17-meteoroloji rüzgar sunu

METEOROLOJİ DERSİ
RÜZGAR
Havanın yatay yöndeki hareketine rüzgar denir.
Rüzgara sıcaklık, basınç ve nispi nem etkildir.
A
A hava kütlesi ısınır,
Genleşir ve yükselir.
B
Havanın yatay yöndeki hareketine rüzgar denir.
Rüzgara sıcaklık, basınç ve nispi nem etkildir.
A
B
Rüzgar
A hava kütlesi ısınır,
Genleşir ve yükselir.
Hava kütleleri soğuktan sıcak alanlara ve yüksek basınçtan
alçak basınca doğru hareket ederler.
Soğuk
Sıcak
Yüksek
Basınç
Alçak
Basınç
Rüzgar yönü: Rüzgarın bulunduğumuz yere doğru geldiği
yöne rüzgar yönü denir.
Kuzey(N)
YILDIZ
K.Batı(NW)
KARAYEL
Batı(W)
BATI
G.Batı(SW)
LODOS
K.Doğu(NE)
POYRAZ
Doğu(E)
DOĞU
Güney(S)
KIBLE
G.Doğu(SE)
KEŞİŞLEME
Rüzgar Hızı
Hava hareketinin m/s, km/h veya knot (denizmili/h) olarak hızıdır.
1 kara mili=1609 m,
1 deniz mili=1852m
Rüzgar hızı
Anemometre ile
ölçülür.
Anemometre nin yazıcısı
Anemograf tır.
Rüzgar Hızı
Rüzgar hızı iki nokta arasındaki basınç farkı ve yatay mesafeye
bağlı olarak değişir. Basınç gradyeni fazlaysa rüzgar şiddetli olur.
Hangisinde rüzgar hızı fazladır?
1?
2?
1020
1020 1010 1000 990
A
B
1
1010
1015
A
B
2
Rüzgar hızını belirlemek için anemometre yoksa Bofor Ölçeği
kullanılır. Bkz:sh48
30
Esme sayısı
25
20
15
10
5
0
<8
8-15
Rüzgar hızı (m/s)
Rüzgar esme sayısı diyagramı
(Rüzgar hız ve sayısını gösterir)
15<
30
Esme sayısı
25
20
15
10
5
0
<8
Ocak
Şubat
8-15
Mart
15<
Nisan
Mayı s
Haziran
Temmuz
Aylar
Rüzgar rejim diyagramı
(Yıl içindeki rüzgar rejimini gösterir)
Ağustos
Eylül
Ekim
Kası m
Aralı k
Rüzgarı Etkileyen faktörler
a. Basınç gradyan kuvveti
1020
1010
1000
A
990
B
b. Koriyolis kuvveti
Dünya üzerindeki cisimlerin dünya ile beraber dönmesi gibi
rüzgarlar da dünyanın dönüşünden etkilenir. Dünyanın
rüzgarları saptıran bu kuvvetine Koriyolis kuvveti denir.
c. Sürtünme etkisi
Dünya yüzeyi ile rüzgar arasında sürekli bir sürtünme söz konusudur.
Bu sürtünme denizler üzerinde az ormanlık alanlarda fazladır. Yer
yüzünden yukarı çıkıldıkça bu sürtünme azalır.
d. Merkezkaç etkisi
Dönüş hareketi gösteren havada dönüş çapı, rüzgar hızı ve rüzgar
yönüne bağlı olarak merkezkaç (santrifüj etkisi) kuvveti ortaya
çıkar.
Rüzgarların Sınıflandırılması
a. Düzgün devamlı rüzgarlar
b. Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar (Tayfun Tornado Girdap
gibi büyük boyutlu rüzgarlardır. Konumuz dışı)
Düzgün devamlı rüzgarlar
1. Alize rüzgarları
30o enlem üzerinde bulunan yüksek
basınç kuşaklarından ekvator
üzerindeki düşük basınç kuşaklarına
akan hava kütleleridir.
2. Kontr-Alize rüzgarları
Atmosferin üst katmanlarında
ekvatordan kutuplara doğru olan
rüzgarlardır.
Alize rüzgarları
Alize rüzgarları
3. Muson rüzgarları
Tropikal ve subtropikal bölgelerde, özellikle de asyanın
güneyinde etkili olan rüzgarlardır.
Alizelerle ters yönde olursa etkisi azalır aynı yönde olursa
şiddeti artar.
Yazın
Deniz
serin
Kara
sıcak
Kışın
Kara
soğuk
Deniz
sıcak
Muson rüzgarları
4.Meltem rüzgarları
Gece ve gündüz ortaya çıkan sıcaklık farkından dolayı oluşan
rüzgarlardır. Bunlar atmosferin alt katmanlarında 150 –
200 m de kendilerini hissettirirler.
Kara ve Deniz Meltemleri
Gece
Kara Meltemi
Gündüz
Deniz Meltemi
Kara ve Deniz Meltemleri
Dağ ve Vadi Meltemleri
dağ
dağ
vadi
vadi
Gece
Dağ Meltemi
Gündüz
Vadi Meltemi
Rüzgarların Yararları
1. Birçok bitkide tozlanma ve döllenme olayına yardım eder.
2. Bitkide kök gelişimini destekler.
3. İlkbaharda nemli arazileri daha çabuk kurutur, böylece
toprak erken işlenebilir.
4. Isıyı taşıdığı için bitkileri serinletir.
5. Biçilmiş otların ve tahılların kurumasını sağlar.
6. Havayı temizler.
7. Enerji sağlar.
Rüzgarların Zararları
1. Rüzgarın mekanik etkisiyle dallar kırılıp ürün hasara uğrayabilir.
2. Evapotranspirasyonu artırır toprağı kurutur.
3. Kışın don olayı etkisini artırır.
4. Yazın kurutucu ve yakıcı etkisi vardır.
5. Bazı hastalıkların sporlarını yayar.
6. Açık alanlarda rüzgar erozyonuna neden olur.
Bu zararlı etkilerden bazıları rüzgar kıranlarla engellenebilir.