soğuk hava kümes nem kontrolünde bir düzine

SOĞUK HAVA KÜMES NEM KONTROLÜNDE BİR DÜZİNE GERÇEKLER
Türkçeye Çeviren: Hakan BOZKURT (Ziraat Müh. zooteknist)
www.zeyneppoultry.org
Soğuk havalarda kümes nem seviyesini kontrol etmek, bazen gerçek bir sorun olabilir. Tavukların
sürekli olarak altlığa ve havaya verdikleri nem; içerdeki sıcak ve nem yüklü havanın, dışardaki soğuk ve
kuru havayla değiştirilmesiyle kontrol edilebilir. Hava değişim oranları çok düşükse, zamanla nem altlıkta
birikir ve amonyak üretimini arttırır. Sonuçta ayak tabanı yanıklığı, bacak problemleri gibi sorunlar çoğalır.
Eğer hava değişim oranları fazla olursa; kümes çok tozlu olacaktır ama asıl önemlisi ısıtma maliyetleri
uçacaktır.
Aşağıda tavukların nem üretimi ve soğuk havalarda havalandırmayla ilgili bazı bilgiler bulacaksınız ki
bunlar kışın nem kontrolünde bazı bilinmeyen şeylerdir:
1) Bir broiler tarafından tüketilen suyun % 20’si tutulur. Atılan %80’lik kısmın, kümeste nem
birikmesini önlemek için kümesten çıkarılması gerekir.
2) Bir tavuk yediği her 450 gr yeme karşılık, yaklaşık 1 litre su tüketir. Bu denge, bir sürünün ilk
gününden son gününe kadar çok dengeli devam eder.
3) Su tüketimi, sürüde ilk 14 günde 7 kat artar. Bu demektir ki; kümes nem kontrolü için de
havalandırma seviyeleri 7 kat artmalıdır.
4) Artan büyüme hızları nedeniyle, üretici nem seviyesini kontrol etmek istiyorsa, minimum
havalandırma oranlarının da 10 yıl öncesine göre, %20 daha yüksek olması gereklidir.
5) Yaşı 7 haftalık olmuş bir broiler, kümes altlığına ve havasına yaklaşık 7,5 litre su ekler. Eğer nem
hiç atılmasaydı, normal bir kümeste 10 santimetre yüksekliğinde bir göl oluşurdu.
6) Normal büyütme koşulları altında ( 32‘C ve % 50 nem ), kümes havasının taşıdığı su yaklaşık 49
litredir. Fakat dışardaki -1’C ve % 50 nemdeki aynı hacimde havanın, taşıdığı su miktarı ise
sadece 7,5 litredir.
7) Doksanlı yıllardaki büyütme sıcaklıkları zamanında, kümesten 3,8 litre suyun uzaklaştırılması için
198 metreküp havanın değiştirilmesi gerekiyordu. Bu 17.000 m3/saatlik bir minimum
havalandırma fanının dakikada 283 metreküp hava çektiği hesabıyla, 3,8 litre suyu uzaklaştırmak
için 45 saniye çalışması gerektiği anlamına gelir.
8) 283 litre havanın -1’C den 32’C ye ısıtılabilmesi için yaklaşık olarak 0,10 litre LPG nin yakılması
gereklidir. LPG fiyatını 3,00 TL/Litre alırsak, 3,8 litre suyun kümesten uzaklaştırılmasının
maliyetinin 0,30 TL olduğu ortaya çıkar.
9) Soğuk havalarda, gündüzleri geceye göre genelde 10’C daha sıcaktır. Sonuçta, geceleri ( 15’C
farktan dolayı) 3,8 litre suyun atılmasının maliyeti 0,30 TL iken, gündüzleri ( 5’C farktan dolayı)
ise bu maliyet 0,18 TL ye düşecektir. Basitçe gün boyunca, kümesten 3,8 litre suyu uzaklaştırmak
için geceye göre % 40 daha az enerji harcarız. Bu nedenle ısıtma maliyetlerini en düşük seviyede
tutmak istiyorsak, gün boyunca havalandırmayı en yüksek seviyede tutmalıyız.
10) Eğer bağıl nem kümeste % 50 civarındaysa, duvar, tavan ve fan yüzeyleri 5’C ve altında
olduğunda nem yoğunlaşması gerçekleşirken, kümes nemi % 70 seviyesine çıktığında duvar,
tavan ve fanlarda görülen yoğunlaşma ve su damlaları 8,5’C ve altı civarında görülebilir.
11) Bir kümesin civciv büyütme bölümünde 32’C ve % 50 nem varken, boş olan kısımda 10’C
civarında sıcaklık olacaktır. Büyütme bölmesinden boş bölmeye geçen her 28 metreküp havanın
içindeki nemden 0,265 litresi duvar, tavan ve ekipman üzerinde yoğunlaşarak su damlası
oluşturacaktır. Eğer üretici bir tünel fanı 24 saatte her 20 dakikada 1 dakika çalıştırıyorsa (ort.
3600 m3/saat), boş bölmede birikme potansiyeli olan 760 litre suyu uzaklaştırabilir. Aslında, boş
bölme 21’C civarında olsaydı burada hiç su yoğunlaşması görülmeyecekti.
12) Bir sürünün ilk haftasında, kümesin nem seviyesini kontrol edebilmek için her gün yaklaşık
70.800 metreküp havanın değiştirilmesi gerekir. Kesim yaşına doğru bu rakam, günde yaklaşık
olarak 1.132.000 metreküpe çıkar.
ASIL METİN:
A Dozen Cold Weather Poultry House Moisture Control Facts , Volume 24 Number 10 , October 2012
The University of Georgia Cooperative Extension Service College of Agricultural and Environmental
Science/Athens, Georgia USA, Michael Czarick (Extension Engineer), Brian Fairchild (Extension Poultry
Scientist)