5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival
advertisement
_____________________________________________________________________________________ Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date 23.02.2017 Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 13.04.2017 Yrd. Doç. Dr. Sıtkı AKARSU Kastamonu Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü [email protected] İLKÖĞRETİM(1-8) MÜZİK ÖĞRETİMİ PROGRAMI KAZANIMLARININ BİLİŞSEL, DUYUŞSAL VE DEVİNİŞSEL AÇIDAN İNCELENMESİ Öz Yapılan araştırmanın amacı, MEB ilköğretim müzik dersi öğretim programı kazanımlarını bilişsel, duyuşsal ve devinişsel becerilere göre sınıflandırmak, içerik analizi yöntemiyle inceleyebilmektir. Bu inceleme aşamasında ortaokul müzik dersi öğretim programı, öncelikle kademe olarak sınıflara ve ünitelere ayrılmış, ardından içerdikleri kazanımlar Bloom’un Eğitim Hedefleri Taksonomisi’ne göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma, programdaki kazanımların içerik analizi yöntemiyle Excel programına geçirilmesi, kazanımların belirlenen basamaklara göre tespit edilmesi ve gerekli gruplandırmaları tablolar haline getirme sürecinden oluşmuştur. Bu araştırma sonucunda ortaokul müzik dersi programı kazanımlarının Bloom’un bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alan sınıflandırılmasına göre yapılmış olduğu, fakat bu sınıflandırmada üst düzey bilişsel becerilerin, alt düzey bilişsel becerilere göre daha az bulunduğu gözlemlenmiştir. Söz konusu kazanımların kavrama basamağına ait birçok örneği bulunurken, uygulama ve değerlendirme basamaklarına ait kazanımların daha az ölçüde bulunduğu saptanmıştır. Genel olarak duyuşsal kazanımların yeterli düzeyde olmadığı, devinişsel kazanımların olumlu seviyede olduğu tespit edilmiştir. Bunun neticesinde, MEB ortaöğretim müzik dersi programlarındaki öğrenci kazanımlarının bilişsel, duyuşsal ve devinişsel beceri basamaklarının dağılımına uygun bazı görüşler sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Müzik öğretim programı, Bilişsel, Duyuşsal, Devinişsel, Beceri, Kazanım İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi THE ANALYSIS IN TERMS OF COGNITIVE, AFFECTIVE AND DEVICATIVE OF BENEFITS MUSIC TEACHING PROGRAM PRIMARY SCHOOL (1-8) Abstract Purpose of the research be able to examine by content analysis MEB gains primary school music course teaching program in terms ofcognitive,emotional and mental skills to classify. Middle school music course teaching program during this review phase primarily divided into classes and unites then their gains as stages are classified according to Bloom's Taxonomy of Educational Goals. This classification has formed passing to Excel program by content analysis the benefits of the program, the necessary groupings from the tabulation process and determination of the gains according to the determined steps. As a result of this research were observed to be less high-level cognitive skills according to lower level cognitive skills in this classification and Bloom’s Cognitive, emotional, and kinetic domain of secondary school music course program achievements. There are many examples “Glutch” of these gainsand it was found to be less in size of application and synthesis steps. Generally have been detected that deviant gains are at a positive level that the affective gains are not sufficient. As a result was presented some opinions appropriate to the distribution of cognitive, affective and devicative skill steps the achievements of the students in the MEB secondary music education course programs. Keywords: Music Curriculum, Cognitive, Affective, Devicative, Skill, Achievement. GİRİŞ Müzik insan yaşamının her evresinde yer alan, her alana yansıyan ve belki de onsuz edemeyeceğimiz bir olgudur. Doğdu çevrede insanlar müzik vasıtası ile belirli davranışları kazanırlar. Bunların bazıları dinleme, benzetme, oynama, mırıldanma, tempo tutma, ıslık çalma, söylemedir. Bu davranışların temelinde müzikle anlaşma vardır. Müzik insanlara kendini anlatma, tanıma, gerçekleştirme ve belki ilerleyen dönemlerde kendini aşma imkânı sunar (Say, 2003). Müziğin tarihsel serüvenine baktığınız zaman aslında insanoğlunun yaşam öyküsü ile paraleldir. İnsanın çileli ve dipsiz derinliklerde yaşadığı serüvenini müzik de yaşamıştır. Bu bağlamda yaptığı en önemli iş sesleri ve hareketi denetimi altına alması ve bir düzene, biçime kavuşturmasıdır (Selanik, 1996). Günümüze baktığımızda ise müzik bireysel tarafı ile insanların iç dünyalarını zenginleştiren, toplumsal yönü ile de insanları kaynaştıran, kültürü taşıyan, ayrıca ekonomik yönü ile ülkede önemli bir sektörü yöneten bir güç haline gelmiştir (Özgür ve Aydoğan, 2015). İnsan var olduğu günden beri eğitilmeye muhtaç bir varlıktır. Eğitimindeki temel gereksinimlerden birisi de müziktir. Önemli olduğu fark edildiği için artık okul öncesi dönemlerde de eğitimi verilmektedir (Turgut, 2012). Bilindiği üzere uzun yıllar çoğu disiplinin öğretim programları davranışçı kuram temelinde yapılandırılmıştır. Davranışçı kurama göre; “insan davranışları çevre tarafından belirlenir The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 280 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi ve kontrol edilir, eğer uygun bir çevre yaratılırsa ancak o takdirde istenilen davranışlara ulaşılabilir” tezi savunulmakta idi. 1994 müzik öğretim programı da aynı düşüncede hazırlanmış, 2006 yılında değiştirilmiştir (Albuz, 2009). Program ve müfredatlar hazırlanırken, öğrenciler de öğrenmek için aslında çeşitli yollar denemektedirler. Öğrenme işlevinin etkililik düzeyi ve var olan potansiyele göre değişmektedir. Açıkçası bazı öğrenciler öğrenme işlevini daha etkili olarak gerçekleştirirken, bazıları da çeşitli faktörlerden dolayı öğrenme işlevini onlar kadar etkili gerçekleştirememektedir (Yokuş ve Yokuş, 2010). Sanat eğitimi alanında bireysel farklılıklara baktığımız zaman her çocuk aynı oranda yetenekli olmayabilir. Bu müzik eğitimi için de geçerli bir durumdur. Fakat bütün çocukların müziği sevdiğini söyleyebiliriz. Çok yetenekli ve çok yeteneksiz çocukları istisna kabul ettiğinizde, geriye kalan çocukların müziği yetenekli olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu yeteneğin kullanılması ve geliştirilmesi bulundukları ortama göre değişmektedir. Elverişli ortamların olmaması durumunda çok yetenekli çocukları bile kaybedebilirsiniz (Öztürk, 2005). Müzik, muhasır medeniyet seviyesine ulaşmayı başarmış toplumlarda paylaşarak çoğalan ve daha önemli bir alan sıfatı kazanan sanattır(Kabataş, 2017). Müzik eğitimi de önemli olması nedeni ile müzik eğitimi de okul öncesinde de ehemmiyet arz eden bir disiplindir. Eğitimci öğrencinin müziğe olan ilgisini, yeteneğinin derecesini ölçmeye çalışıp çocukları yetenekleri doğrultusunda yönlendirmeye çalışmalıdır. İyi bir müzik eğitimi he insanı iyi bir müzisyen yapmayabilir. Ama her insanı iyi bir dinleyici yapar (Öztürk, 2005). Gelişmiş ülkelere bakıldığı zaman fiziksel alanlar bakımından müziği bir araç olarak kullanmak, eğitim sürecine dâhil etmek sıkça uygulanan bir yaklaşımdır. Bir şarkı öğretilirken sözlerin çocuğun anlayabileceği seviyede olması, günlük hayatın içerisinden olması, ritmik olarak eşlik edebilmesi hedeflenir. Öte yandan özellikle okul öncesi dönemlerde müziğin oyunla birleşmesi genel hedeflere yönelik etkili ve kalıcı bir yöntem olacaktır (Uşaklıgil ve diğ., 2009). Çocuğun müziksel gelişimine baktığımız zaman çok yönlü bir bütünlük gösterir. İlköğretim çağlarında öğrenme alanları açısından belirginleşme görülür ve bunun sayesinde müziksel zekâ, müziksel yetenek ve müziksel edim-eylem boyutlarının iç içe yürüdüğü hissedilir (Uçan, 1999). Müzik eğitimi çok yönlü bir disiplindir. Eğitim sürecinde şarkı öğretimi, enstrüman öğretimi, ses eğitimi, teorik bilgilerin kazandırılması ve yaratıcılık boyutları vardır. Bu bağlamda müzik öğretimi programının öğrenme alanları da “Çalma-Söyleme-Dinleme”, “Müziksel Algı ve Bilgilenme”, “Müziksel Yaratıcılık” ve “Müzik Kültürü” dür. Demirel (2010), öğretim programını, okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersinde öğretini ile ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneği olarak tanımlar. Öğretim programının istenilen düzeyde gerçekleşmesi her bilim ve eğitim alanında olduğu gibi müzik eğitiminin içeriğini ve işleyişini etkileyen ders öğretim programı ve ders kitabının niteliğine bağlıdır (Bulut, 2014). Öğretim Programlarının önemli bir noktası, hedef davranışların düzenlenme boyutlarıdır. Programlar yatay ve dikey boyut olarak düzenlenir. Dikey boyutta uzak, genel ve özel amaçlar yer alırken, yatay boyutta bilişsel, duyuşsal ve psikomotor (devinişsel) alanlar yer alır. Bu önemli 3 boyut bloom taksonomisinde aşağıdaki şekilde kullanılır: (Güllü ve diğ., 2011). The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 281 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi Bilişsel Alan Düşünceye dayalı eğitsel hedeflerin sınıflanması yöntemidir. Bilişsel alan Bloom'un sınıflandırma yöntemi olarak da bilinir ve bir çocuğun düşünce seviyesini ortaya koyan davranışı içerir. Bu alanın en düşük düşünce seviyesinden en yükseğe doğru altı boyutu vardır ve bunların içeriği aşağıda verilmiştir. Bilgi: Tanır, hatırlar, yazar, işaretler, söyler, tekrarlar. Kavrama: açıklar, örnekler, çevirir, benzerlik ve farklılıkları açıklar, vurgular Uygulama: kullanır, yorumlar, planını çıkarır, uygular, hayata geçirir. Analiz: karşılaştırır, analiz eder, sınıflara ayırır, eleştirir, irdeler, saptar Sentez: tasarımını yapar, birleştirir, düzenler, formüle eder, kurgular. Değerlendirme: (En üst düzey) hüküm verir, hesaplar, sıraya sokar. Duyuşsal Alan Duyuşsal hedefler, bireyin ilgilerini, tutumlarını, akademik özgüvenini, güdü düzeylerini; başka bir deyişle bu alan, sevgi, korku, beğenme, takdir etme, hayranlık duyma, değer verme gibi duygusal yönlerin baskın olduğu alandır. Duyuşsal alan da bilişsel alan gibi kendi arasında aşamalı olarak sınıflandırılabilir. Alma: Farkına varır Tepkide bulunma: tepki verir, istekli olur Değer verme: araştırır, Örgütleme: değerleri benimser. Kişilik haline getirme: değerleri kişilik haline getirir. Psikomotor Alan Psikomotor hedefler zihin-kas koordinasyonunu gerektiren etkinliklerle ilgili özellikleri kapsar. Psikomotor yeterlikler zihin ve kasların ortak çalışması sonucu ortaya çıkan özelliklerdir. Psikomotor alan beş boyutta sınıflandırılabilir. Uyarılma: uyarıları algılar, hareketi yapacak duruma gelir. Kılavuzla yapma: öğretici eşliğinde yapar. Beceri haline getirme: alışkanlık haline getirir, en az zamanda beceri haline getirir. Duruma uydurma: hareketi yeni durumlara uydurur. Yaratma: yeni bir hareket yapar. Bütün bu hedefler göz önüne alındığında bilginin daha iyi ve kolay öğretilebileceği eğitim ve öğretim ders programları üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda çağın gereklerini yerine getirebilme, bireyin bilgiyi daha etkili kullanabilmesi açısından bakıldığında yapılandırmacı yaklaşım buna en uygun görülmüş bu nedenle dünyada ülkeler, yaygın bir şekilde yapılandırmacı yaklaşıma göre öğretim programlarını düzenlemişlerdir (Güllü ve diğ., 2011). Yapılandırmacı yaklaşım temelinde güçlü iletişimin ve istenen öğrenme düzeyinin ger- The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 282 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi çekleşmesinde ders öğretim programının ve bu program doğrultusunda hazırlanacak ders kitabının önemi büyüktür (Bulut, 2016). Bu araştırmada müzik dersi öğretim programının kazanımlarının çağdaş bir eğitim programında bulunması gereken hedefleri karşılayıp karşılamadığının değerlendirmesi yapılarak yapılandırmacı eğitime uygunluğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Program kazanımları incelenerek bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlar açısından hangi düzeyde oldukları tespit edilmeye çalışılmıştır. YÖNTEM Araştırma bir doküman analizi çalışmasıdır. Daha önce öğretim programları ile ilgili kazanım incelemeleri üzerine yapılmış olan çalışmalardan yararlanılmış, bu bağlamda analiz ve değerlendirmeler yapılmıştır. Kazanımlar, bilişsel duyuşsal ve psikomotor alanlar ile bunların boyutları, grafik halinde sunulmuştur. Öğrenci kazanımlarının nitel veri olarak toplanmasında Bloom’un bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alan taksonomisinden yararlanılmış, programdaki öğrenci kazanımları taksonomi basamaklarına göre sınıflandırılmış ve yorumlanmıştır. Evren ve örneklem Araştırmanın evrenini MEB ilköğretim müzik öğretimi dersi, öğretim programı oluşturmaktadır. Araştırma, bu programda yer alan “öğrenci kazanımları” bölümünü kapsamaktadır. Veri toplama süreçleri ve veri analiz yöntemi Veriler, MEB (2006) müzik dersi öğretim programı 1-8 sınıf öğrenci kazanımları bölümünden temin edilmiştir. Öğretim programı kazanımları bilgisayar ortamına geçirilerek öğrenci kazanımlarının, Bloom Taksonomisine göre bilişsel, duyuşsal ve devinişsel beceri basamakları uzman görüşleri dâhilinde tespit edilmiştir. Öğrenci kazanımları, Microsoft Excel programına geçirilmiş ve eşleştiği kazanımlar yanlarında belirtilmiştir. Bloom Taksonomisi, içindeki altı basamağın her biri için ayrı bir eylem listesi sunmakta ve bu eylemler neticesinde kazanımlar oluşturulmaktadır. Bu araştırmada, sınıflandırmaya tabi tutulan her bir kazanım sadece içerdiği fiile bağlı kalınmaksızın, cümlenin tamamından çıkan anlama göre değerlendirilmiş ve uygun basamakla eşleştirilmiştir. Bu aşamanın tamamlanmasının ardından, Bloom Taksonomisine göre sınıflandırılmış olan kazanımlar, tek tek sayılmış ve sıklıkları Microsoft Excel programındaki şablonlarda gösterilmiştir. Öncelikle sınıflara göre yapılan bu ayrım, araştırmanın genel sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu bölümde sınıflandırılma kontrol edildikten sonra, öncelikli olarak 1-8. sınıflar kendi içlerinde değerlendirilmek üzere ayrılmıştır. Tabloların her biri sayısal değerleri ile birlikte açıklanmış, sıklıkları belirtilmiş ve yorumlanmıştır. BULGULAR Araştırmanın analizleri sonucunda elde edilen veriler aşağıda sırası ile grafikler halinde sunulmuştur. Öncelikle ilköğretim 1-8 sınıfları, müzik öğretimi programının kazanımları genel bir grafik ile sunulmuş, ardından her sınıfın bilişsel, duyuşsal ve devinişsel kazanım boyutları gösterilmiş ve daha sonra da bu kazanımların alt boyutları yüzde frekans verileri ile grafiklendirilmiştir. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 283 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi Grafik 1. İlköğretim 1-8. Sınıflar Müzik Öğretimi Dersi Kazanımlarının Bilişsel,Duyuşsal ve Devinişsel Açıdan Genel Dağılımını Gösterir Grafik Grafik 1’de görüldüğü gibi ilköğretim müzik dersi öğretimi programı analizi sonucunda 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda toplam 183 kazanım olduğu tespit edilmiştir. Toplam 183 kazanımın 64 kazanımı bilişsel alanda,38 kazanımı duyuşsal alanda ve 81 kazanımı ise psikomotor(devinişsel) alanda hazırlandığı tespit edilmiştir. Programda %44,26’lık oranıyla devinişsel alana, diğer alanlara göre daha çok yer verildiği görülmüştür. Grafik 2. İlköğretim 1-8. Sınıflara Göre Müzik Öğretimi Dersi Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal ve Devinişsel Alan Dağılımını Gösterir Grafik Yapılan çalışmada ilköğretim 1-8. sınıfların müzik öğretimi programlarında yer alan kazanımlara bakıldığında 1. Sınıflarda 23 kazanım, 2. Sınıflarda 22 kazanım, 3. Sınıflarda 23 kazanım, 4. Sınıflarda 23 kazanım, 5. Sınıflarda 24 kazanım, 6. Sınıflarda 23 kazanım, 7. Sınıf- The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 284 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi larda 23 kazanım ve 8. Sınıflarda da 22 kazanım yer almaktadır. En çok kazanımın 5. sınıf öğretim programında 24 adet olduğu tespit edilmiştir. En az kazanımlar ise 2. ve 8. sınıf öğretim programında mevcuttur. Tabi ki genel olarak sınıflara dağılım eşit düzeydedir. Grafik 3. İlköğretim 1-8. Sınıflar Müzik Öğretimi Dersi Kazanımlarının Bilişsel Alan Alt Basamaklarının Dağılımını Gösterir Grafik 285 İncelenen müzik öğretimi ders programının 183 kazanımın 64’ünü bilişsel alan kazanımları oluşturmaktadır. Buda toplam kazanımın %34,97’lik kısmını oluşturmaktadır. Grafik 3’de görüldüğü üzere bilişsel alanın alt basamaklarındaki kazanım dağılımında, Bilgi basamağında 15, Kavrama basamağında 12, Uygulama basamağında 4, Analiz basamağında 17, Sentez basamağında 10 ve Değerlendirme basamağında ise 6 kazanım olduğu tespit edilmiştir. Kazanım oranına bakıldığında en fazla yüzdeyi Analiz basamağı, daha sonrasında Bilgi basamağındaki kazanımlar olduğu görülmektedir. En az yüzdeyi ise Uygulama ve ardından Değerlendirme basamağındaki kazanımlar olduğu görülmektedir. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi Grafik 4. İlköğretim 1-8. Sınıflar Müzik Öğretimi Dersi Kazanımlarının Duyuşsal Alan Alt Basamaklarının Dağılımını Gösterir Grafik Yapılan çalışmada incelenen müzik öğretimi ders programının 183 kazanımın 38’ini de duyuşsal alan kazanımları oluşturmaktadır. Buda toplam kazanım diliminin %20,77’lik kısmını oluşturmaktadır. Grafik 4’de görüldüğü üzere duyuşsal alanın alt basamaklarındaki kazanım dağılımında, Alma basamağında 9, Tepkide Bulunma basamağında 21, Değer Verme basamağında 2, Örgütleme basamağında 4 ve Kişilik Haline Getirme basamağında ise 2 kazanım olduğu tespit edilmiştir. Kazanım oranına bakıldığında en fazla yüzdeyi Tepkide Bulunma basamağı, daha sonrasında Alma basamağındaki kazanımların aldığı görülmektedir. En az yüzdeye ise Değer Verme ve Kişilik Haline Getirme basamağındaki kazanımların olduğu görülmektedir. Grafik 5. İlköğretim 1-8. Sınıflar Müzik Öğretimi Dersi Kazanımlarının Devinişsel Alan Alt Basamaklarının Dağılımını Gösterir Grafik The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 286 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi Çalışmada incelenen müzik öğretimi ders programının 183 kazanımın 81’ini de devinişsel alan kazanımları oluşturmaktadır. Bu da toplam kazanım diliminin %44,26’lık kısmını oluşturmaktadır. Grafik 5’de görüldüğü üzere devinişsel alanın alt basamaklarındaki kazanım dağılımında, Uyarılma basamağında 1, Kılavuzla Yapma basamağında 2, Beceri Haline Getirme basamağında 33, Duruma Uydurma basamağında 33 ve Yaratma basamağında ise 12 kazanım olduğu tespit edilmiştir. Kazanım oranına bakıldığında en fazla yüzdeyi Beceri Haline Getirme ve Duruma Uydurma basamağındaki kazanımların aldığı görülmektedir. En az yüzdeye ise Değer Verme ve Kişilik Haline Getirme basamağındaki kazanımların sahip olduğu görülmektedir. SONUÇ VE ÖNERİLER Müzik dersi öğretim programında öncelikle duyuşsal kazanımların, ardından psikomotor kazanımların yoğun olması beklenir. Yapılan çalışmada incelenen müzik öğretimi programının kazanımlarının çoğunu %44,26 lık oranı ile devinişsel kazanımlar oluşturmaktadır. Dersin içeriğinde bulunan dinleme, söyleme, çalma, müziksel algı ve müzikte yaratıcılık gibi öğrenme alanları kişiye duyuşsal kazanımların sağlanmasında yararlı olacak alanlardır. Müzik öğretimi dersi program kazanımları göz önüne alındığında duyuşsal alanda kazanım oranının daha fazla olması beklenir. Gelişim özellikleri nedeni ile okul öncesi dönemde ve ilköğretimin ilk 2-3 yılında psikomotor kazanımlar öne çıkmaktadır. Fakat 1-8. Sınıflarının genel olarak müzik dersi öğretim programında öğrencilerden duyuşsal kazanımlar beklenmektedir. Duyuşsal kazanımların önemli bir parçası olan değerlerin davranışa dönüşmesinde müzik dersi önemli bir araçtır. Şarkı etkinliklerinin gerçekleştirilmesi sürecinde şarkı etkinlikleri sayesinde değer kazanımının yoğun olarak sağlandığı ile ilgili çalışmalar vardır. Örneğin Akarsu(2015) tarafından yapılan doktora tezi çalışmasında değerler eğitimi etkinlik şarkılarının öğrenciler üzerinde değer kazanımına katkı sağladığı sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda bakıldığında, müzik dersi duyuşsal kazanımlara ihtiyacı olan bir disiplindir. Müzik öğretimi programına baktığınız zaman etkinliklerin ve hedeflerin duyuşsal kazanımları ön planda tuttuğunu görürsünüz. Fakat incelenen kazanımlarda devininişsel kazanımların daha çok olduğu sonucuna varılmıştır. Program incelendiğinde bilişsel alandaki kazanımların dağılımda “Uygulama” ve önemli bir alt başlık olan “Değerlendirme” basamağındaki kazanımların yapılandırmacı yaklaşımda istediğimiz öğrenmeyi sağlama açısında yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Alt düzey öğrenme basamağındaki Bilgi başlığı ise %23,44 lük oranı ile yüksek bir oranda olması, müzik öğretim programının sözel bilgileri ezber bir sürece tekrar dâhil ettiğini hissettirmektedir. Yapılandırmacı yaklaşıma taban taban zıt düşen bu durum dikkate alınıp programda bilişsel kazanımlar bölümünde daha çok “Sentez” ve “Değerlendirme” alt başlıklarına da yer vermelidir. “Analiz” başlığı yeterli düzeyde olduğu var sayılabilir. Müzik öğretimi programında bulunan kazanımların %20,77’lik bölümünü duyuşsal kazanımlar kapsamaktadır. Yağışan ve diğ(2014) yaptıkları çalışmada matematik öğretiminde müziği kullanmanın etkilerini araştırmış, çalışmalarında yansıtıcı günlükler kullanmışlardır. Şarkılarla öğretim etkinliğinin amacına ulaştığını, öğrencilerin çoğunun öğrendiklerinin farkında oldukları, ciddi öğrenme problemleri ile karşılaşmadıkları ve derslerden son derece keyif aldıkları, eğlenerek öğrendiklerini belirtmişlerdir. Matematik dersinin şarkılarla daha eğlenceli hale getirilmesi ile birlikte çocukların etkin katılımlarının sağlandığını, dikkatlerini ve motivasyonlarının arttığını, bütün bunların sonucunda da daha kolay öğrenmelerini sağlandığını vurgu- The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 287 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi lamışlardır. Bu da gösteriyor ki, müzik dersi diğer alanlarda da duyuşsal anlamda katkı sağlayan bir yapıya sahiptir. Diğer disiplinler ile ortak çalışmalarda katkı sağlayacak olan müzik öğretim programının bu anlamda duyuşsal kazanımlar boyutu ile yetersiz olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmada ulaşılan bulgularda 1-8. sınıflar müzik öğretimi programı kazanımlarının %44,26’lık kısmını devinişsel kazanımların oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Kargın ve Kılıç(2011), yaptıkları çalışmalarında müzik dersi içerisindeki etkinliklerden olan oyun, dans gibi yaratıcılığa yönelik etkinliklerin devinişsel kazanımlara hizmet ettiğini belirtmiş ve bu nedenle de müzik öğretmeni yetiştiren kurumların müfredatlarında da önemli bir yeri olduğunu vurgulamıştır. Hatta küçük yarışmalar (müzikli oyunlar) düzenlenerek öğrencilerin motive edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Yapılan incelemede de müzik öğretimi programının devinişsel kazanımlara yeterli düzeyde yer verildiği belirlenmiştir. Bu durumun, öğrencilerin psikomotor gelişimlerini olumlu düzeyde etkileyeceği düşünülmektedir. Fakat devinişsel kazanımların alt başlıkları arasında yer alan “Kılavuzla Yapma” kazanımları %2,47 olarak belirlenmiştir. Bu bulgular, etkinliklerin sağlıklı gerçekleşebilmesi açısından yeterli düzeyde görülmemektedir. Müzik öğretimi 1-8. sınıfların kazanımları incelendiğinde 1, 2, 3, 4 ve 5. sınıfların kazanımları gelişim düzeyine bağlı olarak değişiklik göstermekte ve düzey artışı izlenmektedir. Fakat 6, 7 ve 8. sınıfların kazanımları birbiri ile büyük oranda benzerlik göstermekte ve hatta 7 ile 8. sınıf kazanımları nerede ise birbiri ile aynı denecek kadar benzemektedir. Bu bulgular ışığında müzik öğretimi programında yer alan kazanımlarla ilgili şu öneriler sunulabilir: Müzik öğretimi programı kazanımları belirlenirken müzik dersi içeriğine bağlı olarak duyuşsal hedeflerle ilgili kazanımların arttırılması gerekir. Bu sayede öğrenciler üzerinde kişilik özelliklerinin olumlu bir çerçevede gelişim seyri içerisinde olması sağlanacaktır. Duyuşsal kazanımların desteklenmesi ile değerler eğitimi etkinlikleri de arttırılarak değer kazanımı desteklenmiş olacaktır. Bilişsel kazanımlar gözden geçirilerek öğrencileri ezbere sevk eden başlıklar çıkarılmalı, sadece etkinlikleri gerçekleştirecek düzeyde teorik bilgi ve bilişsel kazanımlar konulmalıdır. Devinişsel kazanımları gerçekleştirebilmek için “Uyarılma” ve “Kılavuzla Yapma” başlıkları dikkate alınarak, öğretmen eşliğinde yapılan psikomotor gelişime yönelik etkinlikler arttırılmalıdır. Çünkü müzik öğretimi derslerinde gösterip yaptırma öğretim yöntemi sıkça kullanılan bir yöntemdir. Bu anlamda ilgili alt başlıklara yönelik kazanımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Hazırlanan müzik öğretimi programı kazanımları 1. sınıftan ile 8. sınıfa kadar gelişim düzeylerine uygun bir şekilde yeniden gözden geçirilerek aynı kazanımlar yerine daha farklı ve düzeye uygunluk gösteren kazanımlar eklenebilir. Yoğun etkinliklerin olduğu müzik öğretimi dersleri için haftalık 1 ders saati yeterli gelmemektedir. Kesinlikle bu durumun gözden geçirilerek ders saatinin 2 saate çıkarılması gerekmektedir. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 288 İlköğretim(1-8) Müzik Öğretimi Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal Ve Devinişsel Açıdan İncelenmesi Müzik dersi diğer alanlarla multidisipliner çalışabilme imkânını sunan bir derstir. Dolayısı ile bu yönünün güçlendirilip diğer disiplinlerle ortak çalışmalarının sağlanması adına müzik öğretim programında kazanımlar desteklenmelidir. KAYNAKLAR Akarsu, Sıtkı, (2015), “İlkokul(1-4) ve Ortaokul(5-8) Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Değerler Bakımından İncelenmesi ve Değerler Eğitimine İlişkin Öğrenci Algıları”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van. Albuz, Aytekin, (2009), “2006 İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programı ve Yeni Yaklaşımlar”, 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, On dokuz Mayıs Üniversitesi, s. 1-9, Samsun. Bulut, Damla, (2014), “Ortaokul 5. Sınıf Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabının İncelenmesi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, S. 3, S. 3, s. 428-447. Bulut, Damla, (2016), “Ortaokul 7. Sınıf Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabının Konu AdıÖğrenme Alanı-Kazanım-İçerik İlişkisi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, S. 5, S. 3, s. 315-339. Çelik, M.; Şendağ, B, (2014), İlköğretim Müzik 6 Öğrenci Çalışma Kitabı, MEBY, Ankara. Çelik, M.; Şendağ, B, (2014), İlköğretim Müzik 7 Öğrenci Çalışma Kitabı, MEBY, Ankara. Çelik, M.; Şendağ, B, (2014), İlköğretim Müzik 8 Öğrenci Çalışma Kitabı, MEBY, Ankara. Demirel, Özcan, 2010, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, Pegem Akademi Yayınları, Ankara. Güllü, M.; Arslan, C.; Uğraş, S.; Görgüt, İ., 2011, Yeni Ortaöğretim Beden Eğitimi Ders Programı Kazanımlarının Değerlendirilmesi, Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Öğrt. Kongresi, 25-27 Mayıs 2011, 100. Yıl Üniversitesi, s. 122-133, Van. Kabataş, Mustafa, (2017), “Türkiye’deki Müzik Dernekleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5, 40, s. 113-122. Özgür, Ü.; Aydoğan, S., 2015, Müziksel İşitme Okuma Eğitimi ve Kuram, Arkadaş Yayınevi, Ankara. Öztürk, Ayten, 2005, Okul Öncesi Eğitimde Müzik, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. Say, Ahmet, 2003, Müzik tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara. Selanik, Cavdan, 1996, Müzik sanatının tarihsel serüveni, Doruk Yayımcılık, Ankara. Turgut, Anıl, İlknur, 2012, Okul Öncesi Müzik Etkinlikleri Uygulama Örnekleri, Kök Yayıncılık, Ankara. Uçan, A.; Yıldız, G.; Bayraktar, E., 1999, İlköğretimde Müzik Öğretimi, MEB Projeler Birliği Yayınları, Ankara. Uşaklıgil, I.; Özdemir, M.; Özdemir, S.; Öztürk, A.; Acay, S.; Tercanlı, C., 2009, Müzikli Çocuk Oyunları, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. Yaşar, N.; Çelik, M.; Şendağ, B, (2014), İlköğretim Müzik 5 Öğrenci Çalışma Kitab”ı, MEBY, Ankara. Yokuş, H.; Yokuş, T., 2010, Müzik ve Çalgı Öğretimi İçin Strateji Rehberi I, Pegem Akademi, Ankara. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 44, Nisan 2017, s. 279-289 289
