121. Adım – Hücresel Solunum #3 – Oksijenli Solunum

ADIM ADIM
YGS LYS
121. Adım
HÜCRESEL SOLUNUM
OKSİJENLİ SOLUNUM
Oksijenli Solunum
Oksijenli solunum genel olarak 2 aşamada gerçekleşir.
1) Glikoliz
2) Krebs Döngüsü (Sitrik asit döngüsü)
3) ETS
Ökaryot bir hücrede oksijenli solunum yapılırken
glikoliz evresi sitoplazmada, krebs ve ETS ise mitokondri
içinde gerçekleşir.
1) GLİKOLİZ:
Glikoliz evresi sonunda oluşan NADH2 ve Pürivatlar
mitokondri içine girer ve krebse katılır.
Krebs Döngüsü
İngiliz bilim adamı Hans Krebs tarafından keşfedildiğinden bu
isim verilmiştir.
Ökaryot hücrelerde mitokondrinin matriksinde,
prokaryotlarda ise sitoplazmada gerçekleşen enzimatik
reaksiyonlardır.
Glikoliz sonucu oluşan NADH2 ve pürivatlar mitokondriye
geçer. Pürivat yükseltgenir ve NAD indirgenir. Bu aşamada CO2
ayrılır. Co-A molekülünün da dahil olmasıyla AsetilCo-A oluşur.
Burası krebsin başlama aşamasıdır. Başlangıç aşamasına
KREBS HAZIRLIK EVRESİ ya da PÜRİVAT OKSİDASYONU da
denir.
Burada 1 glikoz için 2 pürivat oluştuğundan 2 CO2, 2 NADH2
ve 2 Asetil Co-A oluşur.
Asetil Co-A nın ortamda var olması oksijenli solunumun
varlığına kanıttır.
Krebs Döngüsü
Oluşan Asetil Co-A döngüde bekleyen Okzaloasetik asitle birleşerek
6 karbonlu sitrik asit oluşur. Krebs döngüsü başladığında ilk oluşan
molekül sitrik asit olduğundan SİTRİK ASİT DÖNGÜSÜ de denir.
1 glikoz için iki krebs döngüsü gerçekleşir. 4 karbonlu okzaloasetik
asit ile 2 karbonlu asetil Co-A birleşir. Co-A döngüden ayrılır ve 6
karbonlu Sitrik asit oluşur.
 Sitrik asitten 1 CO2 ayrılır. Sitrik asit yükseltgenir NAD indirgenir
NADH2 oluşur. 5 karbonlu ara bileşik oluşur.
 5 karbonlu bir ara bileşikten 1 CO2 ayrılır. Bileşik yükseltgenir ve
NAD indigenir. 4 karbonlu ara bileşik oluşur.
 Enzimler aracılığı ile 4 karbonlu ara bileşik yapısından fosfat
koparılarak ATP sentezi yapılır. (SDF)
 Bileşik yükseltgenir FAD indirgenir. FADH2 oluşur.
 Bileşik yükseltgenir. NAD indirgenir. NADH2 oluşur. Okzaloasetik
asit oluşur. Oluşan bu bileşik yeni asetil Co-A ile birleşerek yeni krebsi
başlatabilir.
Ayrıca döngünün farklı yerlerinde su kullanılır.
Krebs Döngüsü
Krebs döngüsünde 1 glikoz için;
 2 pürivat
6 H2O kullanılır.
 8 NADH2
2 FADH2
6 CO2
2 ATP üretilir.
NADH2 ve FADH2 ler ETSye yollanır. CO2
hücreden atılır. ATPler ile gerekli hayatsal
faaliyetler gerçekleştirilir.
ETS (Elektron Taşıma Sistemi)
Hücresel solunumda açığa çıkan enerjinin bir
kısmı ısı enerjisi olarak hücreden ayrılır.
Sıcakkanlı canlılarda bu ısı vücut sıcaklığının
sabit tutulmasında kullanılır.
ETS ye gelene kadar koparılan tüm
elektronların oksijene aktarılması ile ATP
üretimine OKSİDATİF FOSFORİLASYON denir.
ETS mitokondrinin kristasında bulunur.
Prokaryotlarda ise hücre zarının üzerinde
bulunur.
ETS elemanları elektron tutma kapasitelerine
göre azdan çoğa doğru sıralanır.
ETS (Elektron Taşıma Sistemi)
Glikoliz ve krebsden NADH2 ve FADH2 ler ile
gelen elektronlar bu moleküllerin
yükseltgenmesi ile ETS ye geçer.
Elektronlar ETS de bir dizi indirgenme
yükseltgenme tepkimesi ile aktarılır. Elektronlar
ETS boyunca aktarılırken enerjileri düşmeye
başlar. Bu nedenle ETS elemanlarının elektron
tutma kapasitesi artar.
Son elektron alıcısı ve aynı zamanda en güçlü
elekton tutucusu oksijendir. (oksijen oksijenli
solunumun son indirgenenen molekülür.)
NADH2 ve FADH2 lerin getirdiği elektronlar ile
hidrojenler oksijenle birleşince H2O oluşur. Su
sırada ATP üretimi gerçekleşir.