HABER BÜLTENĐ

HABER BÜLTENĐ
3 Mart 2006
Haber Özetleri
Irak
•
Irak'ta giderek artan şiddet olaylarına karşı önlem arayışında olan hükümet,
Cuma günü başkentte özel araçların akşam saatlerine kadar trafiğe çıkmasını
yasakladı. Yasağın nedeni şiddet olaylarında son haftalarda yaşanan tırmanış.
Şiiler için en kutsal mekânlardan olan Askeriye Camii'ne düzenlenen
saldırıdan bu yana, Bağdat başta olmak üzere ülkenin çeşitli kesimlerde
yapılan saldırılarda 500 civarında kişi öldü. Dün Tikrit, Bağdat ve Musul'da
düzenlenen saldırıların bilânçosu en az otuz ölü oldu. Cuma namazından
çıkan kalabalıklar sık sık bomba yüklü araçlarla intihar saldırılarına hedef
oluyor. Ayrıca namaz sonrası kalabalık eylemler düzenlenmesi için de en
uygun zaman olarak görülüyor. Bu nedenle hükümet, geçen Cuma günü
olduğu gibi bugün de yerel saatle 16.00'ya kadar araçların başkentte trafiğe
çıkmasını yasakladı. Yasağa uymayanların araçlarına el konacağı duyuruldu.
(www.iraq-ina.com) (VOANEWS)
•
Irak’ta Sünni ve Kürt politikacılar Başbakan Đbrahim Caferi’nin görevinden istifa
etmesini istiyor. Sünni ve Kürtler Başbakanın siyasi uzlaşmayı engellediğini
ileri sürerken Şiiler, El Caferi’nin bir dönem daha görevde kalmasını
destekleyeceklerini bildirdi. Kürt Cumhurbaşkanı Celal Talabani el Caferi'nin
hafta başında Ankara’ya gitmesini eleştirmiş ziyaretin izinsiz yapıldığını ileri
sürmüştü. Bu arada Başbakan el Caferi mezhep ve etnik çatışmalara çözüm
bulmak için önde gelen siyasi liderlerle bugün yapmayı planladığı toplantıyı
açıklama yapmadan iptal eti. Öte yandan bugün Bağdat’ta Cuma namazından
sonra çıkması muhtemel şiddet eylemlerine karşı bütün gün kentte motorlu
araç yasağı kondu. Irak’ta dünkü mezhep çatışmalarında en az 16 kişi öldü
onlarca kişi yaralandı. Irak Uzlaşma Cephesi Başkanı Adnan El-Duleymi ise
yaptığı açıklamada, Irak Uzlaşma Cephesi, Kürt Listesi ve Irak Ulusal
Listesi’nin aldıkları ortak kararda, Đbrahim Caferi’nin Başbakanlığa aday
gösterilmesini istemediklerini açıkladı. (www.iraqidewan.net) (VOANEWS)
1
•
Irak Başbakanı Đbrahim Caferi'nin, ana siyasi parti liderleriyle görüştüğü ve
ulusal birlik hükümeti için koalisyon görüşmelerine devam etmeye karar
verildiği bildirildi. Đktidardaki Şii Đttifak'ın sözcüsü Cevad El Maliki, düzenlediği
basın toplantısında, liderlerin diyalogun devamı konusunda fikir birliğine
vardıklarını söyledi. Toplantıya katılanlar arasında, geçen hafta mezhep
çatışmalarını protesto amacıyla hükümet kurma görüşmelerini boykot
edeceğini söyleyen Sünni lideri Adnan El Duleymi de yer aldı. Caferi'nin
bugünkü toplantıyı önce iptal ettiği açıklandı. Toplantı, daha sonra geç
saatlerde düzenlendi. Toplantıya ABD’nin Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad’ın
da katılacağı bildirildi. (www.iraqidewan.net)
•
Birleşik Irak Đttifakı Başkanı Abdülaziz El-Hekim yaptığı açıklamada,
Đttifaklarının Başbakan adaylarının Đbrahim El-Caferi olduğunu ve bunu
değiştirmeyeceklerini söyledi. (www.iraq-ina.com)
•
Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Şii Lider Mukteda El-Sadr ile bir telefon
görüşmesi yaptı. Đkilinin bu görüşmede, Irak’ın siyasi durumunu konuştukları
bildirildi. (www.iraqidewan.net)
•
Irak Uzlaşma Cephesi sözcüsü Zafir El-Ani yaptığı açıklamada, Irak Uzlaşma
Cephesi Başkanı Adnan El-Duleymi’nin dün suikaste uğradığını duyurdu.
Duleymi’nin yara almadan kurtulduğu olayda; bir korumanın öldüğü, 5
korumanın da yaralandığı bildirildi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
•
Kerkük Polis Teşkilatı’nın Operasyonlar Müdürü Albay Hatim Halaf Matrud
(Arap) kimliği belirsiz kişiler tarafından dün Kerkük’te öldürüldü. (EL-ZAMAN
GAZETESĐ)
•
Iraklı radikal Şii lider Mukteda El Sadr'ın Ankara'ya yapacağı ziyaretin
ertelendiği belirtildi. Türkiye'ye geleceği Başbakan Erdoğan tarafından
kamuoyuna açıklanan Sadr, Arap ülkelerine yaptığı turu, Irak'ta Sünnilerle
Şiiler arasında artan çatışmalar üzerine yarıda keserek Bağdat'a dönmüştü.
Irak Başbakanı Caferi'nin ziyaretinin hemen ardından Sadr'ın da Türkiye'ye
gelerek Erdoğan ve Gül'le görüşmesi öngörülüyordu. Ancak Dışişleri
kaynakları, daha önce de ne zaman geleceği belirsiz olan Şii liderin gezisinin
bir süre ertelendiğini bildirdi. Edinilen bilgiye göre, Caferi'nin ardından, bu kez
Sünni Arap liderleri, Irak Đslam Partisi lideri Tarık El Haşimi ve Irak Uzlaşı
Cephesi Başkanı Salih Mutlak Ankara'da görüşmelerde bulunacak. (AA)
•
Irak polisi, Bağdat yakınlarındaki bir tuğla fabrikasında 25 ceset bulunduğunu
doğruladı. Polis ve Đçişleri Bakanlığı kaynakları, 50'den fazla Sünni
direnişçinin, Bağdat yakınlarındaki küçük bir kasaba olan Nahravan'da akşam
karanlığında saldırı düzenlediğini ve çok sayıda Şii işçinin öldürüldüğünü
2
söylediler. Belediye meclisi üyesi Ala Abdülsahab Lami, Reuters'a telefonla
yaptığı açıklamada, silahlı kişilerin dün gün batarken bir elektrik santralini
basarak dört kişiyi, daha sonra da yakındaki tuğla fabrikasında 21 kişiyi
öldürdüğünü söylemişti.
Lami, ''Bu bir mezhep saldırısıdır'' şeklinde
konuşmuştu. (AA)
•
Kerkük Đl Meclisi üyesi Ali Mehdi’nin açıklamasına göre;
- Mecliste komisyon başkanı görevleri yeniden adlandırıldı, yeni dağıtıma göre
toplam 11 adet başkanlığın 3’ü Türkmenlere, biri Araplara ve 3 başkan
yardımcılığı yine Türkmenlere verildi.
- Şehri Kürtleştirmek için bütün güçler birleşti. Şehirde yasak yapıların sayısı
10.000’ni aştı. Şehirde olup biten bütün gayri resmi olaylara meclis üyeleri
değişik yollarla tepkilerini gösterdiler.
- 28/02/2006 tarihindeki meclis toplantısında Kürt grubu, yazılı bir öneri sunarak
bütün göçmenlere arazi dağıtımından başlayarak her türlü maddi desteğin
verilmesini talep ettiler. Türkmen ve Arap üyelerin itirazına rağmen konunun
oylamaya sunulacağı izlenimi alınmıştır. (www.bizturkmeniz.com)
•
Irak Đçişleri Bakanlığı, El-Nahravan kentinde Sünni oldukları tahmin edilen 50
kişilik bir grubun Şiilere saldırdığını; olay neticesinde 25’den fazla Şii’nin
öldüğünü bildirdi. (IRAK HABER AJANSI)
Orta Doğu
•
Üst düzey Hamas yetkililerinden oluşan bir heyet bugün Moskova'da Rus
yetkililerle bir araya geliyor. Hamas heyeti geçen ay da Ankara ve Tahran'ı
ziyaret etmişti. Filistin Parlamento seçiminde kazandığı zafer ardından Đsrail,
Amerika ve Avrupa ülkelerinden yoğun baskı gören Hamas'ın, Rusya ile kalıcı
bir diyalog geliştirmek istediği bildiriliyor. Hamas Siyasi Büro Başkanı Halid
Meşal başkanlığındaki heyetin bugün başlayan Moskova ziyaretinde, mevcut
ikili ilişkilerin yanı sıra ilişkilerin geleceğinin de ele alınacağı belirtiliyor. Üç
günlük ziyaret sırasında Meşal, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey lavrov ile bir
araya gelecek. Filistin Yönetimi'nin Moskova Temsilciliği'nden yapılan
açıklamada, Filistin Yönetimi Lideri Mahmud Abbas'ın da yakında Moskova'ya
gidebileceği kaydedildi. (BBC)
•
ABD'nin Yakındoğu Đşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı David
Welch, bir önceki yönetim döneminde Filistin'e verilen ve parlamento
seçimlerini Hamas’ın kazanmasının ardından geri istenen 50 milyon dolarlık
yardımın 30 milyon dolarının Filistin yönetimi tarafından iade edildiğini, kalan
20 milyon doların da Hamas görevi devralmadan geri alınmasının beklendiğini
kaydetti. ABD, terör örgütü olarak tanıdığı Hamas'ın göreve gelmesinin
ardından, daha önce Filistin yönetimine verdiği 50 milyon dolarlık yardımı geri
istemişti. Amerikalı yetkililer, bu paranın büyük bölümünün kullanılmadan
bankada durduğunun tespit edildiğini kaydetmişti. ABD Temsilciler Meclisi
Uluslararası Đlişkiler Komitesi'ndeki Filistin oturumunda konuşan Welch,
Amerikan vergilerinden tek bir doların bile Hamas'ın eline geçmeyeceğini
3
söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın bir yetkilisi, 50 milyon doların ''insani
yardım'' amacıyla yine Filistin'e vermesinin sağlanacağını, ancak bunun için de
ABD Kongresi'nin onayının gerektiğini kaydetti. (AA)
•
Đran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Malezya'ya yaptığı 3 günlük
ziyaretinin son gününde başkent Kuala Lumpur'da yaptığı bir konuşmada,
Müslüman dünyasının bir ''farkındalık dalgası'' içine girdiğini, bu dalganın dev
bir güce dönüşeceğini ve varolan tüm siyasi formülleri yutacağını söyledi.
''Hâkimiyet ve zorbalık çok uzun sürmeyecek. Zorbalar ve Siyonistler dikkatli
olun, düşeceksiniz,'' diye konuşan Ahmedinejad, Müslüman dünyasının karşı
karşıya bulunduğu sorunların çoğunu, ''zorba güçlerin egemenlik eğilimlerine''
bağladı. Ahmedinejad, ''Uluslar artık, zorbalığa ve tacize daha fazla
katlanmayacak'' dedi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nu (UEAK) siyasi
davranmakla suçlayan Ahmedinejad, UAEK yönetim kurulu üyelerinin büyük
çoğunluğunun Batılı olduğuna dikkat çekti. (AA)
•
Hamas'ın liderlerinden ve Hamas'ın Ürdün Nehri'nin batı kıyısındaki silahlı
birliklerinin komutanı Hader El Bani, Đsrail ile ancak aracılar vasıtasıyla
görüşebileceklerini söyledi. El Bani, Rus Noviye Đzvestiya gazetesine yaptığı
açıklamada, ''Bugün Ortadoğu'da yeni bir dönem başlamıştır. Başlayan
Hamas dönemini tüm dünyanın bunu kabul etmesi gerekiyor'' dedi. ''Rusya ile
görüşmeler, Filistin'i uluslararası ambargodan kurtaracak mı'' sorusuna, El
Bani şu karşılığı verdi: ''Sizin hangi ambargodan bahsettiğinizi bilmiyorum. Biz
her zaman sadece Müslüman ülkelerin değil, kendi özgürlüğü için mücadele
eden tüm halkların desteğini gördük. Asıl ambargo, özgürlüğümüze doğru
giden yolu ABD ve Đsrail'in kapatmaya çalışmasıdır. Liderlerimizi Moskova'ya
çağıran Rus yönetimini ise ayrıca takdir ediyorum.'' El Bani, bir başka soru
üzerine, en fazla yardımı bugün Đran'dan aldıklarını belirterek, ''Bunun dışında
Arap ülkeleri ve başka birçok ülke de bizi destekliyor. Katolik Venezüella bile
bizi destekliyor'' dedi. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
•
Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev, kendisine bağlı Milli Güvenlik
Komitesi (MGK) başkan yardımcılığına kardeşi Canış Bakiyev'i atadı. Devlet
Başkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre Canış Bakiyev'in
MGK Başkan Yardımcısı olarak atanmasına ilişkin karar, Devlet Başkanı
Bakiyev tarafından imzalandı. Canış Bakiyev, bu göreve getirilmeden önce
Đçişleri Bakanlığı'nda daire başkanı olarak görev yapıyordu. (AA)
•
Kırgızistan'ın yeni Meclis Başkanı Murat Sultanov, meclisin uzlaşı içinde
çalışacağını ve Devlet Başkanı ile Başbakan arasındaki iyi niyet protokolünün
uygulanmasından yana olduğunu söyledi. Devlet Başkanlığı Basın Merkezi'nin
açıklamasına göre, Sultanov, Meclis Başkanı seçildikten sonra Devlet Başkanı
Kurmanbek Bakiyev tarafından kabul edildi. Bakiyev kabulde, Sultanov'u
kutladı ve meclisin ''kuzey-güney diye ayrım yapmayan bir ismi seçtiğini''
belirtti. Bakiyev ayrıca, milletvekillerinin seçiminin, meclisin, halkın güvenini
kazanmasına imkân vereceğini ifade ederek, mecliste olumlu adımlar
atılacağından ümitli olduğunu söyledi. (AA)
4
•
Gürcistan Dışişleri Bakanı Gela Bejuaşvili, ''AB'ye üyelik sürecinde güçlü
destek verdiğimiz Türkiye'den biz de NATO üyeliğinde destek bekliyoruz'' dedi.
Bejuaşvili, A.A muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'yi stratejik ortak olarak
gördüklerini, iki ülke arasındaki ilişkilerin her alanda gelişmekte olduğunu
kaydetti. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in 14 Mart'ta Gürcistan'a
yapacağı ziyareti çok önemsediklerini belirten Bejuaşvili, ziyaret çerçevesinde
ortak bildirge imzalanabileceğini söyledi. Bejuaşvili, Türkiye, Gürcistan ve
Azerbaycan arasında enerji alanındaki işbirliğinin büyük önem taşıdığını, ortak
projelerin hayata geçirildiğini ifade etti. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru
hattı projesinin güvenliğinin sağlanması için her türlü çalışmanın yapıldığını
anlatan Bejuaşvili, amaçlarının, Azerbaycan ve Türkiye ile birlikte güvenlik
tehlikesini en aza indirmek olduğunu bildirdi. (AA)
•
13.02.06-02.03.06 tarihleri arasında Alma Ata bölgesinde bulunan ‘Kazbat’
askeri taburunda Đngiliz askerleri tarafından barış gücü bölüklerini hazırlama
kursu düzenlendi. Bu kursa katılan Kazak askerleri Irak’ta görev
yapmaktadırlar. Bu kurs, Kazakistan-Đngiltere arasında yapılan askeri işbirliği
anlaşması çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. (www.interfax.ru)
•
Ukrayna hükümeti, BM tarafından terör örgütü olarak tanımlanan ‘Özbekistan
Đslam Hareketi’ne mensup olduğu varsayılan10 Özbek mülteciyi sınır dışı
ederek ülkelerine geri gönderdi. Ukrayna’da Özbek Siyasi Mülteciler Derneği
başkanına göre bu şahıslar, hiçbir örgüt üyesi değil, sadece Andican
olaylarına şahit oldukları için Đslam Karimov’un gazabına uğrayan
mazlumlardır. ABD Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’nın mültecileri zorla sınır dışı
etmesini kınadı. Kırgızistan’da iki Özbek vatandaşının siyasi mülteci statüsü
alma başvurusu Kırgızistan Göçmenler Komitesi tarafından reddedildi.
(www.fergana.ru)
•
03.03.06 tarihinde AGĐT Genel Sekreteri Mark Perren de Brishambo’nun
Bişkek’i ziyaret etmesi beklenmektedir. AGĐT Genel Sekreterinin iki günlük
ziyareti sırasında Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev ve Dışişleri
Bakanı Alikbek Cekşenkulov ile bir araya gelecektir. Ayrıca Mark Perren de
Brishambo’nun Bişkek’teki AGĐT Akademisini ziyaret ederek buradaki
çalışmaları yerinde inceleyecektir. (www.regnum.ru)
•
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in eski Güvenlik Müdürü
Amangeldi Şabdarbayev, Milli Güvenlik Komitesi Başkanı görevine atandı.
N.Nazarbayev tarafından gösterilen adayı senato onayladı. (www.fergana.ru)
•
Azerbaycan’ın Baş Savcısı Zakir Garalov, BM özel raportörü Esma Cihangir ile
görüşme sırasında ülkede vahabizm ve terörizm fikirlerini yayma faaliyetleri
yürüten bazı uluslararası örgüt girişimlerinin engellendiğini belirtti. (www.interfax.ru)
•
ABD Azerbaycan Büyükelçisi Rino Harnish, ABD tarafından Azerbaycan sahil
güvenliğine ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerine sürekli olarak teknik yardım
yapıldığını belirterek, kullanılmaz durumda olan birkaç Azerbaycan gemisinin
tamirinin yürütüldüğünü ifade etti. (www.regnum.ru)
5
•
Gürcistan Ekonomik Gelişme Bakanlığı, Gürcistan Uluslararası Petrol ve
Doğal Gaz Şirketleri ile ‘Gruzneft’ petrol şirketinin birleşme kararı aldığını
duyurdu. Tek çatı altında birleşen şirketler, doğal kaynak yataklarını tespit
etme ve çıkartma, boru hatlarını inşa etme ve ihracat-ithalat faaliyetlerini
yürütecekler. (www.interfax.ru)
•
01.03.06 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Đlham Aliyev, Karabağ’ın
Akdere ilinde yer alan askeri bölüğü ziyaret etti. Büyük bir kısmı Ermeni işgali
altında bulunan topraklara gelen Đlham Aliyev Ermenilere, dünya kamuoyuna
ve özellikle AGĐT’in Minsk Grubu Başkanlarına ‘Dağlık Karabağ’ın ve
etrafındaki illerin Azerbaycan’a ait olduğunu ve bölge istikrarsızlığının ancak
Ermenilerin bu topraklardan çekilip gitmesiyle sona ereceğini’ hatırlattı.
(www.interfax.ru)
Avrupa Birliği
•
Đran'ın nükleer programı konusunda olası BM yaptırımı önlemek için Avrupa
Birliği'nden talep ettiği görüşme bugün yapılacak. Avrupa Birliği'nin üç üyesi
Fransa,
Đngiltere
ve
Almanya'nın
katılacağı
toplantı
Viyana'da
gerçekleştirilecek. Viyana'daki görüşmeye üst düzey temsilcilerini gönderen
Avrupa Birliği ülkeleri, masaya yeni bir öneri götürmeyeceklerini söylüyor.
Avrupalı
müzakereciler,
sağlanacak
ilerlemenin
Đran'ın
uranyum
zenginleştirme çalışmalarını durdurması ve Birleşmiş Milletler denetçileriyle
işbirliğine bağlı olacağını savunuyor. Geçen yıl Avrupa Birliği adına bu konuda
yaptıkları görüşmelere 'ilerleme olmadığı' gerekçesiyle nokta koyan Almanya,
Fransa ve Đngiltere, Đranlı yetkililerle bir araya geleceklerini doğruladı. Đngiliz
dışişlerinden bir yetkili, üç ülkenin müzakerelerin son bulduğu inancının
değişmediğini ancak Đranlı yetkilileri dinleyeceklerini söyledi. (BBC) (AA)
Diğer Haberler
•
BM'nin siyasi işlerden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Đbrahim Gamberi ve
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa işlerinden sorumlu üst düzeyde yetkilisi
Matt Bryza, Washington'da Kıbrıs konusunu görüştü. Toplantıya ilişkin bilgi
veren ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Adam Ereli, ''Đyi bir görüşme oldu.
Kıbrıs konusu ele alındı. Biz, Kıbrıs sorununun Annan Planı'na dayalı biçimde
çözülmesine ve tarafların çözüm sürecine yürekten çabayla yeniden
başlamasına verdiğimiz desteği dile getirdik'' dedi. Kıbrıs meselesinin çözümü
çabasında önderliğin BM'ye ait olduğunu kaydeden Ereli, ''BM'nin ve Genel
Sekreter'in özel temsilcisinin Ada'daki iki toplumla çalışmasını bekliyoruz.
Herkes tarafından kabul edilebilir ve bir referandumdan geçecek bir şey
çıkarabilirler. Böyle bir çabayı desteklemeyi sürdüreceğiz ve bunun
ilerlemesine yönelik ne destek gerekiyorsa vereceğiz'' diye konuştu. (AA)
•
Karadağ Parlamentosu, oybirliğiyle 21 Mayıs'ta Sırbistan'dan bağımsızlık
konusunda referandum yapılmasını kararlaştırıldı. Parlamentonun kararı,
bağımsızlık yanlısı hükümetle, buna karşı çıkan muhalefet arasında varılan
6
uzlaşmayı izliyor. Uzlaşma, Avrupa Birliği'nin arabulucuğuyla sağlanmıştı.
1990'ların başındaki savaştan önce Yugoslavya Federasyonu altı
cumhuriyetten oluşuyordu. Şimdi bu federasyondan geriye sadece SırbistanKaradağ Birliği kaldı. Karadağ Başbakanı Milo Cukanoviç, büyük ortakları
Sırbistan'ın önlerini kapadığını söylüyor. Başbakan, Karadağ'ı Sırbistan'ın
sorunlarından kurtarmak istediğini belirtiyor. (VOANEWS)
•
Hindistan'ı ziyaret eden Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush,
bugün kısa bir ziyaret için güneydeki Hayderabad kentine geçti. Dün Hindistan
ile nükleer teknolojide işbirliğini öngören bir anlaşma imzalayan Bush'un
Hayderabad'a yapacağı ziyarette ise iki ülke arasında gelişen ekonomik
ilişkiler öne çıkacak. Hayderabad Hindistan'ın ileri teknoloji alanındaki başlıca
merkezlerinden. Yüz kadar Amerikan şirketi ile çok sayıda uluslararası şirketin
burada üretim merkezleri var. Örneğin yazılım devi Microsoft'un ABD dışındaki
en önemli yazılım geliştirme merkezi bu kentte bulunuyor. Bush'un başkent
dışına yapacağı tek ziyaret için bu kenti seçmesi, dikkatleri iki ülke arasındaki
büyük ticaret potansiyeline yöneltme çabası olarak görülebilir. (BBC) (VOANEWS)
Dünya Basını
Başyazısına ''Bush, nükleer kurallarla kumar oynuyor'' başlığını atan Financial
Times, ABD Başkanı George Bush'u, Hindistan'la dün imzalanan sivil nükleer işbirliği
anlaşması konusunda Amerikan Kongresi'ni ikna etmek için zorlu bir mücadelenin
beklediğini yazıyor.
''Anlaşmaya muhalefet, 'Hindistan'ı özel bir konu olarak değerlendirmekle'
Washington'un, Kuzey Kore ve Đran'ın nükleer programlarına karşı uluslararası
desteği pekiştirmekte zorlanacaktır görüşüne dayanıyor'' diyen Financial Times,
şöyle devam ediyor: ''Bu görüşe katılmamak zor. Anlaşma Hindistan'ın bir yandan
nükleer silah programını sürdürürken, diğer yandan da Amerika Birleşik Devletleri'nin
nükleer yakıtı ve teknolojisinden yararlanmasını sağlayacak.'' ''Bu, 1970'te imzalanan
nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşmasının temelindeki mantığı da
zayıflatmakta. Anlaşma ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri'ni çifte standart
suçlamalarıyla karşı karşıya bırakıyor.''
Almanya'da yayımlanan Sueddeutsche Zeitung da, Hindistan'la Amerika'nın
imzaladığı anlaşmanın var olan uluslararası anlaşmalara aykırı olduğu görüşünde.
''Hindistan'ı yeni jeopolitik yıldız, dünya ekonomisinin ve stratejistlerin sevgilisi'' olarak
niteleyen gazete, Washington'un Hindistan'a yönelik yaklaşımının, Çin'in yükselişini
kuşatarak, dünyada Amerika'nın etkinliğini korumayı amaçladığına dikkat çekiyor.
''Ama'' diyor Sueddeutsche Zeitung, ''Başkalarının uymasını talep ettiği kuralları
taktik amaçlarla ihlal ederek Washington, kendini meşruiyetten mahrum kılıyor,''
görüşünü savunuyor.
Beyaz Saray yönetiminin, yaklaşımını ''çifte standart'' olarak değerlendiren bir başka
gazete, Đspanya'da yayımlanan El Pais de, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun
anlaşmanın aslında nükleer silahların yayılmasını önlemede yardımcı olacağı
yaklaşımını sorguluyor: ''Bu görüşe, bırakın nükleer silahlara sahip olmayı uman
7
ülkeleri; nükleer silah üretmemeyi tercih etmiş olan ülkelerin katılması pek mümkün
değil. Nükleer silah isteyen ülkeler de, Hindistan örneğini teşvik edici bir gelişme
olarak görecektir.''
Fransa'da yayımlanan Liberation ise, ''tarihi'' olarak nitelediği anlaşmayla Bush'un
''bir taşla iki kuş vurduğu'' görüşünde.
''Bush öncelikle ''nükleer dünyada herkese aynı kuralların uygulanmadığını'' gösterdi''
diyen Liberation'a göre, Hindistan'a sunulana benzer bir işbirliği, kendi ifadesiyle
''tehditkâr Đran'a ve ''tavrı belirsiz Pakistan'a'' önerilmemeli.
Gazete, elde edilen ikinci kazanımı da, Bush'un Hindistan'ın ''büyük ülkeler arasına
katılımını da desteklemesi'' olarak yorumluyor ve şöyle devam ediyor: ''Hindistan,
bireysel özgürlüklere, hukuka dayalı bir devlet yapısına ve bunlara ek olarak da
Đngilizce bilen kalabalık bir orta sınıfa sahip.''
Bush, Asya'da işbirliği anlaşma olanakları ararken, Rusya lideri Vladimir Putin de son
üç günü Orta Avrupa ülkelerinde geçirdi. Macaristan'ın ardından dün Prag'da
temaslarda bulunan Putin'in ziyaretini yorumlayan Çek Cumhuriyeti'nde yayımlanan
Mlada Fronta Dnes, Rusya liderinin Sovyetler Birliği'nin, 1968'de Çekoslovakya’yı
işgali nedeniyle ülkesinin ahlaki sorumluluk hissettiği açıklamasına dikkat çekiyor.
Gazete, ''Bu açıklama önemli, zira hala çok sayıda Rus, tankların Prag'ı korumak için
sevk edildiğini düşünüyor. Birbirimizi sevmek zorunda değiliz, ama anlaşmaya
varmamızın mümkün olduğu konusunda uzlaşabiliriz'' görüşünde.
Đngiliz siyasetinin en büyük üçüncü siyasi partisi, Liberal Demokratlar, Charles
Kennedy'nin istifasıyla boşalan genel başkanlık görevine, partinin dış politika sözcüsü
Menzies Campbell'i seçti.
Independent, başyazısında, dış politika konularında özellikle Irak savaşı ve
Guantanamo'daki cezaevine muhalefet konusunda olumlu ve tutarlı bir tutum
izlediğine işaret ettiği, 64 yaşındaki Campbell'in zorlu bir görev üstlendiğini
vurguluyor. ''Liderlik yeteneklerini geliştirmesi gerekiyor. Görevlendirme ve takım
çalışma konusunda pek hünerli değil. Ayrıca dış politikadaki hâkimiyetine karşın iç
politikada ikna edici değildi seçim kampanyası boyunca.'' 'Liberal demokratlar,
bireysel haklar, uluslararası hukuk, Avrupa, çevre ve iktidarın paylaşılması
konularında ayırt edici politikalarının semeresini toplayabilmelidir. Sir Menzies, parti
üyelerini zorlu görevin üstesinden gelebileceğine ikna ederek ilk testi geçti. Şimdi ise,
ülkenin tamamını ikna etmek zorunda.''
8