2120703329 - 2120703936

T.C
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ
İKTİSAT BÖLÜMÜ
GENEL EKONOMİK SORUNLAR
İTHALAT VE ENFLASYONUN BÜYÜME
ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
HAZIRLAYANLAR
2120703329 YİĞİT DOĞAN
2120703936 UĞUR ERDEM
GİRİŞ
Enflasyonla ekonomik büyüme arasındaki ilişki uzun yıllardan beri
iktisat literatüründe tartışma konusudur. Bu ilişkinin niteliği konusunda zaman
içerisinde farklı görüşler hakim olmuştur.
Dış ticaret ve ekonomik büyüme arasında kesin yargılara varılması güç
gözükmektedir. Ancak ithalatın özelliklede teknoloji transferlerinin bir yolu olan
sermaye malı ve aramalı ithalatın gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımları ve
böylece ekonomik büyümeyi arttırdığı göz ardı edilemez.
Bu çalışmada dış ticaret kalemleri, enflasyon ve ekonomik büyüme
ilişkileri Türkiye özelinde irdelenmektedir. Çalışmada yıllık veriler kullanılarak
Türkiye’nin 20 yıllık dönemi dikkate alınmıştır. Türkiye’nin gelişmekte olan bir
ülke olması, daha önce yapılan ve kesin sonuçlar vermeyen ampirik çalışmaların
daha da farklı çıkabilmesi ve kesinlik kazanamaması etkendir. Dış ticaretin ve
enflasyonun, ekonomik büyüme için önemli bir determinant olması sebebiyle
seçtiğimiz bu değişkenler ekonomik modelde yerini almıştır.
MODELİN KURULMASI
Modelin kurulması aşamasına geçtik.Verileri Merkez Bankası,TÜİK,Hazine
Bakanlığı sayfalarından yıllık bulduk. En küçük kareler yöntemi ile Eviews 7’de
çözdük.
Bağımlı değişken olarak büyümeyi, bağımsız değişken olarak İthalat,
İhracat,ÜFE,TÜFE,GSYIH düşündük.Modelimizi aşağıdaki gibi kurduk.
X1:BÜYÜME
X6:ÜFE
X2:GSYIH
X3:İHRACAT
X4:İTHALAT
X5:TÜFE
Büyüme=b0+b1 (Büyüme)+b2 (GSYIH)+ b3 (İHRACAT)+ b4 (İTHALAT)+
b5 (TÜFE)+b6 (ÜFE)
Verilerin kullanabilirliği tablosu:
Dependent Variable: BÜYÜME
Method: Least Squares
Sample: 1990 2010
Included observations: 20
Variable
Coefficient Std. Error
t-Statistic Prob.
C
GSYIH
IHRACAT
ITHALAT
TUFE
UFE
4.633227
-0.150140
-0.018229
0.088521
-0.060192
0.158877
4.780227
-1.957560
-0.425176
3.156589
-0.779183
3.768017
R-squared
Adjusted R-squared
S.E. of regression
Sum squared resid
Log likelihood
F-statistic
Prob(F-statistic)
0.322925
0.271631
5.495246
1993.050
-221.7108
6.295622
0.000078
0.969248
0.076698
0.042874
0.028043
0.077250
0.042165
Mean dependent var
S.D. dependent var
Akaike info criterion
Schwarz criterion
Hannan-Quinn criter.
Durbin-Watson stat
0.0000
0.0545
0.6721
0.0024
0.4387
0.0004
4.205556
6.438898
6.325299
6.515021
6.400828
1.795491
İhracat ve TÜFE(Tüketici Fiyatları Endeksi)’nin t istatistik probları 0,05’ten
büyük olduğu için, X bağımsız değişkenleri GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla)
deflatörü, ithalat, ve ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) olarak saptanmıştır.
Gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra aşağıdaki tabloyu elde ettik.
E-Views Sonuç Tablosu
Dependent Variable: DBÜYÜME
Method: Least Squares
Sample: 1990 2010
Included observations: 20
Variable
Coefficient Std. Error
t-Statistic
Prob.
C
GSYIH
ITHALAT
UFE
4.478522
-0.197538
0.088346
0.146147
4.801245
-4.513136
3.687836
3.742267
0.0000
0.0000
0.0005
0.0004
R-squared
Adjusted R-squared
S.E. of regression
Sum squared resid
Log likelihood
F-statistic
Prob(F-statistic)
0.315353
0.285148
5.444019
2015.339
-222.1111
10.44041
0.000010
0.932784
0.043770
0.023956
0.039053
Mean dependent var
S.D. dependent var
Akaike info criterion
Schwarz criterion
Hannan-Quinn criter.
Durbin-Watson stat
4.205556
6.438898
6.280865
6.407346
6.331218
1.898078
Tahmin ettiğimiz parametrelerin istatistiksel olarak anlamlılıklarını t testi
ile test ettik.
GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ) deflatörü katsayısı:-0.197538 prob
0,0000<0,05 olduğu için istatistiksel olarak %5 anlamlılık düzeyinde parametre
anlamlıdır.
İthalatın katsayısı: 0.088346 ve prob’u, 0.0005<0.05 ‘ten olduğu için
istatistiksel olarak %5 anlamlılık düzeyinde parametre anlamlıdır.
ÜFE (üretici fiyatları endeksi)’nin katsayısı 0.146147 ve prob’u
0.0004<0,05 olduğu için istatistiksel olarak %5 anlamlılık düzeyinde parametre
anlamalıdır.
Modelin tümünün anlamlılığı için F testi istatistiğine bakıcağız. Yani F
testi ile ilişkinin bir bütün olarak geçerli olup olmadığını test edilir. F istatistiği
2>10.44041‘dir ve prob değeri 0.000010<0.05 olduğundan modeldeki ilişki bir
bütün olarak anlamlıdır.
R kare test, bağımlı değişkende meydana gelen değişmenin yüzde
kaçının bağımsız değişken tarafından açıklandığını gösterir. 0<rkare>1
arasındaki değerleri alabilir. R kare=1 ise bağımlı değişken meydana gelen
değişmelerin %100 ‘ünün bağımsız değişken tarafından açıklandığını gösterir.
Yani R kare değeri modelin açıklama gücünü gösterir. Şekilde de görüldüğü
üzere bağımlı değişkendeki(ekonomik büyümedeki)%31‘lik değişimin
açıklayıcı değişkenler (GSYİH deflatörü, ithalat, ÜFE) tarafından açıklandığı
gözlemlenmiştir.
Modelde hesaplanmış düzeltilmiş R kare: 0.285148 ‘dir. bağımlı
değişkendeki değişimlerin %28 oranında modelde yer alan açıklayıcı
değişkenler tarafından açıklanmaktadır.
Durbin – Watson testi ile otokorelasyonun var olup olmadığını test ederiz.
n=20, k=3 değerlerine göre %1lik ‘du’ tablo değeri 1.54 ‘tür. Durbin – Watson
otokorelasyon kritiğimiz; |du|<|dw|<|du-4| şeklindedir.Verilerimizi yerine
koyacak olursak,
1.54<1.89<2.46
ulaşabiliriz.
‘dan
modelimizde otokorelasyonun
olmadığı
sonucuna
SONUÇ
Türkiye’de 1990-2010 yılları arası ekonomik büyüme fonksiyonu,
GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) deflatörü, ithalat, ÜFE (Üretici Fiyatları
Endeksi) değişkenleri yardımıyla tahmin edildiğinde ekonomik büyümeyi en
çok GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) deflatörünün etkilediğini ancak bunun
negatif yönlü olduğunu ortaya koymuştur.
GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) deflatöründeki %1‘lik bir artış
büyümede %19‘luk bir azalışa,
İthalattaki %1‘lik bir artış büyüme değişkeninde %8‘lik bir artışa, ÜFE
(Üretici Fiyatları Endeksi) ‘deki %1 ‘lik artış büyüme değişkeninde %14’lük bir
artışa sebebiyet verdiği ampirik çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu da bizim
beklentilerimizin, yani hipotezlerimizin doğruluğunu göstermektedir.
İthalatın düşünülenin aksine, doğru şekilde yapıldığı takdirde büyümeyi
etkileyebileceğini, enflasyonunda her zaman olumsuz sonuçlar doğurmadığını
gördük.
İthalat, üretimi arttırıcı, teknoloji satın alarak yapmalı, enflasyonu
kontrollü şekilde yükseltmeli, toplum tüketime yönlendirilmeli böylece
toplumun harcama yönü artacağından enflasyon yükselir ve ithalat ihtiyacı
doğar.
KAYNAKÇA
http://www.tcmb.gov.tr/
http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id
http://www.hazine.org.tr/tr/index.php/ekonomi/enflasyon
http://www.belgenet.com/eko/enflasyon_01.html
http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.A
spx?Enc =83D5A6FF03C7B4FC8604E0A9DA903A71