu Müslim Horasani’nin çıkardığı ayaklanma
*Emevi ailesi Abbasiler tarafından yok edilmiştir.
ABBASİLER
Kuruluş Tarihi: 750
Kurucusu: Ebu’l-Abbas Abdullah (Unvanı: Es-Saffah: Kan dökücü)
Başkenti: Bağdat
Yıkılış Tarihi: 1258
ABBASİLER DÖNEMİNDE TÜRKLERİN HİZMETLERİ
Abbasiler Mevali’yi Araplar ile eşit tuttular. Bu sebeple Türkler Abbasiler döneminde
kitleler halinde Müslüman oldular.
Abbasiler ordularında görev alan Türkler için Samerra şehrini kurdular.
ABBASİLERİN DAĞILMASI
Halife Mutasım’ın ölümünden sonra Abbasiler parçalandı ve topraklarında bir çok
İslam devleti kuruldu. Bu devletlere İslam tarihinde Tavaif-i Mülük ( Ülke insanları) adı
verilir. Bu devletler:
1-Tolunoğulları
2-Akşitler (İhşidoğulları)
3-İdrisoğulları
4-Aglebiler
5-Fatımiler
6-Tahiroğulları
7-Saffariler
8-Samanoğulları
9-Büveyhoğulları
ABBASİLERİN YIKILIŞI
1258’de Cengiz Han’ın torunu Hülagu Han, Bağdat’ı işgal etti ve Abbasi yönetimine
son verdi.
TÜRKLERİN İSLAMİYETE HİZMETLERİ
1-İslam dünyasını Bizans’a karşı korudular.
2-İslam dünyasını Haçlılara karşı korudular.
3-İslamiyeti geniş coğrafyalara yaydılar.
4-Müslüman Türk bilginleri ve sanatçıları çalışmaları ile İslam’a hizmet ettiler.
ENDÜLÜS (İSPANYA) EMEVİ DEVLETİ
Kuruluş tarihi: 756
Kurucusu: Abdurrahman
Başkenti: Kurtuba
Yıkılış Tarihi:1031
Endülüs Emevi Devleti’nin parçalanması ile Beni Ahmer Devleti kuruldu. 1492’de bu
devlet de yıkıldı.
Avrupa’da 1492’de İslam hakimiyeti sona erince İspanyollar Endülüs’ü harabeye
çevirdiler. Büyük ölçüde katliam yaptılar. Camileri ve sanat eserlerini yıktılar.
II.Bayezid Oruç ve Hızır reisleri İspanya’daki Müslümanların yardımına gönderdi.
Müslümanlar Kuzey Afrika’ya, Yahudiler İstanbul, Selanik ve İzmir’e yerleştirildiler.
ESKİ TÜRK İNANIŞI İLE İSLAMİYET’İN BENZER YÖNLERİ
1-Türklerdeki Göktanrı inancı ile Müslümanlardaki tek tanrı inancının benzer olmaları
2-Türkler Müslümanlar gibi Tanrıya kurban keserlerdi.
3-Türk ahlak anlayışı ile İslam kuralları benziyordu.
4-Türklerdeki ahiret inancı, cennet-cehennem kavramları Müslümanlar ile
benzeşiyordu.
5-Türklerdeki cihan hakimiyeti düşüncesi Müslümanlardaki cihat kavramı ile
benzeşiyordu.
6-Göktanrı inancında din adamları halktan üstün değildi. İslam’daki imamlar da
ayrıcalıklı bir sınıf oluşturmuyordu.
7-Türkler temizliğe önem verirlerdi. İslamiyet’te de temizlik imandan geliyordu.
8-Türklerdeki ozan ve kamlar, İslam dünyasındaki dervişlere benziyorlardı.
9-Türklerdeki alp kavramı, İslam dünyasındaki eren kavramı ile benzeşiyordu.
10-Türkler diğer dinlere karşı hoşgörüye sahipti. İslamiyet de hoşgörü diniydi.
TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLMALARI
Türkler 750 yılında Müslümanlar ile Çinliler arasında yapılan Talas Savaşı sonunda
Müslüman oldular.
İlk Müslüman olan Türkler, Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır.
10.yüzyılda Oğuzlar Müslüman olmaya başladılar.
İlk Müslüman kavim, İtil (Volga) Bulgarları, İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılar, İlk
Müslüman Türk İmparatorluğu Büyük Selçuklulardır.
EMEVİLERDE HALK
1-Müslüman Araplar
2-Mevali: Arap olmayan Müslümanlardır. Emevilerin 2. sınıf gördüğü bir toplumsal
kesimdir.
3-Zımmiler: Müslüman olmayan halk
4-Köleler: Savaş esirleri veya satın alınan kişiler
İSLAMİ İLİMLER
TEFSİR: Tefsir, Kuran’ın yorumlanmasıdır. Tefsir yapana müfessir denilir. Ünlü müfessirler
Zemahşeri, Muhiddin Arabî ve Taberi’dir.
HADİS: Peygamberimizin söz ve hareketlerine denir. Hadis yazanlara muhaddis adı
verilir. Hadis kitaplarından özellikle 6 tanesi Müslüman âlimler tarafından rağbet
görmüş ve bunlara Kütüb-i Sitte adı verilmiştir. Buhari ve Müslim en ünlü hadis
bilginlerindendir.
FIKIH: İslam hukukuna fıkıh adı verilir. Fıkıh âlimlerine fukaha, verdikleri kararlara
fetva adı verilir. Ebu Hanife, İmam Malik, İmam Şafii ve Ahmed b. Hanbel dört büyük
fıkıh âlimidir.
KELAM: İslam ilahiyatına kelam denir. Allah’ın sıfatlarını, peygamberlik, insanın
dindeki yeri ve anlamını, ahiret ile ilgili konuları ele alır. Gazali, en önemli kelam
âlimidir.