enteral beslenme

B
E
S
L
E
N
M
E
Beslenme;
Yaşamın sürdürülmesi, sağlığın korunması,
iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, yaşam
kalitesinin artırılması için besinlerin
kullanılması
Sağlıklı beslenme;
 Vücudun enerji ihtiyacı karşılanır
 Organlar fonksiyonlarını yerine getirebilir
 Büyüme ve gelişme sağlanır
 Hastalık durumunda onarım
sağlanır
Bireyde sağlıklı beslenme sorunu ve yetersizliği
varsa;
 Bağışıklık sistemi yetersiz hale gelir
 Yara iyileşmesinde gecikme
 Kas gücünde yetersizlik
 Psikolojik bozukluklar
SİNDİRİM SİSTEMİ
ANATOMİ VE
FİZYOLOJİSİ
Sindirim sistemini
oluşturan yapılar
 Ağız, farinks,
özefagus, mide, ince
bağırsaklar, rektum,
anal kanül, anüs
HEMŞİRELİK SÜRECİ VE BESLENME
TANILAMA
 Hemşire; beslenme tanılamasında objektif ve
subjektif verilerden yararlanır
 Hemşirelik öyküsü, fizik muayene,
antropometrik ölçümler, beslenme
yetersizliğini gösteren laboratuar bulguları
değerlendirilir
 İstemsiz kilo kaybı, bulantı-kusma, diyare,
konstipasyon bulguları tanımlanır
SAĞLIKLI VE HASTA BİREYİN BESLENME
ÖYKÜSÜ
Beslenme şekli ve gıda seçimi
Hangi tür gıdalarla besleniyorsunuz
Günde kaç öğün yemek yiyorsunuz
>?
Ana ve ara öğünleri ne zaman alıyorsunuz
Her öğünde kaç porsiyon yiyorsunuz
Belirti ve Bulgular
Hazımsızlık, gıda ekşimesi yapan besinler var mı?
Bu şikayetler ne zaman başlıyor ?
Bu tür şikayetlerin giderilmesine yönelik yaptığınız
girişim var mı?
SAĞLIKLI VE HASTA BİREYİN BESLENME
ÖYKÜSÜ
Allerjiler
Allerjiniz olan yiyecek var mı?
Allerjiniz varsa ne tür reaksiyonlardan oluşuyor
Allerjik durum için ilaç vb. alıyor musunuz ?
Tat çiğneme ve yutma
Fark ettiğiniz tat değişikliği var mı ?
Bu değişiklik hastalık ve ilaçlara bağlı mı?
Dişleriniz protez mi ve protezle ilgili bir sorun var mı?
Ağzınızda yara ve ağrı var mı ?
Yutma zorluğunuz var mı ?
SAĞLIKLI VE HASTA BİREYİN BESLENME
ÖYKÜSÜ
İştah ve kilo
İştah değişikliği görüldü mü ?
6 ay içinde kilo değişikliği (isteğe bağlı yada değil) oldu
mu ?
İlaç kullanımı
Kullandığınız ilaç var mı ?
Kullandığınız ilaçlar hekimin önerdiği ilaçlar mı yoksa
reçetesiz mi ?
Bitkisel preparatlar kullanıyor musunuz ?
ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER
Beslenme durumunun
saptanmasında bilgi
Veren ölçümler
Beden kitle indeksi
(BKİ)
 Deri kıvrım
Yağ dağılımı, yağ
dokusu ve yağsız vücut
dokusu, büyüme
hakkında bilgi verir
kalınlıkları
 Üst orta kol çevresi
 Vücut ağırlığı
ölçümü
ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER
Beden kitle indeksi (BKİ) = Vücut ağırlığının (kg),
boy uzunluğunun(m) karesine bölünmesi ile
hesaplanır BKİ = Kg / (boy)²
BKİ
< 16
Ciddi derecede malnütrisyon
16-17
Orta derecede malnütrisyon
17-18.5
Hafifderecede malnütrisyon
18.5-24.9
Normal
25- 29.9
Kilolu
30.0-35.0/39.9
Obez
40 veya üstü
Aşırı obez
ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER
Kilo kaybı sağlıklı/hasta bireyin;
- Son bir hafta veya daha uzun süre beslenmesi
bozulmuşsa malnütrisyon açısından
- Son 6 ayda %10’dan fazla kilo kaybı
değerlendirilmelidir
Malnütrisyon, beslenmenin içerik veya miktar açısından yetersiz olması sonucunda,
vücudun gereksinimlerine karşın, sağlanan enerji ve besin öğelerinin yetersiz
kalmasından kaynaklanan klinik durum
ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER
Kilo kaybının Hesaplanması ve Değerlendirilmesi
Kilo kaybının hesaplanması
Önceki kilosu-şu anki kilosu
Kilo kaybı (%)=
x100
Önceki kilosu
Ciddi kilo kabı
1 ayda > % 5 kilo kaybı
3 ayda > % 7.5 kilo kaybı
6 ayda > % 10 kilo kaybı
LABORATUAR BULGULARI
Laboratuar Bulguları
- Albumin (damar içi ve dışı
sıvı dengesini sağlar.) 3.5 g/dl

Protein yetersizliği
- Transferrin (plazmada demiri
taşır) 140-200 mg/dl 
Prealbumin (tiroksin
taşır.)15-17m g/dl 
Malnütrisyonu
yansıtır
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE
BULGULARI
Beslenmenin Bozulması Durumunda Bulgular
Genel görünüm İlgisiz, apatik(çevreye ilgisiz), kaşektik
Ağırlık
Obezite (BKİ %10 ), normal kg’nun
altında
Postür
Omuzlar sarkmış, göğüs içeride, sırt
kambur
Kaslar
Sarkmış, gelişmemiş, yürüme bozulmuş
Sinir sistemi
Dikkatsiz, sinirli, şaşkın, el-ayaklarda
karıncalanma, yanma, duyu kaybı,
kaslarda zayıflık ve hassasiyet, yürümede
güçlük, ayak bileği ve dizlerde refleks
kaybı
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Beslenmenin bozulması durumunda bulgular
Gastrointestinal Anokresiya, hazımsızlık, konstipasyon,
diyare, karaciğer ve dalakta büyüme
sistem (GİS)
Kardiyovasküler Taşikardi (Nb 100/dk ), kalpte
fonksiyon (KVS) hipertrofi, aritmi, kan basıncında
Genel durum
Kolay yorulan, enerjisi az, yorgun, apatik
Cilt
Pürüzlü, kuru, pullu, soluk, pigmentli,
ekimoz (cilt altında kanama sonrası mor
görünüm), peteşi (cilt altında nokta tarzında
kanama), subkutan doku kaybı
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Beslenmenin bozulması durumunda bulgular
Saçlar
Cilt
Yüz ve boyun Yanaklarda-gözaltında morluklar,
Dudaklar
Ağız kenarlarında lezyon, stomatit (ağız
içinde enfeksiyon
Ağız ve oral
membran
Hipertrofik, mükoz membranda
bozulma
Diş eti
Kolay kanayan, aşırı kızarık,
inflamasyon, çekilme, hipertrofi
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Beslenmenin bozulması durumunda bulgular
Dil
Şiş, kırmızı, morumsu kırmızı, hiperemik,
hipertrofik papilla, atrofik (kas veya dokularda
volüm azalması, erime), papilla
Dişler
Eksik, diş yüzeyi aşınmış, lekeli
Gözler
Canlılık yok, enfeksiyon (konjoktivit vb), kaşıntı
Boyun
Lenf nodlarında ve troidde büyüme
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Beslenmenin bozulması durumunda bulgular
Tırnaklar
Bacaklar,
ayaklar
İskelet
Zayıf, kolay kırılır
Kuvvetsizlik, ayak bileklerinde ödem
Göğüste deformite, diafragmada içe
doğru çökme ve sırtta kamburluk
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Yutma Güçlüğü:
Yutma güçlüğü (besinlerin ağızdan mideye hareket
etmesindeki zorluk) bireyde beslenmeyi olumsuz
etkiler
Yutma güçlüğü %75-80 oranında nörolojik
hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Yutma güçlüğü;

Aspirasyon pnömonisi

Dehidratasyon

Malnütrisyon
önemli bir sorundur
Mortalite (ölüm oranı) ve morbiditeyi (hastalık
oranı) artırır
BESLENMEDE FİZİK MUAYENE BULGULARI
Hemşire yutma güçlüğü olan bireyde neleri
değerlendirilmeli ?
Yeme işlemine başlamadan önce;
- dil, dudak hareketleri, ağzı kapatma
- öksürme, boğulma hissi
- ses kalitesinde değişme
- kusma varlığı
HEMŞİRELİK TANILARI
Beslenmeyle İlgili Hemşirelik Tanıları
• Kendini beslemede yetersizlik
• Beslenme yetersizliği riski
• Aspirasyon riski
• Yutma bozukluğu
• Konstipasyon
• Diyare
• Bilgi eksikliği
HEMŞİRELİK TANILARI
Beslenmeyle İlgili Hemşirelik Tanıları
• Beden gereksiniminden az beslenme
• Beden gereksiniminden fazla beslenme
• Sıvı volüm eksiklği riski
• Aktivite intoleransı riski
• Aktivite intoleransı
• Fiziksel harekette bozulma
• Duygusal algılamanın bozulması
PLANLAMA
Bireyin bilgileri farklı veri kaynaklarından
toplanır, analiz edilir, bireyin ihtiyaçlarına
yönelik bireyselleştirilmiş bakım planı
hazırlanır
Planlama aşamasında, bireyin var olan diğer
problemleri de gözönüne alınmalıdır
UYGULAMA
o Sağlığın İyileştirilmesine Yönelik beslenme
o Akut Dönemde Beslenme
o Kronik Dönemde Beslenme
o İştahsız ve Yeme Güçlüğü Olan Bireyin
Beslenmesi
o Bireyin Ağız Yoluyla Beslenmesi
UYGULAMA
Akut Dönemde Beslenme
Akut dönemde hastaneye yatırılan bireylerde
hastanede olmayla ilişkili sorunlar
görülebilir
Bu durum yatış süresinin uzamasına ve
hastalığın olumsuz yöne gidişine neden
olabilir
UYGULAMA
Bireyin beslenmesinin nelerden etkilendiği
saptanmalı uygun planlama yapılamalı
Hastanede Besin Alımını Etkileyen Faktörler
 Yetersiz besin alımı
 Fiziksel güçsüzlük
 Cerrahi girişim uygulanması
 Metabolik bozukluklar
 Radyoterapi, kemoterapi uygulanması
UYGULAMA
Birey 4-7 günden fazla daha sürede
beslenemiyorsa ve sadece standart IV sıvı
alıyorsa beslenme riski taşır ve bu durum
yakından değerlendirilmelidir
UYGULAMA
o Kronik Dönemde Beslenme
Kronik durumlar bireyin bağışıklık sistemini ve
beslenmesini etkiler
- Besin değeri yüksek gıdalar alınmalıdır
- Ağızdan alamayan bireyler için özel beslenme
uygulanmalıdır
UYGULAMA
İştahsız ve Yeme Güçlüğü Olan Bireyin Beslenmesi
İştahsızlık; yemek yeme isteğinin azalması veya
olmaması
İştahsızlık Nedenleri:
o Tat alma duyusunun bozulması
o Sindirim sistemi hastalıkları
o İştahı etkileyen diğer sistem hastalıkları
o Sosyo-ekonomik durum
o Stres
UYGULAMA
İştahsız ve Yeme Güçlüğü Olan Bireyin Beslenmesi
İştahın Etkilendiği Olumsuz Durumlar
o Yutma güçlüğü
o Anoreksi
o Ağızda ağrı
o Bulantı-kusma
o Erken tokluk
UYGULAMA
İştahsız ve Yeme Güçlüğü Olan Bireyin Beslenmesi
o Ortam koşulları
Beslenme için ortam koşullarının uygun hale
getirilmesi
o Çevrenin kokulardan arındırılması
o Hoş olmayan tatların yok edilmesi için ağız
bakımının yapılması
o Rahatın sağlanması
UYGULAMA
İştahsız ve Yeme Güçlüğü Olan Bireyin Beslenmesi
o Uygulanan tedaviler
o insülin, troid hormonları vb.
o antifungal ajanlar (tat almayı etkiler)
o Psikotropik tedaviler (tat almayı etkiler, bulantıya
neden olur)
Besin alımını etkileyen nedenler ve öneriler
Besin alımını
etkileyen nedenler
Anoreksi
Beslenme için öneriler
•
Küçük öğünler ve atıştırmalık
besinler vermek
•
Yiyeceklerin görüntüsünün iştah
açıcı olmasının sağlanması
•
Öğünlerin enerji içeriğinin
artırılması (teryağ, kaymak, krema,
peynir)
•
İştah açıcı besinlerin kullanımı
•
Hastanın tercih ettiği besinleri
almasını sağlama
•
Öğünler arası besleyici içecekler
Besin alımını etkileyen nedenler ve öneriler
Besin alımını
Beslenme için öneriler
etkileyen nedenler
Ağızda ağrı
•
Yumuşak ve rahat yenen besinler
verme
•
Sert ve kuru yiyeceklerden kaçınma
•
Asitli meyve(narenciye) sularından
kaçınma
•
Tuz ve baharatlı yiyecekler vermeme
•
Yemek sıcaklıklarının ayarlanması
Besin alımını etkileyen nedenler ve öneriler
Besin alımını
Beslenme için öneriler
etkileyen nedenler
• Yumuşak gıdalar verme
Disfaji (yutma
güçlüğü)
• Yutulabilir olması için göze hitap
eden besin hazırlığı
• Öğünler arası besleyici içecekler
verme
Besin alımını etkileyen nedenler ve öneriler
Besin alımını
etkileyen nedenler
Beslenme için öneriler
• Daha az koku yaydığı için soğuk
gıdaları tercih etme
• Bireyi yemek kokularından uzak
Bulantı ve kusma
tutma
• Gazlı ve glikoz içeren içeren
yiyeceklerden az miktarda
içilmesi
• Zencefilli içecekler önerilmesi
UYGULAMA
Besin alımını etkileyen nedenler ve öneriler
Besin alımını
etkileyen nedenler
Beslenme için öneriler
• Küçük ve sık öğün verilmesi
Erken tokluk
• Gastrik boşalmayı geçiktiren
yüksek yağlı yiyeceklerden
kaçınma
• Yemek esnasında fazla miktarda
içecek alımından kaçınma
Ağızdan Beslenecek Olan Bireylerde Riskler
o Uyanıklık düzeyinin yeterli olmaması
o Öksürme ve öğürme refleksinin yetersiz olması
o Tükrük kontrolünün yetersiz olması
o Tükrüğü hiç yutamama
UYGULAMA
Hemşirelik Girişimleri
o Hastayı yemek öncesi
30dk dinlendirme
(enerji kontrolü için)
o Hastanın dik (90°)
oturmasını sağlama
(aspirasyonu önleme)
UYGULAMA
Hemşirelik Girişimleri
o Tek taraflı güçsüzlük
durumunda yiyeceği ağzında
güçlü olan tarafa koymasını
sağlama
o Bireyin tolere edeceği
yumuşak ve sıvı gıdaları
tercih etme
UYGULAMA
o Görme engelli bireyler için, tabaktaki
besinlerin yönünü saat yönünde tarif etme
(köfte 3 yönünde, domates 6 yönününde vb)
o Motor becerileri yeterli olmayan bireylerin
beslenmesinin hemşire tarafından
sağlanması
o Geniş tutamaklı tabak sağlama
o Sıvı gıdalar için pipet kullanma
ASPİRASYON RİSKİNİN TANILANMASI
İŞLEM BASAMAKLARI
•Beslenmenin içeriğini tanılayın
•Aspirasyon riski olan bireyi tanılayın (öksürük, farinjiyal
birikinti, yutma sonrası seste değişim)
•Yutma güçlüğü olan bireyi gözlemleyin, kendi
beslenmesini yapmasını sağlayın (farklı yoğunlukta
yiyecek yiyebilme ve yorgunluk durumu)
•Farklı yapıdaki yiyecek ve gıdaları çiğneme-yutma
zorluklarını gözlemleyin
•Yutma güçlüğü bulgu ve semptomları konusunda hekimi
bilgilendirin
ASPİRASYON RİSKİNİN TANILANMASI
İŞLEM BASAMAKLARI
•Yutma güçlüğüne ait bilgileri dosyaya kaydedin
•Yemek esnasında bireyi neden gözlemlediğiniz
konusunda bilgilendirin
•El hijyenini uygulayın
•Bireyin yatağını yükseltin (90°) ve hafifçe öne
doğru eğilmesini sağlayın
•Işık kaynağı (kalemi) ve dil basacağı (abeslang) ile
ağız içindeki gıda birikimlerini kontrol edin
•Yoğunluğu az olan besinlerin içine kıvamı arttıran
gıdalar (ekmek) ekleyin
ASPİRASYON RİSKİNİN TANILANMASI
İŞLEM BASAMAKLARI
•Yarım veya bir çay kaşığı gıdayı, çay kaşığını ağza
veya dile dokundurarak ağzın etkilenmemiş
bölgesine yerleştirin
•Eli nazikçe boğaza yerleştirerek yutma yutma
eylemini elle muayane edin (Farenks temizliği için
çoğu kez iki kere yutmak gerekir)
•Beslerken hastaya sözlü yönlendirmelerde bulunun
ve olumlu destek verin (Ağzını aç, gıdayı ağzında
hisset, gıdayı çiğne ve tadını al, dilini damağına kaldır,
yutmayı düşün, ağzını kapat ve yut, tekrar yut, hava
yolunu temizlemek için öksür)
ASPİRASYON RİSKİNİN TANILANMASI
İŞLEM BASAMAKLARI
•Öksürme, tıkanma, öğürme, tükrük salgısını
gözlemleyerek, gerekirse hava yolunu açın
•Acele vaya zorla beslenmeyi önlemek için yemek
saatinde gerekli dinlenme süresi verin
•Yemek sonrası en az 30dk boyunca dik oturmasını
sağlayın
•El hijyeni ve ağız bakımı uygulamasına yardım edin
•Yemek tepsisini uygun bir yere kaldırın ve kendi el
hijyeninizi sağlayın
ASPİRASYON RİSKİNİN TANILANMASI
DEĞERLENDİRME
•Farklı tip ve yoğunlukta gıdaları sindirme yeteneğini
•Bireyin yiyecek ve içecek alımını
•Kilo alımını (her hafta aynı zamanda aynı tartı ile
tartma)
•Öğün sonrası ağız boşluğunu değerlendirme (gıda
birikimi)
BEKLENMEYEN SONUÇLAR
•Birey öksürür, öğürür, “boğazıma takılan birşey var”
şeklinde şikayet ederse ağzında gıda birikintileri vardır
•Birey bazı yoğunluktaki gıdaları rededer
•Kilo kaybı görülebilir
Kayıt ve Rapor Etme
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
İŞLEM BASAMAĞI
•Birey öksürür, öğürür, “boğazıma takılan birşey var”
şeklinde şikayet ederse ağzında gıda birikintileri vardır
•Birey bazı yoğunluktaki gıdaları rededer
•Kilo kaybı görülebilir
•Kayıt ve rapor etme
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
Malzemeler
• Hijyen için gerekli malzemeler (el ve ağız için)
• Yemek malzemeleri
• Yemek tepsisi içinde tabak, bardak, çatal, kaşık,
bıçak, pipet, peçete)
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
İşlem Basamağı
• İşlemi bireye açıklayın
• Odanın yemek yemeğe uygunluğunu değerlendirin
• Ellerinizi yıkayın
• Uygun pozisyon verin (yatak içinde veya sandalyede)
• Bireyi hazırlayın ve göğsüne havlu yerleştirin
• Yemeğin hangi sıra ile yenmek istediği bireye sorun
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
İşlem Basamağı
• Yiyeceklerin sıcaklığının uygun olmasını sağlayın
• Yiyecekleri küçük parçalara ayırın ve tamamen
çiğnemesini sağlayın (çiğneme güçşüğü varsa güçlü tarafa
yerleştir)
• Tolere edebileceği sıvı ve yumuşak gıdaları tercih
edin
• Beslenme süresince çiğneme ve yutma fonksiyonunu
değerlendirin
• Yutma durumuna uygun beslenme hızını
ayarlayın
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
İşlem Basamağı
• Öksürme, tıkanma belirtileri varsa, yiyeceği hemen
çıkarın
• Sakıncası yoksa bireyin isteğine uygun sıvı verin
• Görme engeli durumunda; tepsideki besinlerin
konumu ve yönü hakkında bilgi verin, besinlerin
sürekli olarak aynı şekilde hazırlanmasını sağlayın
• Bireyle ilişki kurarak beslenme ile ilgili bilgi
eksikliği için eğitim verin
• İşlem sonrası bireyin hijyen gereksinimini
karşılayın ve rahatlığını sağlayın
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
DEĞERLENDİRME
• Bireyin;
• beslenme durumu
• yutma yeteneği
• diyete toleransı
• günlük ve haftalık kilo takibi
• beslenmeye katılım durumu
BİREYİN AĞIZDAN BESLENMESİNE YARDIM
*BEKLENMEYEN SONUÇLAR
• Aspirasyon gelişmesi
• Bireyin beslenmeyi reddetmesi
Kayıt ve Rapor Etme
Türü, miktarı, toleransı, katılımı
ENTERAL BESLENME
Bireyin ihtiyacı
olan besin öğelerinin
özel hazır beslenme
solüsyonları ile
sindirim kanalı yolu
ile verilmesi
ENTERAL BESLENME NEDENLERİ
Protein-kalori
malnütrisyonu

5 gündür ağızdan beslenemyen
hastalar veya günlük 7-10 gün
yetersiz beslenen hastalar
Merkezi sinir
sistemi(MSS)
 Koma, serbrovasküler olay (SVO)
hastalıkları
Gastrointestinal
Crohn hast, malabsorbsiyon, kısa
sistem Hastalıkları bağırsak sendromu, ağır akut
(GİS)
pankreatit, kronik pankreatit
Psikiyatrik
 Ağır depresyon, anoreksiya nevroza
bozukluklar
Kemoterapi ve radyoterapi sırasında destek
Enteral beslenmede amaç; malnütrisyon ve
metabolik durumun düzelmesini destekleyerek,
morbidite ve mortaliteyi azaltmak
Bu nedenle beslenmede mümkün
olduğunca en doğal yol olan oral-enteral yol ile
beslenme sağlanmalıdır
Enteral Beslenmenin Kullanılmaması
Gereken Durumlar
 Engellenemeyen kusma
 Mekanik bağırsak obstrüksiyonu (tıkanıklık)
 Paralitik ileus
 Ciddi enterit (bağırsak mukozasının iltihabı) ve
peritonit
 Ciddi diyare (ishal)
 Üst GİS kanaması
 Malabsorbsiyon (mide-bağırsak besin maddelerinin
emilimindeki bozukluk)
Üst gastrointestinal sistemin çalışmadığı
durumlarda Total Parenteral Beslenme(Nutrition) (TPN) uygulanmalıdır
TPN: İhtiyaç duyulan besinlerin damar yolu ile verilmesi
Enteral Beslenme
1. Kısa süreli enteral beslenme; enteral
beslenmenin 4 hf’dan daha kısa süre için
planlanması
2. Uzun süreli enteral beslenme; enteral
beslenmenin 6 hf’dan daha uzun süre için
planlanması
1. Kısa süreli enteral
beslenme
İki yöntemle uygulanır
I. Naso-orogastrik
II. Naso-oro-jejunal
I. Naso-orogastrik beslenme
Burundan veya ağızdan bir tüpün mideye
yerleştirilerek beslenme işleminin sağlanması
Nasogastrik (NG) yöntemle hipertonik,
volümü fazla olan besinler hızlı verilebilir
Kullanım süreleri ve yapılarına göre NG Tüpler
Kısa süreli kullanılan (10-14 gün) polivinil (PVC)
Doku irritasyonu ve bası
Levin tüpler 
ameliyat sonrası
nekrozuna neden olur bir
(post-op) kısa süreli
haftadan uzun kullanımı
uygulanır
önerilmez  büyük çaplı olanlar
özefajit, sinüzit, farenjit, üst
gastroenteral erozyona bağlı
kanama
Kullanım süreleri ve yapılarına göre NG Tüpler
Uzun süreli kullanımda daha esnek olan
Poliüretan veya silikon tüpler kullanılması
uygundur
*NG Beslenmenin Uygulanmaması Gereken
Durumlar
1. Yüksek aspirasyon riski
2. Yetersiz öğürme riski
3. Gastrik staz
4. Gastroözefagial reflü
5. Nasal yaralanma
6. NG beslenme sırasında başın 30’den fazla
yükseltilememesi
1. Kısa süreli enteral beslenme
II. Naso-oro-jejunal beslenme
Burundan veya ağızdan bir tüpün
incebağırsağın üst kısmına yerleştirilerek
beslenmenin sağlanması
II. Naso-oro-jejunal beslenme
- Gastrik tümör, gastrik boşalmada gecikme olan
hastalarda kullanılır
- Aspirasyon riski daha azdır
- Gastrik dumping sendromu gelişme riski yüksektir
Dumping Sendromu: Besinin mideden geçmeden incebağırsağa
gelmesi ile distansiyon ve hipoglisemik reaksiyon görülmesi
Nasojejunal Beslemede Kullanılan Tüpler
Esnek, uzun uç kısmı spiral şeklinde olan
poliüretan veya silikon tüpler
Tüplerin içerisinde klavuz tel vardır
Uzun süreli enteral beslenme (6 hf ’dan uzun)
Beslenme 6 haftadan daha uzun sürecekse
enterostomi yoluyla beslenmenin sağlanmasıdır
Enterostomi tüpünün perkütan endoskopik
yöntemle mideye yerleştirilmesine Perkütan
Endoskopik Gastrostomi (PEG) denir
Uzun süreli enteral beslenme (6 hf ’dan uzun)
Poliüretan ve silikon tüpler
kullanılır
Tüpün yerinde kalmasını
sağlayan internal ve
External tüpler vardır
Uzun süreli enteral beslenme (6 hf ’dan uzun)
Uzun süreli enteral beslenme (4 hf’dan uzun)
*Perkütan Edoskopik Gastrostomi (PEG)
Komplikasyonları
-NG uygulamasına göre daha az olmakla beraber;
aspirasyon, irritasyon, ülserasyon, kanama,
tüpün yerinden çıkması, tıkanması
-Enfeksiyon, perforasyon, kanama, tüpün giriş
yerinden sızıntı, gastroözefagial reflü, yaygın
granülasyon dokusu
PEG/J:
Hastaya ait bazı nedenler (kusma, aspirasyon, reflü,
mide çıkışında darlık) yüzünden PEG tüpünden
jejunal uzatma ile tüpün jejunuma
yerleştirilmesi
PEJ: Doğrudan perkütan endoskopik
jejunostomi uygulaması
Enteral Beslenme Solüsyonlarının Uygulanması
Kateterler aracılığı (nasoenterik, gastrostomi,
jejunostomi) ile beslenme solüsyonları verilir
Solüsyon seçiminde kriterler:
-
Hastanın yaşı, kilosu, cinsiyeti, hastalığının
ciddiyeti, vücut ısısı, ve yaralanma
-
Bireyin tanısı (sistem hst, hipermetabolik hst.)
-
Sindirim ve emilim (yağ ve protein vb. içerik ayarlanır)
Beslenme Solüsyonlarının Özellikleri
Solüsyon seçiminde kriterler:
1. Polimerik solüsyonlar: Düşük Na, K, yüksek
protein içerir, sindirim ve emilim kapasitesi iyi
olan bireylerde kullanılır
2. Elemental solüsyonlar: Aminoasit ve düşük
oranda yağ içerir
Beslenme Solüsyonlarının Özellikleri
Solüsyon seçiminde kriterler:
3. Özelleştirilmiş solüsyonlar: böbrek, solunum,
karaciğer, yetersizliği, diyabet, hipermetabolik
durumlar ve bağışıklık sisteminde sorun olan
bireylerde kullanılır
Enteral Solüsyonlarının Uygulanma Hızı
Bireyin durumuna göre belirlenir
* Başlangıçta kontrollü ve yavaş olarak
verilmelidir
* Genellikle enteral beslenme 2-3 günde tolere
edilir
* Solüsyonlar su ile bulaşma riski nedeni ile
seyreltilmemelidir
Enteral Solüsyonlarının Uygulanma Hızı
1) Devamlı beslenme;
-
Daha az komplikasyon görülür
-
İnfüzyon(izotonik) hızı kademeli olarak
artırılmalı (20ml/saat  80-120ml/saat)
-
Normal ritime uyum için; 16-18 saat infüzyon- 68 saat dinlenme periodları. Jejunal beslenme
içinbaşlangıç hızı 10ml/saat olmalı
-
Bulantı- kusma, kramp veya ishal durumunda
beslenme hızı ve konsantrasyon azaltılmalı
Devamlı
beslenme
Enteral Solüsyonlarının Uygulanma Hızı
2) Enjektörle bolus veya aralıklı beslenme;
-
İzotonik ile başlanır
-
Pompa yoksa, 3-5 kez/G beslenir
-
Jejunal uygulamada kesinlikle
kullanılmaz
-
Akış hızı 240ml/30 dk geçmeme ve
enjektörle verilmelidir
Enteral Solüsyonlarının Uygulanma Hızı
-
Enjektörün pozisyonu
45 derece yüksekte
tutularak kendiliğinden
akması sağlanmalı
Enteral Solüsyonlarının Uygulanma Hızı
2) Enjektörle bolus veya aralıklı beslenme;
-
Başlangıçta 100ml bolüs verilir, giderek artırılır
-
Devamlı beslenmeye göre diyere daha sık
görülür
-
Bolusla beslemeye başlamadan önce bireyin
mide kapasitesi ve boşalma durumu
değerlendirilmeli
Enjektörle bolus veya aralıklı beslenme
Enteral BeslenmeninKomplikasyonları
Bulantı- kusma, ishal, konstipasyon
(Bireyin durumu düzelinceye kadar beslenme
hızı azaltılmalı)
Metabolik Komplikasyonlar
 Dehidratasyon (sıvı yetersizliği)
 Hiperglisemi(şeker yüksekliği)
 Elektrolit bozukluğu
 Vitamin ve eser element eksikliği
Komplikasyonların Önlenmesinde Hemşirelik
Girişimleri
 Sıvı takibinin yapılması
 Elektrolit değerlerinin yakından izlenmesi
 Kan şekerinin izlenmesi (4X1) ve normal
sınırlarda tutulması (80-120mg/dl, ençok 150
mg/dl)
Enteral Tüple Beslemede Tüple İlişkili PEGPEG/J Komplikasyonlar
 Tüpün yer değiştirilmesi
 Tüpün tıkanması
 Tüpün yanlış yerleştirilmesi
 Nasofareks komplikasyonları
 Aspirasyon
 İntestinal kanal perforasyonları
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Pulmoner
aspirasyon
Girişimler
• Beslenme süresince ve 2 saat sonraya
dek baş 30-45° yüksekte olmalı
• Olası Neden:
• Tüp yeri kontrol edilmeli, gerekirse
Besinlerin geri
tekrar takılmalı
gelmesi, tüpün
ucunun yanlış yerde • Öğürme refleksi değerlendirilmeli,
olması, öğürme
aspirasyon için önlem alınmalı ve bu
refleksinin
süreçte yarı oturur pozisyon korunmalı
olmaması, mide
boşalmasında
gecikme
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon
/ Olası Neden
Girişimler
• Mide içeriği(gastrik volüm) 200ml’den
fazla olursa midenin geç boşaldığı görülür
Pulmoner
aspirasyon
• Gastrik rezidüel volüm aralıklı
beslenmede her beslenme öncesinde,
devamlı beslenmede ise başlangıçta 2 saatte
sonra 4-8 saatte izlenmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Diyare
• Olası Neden:
Hipertonik besinler,
ilaçlar, antibiyotik
tedavisi, bakteri
bulaşması, yetersiz
emilim
Girişimler
• Devamlı beslenme tercih edilmeli,
solusyon hızı azaltılmalı ve izotonikler
verilmeli
• Diyareye neden olabilecek antibiyotik
varlığı değerlendirilmeli, gerekirse
değiştirilmeli
• Beslenme sıvıları en fazla 4 saat asılı
kalmalı, torba ve ve set 24h’te
değiştirilmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon
/ Olası Neden
Girişimler
• Açılmış desinler buzdolabında saklanmalı,
24 saat içinde tüketilmeli, bu sürede
kullanılmazsa atılmalı
Diyare
• İşlemler esnasında aseptik tekniğe
uyulmalı
• Laktoz intoleransı değerlendirlmeli
• Yağ oranı düşük solüsyonlar verilmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Konstipasyon
• Olası Neden:
Tüpten verilen
ilaçların tüpü
tıkaması, tüpün
içinde kalan
partiküllerin
yapışması
Girişimler
• İlaç verilmeden önce ve sonra 30ml su
ile yıkama yapılmalı
• Sıvı alımı artırılır, beslenme süresince
30-35ml/kg/G su verilmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Girişimler
Abdominal
• Hastanın durumuna uygun izotonik
distansiyon, bulantısol. verilmeli
kusma
• Devamlı beslenmede veriliş hızı
• Olası Neden:
hastanın durumuna göre ayarlanmalı
Hipertonik besinler,
sol. Veriliş hızının
• Aralıklı damla damla beslenmede her
fazla olması, laktoz
bir öğün 30-60dk (en az 20-30dk)
intoleransı, GİS
verilmeli
tıkanıklık, yağ
intoleransı, solüs.
soğuk olması
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon
/ Olası Neden
Girişimler
• Beslenme süresince ve iki saat sonrasında
hastanın başı 30-45° yüksekte tutulmalı
Abdominal
distansiyon,
bulantı-kusma
• Laktoz içermeyen beslenme sol. verilmeli
• Beslenmeye ara verilmeli, neden
araştırılmalı
• Yağ içeriği düşük beslenme sol. Verilmeli
• Sol. Oda ısısında verilmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Sıvı yüklenmesi ve
elektrolit
dengesizliği
• Olası Neden:
Hepatik, kardiyak,
renal yetersizlik,
aşırı sıvı ifüzyonu
Girişimler
• Aldığı-çıkardığı sıvı takibi (AÇT) ve
günlük kilo takibi yapılmalı
• Elektolit değerleri takip edilmeli
• Sıvı içeriği az olan yüksek kalorili
beslenme sol. tercih edilmeli
Enteral Beslenme İle İlişkili Komplikasyonlar ve
Girişimler
Komplikasyon/
Olası Neden
Hiperglisemi
• Olası Neden:
Diyabetes
mellitus(DM)
öyküsü, metabolik
stres, ilaçlar, KH
içeriği yüksek
beslenmeye bağlı
endojen insülinin
yetersiz olması
Girişimler
• Karbonhidrat (KH) oranı düşük
beslenme sol. Verilmeli
• Hekim istemine bağlı insülin
uygulanmalı
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan uygulamalar
a.Kan şekeri ölçme ve izleme
Parmaktan alınan bir damla
kapiller kan ile, test stripleri
kullanılarak, elektronik
taşınabilir araçlar aracılığıyla
kolayca yapılır
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan uygulamalar
a.Kan şekeri ölçme ve izleme
Parmaktan alınan bir damla
kapiller kan ile, test stripleri
kullanılarak, elektronik
taşınabilir araçlar aracılığıyla
kolayca yapılır
a.Kan şekeri ölçme ve izleme
Normal kan şekeri değeri 70-100
mg/dl’dir
Hipoglisemi;
kan şekeri değeri 70-100 mg/dl 
Hiperglisemi;
kan şekeri değeri 70-100 mg/dl 
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan uygulamalar
İşlemin avantajı;
Sonucun hemen öğrenilmesi ve sonuca göre acil
müdahalenin hemen başlatılması
İşlemin dezavantajı;
İnvazif bir işlem olması ve kan ile bulaşan
hastalıklar açısından risk oluşturması
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan uygulamalar
Kan şekeri ölçüm işleminde;
•Aseptik teknik kullanılarak uygulanmalı
•Kan ile bulaşan hastalıklar için gerekli önlemler
alınmalı
•Cilt temizliğinde alkol kullanılmalı
•Kan şekeri ölçümü için soğuk, morarmış, şişmiş
alanlar seçilmemeli
•Kan şekeri sürekli ölçülüyorsa, travmayı en aza
indirmek için rotasyon uygulanmalı
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan uygulamalar
Kan Şekeri Ölçüm Nedenleri ?
 DM’li hastalarda kan şekeri değerini izleme,
kontrol etme ve değerlendirme
 Pankreas ve diğer hormonal hastalıkların neden
olduğu hipo-hipergliseminin primer tanılamasına
yardım etme
Kan Şekeri Ölçüm Nedenleri ?
DM ve neonatal hipoglisemi taramaları
Hastaların insülin tedavilerini belirleyebilme
Parenteral tedavi alan hastaları izleme
Diabetik koma ile non-diabetik komayı ayırt
etme
UYGULAMA 1: Kan
şekeri ölçme
 Steril lanset veya iğne
ucu
 Pamuk
 Alkol
 Kan test stribi
Sindirim Sistemi Uygulamaları/
1) Tanı amacıyla yapılan
uygulamalar
 Tek kullaımlık eldiven
 Tepsi
 Keskin uç kutusu
 Kirli kabı
 Glukometre