para talebi

PARA TEORİSİ VE POLİTİKASI
PARANIN TANIMI VE FONKSİYONLARI

PARA; en dar tanımıyla genel olarak kabul edilen bir
ödeme(Mübadele) aracıdır.

Paranın fonksiyonları




Değişim (Mübadele) Aracı Olması
Kıymet Ölçme Aracı Olması
Kıymet Biriktirme Aracı Olması
İktisat Politikası Aracı Olması
2
PARA ARZI VE PARA TALEBİ

PARA ARZI :Toplam Para Arzı= Ufaklık Para+Kağıt Para+Kaydi
Para

PARA TALEBİ: Bireylerin ve firmaların likidite ihtiyaçlarını
karşılamak gayesiyle yanlarında veya vadesiz banka hesaplarında
muhafaza etmek istedikleri para miktarıdır.

Hangi nedenlerle para talep edilmektedir?
İşlem Amaçlı, yani günlük harcamaları yapabilmek arzusu;
İhtiyat Amaçlı, beklenilmeyen olaylara karşı hazırlıklı bulunmak
arzusu;
Spekülasyon Amaçlı, yani ortaya çıkacak karlı işleri
kaçırmamak isteği önemlidir.


3
PARA TALEBİ FONKSİYONU
Para talebini belirleyen Keynesyenler Nominal Geliri sabit saydıkları için,
iki etken vardır:
para talebi faizin bir fonksiyonu olarak ortaya çıkar.
 Nominal Gelir
 Faiz Oranı
Md = f(i)
FAİZ
Faiz oranı ile spekülatif para talebi
arasında ters yönlü ilişki vardır:
Faiz (i) 
Spek. Para Talebi 
Faiz, elde para tutmanın fırsat
maliyeti olarak da nitelenebilir.
4
4
PARA ARZI
Bir ekonomide para arzını merkez bankası yönlendirir. Dolayısıyla
para arzı, faiz oranından bağımsızdır ve sadece merkez bankasının
kontrolündedir.
5
5
PARA PİYASASI DENGESİ
Para piyasasında denge, para arzı eğrisi ile para talebi eğrisinin
kesiştiği noktada sağlanmaktadır. Bu noktanın belirlediği faiz oranı
Denge Faiz Oranı ve para miktarı ise Denge Para Miktarı’dır.
6
6
Denge faiz oranının altında
Denge faiz oranının üstünde
Md > Ms dir.
Md < Ms dir.
Para arzı yetersizdir ve ekonomik
birimler gerekli parayı sağlamak
için hisse senedi ve tahvil satacak
Para arzı gerekenden fazladır ve
ekonomik birimler fazla parayla
hisse senedi ve tahvil satın alacak
Tahvil ve hisse senedi değeri 
Tahvil ve hisse senedi değeri 
Faiz (i) 
Faiz (i) 
denge “e”de oluşacak.
denge “e”de oluşacak.
7
7
PARA POLİTİKASI

Para politikası, ‘Bankaların aktif-pasif davranışları yani
dolaşımdaki para miktarının, ekonominin genel hedefleri ile
tutarlı olarak ayarlanmasına’ denir.

Para politikasının temel amaçları şunlardır:
 Fiyat İstikrarını Sağlama
 Gelir- Üretim Düzeyi İstikrarını Sağlama
 Dış Ödemeler Dengesini Sağlama
8
MERKEZ BANKASI’NIN İŞLEYİŞİ

Merkez bankası kısaca bankaların bankasıdır. Merkez
bankaları para arzını kontrol eden ve para politikasını
yöneten para otoritesi durumundaki kurumlardır.

Merkez bankasının para politikası araçları kısaca şunlardır:
 Emisyon (para basımı):
 Kanuni karşılık oranı
 Açık Piyasa İşlemleri
 Reeskont işlemleri
9
İSTİHDAM TEORİSİ
İSTİHDAM

İstihdam: Çalışma ve gelir sağlama
kararında olan bireylerin,
hizmetlerinden yararlanılmak üzere
çalıştırılmasıdır.

İşsiz: Çalışma istek ve yeteneğine
sahip olup, cari ücret haddi ile
çalışma saatlerini kabul ettiği halde
iş bulamayandır.

İşsizlik Oranı: Toplam işgücü
içerisinde işsiz olanların yüzdesidir.
11
MODERN İSTİHDAM TEORİSİ
İŞGÜCÜ
İşsizlik Türleri;
Açık –Gizli İşsizlik
Gönüllü –Gönülsüz İşsizlik
Friksiyonel (Arızi) İşsizlik: Yer ve meslek
değiştirmeyle ortaya çıkar. (Olumsuz etkisi en az
olan işsizlik türü)
Konjonktürel İşsizlik: İktisadi yaşamdaki
daralmalar yaratır.





12
MODERN İSTİHDAM TEORİSİ
İŞGÜCÜ
 Mevsimlik
İşsizlik: Tarımsal yapılı ülkelerde
görülür.
 Bölge veya Sektör İşsizliği: Belli bir sektör
veya bölgenin çekici olmaktan çıkmasıyla
üretimin daralması sonucu ortaya çıkar.
 Teknolojik İşsizlik: Emek yoğun üretimden
sermaye yoğun tekniklere geçilmesiyle
ortaya çıkar.
 Yapısal İşsizlik: Ekonominin bütün sektörleri
ile toplu ve devamlı olarak durgun bir
düzeyde kaldığında belirir.
13
FİYATLAR GENEL
DÜZEYİNDEKİ
İSTİKRARSIZLIKLAR
ENFLASYON
 Fiyatlar
genel düzeyinde ister devamlı,
isterse ara sıra olsun meydana gelen
yükselmelere enflasyon denir.
 Reel bir yaklaşım olarak enflasyon,
ekonomideki toplam arzın toplam talebi
karşılamaması sonucu ortaya çıkan fiyat
artışlar olarak tanımlanabilir.
15
ENFLASYONUN NEDENLERİ



Parasal Nedenler:
Enflasyon parasal bir olay olarak kabul edilir. Parasal
faktörlerdeki dengesizliğin hareket noktası kamu bütçesidir.
Devletin çeşitli nedenlerle harcamalarını arttırması, yeterli
vergi toplayamayışı, başka bir deyişle açık bütçe politikası
uygulayarak bütçeyi emisyonla finanse etmesi enflasyon
doğuran nedenlerin başında gelir.
Reel Nedenler:
Reel faktör mal ve hizmetler olduğuna göre, toplam arz
yetersizliği enflasyona neden olur. Veya toplam arz
karşısında aşırı talep fiyatların artmasına yani enflasyona
neden olur.
16
ENFLASYONUN NEDENLERİ
Dışsal Nedenler:
Dış dünyada meydana gelecek fiyat artışları ithalat yoluyla
milli ekonomiye yansır.
Dünya petrol fiyatları yükselirse, ya da yabancı para
birimlerinin değer değişmeleri de milli ekonomideki fiyatlar
genel düzeyini olumsuz etkiler.
 Yapısal Nedenler:
Azgelişmiş ekonomilerde geri teknoloji, kötü yönetim,
bozuk organizasyon, sermaye yetersizliği, aşırı istihdam,
dışa bağımlılık v.b nedenler enflasyon üretir.

17
ENFLASYON TÜRLERİ





Talep Enflasyonu: Toplam harcamaların tam istihdam gelir
düzeyinin üzerine çıkması halinde (aşırı talep) devamlı ve
şiddetli fiyat artışları meydana gelir. Buna talep enflasyonu
denilmektedir.
Maliyet Enflasyonu: Önce maliyetlerin yükselmesi, onu
izleyerek talebin yükselmesi ile ortaya çıkan enflasyonlar
maliyet enflasyonu olarak kabul edilir. Doğrudan fiyatların
yükseltilmesi ile oluşan enflasyonlarda maliyet enflasyonu
olarak tanımlanmaktadır.
Yapısal Enflasyon: Gelişmekte olan ülkelerde eksik rekabet
piyasaları yaygındır ve bu firmaların kâr marjları yüksektir.
İşgücü verimliliği in düşük; maliyetlerin yüksek olması
ayrıca ekonomideki dar boğazlardan kaynaklanan üretim
aksamaları, arzın talebe cevap vermesindeki gecikmeler, tarım
sektörünün ağırlıklı olması
18
DEFLASYON






Deflasyon, makro açıdan, toplam talebin toplam arzdan az olması
demektir.
Enflasyonun tersidir, denilebilir.
Deflasyonun en belirgin göstergesi durgunluktur. Üreticiler
ürettiklerini satamazlar.
Deflasyon bir ekonomideki üretim miktarını değiştirmeden para
talebinin azalmasıyla karşılaşılan bir olaydır.
Bu azalma gelir veya para arzındaki azalmalar gibi bir çok
nedenden kaynaklanabilir.
Sonuçta toplumdaki satın alma isteği azalmış demektir.
19
STAGFLASYON




1970’li yılların başında petrol fiyatlarında meydana gelen anormal
artışlar, fiyatları ve üretimi alışılagelenin dışında etkiledi.
Keynes’e göre, fiyat artışları istihdamı arttırıcı etki doğururken,
bu defa işsizliği de birlikte getirdi.
Stagflasyon hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin
sorunudur.
Durgunluk içindeki enflasyonun en açık göstergesi, işletmelerin
maliyet ve fiyat artışları yanında kapasitelerinde meydana gelen
büyük düşmelerdir.
20
STAGFLASYON




Stagflasyon sürecinin dört önemli özelliği vardır:
Devletler, maliye ve para politikalarıyla enflasyonu kontrol
etmek istemektedirler.
Sendikalar stagflasyon halinde hakim rol oynarlar. Yüksek
işsizliğe rağmen çalışanların hayat standardı korunmaya
çalışılır.
Karlar azalır.
Artan işsizlik, azalan reel emek gelirleri işçileri greve
sürükler.
Sonuç olarak, stagflasyon, kapitalist ülkelerin sadece
ekonomilerini değil, siyasal ve sosyal yapılarını da bozar.
21