Parazitozlar 20123.24 MB - İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Parazitozlar
Prof Dr Neşe Saltoğlu
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Enfeksiyon Hastalıkları AD
Parazitozlar
 Dünyanın her yerinde yaygın
 Risk faktörleri



Seyahatler
Göçler
İmmunosupresif ilaç kullanımları
Helmintler
 Nematod
 Sestod
 Trematodlar
Bulaş yolları
 İnsan, hayvan dışkısı

Ya da
 Toprakla kirlenmiş eller
 Besin maddeleri
 Sular
 GİS, deri, solunum, genital yolla
bulaşabilir.
 Çoğunluğu barsak boşluğu ve çeperinde
hastalık yapar
 Kan, lenf yolları
 Karaciğer , safra yolları
 Akciğer, deri gibi organlarda hastalık
 İnce barsak
yerleşimi olanlar
 Kalın barsak
yerleşimi olanlar
 Kancalı kurtlar
 Enterobius
 Ascaris
vermicularis
 Trichuris trichiura
 Entemoeba
histolytica
 S. stercoralis
 Trişinella
 Tenyalar
 Giardia
 Ülkemizde parazitlerin en sık görüldüğü
yaş 7-14
 E. vermicularis ilk sırada
 T. saginata
 A. lumbricoides
 T. trichiura
 H. nana
Patogenez
 Organizmanın GİS’te besin ve kan
kaybına neden olması (Kancalı kurt, S.
stercoralis, Ascaris)
 Parazitle ilgili proteinlere karşı iltihabi
reaksiyonlar (Şistozomiyaz, Trişinoz)
 Parazitin migrasyonu (visseral larva
migrans)
Tanı
 İyi anamnez alınmalı
 Fizik muayene dikkatli yapılmalı
 Şüpheli materyalin incelenmesi




Dışkı, perianal bölge materyali
Duodenal sıvı
Kan, idrar, balgam, diğer doku sıvıları
Deri kazıntısı,
 Doku göçü olan infeksiyonda eozinofili
 Serolojik tanı
Barsak parazitleri
 Dışkı herhangi bir ilaç ya da pürgatif
verilmeden önce alınmalı
 Direkt dışkı incelemesi (en az 3 örnek)
 Dışkının makroskopik incelenmesi
(nematodlar)
 Taze dışkı örneği (amip)
 EIA ile antijen tayini (Giardia lamblia,
Cryptosporidium)
 Duodenum örneği (giardia, S.stercoralis)
 Lugol boyama, Trichrom boyama (amip)
 EZN (İmmunsupresiflerde önemli,
Cryptosporidium, Microsporidium, Cyclospora)
 Selofanlı LAM ( E. vermicularis, Tenya?)
Amebiyazis
Kontamine su ve gıdadaki kistlerin alınması
İntestinal
 Asemptomatik intestinal
infeksiyon
Ekstraintestinal
 Karaciğer apsesi
 Plöropulmoner amebiyazis
 Amipli dizanteri
 Serebral apse
 Fulminan kolit
 Genitoüriner amebiyazis
 Kronik dizanteri
 Ameboma
Amip koliti
 Subakut başlangıçlı
 Kanlı, mukuslu ishal
 Karın ağrısı
 Tenezm
Tanı
3 ayrı örnek
Taze, yumuşak dışkı
•Trofozoitlerin hareketinin
görülmesi
•Trofozoitlerin içinde
fagosit edilmiş eritrosit
olması
 Dışkıda E.histolytica
antijen aranması
 Veya
 Dışkıda PCR
 +Seroloji
E.histolytica tedavi
 Metronidazol
 Ornidazol
 Kistlerin eradikasyonu



Paromomisin
İodokuinol
Diloksanit furoat
Giardia intestinalis
Türkiye’de % 4.7-17 oranlarında
 Kontamine su kaynakları salgınlar,
 Kişiden kişiye geçiş (bakım merkezlerinde)
 Abdominal kramplar, gaz, bulantı, kusma,
kansız, mukussuz ishal
 Tekrarlayan ishaller (steatore)
 Malarbsorbsiyon, kilo kaybı
 Büyüme-gelişme geriliği
Giardia trofozoit
Giardia intestinalis
*Duodenum tutulumu
**Villus atrofisi
 Dışkıda kist/trofozoitlerin görülmesi (3 kez bakılmalı)
 Dışkıda ELİSA yöntemi ile antijen araştırma
 Duodenum aspirasyonu (Enterotest)
 Suların klorlanması kisti yok etmez!
 Tedavisi:
 Metronidazol, 3-5 gün
 Furazolidon
(çocukta)7-10 gün
 Paramomisin (gebede) 3-7 gün
Giardia kist
Sestodlar
 Erişkin sestodların konakçı barsağına
bağlanması ve lümen içinde yerleşmesi
 Son konakçı, ara konakçı


İnsan Tenya, Hymenolepis ve D. latum için
son konakçı
Ekinokoklar için ara konakçı
Taenia saginata
Taenia saginata
enfeksiyonu
 İyi pişirilmemiş sığır
eti
 Sıklıkla
asemptomatik
 Eozinofili olabilir
 Skoleksin kancası
yok, 4 adet vantuzu
var
www.ff.ul.pt/paginas/aduarte/pedag/nana1.jpg
 Dışkı incelemesinde
sferoid sarıkahverengi
yumurtalar
 Hareketli halkalar
görülebilir
Taenia solium
Hymenolepis nana
Hymenolepis nana
 Cüce tenya
 Asya, Afrikada sık
 Dışkı-oral yol
 Otoinfeksiyon olabilir
 Sıklıkla asemptomatik
 Baş ağrısı, iştahsızlık, karın ağrısı,
uyku bozukluğu
 Dışkıda Sferoid ve kalın duvarlı
yumurta
 Dışkıda halkalar nadirdir.
www.gefor.4t.com/.../hymenolepisnana1.jpg
Tedavi
 Tenya ve Hymenolepis nana
 Prazikuantel 10-20mg/kg tek doz

Veya
 Niklozamid 2 g tek doz
 Tenyadan Korunmada etin kaynatılması
 Enfekte hayvanların imhası
Ekinokok enfeksiyonu
 İnsan ara konakçı
 Doku invazyonu, kist formasyonu
 Son konakçı genellikle köpekler
 Larvalar barsakta açılır
Kan
dolaşımı ile karaciğer,
akciğer, kas, böbrek, dalak,
beyin, kemik
 Larvalar dokular içerisinde kist oluşturur
Klinik
 Genellikle asemptomatik





Ağrı
Yerleştiği alana özgü bulgular
Eozinofili
Serolojik testler
Tedavi Albendazol±cerrahi
İnsan patojeni nematodlar
 İntestinal yerleşim
 A. lumbricoides
 E. vermicularis
 A. duodenale
 N. americanus
 Strongyloides
stercoralis
 Trichuris trichiura
 Dokuda yerleşenler
 Filariasis


Wuchereria türleri
Brugia türleri



Loa loa
Onchocerca volvulus
Mansonella türleri
 Diğer doku nematodları
 Dracunculus medinensis
 Trichinella spiralis
 Toxocara türleri
Askariyaz
 Embriyonlu yumurtanın gıdalarla
alınması
 Genellikle asemptomatik
 Akciğer göçü var ise ateş, öksürük,
vizing olabilir
 Eozinofilik pnömoni
 Fazla miktarda intestinal obstrüksiyon
biliyer obstrüksiyon,
Ascaris lumbricoides
Dişi günde 200.000 yumurta yumurtlar.
ASCARIS LUMBRICOIDES
20-40cm
15-20cm
Enterobiyaz
 Aile içi enfeksiyon
 Yakın ilişki yaşayan
kişilerde sık
 Anal kaşıntı, kesintili uyku
 Reinfeksiyon sık
 Tüm ev halkının eş
zamanlı tedavisi
Mebendazol, pirantel
pamoat
 Yatak takımlarının günlük
değiştirilmesi
 Tanı
 Selobant ile anal bölgeden
alınan örneğin incelenmesi
Enterobius vermicularis
Erişkinler iki ay yaşar.
Dişisi geceleri
göç ederek bağırsaktan dışarı çıkar,
yumurtalarını anüs etrafına bırakır
10mm
Strongyloidiyaz
 S. stercoralis enfeksiyonu
 Deriden giriş
 otoinfeksiyon görülebilir.
 İmmunosupresiflerde (HIV de )sık,
 Lokal deri irritasyonu, prüritik dermatit,
ürtiker
 Akciğer göçü sırasında solunum sistemi
bulguları
 Kr. İntestinal infeksiyonda

Şişkinlik, abdominal rahatsızlık, dispepsi, epigastrik
ağrı, anal kaşıntı, ishal, gaz
 İmmunsupresiflerde

GİS ülserasyon, peritonit, ileus, biliyer obstrüksiyon,
kolesistit, sepsis, menenjit, perikardit
Strongyloides stercoralis
Dışkı, duodenal aspirat
incelenmesi
Trikuriyaz
 Trichuris trichiura
 yumurtanın kontamine gıda, toprak ve
elle bulaşması
 Çekum, kalın barsak tutulumu
 Ekstraintestinal fazı yok
 Asemptomatik ya da
 abdominal kramp, şişkinlik, bulantı,
kusma, gaz, ishal, kilo kaybı
 Eozinofili,demir eksikliği anemisi
Trichuris trichura
Tedavi
 Askaryaz,
 Pirantel pamoat bir kere,
 Mebendazol bir kere, 3 güne çıkılabilir.
 Albendazol bir kere, 3 güne çıkılabilir
Enterobiyaz,
 Pirantel pamoat bir kere, kancalı kurtlarda 3 gün
 Mebendazol bir kere,.2 hafta sonra tekrar

Albendazol bir kere, 2 hafta sonra tekrar
 Strongyloidiyaz
 Albendazol 3-7 gün, İvermektin 2 gün
 Trikuryaz
 Albendazol bir kez, Mebendazol 3 gün
(A. duodenale, N. americanus)
Kancalı kurtlar
 Genellikle ayak derisinden giriş
 İnsan bilinen tek konak
 Klinikte kaşıntı, veziküler makülopapüler dermatit
 GİS semptomları
 Gelişme geriliği
 Eozinofili, anemi
 Akciğer göçü sırasında öksürük, vizing, ateş ve
pulmoner enfeksiyonlar olabilir.
 2 haftalık aralarla tedavi
Ancylostoma duodenale
Necator americanus
Tanı dışkıda yumurtalar
www.humanillnesses.com/images/hdc_
workforce.cup.edu/buckelew/i
mages/Necator...
A. duodenale, N. americanus

Pirantel pamoat bir kere, kancalı kurtlarda
3 gün

Mebendazol kancalı kurtlarda 3 gün

Albendazol
kancalı kurtlarda 3 gün

Doku nematod enfeksiyonları
 Filaryaz

Wuchereria bancroft
 Kan dolaşımı ve lenfatik sistem
enfeksiyonu
 Sivrisinek ara konak-vektör
 İnkübasyon periyodu uzun, 8-16 ay
 Kronik hastalarda proksimalden distale doğru
ilerleyen lenfanjit atakları
 Lenfödem, lenfatik yetersizlik
 Ateş eşlik edebilir
 ürtiker, raş, eozinofili
 kan yaymaları (Gece 24te alınan örneğin
incelemeleri)

 Dietil-karbamezin sitrat tedavisi
Doku nematodları
Trichinella spiralis
 Domuz etindeki larvalarla bulaşır
 İnsan hem son hem ara konak olabilir
 Erişkin formu barsağa invaze olur
 Bulantı, kusma, Kanlı-mukuslu ishal,
 Yüzde ödem, yaygın ağrılar,
 İkinci haftadan sonra Ateş, miyalji
 Eozinofili
Larvalar kaslara yerleşir :
 Miyokard tutulumu
 Tanı için kan örneği
gönderilir

Trişinella serolojisi 3 hf
sonra pozitifleşir
 Tedavi
 gelişmiş enfeksiyon
için tedavi tartışmalı,
destek tedavi
 Şüpheli vakada ilk 24
saat içerisinde tedavi
başlanır



Albendazol 60 gün
Mebendazol 10 gün
Tiabendazol 1 hafta
Trematodlar
 Şistozomiyaz





Barsak ya da mesane yerleşimi
Kan trematodları:Yumurtaları dışkıda, idrarda,
rektal biyopside görülür.
Eozinofili, hematüri, anemi
Tedavi pirazikuantel
 Fasioliyaz
Karaciğer trematodları
yumurtaları dışkıda

Kriptosporidium
 Cryptosporidium türleri
 Ookistlerin su ile alınması ile bulaşma
 İnsandan insana bulaşma
 İmmunsupreselerde önemli
 Sulu ishal
 Abdominal ağrı
 Bulantı, kusma
 Ateş
 Paramomisin tedavisi
www.nlm.nih.gov/.../ency/fullsize/1395.jpg
Korunma
 İnfeksiyon zincirinin kırılması
 Vektörle mücadele
 Kanalizasyon sistemlerinin düzenlenmesi
 Hijyenik şartlara uyum sağlanması
 Ellerin yıkanması
 Tırnakların kesilmesi
 Çiğ sebzelerin yıkanması-pişirilerek yenilmesi
 Çiğ et yenilmemesi, kaynatılma
 Suların kontaminasyonunun engellenmesi,
 Şüpheli suların kaynatıldıktan sonra içilmesi
 Kirli sularda yüzülmemesi
 Çıplak ayakla toprakta dolaşılmaması
 İnsan ve hayvan atıklarının ortadan kaldırılması