anlam bakımından anlatım bozuklukları-2

ANLAM BAKIMINDAN
ANLATIM BOZUKLUKLARI
8.SINIF
BİLGİSAYAR 1- YRD.DOC.NURAY GEDİK
08.12.2012
HAZIRLAYAN: FATİH ATMACA
ÜYELER: MUSTAFA AKGÜL, MUSTAFA BULUT, GÖZDE DURMAZ
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
ÖNSÖZ
Türkçe dersini hem anlama, hem kavrama ve özelliklede dil bilgisi konularında net
bilgilerin öğrenilmesinde anlatım bozukluğu konusu çok önemli bir konuma ve düzeye
sahiptir. Paragraf sorularında ve bu soruların sağlıklı bir şekilde sonuca ulaştırılmasında
okumanın ve anlamanın önemli olduğu kadar cümlelerde kullanılan kelimelerin de yerli
yerinde kullanılması gerekmektedir. Anlatım bozukluğu Türkçe dil bilgisinde 2 kısımdan
incelenmektedir. Bunlardan ilki anlam bakımından anlatım bozukluğudur; ikincisi ise dil bilgisi
bakımından anlatım bozukluğudur. Biz bu bölümde anlatım bozukluklarından ilki olan anlam
bakımından anlatım bozukluklarının ikinci kısmını inceleyeceğiz. egitiyoruz.biz üyelerince
hazırlanan anlam bakımından anlatım bozuklukları konusu çeşitli kaynaklar araştırılıp 8.sınıf
düzeyinde ele alınmıştır. Konu ayrıca minik testlerle desteklenmiştir.
1
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
2.İKİNCİ KISIM
İçindekiler
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................. 1
2.İKİNCİ KISIM ...................................................................................................................................... 2
2.1.ANLATIM BOZUKLUKLARI DİYAGRAMI .......................................................................................... 3
2.2.Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanılması ..................................................................... 4
2.3.Deyim ve Atasözü Yanlışları ........................................................................................................... 4
2.4.Gereksiz Yardımcı Eylemler Kullanma ........................................................................................... 5
2.5.Mantık Hataları .............................................................................................................................. 5
2.6.Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları ................................................................ 6
2.7.Karşılaştırma Hataları .................................................................................................................... 7
KAYNAKÇA ............................................................................................................................................... 8
2
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
2.1.ANLATIM BOZUKLUKLARI DİYAGRAMI
I
I
Anlatım bozukluğu konusu Türkçe eğitiminde önemli bir yere sahip olup milli eğitim bakanlığınca yapılan
üniversite sınavlarında soru olarak karşımıza çıkmaktadır.
3
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
2.2.Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kullanılması
Bir cümlede anlamca birbirine ters olan sözlerin birlikte kullanılması cümlenin
anlam bütünlüğünü bozar. Genellikle kesinlik ihtimal çelişkisi görülür.
*Hiç şüphesiz bu olaya en çok üzülen başkan olsa gerek.
*Şüphesiz sanatçı bu alanda çok başarılı eserler vermiş olmalı.
*Kesinlikle söyleyebilirim ki tedavi hastayı ayağa kaldırabilir.
*Gönderdiğim paketi eminim bugüne kadar almış olmalısınız.
*Müdür Bey bu adam için:"Çok mütevazı, burnundan kıl aldırmayan biridir."diyor.
*Artık kesinlikle böyle bir hataya düşmeyebilir.
*Okulu bitireli hemen hemen tam on yıl oldu.
*Elbette onunla birlikte gitmiş olabilirler.
2.3.Deyim ve Atasözü Yanlışları
Deyimler ve atasözleri kalıplaşmış ve halk diline, kültürüne yerleşmiş kelime
gruplarıdır. Bu yüzden deyimlerdeki kelimeler kesinlikle değiştirilemez.Kullanılan
deyim, cümleye de uygun olmalıdır.
*Babasını görünce paçaları tutuştu.
*Çok acıktım midem zil çalıyor.
*O kadar kalabalık ki çuvaldız atsan yere düşmez.
*Ona ayak bağı oluyor , işini çabuk bitirmesini sağlıyordu.
*Ona yardım et elinden geleni ardına koyma.
*Alma garibin ahını çıkar aheste aheste.
*Ev sahibi ,Ayşe Hanıma bu ne şıklık böyle deyince Ayşe Hanım üzerine alındı.
*Konferansta konuşmacının anlattıkları herkesin dikkatini çekmişti.Tüm dinleyiciler
kulak kabartmış ,konuşmacıyı dinliyordu.
4
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
*Bu görüntüler karşısında saçlarım diken diken oldu.
*Bu konuyu onunla bir görüş o yol yolak bilen biridir.
2.4.Gereksiz Yardımcı Eylemler Kullanma
Türkçede doğrudan fiil olarak çekimlenebilecek bir kelimenin yardımcı eylem
alarak çekimlenmesi yanlıştır.
*Boşuna umut etme oraya gelmeyeceğim.
*Benden kuşku etmemelisin.
*Senin düşüncelerin hiçbir zaman bana etki etmez.
*Bu işi onun yapabileceğinden şüphe etmiyorum.
Not: Bu konuyu bazı kaynaklar anlatım bozukluğu olarak kabul etmez. ÖSS’de de
şimdiye kadar böyle bir soru çıkmamıştır.
2.5.Mantık Hataları
İyi ve sağlam bir cümlenin temel mantık ilkelerine uygun olması gerekir aksi
takdirde anlatım bozukluğu yapılmış olur.
*Seninle değil şehir içinde gezmek, dünya turuna bile çıkılmaz.
*Önümüzdeki haftanın önemli programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık.
*Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme; hatta sara nöbetlerine dahi yol
açabilir.
*Tezgâhtar müşterinin aldığı oyuncağı kâğıda sardı ve müşteriye verdi.
*Karar TBMM'nin 230'a karşı 190 oyla aldığı bir kararla kabul edildi.
5
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
2.6.Zamir Eksikliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları
Bazı cümlelerde iyelik zamiri kullanılmadığı takdirde bir anlam belirsizliği ortaya
çıkar. Cümlenin başına hem senin hem de onun zamirini getirebiliyorsak orada bir
anlam belirsizliği vardır. Bu tip cümlelerdeki anlam belirsizliğini gidermek için
cümlenin uygun bir yerine iyelik zamirinin getirilmesi gerekir. Aksi takdirde anlam
belirsizliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu doğar.
*Ehliyetini polis almış öyle mi?
*Bana ne söyleyeceğini biliyorum.
*Geleceğini ben biliyordum.
*Yarışmada birinci olduğuna sevindim.
Not: Bazen de bu belirsizlik noktalama işaretleriyle giderilir.
*Hırsız, çocuğu kovaladı.
*Genç, adama seslendi.
*O, soruları yapamadı.
6
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
2.7.Karşılaştırma Hataları
Bazı cümlelerden iki farklı anlam çıkabilmektedir. Bu tip karşılaştırma bildiren
cümlelerdeki anlatım bulanıklığı giderilmediği takdirde anlatım bozukluğu ortaya
çıkar.
*Adam, politikayla karısından çok ilgileniyor.
*Bu kötü insanlara sizden çok kızıyorum.
*Sen onu benden çok aradın.
7
ANLAM BAKIMINDAN ANLATIM BOZUKLUKLARI-2
8 Aralık 2012
KAYNAKÇA
www.edebiyatogretmeni.net. (2012, aralık 08). www.edebiyatogretmeni.net. adresinden alınmıştır
8