Document 1016274

KUT’ÜL AMARE ZAFERİ
 29 Nisan 1916 yılında, Birinci
Dünya Savaşı Sırasında, bugünkü
lrak'ın Dicle Ve Fırat havzası içinde
yer alan ve Basra'ya kadar uzanan
bölgede, kahraman Enver Paşa’nın
kahraman amcası Mirliva Halil Kut
Paşa komutasındaki Altıncı ordunun
kazandıkları Kut Zaferi, şanlı Türk
tarihinde maalesef niceleri gibi
unutulmuş önemli olaylardandır.
Osmanlı ordusunun lrak'ın Kut
bölgesinde İngilizlere karşı
kazandığı büyük bir zaferdir. Kut’ül
Amare'de 13 bin 300 İngiliz askeri
ile 13 general, 481 subay esir
alınmış ve 40 bini aşkın İngiliz
askeri öldürülmüştür.
Kut'ül Amare Kuşatması
I. Dünya Savaşı Irak Cephesi
Tarih
Bölge
Sonuç
7 Aralık 1915 – 29 Nisan 1916
Kut'ül Ammare, Irak
Kesin Osmanlı zaferi
Taraflar
Britanya İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar
Charles Townshend (Esir)
Von der Goltz Paşa
Halil Paşa
"Sakallı" Nurettin Bey
Ali İhsan Bey
Güçler
31.000
31.000 - 41.000
Kayıplar
23.000 ölü veya yaralı
13.000-18.000 esir
10.000 ölü veya yaralı
 Kut'ül Amare Kuşatması (7 Aralık 1915 - 29 Nisan 1916),
İngiliz kuvvetleri ve müttefikleri ile Osmanlı kuvvetleri arasında
geçen I. Dünya Savaşı'nın temel muharebelerinden biri. 1. Kut
Muharebesi olarak da bilinir. Dicle Nehri kıyısında Kut'ül
Ammare şehri yakınlarında konuşlanmış İngiliz ve müttefiklerinin
kuşatılmasıyla başlayan muharebe, kasabanın Osmanlı Ordusu
tarafından ele geçirilmesi ve İngiliz birliklerinin tamamının esir
alınmasıyla bitti.
 Kut'ül Ammare, Dicle Nehri kıyısında Şattülarap kanalı ile
birleşen Basra Körfezi'nin 350 km kuzeyinde, Bağdat'ın 170 km
güneyinde bulunan bir kasabadır. 1915 yılı nüfus sayımına göre
6500 kişi bulunmaktaydı.
 11 Kasım 1914’te Birinci Dünya Savaşı’na giren Osmanlı Devleti’nin
Savaştığı cephelerden biri, İngilizlere karşı oluşturulan lrak
cephesidir. Osmanlı dönemi kaynaklarında lrak-ı Arap olarak
adlandırılan bölge, jeopolitik ve stratejik bakımdan önem arz eden
Dicle-Fırat havzasında, tarihteki Mezopotamya’yı (Verimli Hilal) içine
alır ve Basra Körfezine kadar uzanır.
 Irak ve Abadan petrollerini ele geçirip,Hindistan sömürge
yolunun güvenliğini sağlamayı(Alman ve Türk baskısına
karşı) ,ayrıca İran üzerinden Rusya ile birleşmeyi amaçlayan
İngilizler, 6 Kasım 1914 tarihinde Basra Körfezinden
Şattülarap ağzındaki Fav mevkiine asker çıkararak saldırıya
geçmişler, ilerleyen aylarda bu saldırılarını kuzeye doğru
genişletmişlerdir. İngilizler, 24 Kasım 1914’te Basra’yı
işgal eden İngilizler, 3 Haziran 1915 tarihinde
Kut‘ül Amare'yi, Temmuz ayı sonlarına doğru da
Nasıriye’yi işgal etmişlerdir.
 Bunun üzerine Türk birlikleri Bağdat’ın hemen güneyindeki
Selmanpak mevziine çekilmişlerdir.21-22 Kasım’da İngilizler
Selmanpak taarruzuna başlamışlardır.23 Kasım 1915'de ileri harekata
geçen Türk birlikleri, General Townshend komutasındaki İngiliz
ordusunu geri püskürterek Kut-ül Amare'de çember içerisine almayı
başarmışlardır. Geri çekilen İngiliz Kuvvetleri teması keserek , 3
Aralık sabahı Kut’ül Amare’ye ulaşmışlardır.Yeni kurulan Osmanlı 6.
Ordusu'nun komutanlığına atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan
Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve
Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri
 7 Aralık'ta Kut'u kuşattı.
 General Charles Vere Ferrers Townshend Kut’ül Amare’ye kapanarak
burayı bir kale gibi savunmaya karar vermiştir. Türk kuvvetleri takviye
birliklerinin gelmesiyle 5 Aralık günü Kut’ül Amare’ye taarruz
etmişlerdir.
 lrak ordusu Komutanlığı, 8 Aralık 1915’te tarihinde General
Townshend’e gönderdiği mesajda, direnmemesi ve Türk
kuvvetlerine teslim olması çağrısında bulunmuş; ancak
Townshend’dan olumsuz cevap gelmesi üzerine 14 Aralık 1915
tarihinde birliklerine taarruz emrini vermiştir.
 İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki
Tigris (Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse de 6
Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini
kaybederek geri çekildi. Bu muharebede geri çekilme
emrini veren 9. Kolordu Komutanı Miralay
(Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve
yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük
amcası olan Mirliva Halil Paşa(Kut) getirildi.
 İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde
1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek
geri püskürtüldü. İngilizler Mart başında tekrar taarruza geçti.
Ancak 8 Mart 1916'da Sabis (Dujaila) mevkiinde Miralay
(Albay) Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum
ettiyse de 3.500 asker kaybederek geri çekildi. Bu yenilgiden
dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe
getirildi.
 15 Aralık günü de devam eden taarruzda bir sonuç alınamamış ve
taarruza son verilmiştir. Ancak kuşatmanın daha şiddetli devamı
kararlaştırılmıştır. İngilizIer, Kut’ül Amare’de mahsur kalan General
Townshend’i kurtarmak için bundan sonra Aralık 1915-Nisan 1916
tarihleri arasında pek çok girişimde bulunmuşlar; ancak sonuç
aIamamışlardır. 19 Nisan 1916'da 6. Ordu Komutanı Mareşal
Von der Goltz Paşa, Bağdat'ta bulunan karargâhında
tifüsten ölünce, yerine Mirliva Halil Paşa(Kut) getirildi.
 Kuşatma 4 ay 23 gün devam etmiştir. Bu başarısız girişimler
üzerine İngiliz kolordu komutanı bütün ümidini
kaybetmiştir.
 İngiliz makamlarınca deniz ve kara yoluyla Kut’ül Amare’ye
yardım gönderme girişimleri de başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
 İngiliz Genaral Towsend, Halil Paşa’ya askerlerine
dokunulmaması ve serbest bırakılması karşılığında
bir milyon sterlin ve binlerce altın teklif etmiştir. Bu
onursuz ve aşağılık teklif Halil (Kut) Paşa tarafından
reddedilmiştir.
 Daha sonra Türk makamlarıyla yapılan görüşmelerde teslim
şartlarının müzakeresine başlanmış ve general Townshend
birlikleri, 29 Nisan 1916 ’da Kut'ta yaşanan açlıktan dolayı
diğer 13 general, 481 subay ve 13.300 er ile birlikte Osmanlı
Kuvvetleri'ne teslim olmuştur.
 Kut’ül Amare’yi bir kale gibi
savunan Townshend, 29 Nisan
1916 tarihinde teslim olmak
zorunda kalmıştır. Türkler,
Kut’ül Amare’de en başta
tümen komutanı general
Townshend olmak üzere
toplam 13 general, 481 subay,
13300 er (7 bini Hintli asker)
esir almışlardır.
Esir hasta Hintli asker
 Albayın bin kilometre yürümekten postalları aşınmış, sırtları
çantalı Türk askerleri, trampetlerin ritmine uygun bir yürüyüşle
şehre girdiler. Erlerden biri parçalanmış postallarını İngiliz
subayınınkini çalarak değiştirmeye kalkışınca , derhal bir Türk
subayı müdahale etti. Potin iade edildi.
 İngiliz subayları teker teker kılıçlarını teslim ettiler O ‘da başıyla
selamlayarak alıyor ve ellerini sıkıyordu. General Townshend’in
kılıcını Halil Paşa özel olarak gelerek aldı ve kendisine iade etti.
 Komutanın Silahını Almadı
(Thownshend) - “29 Nisan’da toplarımı,
telsiz telgraf kurma malzemesi de dahil olmak
üzere bütün savaş malzemesini, mühimmatı vs.
tahrip ettim. Kasabaya bir Türk taburu girerek
muhafızlık görevini üstlendi. Halil Paşa beni
ziyarete geldi. ona kılıcımı ve silahımı takdim
ettim. Halil Paşa, “kılıç ve tabancanız,
şimdiye kadar olduğu gibi daima size
aittir” diyerek kabul etmedi.” “ Türk tarafı General Townshend komutasındaki İngiliz
birliklerini, kuşatma altında tuttuğu Kut şehrine girerek teslim almıştır. Halil Paşa
tarafından 29 Nisan 1916 tarihinde Altıncı Türk ordusuna günlük emir olarak
neşredilen aşağıda okuyacağınız metinde 29 Nisan gününün, Halil Paşa
tarafından Kut Bayramı olarak kutlanması istenmiştir..
 Halil (Kut) Paşa, zafer sonrası ordusuna yayınladığı bildirisinde şöyle
demiştir: 29 Nisan 1916 tarihli günlük ordu emri?
 ORDUMA
 Arslanlar!
 Bütün Türklere şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın
toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken,
ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum.
Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse kut’u kurtarmaya gelen ordular
karşısında 350 subay ve 10000 erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık
bugün Kut’ta 13 general, 481 subay ve 13300 er teslim alıyorum. Bu teslim
aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30000 zayiat
vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere
düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime
bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı
birinci zaferi Çanakkale’de, ikinci zaferi burada görüyoruz.
Mirliva Halil
Altıncı ordu Komutanı
29/04 /1916
 Tarihe Kut’ül Amare zaferi olarak geçen savaşlar sırasında
İngilizler 40 bin kayıp ve esir verirken Türk birlikleri ise 25
bin askerini kaybetti. Kut’ül Amare savaşı sırasında Türk
birlikleri sınırlı sayıda uçakla önemli görevler yaptı. Keşif
görevleri yapan Türk uçakları bir taraftan da düşman
hedeflerini bombardıman etti.26 Nisan1916’da Kut’ül
Amare’deki İngiliz kuvvetlerine erzak yardımına çalışan bir
İngiliz uçağı da Türk avcı uçağı tarafından düşürüldü.
 Ancak kazanılan bu tarihi zafere rağmen savaşın genelinde
mağlup olan Türk ordusu, takviye edilen İngilizlerin bölgeyi
Şubat 1917’de işgal etmesini engel olamadı. lrak'ın güneyine
1914 sonbaharında çıkarma yapan İngilizler, ancak 11 Mart
19l7'de Bağdat'a ulaşarak kenti işgal etti. Ekim 1917’de de
Filistin cephesinde Kudüs elimizden çıkmıştır.
 Kut’ül Amare Zaferi, Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı
ordusunun zor şartlar ve imkansızlıklar içerisinde,
Çanakkale’den sonra kazandığı ve bir İngiliz tümeninin
bütün personeli ile birlikte esir alındığı eşsiz bir zaferdir.
 1916’da Halil Paşa komutasındaki yağız Türk ordusu; olanca
yokluğa ve imkansızlığa rağmen, Çanakkale'de yaptığımızın
aynısını yapmış, tüm hızıyla ilerleyen İngiliz ordusunu önce
durdurmuş ve çembere almış, ardından onları kurtarmaya gelen
İngiliz birliklerini bozmuş ve sonrasında General Townshend
komutasındaki İngiliz tümenini Kut’ül Amare şehrinde
13 general, 481 subay, 13.300 askeri ve tüm savaş araç
gereçleri ile esir almışlardır.
 Bu çarpışmaların askeri tarih açısından
bir başka önemi de bilinen ilk havadan
ikmal denemesini İngiliz ordusunun
Kut'taki birliklerini ikmal için 26 gün
boyunca Dicle'deki Ora Üssü'nden 3 adet
Short 184 tipi 225 beygirlik deniz
uçakları ile bu kuşatma sırasında
gerçekleştirmiş olmalarıdır.
 Ancak bu çaba yeterli olmamış ve
sonucu değiştirmemiştir. Halil
Paşa Kut'ül Ammare zaferine istinaden
Kut soyadını almıştır.
 Bu çarpışmalarda ölenler için
kasabada Kut Türk Şehitliği yapılmıştır.
 İngilizlere göre Kut Zaferi, 1842’deki Kabil bozgunundan beri İngiliz
ordusunun yaşadığı en aşağılayıcı hezimettir.
 İngiliz tarihçisi James Morris, Kut'un kaybını
"Britanya(İngiItere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı
teslimi" olarak tanımlamıştır.
 AvustraIyaIı araştırmacı Dr. Gaston Bodart, bu zaferi İngiliz
prestijinin l. Dünya Savaşı’nda yediği en büyük darbe olarak
yorumlamıştır.
 Kut’ül Amare Savaşı, Türk şanı ve büyüklüğünün bitti
denildiği anda, İtilaf kuvvetlerine bir yıldırım gibi
çakmıştır. Bu savaş, güneş batmayan imparatorluğun
şanını ve onurunu ayaklar altına almıştır. Dünyanın bin
bir tarafından gelen sömürge askerlerine rağmen
karşılarında atadan asker büyük Türk milletinin büyük
Türk ordusu vardı. O yüzdendir ki okullarda Kut Savaşı,
en kısa şekli ile önce ufak bir zafer sonra,yenilgi olarak
öğretilmiş!
Mirliva Halil Kut Paşa Kimdir?
 Doğum yeri ve tarihi: İstanbul - 1882
 :Ölüm yeri ve tarihi: İstanbul - 1957
 Bağlılığı: OsmanIı imparatorluğu, Türkiye
 Hizmet dalı: Osmanlı ordusu
 Rütbesi: Mirliva
 Kumanda ettiği: 6. Ordu (19 Nisan1916-EyIül 1918)
 SavaşIarı/Çatışmaları: Trablusgarb Savaşı, Balkan SavaşIarı,
l. Dünya Savaşı-lrak Cephesi ve İran Cephesi
 Mirliva Halil (Kut) Paşa, Kut'ül Ammare Kahramanı olarak da bilinir.
Turan orduları başkumandanı, Şehid-i Ala, Gazi-i Namdar Kahraman
Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük amcası olan Halil Kut, Kut'ül
Amare Kuşatması Sonucundaki zafere istinaden Kut soyadını almıştır.
 Harp Akademisi'nde Gazi Mustafa Kemal Paşa ile aynı sınıfta
okumuştur. İttihat ve Terakki Fırkası'nın 138 numaralı üyesidir.
 İkinci Meşrutiyet ve 31 Mart isyanı arasında İran'da sınır ötesi askeri
görev yapmıştır.
 23 ocak 1913 tarihindeki Bab-ı Ali Baskını'na katılarak İstanbul Merkez
Komutanlığını ele geçirmiştir.
KUT’ÜL AMMARE’DE SORU CEVAP
 1-Osmanlı Devleti'nin son zaferi olarak nitelenen zafer
hangisidir?
-Kut’ül Amare
 2- 1. Dünya Savaşı’da Çanakkale zaferinden sonra elde
edilen Kut’ül Amare zaferi hangi cephede gerçekleşti?
 -lrak cephesi
 3-Kutül Amare fatihi olarak bilinen devlet adamımız kimdir?
 -Kazım Karabekir
 4-Kutüt Amare'de 13 bin 300 İngiliz askeri ve
komutanını esir alan komutanımız kimdir?
 -Halil Kut Paşa
 5-Kut’ül Amare'de 13 bin 300 askeriyle esir
alınan İngiliz komutan kimdir?
 -Genaral Thowsend
 6-Kut’ül Amare zaferi kazanıldığı yıl olan 1916'dan hangi
yıla kadar kullanılmıştır?
 -1952 (Nato'ya girene kadar)
 7-Kutül Amare zaferinin hemen öncesinde lrak cephesinde
görev yaptığı sırada hastalıktan ölen Alman general
hangisidir?
 -Van Der Goltz
 8-Kut’ül Amare'de İngilizlerin Osmanlı ordusuna karşı
savaşması için getirtilen bir kısmı Osmanlı'ya teslim olan bir
kısmı da Osmanlı ordusu İle savaşmamak için kendi tetik
parmağına kurşun sıkarak halife ordusu karşısında
savaşmaktan kaçınan Müslüman toplum hangisidir?
 -Hintliler
 9-Kut’ül Ammare 140 günlük bir kuşatmanın ardından
düşmüştür, bu esnada İngiliz birlikleri ve yanlarında
getirdikleri Hint askerleri açlıkla mücadele etmiştir, Hint
askerinin açlığı aşması için İngilizler kendi güdümlerindeki
Hint din adamlarından hangi hayvanın etinin yenmesinin zor
zamanlarda caiz olduğuna dair fetvalar almıştır?
 -At eti.
 10-HaliI Kut Paşa hangi komutanın yerine lrak'ta göreve
geldi?
 -Albay Nurettin Bey (6. ordu komutanlığına atandı Halil Kut
Paşa)
 11-İngilizler tarihte ilk kez havadan ikmal denemesini
nerede gerçekleştirdi?
 -Kut’ül Ammare’de. ( Bölgede sıkışan 13 bin İngiliz‘e
havadan un çuvalı attılar. Fakat bunların çoğu esen şiddetli
rüzgar nedeniyle Türk ordusu tarafına düşmüştür.)
 12- İngilizlerin kuşatma altında sıkışan Kut’ül Ammare
bölgesindeki askerlerine vapurla yardım götürmek
istemiştir. Bu vapur Kut’ül Ammare'ye ulaşmadan evvel
Türk ordusunca yakalandı. Bu vapura hangi ad verildi?
 -Kendi gelen-
 13-Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı’nda savaştığı cepheler





içinde tek seferde en fazla İtilaf askerini esir aldığı cephe
hangisidir?
-lrak cephesi (Kutül Amare)
14-Kut’ül Amare zaferi sonrası komutan Halil Paşa‘ya birinci
dereceden harp madalyası veren devlet adamı hangisidir?
-Avusturya-Macaristan İmparatoru
15- İngilizlerin tarih boyunca kuşatma altında kaldıkları en uzun
kuşatma hangisidir?
-Kut’ül Amare kuşatması
 16-Kut’ül Ammare'de sıkışan İngilizler hangi itilaf
devletinden askeri yardım istemiştir?
 -Çarlık Rusya. Rus komutan Baratov Kut üzerine saldırı
yaptı fakat netice alamadı.
 17-Kutül Amare zaferi sonrası Meclis-i Mebusan'ın HaliI
Paşa'ya verdiği taltif nedir?
 -Altın imtiyaz madalyası ve (1. Derece Osmanlı nişanı- Bunu
direkt padişahtan aldı-)
 18-Kut’ül Amare zaferi sonrası bu başarı için Kut’ül Amare
marşı yapan Prusya (Alman ) askeri orkestra müdürü
kimdir?
 -Paul İvan
 19-Paul ivan yaptığı bu marşı hangi Osmanlı padişahına
sundu?
 -5. Mehmet Reşat
 20-Halil Kut Paşa, kazanılan Kut’ül Amare zaferi sonrası
askerlerini tebrik ettiği yazı başlığı nedir?
 -Orduma ,başlıklı yazı
 21-İngilizler Kut’ül Amare yakınlarındaki Selman-ı Paktı
bölgesinin adını savaş esnasında neden değiştirmiştir?
 -Selman-ı Pakt bölgesinde sahabe Selman-ı Farisi'nin türbesi
olduğu için Müslüman Hint askerler burada savaşmak
istemedi. İngilizler bu gerçeği örtmek için buranın adını
değiştirdi.
 HAZIRLAYAN:
İSMAİL KARA
TARİH ÖĞRETMENİ
29 NİSAN 2016
 VALA GEDİK ANADOLU LİSESİ