BÖLÜM 4 SU KAYBI OLAYLARI

BÖLÜM 4
SU KAYBI
OLAYLARI
• Su topraktan sıvı olarak alınır, gaz olarak
kaybedilir
• Suyun spesifik ısısı yüksek
• Su + enerji kaybı
• Ağaç gölgesi daha serin
• TRANSPİRASYON
Bitkilerde transpirasyon tipleri
•
•
•
•
•
Transpirasyonun tanımı
% 90’ı yapraklar
Stomatal transpirasyon
Çok az kısmı lentisellerle
Lentisel transpirasyonu
• Toprak-kök ksilemi-gövde ksilemi-yapraklarstoma altı boşluğu-atmosfer
KÜTİKULA
•
•
•
•
•
•
•
Transpirasyonun %5-10’u kütikula
Kütikular transpirasyon
Kütikula=mum+hidrofobik maddeler
Suya geçirgen değil, gazlara az geçirgen
Kütikula kalınlığı
Kuraklık şartları
Kış aylarında lentisel transpirasyonu
Transpirasyonun mekanizması
•
•
•
•
•
•
Transpirasyonun sürekliliği-buhar basıncı
Su potansiyeli
Buhar yoğunluğu
Fick kanunu-difüzyon
Buhar basıncı gradienti
Sıcaklık, nem, rüzgar
STOMALAR VE TRANSPİRASYON
Kloroplast
Por
Bekçi hücreleri
• Ozmotik değişimler
• Su alma ve su
kaybetme
• Çeper özellikleri
• Amarillis
• Işık
• Işık yoğunluğu
Nişasta-şeker hipotezi
•
•
•
•
•
•
Fotosentez
Nişasta → Şeker dönüşümü
Ozmotik değişim
Su alınımı ve stoma açılması
Kloroplast içermeyen stoma hücreleri
Stoma hücrelerine K+ girişi
STOMALARDA AÇILIP
KAPANMA MEKANİZMASI
Mavi
ışık
Proton
pompası
İnaktif PEPC
pH<7
H2 O
K+
H+
ClK+
AÇIK STOMA
Aktif PEPC
pH=8-9
ClNişasta
pH düşer
pH artar
PEP
OAA
MD
Malat
STOMA HÜCRESİ
MALAT
VAKUOL
Sakkaroz
KAPALI STOMA
Cl-
Malat
Ca+2
Sakkaroz
Malat
Cl-
Stoma hareketlerini etkileyen çevresel faktörler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Işık yoğunluğu CO2 miktarı
Işık → Stomalar açılır
Düşük CO2 → stomalar açılır
Yüksek CO2 → stomalar kapanır
Yüksek CO2 + ışık → stomalar açılır
Işık-fotosentez hızlanır- CO2 azalır- stomalar açılır
Yüksek sıcaklık → stomalar kapanır
Solunum hızlanır, fotosentez yavaşlar → CO2 birikimi
Kuraklık ve absisik asit (ABA) → stomalar kapanır
Proton pompası bloke edilir
Stoma hareketlerinde mavi ışık resptörleri
• Kırmızı ve mavi ışık → stoma açılması
maksimum
• Mavi ışık daha etkili
• Kırmızı ötesi ve mor ötesi ışınlar etkisiz
• KRİPTOKROMLAR
• Mavi ışık-proton çıkışı ve malat sentezi
TRANSPİRASYONUN GÜNLÜK DEĞİŞİMİ
Transpirasyon hızı
• Stoma açılmasıkapanması
• Işık, sıcaklık, nem
• Su potansiyeli
• Buhar basıncı farkı
• Mevsimsel değişim
Günün saatleri
TRANSPİRASYONUN ÖNEMİ
•
•
•
•
Isı ve turgor düzenlenmesi
Pasif mineral madde alınımı
İyonların ksilemle taşınması
Bitki büyümesi
TRANSPİRASYONUN
ÖLÇÜLMESİ
• Lisimetre yöntemi (ağırlık kaybı)
• Gaz değişimi yöntemi
Sıkı bağlantı
noktası
Su içeren
cam
düzenek
Ölçekli pipet
TRANSPİRASYON HIZINI ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
• Kök-gövde oranı
• Yaprak alanı (toplam ve birim alan)
• Yaprağın yapısı (kütikula tabakası, epidermal tüyler,
zakkum yaprağı, epi-, hipo- ve amfistomatik yaprak)
•
•
•
•
Atmosfer nemi
Sıcaklık
Rüzgar
Toprak suyu
BİTKİLERDE SIVI HALDE SU
KAYBI OLAYLARI
1- GUTASYON (DAMLAMA)
-
Hidatod
Kök basıncı
Nisan-Mayıs ayları, sabah
Poaceae
Su alımının sürekliliği, ısı ve turgor
düzenlemesi, toksik maddelerin atılması
2- Eksüdasyon
-
Gövdede mekanik yaralanma
Kök basıncı
Şeker, protein ve organik asitler
Eksüdasyon süresi
Solunum inhibitörleri