zgar

.o
rg
rd
zga r
BIJI 'likosina Rizgariya Netewi uCivakiya Kurdistan
Ulusal ve Toplumsal Kurtuluş Mücadelesi
w
w
w
.a
rs
iv
a
ku
Yaşasın Kürdistan 'ın
ı
19
rg
rd
.o
ku
rs
iv
a
w
.a
1989
w
1 MAYIS
w
GULAN
Hejmar. 1
Sayı:
191
1
G U L A N -M A
Y IS 19 89
ı :19
Hejmar-Say
Navnfşana P
ewendfyen
Ilişki A d re si
:
rt e N r: 1146
14 C B e rl in
62
w
w
w
P o st la g e rk a
N a vn e te w i'/
.a
Uluslararası
BRD
rd
.o
r
HEJMARIO~
1
1
:
;Başyaza:K
UKM'ne Y Ö
N E L IK K A T
·.ve "barış"
L iA M L A R
," d e m o kr a si
" ," b ir li k " ,"da
çağ rıl arı.(s
yanışma"
h :1 -2 3 )
*Ç A G R I( sh :2
4 -2 6 )
*2 4 N iS A N
BÜYÜK ER
MENI KATL
Y lL D Ö N Ü M Ü
iA M I' N IN
O O L A Y IS IY
L A .- P a rt i B
HJ (s h :2 6 -2 9
ild ir is i
)
*U L U S A L ve
ENTERNAS
YONAL. N
(s h :2 9 -3 3 )
.B O R A
* 1 M A Y lS (L
AR) ÜZER
IN E .- P a rt i
11 (s h :3 4 -3 6
b ild i ri .s il .
)
*1 Mayıs 1 9
8 9 'd a n g ö rü
n tü le r. (s h :3 7
-3 8 )
*1 Mayıs Ü ze
ri ne .S iy as i Y
o ru m (s h :3 9 -4
1)
*U lu sa l Kurt
uluş M ü ca d
e
le
m iz d e DIŞ
K iL E R IN Ö
NEMl
iLiŞve
B iÇ iM i ' Ü Z
Z .B A R A N (s h
E R IN E .
:4 2 -4 9 )
rs
iv
a
P A R T IY A R
IZ G A R IY A K
U R D IS T A N
K Ü R D iS T A N
KURTULUŞ
P A R T IS i
' (r ı z g a
r i)
WEŞANE N A
WENDi YA/
. !V~ERKEZ Y
A Y lN O R G A
NI
BU SA YIDA/D
IVI
ku
-~ızgari_
g
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
g
,.
w
w
w
.a
rs
iv
a
ku
rd
.o
r
N TOPÖ R G Ü T Ü 'N Ü
F
A
I
S
A
R
A
-8 6)
. *U L U S L A R
şma (s h: 77
"i Ü Z E R iN E
yapılan konu
R
A
LE
D
iM
IN
Ç
IS
E
T
S
N
K U R D IS LA
EREL
W LE T L l :
E
D
*2 6 M a rt "Y
A
R
2)
O
R
-5
E
(s h: 49
*BESE T
Siyasi Y o ru m
( ru p: 94 -9 5)
yı:3'ten
sa
ri
A N €- B el av ok
T
ga
ız
:
.R
ER
ML
SEÇJ
: TERÖRÜNE
*M A H A L L i
D E V LE T
A
'D
N
A
T
'
2- 53 )
*K Ü R D IS
alıntı.(sh :5
ir i {9 6- 98 )
E Z A E V LE R i
ild
C
-B
N
O
I
S
S
A
iY
S
EKi
E S i.S iANTISI.
*T Ü R K iY E 'D
R L E N D IR iL M
E
G
E
D
L E PÇ E TOPL
A
iN
-H
iN
G
R
ER
U
ŞL
B
M
NI
A
*H
DiRE
· ··
(s h: 54 -6 7)
(s h: 98 -1 04 )
ya si R ap or
ediği­
67
p:
r.ı 'nın düzenl
T iX A N A . (r\,J
ka
IR
Ba
G
Ji
en
Z
m
O
öç
R
G
W
•lsveç
*M E SA JA N E
:8 6- 93 )
toplantı.( sh
71 )
r {1 05 -1 06 )
yürüyüş-Habe
ve
4)
i
-7
ev
72
gr
h:
•Açlık
ASAJI. (s
de va m *C E Z A E V i M
eç en sayıdan
L A R IN A
-g
M
A
mı
L
ra
T
U
og
K
Pr
*P a rt i
NEWROZ.
*C ez ae vi nd ek i
6)
-7
75
h:
(s
le r.
DAN g ö rü n tü
g
or
:
ak
ur
d.
ı
.başyazl.
w
w
w
.a
rs
iv
K.U. K.M' ne YÖN ELIK -. Barış denil ince, ister
istemez,insanın aklına bazı şeyler gelm ekted
ir.
KAT LiAM LAR
Örneğin;silahların sustuğu,ülkeler ve ulusl ar
&rası
nda
karde
şlik
havasının estiği ve alınmak isten en HAK
'ların -kısmi de olsa- hak
ve
sahip lerine verildiği gibi ••• Yani ,savaşların sonuç
ları insan lara "barış 11 ı
ag-rıştırır.Ama,ne yazık
Ç
ki,yıl
lardır
bir kaos ortamı yarat arak
"barış" , "dem okras i 11 ,
·
dünya'nın günd emin de
duran ,hiç te teori 'de olduğu gibi bir banşl
a
"birl ik" , "dayanışma" sonuçlanmamaktadır.Çünkü,savaşta,savaşan
tarafların 11 ir~deleri''. pek
önem li değildir artık...
çağrıları
'
·.
Gene l olara k empe ryalis tlerce üreti len,k imya sal
silah lar başkalarına
kullandırılarak,insanlar üzerinde etkim e 'gücü değer
lendirilmektedir:
Parasını da almaktadırlar."Hem ticare t,hem
ziyaret"örneği ••• Ardından
"insancıl"sesler de çı karmaktadı rlar.H eyetl
er gönd erme kte,p rotes tolar
yapmaktadırtar .Bu,b elki de kitlel erin "sem
patis i"ni de kazanmaktadır.
Arkasında duran ise,h er ikisin i de aynı
"yerl erin" yaptığıdır.Bu,kendi
suçlu konumlarını barta raf etme k içind ir.Öiü
m
ve kalım arasında
.___ _ _ _ _ _ _ _ _ olan Kürt insanı'nın
psiko lojik yapısı_ gereği ,göst erilen ilgiye "sem
pa-
5
''
g
(
or
yanı ise,K ürdist an - - - - - - - - -...
ti" duymaları doğal karşılanmaııdır.iŞin acı olan
bir talihs izlikti r.
Ulusal Kurtuluş Mücadelesi açısındandır.Ve büyUk'
... )
ak
ur
d.
Kürt
işte,sömOrgeci Baas Rejim i,8 yıllık savaşın fa~urasını bugün
silahlarını
ütün
w
w
w
.a
rs
iv
ardından,b
ödett irmek tedir •• "Ateş-kes"in
ulusuna
iştir.Bu o kadar zalim
çevirm
e
Kürdi stan' ve Kürt ulusunun üzerin
Kürdistanlı katiedilmiş
ce
binler
bir saldırtdı r ki ,kimy asal silahl arla
.Söm ürgec i Saddam
ktedir
etme
ve saidıra halen değişik biçim de devam
tedir •• .iran- lrak
emek
verm
aman
a
Rejim i,Kür t ulusuna ve Kürdi stan'
"oyun "larla
nhk
,kara
in
-kes"
"Ateş
yapılan
ardından
Savaşı'nın
Kürdistanlı
rce
Binl.e
tır!
çıkmış
a
iç-içe olduğu,gerçek yüzü ile ortay
rgecil ere
sömü
ğer
ak,di
kalar
da
zorun
.
· kendi yurtlarını, terke tmek
uk ve
.Yokl
dirler
mekte
bekle
sıra
için
sığınmış,başka ülkele re gitme k
nı
hayatı
insan
k
birço
ekte,
verm
savaşı
yoksunluk içinde ölüm kahm
kaybe tmekt edi r ••
yine buna
ı1975 yılında,Güney Kürdi stan'd a -yeni lgi sonras
çekmişti.O
acılar
-benzer bir durum yaşanmıştı.Kürt ulusu büyük
rgecil erin
,sömü
elki
günden bu yana değişen önem li birşey yok.B
hiç bir
,bizi
ereler
"takt ik ·manevraları". değişmiştir.Bu taktik dalav
Türk
ile
ı
anlam
zaman aldatmamalıdır.Kesinlikle bir oyundur.Bu
ir ••
değild
birşey
devle ti'nin 11 baba" pozlarına bürünmesi de şaşılacak
ti
devle
n Türk
AT .(Avru pa Topluluğu) yollarında binbir numara çevire
6
--- --- --- -J
g
rs
iv
ak
ur
d.
or
ve Özal Hükümet i "tanrı"nın ve "solcu"ların şefaati ve yardımı ile
"demokratikleşme"ktedir.Birden bire,o herkesçe bilinen Türkiye'y e
"vahiy yoluyla" özgürlük gelecek !Bunu kimsenin "engellem esine"
müsaade etmemal iyiz !Babaları belli olmayan Türk aydınlarınca
(satılan "solcu"ları da dahil) hemence cik "kusursu z" olarak sarılını­
lan Özal -şimdilerde tersini söylüyor lar- Irak sömürge ci zulmünde n
kaçan Kürt mültecile r sorunu'n u 1içte "demokratikleşme" ve dışa
karşı ise,"insancıl" bir sorun olarak sunmaktadır.Bu da,bizim ıisolcu­
larımızın" çok mu çok hoşlarına gitmektedir.Artık Kürtler
başka
ne "isteyeb ilir"ler? Oysa,Özal Hükümet i ve Türk devl.eti bu sorunları
sadece bir iktidar sorunu olarak kullanmaktadırlar.Ve tarihsel
nitelikler inde hiçbir şey değişmemiştir.Kader birliği yaptığı ve 2,5
milyar dolar borcunu bir kalemde erteleyer ek,petro l karşılığında,uzun·
vadede ödeme koşullarına bağladığı Saddem Hüseyin' i ,dara düşürme­
rnek için her şeyi yapıyor.Kimyasal silahların kullanılmadığını ispatlamak için,uluslararası girişimleri saf dışı ediyor ..•
.a
Bunun gibi,Türk devleti,k endi adına ve çıkarları gereği ya da
başkaları adına,tarihten gelen ve hiç değişmeyecek olan ikiyüzlül
üğü­
ne ve çift standartliğına denk düşen "koruyuc u" olma tavırlarıyla
tekrar Kürtlerin karşısına dikildi ••• Kaç kezdir yinelenen bu durum,k e-
w
w
sinlikle KUKM'n e bir darbedir .Kirli oyunlarla örülü bir siyasetti r.Biz,
tarihten hiç ders almayaca k mıyız? Tarih "bir tekerrürd en mi
ibarettir " ••Türk devleti kendisini hem iç hem de dışta "iyi" gösterme
.
7
g
8
.
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
or
iz" ,"de-y.e. ihtiyaç duyduğu bir dönem den geçme ktedir. "Sosya listlerim
a
aşmakt
da
boğazı
dar
bu
ile
arı
yardıml
mokra t ve ilericil erimiz "in
Kürdis
ktedir.
gelme
düzeye
"
olacak
la
ve( hiç teredd ut edilme sin,"be
yol
narak
yararla
i
zlükter
örgütsü
nde
kesimi
tan'da ve Türk devrim ci
adımında devamlı
almaktadır.Türk devlet i,Kürt hareke tinin her ileri
11
hep
idi r .Bunu
bilinçl
asa
manevr
"taktik
göstermiştir .Bugün
tepki
a
çıkarm
h"
,"güna
zaman
ümüz
Gördüğ
••
ğiz
görece
blrlikte,yakın zaman da
yana
nden
devleti
Türk
bir
,"güçlü
herkes
fayda etmeyecektir.Eğer
lama" yolund a yalnaz
.birleşmişse" ,bizim gibi Türk devleti ni "parça
!..
r
"ta
ulacak
"sustur
kalan bir grup,e lbette
n
Bugün Türk Parlam ento'su nun kürsüsünde "Türk devleti ve ulusunu
asıllı
Kürt
bazı
olan"
bölünmezliği, için yemin ederek milletv ekitr
i ve
ya da Kürdistanlı unsurla ra "Kürt milletv ekili" diyerek,şaibel
'
Sorunu
t
da,Kür
rın
sunanla
sosyal -demo krat hazeyanların isterikliğini
beri
en
enelerd
;ılar,s
.
na bir tek milim yardımları olmayacaktır
"küçük
de
şimdi
almışlardır."Karaoğlan"ve
denenmiş,"yerlerini
bir
hiç
'nun
Sorunu
inönü" "efsan eleri"n in yaratıcıları ,Kürdis tan
bu
a
boyutt
bir
iç
dahil,h
yerine yerleştirilemezler.Ve Türk "Solu"d a
n
kelemu
dır.Bu
caklar
bıraka
sorunu kaldıramazlar.Sonunda da ortada
de
,ne
olur
ız
bağıms
ş,ne
bir siyase tle pazaria nan ulusal kurtulu
asında
utusu ve ülkeyi ta;tışabilir.Türk devleti bihakkın siyasi manevr
sunagibi
istediği
'nu
başarılı sayılmalıdır.Bu bağlamda Kürt Sorunu
n ---...--------'
stenile
tedir.i
rak,kit le desteğind~n yokst·n bir düzeyle özdeşleştirmek
g
Yani,bugün Kürt
Sorunu'na
sunulan
or
. - - - - - - - - -....-program a 11 evet 11 denilmesi için artık herşe~ hazırdH •• Ve_ J~urdi~tan
talan edilmekted ir.
"çözümdCi" .·'TOrk ·devletinin
ak
ur
d.
hesapları durmaktadır.B4nu söylemek, hiç bir zaman Kürt ulusu için ··
w
w
.a
rs
iv
Dil ve Kültür olanaklarının verilmesin in redd~ anlamına gelmemel i- ·
dir.Dil'in serbestçe kullanılmasına her zaman taraf olmattyız.Ve '
bunun için mücadele . verilmelidi r.Bunun gibi,radyo ve televizyon
yayı nt 'nın Kürtçe olması da dışlanacak .birşey değildir.Ancak,Türk· ·
devletinin "söylettiği" başka bir şeydir. Verilen mücadeley i kabullene.;_'
rek ve onunla masaya oturup,eve t dediği bir program değil,engelleme
siyasetidir ."Vicdan borcunu"ö demektedi r.Bir iki laf etmekle kan ve
zulümle yoğrulmuş Kürt Sorunu'nu çözecekler ini. sanıyorlar! •••
60. yıldır. Türk ."devrimc i" hareketini n üzerinde M.Kemal 'in 11 aziz
ruhU 11 • bi'r kabus .··gibi . dolaşıp durmaktadır.Her seferinde bu aziz
ruha. adak'l-ar adanarak dualar yapılmaktadır.Kuvvayi Milliye neferlerinin''lf~tia~all potinierini n altında inim inim iniatilerek katledilen
biriierce' KÜrdistanlı ,Ermeni ve Pontuslu'n un cesetlerine basa basa
aya,ğa kalkn:ıaya çalışanların girdikleri yeni yeni kı lıklar sadece
1
birer burjuva taktiklerid ir.l960 Darbesi ile DP'nin dışlanması sürecinde 11 ilerici Anayasa"nın savunucuları kimler olduysa, 71 müd halesi
de bakanlıkları doldukmak için yarışa onlar çıktılar.Meydanların ve
Üniversite lerin coşkulu sesleri darbeciler in izin ve icazeti altında
-·-·_.,_ _ _ _ _ _ _ _ tutsaklandı.Ne hesap soran oldu,ne de veren •• l980 yılında binlerce
9
g
ak
ur
d.
or
ek
devrim ci insan ahtapo t gibi yere serildi. Uiusu ve devleti kollam
a
ı".Bunc
"sallad
yine
kılıcını
Ordusu
Türk
ve kurtarm ak görevin deki
u,
unutuld
leri
!çektik
n
arımızı
Yoldaşl
.•
oldu
buz
zından,bunca zulüm tuz
ellerine
unuttu ruldu.K ürdista n talan edildi.H er şey burjuva rasyon
,esEğer
•.
alındı
altına
tim
ı.Dene
amland
çeki ler ek biçimla ndirild i ,progr
n,
kaptıra
i
kendin
seline
arının
rüzgarl
tirilen "demo krasi" ve "barış"
p
sa,gidi
bakılır
ra
çıkanla
yola
ile
ı
anlayış
"nerde akşam,orda sabah"
"adabı
bir
da
n
olmanı
teslim
ş
yor.Ho
hemen teslim olmak gereki
alar altıoa
muaşereti" vardır ••. Velhasıl,her yanından burjuva kuşatm
sı zorunlu
uyulma
ile
eri
heyetl
ve
eri
alınan hareke t,demo krasi havaril
..
olursun
"
teslim
ya
uyarsın
bir duruma sokulu yor.Te rcih:"y a
11
bir ortamd a,ne
canhıraş telaş,günübirlik çıkarların şahlandığı
"kılıflandı­
ierin
istenen
ak
yapıldığının "adının koyulması" ve yapılm
a "zorluk
oldukç
için
nun
nlmasının" çok zor olduğunu göster iyor.Bu
çıktı.
arşa
da
rı
çağrıla
"
çekildiği"de açık •• Buna bağlı olarak "Birlik
rs
iv
Bu
w
w
.a
amak­
Ama,n e için ve kimin için BIRLiK ,hiç tartışma konusu yapılm
larını
yapacak
ne
rında
varoşla
pol
tadır ..Bütün bu olup bitenle r ,metro
11
lider"le rin "tas ve tarak"larını toplam a işlemlerini hızlan­
şaşırmış
esen keyfi estiği gibi konuşmaya,hep
dırmışa benziy or\.. Keyfi
i progra mlama bulunduğu koşullan tartışmaya ve tartıştı rmaya, kendin
başladı •• Ne
aya"
"yapm
gibi
estiği
ya ve bunlar a bağlı olarak keyfi
" yok •• Ne
"yanhş
bir
ş
11
yapılmı
yanlış" bir siyasal tesbit ve ne de
11 , ne "yoldaşça güven" ,ne ____,_ ____._ ___,
şması
dayana
list
proletaryanın "entern asyona
10
g
r---- ----- -- "teori"
or
ve ne de çok "önceler i" yapılmaş olan hatalar hatırda
değii ••• Bunlar ,"sosyali stlerin 11 ve 11 devrimci lerin" ,pratikte uygulanmış
ya da denenmiş ve bu nedenler le geriye "çark edilmiş" "suçlar"ı
miyi
yürüten
ak
ur
d.
mı,yoksa,biryerlerden dayatılan program lar
mı?BeUi
değii!.. Yalan
yaşamda ve siyasette sistemli bir araç haline getirilmiş,kişiselli
k
ve çıkar had safhaya ulaşm•ş görünüyo r.Neyi kotarırsak "kar"dır ,"gekaptandır"
anlayışı;yalnız
bulunduğumuz
aşam,aya
değil,geleceğlmize .de
yerleştirilmeye
çalışılıyor •• Meydana
gelen
"terbiyes iz" davranışlara ise,bir suçlu bulmanın rahatlığı neredeyse
alışılmış bir gelenek haline getirildi. B u yapı içinde,m ücadele
ve
kurtuluş ışıkları karartılmaya,gizlenmeye,yeni yeni "teoriler "
icad
edilmeye başlandı.Ve elhak epeyce de "yol alındı"! •• Birçok "teoris-
türedi,
...)
babası
ehlikeyfl er"
etrafı mı ı ı
nasihatle ri
i le
rs
(
"akıl
iv
yen"
kapladılar ••• ·
Dünya'yı
bir baştan bir başa tutan "detant" siyasetin in "sosyagerilettiği
açıktır.Emperyalistler
daha da güçlener ek ve
pusularında bu kez saldırılarının tümünü "meşru" hale getirmek
tedirler.Yapılan ise,yukarıdan dikte edileni
savunmak ve onu kitleler
.a
lizm"i
w
w
gözünde
"meşru"laştırmaktır.Bu,Türkiye'ye
has
siyasal
değişme
değil ,burjuvaz inin dünya düzlemin deki yöntem değişikliği ,kısa
vadeli
taktikler idir.Kör ve nankör küçük-bu rjuva entellekt üelleri ve bazı
....__ _ _ _ _ _ _ _ _ "her zamanın aydınları",eskiden olduğu gibi,bu 'kez de kolları
sıvadıll
g
or
------ı
dünyelarına "dokunulmasını" ---lar.B frer bire r satın alındıfar.Kendi
etme k için; pqlis in,de vleti n ve
istem eaik leri V$1-:-~-"hasret"lerini elde
Kabule mec bur _ kaldılar .Onu n
PfP9E(3.mları
!'nln da.yattığı
blirflıvaz-i
ak
ur
d.
gönüll·ü "mtsyon~r"liğini yapmakfacfırlar~
:, §yle '<li!niliyordu-, 11 so~ya,.
.:·GörÜnen o_ ki,artak empe;yaJistler ~~Öilde- ~unun ıiiçinde .. ,"kü çük, alistl er" cı:mhıraŞ telaşa düşmüşlerdir~B,iı
ş9run bizim açımızdan da
.· ma karada bir grup" olduğumuz iç~,
önemlidir ...
w
w
.a
rs
iv
yoru mlay ama yani ar ,sos yaSosy alizm i yeni bir haya t tarzı olara k
yabancı eğilimleri taşımaya
ya1i st müc adel eye ve insan ilişkilerine
ak da,k endi burju vazi lerin in
devam edeceklerdir.Diğer bir biçim olar
hem sosy alist hare kete ve
11
sosy alist " kalemşörleri aracılığı ile
milli yetç i ve şoven ideo lojihem de Ulus al Kurtuluş Müc adel esin e
••sol u"nu n
yıllardır,Türk
edeceklerdir.işte
yi taşımaya devam
i
milli yetç duyguları
nasıl
içine sızmış olan Kadr ocu hare ketin
yoru z .. Bunu 12 Mar t•ta da
egemen kıldığını ve geliştirdiğini görü
••sol" kanadı "sos yalis tleri "
görd ük,1 2 Eylü l'de de •• Kem alist lerin
Kürt soru nuna duyarsız,sek­
öyle sine şartiandırıyor ki,bu gün hala
ışla yaklaşmaktadırlar.FKÖ'­
ter ve aşırı dere cede prag mati st anlay
bildi rirke n} Krüt lerin Ame riye "ent erna syon alist •• dayanışmalarını
ve "yor umc u"
"saldırgan"
ka vb .• yerle rle illişkilerine karşı ise
--+ --- --- juva bir düzeyde ha rek et- --olma ktan kaçınmıyorlar •• Sanki FKÖ ,bur
12
or
g
rs
iv
ak
ur
d.
, . . . . . - - - - - - - - - - . ettirilm iyor ,sanki Çözümlerinin tüm'ü
sağ değü ·ve'· e'm·prer~tiS'tlerin
"sosya listlere l• zorla qayata rak kabullendirdiği bir mOeade,le tçinde
değilmiş gibi.Filistin'cıJeki yoksul
halkın
bağımsızlık;özgürlük ve
hak mücadelesi 'ile FKÖ'n ü aynı kaba koyamazsınlz.Bunlar
ayrı
şeylerdir
ama,bütünleştirilmişlerdir.FKÖ
içindek i
"sosya Hstler"
ise,neye karşı ve ne için mücadele ettikle rinin telaş·inı her ·haller
i
ile belli eden şaşkın ördekl er gibidirl er.Söm ürgeci Irak ve Suriye
, .devlet lerinin emir ve ~UMANDASINDA bir o yana bir bu
yana
gidip gelmektedirler.Artık onları sömürgeci devletl erdeki gelişm
e.ler · yönlen dirmek tedir ve kimse onlara Arap şeyhlerinden "madd
i
yardım'' aldıkları için siz,"UL USAL KURTULUŞÇU GÜÇ.
değilsiniz"
dememektedir.Sığındıkları yerler ise "Arap Milliye
tçiliğinin kalele ...
leri "dir.
FKÖ'n ün Ankara 'da temsilciliği vardır,Türk '.'devlet erkanı"
ile
;'kardeş'!· oldUklarınJ·• ise "öpüşerek" göster. mekted
irler.Bu
yapı,Türk polis ve istihbaratıııın ilişkilerini yansıt
mıyor mu
?
Diğer ülkeler le ilişkileri de bundan geri kalır değii.
FKÖ'nün
ilişkileri ,Kürt
hareke tinden çok geridir .Kürt hareke ti Güney
Kürdis tan'da daha bağıms~z ve tarafsızdır.Peki neden FKÖ'n
ü
değil de Kürt hareke tini suçluy orlar ? Böyle bir
mantık sosyal ist
ve devrim ci mantık olamaz .Hatta demok rat mantık bile olamaz
.t=tki
menin nered~n ·kaynaklandığı ve Ulusal Kurt~luş Mücad slelerin de
dış
- - - - - - - - - - dinamiğin nasıl etken olduğu bir kez
daha ortaya çıkmaktadır.Bu13
w
w
.a
nasıl
or
g
1
sosyalist ve ulusal kurtuluşçu mücadelede adının ne olduğunu
koymak gerekir... Yine bunun gibi,şimdl saidıra hattma düşürülen
lsrail ise,bütün dünyaya dağılmış vaziyatten Ingilizierin yardımı
ile BM'Iece bir toprak parçasına yerleştirilirken,o'nu ilk tanıyan
SB oldu.Ve kimse "neden ·bunu tanıdın ? ·" demedi.Ama,aynı
SB ,Kürtlerden tek kelime söz etmiyor ,neden ? Oemekki ,sosyalist
dayanışma denilen miras ulusal sınırlara çekilmiş,çıkarlar için ve
ekonomik nedenler için ayaklar altına alınmıştır.Bugün değil,sosya­
dönemlerde
list mi·ras,çok önceleri ve sosyalizmin "şaha kalk'tağı"
emperyalizm e ve burjuvaziya peşkeş çekildi •• Bu kötü gelenek o
zamandan beri sürüyor•• O zaman,Orta-doğo'da bir Kürt devleti
yapılan hesaplara şimdilik uymuyor.istediğiniz kadar enternasyona l
olunuz ve slogan atınız,'ikomünistliğiniz" de dahil,hiç bir işe
dayanışma
dayanışma,enternasyonalist
yaramayacaktır •• Soşyal ist
maddi bi_r olgudur.Prat ik olarak g9rünmek zorundadır.Pazarlıklara
konu OLAMAZ~Böyle olursa biz.sosyalistl erle burjuvazi ar~mdaki
·
"kalın hattı" da görürüz..
rs
iv
ak
ur
d.
nı.ın·
.a
( ... )
w
w
Ezilen ve sömürülen halkların mücadeleleri ne sahip çıkmak,destek
vermek başlıbaşına bir anlayış sorunudur.De vrimci olmanın,sosyalist
olmanın mantığı ile ilgilidir.Eğer,sÇ>syalit bir örgüt kendi ülkesinde
devrim yapmak için yola çıkmışsa,anlayışını ve enternasyona list
dayanışmasını kendi burjuvazisi 'nden çok farklı biçimde sergilemeli-----------~
14
or
g
_/
d.ir.Yo ksa,bu rjuvazi sinin
olmasa gereki r ..
arkasında
siyase t yapmaK
,.
sos~alistlerin
işi
ur
d.
Dünya sosyalist hareketine ve dolayısıyla diğer ülkeler sosyali
st
hareke tlerine bulaşan olumsuzluklar,öyle bir yere geldi ki,devr
imci
mirasın ve geleneklerin reddi düzeyine ulaştı.
Biz,sos yalist hareke tin dayanışmasının bir bütünlü k gösterm
esi
inan ı yoruz.S osyalis tler ,gelene klerini ve dayanışma alış­
kanlıklarını nesilde n nesile aktara rak ve zenginl
eştirerek sürdür ürler.bun lar deform e edilmiş ve burjuva zi ile uzlaşma düzeyin
e gelmişse,hele hele,so syalizm ezilen ulusların bağımsı
zlık, özgürlü k ve
sosyali zm
mücad elelerin in
yanında
değilse,bu
artık,sosyalizmin
deform asyonu dur .Bugün yaşayan sosyali zm bu tür bir deform
asyonun kurbanı olmuştur.neredeyse bir "mefta " ya döndür ülmek
istenmekte dir .U ygulam adaki yanlışlar ve yapılamayanlar ,sosyal izme
mal
edi 1mekted i r .Bugün
SSCB' de
başlatılan
"yeni den · yapılanma "ve
"açıklık"
uygulamaları ,sosyal izmi
deform asyond an
kurtar abilir
mi?Biz ,buna inanmıyoruz •• Çünkü,yıllardır benimsenmiş bir dış
siyase tin değiştirilmesi gereki yor.Em peryal istler bu uygula malara
"gerçek" reform lar gözü ile bakıyorlar.Emperyalistlerin dayattı
kları
rasyon-elleri kabulle nerek ve onların dayatmaları dışında
hiçbir
şeyi kabul etmeye rek sosyali zmin yerli yerine
oturtulması mümkü n
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ olmayacaktır ••
w
w
.a
rs
iv
ak
gerektiğine
15
or
g
ur
d.
Söz gelimi,istenildiği kadar "banş ve demokrasi" nutukları atılmıŞ
olsi.m;Orta-Doğu'da Kürt Sorunu çözümleomed en barış ve demokrasi
gerekir.SömürgecU~ri
olamaz.Sömü rgecilerin ortadan kaldırılması
ekonomik
e
sömürgeciler
••
iz
getiremezsin
bunları
destekleyere k
11
•• Bugün
rulamaz
demokrasi"ku
ve
barış
destek vererek,silah satarak
ile
silahları
Sovyet
Kürtler
yerlerinde
Kürdistan'da sivil barınma
irler.Ve
büyümekted
görerek
bunları
katledilmektedir.Çocuklarımız
bunun ne sosyalizm ve ne de barış olmadığını da biliyorlar••
Kürdistan Ulusal kurtuluş Mücadelesi boyutve "denge" leri zorlamaktadı r.Bu "denge" leri bozabilecek
nedenle biz,uluslararası "dayanışma'nın da Kürt
durumdadır.Bu
hareketinin bağımsızlığı için olmadığını · biliyoruz.Sad ece "denge"ler
ve bazı hesaplar için kullanılan bir oyun olduğuna inanıyoruz.Çünkü
Orta-Doğu'da bağımsız bir Kürt devleti şimdilik "kimse"nin işine
gelmemekted ir •. Biz emperyalistle rden gelen "protesto" seslerinin
Kürt ulusunun kurtuluşuna yarayacağı na inan mı yoruz. Eğer buna
"kamu oyu" deniliyorsa,b izim yanıtımız kesinlikle hayır olacaktır ..
Çünkü emperyalistle r bir oyun peşindedirler .Bunu görmemek için
"kör" ve "sağır" olmak gerekir.Biz,e mperyalist ve sömürgeciler in
kimliklerini çok iyi bilmekteyiz.T arimiz onlarla ilgili çok "anı"
insanımızı
taşımaktadır.Dönek ve hayin pusuların içinde binlerce
kurban atmişiz.Kalleşliklerin ve siyaset bezirganlarının her türlü
_ _ _ _ _ ___,
oyunlarını biliyoruz ve bunlar karşısında "pişmiş"iz.Bizim,uluslararası _ _ _ _
Orta-doğu'da
ak
Bugün
16
--
w
w
.a
rs
iv
lanmıştır
or
g
ı----------- kamu
w
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
oyu,dayanışma v~ destek dediğimiz,herşeyden önce kendisin
i
sosyalis t,ulusal kurtuluşçuların dostu,ittifakçısı olarak adlandıran
güçlerd ir.Ama, bunlard an hiç ses çıkmıyor. Elbette ki,Kürt ulusunun
da bunlara karşı tepkisi günden güne çoğalmaktadır-ve Ulusal,
Kurtuluş Mücade lemizin iç konumunda sosyalis tlerin dezavant
ajı.
oluşmaktadır.Uiuslararasında "barış" havarisi olan bugünün
SSCB.
ve diğer "sosyal ist" devletler,Orta-Doğu için seçtikle ri "detant ".
siyaseti ve empery alist .rasyon eller dışında hiç bir uygulamayı
kabullenmemektedirler.Ayrıca,bölgede sömürg ecilerle
birlikte görünerek,o nlara destek sağlamaktadırlar.Ama,şunu iyice bilmaliy iz
ki,Orta-Doğu'da barış Kürt ulusunun özgürlüğü
ve Kürdistan'ın
bağımsızlığından
geçmek tedir.Bu nu Sovyetl er birliği de bilmek
zorundadır.Bunun zamanı gelmiş ve geçmek tedir •• Bu nedenle
,bugün
gündemde olan "barış" manevraları "ulusal siyaset" anlamına
gelmek tedir.Bu nun başka da izahı yoktur .Sosyalizmi ulusal çıkarlar
temelin de düşünenler ve· uygulay anlar,K ürtlerin ' bağımsızlık ve
özgürlü k uğruna verdikle ri mücadelede başka yöntem lere başvurma­
Ianna da ses çıkarmamalıdırlar!.Ancak durum tersined ir;bugün
pro-sov yet gruplar Kürt hareket ine "çamur atmak" tan geri du_rm(f;.. '
yorlar.Ayrıca, Kürt hareket i üzerinde "hak" da iddia ediyorla r.bunların Kürdista n· Ulus.al Kurtuluş Mücade lesi ve onun
genel siyasi
durumu üzerinde söz söyleme ye hiç "hak"ları yoktur •..
Bugün 'Türk Devleti de Orta-doğu siyaseti ne direkt girmiş
du-
17
or
g
deaşımı bu siya si manevranın için
rumdadır ve KÜr t Soru nu'n a yakl
set
siya
uvaz isi kend isine göre akılcı bir
ak
ur
d.
dir.B u anla mda Türk burj
11
hare keti "de köşeye sıkışmıştır.A­
sürd ürm ekte dir ve Türk prol etar ya
lik
ve b~~unadır. Kısa vade li ve gün übir
m~ "iyi_ niyet~' gös teril erid ir
da
ısın
va siya sal part ileri ni terc ihle r karş
kazanımlar elde etm ek,b urju
eri
ve Türk ordu su'n u "bazı" şeyl
. bırakarak kend ine güd ümlü kılmak
ürdi stan 'da da gerç ek sosy alist
kab ullen mey e zorlamaktır! •• Fak at,K
ci pazariıkiara hayır diye bilm e
ve yurt seve r güç ler vardır ve söm ürge
enle burj uvaz inin siya si prog racesa retin e sahiptirler.Ayrıca,bu ned
cak kada r
bell idir- güç lerin oyunlarını boza
mına yata cak -bu
"sol "cul ar ve
sıkışan
köşeye
güç lü ve yete nek lidir .Tür k · devleti,
e ve susma
yandaşlarının herşeyi kabu llenm
onların Kür dist an'd aki
day atra bu tür programları
düz eyle rini çok iyi kavramış ve onla
rs
iv
maktadır.
-çık
çıkaracaktır ..
böy le
w
dev letin in
w
Türk
18 .
w
çıkacaktır
.a
ede bilir ,am a uzun vadede
Türk devl eti geçıcı başarılar elde
llar
in içind e bulundukları koşu
bunu götü rme si olanaksızdır.Kürtler
rı
onla
erek
ettir
da
eder ek ya
ned eniy le ve duygularına hita p
e
(!)il
ket
hare
bir
i
olar ak gös terd ikler
kullanacaktarım ve "teh like "
e
içind
ek
tirm
şler
ade leyi özde
Kuzey Kür dist an'd aki siya sal müc
nda
yakı
cılkı
ın
set anlayışların
büyü k çaba sarf etm ekte dir .. Bu siya
tarih bir kez daha bizi haklı
ve
bile
adı
maya başl
"ser bes t"ha reke t
etm esin in
bir
nede ni
-- -- -r -- -- -- --
rg
ku
rd
.o
de,Kuzey Kürdistan' daki mücadelen in gerek "askeri \le gerekse
kitlesel olarak Güney Kürdistan' daki mücadeley e yarrum. edecek
boyt.ıtta olmamasındandır.Ama,Kuzey Kürdistan Hareketi boyutlana caktır ve ulusal kurtuluşçu güçlere yardım ".başkaların'"ndan değil,
bizzat ulusal kurtuluşçu güçlerden olacaktır.Güney Kürdistan'd al<i ~
mücadelen in çaresizliği burada yatmaktadır •••Her zaman "iki ateş
arasında"
kalınmaktadır •• Kuzey
Kürdistan' daki mücadele örgütlü
olsa ve gerçekten tehlike arzetse,Tü rk devleti Kürtlere karşı "iyi
niyet"göst erilerinde b~lunmaidı~·
..,.
·
( )
...
w
w
w
.a
rs
i
va
Bugün mazlum bir ulusun yokedilmes ine karşı ağızların neden
böylesine bantlandığını rahatlıkla görüyoruz.Suskunlukları sadece
Kürdis.tanl a ilgilidir.Örneğin Filistin Sorunu'nda hep bir ağızdan
lsrail'i kınamaktadırlar •. Güney Afrika'da olanlara karşı Avrupa'da
onbinlerce insan sokaklara dökülmekt edir.Nikara gua için alabildiği­
ne yardım kampanyaları yapıldı ve haien yapılmaktadır •• Bunlar
gibi birçok konuda kıyametler koparılmaktadır ... Biz,elbette ki,bu ça~
baları içtenlikle karşılıyoruz.Fakat,gözleri önünd~... katl.eç!i!.en .Kürt
ulusu için ses~iz kalmanın,yapılanlara ortak c,olma anlamına geldiği
açık değil mi? Yoksa sözünü ettiğimiz kamuoyu kendi devletterin in
arkasına ve onun çıkarları için gizleniyor mu? Türkiye de bile
Filistin için 30 bin insan protesto ( !) mitingine katıldı .. Neden,S.OOO
..__ _ _ _ _ _ _ _ _ insanın gaz bombaları ile katiedildiği HALEPÇE için birşey olmadı?
19
va
ku
rd
.o
rg
'L kınadı.Hani ------------ı
Olam az,çü nkü,T ürk devle ti göste rmeli k de olsa israii
h at 1 a r "la
ı n
sosya listler in h e_d e f i ile burjuv azinin ki "k a 1
birbir i nden ayrıt ı yordu?
M.A.B irand ve benze rlerin i
"ak ı 1 1 ı ca"
. Türk burjuvazisi
ve siz de s o s bhay a çıkarıp,Kürt Sorunu 'na bir çerçeve çiziyo r
yapab ilirsiBunu
...
ya 1 i st " olarak bu "mind erde" dövüşüyorsunuz!
z .. Oisa
olama
m
z
i
1
sosy a
niz,ama,adı ne d e m o k ra s i ne de
olsa," B i ra n d çı 1 ı k" olur.
'ndan bahse denSosya list olduklarını iddia eden ve insan Hakları
ine karışmıştır ••
birbir
ar
1
r
ı
n
ı
s
daki
lerle kendi burjuvaları arasın
yapm aktan kayBu,ke ndi burjuvalarının arkasına sığınarak siyas et
naklanmaktadır.
ız,ülke­
yanda n,"so syalis t" ve "kom ünist " partil er kuracaksın
yana
bir
'nı
Hakkı
Tayin
niz de ise,K ürt Ulusunun Kendi Kade rini
nları
Başka
l
Gene
iniz!
eceks
bırakalım,azınlıklardan dahi söz etmey
i
n
i
r
e
1
1
i
d
alıp,"
ele
bunu
olara k
so r un "
"i ç
nız,
lere
yer
uğu
bulund
konuŞsunlar,bunların
••. " diyec ekler •. Sosya lizm'i n
vb
.n
ü
s
1
ü
r
ötü
g
m
ı
y at ı r
erdir söylediğiniz
genel durum u ve ideolo jik tezler i ile ilgili, senel
ğunuz "değişme­
ve bundan dolayı herke si bombardıman altında, tuttu
koym ak zor
adını
ise,"h emen cecik uyacaksınız (!) Bunun
lere"
tümü ile k e n d i - - - - - - - - - - - - '
olacaktır.. Adı "sosy alist" ~lan d e r g i 1 ~ r ,
20
w
w
w
.a
rs
i
Diğer
or
g
,..-" -"'\ "--- ---- - öTgüt
~faaliye.tlerint
v~' anlayışlerını ·sergileyecek,Kürctistan· Sorun
u
''efen dim ;
şartlflr elver mlyor " ,"burj uvazi şimdi bu
kadar
istiyor;bakınız bizler de .buraya kadar geldi
k" denile cek .. Size sormaz
lar mı ,peki ne zaman şarUarınız el verecek? Kürdi
stan mese lesr ne
zamana . kadar sizin menfaatları·nız için kullan
ılacak~· punuda mı
Türk burjuvazisi bilir, ! •..
( }"
d.
için
ur
...
w
w
w
.a
rs
iv
ak
Etrafımızda
gelişen
olayla r ,egemen ulus ,devr imcf-d emok rat
harek etleri ,Avru pa kemu oyu," sQsya list"
devle tlerin ".duru mu
ve
mücadeJemize yaklaşımları bilinm ekted ir •• Kürdi stan'
'uıüsal Kurtuluş
Mpcadelesi 'nin Içinde bulunduğu ·duru m ve koşulları
da bilinm ektedir•• Üikem iz v.e 1ü1't.ıSumuz ağır bir baskı ve katlia m
ile karşı k~rşıyadır •• Düny a'dak i
"de tan t"
ve
"em per yali st
r as y o n e 1 1 e r 11
için ferya t edilen "barış" ,"dem okras i" ve
dayatılan "birli k" çağrıları,bizim payım
ıza ·birşey verm eyece ktir •••
Dost olanları müca delem ize deste k vermeye. ve dayan
ışmaya, çağıra­
lım -ki,bu nu yapıyoruz ve yapmalıyız-, ancak ,bizim
k u' r t uJ.u ş,u­
m uz kendi mizle ilgilid ir •• Biz bunu bilinceçıkarmal
ıyız.Bizim kurtu luşumuzl.ı
kimse nin planlamasına ve programlamasına bırak
ma­
malı yız(!) K ü r d i s t a n
O 1u s a 1 K u r t u 1u ş M ü c a d e 1 e s i ' n i n amaç ve çıkarları uğruna adımlarımızı
atmalıyız~Böylesi bir "kör döğüşünün" iÇinde yolumuzu buhria
lıyız.
Bunun için ., . ,
,_____ ___ ___ __ de,ulusal kurtuluş müca delem
iz tarihi nde çok örnek var •• Bu deney ler
21
or
g
22 --
Kürd istan 'dak i
hare ket
olamıyor.Yalnız· uluslararası
w
caydırıcı
Güney
w
Neden
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
r çokt ur ..En yakın olanı
· bi,zim akhmızt b.aş1mıza getir ecek . kada
.kaldığımızı hep birlik te
,, HAL EPÇ E KATLIAMI'd!r.Yalnız bavımıza
davranrpaktadırlar •• HAL EP.· görd ük.S ömü rgec iler yine isted ikler i gibi
bombal~rı ile Kürd istan •a
. ÇE'n in hemen ardından. Irak yine gaz
bas etme k için herşeyi yaptı.
saldırdı. Türk d«Wleti de bunu ört
z k~lacağımız açık.Her­
Yeni den yalnız kaldık.Daha birço k kere yalnı
r.Bun un gizlis i saklısı kalmadı.
şey gözl erim izin önünde cere yan ediyo
et üret ti ve sömü rgeKürt Hare keti tarih boyunca hep SAF siyas
her zaman böyle devam
cile'r bundan ·çok yararlandılar.Ama, bu,
ş ey e
istan 'da h er
etmez ve etme yece ktir.B ugün Güney Kürd
koya karşı
işe
diren
kted ir. Ve Irak
rağmen direniş devam etme
da
r.Ora
ktadı
rı:na
saldı
sivil mevz ilere
mamaktadır.Bunun için de hep
a­
çıkm
sesi
anın
Düny
r.
veril en müca dele ya 1 n ı z baş ı n ad ı
Irak
ı tmamalı d ı r.
n·ı
ya
'
bizf
ses
ç
birka
maktadır.Kısık
n,
larke
çaba
aya
tlam
· soyu
. sömü rgec i devle ti ,sivil halkı pe~mergeden
akyapm
sıyla
fazla
i
gelen
Türk devle ti de,buna yardım için elind en,
iler;peşmerge•nin gücünü
rgec
sömü
diğer
ve
ti
devle
tadır.Çünkü,Türk
r •. Peşmerge dayanaksız
Kürt halkından aldiğını çok iyi bilm ekte dirle
Bu anlamı ile Türk devle ti
kalınca,uzun vadede ayak ta duramaz.
tır.
··sadd~m 'ıfl' · Ktirôuğu sena ryo'y a ortak
bu
iliŞkileri
duru mlar
karşısında
kullanamadığı
için ---ı--------ı
rd
.o
rg
*
J
w
w
.a
rs
iv
a
ku
- - - - - - - - - - mi? Diplomasiyi çalıştıramadığı ıçın mi? HAYlR. Ar.tık,Kürt hareketi
kırsal .. kesim~n~' ·çıkarak,sömürgecilerin
ana kaynakların~
yönelen eylemleri· de birlikte _örgütlendirm elidir.Bu strateji O'nu
tehdit unsuru haline getirecek,kırsal kesimdeki hareket için de
güvence olacaktır ••.istedikleri zaman. pir ulusu yerinden söküp
saga-sola dağıtamı.yacaklardır •• Hem 75 ,yenilgisi,h~m de son geliş­
meler,Kuzey Kü,rdistan'ın da uzun vade de,c i d d i· ve güç 1 ü
o 1 a r a k örgütlendirilr oesini ve bununla birlikte Kürt hareketinin
merkezi bir otoriteye kavuşturulması zorunluluğunu gün gibi dayatmıştır ••G ün ey
K ür d i st an ' a
·n efe s
a 1 d ı rm ak
da b u
y o 1 da n geç i y or. Bunun dışındaki yaklaşım v~
öneriler gerçek dışıdır •• Bizim açımızdan .,baı:ış,demokrasi,birlik,da~
yanışma,bunların hepsi gerekli ve önemlidir. A ma, U 1 u s u m uzun
özgür 1 ü ğ ü
ve
ü 1 k e m iz ·ı n
b a ğ·ı ·m s ı z 1 ı ğı
daha da önemlid ir ••
23
rd
.o
rg
olanlarıdır.
rs
iv
a
geldi kten sonra
ku
çok ciddi sorun lar oldu~u,bun­
Cezaev.l.erindeki inşanların .sağlıkları. ile ilgili
K.,~çınılarak,koşullar ağırla§tırıla­
ların zamanında teday i edilmiyerek:teşhisteı:.
incilerin sağlıklarıyla oyna mak
rak derinl-eştirildiği bilinm ekted ir.Tu tuklu dev.~i
fiiğini korurnaktadır.
teme l bir cezaevi politikası olara k halen günce
noktası na ,saka t lı k aş~ması na
Bunr arı n kamu:...oyuna yansıyanları ,iş artı k ölüm
1
24
w
w
.a
iliriz. :
Söz konusu ett1ğimiz poHti.ka~ı ~öyle özet liyeb
dir.
1-Tutukluların sağlik muay enele ri geçiŞtirilmekte
mesine yol açılmaktadır.
geliş
lığın
hasta
ve
akta
lanm
2-Yanlış tedav i uygu
ir.
3-Tedavi olması enge llenm ekte, gecik tirilm ekted
ölen Eşref Tursu n ·süre kli
Örneğin,Diyarbakır ·cezaevinde 88 yılı kışında
olmasına rağmen hastalığı teşhis
revire ve hasta hane ye çıkmasına ve muay ene
so ay "ro m at i z m a ve
edilm edi ve yanlış tedav i uygulandı.Eşref 6
a
ların
kayıt
rt1ir
ve
oyalandı.(Hastahane
teşhisleriyle
ğu ka 1 g ı n 1 ı ğı
raAnka
Eşref'in Kan Kans eri olduğu ve
bakılmalıdır) Son i:<i ay önces inde ise
i
f hasta hane ye kaldırıldığının ikinc
LEşre
edild
ya nakle dilme si gerektiği tesbi t
ayında öldü ••
bir
g
Diyarbakır
·~·,
olaydır.Celalettin Delibaş
or
Şimdi verecegımız örnek ise,benzer yanl.arı olan
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
Cezaevinde mide ve bağırsakl~rından sürekli şikayetçi olarak
revir
ve As.Has tahane ye çıkmıştır.Burada yapılan muaye ne,film ve
tahlille r sonucu nda Celale ttin'e,' 't ur p· gibi
o 1 d u ği u ,b ir ·ş ey i ·o 1 ma d ı ğı · söylenmiştir.Delibaş'ın bu arada tüberkü loz tedavis
i geçirdiği ve şikayetlerinin
bUf'!l,lnla ilgili olabileceği söylenm.iştir.Delibaş'a konan teşhis
.ve .yapılan tedavi
ile ilgili olarak revir ve hastahane dosyaları incelenrnelidi
r.Delibaş,Eskişehir
Cezaevine nakled ildikten sonra ise şikay~tleri artmış ve burada
da revir ve
hastahane kontro llerine çı~mıştır.EskişE:lhir Devlet Hastahanesi
'nde uzun gel-git
ve sürünc emede n sonra varılan teşhis,Delibaş'ın bağırsaklarını
n ileri derece de
çürümüş olduğudur.Tedavisinin Eskişehir'de mümkü
n olmadığı ve Ankara 'ya
sevki
gerektiği
belirlenmiştir .işin
ilginç
yanı ,doktorların," te ş h i s i n
çok
geç
yapılmış
olduğunu,hastalığın
çok
uzun
zama n da n b er i var o 1 up epey c e i 1 er 1 e d
i ği n i " belirle meleri dir.Yan i Diyarbakır Cezaevinde,As.Hastahane tabiple ri tutuklu
ya "tur p
g i b isi n ,bi r
ş ey i n
yok 11 dedikle ri anda o,aslında ileri derece de
hastalıklıdır.Delibaş'a yapılan bu teşhisten sonra nakil
işlemleri tam iki ay
gecikmiştir.Şu anda Ankara MerkezKapalı Cezaev
inde·dir.Oysa,hastahanede sürek_li doktor gözetim i altında bulunması çıerekmektedir.AI')!<ara'ya
acil
s~vke~ilen
Celale ttin orada cezaevi koşullarında beklet ilmekte dir.Ust elik
gerekçesı,Eskışe­
hir'de konan teşhisin doğru olup olmadığını anlama k için,ha
ziran ayında film
çekilm esi için gün verilı:nesidir." G er e k 1 i
ta h 1 i 1 1 er
yap ı 1 d ı kt an
son r a ,y ani
ar adan
ay ı ar
geç t i k t en
s o !' ,r. a
a nc ak
t e d av i y e
b aş ı a n a c a k t ı r . 11
Bu arada Gelalettın ın
25
g
i.~S:tHemez hale geleb ilir •. -'
hastalığı
..tedav , ' ,.._
..
rını teda~i etmeyecek,ezdı ra-··
Böt:ün bu yapılanla,rın anle,mı,insanları ,hutalıkhi
olduğu açık değil midlr .Türrak,yavaş yavaş ölüme gQılcSermek,sakat bırakmak
politikasının cezaevlerine 1yansı­
kiye' de zaten önem li bir. probl em olan sağrık
ması ise daha katı ve actmasızdır.
.::;\
ak
ur
d.
or
;
lu.
Eskişehir c~zaevinden bir grup devri mci tutuk
24
NiS AN
rs
iv
*
,BÜ YÜK
ER ME NI
.a
YlL DÖ NÜ MÜ
26
w
w
Tarih ,hiçb ir Zı;iman,zalimlerden yana ve
tek yıanlı gelişmez; Ezen lerle ezile nlerin ,
,birb irine . karşı
zalim lerin
mazlurrılarla
aniatı r.
eri
delel
müca
oldukları
vermiş
Parti Bildi risi/9
KA TL iAM I'N IN
DO LAY lSlY LA
ki, her işgal ve imha ,baskı ve
s'ü re doğ uş
. zulüm y e n i d e n
1
c i nin ebes idir •••
varlık
bakılsın,
bakılırsa
Nere sinde n
Bundandır
onun uzantısı olan TC; tarihe,
insanlığa ve dünya'ya karşı önemli s uç1 ar'
işlemişlerdir •• Hiç
kuşku , yok · ki,
işledikleri
en
önemli
suçların
başında
ERMENi KATLIAM ! gelmekte dir .. Bu 'katliamın
kuşaktan
kuşağa
aktarırması
ve
anılması,
tarihe ve insanlığa karşı bir
VEFA BORCU' dur.
Ermenile r de,
Osmanlı
imparatorluğu··
bünyesin de, ekono'mi k, siyaset''
kültürel .
olarak gelişkin bir ulus konumun da bulunuyorlar ve Alman Emperya listleri 'ninDoğu'ya
açılma planları 'nın önünde ciddi bir tehdit
olarak duruyorlardı. Hem ittihat ve Terak- ·
ki' nin "Büyük Türkiye" h~yalleri, hem de
"Doğu.'ya
açılma
karşısında · cic!di
bir.
tehdit'in "
ortadan
kaldırılması
istekleri
birleşti..
Emperya listlerin · tahrikler i
ile,
devlet ajanları, fanatik din adamlarının
provakasyonları
sonucu,
ordu
birlikleri ,
jandarma ve
Hamidiye
Alayları 'nın
da
katılımıyla, 1890'dan 1909'a kadar süren
!.ERMEN i KATLiAMI'nı tamamladılar .•
rs
iv
a
19.yüzyılın sonlarına doğru, . ittihat ve
Terakki adlı partide ifadesini bulan, Osmanlı
siyasal örgütlenm esinde olgunlaşan katli:amcı
niteliktir . Ki,daha sonra bu yapıy.ı
TC devrelara k sürdürmüştür.
rd
.o
rg
ve
kavuşamamıştır.
w
w
.a
Osmanlı imparatorluğu bünyesin de çeşitli
ulusal
nitelikli
başkaldırı 'lar
meydana
gelmiş, baskı ,zulüm
ve katliamla ra karşı
birçok
ulus
bağımsızlığına
kavuşmuştur.
Bağımsızlığına kavuşan uluslar imparato rluk
bünyesin den ayrılmışlardır. TC, devraldığı
Osmanlı'nın tümüne sahip olma hayaline
ve
ku
ne(j~pi ',işgal ve imha olan Osmanlı impara-
torTuğu
ERMENI KATLiAM !, yeni TC 'nin (1923)
kadar
devam
etmiş,
1937
DERSiM
KÜRT
DiRENM ESi 'ne
kadar
sürdürülmüştür.
S EVRE'de tamamla nan
ERMENi KATLiAM I'nda asla unutulma yacak
kesit,191 5-1917 yıllarında yapılan II.BÜYÜK
ERMENi KATLIAMI'dır.1 ,5 milyon Ermeni katIedilmiştir, yüzbinler ce Ermeni , emperya list
27
kurulmasına
yana te'~·edaih etmemiş,
dünya 'ya
. say'ü~.ır J:ti'reıime ile de bunu
hız ve
rı
aldıkla
en
anlatmıŞtır~.ı<emalizm'd
un
ulusun
i
Ermen
m·
mazlu
ilham la kirleti len
tanlı
Kürdis
biz
mücad elesin i,
~:figü.r.lpk
sosya listler ve yurtse verler :olara k ortak
kabul ediyorı.;z. Ve sömür geci TC
bir acı
dön.üştürmekten
ve işbirlikçilerinden
soruyo ruz.
28
w
w
.a
· Kürdis tan'da gelişen Ulusal ve Toplum sal
Kurtuluş Mücad elesi' nin önünde ,seksiy on lar
üreter ek duran ve öznel niyetl eri· ne olursa
olsun, nesnel olarak b ö 1 ücü konum una
pratik .· · 'C.Iefalarca"sol"u nu
Türk
düşen
bağımsız
halkı,
stan
tekzip etmiştir .Kürdi
ini · her
irades
ve
istek
ve özgür yaşama
eylem e
bunu
ve
miş
belirt
altında
koşul
bu
katliamın
hesabını
Görev , ülkesi nden zorla koparılıp atılmış
ve dağınık yaşayan Ermen i kardeşlerimizin
daha güçlü olmak
karşı
düşmana
aynı
uş Mücad elesi 'nkurtul
Ulusal
an
için,K ürdist
rs
iv
a
. Bugün Ermen i katliamı TC. tarafından
red ve . inkar edilme ktedir .Bu red ve inkar
siyase ti, Ünive rsite ve basın tarfından da
destek lenme ktedi r .•
Halkla r arasında entern asyon alist dayai
nışmanın gerçekleştirilmesi yolund a· öneml
karşı
u'na
biryer teşkil eden Ermen i Sorun
Egeme n ulus sol u ise, suskun dur, dönek tir.
rd
.o
rg
.
ku
.
amaçl ar uğruna ittiha t ve Terak ki tarafından
binler ce
kaçab,iJen
yak ıl m ış •.. katl i am' dan
Ermen i ise, vatansızliğa •. mahku m edilmiş;
_canlarını kurtar mak için,· dilini ve töresi ni
mülte ci ·olara k
Ülkele rde
bilme dikler i
yaşama zorund a bırakılmışlardır •• :"'
de yerler ini
almalarıdır.
Kürdistan'ın
parçalanrnıtlığı
topyek un bir
devam
imha
etmek tedir. Kürdis tan,
Bağımsız.birleşik,
karşıyadır.
karşı
ile
dem ok rat i k ve sosya list bir Kürdis tan' ı n
mücad elesin de, tOm ulusal ve
·.kurulması
sosya list siyasa l güçler in TEK BIR. TAAR RUZ CEPHESi 'nde birleşmeleri gerek mekte dir. Unutulmamalıdır ki, düşmana vurula cak
or
g
NIN
KATLiAM GÜNÜDÜ R ••
24 NISAN BÜYÜK ERMENi KATLiAM INI
UNUTMA !
KAHROL SUN SÖMÜRGECi TC.DEV LETi..
24 NiSAN, BÜYÜK ERMENi KATLiA M!'NIN YILDÖN ÜMÜDÜR , ERMENi HALKI'
YAŞASlN, ERMENi VE KÜRT HALKLA RININ BiRLiK VE DAYANIŞMASI.
ak
ur
1989
KÜRDIST AN KURTULUŞ PARTiSi (rızgari)
POLiT
BÜROSU
rs
iv
*
Büyük sömürge tekeli Do.~u
Şirketi 1806 yılında Bağdat~
ta hir ~ubc açtığı zaman. Kürdistan kavramı. uluslararası politikada tıcmen hemen geçmiyorrlu
denebilir.
.a
Him
w
N isan
İngiliz sömürgeciliğinin Bağ­
daı'a girişini. Çarlık Rusy.ısı'nın
w
27
d.
en önemli darbe, mücadele alanında ve
orada savaşantarla birlikten geçer.
Bu
mücadelede karamsarlığın ve .tereddü t'ün
yeri yoktur. Saflarımızı birleştirelim ••
Ermenistan ve Kürdistan üzerin-
sıcak dender 'e
~imlcri izledi.
den
inme giri-
Esascn. 19. yüzyılda, Osmanlı
toprakbın üzerinde sürdürülen
kavganın başlıca tarafları Çarlık
Rusyası ile Ingiliz sömürgeciliği
idi. Buna yüzyılın sonlarında sömürgclerden pay alma savaşına
giren Alman emperyalizmi de
eklendi.
Çağda~ K~rdistan tarihi, Çarlık
Rusyusı .ile Ingiliz sömürgeciliği­
nin paylaşım mücadelesi içinde
şekillendi. Sonuçta, ingiliz sö-
mürgeı..:iliğinin askıda kalan sorunlurıııın çözümü için sürdürü-
len Türk - Yunan Savaşı'ndan
sonra. Kürdisuın. İngiliz sömür29
*
Taripin gündemine giren Kürt
halkılun mücadelesi, bütün bir
tarihsel süreç boyunca emperyalizmin çıkarlan ile çatıştı. Ve
Kürt halkının mücadelesi bütün
bir tarihsel süreç boyunca emperyalizmin çıkarları için en kanlı.
en vdhşi yöntemlerle boğuldu.·
Lozan'da uluslararası diplomasinin pazarlık malzemesi olarak ·
w
w
manlı topraklarına girişinin kanlı
30
or
g
başında boğazlanan Kürt
halkının mücadelesi, Mehabat~
masa
d.
ta, ABD ve ingiltere'nin İran pol.itikası. için darağacına çekildi,·
İran - Irak savaşı nedeni ile
Kürtler her zaman tartışmaların
merkezin~e durdular. Ve her zaman, bir pazarlık malzemesi olarak kullanıldılar. Bu pazarlıkla­
rın kahwıı yoksul Kürt halkı sı­
nırlarda ölerek. kamplarda sürünerek, kimyevi silahlarla topyekün imha edilerek çekti. Halen
bu kahrı çekiyor!.
Bu gün. gene, bütün boyutları
ile Kürtler pazarlık masalarında­
dırlar. Burjuvdli için bölgede yatırımın garantisi siyasi istikrardır.
Bunu açıkça beyan ediyor. Hemen ardından AET ülkelerinin
talepleri geliyor. Esasen 1C .
Cumhurbaşkanı düzeyinde komünist partisinin legalleşmesi
için Batı'ya teminat vermişti.
Şimdi aynı teminat, değişik boyutlarıyla Kürtler için isteniyor.
Kürt sorunu. emperyalizmin
ak
ur
yü~·ı: koruyuculuğu altında Haşi­
mi Mo11ar~·i.si ıahıa oturtuldu.
19. Yüzyılın sonlarında kıtasına
sığınanıa~ ~aşlayan Alman emperyalizmi. Ingiliz sömürgecili!i
ve Çarlık Rusyası'nın paylaştıgı
Asya topraklarına açılma P,Oiitikasını uygulamaya başladı. Istanbul' u Ermenistan ve Kürdistan'a
bağlayacak olan tren yolu projesi,
Çarlık Rusydsı'nın sert protestosuna çarpıp. geri düşerken. Berlin'i Bağdat'abağlayan proje Alman tekelleri tarafından yürürlüğe konuldu.
Alman emperyalizminin Os-
iv
Ingiliz sömürgeciligi. 1806 yı­
lında. hir sömürge tekeli ile girdiği B;ığdat'a. Türk - Yunan Sava~ından sonra Mandater devlet
olarak yerleşti. Mahmud Serzenci'nin önderliğin~e sürdürülen
ulusal direnişler, Ingiliz Kraliyel
Ha\'a Ku' vetleri'nin uçakları ile
kınldıktan sonra. majestelerinin
ise, Ermeni halkı ö<le·
di. Dogrudan dogruya Alman
empetyalizminin yayılma politikasının bir ürünü olan Turu11 i~e­
olojisinin militan gücü inihat ve
Terakki hükümetinin paşalara,
Alman emperyalizmine Asya'qın
yolunr açmak için Ermenistan'ı
.
ezip geçtiler.
Birinci Emperyalist Paylaşim
Sava~ı. böylece, Ermenistan sorununu kan içinde çö:.erek, günümüze. kadar süregelen Kürdistan
sorununu da kilitleyip, tarihin
gündemine soktu!
tluur;,ısını
rs
ola-
.a
geciliğinin çıkarlarına uyarlı
r'!k biılünüp parçalandı.
iv
rs
.a
w
w
w
g
rarası proletarya hareketinin enternasyonal destek ve dayanışma­
sına ihtiyacı vardır. Emperyalizmin politik ve diplomatik manev
rdJarının alternatifi. ulusal kurtuluş hareketlerinin ve uluslararası
proletarya hareketinin politika,ve
diplomasisidir.
Sürecin eğer nesnel bir değer­
lendirmesi yapılırsa, bu bağlantı­
ların koptuğu ve desantralizasyona uğradığı görülür. Ulusal kurtuluş hareketleri, proleter bir
merkezin tutarlı politikaları ile
desteklenme durumunda değil.
Geriye, emperyalist metropollerde hala ve herşeye rağmen ayakta
rlurabilen marksist sol'un çeşitli
varyasyonları kalıyor. Bunlara bir
de Batılı demokratları eklemek
mümkün.
Batıda marksist solun bir Kürdistan politikası var mı? Batılı demokratlar, Kürdistan sorununu
nerede ve nasıl ele almaktadırlar?
Kürt hareketi bu siyasal ve ideolojik gruplarla ne tür bağlantı
içindedir ve neyin hesabı yapıl-
· maktadır? Emperydlizmin kilitleyip pazarlık masalarının bir yanında her zaman hazır ve nazır
olarak elde tuttuğu Kürdistan sorunu, emperyalist metropolterdeki devrimci güçler tarafından
nerede, nasıl tutulmaktadır?
or
politikasının uygulanbir tehdit ögesi olarak
ortaya çıkıyor. Dün bu tehdit,
Kürt hareketinin imhası üzerinde
dururken, bu gün Kürt halkının
ulusal varlığının kabul edilmesi
ve en azından TC sınırları içinde
Kürt dili ile ilgili yasakların kalkmasını gerektiriyor.
Kürt ulusal varlığının TC için
resmen kabulü ve Türkiye'de
Kürt dili üzerindeki yasağın kalkması için verilen ve verilecek
olan mücadele hiç kuşku yok ki
demokratik bir mücadeledir. Ve
bu demokratik mücadele desteklenmelidir.
.
Ne var ki, Kürt halkının bir de
asıl, bağımsız bir ülkede, özgür
bir halk olarak yaşama gibi temel
ve haklı bir mücadelesi de vardır.
Bu mücadele, tek başına, soyut
bir ulusal olgu değil, emekçi Kürt
halkının toplumsal kurtuluşuna
bağlı ve bağımlı enternasyonal
bir olgudur. Bu noktada, Kürt
halkının klasik ifadesi ile ulusal
kunuluş hareketlerinin ve uluslamasında
ak
ur
d.
Türkiye
·' *
Emperyalist metropollerde ekonomik - demokratik örgütlerin
olduğu kadar, politik örgütlerin
de, düzene isyan eden potansiyelleri örgütleme gibi bir sorunları
yok! Proletarya, emperyalist
metropollerde ·hem daralmış ve
hem de küçülmüştür. Proletaryanın sınıfmücadelesi, anti-rasizm
gibi, çevre sorunları gibi yaygın
ve etkin kitle hareketliliğinin kuşattığı bir alanda; sönük ve cansız
kıpırtılar halinde duruyor. -Marksist sol, bu kuşatma içinde ideolojik bir çizgi olarak varlığını
sürdürmektedir. Bu ideolojik çizginin kitle temelini ise, küçükburjuva kökenli marksist aydınlar
oluşturmaktadır. Bu da son tahlil31
w
w
g
or
lun ilgi alanı da başka sorunlara
kayacaktır. Ya da, Almanya'da ·
yargılamalar şu ya da bu biçimde ·
sonuçlandı~ı zaman, radikal sOl
da kendine başka malzemeler
arama durumunda kalacaktır.
1·
.
Oysa, ortada imha tehdidi altında
olan bir halkın var olma mücadelesi durmaktadır. Bu mücadele,
yukarıda vurgulandığı gibi, neredeyse iki yüzyıllık bir sürecin
içinde durmaktadır ve bu gün bütün boyutları ile gündeme dayat•
mış durumdadır. Burjuvazinin ve
sosyaldemokrasinin konu ile ilgili p~ramı şu ya da bu biçimde
olgunlaşmış, açılnuş ve uygulamaya sokulmuştur. Onlar, Kürt .
sorununda, kendi çıkarlarının
gereğine uygun olarak dün imha
politikalarını onaylarken, bu gün,.
ulusal-kültürel bir azınilk olarak
Kürtlerin tanınması politikasını ·, •
;._,
benimseme durumundadırlar.
Radikal sol ise, Kürdistan'daki
ulusal ve toplumsal kurtuluş mü-
ak
ur
d.
rs
iv
Örne~in, İsveç'te bir cinayet nedeni ile pasaportları na •'terörist''
damgası vunılan 9 Kürt ile ilgili
çalışmalar bunlardan biridir. Isveçli demokratlar ve şosyalistler,
sorunu Kürt halkının ulusal ve
toplumsal kurtuluş mücdelesi temelinde ele alıp. değerlendirme
yapma~ yerine, Jsveç devletinin
bir polıs yasasına karşı verdikleri
mücadelede bir malzeme olarak
değerlendirmektedirler. Aynı şe­
kilde, Almanya'da radikal sol,
Ceza Yasası'ndaki 129/Amaddesine karşı verdikleri mücadelede,
yargılanan PKK sempatizanliınnı
malzeme olarak ele almaktadır­
lar. Bunun en doğal sonucu; haklarında "terörist " hükmü '*eri··
lenlerin sorunu bittiği zaman, so-
w
Bu arada, Almanya'da ve İsveç~
te marksistler ve demokratlar
Kürt sorunu ilf! kaçınılmaz biçimde yüzyüze gelmiş durumdadırlar. Ve şimdiye kadar izlendiği
kadarıyla, enternasyonal görevlerini, ulusal görevler içinde eritme eğilimi taşımaktadırlar. Enternasyonal görevlerini yerine
32
getirmemeleri konusunda ise,
Kürt solu tarafından herhangi bir
biçimde eleştirilmemektedirler.
Bu da onları, üzerinde oldukları
yanlışları derinleştirmeye götürmektedir.
.a
de, dar ve elit gruplaşmalarda ifadesini bulmaktadır. Bu dar ve el it
gruphlşmalar, ne ke~i ülkeleri
içinde ve ne de uiÜSiararası düzeyde proletarya hareketine ideoloji ve politika üretm~durumun­
da de~iller. Fakat, kendi ülkelerindeki ' pot isi ye yasalara · karşı.
burjuva devlet aygıtının baskısına
karşı mücadelede zaman zaman
da anti-emperyalist konularda
hareketlenmektedirler. Kürt sorunu daJ:>~ni~r~a~ .bi.rj durumunçiadır. Ozelhkle- Almanya'da ve
lsveç'teKürt sorunu ile ilgili geniş, yaygın ve etkin Çalışmalar bi, rer ikişer ortıiya çıkmaktadır..
rs
iv
PRESS~
Eğer sorun. devrimin, genel. temel
ve vazgeçilmez ilkeleri düzeyinde
ele alınıp değerlendirilecek ise,
emperyalist metropollerdeki marksisıler ve demokratlara, Kürt sorununa bir göçmen azınlığın sorunu
değil. ulusal ve toplumsal kurtuluş
wrunu olarak bakmatarı anlaulmalıdır!
·
Nr:63 (9),
2
Mart
N.BORA
1989, sayfa :3'ten alınmıştır.
w
w
.a
KÜRD iSTAN
or
g
ur
~
*
(*)
konusu haline gcıirrnektedirler.
d.
Kürt hareketinin bir kısım tenısikı1erini Alman' polisinin işbirlikçisi
ilan ederken, bir başka bölümünü
Alman devletinin polis baskısına
karşı)orumayı görev saymakta. fa·
kat 20 milyoflluk bir halkın anıi­
emperyalist mücadelesine devrimci
bir destek sunamamakıadır.
Tersine. Kürt-grupları arasındaki çelişınclcri son derece soyut ve dar çerçeveler iı;iıı~e günlük tartışmaların
ak
cadelesinin ideojik ve politik perspektifini gözardı ederek. kendi ülkesindeki polisiye yasaklara kaşı vcrilc;n mücedeledc bir malzeme
olarak ele alıp değerlindirıne gibi bir
çarpıklığın sahibi durnıund.adı~. ~u­
na karşı. Kürt solunun etkıteyıcı ve
caydırıcı bir çalı~ması ise yoktur.
Tersine. küçük. güncel ve basit çı­
karlar çok daha ağır basmakıadır.
Almanya~da radikal sol, örneğin.
33
-
'::-··
or
g
c---_---
Part~
.
BHdiris i/11
}
BiAL.iK-DAYANI$MA,VE MÜCADELE GONO {/)
1
Devrim i ile yerle bir oldu."~ternasyonalist
maddi bir güç oarak, Prolete r
-silahı haline
Devrim Cephes1'nin en etki
geldi. Bu · devrimc i dalga, ~Jiusal kurtuluş
hareket lerini de yedeğine aldj ••
dayanışma"
ak
1 MAYIS (LAR), Amerika n Burjuva zisi 'nin'
boğazladığı, .Devrim ci Proletary~'nı~ anı~ına,
ll. Enterna syonal tarafından BIRLIK -DAVA
olarak
MÜCAD ELE · GÜNÜ
ve
NIŞMA
kabul edilmiştir •.
d.
MAY IS(LA RJ' ÜZER iNE....
ur
i
sürekliliği
sosyaliz m'lin
Ama,Dü nya'da
sosyaliz m
nedenle
bu
ve
madı
sağlana
esermay
Emeğin
••
ldi
hapsedi
a
sınırlar
ulusal
ahlaki
ve
siyasal
savaş,
ğü
yürüttü
ye karşı
olarak geriledi . Bu gerilem eden dolayı
yeni ,bir statüko oluştu ve ikili ilişkilerle,
egemenliğini
anlayışı
aşı rı · pragma tizm
tuzla-bu z
şma
Dayallıı
ve
Birlik
kez,
kurdu.B u
etkilene n
çok
en
Bundan
..
oldu.Ze delendi
Kurtuluş
al
Topl~ms
ve
Ulusal
de Kürdist an
oldu.
lesi
Mücade
rs
iv
1 MAYIS (LAR) 'ın muhtevasında olgunlaşan
nitelik, bütün biçimle riyle EMEGIN KÖLELiGi'nin ortadan kaldırılmasıdır. Bu mücade
lenin, küçük-b urjuva heyacan lar ve burjuva
rasyona litesiyle
kötürüm
ideoloji si 'nin
değildir ..
mümkün
ası
kavranm
,
anlaşılıp
w
.a
ve
empery alist
MAYIS (LAR)'d a,
1
daha
sömürg eciler sonlarının ne olacağını
en
baskıcı,
anladılar .. En
derinde n
bir
barbar yöntem leriyle, BiRLIK-DAYANIŞMA
boğazlamayı
anlayışını
MÜCAD ELE
ve
Ekim
Büyük
amaçları
amaçladılar.Bu
3,4
w
-,;
bilindiği
gibi Kürdista n, Lazan
Emperyalis~
YiGI T KÜR DIST ANL lLAR ,
g
or
kuşatma altında
uğrayan Kürd istan
Bu
her yanından saldırı­
Ulusa l ve Toplu msal
Kurtuluş Müca deles i imha edilm e
ile karşı
karşıyadır. Ülkem iz kan içind edir, talan
edilm ekted ir.
ya
YOLDAŞLAR,
w
w
w
.a
rs
iv
biz, KÜR DiST AN KURTULUŞ PART ISi
olara k, bölge mizd e ve ülkem izde özgür ve
bağımsız
yaşamak
istey en
ulusu muzu ,
umud unun pususunda kötür üm ve cansız
-bırakmak isted ikleri ni biliyo ruz .. Empe ryalis
t
'is ve sömü rgeci pusuları kandan ve ateşten
geçe rek, çetin bir müca dele ile, bağımsızlık
bayrağını
özgür ulusl ar safına - mutla ka
ulaştıracağız..
Bundandır
ki,
Birlik
ve
Dayanışmaya her
zama nkind en- daha çok
ihtiyacımız
var .• Bunun
bilinc inde
olan
sömü rgeci ler, güçle rimiz i· bölm ek için ne
gerek irse yapmaktadırlar. izin ve icaze tler:
ile
legalleştirerek
ehlileştirdikleri
bir
"SOL "Ia
bizi bağımsızlık taleb imizd en
kopa rmak
istem ekted irler •• Böyle ce,
içine
düştükleri ekon omik ve siyas al
kaosu da
örteb ilece klerd i r .•
ak
ur
d.
paylaşımJ
ile dört parça ya bölünmüş ve
her parçası ayrı ayrı sömürgeleştirilmiştir.
Zorla sökül üp çıkartılan yer-altı ve yer-ü st
zeng inlikle rinde n
elde
edile n
-gelir ler,
sHaha
yatırılarak,
Kürt
Ulusu
üzeri ne
ölüm
yağdırılıyor •. Bir
ulus
sömü rgeci
işgale karşı, "Ente rnasy onali st" birlik
ve
Dayanışmadan
yoksu n,
dişiyle-tırnağıyle
yapıştığı ülkes inde diren iyor ••.
_ Tüm
bu
olum suzlu klara
rağmen,
en
etkin silahımız, ülkem izdek i tüm Ulusa l ve
toplu msal siyas al güçl erin ORT AK BiR
TAAR RUZ CEPHESi 'nde örgüt lendi rilme sidir. Bu milita n görev , sömü rgeci - ilişki ve
bağımlılıkların tümd en ortad an kaldırıl-ması
ve ·işgal ordularının ülkem izden kovulmasını,
dişe
diş,
kıran
kırana
bir
müca deley i
gE:)rektirfT)~.Is-tedir.
-·-; :_::; -, ;·
Siyas et ve silahın bu müca deled e etkin
ss
g
dyoa yabil mesi , ·anca k· kitlel erin
yönle ndiril mesi yle
ve
ayaklandırılması
zor ve aynı
sine
Böyle
müm kün olacaktır.
bu
istey en
arlik
fedak
k
zamanda büyü
nun
korku
rin,
rmele
öne
st
i
m
refor
müca deled e,
ve kaypaklığın yeri yoktu r .. Aynı zamanda,
safları
döne klikle rin, . hayınlıkların · ve
••
liyiz
bilme
ğını
olaca
da
bırakıp kaçmaların
en çok da, sömü rgeci lerin işine yaramakta~
izi
dır. "Ente rnasy onali zm" adına' müca delem
ğini,
gerçe
bölm ek istey en ,ülke ve ulus
talep lere
aşağı
müca deles ini
bağımsiziık
karşı
ışa
m a h k Cı m etme k istey en anlay
••
sorum lu ve duyarlı davranılmahdır
Emp eryal ist ve sömü rgeci imha plani anna
Mücade
karşı, Ulusa l ve Toplu msal Kurtuluş
.Bu
lıyız
karar
~
rmey
lemiz i sonuna kada r götü
ve
ımıza
anlar
milit
ve·
yolda , fedak ar kadro
r.
ulusumuza inancımıı. tamdı
Yaşasın, KÜR DIST AN 'ın iBAG IMSIZ UGI
ve KÜR T ULUS UNU N ÖZG WRL ÜGÜ .
or
r·ol
ak
ur
d.
bir
rs
iv
Üzer inde durulması gereken bir olgu da
inkar
red ve
şu: Düne kada r varlığı
ulus
en
edile n Kürd istan gerçeğinin, egem
erce­
SOL larınca yeniden birşey keşfetmişl
,kendi
Bu
sunulmasıdır.
piyas aya
sine
e bir
burjuvalarının progr am hede fleri içind
Soru sunuştur. Egemen ulus SOLu ,Kürt
nu'nd a, hiçbi r düzeyde kend isini sorgulayıp
le de
yargılamadan, Kürd istan gerçe kleriy
ı ile
çakışmayan, seksi yon örgü t anlayışlar
-müc adele mizi bötrn ekted ir .• Bu saka t anlayış
.
'
Yaşasın, GERÇEK BIRL IK ve DA YAN I Ş­
MA ••
.a
w
w
36
w
1 MAY IS 1989
·-
ve ; TOPLUMSAL,
ULUS AL
KURTULUŞ MÜC ADEL EM14 .
Yaşasın,
KÜR DIST AN kURTULUŞ PARTISI
*
(rızgari)
POLIT BÜROSU
g
d.
or
ak
ur
1 MAYlS 1989'DAN GÖ.RCNTIJLER!
w
.a
rs
iv
,,
(# #
•
~
>-Yukarıdaki
tarihli
w
ı,lo.J~.
11
"görün tü ve
manşet ler",
2
H0RRI YET" Gazete si' nden .••
37
g
ı
iv
ak
ur
d.
or
1· May1s günü Kürt
.tahriki: 1·ölü,
35 yarall v'r
w
.a
rs
KÜRT BAYRAGI .
İLER
İLE YÜRÜDİ
şetler" . . . .
Yukarıdaki "gö rün tü ve man
38
w
2 Mayıs 1989 tari hli
"TE RCU MA N" Gaz etes i 'nde n.
. .
- KÜRT TAHRiKiNE .
- KAPilDI VE· ÖLDÜ
rg
---~~ya~i
yorum
~*
d.
o
------ ------ -----· -·---- ---.--.
ur
1 MAY IS 1989 ÜZERİNE
iv
ak
Dokuz yıl önce Selimiye Kı:jl&sı önünde Kuyruğa girip, gönüllü tutukianma
sıralarını bekleyen Sendika"li derlerl"nin taşıyamadıkları ve altanda ezildikleri O "kudretli" sloganlar ,12 Eylül gök gürlemesiy le yerle bir olmuş, Grevde
olan 600,000 işçi, 13 Eylül sabahı iş başa yapmıştı •••
Sömürgeci TC Orduları'nın Kıbrıs'ı Işgal Herekati'n a yardım
kampanyal ar başlatan anlayış, 1977 _1__Mayıs e~ov&ka~yonu'nda
amacıyla
bölerek kaynaklık etmişti 1 Mayıs 1978'de ise;katılan bazı
kamplara
,kitleyi
pankart açmayın vetaşımayın, i-<ürtçe slogan atmayın,
;"Kürtçe
gruplara
açar, sloganlarınızı da atarsınız" gericiliğine
nızı
pankartları
yıl
gelecek
Askeri Mahkemel erinde "Vatanın bölünmezEylül
12
tavırlarını;
uygun düşen
,Işçi SINIFININ
ye m i n 1 er i n i
koruma"
ü
bütünlüğün
milletin
liği ve
••
yenilediler
o'dan
parlament
ri
yükseldikle
BASARAK
OMUZLAR INA
Denilebilir ki, Türk 11 sol" Hareketi içinde, ürettiği kötürüm değerler ve
w
w
w
.a
rs
1974'de
39
]
'
'
'
~,.,,,
If
'\·~·~t
":
~ •; ~~
:
'
•
ur
d.
o
rg
'~rl\ocadele anlayışı ile hes~plaşı'p, radikal bir çıkış yolu arayan hemen hemen
yok •• Bundan dolayıdır ki, gelişmeye yüz tutan ve yüzlerce insanın ölümüne
oranla gelişen SOSYALIST SIYASAL MÜCADELE'nin alanları, Sosyai-Oemokra
.,.t'i.ların si,çrama noktalan olmaktadır.. 1925 Şeyh .~ait Ulusal Dir~nişi'rıin
'kanla bastırılmasının hemen ardından, BIRLIK ,MUCADELE ,DAY,4NIŞMA
GÜNÜ 1 MAYIS'lar da yasaklandı •• Bu yasağın kaldırılmasi yolunda :yapılan
·onca çalışma, mücadeleyi Sosyal-Demokrasi'ye kanalize ettL.Sosyalis~ler, bu
~r,lemin önünde diş_e tırnağa dokunur bir mü~ad~_le geleneği de yaratarhadılar.
,Qr;ı_c.e,t~ri "KARAOGLAN .dı, şJro<ii,)se 1 ,,. 11 11.JNQNlf"!... ,
;
'·
'-
•-'
~·,'
.~
.'
~:~.n:::
h~~
:·:·~~,.
iv
ak
1 MAYIS·-.:1989' •. , da Aş ç i 1 e· r
a ı a n'd' a · 'y·o k tu 1 ar; Alanda olan
yüzlerce insan'ın attıkları B(RLIK ,MÜCA'btL'E·· ,DAYANIŞMA' 'Si:..O~ANJ.'na
rağmen ,yaratılan kötü gelenekten dolayı, işçiler ,radyo ve televizyonlarının
başında tıknefes Hükümet ve Sendikaları arasında sürdürülen toplu s~zleşme
sonuçları' nı bekliyor! ardı..
·
rs
Oysa,sınıf mücadelesi, sınıf talep ve özlemlerini~__e_ı:ogramlaştı~ılm~ını
saklısız giz!_!si~_E!taya konulması'nı gerektirir ••
gücünün
w
.a
w
40--
Türkiyeöe "sol" s ı n ı f
b e k ç i 1i ğ i
m i ,
S 1N 1R
b e k ç i 1i ğ i
m i ayırdın da belirsiz tavır geliştirerek, burjuva gericiliğini besleyen davranış
göstermekle, çürümüş değerler sistemi KAPiTALILM'in TUTSAGI olan EMEK;Kapitalist Köleliğe karşı Bilimsel Sosyalizm'in Zaferi'ni, her zaman
s~~-~f.~!_la_tr:ı:ı~C.~-~~Iayışla
kanştınr .. Bu anlayış, KURDISTAN SORUNU'nda
<!Jl i k i r c i k ı i ve b e 1 i r s i z kahr •• Devlete yönelik her eylem ; anında
w
ı;
v~
or
g
*
w
w
w
.a
r
si
va
l
ku
rd
.
anlarnsızlaştırılarak, devlete H A K E ıvı
görevi yüklen ir •• Bunu 1 MAYIS
1989'da da her yanıyla gözlem lemek mümkü ndür. 1 MAYIS
'ta meydana
gelen olayların ardında, sınıf taleple ri ve sınıf mücadelesi
yerine ısrarla
"KÜRT TAHR iKi"nin aranması ve öne çıkartılması bile ,kitlele
rle bir türlü
kurulam ayan doğru iletişimin eksikliğidir ••
AYLAR DIR SÜREN ÜCRET TALEP LI grevle r'in bir yanına
yemanarak
yaşayan, reform ist Anti-Faşizm'in ÖNÜNE IKTIDA R HEDEFI KOYUP
,KiTLE
LERi BU YÖNDE AYAKL ANDIR IP, YÖNLE NDiRM ESI ,ŞiMDILIK
PEK MÜM" '
KÜN GÖRÜ LMÜYO R ..•
41
or
g
•
<
hiç bir
kimsen in
karşı
uluslararası
gelmed i
tepkı
kılı kıpırdamadı.
ve
w
baskılara
w
Doğu
katliam lar
Aynı
dönem
Kürdis tan'da belirli
42
w
si
va
ku
lerde yaşandı.Tüm dünyac a
bilinen 1946 Mehab at olayı
var •.. Orada süper devletl erin
Kürt ulusunun
ile
onayı
ulusal özgürlüğü boğazlandı.
hakları,Uiusların
Insan
Tayin
Kaderl erini
Kendi
ç~kildi
ipe
Hakkı hesabına
insanla r .••
ise,
Kürdis tan'da
Güney
Kürt ulusu 1943'1 erden bu
yana sıcak savaş içinded ir.
kasabaları
ve
köy
Kürt
.a
r
Kürdis tan'da, 1925,
Kuzey
1930 ve 1940 yıllarında,Kürt
halkı sömürg eci T .C.dev letine karşı başkaldırmıştı •• T.C
orduları ,Kürdis tan 'da kadını,
ve yaşiısı ile
çocuğu,genci
varan
milyon lara
sayıları
katlett i.Bir o kadar
insanı
zorla
da,ülke sinden
insan
çıkarıldı.Bu ve ondan sonrak i
asimila syoncu uygula ma ve
VE BiÇiMi
ÜZERiNE
rd
.
DELEM iZDE DIŞ iLiŞKILERiN ÖNEMi
,.ULUS A L KURTULUS. MÜCA
yıllardır
ateş
altındadır.On­
larca kez evler yıkılmış,or­
ve
yakılmış,bağ
manlar
bahçel er tahrip edilmiş ve
1rak ordusu hava saldı rı ları
sayıları
defasrn da
ile,her
insanı
ulaşan
onbinle re
öldürmüştür .Bir
örneğine,ya­
kın dönem de Mart/1 988 ve
tarihle rinde
Eylül/1 988
.Halep olundu
tanık
a
dünyac
rın
çoçukla
uğunu
çoğunl
çe'de
duğu
oluştur
rın
kadınla
ve
insan
üstünd e
beşbin'in
ve
köy
Kürt
yitirdi.
nı
yaşamı
an
yağdır
zehir
arına
kasabal
afetind en kurtuluçakların
mak için ikiyüzb ine yakın
insan da çevre devletl ere
düzeyde,geçdönemdeki
kadar
olmasa da,yine bir umursamazlık vardır.Masum Filistin
halkına,bu
halkın
·haklı
w
w
rg
d.
o
düieyde -beklenildiği düzeyde- olmamıştır;~.
Yıllardır
· dökülen
bu
kadar · kana
ve
yaşanan
sefalete karşm,Kürt ulusu.liUn
Ulusal KurtıJiuş Mücadelesi
ve
karşı
, karşı ya. olduğu
insanlık dışı· uygulamalar ,hala
uluslararası
diplomasi
ve
platformlarda,gerektiği
biçimde ve istemleri doğrul­
tusunda tartışılmıyor.Neden?
Yaşanan
bu
katliamlar
karşısında gerekli duyarlılık
neden gösterilmlyor? Çünkü;
Kürdistan'ın
jeopolitik
ve
stratejik. (Askeri)
konumu
itibariyle,bölgeyi
kontrol
eden NA ı: o ittifakı açısın­
dan önemi ve buna bağlı
olarak emperyalist sistemin,
bölgede varolan statüko~;yu
korumayı temel atan· Orta43
ur
w
.a
..taleplerine
,karşı ,uygulanan
baskı
ve, terör
karşısında
gösterilen,
uluslararası
tepki
vi{
duyartillk,her
nedense sayisı '~eşbini aşan
Kürt çoçuldarının ,kadınları­
nın katliamında gösterilmedi
·Bu bir yana ,"demokratik"
ülkelerin,sa'lman
Hüşdü'nün
ak
Uluslararası
miş,
"idam fermanı" olayında gösterdikleri. kadar bir tepki ve
yaptırimiarı dahi olmamıştır~
Satqi~n · Hüşdü
olayında
iran'dan elçilerini ,konsoloslarını
çeken,siyasi-ekonomik
ambargo
konulmasının
biçim ve ölçüsünü tartışan
bu
"demokratik"
üfkeler
(Batı bloku) ,Halepçe katliamını
sadece
yarım
ağız
kınamışlardır.
Türkiye'de
kamplarda
esaretin
en
ağı rı nı
yaşayan
Güney
Kürdistanlı
Mültecilere
uzanan bir devlet eli yok •.•
S:osyalist
ülkeler
olay
,
karşısında tamamiyle sessiz
kaldılar.Batılı ülkelerde ise
demokrat
kornu-oyu
olay
karşısında
tepki göstermiş,
yardım kampanyaları açlımıştır.Ancak,bu
tepki
ve
. dayanışma,olması
'gereken
iv
zorunda kaldı.Bu­
gün zehirden kaçan,katliamdan kurtulmak için evini-yur
dunu terkeden bu insanlar~ı
ğındıkları
ülkelerde çevresi
tel örgülerle çev ri li kamplarda,esir
statüsü
içinde
tutuluyorlar
ve
sefalet
içindedirler .•.
rs
siğmmak
"sosyalist" devletlerin
bölgedeki
işgalci-sömürgeci devletlerle
ilişkileri ve Kürt Sorunu'na
bu
ilişkiler
kapsamında
bakışları
etkendir.Bunun
yanında
ulusal
kurtuluşu
örgütleyen
Kürt
siyasal
partilerinin iç ve dış ilişki­
lerde görülen olumsuzlukları
sorunu uluslararası
düzeye
taşımadaki
basiretsizlikleri,
oiplomasiyi önemsememeleri,
bir dış siyaset ve programa
sahip olmayışiarının günahı
büyüktür.
binlerce
KOP lideri Mesut BARZANi
Türkiye'de
yayınlanan
TEMPO dergisindeki söyle-
belirlemeler,bilinenin
sonra. keşfi ve bir
noktada
geçmiş
dönemin
bir öz eleştilisidir.Diyebiliriz
ki ,Kürt ulusu geçmiş dönemdeki mücadelesinde uluslararası
dayanıŞma
ve
dost
kamplarında
w
44
w
bir kedi dahi öldürülse,bütün
dünya kamuoyunu harekete
geçiriyor,bu duyarlılık,hergün
öldürülmesine
Kürt halkına
kınayan
tavrını
J~elirlemesinden
şunu ·
büyük
duymuş ,bundan
olmanın
da
bi.çimde
yaşamııştır •••
ekliyor:"biz
savaşı sadece elde silah,cephede savaşma olarak görmüyoruz,önemli
olan
sorunu
uluslararası
arenaya çıkar­
maktı r"diyor .(TEMPO/Eylüi1988,Sayı :43) Böylece,uluslar
acısını
ihtiyaç
m ah rum
çok acı
Kürdistan 1 ın 1
bölgedeki
özel
konumu i (parçalanmış
ve çevresi düş~an devletlerle çevrilidir),Türkiye,iran,i. rak ve Suriye devletlerinin
Kürdistan son.ınu ile ilgili
temeldeki birliktelikleri ve
iv
· ilişkUerin,diplomasinin
ve bu bağlamda propagandatanıtma
faaliyetlerinin
önemine işaret ediyor •• ~
rs
arası
ak
ur
sonra
şeklinde
güçlere
d.
o
rağmen,neden
gösterilmiyor"
dünya kamuoyu'nun
Bu
yıllar
w
.a
şisinde,"Filistin
ile
rg
doğu politikası
uluslararası
konuma
kampiaşmadaki
uygun yerleri
ve
ilişkileri
itibariyle,Kürt
ulusu,
bugün
uluslararası
dayanışmaya,dcıst
güçlere
ve bunların
maddi-siyasi
desteklerine
daha
fazla
muhtaçtır .Bu rııedenle,d1yebi­
liriz ki,KUKM~nde;uluslarara
sı
ilişkiler ,diplomasi ;siyasal
ve
askeri
örgütlenmenin
yanında öncelikle çözümlen-
ilişkilerinin
yana
bozulmasından
değiller
ve
kaçınıyorlar.Bölgede
şimden
bundan
-
deği
w
w
rg
gelişmelere
göre değişiklik
göstermektedir .Mücadelemize
maddi ve siyasi
temelde
destek vermeleri bu yapı
ile
uyumludur.llişkilerin
devamı ,verilecek
desteği n
devamlı kılınması ve güvenilirliği ,ikna
edilmeleri
ve
kaba prağmatik yaklaşımın
aşılmasına bağlıdır ••.
d.
o
emperyalistlerle
zedeleyecek hiç
bir çözilmden yana değ i 11er dir.Bu demektir ki,SSCB ve
diğer "sosyalist"
devletler,
Kürt sorunu. ile ilgili geçmiş
dönemdeki tutumlarını ,bugün
daha değişik qi r gerekçe
ile sürdüreceklerı::lir •.•
-Emperyalist
sisteme
direkt ya da dotaylı bağlı
olan,ancak varolan kamptaş­
ma
ve
paktların
dışında
kalan,"bağımsız"olan devletierin
ise,diğer
ezilen
ve
sömürge halkların sorunlarında
olduğu
gibi ,Kürt
Sorunu 'na
yaklaşımları
da;içinde
bulundukları
siyasi ve ekonomik duruma,
bölgedeki devletlerle ilişki
ve
çelişkiterine,sorunla
. ilgili
bilgilenmeterine
w
.a
yana
olmadıkları
için,bu biçimi ile statüko'nun devamını istiyorlar.SSCB
ve diğer "sosyalist" devletler
gerek Ortadoğu ve gerekse
diğer
bölgelerde,ABD
ve
bağlantılıdır ~Kaypak,seyyal ve
ilişkilerini
ur
-Kapitalist
devletlerle
"sosyalist''
devletlerin
Kürt
Sorunu'na
bakış
açıları temelde aynıdır. Bu
artık
biliniyor.Her
iki
kampta yer alan devletler;
Kürt ulusunun ulusal sorununu
sömürgeci
devletlerin
sı radan
bir
"Iç
sorunu"
olarak
görüyorlar.Kürt
ulusu
için,Türkiye,iran,lrak
ve
Suriye
devletleri
ile
diğer
ak
bir
iv
önemli
rs
mesi gereken
sorundur.
-Uluslararası
demokratik
ül k el erde!<i
sosyalist,ilericidemokrat
güçlerin,Kürt
sorununu
bütün boyutları ile bilme
ve Kürdistan Ulusal Kurtuluş
Mücadelesi 'nin h.edeflerinde
ikna
durumları
da
var
denemez.
kuruluş! arı n ,dış
Bütün bunlar gösteriyor
ki ,Kürt ulusunun sorununu
uluslararası
platformlara
45
•,..
Ancak ,sorun
değildir.Uiusal
çözümsüz
Kurtuluş
w
.a
Mücad elemiz in siyasal ,askeri
hedefle ri
stratej ik
ve
saptan acak
doğrultusunda
sağlıklı bir siyase t ve buna
gerçek çi bir proğram
bağlı
ile kurulac ak geniş rlişkiler­
düzeyd eki
uluslararası
le
yanlızlık gideril ebilir.
devletl er ,Birleşmiş
Milletl er Teşkilat ve Kuruilişkiler
olan
ile
luşları
Yanlız
değil ,bunların
w
46
w
uluslararası
dışındaki
kuruluşlar ,dış
geçirm ek ıçın gerekli örgütlenm eyi yaratmaktı r.?i_yasetin saptanması ve hedefl erin tayini için bir ön çalış­
gerekm ektedir .Bunun
ma
bir örgütle nme,ayrı·
için de
vardır.
ye ihtiyaç
rg
Mücad elemiz in
konusunda dünya kornu- oyunu ikna etmek,geniş ilişki­
güçler
kurmak ,dost·
ler
edinme k,madd t ve diplom atik
destek sağlamaya gerçek ten
büyüK· ihtiyaç vardır ...
demok ratik
ve
parti
kuruluş,siyasi
de
örgütle rle olan ilişkiler
dış ilişkiler kapsamı içindedir.Bu bağlantı içinde profaaliye tleri,
paganda-yayın
rme,ül­
yetişti
uzman kadro
rını
sorunla
keyi ve ülkenin
­
amacın
a
tanıtma ve aniatm
,ülketler
da kültüre l faaliye
lerdeki siyasal gelişme ve
ilişkiler (diplom asi aüzeyi nde) ,ticari ve sınai işletmeler,
ekonom ik kaynak lar ,ulaştırma ve askeri vb ..• konuların­
da istihba rat toplam a ve
benzer i çalışmalar da dış
sürdüillişkiler bünyes inde
rülmel idir.
ülkeler deki
d.
o
Kurtuluş
haklılığı
ur
taşımak,Uiusal'
~
ak
...
iv
'
rs
.
Dış ilişkilerin bu kapsamı
içinde önemli olan sağlıklı
bir siyase t ile çalışmaları
. proğramlaştırmak ve hayata
-Dış
ilişkiler
,.
göster ilmesi ve
saptat;\ması
nın
siyase tinin
hedefle rinin
çalışmaları­
proğramlaştırılmasında;
ilişki
kurulac ak devletl erin·
uluslar karakt eri ,yönet imi,
arası
bağlantıları,Kürdistan'ı
sömürg eci devlet si yasal ,askeri ve
an
I eri e ol
ilişkileri ,çelişki­
ik
ekonom
leri ,bu devletl erdeki siyasal
sorunu na
Kürt
güçler in
n unoyu'
kamubakışları,
ı.
alınmal
esas
eğilimi
siyasal
değişarın
dururnl
Ancak bu
paylaşmış
olmak,karşılıklı
-Dış
ilişkilerde tek yanlı'
yöne limde n
kaçınılmalıdır.
ideol ojik ve siyas al yapılar
öne çıkarılarak dış Hişki­
nirlilik,ilişkilerin
memesi1karşılıksız
yardım
ve diplo matik deste k olma lıdır.Bu
an!ayış,mücadel"enin
ilişkiler açısından
olan
. ,_,
parti
w
güçle rle
ilişkiler
'.
w
ve
değil,ulus-
kuruluş,siyasi
w
·ıararası
- Türk iye,ir an,lr ak
ve
Suriy e devle tleri ile siyas i,
asker i ve ekon omik çelişki­
leri bulun an qevle tler ,Kürt
sorununa,çelişkilerin
kendi
lahle rine çözümü açısından
l;>a~_abilir
ve
sömü rgeci
devle tleri bu amaç la zorla ma suret iyle yaklaşabilirler.
Bu
doğaldır •.• Anca k
bu
halde_, de ölçü aynıdır.Önemli
olan
Kürd istan
Ulusa l
Kurtuluş
Müca deles i 'nin
kazanımlarıdır. . isten ilenin
KUK M'nd en ne· getir ip ne
.a
strat ejik ve siyas al hede fleri
açısından,açık
ve
tavizs iz olmayı da gere ktirir.Yanlız
devle tlerle
olan
sağlam
teme le
oturtutması
açısından önem lidir.
lerin
bir çizgi izlenm esi gere klidir.Ö içü ise;K ürdis tan Ulusal Kurtuluş
Müca deles ine
ve onun hede flerin e saygı,
iç işlerine Müda hale edil-
eleştiriyi
reddeden düzeyde olam az.Si yasi yapı ya saygı ve güve -
bir
götüreceğidir!Böylesi
.\
'
.,
ilişki­
lerde ,bu devle tler:, müca delemizin
ve
onun
strat ejik
hede flerin de ikna etme k;ve
siyas i
desteği
dev'amlı
kılmak amaç edini lmeli dir.
( ••• )
1
Kürd istan 'da geçmiş döneml erde
-öze llikle
Kürt
solun undıŞ·''· iliŞkilerdeki
yöne limi tek
yanlıydı.Tüm
ilişkilerde
ideol ojik yapılar
ve oluşan gruplaşma bağ lan-" 1
lantısı içind e kalınmıştı.Di-:
yebil iriz ki,Kü rt solu açısın­
dan gene lde durum böyle ydi.
Ancak,bugün,kısmen
.
de
olsa bu eğilim kır'ı'lmıŞtır.l3u
eğilim,bazı
Kürt . parti leri
ve. siyas al gruplarına,KÜRT
SORU NU 'nun. çöiüm ünü,s ömürgeci devl.etlerin siya$t
sinırJa.rı içinde gören ve· ·o
ülkelerde~i devrim sorunu'
.r~ 47
ur
proğramlaştırılması
yanlıştır .Bağlantısız-bağımsız
strat eji
tavizs iz
d.
or
g
açısından
da
bu
geçe rlidir .Anc ak,
ha-
ak
düşüncesinden
edilm emel idir.
rs
iv
mezliği
rek~t
deneb ilir.
ulusal ·
lidir.
önem
ası
kimlik le çıkılm
büyük
·
durum
birTersi
zaaftır.Ve sorunu n, mücad ele
hedef leri ve yapısı içinde
düzey uluslararası
açıkça
nı
ılması
tartış
de bağımsızca
engell er •• Geçmişteki
da
da
yaşanan
erde
ilişkil
-Dış
iliŞkilerde
sorununu
Küı:t
düzeyde
sömür geci devlet lerin sı ra11 olarak
dan bir tılç Sorunu
eğilimi
yolLindaki
görme
de kısmen kırmıştır.
ilişkilerdeki
-Ulusl araras i
zaaf'l ara tarihte göste rileçok. Yakın
örnek ler
cek
olanla r
ış
zamanda yaŞanm
w
w
w
.a
örgutl eri ,ilişki
buydu .Kürt
uluslararası
sorunun
ve
düzeye taşınmasında,kimlik­
lerini gizlern eyi ve egemen
ulus "sol" ve "ileric i-de: mokra t" güçler inin aracılığı­
etmişlerdir.Bu
tercih
nı
tercihte,bazı Kürt örgütl erin
da
olduklarını
gönüll ü
belirte lim.
48
d.
or
g
zorlamasıdır
sonrası
eğilim,1980
-Bu
dönemde zayıflamıştır. Bunun
nedeni ise,Av rupa'd a birçok
Kürt -Örgü tü' nün Ulusla rarası platfo rmlar ve bölges el·
. eylem lerde kendi kimlik leri
i le görün maler i ,Kürt sorun unu; bağlantısız olarak kendi
ve
hedef leri
mücad ele
siyasal yapısı içinde tartış­
ma konusunda ısrarlı olmabir
büyük
larındandi r.Bu
uluslararası
ve
atılımdı
-da
var .Sav~
alantarında
kez "masalar11da kayb~dilmiştir •• ~
kazanılanlar ,ç,ğu
Örneğin:
lo
üney Kürdis 1970' lerde
tan'da ,lrak s&mürgeci devletine darbe · üstüne darbe
indire n Peşmtrge güçler inin
ur
bir
düşüncedeki -
ak
güç~erin
tutan
rs
iv
·na bağlı
kazandıklarını,IKDP Bağdat'-­
da "masa "da bırakmıştır.
binler ce
Yine ,1974- 75 - lerde,
.
malola n
hayli}tına
kışinin
dış sibir
lış
le,yan
mücade
ız
sağlıks
ve
lslz
;teme.
yasete
ir._
gitmişt
kyrban
e
bir ilişkiy
ı
1
(... )
Önem li
olan
kazanımlardır~
savaşı kazann!ıak
sonuç teki
Alanla rda
için ihtiya ç
uluslararası
gereklidir.
Demek
devamlılık
saptan~asında
ki jdlf
ve bu
örgOtlenme
Ilişkilerde
temelde
esastır .Siyasetin
yalnız
mücasôreç
değil,sonraki
aş~malar
da
he~~-f: jllı nm_aJ,ı;~!f;
delenin devam ettiği
* siyasi
Z.BARAN
yorum
*
ak
ur
dayanışma,dostluklar ,maddi
ve
diplomatik
destek, savaş
.'sonrası
gelişmeler için de
d.
or
g
duyulan
iv
26 MART 1989, " YEREL SEÇIMLER" i ÜZERİNE
Kürdistan Ulusal ve Toplumsal Kurtuluş Mücadeles i 'nin ete kemiğe büründüğü,
güncel sorunlarının çözümünde de kendisi için bir siyaset, sömürgeci
burjuvazi 'yi ürküten etkili mücadele araçlarından biridir._
.a
rs
yığınların
w
w
Bu bağlamda, geçtiğimiz süreçte üzerinde uzun uzun tartışılan konulardan en
öne;nlisi şüphesiz Bağı~~ısız Seçim __Siyaseti ~ydi .. Bu siyasete· bağlı olarak temellenC:lWlen
iv1aiıalli Seçimler'd e takınılacak tavır, Sömürgeci burjuva partilerini teşhir ve giderek
kitlelerden tecriti'ne yönelik, y u r ts ev e r - d e mp .k rat _ a;d a y la ~-. _üzerinde
diretme ve onların desteklenm esiydi. 12 eylülün karşı devrim dalgası, bu siy-asetin
hayat bulduğu alanlarda nisbeten daha .ağırlıklı hissedildi..
·
49
iv
ak
ur
d.
or
g
örnüf "geci Muha lefet' l kontr ol
SÇ)m ürgeç i. burjuv azi, Kütdi stan'd a gelişen Anti-S
oluşumu öne çıkarır; . Bu
okrat
l-dem
edebi lmek .·içi.n, .. denge siy~setl olara k Sosya
hede fleri _önün~e ciddi e~gellerden
Ul~sal ve. Toplu msal Kurtuluş Mqcadel_esi 'nin
a,sörrıürgeci burjuv a partil~ri içinde ;
biridi r. Bundan dqlayıdır ki, bi.z ısrar ve iiıatl
sağiarn ve istikrarlı bir tavırla,
Anti-S ömür geci Muha lefet' in sloganlarını kullan arak',
sömü rgeci burjuv azi 'nitı etkim e
11
Sosya t·-dem okras i 'yi teşhir'e yönel dik. Bu teşhir
efsan esomu t biçim i ile CHP ve Karaoğlan·
alanında imhasını hedef liyord u. 1977' de
k, bu
.Anca
li çalışmalarla yol· aldık
si"nin yı kılması ve teşhir edilm esi yolun da· önem
"sol"l ar
bazı
n Kürdistan'lı ve Türki yeli
çalışmalarımız· ;karşısında paniğe kapıla
da. ileri gidile rek, MHP, MSP. vb-.. gibi
tarafından saA<:Iırılara uğradık, hatta daha
suçlandık. Oysa,başta CHP olmak
partil eri "güçl endir mek" ve "dest &klem ek" le'
Kürdi stan'd an dışlanma.sı,,,Kürdistan
üzere , tüm sömü rgeci bwjuv a, pa_rt ileri'n in ·
··yük seltilm esi açısından çok büyük
Ulusa l kurtuluş Müca deles i 'nin· potansiyt>li 'nin
önem e sahip ti, ..
50
da işaret ettiğimiz gibi, Sosya l-dem ok['at oyları
w
Yukarıda
w
.a
rs
a hiç bir katkısı olmay an ve çok
Ş_irndi.~erde ise, K~rdistan ~iy.aseti'nin oluşmasınd
onun mille tveki lleri günde me getir ilgen d.uzeylerde belırter:r:ıeterı ıle duran SHP. ve
üyeliğinden düşürülerek
GMY - Kurul u
mektedır. SHP, GMY K Uyesi T.AT ALAY
sağ, ı ad ı ğı
denen ip başar ı
a~işe. edilmişti. Bağımsız Seçim siyas eti 'nin
SHP
rilere k yaratılan potansi~eli
?ıyaroakır'daf Be~ediy~ Başka,n!ığına aday göste
n seçilmiştir. Bu ve benze ri olayları,
~: kontr ol olanagı saglanrnış ve ATAL AY başka
dıger yerler~e de gözle mlem ek mümk ün.
(aynı. zam~nda
'
D'(P
or
g
iv
ak
ur
d.
oyları) 26 Mart 1989'da gözle görül-ür .bir artış kaydetmiştir. Bu yönde artış gösteren oylar, Kürdistan Ulusal Kurtuluş Mikadeles i açısından yanılticı bir sonuçtur. Bu·
durum, Kürdistan' daki Ulusal Muhalefet 'in yükselişi olarak değil; tersine Ulusal
Kurtuluş Mücadeles i'nin potansiyel inin Sosyal-dem okratlar bünyesinde er i t
i l m es i ve yanlış
yön 1 e n d i r i 1 m e s i ' nden başka bir sonuç getirmez. Bu, uygulanmak istenen siyasi manevra'ların bir dayatması ve KUKM'nin "pasifikasy onu"
olarak görülmelid ir. En önemlisi de, " e h 1 i 1 e ş t i r m e 11 ve " 1 ega 1 1 e ş t i r me" operasyonudur! Ulusal Kurtuluş Mücee.dele miz'in Ajitasyon ve propaganda malzemelerinin, sulandırılıp deforme edilerek kitlelere ulaştırtlması ve Sömürg-ec iB.urjuvaziye peşkeş
çekilmesid ir. Dikkat edilirse, Kürdistan' da nsağ oylar"ı kontrol eden
Sö mürgee i burjuvazi 'nin "sağ kanat" partileri, bilinen bir iki yer dışında pek varlık
gösterememişlerdir .•
·
rs
Özetlersek ; Kürdistan~da Sömürgeci burjuva partilerine karşı tavır , Bağım~~~
·Yurtsever -Demokrat Adaylar'ın önplana .çıkarılması; Ulusumuzun Özgürlüğü ve U lke ...
.miz in Bağımsızlığı için yürütülen mücadelen in, kitleler içinde dal budak saimasi açısın­
dan önemlidir •.
w
.a
Diğer bir yanıyla; Kurtanimış Bölge Siyaseti' ne uygun düşen YEREL YÖNETIM LER 'in kitlelerce öneminin kavranmasıyla ilgilidir ••
w
Partimizin Siyasi Prgg,r.amı'nın 15.maddesrnde
YÖNETiM " başlığı altında şöyle denmekteq ir:
11
KqRTARILMIŞ
BÖLGELER DE
,.,:;.
'.·-··
,',.
51
or
g
...
' . . ;.ı;!.·.
~ . ' .
( )
.•
lenec ei( ve
'1-Topturnun ·tum kesim l.-ri;· demo kratik bir tarzd a ötgüt
)(endisi ·seçe cektir .
(~•• )
eeklerdir.
3"-'Yerel yöne fimle r, halkan doğrudan katılımı ile seçil~
d.
.
k
,. (..•)
yönp ticihn ini
1
f
ı
.
ak
ur
.ı ş. B ö 1 g e 1 e r 9 .e . ojuştvrula­
Bu amaç la oluşan Seçim Siyas eti, K u rta r ı 1 ro
'daki hayat kaynakları 'hı kun.it cak yöne timle r ile, sömürge~ i burj~vazi 'nin Kürdi stan
yerine oturtmayı hedeflemiştir.
mayı ve Asgar i Program Hede fleri içinde yerli
' *
.
"MAHALLI SEÇIMLER ( ')
iv
r
,5.2
.
w
w
.a
rs
1-'inı, sömü rgeci lerin siyas i· ve ide.ol~jik.
rıiteliği,G'enel
Seçim ler'in
Maha lli
mi"syonerlerilni n
taşır.
gönül lü
yapılari nı n
Seçim lerden önem li ayrılik'lar
.... Sömürgeci
Ariti
·
iz
şüphes
getiri lmesi ,
Maha lli Seçim ler (Bele diye, Başkanlığı,
ele'ınin
Mücad
kratik
Demo
U'Jusal
i ı Genel Mecli si, Muht arhk vb •• ),önce
edilnJ~si·
tahr,ip
in
flerj'n
o t o r i t e s i n .~ . strate jik hede
sö mü rge
lanak ,
kurutu
n
kları
kayna
·
ni, potan siyel
karŞı, sömü rge halkın gür\cet 'Sorunları:.'·
le
neden
Bu
r.
getid
esini
. dejen ere edilm
nı çözüm leme gibi son. derec e önem li
tim
Yöne
l
-Yere
ler'in
Maha lli Seçim
bir fonks iyonu n organlarının seçilm esi
Anti-S ömür geci Ul!fsa l
sürec idir.B u organ iara sömür.gecilerin.,. . O.rganları •nınr· tarafından kontr ol _ _ __,
gOçle
kratik
o•rno
işbir.likçi leri, kendi adamlarını, ajanla
büyük
·
bir
ciddiyeti e
fonksiyonları,
g
denetimi
kitlelerin siyasi · bilinç
yönünde fevkatade önemli
ı:ıörevleri yerine getirir.
( •.• )
ı
öneri olarak da bu konuda şunlar
söylenebil ir:
Mahalli
Seçim'lerd e,
ilkesiz birlikler'le , sakat ve olumsuzluktarla sonuçlanacağı belli ittifaklar'a
giritmekte n
titizlikle
kaçınılmalıdır.
Burjuva Siyasi Partileri 'nin saflarında
yer alan, fakat yerel alandaki konumu
itibariyle "namuslu" , "dürüst" ve
benzeri
izafi
kavramlarl a
kitleler
üzerinde manevi etkinliği olan adaylar
burjuva partileri 'nin listelerinde hiçbir .
zamarı
desteklenm emelidirler .
öte·
yandan bu tür duygusal ·eğilimler,. ·
istismar edilmemel i, kitlelere somut.·
hedefler
gösterilme lidir.
Günümüz·
şartlarında
bu,
Bağımsız
Adaylar
Statüsü'nd e gerçekleşebilir. ( •.• )
( ••• )"
·f
1977,Sa:13 1-132'den
or
ve
değertendi ri tmelidi r.
kezanmaları
Mahalli Seçimter'i n iş başına getireyöneticiler in,
sömürgeci lerin
tasarrufları na ·karşı,
Anti-Sömü rgeti
devrimci muhalefet 'in sözcüleri ve bu
tasarrufter a karşı direnen,bu tasarrufla rır'ı ge·rçek niteliklerin i teşhir eden milit~nlardan oluşması, pratikte, bilin~li
dıreniş mevzilerin in nüvelerinin gerekli'liğini de kanıtlayan, somut özellikler
taşır.·
.
Yerel alanlarda güncel her sorun,
sömürge halk ile, sömürgeci otoriteyi
karşı
karşıya getirir. Bu sorunların,
genellikle, sömürgeel ler ı e h i n e ve
onların
ç ı ka r ı a r ı.n a
uygun
olarak çözümlenm esinde, Yerel Yönetici 'lerin fonksiyonları
birinci
planda
rol oynar. Aynı şek i lde, sömürgeci lerin,
sömürge
tasarruflarının
teşhir
edilmesind e de Yerel
Yönetici'le rin
(*) RIZGARI,S eçim
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
ceği
Siyaseti,Sayı:3, Mayıs
alınmıştır~J.
53
g
or
* TÜRKiYE'DEKi
(
... )
Türk iye gene linde yöne ti·tutu kmin 1 Ağustos Genelgesi"yle siyas i
saldı rı
k
mati
lutar a karşı yürüttüğü siste
ğimiz
eçti
de,g
karşı ,cez aevl eri
kampanyasına
işe
diren
ekun
topy
aylarında
Ekim-Kasım
,fiili
leri
grev
süre li açlık
geçmişlerdi.Uzun
ünle r yaşandı.Sonuçta,yö­
sürg
ve
ler
reniş
di
ve asıl
netim in saldırısı kısmen geri letiid i
teşhir
e
emd
düzl
olara k da daha '' geniş bir
gibi
ile,hakların koru nup genişletildipi bir
rs
.a
edild i.
54
w
w
siya si
devr imci
ceza evin deki
( .•. )
Biz
başlayan
tutu klula r da,bu direniş süre cine ilk
üren
sürd
i)
grev
k
(açlı
AG
n
ve. 37 güne vara
e
deng
şen
deği
e
imiz
k;leh
bir cezaevi olara
deney
yaşadık.
1 Agustos Gen elge -·
Anlaşıldığı kadarıyla
o p e r as evle ri
ceza
si" ile başlatılan
ya da bir
lığı
bakan
let
1 ar ı ,salt Ada
11
iv
Bildiğiniz
*
ak
ur
d.
SiYASi CEZAEVLE~i
i
DiRENiŞLERiNiN DEGERLENDiRiLMES
yon
hükü met tasa rrufu
hem de ceza evle ri
değildi.Heım
bu olgu yu,
direnişlerinin topt an bir
başarılarımızı
yapm ak;
i
değerlendirmesin
da
mızın
ları
zaaf
ve
kada r, hata
olduğu
'nun
uoyu
kam
ak;
koym
tanılarını
doğru
sındaki
cezaevi sorunları ve di renişleri karşı
min
kesi
bir
,her
ını
mlar
tutu
olum lu-ol ums uz
konumlanışını
0nüm üzde ki süre çte
değerlendirmek;bunlardan
ya~arlanacağımız ders ler
rg
Birincisi;Ardı ardına· kaçış olayları ve girişimleri devletin prestijini sarsmakta ve
cezaevlerinde "disiplinin bozuJduğu" saptamasını güçlendirme kteydi.
ikincisi; 12 Eylül süreci 'nde birer işkence
ocagı haline getirilen;yıldırılmış,sindirilmiş
·pişman insanlar haline getirilmek istenen
i n işi i -çı kı ş lı
siyasi tutuk 1ul ar ;yoğun ve
genel
siyaseti
sonucunda,bu
direnişler
olarak püskürtmüş ve pek çok haklar
sayesinde
haklar
elde etmişlerdir ~Bu
cezaevlerinin dışarıya taşıdığı m_esaj 'lar ,siyasi gericiliğin istemleri ile çerişiyordu.Bu
imajının
ve baskıcı
caydırıcı
alanların
iv
ak
zin ışığını geleceğe yansıtmamak,harcanan
bunca emeğin, çekilen bunca acının değeri­
her
Elbett'e
demektir.
bilinmemesi
nin
-üzeridirenişler
grubun,her devrimci bireyin
ne kendi değerlendirmeleri vardır. Biz bu
( ..• )
yazımızla kendi değerlendirmelerimizi
sağlamak;olursa
tartışılmasını
sunmak,( .•. )
hatalı tesbitterimiz in de tartışılarak düzeltilmesini olanaklı kılmak için değerlendi rmemizi yazmak gereğini duyduk.
12
C e z a e v 1e r i n e
sonucu
meleri
derecede
dedi rtecek
g e 1d i
E y 1ü ı
keskin geç~n saldırılarının nedenlerini,b izce
birkaç başlıkta toplamak mümkündür:
d.
o
karşısında
gelişme
yeni
·ödevimizdi r.Her
"sil baştan" yaparak, deneylerimi-
ur
çıkarmak
w
.a
rs
ile cezaevlerinde
Ağustos· Operasyonları
estirilen devlet terörü ,salt hükümet tasarrufu değildi.Hatta Özal Hükümetinin uzun
zamandır insan Hakları konusunda yapmaya
bozucu girişimler­
çalıştığı ma ky a j ı n ı
devlet politikası
bir
n
di. Bu operasyonları
yoktur •.
kuşku
olarak gündeme geldiğine
w
w
MGK'nin, MiT'in Genelkurmay ve Hükümet' in. ortaklaşa. rapor ve değerlendi r-
korunmasını
istiyorlardı.
. Üçüncüsü; Cezaevlerind e insanıarın yeniden toparlanmaları ,okuyup- yazmaları ,üretgözünde "yuvalanma,..me.lsrh · devletin.
.
55
rg
ediyordu.
ile uzlaşma. yolları ·aranarak •. vb••. bu tepkil~r
barajlanmaya çalıŞilmıştır.
'
Öörduncüsü; Siyasi tutsakların yakınlarıyle bağlarını
koparmayı;;kitleden
tecrit
etmeyi baŞaramamışlardır.Bu ilgi yoğunlu­
Ağustos Saldırısı bir ker.e data göst. ermiş­
tir
istiyorlardı.
ur
rs
gerçekleştirmiş
olmaktadır.
w
56
w
w
.a
Geriye,bu saldırılara karşı tutukluların ve
kamuoyu' nun tepkisini göğüslamek konusu
kalmıştır ki; O'nu da bakanlık yetkililerini
öne çıkararak,direnişin gerçek nedenleri'ni
sap t ı r m ay a
çalışarak;basın
aracılıgı
ile,kitle desteğini kırmaya çalışmış, · SHP
basite
alma ,küçümsemek
z af e r
sa r h o ş -
değildir.Geçici
1 uğu 'na
kapılmak,rehavete
kapılmak,her
zaman zararlı sonuçlar vermektedir. Bu
nedenle,sömürgecilerin cezaevi; siyasetlerini
tahlil ederken, iyimserlik ya d$ karamsarlık
gibi
etkenlerden
uzak
olarek,nesnel
ve
soğukkanlı davranmak zorundayıı ••
ll
iv
vb •.•
Belki
daha
da
ayrıntılandırılabilecek
nedenlerle ve "devletin gücünü" bir kez
daha göstermek üzere saldırılara girişilmiş­
tir.Töm siyasi cezaevlerinde operasyonlar
düzenlenmiş,eşyalar
talan
edilip,
haklar
gasbedilmeye çalışılmış; hemen her cez.aevinde e'n az 40-SO'şer kişi sürgüne gönderilmiş;Metris ve Nazilli Cezaevleri
tamamen,
Diyarbakır Cezaevi kısmen tasfiye edilmiştir.
Bu panorama 1 ya göre, devlet öngördüğü
operasyonları
ki ,düşmanı
doğru
ak
ğunu kırmak
d.
o
ları~devleti rahatsız
Bize
başlayan
göre,
Ekim-kaSfm aylarında
tam bit başarı ile
söylemek güçtür.•
geçen
direnişierin
sonuçlandığını
Bu direnişin başarı hanesine· yazılması
gereken şey;uzun zamandan ;beri
Avrupa
kamuoyu' na karşı
"demokrasi" ve "Insan
Hakları" gösterileri
yapmak Jçin hiç bir
fırsatı
kaçırmayan
Özal
Hükümeti'nin,bir
k-ez
daha · açık
bir
biçimde
te ş h i r
e d 1 1m e s i
oldu .. Böylece,"fşkence
.J!!-
direnişin
başarı
rg
ak
şeylerden
sonuçlan bakımından b a §ar ı s ı z
eylem
Cfiyebiliriz.Genelde tüm
"Ağustos
hedefi:
ortak
programlarının
hükümlüler
ve
Genelgesi"nin kaldırılması
lehine bir "tüzük değişikliği"ne gidilmesiydi.
B u h e d e f e v a r ı 1 a m a d ı • Genelge
fiilen işlemez hale gelmesine rağmen -ki ,zaten
daha yayıntanır yayınlanmaz fiilen işleyemiyeceği bilinen bir metindi.Saldırılara hukuki 1:e ..
.min hazırlamak üzere kaleme al~~mıştı-~yürür­
_.lükte kaldı.Bakanlık tüm baskl"lara karşılık,
tüzük
bir
almadı."Yeni
geri
Genelgeyi
ise,soyut bir söz
hazırlanacağı" vaad i
lehine
kaldı.Bakanlık,hükümlüler ·
olarak
gelişme içeren somut bir tüzük değişikliğine
·
gitmedi.
Katınmıştır
d.
o
hanesine yazıiması
biri; 7-:8 yıldır yoğun
direnişler sonucu elde edilmiş kazanımların
olması 'dır .Buna
korunmuş
olarak
genel
rağmen,birçok konuda gerilemeler olduğunu,
de
edilemadiğini
elde
kazanımlar
yeni
kabul etmek zorundayız.
Yine, bu
gereken
'
pratik
ur
cezaevleri siyasetinin 12 Eylül dönemine
ait olduğu,kendilerinin bu işin dışında oldukdemegojisi ,hem kitleler neıdinde,hem
ları"
inkar
de demokratik kamuoyu açısından
edilemez bir biçimde yalanianmış oldu ••
rs
iv
Direnişin geleceğe işık tutan yanlarından
biri de;7-8 yıl gibi uzun bir süreç sonunda,
cezaevlerinin ilk kez aynı zamanda birlikte
yürütme bilinciyle hareket
bir ey ı e m
etmiş olmalarıdır.Bu olgu, dışarıdaki destek
gruplarının eylem birliklerini de, en azından
ivmelendirbakımından
zamandeş olmaları
mişti r ..
w
.a
Direnişin belli bir aşamasından sonra,ortak
program hedefi olan Ağustos Genelgesi'nin
kaldırılması" talebinden geriye düşüterek ,
özgülüne.· ilişkin talepLer ":ağırlık
cezaevi
Bu özgül talept;rin herbiri
olumlu bu . k~anmıştır.
hedefi ve'· "j~ten . Genelge
çeliştiği için ö~gül
ile
. ' 57
.
. '"'
w
cezaev.JerL .direnişlerinin
Sor:ı
üç çizgisine· karşılık ;eylemin asıl
rg
ortak olduğu ve genel bir düzle~de çözülmesi
talepleri n kabul· edilmesi Genelge 'nin ge r i
gerektiği düşüncesi, tüm devri~ci , tutuklula r
anlamını
ve y e n i ı g i s i
lı n ma sf
mantık
Bu
a.rasınd.a ~i~ 'k_o_nsensus' olar~k-~eiJ,r.ginleşm_ iş­i
da içeriyor diye düşünüldü.
i kıncısı; daha 1 Agust s ,, Genelges
tı.
da;son
olsa
doğru
ile
yanı
bir
·yürütme
yayıntanır yayınlanmaz, cezae ler:i, arasında
olan ortak ve
direnişierin başat karakter i
ortak eylemler konması gere~tiği yo.lunda
da
başarısızlığını
zamandaş ' e~ttemlerin
yapıldığı
tartışmalar ve program öner(je_ri
Tüm
geliyordu .
etmek. anlamına
kabul
başarıya
rin
girişiml~
Bu
da bilinmek tedir..
cezaevle rini kapsayac ak toptan bir çozum
cezaevtüm
;;
faktörler
ulaşmasını engelleye n
yerine ,yine eskisi gibi her cezaevi özgülünde
henüz
e~~afında
program
'ne koparılabilirse• konumun a gelindi. Doğrudan , lerinin bir ortak
yaratıl­
menin
-örgütlen
atılaşmamış olmaları;
' .: hükümet ve bakanlık duzeyinde · çözülmes i
gereken birçok
masının önünde aşılması
rı
Savcıtıkla
cezaevi
yine
sor\.lnlar,
gereken
, : en azından
duengel olduğu biliniyor.
ve Müdürler i düzeyind e ele alınmış oldu.
syon' un
koordina
bir
arasında
cezaevle ri
Ağustos
_, Üstelik, hemen her cezaevinde
i
.
olmasıydı
amış
sağlanam
dahi
olarak
fiili
hak'larda n
kullanıtim
öncesi
ı
••
i
gidild
geriye
Zaten. , toplu bir direniş sinyaller i alan
zamana yaymak ve
bakanlık,operasyonlar' ı
Direnişin olumlu çizgilerin den biri,cezaevıe ..
için,işi
etmek
e
z
i.
ı
ka
o
ı
direnişleri
,onları
.ri arasında ortak bir hareke tm oluşuydu
rrtıanması
tı
rın
da,olayla
ysa
ağı rdan aldı
dedik Her ne kadar yürütmen in saldırıları · bu taktiği değiştirmelerine neden oldu.
bir
topyekun
böyle
zaten kendiliğinden
Ekim-Kasım ayları direnişi'nin elle tutulur
eylembile;
direnişe davetiye çıkarmış olsa
;Özal
başarıSı'nın
önem li
en
boyutu
.aşı:ın .. bir
kendiliğindenliği
lerin
Insan
Siyaseti,
evleri
'nin,ceza
i
Hükümet
n
sorunları
olduğu gerçekti r. Her şeyden önce
58
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
o
a
Doğrudan
doğruya
cezaevlerini ve tutuklu
alan TAYAD ve iHD gibi
demokratik kitle örgütleri; olaya yer yer
birleşen, yer yer de kendi tarziarına ayrılan
etkinliklerle yaklaştılar ve eylemlerin yanın­
da yer aldılar .. TAYAD ·daha aktif eylemler
örgütlemesinin yanı sıra,grup çizgisi taşrma­
sıyla da göze çarptı ••
çalışma
konusunu gerektirir ••
Tutuklu yakınlarının,ailelerin, daha önce
cezaevi "deneyi" geçirmiş insanların direniş­
Iere aktif ve sürekli katkısı olumlu bir
boyuttadır..
Yakınlarının,"i çe ri d e k i
i nsa na her koşulda sahip çıkıyor olması,
siyasi iktidarın gözünü korkutan bir etken
olmuştur her zaman. Sürgün siyasetleri ,yakınları
her fırsatta sindirme girişimleri,
soruşturma, polis takibi
,işkence gibi
fiili ve bürokratik birçok engele rağmen; ikti dar devrimci tutukluları ;onları tanıyan destekleyen halk kesimlerinden soyutlamayı başara.:..
mamıştır.Tersine,
önceleri
sadece
kendi
"yavruları
için"
çırpınan
ai le ler ,cezaevi
kapılarında,direnmenin
kollektif karakterini
ve tek tek kurtuluşun alamıyacağını yaşaya:­
rak öğrenmiş ve kollektif davfanışlara,örgüt­
lenmelere yönelmişlerdir. Bu olgu· siyasi
gericilik için en büyük uyarıcılard~n biri;di r.
rs
iv
ak
yakınlarını eksen
bir
d.
or
g
rimizin kamuoyu desteği ve devrimci aktivite
içerisindeki yeri üzerinde. doğru saptamalar
yapmamıza
olanak
verecek
gelişmeler
yaşandı .•
ayrı
ur
hakları ve işkence gibi konularda,
birkaç
yıldır yanıltmaya cçalıştığı iç ve dış kamuo..,yu önünde,ipliğine kadar teçhir · edilmesi
olduğu kuşkusuzdur. Bu bağlamda; direnişle­
Dışarıda
faaliyet . gösteren hemen tüm
kendi
güçlerine
göre
cezaevi
direnişlerine destek
vermeye çalıştıklarını
biliyoruz •. Yazımııda bu destek çabalarının
i rdelenmesi, o grupların siyasi çizgi ve
pratikleriyle bağlantıları gözönüne alınarak
Ne varki,TAYAD ve IHD'yi ayrık tutarfazlaca tartışma konusu y~ılmayacak .• Bu,
, sak- genel anlamda kamuoyu desteği bekle-,
w
w
w
.a
grupların
59
Basının
.a
w
w
w
yaklaşımını
değerlendirirken
r.
ayrı bir yer açfl ak gere kiyo
Gen elge si'yl e
Çünkü,Cumhuriyet,Ağustos
elirenişlerin
olaraıt
açık
g!ril en süre çte
yer aldı. Kamuoyunun oluşturul­
yanında
aıından eyle mmasına katkıda bulundu •• En
tansiyonunu kitle lere yansıt­
Cum huri yet' e
rs
iv
ya
60
d.
or
g
ak
Ank ara
ve
dem eçle ri
resmi
TTB 'nin
lık;
karşı
Tab iple r Odası'nın açık tavrına
ken
gere
sı
olma
ilgil i
konu yla doğrudan
ı
ığın
yapt
ni
Baro lar Birliği 'nin üzer ine düşe
12
niş,
dire
söyl eme k mümkün değil. Oysa,bu
için · de
yargılanması
Eylü l Huk uku 'nun
zaten
Ve
uygun bir zem in yaratmEJ.ktaydı.
rası
lara
ulus
doğruya
,doğrudan
kendisi
l
gene
ok
çerçevesindeydi.Ç
sözleşmeler
sel
Kişi
.
Sorunu..
tabi riyle :lns an . Hak lan
halin de müv eklar
grup
i
bell
da
ak
olar
avukatları,kesiri1ikle
kille rine sahip çıkan
tutarak,şu
clışında
değerlendirmenin
bu
ı3arolar
ki:
ür
yargı ya · · varm ak . müm künd
evleri
ceza
'
letin
kuru m olar ak dev
Birliği
tir ••
nmiş
çeki
n
siya setin e karşı tavır alm akta
ız­
haks
olsa
aurj uva Huk uk Sist emi 'nde dahi
ar
tücc
n
göre
lıkları ekm ek kapısı olar ak
lle
n
u
k
ü
k
" hu
zihn iyet i ,cuntacıların
r karşılığı "figu ran
elle
bed
~k
yüks
k,
şara
uzla
"huk uk anlayışları"na
yapmayı
avukatlık"
eyle mle r gün sığdı rabilen1er, elbe tte son
k savma
· demleştiğhıde de işteksiz ve yasa
ileri ni
kab ilind en tavırlar .göstererek,~u · .çizg
·bir kez daha orta ya koyac;aklarcfı ••
,ola ya
Burj uva basını her zaman' old~ğu gibi
rları,
yaza
e
Kt.'ş
.
sansasyonel açıdan yaklaştı
asına
haft
cü
ü
dörd
Ier
olay lar tırmanıp AG'
evi
ceza
ıyla
a
açıl
ş
bakı
girdiğinde,kendi
Bu
.
ular
duyd
ği
gere
eğilme
sorunlarına
uş
bulm
ı
asın
yank
kli
gere
düzeyde,eylem
oldu ••
ur
, .ne n oranda
gerçekleşmemiştir ••
f
lerin taki p ve
biz, Cum huri yet. kadr osu' nun
Elbe tte
tı.
soru nu' na
Kem alis t çizg isi' ni ve dem okra si
aını biliy oruz ••
nasıl çifte standartlı' yaklaştı
nı da tesl im
tanı
bu
Buna karşılık gaze teni n
hocalığı
ıl
ki~k
gere kiyo r •• Öyle
etm ek
d~müş
ters
bil~
.yaptığı SHP yön etim iyle
or
g
d.
hemen her şeyin serbe stçe alınıp satıldığı,
serbe st pazar ekon omis i
fikrin i
toplu ma
yerleştirmeye çalışan Özal ekibi nin paralı
saze te ilanı yoluy la siyas et yapma geleneği-.
ni "bazılarına" kabul
ettirdiğini
görm ek
ilginç tir!.
Cezaevinden gönd erilen ve kendi duru mumuzu kamu oyun a iletm eyi amaç layan ilanlar,aslında habe r değeri taşır ve
Cum huriyet bunları kendi iddiasıyla orantılı olara k
·
parasız
yayınlamek
zorundadır •• Cezaevi nden
gönd erilen deme ç ve habe rlerin paray la
ilan sütO nu'na aktarılm~sı da, Cum huriy et'in
"Öza l ekon omis ine adap tasyo nu"nu göste rmekt edir ..
ak
ur
ve Erda l inönü 'nün "Açlık grevl eri şiddet
eylem idiril gibi garip likler ine karşı
tavır
alma k zorunda kalmıştır.Cumhuriyetin okur larının duyarlılığı ile denk düşen
tavrının,
kend i kend isiyle tutarlı bir yayın politikası
izlem e kaygı'sından mı, yoksa ,okur güvenini
yi tirme me kaygı 'sı ndan mı kaynaklandığını
yakın bir süreç te hep berab er gözle
mley eceğiz ••
w
w
.a
rs
iv
Söz basından ve Cum huriy et'ten açılmış­
ken,b ir kısım 11 demokratlar 11 ın paralı ve bol
imzalı
"dest ek ilanlannı" yadırgadığımızı
.belir tmek istiyo ruz. Bu paralı
ilanların,
muhatabı
olan direnişçitere mora l deste k
olduğuna
kuşku
yoktu r. Ne var ki ,yine
kuşku
götür meye n · başka şey
,asıl
ilan
sahip lerini n kend ileri açısından sağladıkla­
rı "psik olojik tatm in"
öges idir. Adet a bir
moda ve yarış turyası görün ümü alan bu
girişimlerin bir nokta dan sonra
bazı kişile­
rin kend ilerin i
s u n ma .
,yükü mlülü klerini , böyle ce "eda " ettik leri sanrısına dönüşmesi "dem okra tlar" açısından
üzücüdür ..
AG' leri ,Özal
Hükü metin i
teşhir
ettiği
gibi ,SHP 'nin de te ş h i r
o 1 m as ı 'na
vesile oldu .. Birça k "sol" slogan ve önerm elere
rağmen,SHP'yi
halen demo krat bir umut ..
olara k
k a 1b i n i n
bi r
k öş esi n e yerleştiren bazı devri mcile rde,b ir kez
daha kendi kurgularının realit eyle ne denli
çeliştiğini
görmüş
oldul ar. Gerç ekte SHP
61
62
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
yayıldı.~~HP
or
g
içind eki 11 sağ" 1 ek~p bunu fırsat
arı,
biler ek, SHP içind e çalışan "sol " grupl
allejurn
erine
güçl
nlik
güve
hem devl etin
manev~
di, hem de bu kanadın tasfi yesi için
SHP
in
işin
dren
evi
ceza
ra alanı açtı.Eibett~
iyor
enm
bekl
.
ğı
taca
yara
çalkantı
içind e
n
ü'nü
inön
,
~z
Merk
nel
Faka t,Ge
değildi.
mi"
eyle
det
"llid
i
ierin
grev
ifade siyle aÇlık
düşünce,
sefa fete
bir
nitel eyec ek
diye
ından'
taraf
t
ceza evie ri oper asyo nu muh alete
a­
aşam
lık
Pazar
••
oldu
zımnen destel<lenmiş
nda
ması
alın
dan
bu denl i ağır
ışın
sında
olduğu
SHP 'nin bu tavrının' önem li bir rolü
kuşkusuzdur .••
genç lik
Ceza evle ri direnişlerine öğrenci
, ilk
lması
dest ek eyle mler i iyapı
arasında
i­
işler
kez bazı sendikaların ceza evle ri diren
lik
ketli
ne ilgi göst erm eler i toplu msa l hare
Şubat
gere ken olum lu
Buna benz er seneının daha önce 9
açısından değerlendirilmesi
k
tanı
ia
dığır
yaşan
Direnişi'nde
işaretlerdi .•
Diyarbakır
Gen el
ede
bölg
bir
as
hass
gün
O
.
ştuk
· olmu
eCezaevi direnişlerinin toplu msa l müc adel
ında
Merk ez ile Diyarbakır il Örgü tü aras
i
şç
i
,
ak
nar
alı
e
1
e
işlerini
-:-n-:in:-r_b_i_r___,p:....a_r_.ç"a_sı o 1ar ak
kala n ayrılık, bu kez ceza evle ri diren
in
yerin
eki
i~ind
lar
sathına
sınıfı ve eme kçi yığın
dest ekle me konusunda tüm Türk iye
bakış ·
ve "sos yalis t sol" arasındaki _ilişki ve
yi
eme
irdel
bir
kapsamlı
açısının · · daha
rim"dev
k
gerektirdiği açıktır .. Hale n birço
rek, hem :
gire
ne
tleri
örgü
SHP
"
krat
ci-d emo
de
orala rdan "birşeyler" umma.kta~ hem
karşı
na
koğuşturması
ve
takip
devl etin
o r u n a k bulduğunu
k
r
i
b
i
y
i
isine
kend
1973 '1erd e
tarzı
çalışma
sanmaktadı r .. Bu
"sol "da
beri
CHP döne mind en
Ece vit 'li
amamış
aşıl
hale n
yanılgının
kangrenleşen
ksis t
mar
i
rimc
olduğunu göst erm ekte dir. Dev
ki
inda
aras
burju va demokratları
akımlarla
bu
eden
et
hizm
ayrımın bulanık kalmasına
onu· yede kleve
m
tüniz
opor
,sağ
k
sizli
· belir
.. Ama ,
mek istey en SHP 'nin işine gelm ekte dir
yolla r
de,
som ut eyle mler günd eme geldiğin
...
a'dır
kaçınılmaz olar ak çatallaşmakt
or
g
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
doğru olarak sap ta n m as ı gerek iyor •• Bir
madal yon'un iki yüzü gibi devrim ci mücad eledönem cezae vleri, ,siyas al aktivit enin keskin yi t a h r i p eder ...
leşti ği alanla r olarak belirginleşti. Bu,
bir
B u n da n d ı r
k i ; cezaevinde girişilen .
yanıyla; burala rdaki mücad elenin son derece
direnişleri.n doğrudan doğruya dışarıyı yönkeskin ve ölüm-kalım mücad elesi şeklinde
I end i r m e
iddiası
taşıması
sürme sinden ; bir yanıyla da,dışarıdaki siyasi
yanlıştır
diyoru
z.
Dışarı
ya
verilec
ek
devrim ci mesa j'atmos ferin
görece
durgunluğu'ndan
ileri
lar günde min dışına taşmamak zorundadır ..
gelme kteydi •• Siyasi
gericiliğin
devrim 'ci
desteği
kadro lar üzerin de yürüttüğü siyase t tümüy -· Kam uoyu
süre kli
ve
hova
rdac
a
harc anan
le' toplum sal muhal efete karşı olan devlet
bir
k ay na k
olarak görülm emeli dir. Cezaevi
terörü 'nün en sivri ucu'nu yansıtmaktaydı ...
mücad elesin in, tüm devrim ci siyasi aktivi teBundandır ki,bu uçtak i devrim ci
kadroların
nin bir parçası ,ama;parçası olarak kavran adevle t terörü karştsındaki tavırları toplum a
rak, bu bilinçt e harek et etmel iyiz ••
öneml i
mesaj lar taşımıştır, taşımaktadır
• Bunun la birlikt e cezaevi mücaq eÖrneğin,
süresi z
AG'Ie rin
adeta
or(
lesini tümüy le ·toplu msal mücad elenin yeri"enfla syon" gibi çoğalmaları, tek tek her
ne: i ka m e
.etme k gerçek, bir sapma
bir cezaevinde ve üç-dö rt ay gibi sık· aralık­
eğilimi
taşır.
Toplum sal muha lefet kendi
larla bu yönte min defala rca kullanılması_;
dinamikleriyle;sınıf mücad elesi kendi _yarat
en son başvurulan yöntem olarak ta.rif
tığı araç ve olanak larla siyasi
gericiliğin
edilme sine rağmen, biricik eylem biçimi
karşısına dikilm .edikç e ;içerd eki mücad eleyi
olarak kullanılması, eylem in dış deste klerini ·
sı nı f savaşı nı n_
yerine
koyma
sonı.wta
. gittikç e daraltmaktadır .• Buna karşılık AG
kıtJelerden umudu kesme noktasına varır •.. Bu
sonucu yapılan .. anlaşmaların Q.mr\,i ...al~ı,';_ayı
noktad an sonra·· sol çıkışlarla,s.ağ teslim iyet
geçme mekte dir.
Y:öneÜ mler
artık
kaby!.
63
düşmektedir.
yandan,cezaevleri direnişleri spmut
a.lmaya başlaması neden iyle ~oplumun
lar
sonuç
lerind e de hak alma için "açlık
kesim
diğer
pasif direnişierin yaygınlaşmış
türü
ri"
grevle
etmek te fayda var.
işaret
da
na
olduğu
devlet terörü 'nun
n
AG'nl
a
yanıyl
Diğe'r
bir işlev gördüğil;
lf
önerri
,ında
·anlam
teşhiri
n altı çizilm esi
larmda
'
mesaj
i
vE:{rdiğ
re
kitlele
i9in . mücad ele
mak.
kazari
;
olanın
li
gerek
etmfjn in tek . yol olduğu, demo kratik . haklar
için verilen mücad elenin sonuçsuz kalmadı..;.
·
2'dır..
içeriği
yarar
ı
..vb
,
üzeri nd~
vardır •. ·
..• ta ı ep 1 er i m iz i n
de. bir pa~ça . durma kta
·
i
trogramlarının
direniş
gibi
si~asi. talepl er böl.ümünde bazı cezae vlerind e
siri statüs ü"
"sıyası tutukl uluk ve sa... aş
tanınması gibi istem ler birine ' sıraya konulmuştu. Bakanlık bu iki isteği bne çıkararak,
eylem iere olan kitle desteğini gerile tme
§lçüde_.
taktiği . kullandı. Bunda . da •neml i
eylem in ilk iki haftasınöa
azından
en
başarılı olduğunu 'Söyte yebilir h ••Buna ·göre; ····
"cezaevlerinc;te ba.Skı \le işketıc'b yoktu ;tutuk -'
doğrldtusunda
&mi rleri
lu lar örgütl eririfn
eyle,n ler .: yapıyorlardı".
talept i
siyasa l
Dolayısıyla , bu tGr · suçlam alara bulaşmak
demokratljır 1 beklem eyi
isteme yen 'ürkek
yeğlediler •• Sorunun ciddi oldijğu, cezae vleri
üzel'inde sistem atik baskdarın,i hak gasbı 'nın
olduğuntın dışarıya antatılma~ı uzun sÖrdü.
(B ai ı cezaevleri bu konuda ari::! ı ardına,açık-.
lamala r yapma k zorunda kaldı.)
-Bilindiği
w
.a
rs
iv
ak
Öt~
s o sya
or
g
~
d.
'
ur
:
edileb ilecek istem ler için bile -ölüm leri
göze almaksızın- en azından _iki hafta
kayıtsiz kalmayı bir deney olarak kullan maya
başlamışlardır. Birkaç noktad an dahi bakıldı­
ğında;AG eylem lerinin d e j e n e re olmay a
başladığı ve bizler in aleyhi ne de kullahılabil·
diğini saptam ak olası'dır. Bu neden le,eyle mlerin ciddiy etini ve etkinliğini korum ak bizler~
w
Eylem lerimi zin taşıdığı mesaj 'ları anark ü 1t ü r e 1 j
i nsani ,
ken;s i y a s i ,
64
Eylem
programınd_aki
~~
ve
asgari
rd
.o
rg
w
w
.a
rs
iv
a
ku
istemieri n birbirine karıştırılması, belirsiz '"istenm esi ve diğer çalışmalar
buna bağlı
hale getirilme si, eylemin yararına değil,
olarak gündeme gelir.
zararınadır."Savaş esiri
ve siyasi tutuklu-Yine talepler listesinde yer alan yeni bir
luk" gibi ciddi siyasi istemieri n talepler
tüzük
hazırlanması
listesine konulduk tan sonra; idareyle, ~
istemi,
bir
yanıyla
cezaevle rinin bizler için varlığını "kabul"
volkman pazarlığı" yapmak, ciddi bir tutum
eden, fakat ,onun "bizler lehine koşullarla 11
değildir. Sanıldığının aksine dışarıya yönelik
donatılmasını öngören bir istemdir. Topluma
propagandası itibar kı rı cı olmaktadır.
sunduğu mesaj bu içeriğiyle bizim iddiaları­
Bunlar başlı başına bir eylemi gerektire mız ve değerlendirmelerimizle çelişir ..
cek değerde ciddi istemlerd ir. ileri sürülmasi ve istenmes i kendi koşulları içinde yanlış
-Keza 11 12 Eylül Hukuku'n un tüm sonuçladeğildir. Ama,çez aevinin yaşam standartları
rıyla kaldırılması istemi", ancak, örtülü bir
ile ·ilgili istemiere paravan yapılması son
"af" isteğini taşı m adı ğı, . 1961 Anayasası'yla
derece tehlikelid ir •• · ileride bu
istemler
kaim burjuva diktatörlüğü'nün hukuk sistemiuğruna
girişilebilecek
eylemler in kaderine
ni "meşru" saymadığı vurgulanırsa, teşhir
olumsuz etki yapacak olan hatalardır.
etme işlevini görebilir .
"Siyasi tutsaklık" ve "savaş esiri statüsü"
Görüldüğü gibi istemieri n alt alta sı ral an.,.._:
i k i
ay r ı
k a t e g o r i d i r ve herkes
ına.sı birçok zaaf ı bağ rı nda taşı maktadı r.
için talep edilemez . Bu eylemler için karar
cezaevleri bi rimlerind e de alınamaz. Cezaevi·
O halde ne yapılmalıdır?
*Sizce yapılacak en doğru şey ,propagandaya
birimleri öneri sahibi olsalar bile, bu istemve
ter. için girişilecek
mesaj vermeye yönelik istemieri n
eylemler . , ka d ro
a ğ ı r 1 ı k 1 ı ve m e r k e z i
dikkatlic e kaleme alınarak, -somut talepk a r a r 1a
yürütülm asini
ler listesine karıştı rmaksızın- d i b a c e
gerektiri r.
Kitlesel
destek
65
*Her eylemin hedefi ve istemleri somut'
olmak zorundadır .Sosyal ve insanı talepter
siyasi ufkumuz la çelişmemelidir. Eylemlerin önünü tıkayan, belirsizleştiren ve nihadüŞıyet ciddiyeti ni bozan tedbirsiz liklere
mernek gerekir.
*Son cezaevi direnişlerinin olumlu yanların­
dan biri, cezaevle ri arasında bir eylem
dedik. Ancak
da içermesi ydi
ortaklığını
olaegemen
tümüyle
bu yan direnişiere
di
yine"ken
cezaevi
madı ve sonuçta her
11
da
.durumun
bakmak
çaresine
başının
kaldı.
tıkanmış
sefer bu girişimlerin
ızı
çıkarmam
olması ı o perspekt ifi gözden
ini
nedenler
ın
gerektirm iyor. Tersine,tıkanman
k
kaldırma
tesbit edebilirs ek, bunları ortadan
da mümkün görünüyo r.
Geçen
Eğer
66
rd
.o
rg
g i ri ş.·
ku
vı;r.,
kapsayacak
.tüm. cezaevleri·~
bıçımde genış olmasayd q kamuoyu ilgisinin
bu denli genişleyeceğini , dış' etkenteri n bu
denli etkili olabileceğini santnıyoruz •. Hatta,
kayıplarımız
sağlanmasaydıi
bu yaygınlık
ortak
daha fazla olabilirdi •• Bu ıiedenle,
eylem perspek tifi, her bir dezaevinde 1 ayrı
ayrı tı~anan sorunların çözümü için, gerekli
bır zernın oluşturmaktadır ..
d~r~nişleri
Bu eylemde , zamanlama'nın yapılamaması
(örnekse ; AG'ye ilk başlayanla son giren
cezaevle ri arasında en az ikir haftalık fark
vardı ve bu durum yükü bir· tek cezaevine
yükleme kteydi.); cezaevle ri arasında iletişim
ve
ve koordina syon sağlanmam4ş olması
talepler
ve
progııam
bir
ortak
nihayet asgari
listesi belirlenmemiş. olması (ki, anlaşmalar
sonucunda yeni cezaevle rinde farklı statüler
indi)
doğdu ve ortak talepler gündemden
zamandaş
ve
birliktel
lar
noksanlık
gibi
.•
vb
eylemin başarısını engelled i.
rs
iv
a
'·'
.a
-~
·,., ·a..J
belirlenm esidir.
w
w
'
bölümter inde
Ekim-kasım
aylarındaki
cezaevi
Bundan
hareketle
ş~
____ ö~~rmeyi
yapmak
rd
.o
rg
istiy oruz :( ••• )
( ••• ) örgü tlen mes ine gidebilmiş değil
iz •• Ama ,
ulaşılabilir
hed efle r'i
yaka lama k,
şimdi
olm uyo r gibi görü nen d\,iğümlerin
çözümünü
de kaçı n ıl m az ol ara k günd eme geti
rece ktir.
( •.• ) tartışmalarının ise önüncJe
şu anda
ceza evin i aşan boy utta soq.ın).ar
var •• Kaldı
ki ,her cezaevinde ( ••• ) kend i aram
ızda bir
(*) Cez aevl erin de bulu nan bazı arka
daşlarımızın değerlendirmeleridir.
NEWRO~I---;;iR~iX_ANA <•l ı
rs
iv
a
ME SA JA
ku
*
AGI RE NEW ROZ ZED E BIK IN
New
w
w
.a
roz buh ara, reng in devere xık O xali
ava dıke: guli lk heşin dıbın, giha
pel vedıkın lı
zımaga, lı bero ja, lı sere çiya
O lı deşta. Av dıkeve guli ye dara
, serm a drşke: roj bı roj
tin O tirin ca roje zede dıbe. Tey r
helin çedıkrn: guli lke buha re lıhember
i serm aye, lı hım­
beri berf O baga re seri hıldrdın, jıbo
jiyan ek nO. Jı xew a zıvıstane şıyar
dıbın.
Jı vır heza r sal berı Kaw a'ye
hesınkar roja 21 'e Ada re lı hımb
ere zılm Q zorda-riya Deh aq
seri rakır. Sere Dehaq
pelç iqi, agır veke t, mizg in gıhişt
hem u gela , şiha ket nav .gund O
baja ra: lı sere çiya O zozana, Agır
e serx web une çrus ke. Ew agıre
pep eriy e, ew agıre aza-'-
67
rd
.o
rg
bı
dıbıstan
Kurd be anor (aram) bımlnin.
rs
iv
a
ku
htırkır. · L~"diıe gele bındest
.1 ;;-·
diye dı dı le mıjoke.da janda, per O baske xwinxat O xwin mııa
şakır. Tirinca ve agıre reya ranahi nişanı gele bındest da.
Dehaq! rızge.r bOn. Jı
Dı qewla we demada Newr-oz bı seroktiya Kawa ·kedkır O gel fızılma
jı ~e çaxe vırda
biranin:
te
nevinda
a
dırojhilat
Adar'e
21'e
wi çaxe vırda her sal roja
n.
birani
te
O
zanin
te
şan
ni
bı
eki
, Newroz jıbo ser evtıne ~oj
welata,
Le dı qewla iro da rewşa dıne guheriye : tekoşina dı welateme da, bı tekoşina hemG
bı tekeşi na karkere dı ne da gı redayiye.
pari~ırın O qoloniWelat~rne .Kt:ırdistan'e: Kurdistaçı_:dı nabeyna çar ştate, _mıjokdarda hatiye
dıjmın perçe
des!
bı
zordara,
deste
bı
n'e
ki nawnete wiye. Dıle Kurdista n'e, hışe Kurdista
Kurd nezan
o
Jı
derkevın.
xweyi
xwe
doza
Lı
şıyarbın-.
bOye. Kevneperest naxwazın Kurd
bı polesa,
şa,
art
bı
dıkın:
Kurda
ser
er.işe
aliyada
her
ji
bıminin, bındest bıminln, dıjmın
veşerın O
n'e
Kurdis
hebuna
ku,
dıxwazın
kuştıne
bı
O
ledan
O bı rojnama, bı
.a
rtı~ •.Ewe
Bel e dıjmın. ji baş dızane bıvi awayi peşlya ve şeri, peşiya ve tekoşina nay~ gı
şer roj Qı roj dom bıke O peşva bıçe.
Kurdist~n'e eku gıring
Jıbo ve yeke: eme dı ve nıvisandınaxwe da bı kurtayi lı ser tılame
bısekının.
68
w
w
van tılama
lro dı tekoşina rızgariya kurdlstar Pede kijan tılam lı peşiyame hene O gıringlya
çiye, eme vana aŞkere bıkın O binin zman.
ye. Ber~ hemO tılama
Jı her tışti peşta i ro, Kurdistan dı bı ne zordariye ş_tate _mejokd~rda
.
.
dıbe pepelık.
ur
pa
d.
or
g
te xwestın ku zinci re mejo ktiye dı Kurdistan'
~ da were qetandın. Ya duduya, ewe ew
zinci re zılm O zore çawa were qetandın O
tekoŞina rızgariya Kurd istan 'e lı ser kijan
xete
were ajotın O dı tekoşina şere rızgariya Kurd
istan 'e da ewe kijan hez ji gel re peşengti
bıke O itıfaqa nabeyna çin 0 refen Kurd
istan 'e da ewe lı ser kijan berna me jiyan
be. Bı
qase ku em dızanın iro, lı peşiyame van tılam
e gıring hene.
'
Gava ko em, bı serik i zelal, lı ser raya Mark
sizm /-Len inizm i tekeşine btmeşinın şere rızga
riy
a Kurd istan 'e bı şere rızgarıya karke re dınya
ye
gıredayi O perçe ki wi bı binin wi deme
re lı peşiyame ronay i dıbe. Şere tekoşina
rızgariya netew i jıbo şere tekoşina
sosya lizme
rs
iv
ak
Em jıbo şer dı reki dur O drejd ane dı ve reda
gelek geduge mezın lı peşiyamene, bare ku
me hılgı rtiye barak gı rane, jıbo kO em bı karıb
ın vi bare bıginin, ciyec iyin j ı me zanis
ti te
xwestın jıme xeba tek giring texwestın,
dılsozi te xwes tin. Bı nezani ev tekoş
in
naçe
seri:
,bı nezani tu kesek nıkare dınyaki nO,
dınyaki be mejo ki ava bıke....
.
B ele ewe ki jan hez reya ronahi re ya rast i,
raya rızgari nişane gel, nişane kedkı r O karkı'
r'a
bı de?
gırtiye
ku iro
dı .gırtıngene mıjokdara
w
Em
w
.a
Dirok e wi yeke baş kıfkıriye ku, reya serfı
razi,reya azadi O rızgariye parti ye ku
lı ser
hime Mark sizme O Lenin izme hatiy e avakırın,
ew parti bı bernamaxwe,bı bırdozi O bı remy
a
riyax we nişane gel, nişane çı na karke r O refe
kedkı r dı de.
Dema Kawe 'ye hesınkar agıre Newr oze vexıst
, ji we deme da ew agır dı dıle şerva
nada dı
çrusk e O roj bı roj geşdıbe.
da, isal disa
bı
belavok
Cı bı
karka riye O
tekeşine
69
d.
or
g
şervane rızgariya neteıiii ra O civak iya
weki 'dın sılava xwe jı karka re hemu dıne,jı hemu
xwe bılınd dıkın.
Kurdi stan'e dışınin O alikar iye xwe Cı beşewre denge
rızgar bu,le iro ev roja! bı navnişan lı
Do Newr oz bı serok tiya Kawa , ji bın zılma Dehaq
agıre Kawa vaxıst jıwe çaxed~ heta iro,ge le
hımbere mejok dariye şere,Şere çekda riyeye . Ew
gelek gav hatın avetın, gele~ kozık bı dest
k xebat çebun.Dı reya serxw ebun O azadiye da
ketın.
70
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
Cı rızgariye geş bıkın. Kozıke ku dı deste xw
iro jıme te xwestın go, em ve agıre serxw ebune
i gava peşva, berbı dınyaki nCıbavejın.
eda em bı parazın O kozekı nu peyda bıkın, bı zanat
iye O fıreh buye. Dıjmın ji_ her aliyad a erişe
Rewşa doze, rewşa tekoşine iro gelek guher
re me şer dıke: dıjmın bı ~evre dı şewre
ser Kurdi stan'e dıke, dıjmın bı rexıstın lı hımbe
ına arteşa Cı poles a dıstine.
daye, evata xwe jı- hev dıstine, qewa ta xwe jı rexıst
iro dı Kurdi stan'e da nebı :hevra, ne jı bı
Le em hımberi dıjmın bela belay ine. Rexıstıne ku
, ew kese ku le hela şpreşe ci dıgrın
gele kedkır Cı karke re ra tekıliye qewih gırenedaye
a Tırk,
nekırıhe. Ya duduy a ji, bı şoreşker Cı karkır
bıwan ra lı ser hime berna me tıfaq çe
Leninızme çeneb uye .••
Ereb, Cı Farıs'a ra ji tekıliye lı ser hime Marks izme
iro jı
kedkır Cı karke re ra raber i kare pertiy eye:
Jı bo dınyaki nu dıve şeri da jı gele
e da
partiy
baska
Dıbın
_
yek Qomi nist avabe.
sosyalıste Kurdi stan'e ev yeka texwestın, ·parti
in'e
Fılist
a
şoreş
sere
ku iro deke hatın
eniya rızgariya Kurdi stan were sazkırın. Lewra
e
goran
bı
qand:
xendı
in'e
şoreşa gele Fılist
hemu kesa lı ber çave xwe ditın. Qapit alista
bejew andax we dıdın safi kırın.
. Qapit alist dıtırsın, i welat e empe rJıbo ve yeke i ro tarna me gıraniya şer ketiye Kurdi stan'e
ak
ur
d
.o
rg
yali st dıtırsın. Naxwazın dı rohi
lata -nav inda şoreşek çeb e: naxw
azın
avabe. Dıjmın baş dızane ku par
par tiki Qom inis t
tiya k lı ser ve him e wer e avakırın
,
tekıli bı gelr e, bı kar
ker G şoraşkere Tırk, Ereb Cı
Ece m'ra sazdıke: bı gundi G wela
tpar eze Kur d ia itıfaqe
çedıke. Gava go şeri çek tari
dıwi xete da btmeşe ev yek
jıbo
şqre
şger
a serkevtınek mezıne.
Le jıbo qap itali st G mej okd ara xısa
re. Ev yeka mırına wane.
Em dılgeşin jıbo New roza : em
dılsozın, jr rızgariya wel atex
wer e, em bı mer xas i doz axw e
peşva dıvın, jıbo mırovtiki
hem dem i: jıbo aşitiya dıne Cı jıbo
bra tiya hernCı gela : jıbo diya ke
nCı jıme xeb at te xwestın,
ev bare gran , bare ser mılemeye.
Jr her dem e zedetır iro jıme
yek itiya sos yali ste te xwestın: mıl
eme lı mılehev des te me dı
destehevda em berbı arm anc e
bımeşın.
BIM RE KOL EDA Ri
BIJI NEW ROZ
si
v
BIJi RIZ GAR i
w
w
.a
r
(*) (Va bernama,bı vergerandın,
jı _ber k.ur ditiy a wiya oriin al_h atiy
e amadekırın.)
*
71
.o
rg
"Ulusal ve Toplumsa l Kurtuluş•un
rı •nı n
büyük
kaynağı
ak
ur
d
ceza evi
NEWROZ 1 LARIN
umutlahalktır •
11
,, . ATEŞLSRiNi
ÇOGALT A(IM
'
yokedildiği,
gaztarla
milyonla rca emekçini n
baskının.
kı rı ldığı,
insanın
milyonla rca
zulmün, her çeşidinin yaşandığı bir dünyada dünya, emekçil~rin kolları ve
yız. Ve bu
üzerinde duruyor, ama, o dünya
kafası
adına
emekçile r
ve
rağmen
emekçile re
başkalarınca yönetiliy or.
si
v
Arkadaşlar;
,isv AN
72
w
w
.a
r
Yeni bir 21 Mart'la umudumuzu ve kararlı­
lığımızı bileyerek yine birlikteyi z. Onbinler ce emekçini n, özgürlük savaşçısı 'nın· alınte­
ri yle, özverisi' yle binlerce yıldan bu yana
yaşam, hep tarihsel iyimserliğimizi besleyerek gelmedi .• Henüz ülkemizin ve ulusumuzun
değii .• Henüz
parçalanmış
zincırı
tutsaklık
halkları 'nın
dünya
'nin,
ri
emekçile
dünya
yenilgisistem
t
kapitalis
geleceğini karartan
zehlrll
insanlığın
Henüz
••
değil
ş
ye uğratılmı
çıkıp
Evet, karanlrk' lardan, zulüm•le rden
z
bildiğimi
açık
gellyoruz •• Ama, yine de çok
kıtlı,
bir şey varsa: karanlıkların 'ydınlığa
g
Doğanın
yansıması
or
ı
Geril eme' ler olağandır .. Ama , hep gelec ek
kazanacık'iır. NEW ROZ, bize bunu anlatı­
yor. Biz NEW ROZ 'u, böyle kavrıyoruz.
ve toplu mun
ak
ur
d.
yasaları, birbi rlerin in
$inle rce yıldır anlatılagelen KAW A DES TAama
özdeştir.
Doğa
NI, halkımızın da kendi · y'aşam dene yimle kend ini nasıl
yenil iyor ve geliştiriyorsa,
riyle bu gerçeği bayramlaştırarak yaşattığını
toplu mlar da kendi kabuğunu parça lama ya,
göste riyor.
kend ilerin i geliştirmeye doğru göne nmek tedir. Insan tarih in hem öznesi hem nesn esi'Geçen yıl NEW ROZ 'u kutla rken burl.ıktuk,
di r. Bundandu;-' ki, Toplu msal kurtuluşlar'ın,
acılıydık.Çünkü,
daha
birka ç
gün
önce
b.~h.arın kend(Uğinden gelmesi bekle nmez .çün- HALE PÇE , Saddam gericiliği 'riin
boşalttı ğı
ku ınsan.lar ,kend ilerin i
gaz bombaları ile bir anda ölü şehir halin e
toplu msal
yaşamda
devin diren ilişki ve güçle rin farkına vardıkça,
gelmişti. Çünkü, bir yanda ağzın
da pemb e
kade rin kendi elleri nde olduğunu kavrıyor­
köpü klerlc
kaskatı
kalmış·· bebe cik'le rin
lar. Ve biz, bu yüzden, KEN Di KAD ERIM iZE
resim leri, öbür yanda dünyanın umursamazlı­
KEN DiMI ZIN
ğı
EL
arasındaki çelişki yüreğimizi ''yakıyordu.Sir
KOYMASI'nın
gere kli
'
olduğu'na inana n, bunu kavra yan
yandan halk;mızın haklı ve onurl u kavgası
insan larla
birlik te zorlu bir müca delen in içine atılmakadına kend isini NEW ROZ ateşi gibi
yakan
. tayız. Bu müca dele tüm toplu msal yaşamın
genç insan larla, bir yandan ·bu müca deley i
NEW ROZ 'una, baharıria doğru bir savaştır.
sağa-sola paza rlaya ni ar' ı n· keyif leri öflse lendirdi bizi ..
Tohumu çatla tan filiz gibi, emek çiler de
kend ilerin i saran kabuğu çatiatıp özgürlüğe
. Bu yıl da ülkem izin Ulusal ve Toplu msal
ulaşrnakta
gecik meye cel<le rdi r.
Yenil gi 'ler,
Kurtuluş Müca deles i
açısından
w
w
w
.a
rs
iv
değildir,
bunalımların
73
g
ve onun örgü tlerin e düşüyor.
ulusal
NEW ROZ 'u artık
. ~iz
or
boyu tlard a
Çünkü,
zorundayız.
aşmak
yorumlamayı
olü
semb
luş
kurtu
ların
sınıf
n
NEW ROZ , ezile
netema
bir
tıği
bırak
bize
blara k halkımızın
kçile ri
lir.Şimdi o ema neti Orta-Do~u eme
kçi
eme
sına,
tarya
prole
a
~line almıştır. Düny
k
olara
günü
ı
am
bayr
bir
yeni
halklarına
1
~rmağan etme lidir.
Kürd istan .Proletaryası 21 Mart'ı. hem NEV
i-:,
ürgec
Söm
ve
lık
!rkçı
sı
ROl hem Uluslarara
tte
likle Müca dele Günü olara k kuila rken ;elbe
i
yüreğ
ve
i
bejn
olsa,
iki eli kand a bile
ktan
olma
te
birlik
e
iler'l
zenc
Güne y Afrikalı
geri durmayacaktı r.
Kend i Hale pçe 'sina yüreği yana rken , Hiro
unu
umud
ek
gelec
bir
iz
şima'sız, Hale pçe's
ayaete kemiğe bürü ndür mekt en geri durm
.
.
caktır..
Kürd istan Ulus al :ve Topl umsa t
Yaşasın
Kurtuluş Müca dele si.
Yaşasın NEW ROZ !
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
rma
devam ettiği, ama, müca dele ve başa
NEW
l
güze
da,
azmi nin bilendiği bir ortam
rpaza
sı
arara
ROZ 'umu zu karşılıyoruz. Ulusl
yarattığı
politikası 'nın
burju va
lıkların,
her
'nin
i
müca deles
sınıflar
kargaşa' dan,
u
-Doğ
Orta
dan,
boyu tteki yakıcı çatışmasın
-·
dikle
çekil
içine
Halkları 'nın bir bütü n olara k
ülüköyl
oğu
ri yere l savaşlar kaosu 'ndan,Orta-D
l. misğü ikibin yı llık•Yboyunduruğu olan dinse
ş gibi
uymu
yeni bir kurtuluş umud
kinliğin,
esin
gelm
e
geric i orta sınıfların bayrağı halin
lenöfke
sağa-sola pazarlayanlar'ın keyi fleri
diriy ordu bizi ••
içine çeki ldikHalkları 'nın bir bütü n olara k
u
leri yere l savaşlar kaos u'nda n, Orta-Doğ
olan
uğu
ndur
köylülüğünün ikibin yıllık boyu
duy
dinsel miskinliğin, yeni bir kurtuluş umu
ğı··
bayra
ların
orta sınıf
gibi geric i
muş
rın
bunla
tüm
gelmesinden.~.evet
halin e
zengin
şımın
payla
ist
ry~l
empe
en
içind
luş
kurtu
somu ru alanı Orta-Doğu'dan yeni
ya
terya
prole
boyutları yara tmak , eme kçile re,
w
74
w
(*) Cezaevinden gönd erile n NEW ROZ
mesajı
aynen
'*
verilmiştir.
g
(~, .
va
ku
rd
.o
r
CEZAEVLER. iNDE NEWROl COSKUVLA KUlLAND
I ,:-· ... .·
•
·.,.
- __ ·:;>·
1
w
w
.a
rs
i
NE"WROZ
PIRoz BE.·.
"
eğwr.
o l.iiyük giine
~·lx!Miz
. ML çok çocuk gii/ii4ii
llL çok ak. .iJı.tiyalı.
doğtJyttı
bilrLikh.
baıjtuln~~
•kqkL o • ~' cltitwtt.yilt
IIUtlaRıı Olflllla olocilğıJti'
·, .•..• !""
75
g
.o
r
SCfR OMO R, Ll NAV EMi RI.
ROZ."
TU TILM ISA DER D O CAN AN NI!:W
76
w
w
.a
rs
i
va
ku
rd
11
_j
g
bayanlar ve baylar,
Kürdistan'da da durum budur. Ve
Kürt
yıllardır özgürlük mücadelesi vermektedir. Kürdistan' ı n her köşesi, mi 1yonlar ca
insanın kanıyla ısianmıştır ve halen öyledir.
Kürt ulusu, halen özgürlüğüne ve Kürdistan
halen bağımsızlığına kavuşamadı •••
w
... )
w
.a
halkı
(
Kürt nufusu, ülkede ve ülke dışında
toplam olarak ortalama 22 milyon'dur.
Bunun 17 milyon kadarı Kürdistan'dadır.
5-b milyon nüfus ise, ülke dışında bulun makatadı ri Sürülmüştür, zorunlu
olarak göç
etmiştir, ya da misafir işçi ve göçmendir.
rs
iv
ak
21. yüzyıla g!_riyoruz ve demokrasi-öz gürlük mücadelesi' ikiyüz'üncü yılında. insan
Hakları
Evrensel··· Beyannamesi
ise,
51
yaşına bastı ••• Ve bugün, halen
dünya'da
ulusal bağımsızlığına kavuşmamış toplumlar
ve sömürge uluslar var •• lnsan Temel hak
ve Özgürlükleri' nden mahrum uluslar ve
halklar var •.•
ur
Sayın
d.
or
uluslararasi af örgütü'nün toplantisinda
yapilan konuşma<*)
Lozan Konferansı 'nda, Kürtlerin rizaları
ülkeleri bölündü .. Baba-ogul, kardeş­
bacı, dayı-yeğen
birbirinden
koparılarak,
. her biri, ayrı bir devletin tabaaşı olma
zorunda bırakıldı •.•
dışında
*Kürdistan'ın
en büyük
parçası
ve Kürtkesim Kuzey
Kurdistan'dır.
TC.Devleti 'nin
Siyasi
sınırları
ıçıne
alınan
bölümdür. Yaklaşık
250.000 · Km.karelik
bir
alanı
kapsar.
77
lerin en
yoğun
bulundukları
*Doğu
g
... )
d.
or
(
ve
Avrupa'nın
Lübnan, SSCB
*Ayrıca,
Kanada,
Amerika,
ile,
birçok ülkeleri
ve Avusrturalya 'da da 1 milyon'a yaklaşan Kürt vardır •.
rs
iv
ak
Kürdistan, iran devletinin siyasi
içinde bulunan kesimçlir... Kürt
sınırları
1975
civarınc;!adır.
milyon
5,5
nüfusu
5.190.000
yoklamasında
nüfus
öncesi
iran
saptanmıştır ..• Bölgedeki
olarak
genel nüfusuna göre, Kürt nüfusu ortalama % 82 dolayındadır ..
. . *-Güney Batı Küı:.distan da, Suriye devle'
liçindedir .. Kürt
si'yasi · sınırları
ti'nin
900.000 i 'dir.200.000' i,
ortal.~ma
nüfusu
Halep,
içinde, 1 Şam,
statüsü
yabancı
Hama, Humus, ve diğer kesimlerde oturur '
lar...
ur
Buradaki Kürt nü;fus~i. 8 _ır) i l.yPr:ı.,; ç\var.~~fi .
·tt. · ·genel nüfusu' nuh'
dadır .. Bölgedeki
oluşt~rur •.
% 82'sini
olarak
ortalama
4
yaşayan·
de
TC'nin diğer bölgele:-inde
Bunlar
vardır.
Kürt
yakın
milyon'a
sürgün edilmiş ya da çeşitli nedenlerle
göç etmiş olanlardır.
78
w
w
.a
devletinin
lrai(
Kürdistan'da ,
*Güney
siyasi sınırları içine ·alınan kesimde ise,
göre
bilgilere
edindiğimiz
IKDP'den
Kürt nüfusu 2,5 milyona yakındır .• 1974'boşallerden bu yana bölgede 1328 köy
insan
üstünde
'in
tılmış _ve 300.000
Basra'nın güneyine taşınarak, özel h_azırlan­
mış kamplarda iskana mecbur kılınmıştır ..
her dört parçasında da
Kürt halkı ulusal-demo kratik hakları 'ndan
yoksundur. Baskı ve zulüm altındadır.
-Kürdistan'ın
-Her dört devlet 'te, bu halkın ulusal-detahammülsüz dür'ler
taleplerine
mokratik
ve haklarını'nın tanınmamasında kararlıdı·r­
l~r.
-Her dört parçada da pol,siye tedbirler,
şiddet ağırlıktadır ..
-Her dört parçada da, Kürt
halkı;
ikinci
-Her dört parçada
geri bıraktırılmıştır.
da,
Kürtler,
d.
or
g
di 1 konuşan ve ayrı bir yapı ya sahip olan
bu insanların, "dağ Türkleri" olduğu düşün­
cesinded ir.
-Cumhur iyetin
bütün
temel
yasa
ve
bu tezi esas alır. Ekonomi k
siyasal, kültürel ve sosyal yaptı rı mlar, bu'
tez temelind e vardır ve öyle sistemleştiril­
miştir. Kürt halkı'nın, Kürt olarak hiçbir
hukuki, sosyal ve demokra tik hakkı yoktur
ve olamaz~.
kurumları,
ak
muamele gorur ve horlanır. Türk,
Arap, Pers asıllılarla aynı düzeyde eğitim,
sosyal ve kültürel hizmetle rden yararlan ma olanaklarına sahip değildir .. Ait yapı
tesislerin den yoksundu rlar .. Yaşam st an. ~artları
bulundukları
ülkenin
(Türkiye ,
lran, Irak, Suriye) seviyesin in çok çok
altında{iır •• ·
ur
sınıf
bilerek
-Devletin tüm eğitim kurumları bu ideoloji çerçeves inde biçimlenmiştir. ilkokulda n
Üniv:ersi teye kadar olan eğitim-öğretimin
tüm safhalarında, hiçbir şekilde Kürtlerde n
bahsedile mez. Bilimsel araştırmalarda da
bu çerçeved e kalmak asıldır.
.a
rs
iv
Ancak, TC. Devleti; diğer üç sornurge ci devlete· nazaran, soruna bakış, aldığı
tedbirler ve uygulama lara açısından farklı
bir' yapıya sahiptir.
şöyleki;
w
w
- Türkiye'd eki Resmi ideoloji, Orta-doğu
ve dolayısıyla TC. devleti sınırları içinde
''Kürt" . diye .bir halkın bulunduğunu ve
"Kürtçe" d~ye bir· D i 1 • i n
varlığını
kabul etmez.. "Kürdist an" diye coğrafi
bir bölgenin olmadığını savunur. Ayrı. bir
-Kürtleri n
asimilasy oriu, Türk eğitim ve
en
temel
amaçlarındandır.
Bu.nun için, Kürt çocuklarının
kendi köy
.okullarin da
okumalarındşnsa,
ailelerind en
alınarak, ~'Yatıh Bölge Okullar.:• 11 nda eğitil_­
1 meleri tercih edilir! Bu okullar Yeniçeri
öğretiminin
79
d.
or
g
çıkması
olmama
halinde
durumunda-
ur
Bundan .. dolayıdır ki; _M~lisler, _Siyasi
Partiler, Ufliversiteler, Mahk~meler, Basın,
Radyo- Televizyon Kurumu, ; Ordu, Hukuk
Kuruluşları, tüm mensupları 1 ile .(istisnalar
olabilir, belirleyici değildir); muhafazakarı,
sağcısı,
solcusu ve soı:;yal-demokratı
-ile Kürt Sorunu'nda şartl.nmışlardtr ve
tavizsizdirler •. Yorum ve aıçıklamal-ardaki
farklılık özde değildir. Özd$ aynı anlayış
içindedirler. Uygulamalar
~arşısında_ kj,
duyarlılıkları, sadecedevlete, Türk Devleti 'nin "Misak-t Milli" olar* adlandırdan
~~dutlar i~-indeki-.;-bQ~QpJ:üğü_r:ıe ~e egemenligıne gele-bılecek zararta-r könus'undadır •. - · ·
iv
-Türk tarihi ,c~ı;nhuriyetten sonra yeniden
açığa
ak
'ndan esinlenerek oluşturulmuştur .•
(Osm_anlılar döneminde imparatorluk bünyesindeki birçok halktan devşiriler çocuk-1ar,
özel olarak Yeniçeri, Ocağı'nda eğitilirler­
di_.) Bu' okullar, sadece Kürt bölgelerinde
kurulmuşlardır .• (Yalnız_ bir
yatılı- Qkul,
Çarkez'lerin yoğun bulundukları
bölgede
vardır.) Bu okulların kuruluşu ile ilgili,
222 Sayılı Yasa'da, bu oku!ların kuruluş
_amacı; "TÜRK DILI VE KÜLTÜRÜNÜ
YAYMA
FAALIYETLERINE
Y ARDlMCI
OLMAK ••• "şeklinde belirtilmiştir .•
olursa, durumunun
-kullanma
imkanı
tardt kesindir •.
Ocakları
nin
tl 'nin
.a
rs
yazılmış -ve bütün tc.rihi gerçekler tahrif
edHmiştir. Resmi ideoloji, bölge halkları­
Türklüğü'nü,
bölgede Türk medeniyeegemenliği'ni esas alı mıştır. Ya_lana
dayalıdır ve bir safs~ta'dH _
w
80
w
-!ürkiye-'de hak~iPiiQi -___ Türk olmaya
Kürt olarak kimliğini - açıklayan
bir kimsenin, devfet hizmetterinde kadrosal
·alması, - devletin
olanaklarınden
görev
yararlanması olası değildir. 'Kazara olan
baglıdır.
lll
Cumhuriyet hatk partisi'~in 1923-'-_19--40
ile 1940-1950 dönemleri ar.sındaki >uyum,
anlayışteki aynilik,- 1950-1.-60 Demokrat
Parti , iktidarı döne--minde de ı aynen korun:...
muştur.
1961
Anayasası'na
hayatiyat
Kür t ulusunun
hak'ları
ile ilgil i geti rilen
buna bağlı uygu lama lara
baka rsak duru m daha iyi anlaşılır.
or
g
3-K ürtl eri bira raya geti rece k, Ulus
al-D emok ratik haklarını konu alan , siya si,
mes leki
ve dem okra tik Ç)rgü:tJer kuru lama
z.Bu · da
bir Anayasal kısıtlamadır.Tüm Ana
yasa lar'd a
bu hususta hük üm vardır. Örneğin;
Anayasa
Mad :13, 33 (De rnek lerle ilgil i); 52,
(Sen dikala rla ilgil i); 86, (Siyasi Par tiler 'in
kuruluşu
ile ilgili).Ayrıca, eski part iler Yasa
sı
ile
yeni sind e de bu konuda hükü mler vard
ır.
4-K ürtç e ya da kişinin Kür t
olduğunu,
ulusal öze llikle rini anımsataca.k · i
si m
ve
s o y ad ı taşıması, kişinin bu adla
nüfus
sicil ine tesc ili yasaktır. Bu yasa
k, Nüfu s
Si cil Kanunu ve Niza mna mes i, Soyadı
Kanunu
ile getirilmiştir. Bu konuda titiz
davranıl81
ak
kı'sıtlamalara ·,ve
d.
düşünmüşler, aynı amacın
gerçekleştirilmesi­
almışlar, faka t aynı biçim
de değil,
ayrı ayrı biçim lerd e ifad e
etmişlerdir •..
ni esas
"Kü rtçe " olduğu 19.10.1983 tarih inde
kabul
edile n 2932 Sayılı Yasa ile açıklığa
kavuştu­
rulmuştur. Bu yasa 'da, Türk
Ceza Yasası
dışında müe yyid e de getirilm
iştir.
2-Kişinin
KÜr t
olduğunu
söyl eme si,
bu
yanını
özel işlerinde ve ilişkilerinde öne
çı kar m ası suçt ur.
ur
veren otor iten in anlayışı ile 12 Eylü
l 1980
darb esin i
yapan
ve
1982
Anayasası 'nı
yara tan
Cunta'nın
anlayışı
da
aynıdır.
Par tiler , Basın, Üniv ersi tele r aynı
şeyleri
Şöyleki:
w
w
.a
rs
iv
1-K ürtle rin,
düşüncelerini,
top~antılarda,
genel yerl erde , kitle önünde Kürtç~
açıkia··
maları,
Kür tçe
haberleşmeleri, · Kür tçe
yayın yapılması·, plak , ses ve
görü ntü ban tlarının Kür tçe ta b ' ı yasaktır
.
Arıayasal
olar ak
yasaktır.
Cum huri yeti n
kuruluşu
ile birli kte oluşan bir yasaktır.
Anc ak, 1982 Anayasası 'na -diğer Ana
yasa ların ters ine- genel
muhtevası
dışında,
özel
açıklayıcı hükü m getirilmişti
r. (198 2 Ana yasası 26, 28. mad dele r) Yas
aklanan Dil' in
. S,:
.-:,.··
düşünülmemiştir.
tutulmuştur.
tasarrufları''n
kaldırılması
. uygul amad a
Devamlı
Anayasası'nın vaazı'ndan
"anti- demo kratik yasaların"
d.
1961
sonra ki dönem de,
. cihati ne gidilmiştir. Ancak ,
ayı k~ an ması.
kuruluşlar,
(dem okrat ik
şekilde
bir
hiç
yukarıda
rce)
rsitele
Ünive
hukuk adamları, ve
yasal ar"
k
lçrati
demo
"antiaçıklanan yasal ar
arasına alınmamıştır.
1
M.A.E ren, 2932
SHP grubu na
Sayılı
ve Mecli se getird i. Ancak , bu!te klif kesin likle
ilgi görm edi.
ak
Yalnız
son
dönem lerde,
Yasa'nın
rs
iv
82
w
w
.a
Kuran'ın
vaiz,
7-Cam ilerde Kürtç e Dini
Kürtç e
lerin
risale
ve
ayet
i,
Kürtç e tedris
ır.
yasakt
çağrı
e
Kürtç
tefsi ri, i badet e
Bu yasak lar 1924' 1erde n bu yana gelen
yasakları
yasaklardır. Hiç bir dönem de, bu
ve
or
g
yasa
getire n
ur
yönet im
dönem de
her
konusunda
ir.
ilmişt
tarafından Tami m'ler gönder
S-işyerlerinin Kürtç e adiandıniması ,Kürt lerin
kendi örf ve gelen ekleri gereği muka ddes
kutlamaları,
bayramları
ve
gün
sayılan
şenliklerde
bu
düzen lemel eri,
şenlikler
gi·ysil er
edici
olize
semb
rini
renkle
l
ulusa
giyme leri, ayrı bir ulus olma imajını yaratır
düşüncesi ile yasaklanmıştır.
Bu yasak lamal ar, Bazı Kıyafetlerin Giyilm iye
Dair kanun , Tatil ve Bayra m Günle ri ile
ilgili Kanun , ve "Men 'i israfa t" Kanun u ile
dalaylı biçim de getirilmiştir.
6-Kü rt Dili ve kültü rü, Kürtl erin sosyo -ekon omik yapıları ile ilgili olara k bu ad altında
araştırma (Bilim sel Araştırma), Ceza yasalarında suç sayılmıştır ve yasaktır.
ması
kaldırılmasını!
( ... )
IV
TC. Devle ti'nin iki yapısı vardır. Birisi ,
reel yapı ,gerçe k ol andır. Diğeri de, hukuk i
gizler .
yapısıdır. Bunun la, devle t, $uçlarını
da
şlar
kurulu
ve
er
Türki ye'de , Siyasi Partil
ler.
te'dir
adap
bu yapıya bir nokta da
davranışlarda
or
g
Örneğin:
bulunanların
da
cezai
ve
yoktur .•
Yıllardır
Kürdista n'da suçlu takibi ayrı
uygulanır. Yıllardır Kürdista n'da "silah ve
eşkiya arama" bah~iıesiyle, köylüler, köy
meydanlarına
toplanara k,
toplu
dayaktan
geçirilirl er.
kendileri ne
işkence
yapılır.
Keyfi olarak iplerle bağlanarak, karakolia ra
taşınır,
karakolla rda
ise,
hiçbir
yargıç
kararına gerek görülmek sizin tutulurla r. Bu
uygulam alar, devletçe çok ıyı. bilinir ve
binlerce şikayet olmuştur •. Ama, bu uygulamalardan ve davranışlardan bugüne kadar
hukuki bir
va
k
ur
d.
1-Türkiy e'de
işkence
yasaktır.Bu
hüküm
Anayasad a vardır, ayrıca, TCK' nun 245.
maddesi 'nde de belirtilmiştir. Ama, Türkiye'de işkence vardır. Sistemat ik olarak
uygulanıyor. Soruşturmaya işkence sorgulam a
ar:acı
olarak
yerleşmiştir.
Mahkem eler,
~~.llctiJkl.a.r
işkenc~
ile alınan anlatımiara
itibar
ederler.
Işkenceler
hem
yönetim
hem de adli makamla rca korunmaktadır ..
sorumluluğu
2- TC~Devleti, Anayasası ve· Yasaları ·"Herkes
Önünde
Eşittir"
der.
Ayrıca,her
·resmi
ağızlar
Kürt
halkı'nın
Türkiye' de ·vatandaş olarak tüm hak'lara
sahip olduğunu ve· kanunların uygulanm asında hiçbir ayrımın · yapılmadığını söylerler .
Ama, aslihda' insanlar kanun önünde eşit
değillerdir ve yasalar herkese aynı düzeyde
uygulanmıyor ve Kürt halkının kanun him·ayesi
yoktur ... Kürt halkı için geçerli olan yasalar
değil, emir -ve talimatlardır. Emir ve talimatiara karşı Kürt halkı yasaların himayesinde değildir. Yasalara aykırı ve keyfi
kanun
w
w
w
.a
rs
i
defasında,
cezalandırılan olmamıştır.
Yakınlarda aynı olaylar yine yaşandı:
28~12.1988 günü Siirt'in· Koçpınar köyünde,
5.1.1988 günü Eruh'un Dağyeli köyünde,
6.1.1989 günü Eruh'un Peyamlı köyünde,
11.1.1989 günü, Eruh'un Demirka ya köyün-
de
Ve iki polisin öldürülm esi
nedeniyle ,
Cizre, Batman, ve Silopi 'de estirilen teröre
bağlı olarak,
16~ 1.1989 günü Cizre'nin Yeşilyurt köyünde,
·83
oldu. Tüm
de
lere
arada, iki
Savcılığa başvurular'
öğrenildi.
doğruladı.Müfettiş·
olayı
köy halkı
verildi. Bu
ifade
şekilde
aynı
-olayla yakından ilgileri
kişi
savsatm a, zamana bırakıp külleme maksadıyla alınmış bir karardır.Binba­
idari hiçbir muamel e yapıl­
hakkında
şı
madı ve görevind en de alınmadı. Güvenli ği için görev yeri değiştirildi. En kü~ük bir
araştırmlara
getiren,
meclise
yolsuzluğu
.
84
w
w
.a
işi
w
Bu
or
g
d.
rs
i
Bunlar hepsi
halde- öldürüld ü.
olmadığı
hakkında
Binbaşı
savcılık
ispatlı ••• Ama,
aki
hakkınd
gibi,
dığı
çıkarma
tutuklam a
bağla­
kararına
lik
görevsiz
soruşturmayı da
dı.
gözaltına
Deresi'n de
Kasapla r
3-Siirt' in
halktan
ayan
rastlanm
izine
n,
kaybola
alın~p
insanların ve militanların ceseUe rine rastlan11
11
Kozakçı oğ­
mıştır . 01ağanüstü Hal Valisi
olduğunu
ceset
ait
kişiye
üç
bunun
lu ise,
yüzlergöre,
niere
belirtila
Ama,
etti.
ifade
yapılan
..•
a
durumd
gömülü
derede
bu
ce kişi
Savcılı­
ıştır~
doğrulam
bunu
da
malar
araştır
yasalar gereği
ğın bu olaya el koyması
konuda hiçbir
bu
savcı,
Ama,
zorunlu.
gib~···
eyecek
gösterm
hareket
şekilde
va
k
yapılarak
yaygara koparan partiler ; bu
olay üzerinde bazı milletve killerini n zorlamasına rağmen, sadece, kınamak ve bölge
işi
beyana tla
birkaç
yatıştırıcı
halkını
geçişti rdi ler.
bağlayan(!),
ur
operasyon yapıldı.
Köylüle r meydan a toplandı, kadınlar ve
erkekle r tek tek dayaklandı. Kadınlarin ve
Ve
soyundu ruldu.
kısmı
bir
erkekle rin
diğer
ile
muhtarı
köy
köyünde
Yeşilyurt
köylü erkekle rin bir kısmına Binbaşı tarafından insan pisliği yedirilmiştir.
Bu olay içişleri bakanınca gizlendi , a~a,
basın tarafından saptandığı gibi, bazı millet ve
araştırma
tarafından da yerinde
killeri
4-DYP Genel Başkanı beyanatında; "Türkibunlar
vardır,
Kürtçe konuşanlar
ye'de
Türk
kardeşlerimizdir,
vatandaşlarımız,
nlar
döküma
konuda
Bu
boy, larından'dı r.
de
isyenler
vardır. Devletin elinde de, akadem
or.
bulunuy
de var .• ",şeklinde belirlem ede
Halen Kürtler 'in Türklüğü düşüncesindedir •••
d.
or
g
ı.ın
Avru pa Assamblesi 'nde "Kü rt Halkına
Kült ürel
Özerkliği
veri lmel idir"
şeklinde
belirlemeşini
unut uyor lar •• Ve bu
insa nlar
~öylediklerinden dolayı Part iden
ihra ç edilm e
ôuru mun da kaldılar ve ihra ç edile nler
oldu •.•
ur
:7-lr ak Dev leti'n in kimy evi
bombalarından
kaça n Kürt leri, "Tür k Mille ti 'nin Misa
firpe rliği
ve Maz luml ara Karşı
Mer ham etini n
Gereği" diye rek kabu l eden Turg
ut ÖZA L,
Bu ma.sun;ı ,insanları,. çevrel.erini tel
örgü yle
çevi rere k · ve dışına da yüzl erce
nöbe tçi
dize rek, hapsetmiş durumdadır.
Dışarıyla
ilişkileri kesi len bu insa nlar ı şu
anda sefaJet
içind edir ler.. .
,.,
8-BU igar istan 'dak i Türk lerin (ki, müs
lüman
kitle dir) karşılaştıkları uygu lama lar,
onların
ulusal teme ldek i hakları. konusunda,
dünya
devl etler inin . tavır koymalarını, ulusl
ararası
kuruluşların ilgile nme sini istey
en ve bundan
mem nunl uk duyan Türk Hük üme ti, Mec
lis • i,
Par tiler 'i, Demokratlar'ı, Yaz ar-ç izer
takı-.
mı,
Uluslararası
kuruluşların
Kürt Sorunu
85
rs
iv
ak
5-"A nad ilin yasaklanması gayr i insa
nidir "
diye n ve 1975 yılında, "Biz halkların
Kend i
Kad erini Ken disin in Tayi n'ind en, özgü
rlükl erini
kazanmalarından
yanayız"
şeklinde
düşüncelerini
rady o
ve
telev izyo nlard an
kam uoyu na duyu ran B.Ec evit, 1977 seçi
mlerinde Bitli s'te bir miti ng't e konu
şurken,
"Hal klar a Özg ürlü k", "Yaşasın Türk
-Kür t
Halkının Kardeşliği",
"Kür tlere Özg ürlük "
sloganlarını atan genç lerin
üzer ine kürsüden
inere k hücu m etmiş'ti. Ve o gün mey
danda
da, "Tür kiye 'de Halk lar Yok, Tek
Halk
Vardır, O'da Türk Halkı 'dır
"diy e bas bas
bağı rm ıştı ..
6-SH P Genel Başkanı ve SHP kurm
ayları
"Ana dil
Yasa klan maz ",
"Kü rtler
Kend i
Kült ürle rine
Kavuşmalıdırlar,
Dille riyle
w
w
w
.a
Konuşmalı,
Yazmalıdırlar"
dedi kleri ni;
Nedense,
T .ATA LAY • ın
"SHP
Programı
Kürt çe de Yazılmalıdır", dediğini,
M.A .EREN ' in
mec lis
Kürsüsünde,
••Kü rtler den
Azınlık" olara k bahsettiği ve
. i.AK SOY
(•)
15
Mar t
1.989'da
Almanya'nın
Ş.KA'!YA tarafından
Mün ih şehrinde yapılan toplantıda
*
ur
yapılan konuşma.
d.
or
g
beli rlen en duru mla r, Türk iye' de
ine otur dev letin , idar i siste min yala n i üzer
ekte term
gös
i
ğunu
tulduğunu, iki yapılı oldu
ek)
edec
am
(Dev
dir.
Yukarıda
oluy orla r.
ile ilgile nme leri halln de tepk ici
ri örgü ikle
Ve kend i çıkadarı için met hett
rlar.
uyo
suçl
tü, bu kez ihan etle , yalancılıkla
Gİ TOPLANTI
İSVEC GÖCMEN BAKANI'NIN DÜZENLEDİ
ak
.
geçe n
baka n ve katılan tem silci ler arasında
geçmiştir:
sohb etle rde özet le şu tartışmalar
ilgil i öne
ile
,
Olayı
ü
Rüşt
Öze llikle , Salm an
oldu ,
üler
pop
r
kada
bu
sürü len "Ne den
örüşlera
binl erce insan ölün ce bu yapılmıyor"g
rs
iv
.
w
86
w
w
.a
şehrinde'
Mar t 1989 tarih inde , Stok holm
"Bil gi
e
tlerl
Kür
Bakanı
Göç men
isveç
i ..
nled
düze
antı
alış-verişi" amacıyla bir topl
hesi, iran
Toplantıya; Irak Kürdistani Cep
ci part isi,
KOP, Kom ela, Tevger, Suriye ileri
ve
ri)
rızga
(
isi
Part
uluş
Kurt
Kürdistan
katıl­
isveç Kür t Federasyonu tem silci leri
d1·1 ar ••.
ek sı rasında
Toplantıdan önce , veri len yem
karşı;
poli tiBakan Müsteşarı ANDERSON "···
an
Salm
kayl a hiçb ir ilgis i olma yan! sivil
dir.
aciz
tek ve
Rüştü, bu saldırılar karşısında:
Dağların
Dili 11 tiyatro oyunu'nd an açıl­
bakanın. bu konuda çok etkilendiği
de gelen bilgiler arasında.. Daha sonra
toplantıyı açan bakan özetle şunlara değinm1
mış ve
ştir:
11
gelecekt e göçmenle r için neler yapılabileceği
ile ilgili daha ol_umlu kararlar almamızı ve
uygulama llara geçmemi zi kolaylaştıracaktır~.A ·
macımız
isveçteki
Kürtlerin
durumlar_ını
düzeltme ktir.. Ayrıca, konut ve yerleşlm
sorunl.arı, iş
bulmaları,
isveç toplumun a
olumlu intibakları konularında da sorunlan
çözmek için elimizden ne gelirse yapacağı-z.:·
11
dedi.
ak
Cömert bir göçmen politikamız vardır,
elimizden geldiği kadar ve olanaklarımızın
elverdiği
ölçüde herkesi
kabul
ediyoruz.
Ancak, göçmen kabulünd e bürokras i 'nin işi
uzattığı
söz konusudu r. Bu nedenle daha
pratik yollar bulmak ve süreyi kısaltmak
için
çalışıyoruz •• Örneğin:
iltica
isteyen
önemli bir kişiye, iki hafta gibi kısa· sürede
cevap
verilecek tir •• Polis
yerine
bakanlık
görevlile rinin. .. oluşturacağı ·
komisyon lar
ilticacılarla direkt kontak kuracaklardır .. Ve
bu komisyon lar röportaj yapmak ve karar
vermek
konularında
da
görevli
olacaklardır.
Red cevabı geldiğinde de
itiraz
konusunda pratik yöntemle r uygulanacaktır ••
Bu konulard a sizlerin
görüşlerini
almak
or
g
devlet
d.
11
bir
ur
Bunu kabul edemeyiz . Karşı da
terörü söz konusudur. 11 demiştir ••.
w
w
w
.a
rs
iv
Daha sonra, toplantıya katılan temsilcil erin görüşlerini açıklamaları ve bunlar üzerinde
tartışma
yapılması önerisi kabul edildi.
Müsteşar
konulara
11
Anderson
değindi:
söz
aldı,
özetle
şu
Gen~l
olarak isveç •e gelen göçmen
Iran-Irak
Savaşı'nın
bitmesind en
sonra gelenleri n sayılarında azalma oldug~u
ı sveç 1'ın h
er yı ı 1200 civarındaki göçmenı
kontenjanı'n~an Kürtlerin de yararlanacağı,
özellikle Türkiye'y e sığınmış olanlara yardım
cı oJacaklarını, yerinde .. yapılacak seçim ve
Kızıl Haç'ın da yardımı
ile isim tesbit
••
sayısı,
87
sonra
temsilciler
söz
ve
aldılar
görüşlerini açıkladılar.
w
.a
" •. Türkiye'de Kürtlere yapılan baskılar,
hapishaneler deki durum ve işkenceleri"anlat­
Ilişkin
tı.Son zamanlarda "Kürt Sorununa
değişik bakış açıları olduğunu ve bunhırın
bir kısmının eskiden olduğu gibi Kürt Sorunu
çalıştıklarını,
ile unutturmaya
nu baskı
diğerlerinin ise·, Kürt Sorunu çözümlenmad en
w
gerektiği",
ayrıca,
"Türkiye'nin , bir Avrupa ülkesi olduğunu
belirlemesine karşılık, yasa ve uygulamalaulaşması
niteliklerine
Avrupa
da
rıyla
gerektiği konularında da baskıların sürdürülmesi" gerekir dedi .•
"Türkiye Kürdistanı'ndaki pplitik partilerin
tümü Kürtlerin bir ulus olduğunu, ülkelerinin
işgal
taıafından
Türkiye
bir parçasının
sorunun
!diğini,
ri
sömürgeleşti
edi ler ek
gerçek çözümünün Kürt l.)lusunun kendi
Kaderini Tayin Hakkı'yla gtrçekleşebilece­
ğini dile getirerek bu doğrultuda mücadele
ve
Türkiye
biri,
partilerden
ediyorlar.
biçiminde
Kürdistan 'ın iki federe dEfıtlet
örgütlenmesi yle de bu sorunun çözümlenebi leceğinl getirirken, diğer pplitik parti ve
devlet' in
bir
bağımsız
ayrılıp
örgütler
rs
iv
Tevger adına söz alan temsilci, Özetle;
w
arttırması
d.
baskılarını
Ve devamla;
ilk sözü lsveç Kürt Federasyonu temsi Ic i
Kürtlerin
" •. .lsveç'teki
özetle;
ve
aldı
sorunlarını" anlattı ve "önerilerde" bulundu •••
88
or
g
bu durumlar ve Türk Anayasası'nın değiştiril
Türkiye'ye
isveç'ln
larında
konumesi
ak
daha
anladıklarından
yatışmayacağını
ortalığın
tartı ş- tırmak istediklerini "belirterek,
o'layı
ur
edilerek, kontenjandan yararlandırılacakları,
Ve son Birleşmiş Milletler toplantısında
Kürtlerin durumunun ele alındığını ,Türkiye'
nin,aktaracakları 60 milyon dolarlık yardımın
olacağına
ulaştırılması konusunda yardımcı
söz verdiğini, Kürtlerin bölgedeki dururnlarının
incelenmesin e i lişkin öneriyi ise,
yerinde
reddettiği ni, vb •.. "
.
söy len ebi lir •• O,N AT O mü ten son Avr upa Eko nom ik
topluluğuna tam üye olm
ak için başvurmuş­
tur . Birleşmiş Mil let ier in
bir üyesi ola rak
~ürtleri boy und uru k altında
tut an diğer üç
Pikeden sayısal ola rak dah
a faz la Ulu sla rar aşı
Antlaşmaya· imz a
atmıştır.
He lsin ki
Nih ai Senedi 'ni imz ala yan
35 ülk ede n bir idir .
Çalışma yaşamına, insan
Ha k ve Öz gür lük lerine ilişkin; işkenceyi r' huk
uk dışı uyg ula ma 'an yas akl aya n pek çok
Antlaşmaya imz a
koymuştur .• Avr upa
gün dem leri ne
ilişkin
ma dde lere imz a atmaktadı
r ••
.a
rs
iv
ak
Tev ger ' in Kü rt Sorunu' nun
nih ai çözümü
için öngördüğü hed ef bu.
Fak at bu, uzun
vadede
gerçekleşebi lec ek
bir hed ef.
Bu
ara da aci l ola rak Kü rt
halkının
için de
yaşadığı
ağır
baskı
koşullarından
öne mli
ölç üde
kurtarılabileceğine,
kısa
vad
ede
kim i dem okr atik hak ve özg
ürlü kle re kavuş­
turulabileceğine ve böy
les i bir çabanın da
hem ülk e hem de ulu
slararası
düz.eyde
arttırılması gereğine ina
nıyoruz. Öz elli kle
bu ala nda , Tü rkiy e'n in
iran , Ira k
ve
sur iye 'de n farklı ola n kim
i yanları var ki,
bunun
mü cad ele miz i
kolaylaştırdığına
ve
ı<ısa vadede kim i n
e t i c e 1 e r almamızı
olanaklı kıfdığına ina
nıyoruz .•
or
g
koymuştur.
gösterdiği
d.
Kürdistanı
~aba
tefiği bir ülk edi r,
ur
kurulm
asından yanadırlar. Sek
iz Kü rt par ti
ve örg ütü nde n oluşan Tav
ger de programına
bağımsız,
dem okr atik ve bağlantıs
ız
bir
w
Saydığımız diğer ülk ele
rde n farklı ola rak
Tü rkiy e'n in 150 yılı aşan
bir sür edi r batılıtaş
ma. Avrupa'nın bir parçası•o
w
lma doğrultusunda
Böy le olduğu hal de, Tü rkiy
e'n in Anayasa
ve
Yasa'ları
bu
Antlaşmalan
çıgneyen
ma dde lerl e dol udu r. Avr upa
Parlariıentosu'­
nda, BM ' in çeşitli kuruluşla
rında, Uluslararası
ilgi li pat for mla rda , söz kon
usu Anayasa ve
yasa hük üm leri nin kaldı rı
lmasını, imzaladığı
Antlaşmalara
uygun hük üm ler get irm esi
ni
iste me k, bu yönde onu
zor lam ak mü mk ün.
imzaladığı
sözkonusu Antlaşmalar asl
ında,
Tü rki ye' yi, Kü rt Halkının
Varlığı,
Ulu sal -
89
.,.
ur
d.
or
g
dayanışma
Kür t Halkını des tekl eme k, onu nla
emize göre ,
için de olm ak gere kiyo r. Düşünc
ulup kad eri
Kür t Halkı, boy und uruk tan kurt
her mill et
üze rind e söz sahibi olmadıkça,
ve
kalıcı
gibi özgür yaşamadıkça, bölg eye
k
eme
lem
bek
adil bir barışın gelebileceğini de
şma
anı
laratası day
lazım •. Kür t halkı'nın Ulus
bu ı onun hakkıdır
var,
imi
ksin
gere
ve desteğe
bunu
Hük ün'l eti 'nin
isveç
başta
da•• En
adil
ın
ımız
takd irle karşılayacağına ve halk
a inanıyoruz.
davasının yanında olacağın
ak
i 'ni resmen
Dem okra tik Hak ve· Özg ürlü kler
na sok uyo r.
altı
ulük
tanıma konusunda yük üml
uygun
lara
aşma
Antl
imzaladığı Uluslararası
ğu
oldu
r
ikle
şikl
deği
Ana yasa l
ve
Yasal
mli
öne
,
ede
vad
zaman, Kür t Halkı kısa
olab ilec ek••
HAK ve ÖZG ÜRL ÜKL ER 'e sah ip
ç, Diğer
12 Eylü l 198 0'de n sonra lsve
Tür kiye ' yi
iska ndin av Ülk eler i ile birl ikte
'ne vermişti.
Avru pa insan Hakları Mah kem esi
yazılı
bazı
Tür kiye bu ülke lerle görüşerek
diğer
ve
isveç
bulu nun ca,
taah hütl erde
,
Ama
dı-.
ülke ler girişimlerini geri almışlar
irine
hiçb
taah hütl erin
verdiği
Tür kiye ,
şimde
giri
e
dind
nez
t
üme
Hük
uym uyo r. isveç,
eirm
ne get
bulu nara k, onu taah hütl erin i yeri
av ya da
ye zorl aya bilir . Diğer lska ndin
e bulu nma k
Avru pa ülke leriy le orta k girişimd
için , bazı şeyler yap abil ir •.
.a
rs
iv
dinl eme nez ake tind e ı bulunduğunuz
Bizi
bitir di.
için teşekkür ede riz." söz leri ile
silc i;
Iran Kür tler i adına söz alan 'tem
u,
"i ran Kürdistanı'nda şartl~rın zorluğun
,
ının
çlar
"ama
k,,
savaşın durumu~u" anla tara
de
için
rları
ısını
dem okra tik bir lran'ın· siya si
beli rtti. - "Hü man iter
Oto nom l olduğunu"
n Ulu slar
bir yardım" iste dikl erin i ve "sor unu
edi.
sa~l
bir sorun olduğunu"
arası
w
Antlaşmalar
Uluslararası
yalnız
Ayrıca,
25 mily ona
n
ı'nı
açısından değil, Kür t Halk
en
'nun
oğu
tüm nüfu suy la, Orta-Q
w
varan
her türl ü
büy ük halklarından biri olması ve
da,
n
ında
açıs
hak lann dan yoksun olmas.ı
90
Iran Kom ela tem silc isi öze tle;
lamaları"
" .•• Kür dist an'd a süren vahşi uygu
or
g
tekrarladı •• Savaş ve saldırılardan yarala nanlara bakma k için olanaklarının sınırlı olduğunu bildird i, ve bu konud a isveç Hüküm etin
den ·yardım istedi ..
d.
ya da· Suriye üzerin den takip edilen yolun
zorunl u
oldUğu,
isveç 'te
oturum u
kabul
edilme yenier in Suriye 'ye ikinci bir iltica
ülkesi olarak geri gönde r i Idi ği ni ve bunun
yanlış olduğunu" da belirt ti ..
Suriye ilerici Partisi temsi lcisi;
Suriye 'de zor şartlar içinde
sürdü rdükle rini "beli rtti."Vatandaş
lık hakları, kimlik ve pasaportlarının olmadı
­
ğını, mal-m ülk sahibi olamadıklarını, Mecbu
ri iskan' dan dolayı
nasıl acı
çektik lerini"
belirt ti ve bu konula rda "Suriy e Kürtle rine
yardım yapılması ve destek verilm esi gerek
tiğini" söyled i ••
Kürdistan
Kurtuluş
partisi
(rızgari)
Avrup a Sekreterliği adına söz alan temsil ci
ise şu konuşmayı yaptı:
ak
ur
"Kürtl erin
"Sayın
Kürt
yakın
w
w
.a
rs
Irak Kürdistani Cephesi adına söz alan
temsi lci, uzun uzun Irak Kürtle rinin zor ve
acıklı yaşamiarına deaind i •. "Bizi silah kullan
maya zorlay an onlardır"dedi.Halkın,
yapılan
baskı
ve savaş, saldı rı, ve işkencelerden
psikol ojik ve fizikse l olarak büyük bir ~cı,
ve bunalım içinde olduklarını 11 açıkladı. yarall
ve hastal ara yapılan yardımın "devaminı"
istedi •. Ayrıca, "isveç 'e gelme k için ya ifan
Bakan ,
değerli
dostla r,
Ulusu 'nun sorunlarına
ilgiden
dolayı
Partiy a
Kurdıstan
iv
yaşamlarını
isteriz .
adına
duyduğunuz
teşekkürlerimizi
Rızgariya
sunma k
Partim iz,
ve
emper yalizm e,
sömürgeciliğe,
her türden sömur u ilişkisine
karşı, onbeş yıldır mücad ele yürüte
n RIZGA Ri
siyasa l
harek etinin
evrimleşmesinden
doğmuştur ••
faşizme
Partim iz, ülkem izi askeri işgalden arındır­
sömür geci boyunduruğundan kurtulmayı
hedef olarak önüne koymuştur. Bunun
rtı'ayr,
yak ı n
91
Kürdistan'ın yaratılmasıdır ••
iv
Ulusal Kurtuluş
olarak mahkOm
de mücad elenin ,
s o runu
i ç
rs
Birinc isi; Kürdis tan'da ki
Mücad elesi 'nin te r ö r i z m
edilme ye çalışılması, diğeri
sömür geci devlet lerin birer
olarak görülm esi eğilimidir •.
Mücad elemiz , barışçı olan ve
olmay an yönte mleri birlikt e içerm ekted ir.
devlet lere
sömür geci
Ulusu,
Kürt
Eğer
kte
karşı silahlı mücad ele veriyo r ve gelece
Sömür
..
r
de verece kse, bu onun tercih i değildi
ged devlet ler, yOzyılımızın başından beri
92
w
w
.a
Bağımsızlık
devlet ler,
sömürgeleştiren
Kürdis tan' ı
devlet olmanın avantajı ile; Kürdis tan'da ki
"terör izm"
Mücad elesin i
Kurtuluş
Ulusal
olarak sunmaya çalışmakta ve başarılı da
olmaktadırlar. Bekle ntimiz , lsveç' in kendi
platfo rmlard a,
uluslararası
ve
kamuo yu
sömür gecile rin haksız propag,andalarını boşa
çıkarması ve sömür gecile rin kanlı terörü 'nün
yardımcı
Ulusuna
Kürt
te ş h i r i ' nde
Kürtle r,
ki,
Unutulmamalı
olmalarıdır..
Norve çliler
çözümünde
Sorun 'un
Ulusal
kadar şanslı değillerdir .•
ak
ur
Kürdis tan'da progra matik hedef leri deği­
Ulusunun Kendi
şik, fakat, geneld e Kürt
ini amaç laEtmes
Tayin
inin
kendis
ni
kaderi
.• Biz bu
vardır
nlar
zasyo
organi
çeşitli
yan,
leri 'ni
hedef
iik
strate
izin
partim
mede,
görüş
ki
tan'da
Kürdis
diren;
ilgilen
an
yakınd
de
mek
değin
na
sorunu
genel
iki
mücad elenin
istiyor uz.
or
g
ve demo kratik
jenosi t, . asimih lsyon; baskı
yok sayma
ve terör ve hatt9:, varlığı nı
bir tercih
başka
a
ulusun
Kurt
politikaları ile
Ulusu da
Kürt
,
Yoksa
bırakmamışlardır.
r.
yanadı
an
barışt
kadar
r
en az diğer ulusla
uyguladıkları
d.
sağlanacağı
ile
mücadelesi
bağımsızlık
birleşik
ız,
bağıms
inancındadır •• Hedef imiz:
Kürdis tan 'ın bugünkü somur ge statüs ü,
empe ryalist ler arasındaki 1. Paylaşım Savaşı'ndan sonra saptanmış ve Kürdis tan dört
Ama,
paylaştırılmıştır.
arasında
devlet
a
milyon
22
de
üzerin
Kürdis tan bir ülkedi r ve
,
açıdan
Bu
.
yakın bir ulus yaşamaktadır
or
g
d.
Saygılarımızla.
Partlye
Rızgariya
Kurdıstan
Avrupa
Sekreterliği adına lsveç temsilciliği
Bakan
toplantıya
katılanlara
teşekkür
etti ve "ileri sürülen görüşlerin en iyi
biçimde
değerlendirileceğini"belirtti.
Bu
tür toplantılar için "temennilerini" açıkladı •.
w
w
.a
rs
iv
Onlarca devleti· ve bir bölgeye barış ve
demokrasinin gelmesini doğrudan ilgilendiren
Kürdistan
Sorunu,
sömürgeci
devletlerin
resmi sınırları
içine hapsedilemez.•.. Aksi
takdirde; halepçe'de 5.000 kişinin kimyasal
silahlarla katiedilmesine "lrak'ın Iç Sorunu"dur diyen ve Uh.ısal kurtuluş vermekte olan
Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser ARAFAT gibi, Kürt Ulusunu, kendi cellatlannın
oluruz ••
Kürdistan Sorunu Kürt Ulusunun Kendi
Kaderini Kendisinin Tayin Etmesi sorunudur.
Sorun; siyasal, meşru ve · uluslararası ·· bir
·boyuttadır.-; Kürt Ulusu, dostlarından, sorunu'nu bu siyasal muhtevada ve uluslararası
boyutta ele almalarını, Örneğin; Uluslararası · bir Kürdistan Konferanst . düzenlemek ve
ardındansorunu,
Birleşmiş
MiiJetler'e
götürmek gibi. somut ve aktif -'politikalar
üretmelerini beklemektedir.
ak
Kürdistan Sorunu, Uluslararası Bir Sorun•.:..
dur.Onun kadar popüler olmamakla birlikte;
Filistin Sorunu'ndan da önemlidir. Filistin
Sorunu
çözülse
bile,
Kürdistan
Sorunu
çözümlenmeden Orta-doğu'ya barış gelmeyecektir.
insafına terketmiş
ur
Kürdistan Sorunu, sö.mürgeci devletlerin bir
s or u n u olamaz. Kaldı ki, bu statü'n
tayininde Kürt Ulusu hiç bir zaman taraf
olmamıştır..
Ve
kendisini
bu
tutsaklık
Antiaşması ile bağlı. saymamaktadır ••
iç
.. 93
j:,
•
,, i
~
,.,;·
or
g
d.
rızgariya
zede dıke. Bı desti Wali qqılonyaliste ku
mesu tiyete n heribertı reh heye, lı Kurdi stand e
idere k zor kefi dajo. Lı gund!e Yeşilyurt a
Cızir a Merd in, Leşkeren delvle ta Tırk bı
daye!
zore,bı xelke pisiya mirav an ~werdın
ku lı
Tırk
ta
dewle
qa
Nımunek dın ye politi
ak
tekoşina
ur
Kurd
netew i
Cı
kete rojem a m u e s s e s e n E w r u p i
dewle ta tırki politi ken nCı yen
navne tewi,
Kurdi stan berfıretır dıke.
ser
le
r
zorke
400.000 leşkeren xweva .lı
bı
Tırk,
Dewl eta
pektin e. Her daxwa zen
teror
stane
Kurdi
çaren use ji tede, :,ıen
mafen
Kurd,
a
netew
zor Cı xwin ladike .
bi
qretik
demo
Cı
i
netew
ya nawçe yen
Wali
sergırdayetiya
Bın
te zanin ,dew.
en
yalist
qolon
Wali
ku
istisn ayi
netew i
dıj
bı
i
ilankır
ne
şereki
leta Tırk
Pişte
94
w
w
.a
rs
iv
, Kurdi stan teror Cı zorde ri ·pekt ine, vuqua ta
" "ÇEM E- QESE BAN" ye lı serte ye. Lı ew
ew
cegehilı serte çeme qesaban tezan in,
i
seyek
deve
dı
mirov
nıgeki
hatın ditıni
an
gorıst
ide
beled
aneye
zıbılx
labela de, dı bın
kurdv e dı k e.
eki berhe vi aşkere tek ı rı n. Wat, i . qolon yalist a-,
"Ez tenya jı se laşan agah~arım" got Cı
tekoşina
pelandıne
bo
Tırk
Dewl eta
kesen bın eskence Cı ledan de
çekırıni
netew i Kurd, seri lı her şeweyi ne insani
Hatın
mırının bo ew zıbılxane, itıraf kır.
parçe k ı rı na
gund,
parezgahen
Pe
dı de.
tiye
wahşe
set,
se
ji
an
qetılkırıne se mirav
netew a Kurd Cı politi qa qırkırına Kurd dıji
bı
ku
ne
rı
ıkı
ş
Te
e!
ranak
ew çebun j i ho le
Kur d dajo. Bo berdewamkı rı na ni re zorda ri
ırın.
qetılk
e
hatıb
avaye
vi
sedan mirov bı
Kurdi stan, dewle t, xercir ehen ordi her
lı
,
mirov
Q muesesen
ku
d1lnaz1k
bı
ser
mafen mirova yetiva dıkın ku, bo teşhirkırına
dewlet a
Tırki ku em mesule qetliya ma
ÇEME QESAB A ye Serte dıbinin, alikariy a.
me bıkın O pıştgıriye xwe bıdıne tekoşina
netewe Kurd yen ku bı salan. bın nire
zorda ri ye dane.
ak
ur
o
Em, Parti O Rexıstın yen ku xwedi imzayen jerinın, bange hemi şoreşker O demoq rat
d.
ji aliyıke, bo karibe
welate ki demoq ratike O
tune 0 hurmetı mafen
mirova n ten kırın, hewgırtınen navnet ewi
ye lı dıj eşkence hevgı rtinen weki mafen
mi rovan · i mze dı k e Cı bo tam anaarnbOne
Pazari EwrOpi ye Ekonom ik xebate k dıjwar
dıke. Le ali kı dı n ji, Rexıstına afu ya Navne.:tewi, Qomisy ona Ma tın Mirova tiye Ewrupa,.
Cı hetta senatQ,. ye Emri ki dı 'rapore n xwe:.
yen lı ser Tırkiye da eşkere dıbeje ku lı
.. Tı rkiye eşkence Cı ledan her berdew ame O
mirov ji ber bir O baweri ye xwe dı bın
z'ılmeki zorda ye, o heqen netewi ' a. demok ratiq ·yen netewa Kurd ni ne.
or
g
Hukımeta
Tırki
raberbıke ku, Tırki
lı Tı rki
eşkence
HESEBA QETLi YAMA SERTE EM BIPIRSIN!
iv
BESE QETLi YAME N Ll KURD iSTAN !
iŞQALA ORDIY A
rs
BESE HEBON A
Ll KURD iSTAN !
.a
Parti ya Rızgariya Kurdis tan, RIZGA Ri, Pıştgı ren London .
ı'·.
Reya Şoreşker, Pıştgı ren London .
w
w
Parti Sosyal ist a Kurdis tan a Tırki, Pıştgıren London .
Partiya Yekıtiya Komün isten Tırkiye, Britian ya •
..··. Partiya peşenga Karker en Kurdis tan, Pıştgıren London .
Pa~ti Sosyal ist, Pıştgı ren London .
:} .c:;.\
*
: '.
,:.,.
TIRK
or
g
KÜRDiSTAN'DA .DEVLET TERÖRÜNE SON.·
asker i
d~vletin
ıçın
tutab iirnek
altında
geniş
En
YP.r.
arttırı
li
harcamalarını sürek
d.
Avrup a
günde
ve
uriCumh
ye
Türki
de,
dönem
mine girdiği bir
yeti Devle ti, Kürdi stan 'a ilişkin yeni baskı
00
politikaları geliştiriyor. Türk Devle ti 400.0
sKürdi
ile
gücü
silahlı
unun
'i aşkın ordus
Kendi
nun
Ulusu
Kürt
yor.
tan'd a terör estiri
Hakk_ı
Etme
Tayin
Serbe stçe
Kade rini
ı
istem
kratik
demo
ve
l
dahil, her türlü ulusa
Hal
nüstü
Olağa
rıyor.
zorla, kanla bastı
Bölge Valiliği olara k biline n sömü rge valisi
Türk Devle ti Kürt Ulusuna
komutasındaki
ilan edilmemiş bir savaş veriyo r.
karşı
Kurtuluş
Ulusa l
Kürt
Devle ti,
Türki ye
türlü
her
için
rmak
bastı
Müca deles ini
Köy
.
ruyor
başvu
me
yönte
dışı
insanlık
l
ulusa
er'in
Kürtl
ile
i
sistem
Koruculuğu
rma
kırdı
e
Kürt'
ü
Kürt'
birliğini parçalayıp,
boyun duruk
güdüyor.Kürdistan'ı
politikası
kurtuluş Müca deles inin
Uluslararası kuruluşların tartışma
yetkil erle donatılan resmi adıyla Olağanüstü
Hal bölge valiliği olara k tanımlanan sömü rge
keyfi
valiliği eliyle Kürdi stan'd a t~mamen
bağlı
n'e
~ardi
.
rüyor
bir. yönet im sürdü
halka
an
yaşay
de
köyün
Cizre 'nin Yeşilyurt
Türk Devle tinin kolluk kuvve tleri tarafından
zorla insan pisliği yedir tiliyo r!
96
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
Kürt Ulusa l
Devle tin Kürdi stan'd aki uyguladığı baskı
ve terör politikasının bir ba§ka örneği de
Siirt' teki "KAS APLA R DERE SI" olayıdır.
biline n
alara k
deresi
Kasap lar
Siirt' in
köpek lerden
dolaşan
baŞıboş
kesim inde,
birini n ağzında insan ayağı görülm esi üzerin e
mezarlık
bir
beled iye çöplüğünde toplu
Valisi
rge
ortay a çıkmıştır. S6mü
olduğu
"sade ce üç ceset ten
Kozakçıoğlu
Hayri
haber i m var" di yer ek ,işkence ve çatışmalar-
kaldı ram az!
olması
Bölge
olayın
halkı
vahşetini
yüzl erce
insanın topl u bir şekilde katliamı
nın gerç ek-
leştirildiğinden endişe
etm ekte dir.
SIIR T
LlM !
KAT LiAM I'NI N
HES ABlN I
SOR A-
w
w
w
.a
rs
i
va
Türk iye Hük üme ti, bir yandan Türk
iye'n in
dem okra tik bir ülke olduğunu, Türk
iye'd e
işkence olmadığını ve insan hak.ları
na saygı
duyulduğunu
dünya dem okra tik kamuoyuna
göst erm ek için uluslararası işkencey
i önle me
sözleşmesine ve Insan hakları .
konusundaki
benzeri Anti aşmalara imza atıyor ve
Avru pa
Eko nom ik Topluluğu'na tam üye olma
k için
yoğun
çaba lar sürd ürüy or..
Öte
yandan
Uluslararası Af Örg ütü' nün , Avru
pa Insan
Hakları Kom isyo nu'n un ve
hatt a Ame rika n
sena tosu 'nun Türk iye ile ilgil i
raporları
bile Türk iye'd e
işkencenin
siste mli
bir
şekilde
yapıldığını ,insa nlar a
düşüncelerinden
dolayı ağır baskılar uygulandığın
ı v·e Kür tlerin ulusal ve dem okra tik haklarının
tanınmadığını açıkca beli rtiyo r.
·~
or
g
katiedilmiş
_ Biz, aşağıda imzaları bulunan
part i ve
örgü tler, bütü n devr imci ve demo
kratları,
Insan hakları konusunda duyarlı
olan kişi
ve kuruluşları KAS APL AR DERESI
KAT UAM'ından soru mlu tuttuğumuz Türk
iye Dev letin i
teşhir etm e çabalarımıza
yardımcı
olma ya
ve yıllardır baskı
altında
tutu lan Kür t
Ulusu ile dayanışmaya ve müc ade
leler ine
dest ek verm eye çağırıyoruz.
rd
.
insanın
orta dan
atıldığını
da üçyüz
ku
da
öldü rüle nter in
bu
çöplüğe
itira f etm ek zorunda kaldı. Üç ya
KÜR DIS TAN 'DA KAT LIA MLA RA SON
!
ORD UNU N
KÜR DIS TAN 'DA KI
IŞGALCI
VAR LIG INA SON !
KÜR DiS TAN
taraftarları)
KURTULUŞ
PAR TiSi (Lon dra
DEV RiM Ci YOL (Lon dra taraftarları
)
97
Sayın
rd
.
ku
*
TOPLANTISI(*,>
HAMBURG-HALEPCE
•
aldı.
halkta n
Kimye vi
bombaladı.
çoğunluğu çocuk ve
5.000 i nsan ö 1dü.
sivil
Bayan lar ve Bayla r
Hepin izi
SOSY ALiST PART i (Lond ra taraftarları)
va
:
temsilciliği)
or
g
KÜRD ISTA N ÖNCÜ iŞÇI PART iSi. (Lond ra
SOSY ALl ST
KÜRD ISTAN I
TÜRK iYE
)
arları
· PART isi (Lond ra taraft
TÜRK iYE BIRLEŞIK KOMÜ NiST PART iSi
(ingil tere temsilciliği)
saygıyla selamların.
kasabayı
Şerefsizce,
ve
kullanı ldı
kadınların oluşturduğu
bomb a
.a
rs
i
HALE PÇE' KATL iAMIN I ve Kürt Ulusu nun
kamu oyu 'nda
durum u
bulunduğu
içinde
ri duyarlılık­
rdikle
tartıştırma konusunda göste
arkadaşlara
leyen
tan,dolayı toplantıyı düzen
teşekkür ederi m ...
ı
w
98
w
w
HALE PÇE'd e katlia m bir yıl önce yaşanHALE PÇE'd e
güçle rine
Peşm~rge
mıştı.
h ı n c ı n ı
inin
yenilg
u,
(ordus
Irak
yenile n
Bu, Irak Devle ti 'nin, Kürt Ulusu na karşı
ilk katlia m girişimi değildir. Görün en son
da olmay acak gibi ••.
ve sonra ki dönem ler, savaş'­
yapılmıştı.
larda bu biçim de katlia mlar
alarına
kasab
ve
köy
1975 savaşı' nda Kürt
1922- 1933
or
g
napal m
yağdırılmıştı.
Orma nlar,
m-ey\te
bahçe leri, tarlal ardak i ekinle r yakılmıştı •• Su
k?ıynakları
zehirlenmiş,
evler
yıkılmış,
halkın yiyec ek ve içeceğine zorla el
konul arak, eşyaları talan edilmişti. Ve, üçyüz bin
insan , zorla evind en, yurdu ndan çıkarılarak,
Basra'nın güney ine taşınarak, orada oluştu
ru
lan kamp larda Mecb uri i skan •a
tat? i
kılınmıştır ••
Somu t bir örnek verel im:
w
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
1930- 1932 Ağrı isyanı 'nda Salih Omur tak,
iki ordusu ile ihsan Nuri paşa komutasındaki
Kürt güçle rine karşı tutuna madr. 1700 esir
bırakarak geri çekild i. (Birço k uçak düşür
ülüp
60 mitra lyoz ve 24 top ele geçirilmişti.)
Or.general
Salih
Omur tak
bu
yenilg inin
acısını,
geri çekili rken Kürt köylüs ü ve
kasabalrsından aldı •• Zilan Deres i'nde
bulun an
Bu
biçim de
toplu
237 köy halkını (kaçıp kurtulanların dışında),
katlia mlar,
yalnız
Güne y
Kürdi stan'd a da yaşanmış
kadın-erkek, genç -ihtiy ar ve
değil.
çocuk ayrımı
Kuzey ve
Doğu
Kürdi stan •da da, Türk
yapmadan (beşikteki çocuk lar dahil) kurşun.:.
ordusu ile şah'ın asker leri, kasaba ve köy!attı ve süngüden geçir tti •.• Bu bölge
1954
lerde aynı biçim de katlia mlar yapmışlardır.
yılına
kadar , yasak bölge olara k
kaldı.
Katle dilen insanların kemik leri ot bağlamış
Örneğin;
tepec ikler halind e halen durmaktadır ...
1925 Şeyh Sait Harek eti sı rası nda, 1937
Salih Omurtak'ın yarattığı bu vahşete
yılında Dersi m'de, 1940 Saso'] ve 193032 . karşın
, lhsan Nuri Paşa, esir alınan 1700
Ağrı lsyanı'nda, Stmko 'nun Iran'd aki baş
Türk
asker ini silaht an tecrit edere k, serbe st
kaldırısı nda,
Meha bat
Cumh uriyet i 'nin
bırakmıştır •..
yıkılıŞı sonrasında;
Türk ordusu ve han
asker leri Kürt köy ve kasabaları'nda barba rBu katlia mlar, tüm dünya devle tlerin in,
lıklarını sergilemişlerdir.
dünya karnuoy.u}n,un gözle ri önünde yapılmış99
bombalamışi ardır.
Fransa
deste k
.a
Başkaldırıları 1 nda,
1930
TC.'y e, siyas i ve maddi
vermiştir.
Başkaldırılar'da, Türk "sosy alistl eri",
Başkaldırıları
güçle ri
ileric i-dem okra t
"irtic ai Hare ketle r" olara k nitelemişler ve
Kürd istan 'da
w
ordusunun
w
Aynı
Türk
100
or
g
Güney
Savaşı'nda,
napa lm bombaları,
d.
rs
iv
ile
Devle ti
1922 -1945 yıllarında Irak
an-a
meyd
arasında
Güçl eri
Ulusa l
Kürt
gelen savaşta, Ingili z Uçakları, Irak ordusu
görev yapmış ve Kürt köyle rini
yanında
1925,
Devle ti,
Kürd istan 'a
Kürt
rı
bunla
,
yağdı rı lan
Devalist"
köyle rine savuran uçak lar, "sosy
letle r'in Irak Devle tine h e' d i ye 1 e ri.'
ydi. .•
"sosy al is tl eri 11
1rak
Savaşı 'nda,
197 5
Irak
SSCB 'nin
güçle ri,
ileric i-dem okra t
de,
vesin
çerçe
leri
ilişki
olan
ile
Devle ti
risel
eleşti
'ya
ldırı
Başka
l
Ulusa
Kürd istan 'daki
da yer
yaklaşmışlar ve Irak Devle tinin yanın
almışlardır ••
Home yni ile KOP arasındaki Savaş'ta, ne
ki,Fi listin pilotları Kürt köyle rini
acıdır
bomb alaya n uçak larda görev yapmışlardır ..•
1975
ak
Örneğin;
vahşete ~ı kı ş tutmuş! ardır.
ur
Kürt Ulusu 'nun varlığının inkar edildiği
ve. kend isine insani teme lde yaşam hakkının
t~nınmadığı tüm düny aca bilini yordu •• "Jeden-:uygu lama lara
katlia mlar a,
se;genelde, bu
sessiz kalındı.. Bunun yanında, katlia ma
ya da dalaylı yolda n
doğruya
doğrudan
deste k veren , katılan devle tler de oldu ... Ve
bu biçim de tavır koyan ileric i-dem okra t,
sosya list güçle r de oldu .•.
tır ...
sergilediği
(
... )
uygu lama
sessi zlik,
düzeyde
ve
PÇE
HALE
ölçüd e
DE
ERDE
GELiŞMEL
Geçmiş dönemde, Kürd istan 'daki
karşısında düny a düzeyinde görül en
duyarsızlık, geçiştirme olayı, aynı
olma sa da, belir li
SON RAKI
OND AN
aynen gözlemlenmiştir.
Olayı, Irak Devletiyarım ağız kınayarak geçiştirdiler •• Filistin
Olaylarında, · Ermeni-Az eri
Çatışmalarında
meydana gelen birkaç ölüm olayında gösterilen:duyarlılık,gösterilmedi •• lrak
Devleti
ile
ilgili,
bu
eyleminden
düşünülmedi •• Bombaların
Avrupa'da
w
w
yanında
.a
ilerici-dem okrat
güçler
ve
Türk-Arap ve Pers ilericidevOtjmci, demokrat güçleri
de,
Filistin
olcı:yJ,arında, Latin
Amerika'd aki olaylarda,
Tü'rklye'de sendika ve ogrenci olaylarında
gösterdikle ri duyarlılığı ve aktiviteyi
ne
bunların
protesto için geliştirdikleri bir dizi eyleme,
Avrupa'da ki ilerici-demokratlar'ın beklenildiği ilgiyi göstermem eleri bir yana, Türk-Arap ve Pers ilerici, devrimci ve demokratları,
SON'da
düzenlenen
yürüyüşe
bile
katıl ma m ışi ardır..
·
Ve ne
acıdır
ki, Filistin Halkı 'nın Ulusal
savunan ve bunun kavgasını veren
ARAFAT bile, HALEPÇE Olayı ve ondan
,sonraki gelişmeler için "Bu Irak Devleti 'nin
iç Sorunudur " demiş ve bu noktada da Irak
Devletine destek vermiştir •.
Davası 'nı
rs
iv
a
ötürü, bir yaptırım
hammadesi 'ni Irak
Devletine veren Şirket hakkında da, Yeşiller
grubu'nun ve Almanya'd aki bazı demokrati k
kuruluşların
zorlamalarına
karşın,
ancak,
Libya-Ame rika sürtüşmesinde konu olduğu
için, bir yaptırım düşünülmüştür .•
rd
.o
rg
"Demokra tik" ülkeler,
ni
yazık ki, HALE;PÇE OLAYLAR I'nda göster:;,
memişlerdir.
Kürdistan'lı
örgütlerin olayı
ku
HALEPÇE 'de işleritH:ı cinayeti az da olsa
televizyon lar' gotüntüled iler ve basın
haber olarak verdi •• S.OOO kişi ölmüştü ••• s.ooo
kadın, çocuk ve ihtiyar ! NAGAZAK I 'den
sonra görülen en büyük katliam olayı 1...
atıında
Bunun için olsa gerek, Irak Devleti yedi
ay sonra, Peşmerge ile savaşma yerine,
Kürt köylerini yine bombalamıştır. Yine,
kimyevi bomba kullanmıştır .• Ve bu cesareti
göstermiştir .•. Yine, binlerce insan
öldürülmüş,
yüzbinlerce
insan
evını,
yurdunu,
herşeyini
terketmek
zorunda bı rakalmış­
tır ••• Bunların 50.000 kadarı, ,şu anda Türkiye'dedir ve etrafiarı çevrili( tel örgüler>ı
101
Bu sorunun
ll
bu
kalan,
duyarsız
karşısında
Olaylar
ilişkilerinde
olaylara rağmen, katil ülkelerle
ısrar eden, tavır almayan "sosyalist" devletler;
Soruna,
muhtevası
102
w
w
.a
soruna
uğruna,
çıkarları
Blok/ittifak
yüzeysel bakan, geçişti ren, uygulamalard a
ağır
durumu
olma
taraf
katliamcılara
basan "demokrat" devletler;
dayanışmanın
Enternasyona l
içinde bakıp, mazlum halkiara
cevabını
sizlere
bırakıyorum ..•
Bu katliamlara ve Kürt ulusunun
demokratik taleplerine,m ücadelesine
duyarsızlığın kaynağı ne?
ulusalkarşı
Neden bu ulus ve onun ulusal bağımsızlık
düz~de yalnız ve
· mücadelesi uluslararası
rs
iv
a
Kürt Halkına karşı reva görülen bu uygula
malarda, yalnız bazı devletler mi suçlu?
rd
.o
rg
Bu anlattıklarımdan şuraya gelmek istiyorum:
HALEPÇE katliamı 'nın suçlusu, yüzbinlerce
insanın evini ,yurdunu terketmeleri ve açlıkları­
YALNlZ
sorumlusu,
sefaletierinin
nın,
SADDAM mıdır?
Türkiyeli,
Avrupş_lıl
destek göstermeyen ,
-demokrat
ilerici
,
1rak lı, i ran lı devrimcilerin
da
güçlerin, "sosyalistler "in bu katliam
suçları yok mu?
ku
çevrelerinde Türk askerlerinin nöbet bekleaçık hapishane'ler de sefaletle iç
dikleri
içedirler .•
savunmasız?
aramak
gerekir.
Kürtler'in ve
Kürdis-
Bu soruların cevaplarını
Çözüm de buradadır •••
Bu nedenle, önce,
tan'ın geçmişine kısaca bakalım:
M.Ö. 10. yüzyıldan
Kürtlerin, varlıkları
göre,
görüşe
Bir
.•
r
bilinmektedi
yana
bu
göçederek
güneyin'den
'nın
Dağları
Zağros.
da,
adamı
bilim
kısım
gelmişlerdir.Bir
halkı
olduğu yolundadır ••
Kürdistan'ın
asıl
Savaşı'ndan
sonr a,
paylaşımı,
1. Paylaşım
23.
Tem muz
1923 'te
gerçekleşmiştir. Bölg enin strat ejik konu
mu,·
petro l kaynakları ve diğer ekon omik kayna
k:..
lar üzer indek i imtiy azla r
soru nu, bölge
halklarının özgü rlükl erini n satılması
duru munu doğurdu. Ve bu tarih te, Kürd istan
4'e
bölün dü •..
Ki, bu, baba ile oğulu, bacı ile karde
şi
birbi rinde n ayıran, Kürt Ulusunu bir bütü
n
olara k köleliştiren, Kürdistan'ı sömürgel
eş tiren bir paylaşımdı •.•
va
Kürd istan , tarih i süreç ve gelişim içind
e,
çok istila ya uğramıştı r. Makedonyalı Isken
der'i n ardından,
Roma'lılar,
Bizans'lılar,
Sasa ni'ler ,
Arap 'lar, Oğuz'lar,
Moğol'lar
Kürd istan 'dan
gelip
geçmişlerdir ••• Son
istilacı ise; Osmanlı'lardır ••
Kürd istan 'ın ilk paylaşımı, 1639 yılın
da
Osmanlı Devl eti ile Safe vi Devl
eti arasında
olmuştur.
iki
devle t
tems ilcile ri
Kasr-ı
Şirin'de birar aya gele rek, Kürt lerin
ülke sini,
kend i aralarında iki nüfu z bölg esi'n e
ayır­
mış'lardır .. Bu bölüşüm; Kürd istan 'dak
i statü ye
ve aşiretsel yapıya pek büyü k bir değiş
iklik
getirmemiştir.Osmanlı'lar
ve
Safe vi'ler ,
başlangıçta,
Kürt
beyl ikler ini
merk ezi
otori teye alma k için, pek ısrarlı da olma
dı­
lar ..• 1750 'lerd en sonr a, bu
konu da
bazı
idari ve aske ri
tedb irler
alınmış,
buna
karşı
da değişik zama nlard a- başkaldırılar
: . .
g
olmuştur ..
geld ikler i
.o
r
Avru pa'd an
rd
Kuze y
ku
Kürt lerin ,
düşüncesindedirler .. Egemerr·· görüş
; Kürt lerin ,
bu bölge nin (Orta-Doğu) en eski yerle
şik
kağıt
üzer inde yapıldı. Ama ,
onbi nlerc e masum insanın · kanı
akıtılarak çekil en tel
örgü ler, oluşturulan
mayın tarla lari, dikile n hudu t taşla
rı ve
kuru lan kara kolla r ile somutlaştırıldı ••
rs
i
.a
w
w
~
Paylaşım
ardından,
paylaşım,
Bu
d
ı ş ı
n da
Kürt
Kürt
Ulus u'nu n
gerçekleştirilmiştir.
Ulus u,
özgürlüğünü
rıza
s
ı
kazanmanın
103
104
w
w
.a
g
.o
r
rd
rs
i
va
..
di •• Hesapları, bu prens ipi e .. halkları kulla nbu muht eva
maktı .. Savaş öncesi bu halkl ar,
karşıliklı
ından
taraf
er
ülkel
ile. sömü rgeci
Savaş
ştır.
nılmı
kulla
k
olara
aracı
tehd it
deki
bölge
arın
halkl
bu
içind e kullanım,
rine
lahle
i
kend
nı
kları
olana
ve
güçle ri
Savaş
..
tur
olmuş
inde
biçim
sefer ber etme
imtiyazların
sonrası dönemde de. kazanılan
bölge ye
ile
ığı
aracıl
r
ve bunla
korunması
..•
ştir
lenmi
egemen olma hedef
Lozan Antiaşması'na taraf olan Mille tler
Cem iyeti 'nin kurucuları, ingilt ere, Frans a,
Italya ve diğerleri; görüşmeleri, kend ilerin in
bölge deki çıkarlarını ve bu konuda dengeyi
korumayı teme l alara k biçimlendirmişlerdir .•.
Kürdistan'ın, bu biçim de pay1aşılması ve
sömürgeleştirilmesinin kaynağı da buradadır ..
ku
müca deles ini vermişti. Bunun için, Arap - Türk
müca delel erine
bağımsızlık
halklarının
.. Bu haksız
ıştı
akıtm
ı
Kanın
şti..
deste k vermi
...
zdı
olama
paylaşıma razı
Ne acıdır ki, -halkın ifade biçim i ile.,..
hem Hıristiyanlar, hem de Müsl üman lar
!...
tarafından Kürt Ulusu aldatılmıştı
(. )
1. Paylaşım Savaşı'nın kaynağında somu rgeler , Osma nli toprakları üzeri nde edini len
ticar et ve sanayi imtiyazları ile, pazar
sorunu vardı •. Aima nya' yı savaşa sürük leyen
neden de, Fransa ve Ingil tere' yi Rusya'nın
yanına iten de buydu •. Frans a ile Ingil tere' yi
birar aya getir en bu teme ldeki çıkarlar ve
savaşa
korunmasıydı •. Osmanlıların
bunların
işdiren
bir
karşı
aya
lanm
parça
katılımı da,
ti !...
Ne Frans a, ne i ngilte re,Ai many a, Ame rive ne de diğerleri, "Ulusların
ka, Rusya
Kendi Kade rlerin i Kend ilerin in Tayin Etme halkların
prens ibini, bu
gerektiği
leri ıı
lermutluluğu için düşünme durum unda değil
(Devam edecek)
(*)16.3.1989 tarihi nde Hanburg 'ta Kürd istan
Yardımlaşma
Alma n
(Kürd istan
Kom ite
HALEPÇE
lenen
düzen
Derneği) tarafından
yapılan
ından
taraf
Ş. KAY A
toplantısında
ştir.
lenmi
konuşma metn inden düzen
*
w
rg
.a
rs
i
va
ömürgeci Irak rejimi; Güney Kürdistan' daki Kürtleri Irak 'ın güneyi 'ne sürgün etmek
ve onlardan boşalan yerlere Arap nüfusunu
yerleşti rm e planını 25.4.1989 'dan.. itibare~~
yeniden uygulamay a koydu. Bu plan geregı
300.000'de n
fazla
Güney
Kürdistanlı'nın
Irak'ın
Küveyt
sınırındaki
çöllük
alana
gitmemekt e
direnmeler i
ile
dayanışma
amacıyla, Yunasitan•ın Başkenti
Atina'da;
Mayıs'ın son haftası' ile
Haziran'ın
ilk
haftası
arasında
Açlık Grevine başlanıldı.
Bu eylem 6 Haziran tarihinde Irak Elçiliğine
yapılacak Protesto Yürüyüşü ile sonuçlanacaktır •• Açlık Grevi boyunca Irak Sömürgeci
uygulamaları teşhir edildi •• RIZGARI Yunanistan Temsilciliği ve TEVGER'i n ortaklaşa
düzenledik leri eylem dolayısıyla yayınlanan
bi Idi ri de özetle şunlara yer veri Idi:
.o
yOR0Y0Ş
rd
!IÇLIK GREVI ve
ku
ı
w
w
•• ••• Sömürgeci ı rak Rejimi, bugUne kadar
toplu sürgüne karşı çıkan, yurtlarını terke
razı olmayan, direnen Kürt Halkına karşı
her türlü insanlık dışı yöntemleri uyguladı ••.
Di reneni er,
zındanlara
tıkıldı,
kurşuna
dizildl, evleri buldozerle r ya da bombardı­
manla yerle bir edildi ••
!
105
rg
olan Elefterotip iya gazetesind e yayınlanan
konu ile ilgili hab~r sahifesinde n :alınmıştır.
Derginin basımından sonra ki- gelişmeler
ve yürüyüşle ilgili haberleri gelecek sayımız­
da vermeye çalışacağız.
ku
*
·•.
rd
,.
.o
Tüm dünyanın gözleri önünde, yüzyılırnızın
sonunda sözde ileri ve uygar bir dünyada
Halkımız, salt kendi mkesinde özgür yaşamak
istediği için bir kez daha acılı ve kara
günler yaşıyor." ·-.,.
Yunanistan da · . yayınlanmakta
Fotoğra'f,
--------------------------------------~····----------------------~--~-------
*
:.,·.
va
Büyük Ermeni Katliamı 'nın
ayısı yla-Parti Bi Idi risii10 ,baskı
ol
D
Yıldönümü
Bildirisi/9 olarak
,Partı
nedeniyle
. hatası
·
: . çık!llıştı r .Düz~ltiriz.
w
10q
w
w
.a
rs
i
24 'Nisan
'.
/,
t
V AS
t
P ROGR AM
-geçen
sayıdan
devam-
1923 LOZAN 'EMPERYALiST PAYLAŞIM
Afı.m.AŞM4S1 .ile. K{)R[)İSTAN,UWSLAR­
ARAS1 Si:JI.IlM3E konımıına. ge;tUı)l.­
~. fundtın .60ntıa b-iJWn . b-iJWn
~eıı.eli, bütiin.
dJ.Jr.~
uf.ı.l!:ıal
~~.1<)40'­
w
fu..ltlian. .60YI/14.·_,).1.ıe. hem ; fkorımıik
.6anii.~Cge.
w
hem de. .6J.yfiAfii;, .:o.f.a!ıak
o.brrı4:U11t. •
. ., ·
ki..ml..yle.
da.
~ü.
daha
.
jerın.6J.Iile. ~ve. İng.Wzt
eıı. .taktik oi.aNı.k kuki.a bJJr.
fıiikiirıe.t
kwwp
gelr)_ ç.fllıi.1Ji).1.eıı.
a6k~.M
n.t..
p~en
ç.ehJ.iıti.Leıı. •
-Geıı.eli İrıgil.W.eıı. ve. Geıı.ek6e
-F.uıtınWialı. da. 1938 y.l.h.Yıa.
kadtut Güniiy-T!tı.U. Kiilr1JJ.M:an 'da.
ka.ea.IC.ak., .6örriilıged ~
.6~
ön~ 0rpeJujaiJ..J,;t
ve. en
ÇAka.JLf.a!r.
da. HA TAY
vrur.r:k. &ınf.a!wı ba,}vıda.
ile. M.JSUL ve. KERKOK PfT-
ScJrufı.LI
ROLLERİ GELMEKTEYDİ ••
ofu.IC.ak..
(1940)
.6ol'ituı gelr)_
F~,uzun .6ütı.e. haidJ..kttın
.6ontıa geM. ç.~e. önemU
uiı.ıM.alralflk6J...
Kiiltıi.W:an 'da. irıgil.W.eıı.'
~ 004~ bqyük lWt
-Güney
e.
.6örriilıge.
p~.
.a
Lqgal,
~ ve. Lozan'dan
.60ntıa u.Oak çaptı.. .wwt deği§J..kU
iv
-ik oi.J1!rak 6crn.uc
•. •• ,.o,.<~-: .. :D""""',/ i
g~~~·~
ğ.inden, Kiilcd.Wan özettk ~
uzun dönmı RoourayA- 004~·
-Voğu K~ zaten İIWZ 'm
..i.§ga.U
rs
KüM:leJı.de.
~~ 1. fmpeJujalJ.M:. . Pay~ . .6a.V~
tekabul ~eriJ.Jı.. Mt!ak, ekonan
ak
ur
d.
S
or
g
KOROİSTAN KURTULUŞ PARTiSİ
Kü.~
-Kuzey
dw.em
-· -iııe, Tü.Jtk
t,aMf;.!li:!M pa.!J.Ç4. · pa.I(Ça.
ele. JJ~ ,J.nlıa, a.Wni.i.a.J.ıyon
ve. jent:ı.rJ.d ey.t~ .,, deuarntt
·J.ı~.
1938
Veıv.Jm V.J.Jı~·
15
or
g
';
TüJtk.
'nin ~ kadıılr..,
1
dw.f..eii.,Kuzey Kiilr.dUtan m ~
IWWrıW. g.ilt~.
ak
ur
d.
Kiilr.dUtan 1m .Miwti., ol.a!ro.k
4gal edi1nituJ._ J.i..e aıJaJdtımrdlıJı.
~ ·ve. 1940 ylhna fuıdrilt
1
JıÜ!rrri14t{.itr;:;· ·~ . ·Ki.it.r.dU:ttm da, ul.ı.ı!d.
l'la!Leheii.eJWı ~~ .6mi.itrgW..haltekdi.emıeieJWıe
de
.te;Wı
neden~.
Külfititlt - MirÜ!tgW.. ~ ·
' yapı..ya."
.6aiUp o~~~~
oia!wlı &Jteç. .üpıde ekortarıilı ve
I.Ji.yaAal ol.a!ro.k pa~.
Sonuç o.ftılrak.;
.-.r.u 1da,.6i:iriilt.. , Oıtta.-1'1v~
a JKfilr.dU:tan.
.a
gecUJBm ·büiiin ..U!J!J~
iv
blJı
rs
~,meJ~zi.:
üzWnde ~~beyni. ve ..Ukele.ti. dJW:. ~w_ dwiet. ~6-tn­
16
w
~EVİR.
w
dan ~ (Tiiltki.ye., 1~,
llr.akve. Su!tiı}e} UWSLARARAS1 BIR
stmiJıg€cl.
tan 'a
bwtjuvazi., Ki.i!uJ.,i.IJ-
yaprrıJia., k.enrf..i.1J._
~ geltek g~ediJc..
Çiinkü, Ki.i!ırJ.,i.IJ:t I.JR.uNıl K~
Mkaıide61... 'mn
boyu.ti.aJu..,uzun
vadede -6Wiiltg~elt ·..it;i.n biiyü.k
.tehU.ke. aiT.Z.eiınekt:.eiÜ/c..
w
.a
rs
iv
ak
ur
d.
ya;O.Jwn
or
g
:tult.
Yeltel
w
c.wap
pWw. t
ai.an.<n
~
ve~ten, o.td eği.J!JU!..e y€1ri..eJr)_
brıJjJ.lJ.ki.fJtJ.., mdlwrxıRrJ.€ki..
or
g
.6e.6aleWt gün·g~t'g~
.6L de. bunu~.
oR.an J.4çihJr.r:Wc..
c.JYcıp.tlaM. geıı.eğL,J.4C}L oRırrılıtan
·ç.ok.,~ .6ahüWıin ~
ve.
geıı.~R..e.,~poid.eki. uygui.a.rrai.aJun çok. daht:.t ~,KÜ!ı.­
d.U:.tan p!WR..et:a.'tJjaM.. üz€/Wrde.
b)stm:ihgecU.eıı.,fıütiin
d.
ktıiU.IIj(m ~.
d)K.LtleJıei..' "göM.eJ!il.eıı.,dJJr.emıe.­
ve. dw.R.d. :tiillerıle!Wıi..n
R..eıı.
geır.ç.eki.~~.
c.JSörü;cgecU.eıı.,~ene;ti.m
po.tu.in
~.>endtka.t ha!r.ekW.n
trı.fxın,tyu, ofu4tıı/t­
:tan J.4C}L ~ •ile. ezen rıi.tıA
Kiitcl:fM;tan. 'daki.
rrrıkJ:arlı..ır,
en
~a.6al
awıdan ta!ıa6-
.i.ç.i.n, yoğun b.iJı.
cıU»ıt1o.
pJtOpaganda
tut.ııiırrda.JU. geıı.ehmef'J:.edi.lı..
2-Kiilıdi.ı.tarı. 'da.
.6~eci.
.a
dwR..e;t(R..eıı.) . Wijle. o~
~e. @iiantalt.
iv
J.4ç.U.e!Wı.
rs
6) &ı
.6-tZ ~
18
w
w
Kiitcl:fM;tan.'da. genel o.tcwık bu
4J..Wrıeleıı. ağ.utWıtlJI1ıJt. VwR..eWı
J.4-WmWliğL ile. ~ f;t
ve.·
yön~ dwR..d.iYi eli.Yıde. bulunan
bu ~e.,ö'{.dii.kh.,Kiilri1J.A­
ya;wıda yeıı. ~.
e.)Getıici.
ı
ak
ur
Vl.lllLICU
ofulıak
güdJ.
a;uıç.
J.4ç.U.etı..L a/lt.t6JJ'II1a. a.ywn y~
metJı.opol ~eWWı Kiilri1J.A:taJ1
~.>oltWtLIYida., k.erııiL : butt.ju.va.fa.IWWI.
yanı.nda. ~.>a6 ~ arrat;l.a.-
rrrıkJ:arlı..ır,
k.e.Wtde. ~anialt.
Kap.i.;ta).,um 1<iillıiWan 1da. ta~wrı•
3-/WUıal
k.e.Wnine.
de.
~~. Tcw.m:la.
tJuık:tijJı, döveıı.-bü;.eıı. gı.bL Y100eıı.n
~~.VwW
. Ülı.et)m ~ yanı.nda.,ağa
w
w
w
19
d.
ur
ak
rs
iv
.a
or
g
ı
or
g
~..A. :- ile. :o:~·lıU.e!VL
bb)G~ r~,, ._•.•.•~ . .
neJi.eM]i.i'-• - de.,~-dev~
·
'y, .
gö~ ve-'M~tekette!Wı ~ıp.ia,,._·,.,
.JUJi;Jd.oJt.
<>'
'böiiJriti, gili:JJlle!VL
_/xıt)..
d.
d) Bi/i
bölgeliiaıulrtYı. gelıt ) dörwnegeJte.k,
ur
-~.
lj flltte.W; olflJi.a!ırJo..·
yflltte4im, txı.:a böR.gde!Wtd.e.
büyük Killı.t lw.f.rmil.e!VL o~­
:twr.. AWrii.al.>yon 1h.. yafwı ~k.L- .te!VL · baiwnuıdan,KiilrdW:an 'dan.
ak
&ı.
mektedhı..
Killı.t
L§ç!.le!VL
w
4-:MeltltOpp.t 'dekL
aJAVRIJPA 'VA ÇALIŞANLAR:
w
w
rdm
~.."'IJ,Xu
k ç.og...,.
'Riiuü
"'-'-'!:1 luMa1 ke.W "-""!1'
20
bb J&ınialt, ü.ekemi.zdekL
~ .wu.öfulıa. gölte.
ve.
dur1a!r... Elwnomi.k
di.ğeJt
~­
.6J.yaMi
o-ltwık. oltta-bu!tjuva:d.ıje.yalwuiıJı.-
değedeltie.
ialt.Küçüh.-bu!tjuva
ye!Wı.
dono:t:J.hp, bulı.ıYıdukf.aJrA,
me.etkil
?dm
ıt€1W
değeJ
r..ei..
kiii1iil
1te.k, büyük 61.lr. de.jme~ra.lıyon ile.
.a
e.) &ı. J/ıçileJt ile. ci.Jit:JL J1gil.mmek ve. öze!1J.kle. a~yon
crma.vaJWUitm.. ~ .{çin
ptcr;paganda,yaym vb •• ile. Killı.t
lw.tonil.eıWı.e. yalwı dı.uurrık geJte.k-
rs
iv
lwy;mı o~ ta:zJ.aıiAlı.
geM. dönme.k;tedUıl..eJt.
b)~ECİ
K{jflf:-:Jr.:::ŞÇ-;;;I:';-:LER:::::::ri:_
METROPOLLERf)fJ(i
_;,:;,.__;.,..:,__~~
KÜ!ıt hfJ1.ki...,MmiJcgec.i mWı.opo.tielte. ya rnecbukL .Ukan,ya da.ı
değL}{k nedeııf..l?ltie büıjük 61.lr. GöÇ
1 oiayJ... Y04am.ıktııd<lr.. &ınıın ba'}<.Ylda
1
1
1
1
1
1
1
1
1
rs
iv
a
.a
w
w
ku
rd
.o
rg
ke.Wrd.üı.
rd
.o
rg
ei:kihnen lWc.
:..·.· c.) Olt.ta. .. kiiy,tiiiük, m€1tk.ezil.e4 erı
c·:~~e. filfic.ekeWI.e. ve.· cmUn
-60~ :trıJıDmriJJ.
edemecUBi.n-
den, eg0n01. gÜt;hlte. ~ ç.ok.
nlief.iJ..i.rtd.en
JtWıMyon.wiiJr.. Bu
ve.
buJı.uıiaJr. •
rs
iv
a
yoR.i.o./wı,(. 0/IIJ/t
ku
Jr.OJiJ..ktıl
zamm.
dı:JR.aıj.t., zarmn
to.JJ.uri.alr. da ttıfwwr..
d)Ti.in Jt~OYI.etı. ve. JtadJ.fuı.t
ve. ~~
yrınta/ınıa
ır.ağnen,MiriilıgecJ.i.RJrh. de. ~
.W.- Zengi.n Röy!.iiiiik..
Zengi.n köy&iik, 0Jt.ta. bwc.jw.JaU.
toptak
~en
il.R..
.uu.&ahlt..$
yetı.
rıBal.a!v.. aJr/JMJ'trİiı..
w
w
.a
egemen
horıuni.alıt getr.eği.
.tıal
:U:a,tW
~ yaJwrdvri.alr..Kap
ç.ok.
wra.
toptak . ağaia!
~en
özerWıh.ıt. Çok. liiı;iik biJt kR.,Wni.,
Kiilu:U.6tan 1ritJJlJ. '(r(ko.riet.t.IJIL dutek.
v~e.,ya. da ~ehıje. kaiW.-
.o
rg
c.)stmilcgeci. ~ ve .i.ıl.ru:ıiı:JjJ..­
eth..ihnelteki4~
dm
dutuurrJ. geçen ve kayboRan yapdalUna
~~~·
ak
ur
d
gMemıektedi!L. &i.ti1n
~
fJNJ1;
ve
gMeı;llllri.e gent}Uğ.l.rnizm üzWJıe
ÇJJi.J.tmlın ve onltıM a61.rrıi.i.tMyono..
tabi :tutan
~
~tmiJıBeci. ()!JCJYll.altnı,
d~IC.a61JOnu. heJı.
w
w
.a
r
si
v
vw..l!l.: 1.h. y~.öğ1tenci
g~,Kii1ıdWıın. ~al K~
flikAd.duJ.. 'nde
gMeğ).,
. gi.bL
Öll{j~·
2-~.
Kiilı.di..6tan :topf.urrurıun
m
W»ıt;.­
.U ve ~o.6ya.i. o.f.ayio..lfJJ. ka.Jt4..<- en
d.uya!th.. of.an ~.stya!.d.
rriicadelede
kili.eleır.i.
~
gür;iJW.. ç.ok 6a:zJ.adur.. Avukai:i.a.Jt,
d.oki/:olri.a!ı,rri.ihenti.W.M, bWm
aıiomR.a.IU.., öğJtetim
üyeleır.i., öğlte;t­
menlM,meW.a!r.~ 6akJ.l.M
vb~ .g.ibi..
.
23
~.temef..
~Plıi
ÖJt.güi:l~.
c.)imwniz ayduılaJwwı
bö~,I.JoJ.Jyal-§öven ~ek.ett~e.
ye~t airrr:ıktad.uci.lllt ve. bu clı.ı!u.6n
llik!.adel.emizde.
K~
UfıMsal
önemU b..iJı. bo.§fuk y~.
eni:.~
e.Jü.ek.errK.U.n
güdine. ka/ı4-L, I.JÜ!r.WiJ.. ve. -6L6:temU
24
.o
rg
~ 41-~e. I.JaJı.i..pti.J­
lelt.
a)Smt.6J.Jal hrmumf.tıM ge~teğL
tııtııcu ve. g~.
.L&t.e.klvıi
bJ&dt.ju.v~
özel.
~
.,
r..Ancak
6a:zl.tJrW
rriii.ki..ye;t ve. -tıeıumyWmrloJı. OJt.a.I.J-tJt.ekahei:. bun!.alwt )Atekf..ruW?J._
eflBeilelr..
.a
r
büyük
böi.ürrii. a.wnii.a.6yorıa uğJttJJjrwık, J.Jö/ı(zmQi:
buJt.ju.vo.Wje.
rriilrgeci
WnelıteriJ.Jr.lelt. &t.Jt.juvazL t:o.lı.a.6-vı­
do.n ödiiilrmdJ..Jrilırıebi:.edW..eJr..
d)ü.ek.emiz aycWıeatwwı büyük
IWr.I.Jal k.e.6hrde. 4 ~Y/11
ve. t.oyY!ak rriii.lıiyu.J.ne. J.JaW.ptj.Jı1eJı.
fılatı.aba.Wl ve. .J4çil.ik. ycı.y:nv.zfult..
Kente.eltde. .Ue.,az J.Jaıp.ıia. 4c;L
ak
ur
d
IW!.
I.JOIJyalilıt J.JOJr.UYilaka.v~, ~e. ç.ı..ko.Jt.­
1)-0!Ct.a. &t.Jt.juvazL:
si
v
bwr.jwxııwci..a.1ı..
b)Ufui.Jal ve.
w
w
·.
gtıJ.ıpfoJı. aıjdAYı. k.eıJme.WÜ!t. TopiumJ.Jal ol.a.JUJ.k htılki..a. en yalun
.i.l.J.4kile1t i..t;)flde. bui.umrıirılu. ve.
duyu!.m:J..~.J-t­
uıyg-t~e.
rı.edeni ile., rrik.adei.Rıni.z.de. önemU
b..iJı. yeJr.e. J.JaJUpti.Jıi.eJr..
kiŞ1k
ge~teğL
aJKo~
c.)Se!tlftlyentn
WJam
zamm
~e.
oitwık, ho~
he~t
lw.ıjbedeb1.1Mleıt.. Seıumyetıin
ayak. WJdıJJcoımyan
temeırkii:z.üne.
k.~, lıu.RA. ~e. p!W-W:tılııja­
nm
-tıa6(a.IW'la.
WiJ.Jci.eJr..
yeır.-üMii.
bJ&rgii:t1.enflm€1Jm _kuimf.e~r. U> e.,
6~ halr.eJwtilı ve. po.U6.i.n
~
Jrlni,kend.Wne. uyo;ri.,t.. ve. kapU:a~~ . ağa. ve.
fWt. bö.liiriinii ~·
&ı yap~.. ~e. dwWrr:!i., haltekd
..tç..ine. ~,ptt.OvaiW:ölt gÖiteı.ü..
li.6tte.§en
beyiRJrJ..e.
c) Ltırpen ptt.Oletalujarwt öllgi.it-
:t.akt..i.k ve.
geı;MmeyL
.
~·
a.J t~~.-6elifmYe. b-iM.mdlr.opole. ~
~
ZCJIWYitiaıiuıi.Mdlwpol
-6Wtrıye.
~ .(ç.öıe. gi.JrtJJ..khırJe.,Külr.­
dW:tm. 'ltı. 1141ıilW.. ~
ya. da. nihi1k değ~
uğJfaıJOJr/Jk,IJXrÜ!rged..
.a
F-Si:i@tBecilelt. ve. ݧ~:_
w
w
w
SiiriilrgWhır. biLtiin <Vt.aÇ. ve.
ge~tet;hır,i.. i.1e. KiiJv:liJı:ttın '.{.. l.§gal
aihrıdo.
.tıdımkta., ÇQirptk
fWt.
kapita.Uım i.le.,-6miüril ve. ta.flmJ.a.-
yiilr.i.i:lJnebifllfiJı.. &mi.a!r.,
IJtX!iilr!Jecileııi.n
~ 'dtıki.
~~.
yapm.ki:odJJıl.alt.
~,potUJ.n.
yörtit~
de.
ak
ur
d.
güd.inii. ve.
ç).hJr. ~.{.. ile. mWrtıpole.
~.SCiriilcg~,4&­
iv
v~
değeJrhlıi.,yeır.-a.Ul... ve.
zenghı.UkhJtL,~b.iJı.tüc.­
g
JUnt. -6~.Kiilrdiv5:t:an'
..w. tün
or
M.f/.o..-
rs
i..enf..rut. IJÜJr.oi:i.e. p!WW:aiUJa.
IW'Ifia. yeır. ai»rl.aat.
bultjıoxız.,i.
~e.q~~.
bİ~~. KiiJv:liJı:ttın 'da.,
kiŞik ~.~.büıjik.
ekim ~ hontır.ol etmekte.-
c)İ-§~ en önemU
dut~,d0Jld ~~­
deki. Tıilr.k, Kiiltt ya. da. ba.§ka.
uyiWki.u yöntJ:J.ci. biilwlwıiiıwiı.Jr. • .
Okul ve.~ g.ibL yeıriJuWı.,
yöneJim ve. denUUni.., bu biilwfwı.t­
l..aJt i:a!ı.a.I;.Yu:l.an ~ ve.
bu.ni.att. merrwc. ~üYıde. gözükmek--:
le. b.iJrJJ.kt;e.,~ -6miiJrBWhır.­
hı K~'dtıki
dıııumırıdtr.tWrlrıJr..
~
d}smiilrgecilelt., etkin 00. OJCdıı.,
potu ve. JAt»ııxwı;t gücü i.b.., ~­
kı... ve.~~~
4~
-6ii!r.diiıaneJd:~.
~ bu ~ l.çbıde.
25
g
'ÜKap.U;af.Ut üJtrıtim ~iUhlrJ.,­
6wdoi..
tıağmen, üM.
yap.tda
d..twıukleJUrt.,L kolwyan
~et Jte.Uiw.}_, .t:ıeyJ.tf.Jllt,-§eyhi..tlll.
ağaia.1u., yöndJ..d
v~
cU.ğeJt ~~ türü,kalı§,l­
d~getrJ.ci V~ :tıd:uı!udulfia.Jt.
KiilrdJAtan 'da.,dJ.nci V~
diillffıc.fli..w.J_
rs
.a
w
w
w
26
trıpıak
bÜlWkJta:t.i.a!r.
6a.}Ut
yayg),Y/i.a~JC.Olt.a.k.,
iv
).,}.yaM.l
or
twr. g'Wbu ~­
dı.Jc..
6)~et§en
gö~W..di.ıılillt.
n~
v~ Kültt YYI0rWCi.oJı vb~ .d~,~bJ.JriJ.k.­
ç.i önemU
ak
ur
d.
twr.
d~, eli1:.
bültofuıo..U o~­
i.alııiur.. &ıni.tm. da., ~~
çok önemU. deJıtekt).i.w.J_ v~ yol
rd
.o
rg
va
ku
si
.a
r
w
WESANE QEDROYE, BE DRAF TE BELAVKiRiN / KADRO YAYlNI, PARASIZ DAGITILIR
w
ı
g
d.
or
ur
iv
ak
.a
rs
w
w
w
BIJI 1 GULAN
YASASIN 1 MAYIS