Öfkesinden saçını başını yoldu

 “Öfkesinden saçını başını yoldu”
sözünün çoğu zaman öylesine söylendiğini
biliriz. Ancak toplumda çok görülüp
bilinmese de aslında bir ruhsal rahatsızlık
böyle bir durumu tarif etmektedir.
Trikotilomani, Göze çarpar derecede saç
kaybıyla sonlanacak şekilde kişinin kendi
saçlarını tekrar tekrar yolması demektir
basit olarak.
 Herhangi bir cilt hastalığına bağlı olmayan
bu durum, ruhsal hastalık olarak dürtü
bozuklukları başlığı altında sınıflanır.
Trikotilomani, sözcük yapısı bakımından Yunanca
kaynaklı üç kelimeden oluşuyor: Saç (thrix), çekme
(tillein) ve mania (mani, duygusal taşkınlık). İlk kez
1889’da Fransız dermatolog Hallopeau tarafından
tanımlanan ve kıl koparma deliliği anlamına gelen
trikotilomani, aslında “karşı konulamayan saç yolma
dürtüsü” nü belirtmek için kullanılmamıştır.
Trikotillomani DSM-IV tanı kriterlerinde başka yerde
sınıflandırılmayan impuls kontrol bozukluklarından
biri olarak sınıflandırılsa da son yıllardaki çalışmalar
bir anksiyete bozukluğu kapsamına girmesi yönünde
uğraşıları bize göstermektedir. Trikolomani tanısı
konulabilmesi için DSM-IV Sınıflamasındaki kriterler
şöyle sıralanmaktadır:
 1-)Göze çarpan saç kaybı ile sonuçlanacak derecede
kişinin kendi saçını tekrar tekrar yolması.
 2-)Saç yolma öncesinde ya da bu davranışa karşı koyma
girişiminde bulunduğu sırada giderek artan bir stres ve
gerginlik olması. 3-)Kıl yolarken haz alma doyum bulma
ya da rahatlama sağlama olması.
 4-)Bu bozukluğun başka bir mental bozuklukla daha iyi
açıklanamaması ve genel tıbbi duruma bağlı
olmaması.(Örneğin dermatolojik durum).
 5-)Bu bozukluğun klinik açıdan belirgin sıkıntıya ya da
toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diğer
işlevsellik alanlarında bozulmaya neden olması.
 ICD-10 tanı sınıflamasında ise psikolojik bozukluklar ve
fiziksel faktörlerin eşlik ettiği davranışsal semptomlar
grubunda alışkanlık ve dürtü bozukluğu başlığı altında
yer almaktadır.
 KLİNİK ÖZELLİKLER:
 Klinik olarak trikotilomaninin iki formu bildirilmiştir:
 1-) 2-6 yaşarası başlayan, selim olduğu düşünülen, kendi
kendini sınırlayıcı formu
 2-)Adolesan dönemde başlayan ve daha büyük
psikopatolojilerin eşlik ettiği formu.
 Erişkinlerde trikotilomani preadolesan dönemde
başlangıç gösterir ve egzaserbasyonlar, isimlendirilmiş
olan uygun stresler tarafından başlatılmış olabilir.
 Trikotilomani sıklıkla kişinin baş bölgesinde tam olmayan
alopesi olarak kendini gösterir. Bazı araştırmacılar en sık
çekilen bölgenin frontotemporal bölge olduğunu
söylemektedirler. Erişkinlerde en sık koparılan yerin skalp
olduğu, daha sonra kirpik ve kaş olduğu gösterilmiştir.
 Skalpta çocuklarda tercih edilen kıl çekme bölgesi
frontotemporal ve perietotemporal bölgeler olarak
tanımlanmaktadır. Özellikle ense dışında tam
saçsızlığa yakın bir durum olmasına “tonsura
trikotilomani” denmektedir. Saçlar dışında
kirpikler,kaşlar,sakal,koltuk altı ve kasık
bölgelerindeki kıllar da koparılarak yok
edilebilmektedir.
 Bazı trikotilomani hastalarında, kendi saçını ya da
vücut kıllarını koparmayıp başkasınınkileri koparmak,
halı ya da oyuncak tüylerini koparmak, evcil
hayvanlardan kıl koparmak gibi farklı davranışlar da
görülebilmektedir.
Saç yolmayla birlikte yolunan saçın ağıza alınıp
ondan sonra atılması, ya da saç kökünün ağıza
alınması gibi durumlar da görünmektedir.
 Bazı hastalar(yaklaşık %50 oranında) yolduğu saçları
parçalayarak ya da bütün olarak yutmaktadır.
 Yolunan saçların yutulmasına trikofaji denilmektedir.
Yutulan saçların bağırsaklarda kıl yumağı haline gelip
malnitrisyon ve bağırsak tıkanması gibi komplikasyonlar
oluşturma olasılığı bulunmaktadır.
 GÖRÜLME SIKLIĞI VE NEDENLERİ
 Başlangıçta çok nadir görüldüğü düşünülen “saç
yolma”nın, aslında yaklaşık her yüz kişiden dördünde
olduğu farkedilmiştir. % 10 unda ise yaşamın bir
bölümünde bu alışkanlığın geçici olarak yer aldığından
söz edilmektedir.
 Yakın zamanlarda yapılan araştırmalar, öğrencilerin %1%2 oranında halen süren veya geçirilmiş trikotilomanisi
olduğunu göstermektedir.
 Çocuklarda erişkinlere göre 7 kat daha fazladır. Kızlarda
da erkeklere göre 2-2,5 kat daha fazla görülür.
 Trikotilomaninin çok etmene bağlı olduğu ileri sürülse de,
tüm vakaların çeyreğinden fazlasında zorlayıcı bir
durumla ilişki mevcuttur. Hastalar davranışlarını
genellikle inkâr ederler ve sonuçları gizlemeye çalışırlar.
Kafa vurma, tırnak yeme, tırmalama, kemirme, deriyi
koparma gibi diğer self-mutilatif davranışlar da olabilir.
Yapılan aile çalışmalarında trikotilomanisi olan
19 çocuğun 5’inde ailesel hikaye saptanmıştır.
Çocukluk döneminde kayıp ya da ayrılıklar
gözlendiği bildirilmiştir. Tirikotilomaninin bunlara
yanıt olarak ortaya çıktığı söylenir. Bozuk ebeveyn
ilişkisi, kardeş doğumu, okul başarısızlıkları presipite
eder.
 Birçok birey sıkıntı dönemlerinde saçlarıyla oynarlar.
Bu durumun ve çocuklardaki ‘’alışkanlık’’ diye
nitelendirilebilecek halin ayrımında mutlaka
psikiyatrist kanaati alınmalıdır.
Ailelerin birinci çocuklarında daha sık görülmesi,
kıskançlığın hastalığın başlamasında etkili olduğunu
düşündürmektedir.
Yine ailesel bazı özelliklerden söz
edilebilir. Aşırı mükemmelliyetçi, eleştirici
annelere karşın,edilgen, duygularını belli
etmeyen babalar bu hastaların ailelerindeki
sık rastlanan bulgulardandır.
Herhangi bir stresli yaşam olayından sonra
başlama sık rastlanmakla birlikte,
hastalığın oluşması genellikle uzun yıllar
almaktadır. Çocukluk ve gençlikte
genellikle ders çalışma sırasında başlayan
saç çekmeleri, kirpik ve kaşlar izler.
İLİŞKİLİ OLDUĞU BOZUKLUKLAR
İlişkili olduğu bozukluklar; obsesif kompulsif
bozukluk, obsesif kompulsif kişilik bozukluğu,
borderline kişilik bozukluğu ve depresif bozukluktur.
İşık Göker’in tez çalışması sonucunda ise
trikotilomanide sürekli kaygı düzeyinin yüksek
olması, olguların neredeyse yarıya yakın bir oranda
depresyon ile komorbidite gösterdiği, OKB ile
özdeşleşmediği veya komorbidite ilişki kurulamadığı
bulunmuştur.

 TEDAVİ
 1)Psikoterapi (Bilişsel Daranışçı-Terapi):Tedavide saç yolma
davranışını tetikleyen faktörleri tespit ederek bu davranışı değiştirme
ya da bu faktörlere yanıt olarak verilen saç yolma davranışını
önlemeye yönelik becerileri hastalara öğretme hedeflenir. Kişiden
hangi gün kaç tel kıl kopardığını, koparmayı tetikleyen davranışlar,
ilişkili duygu ve düşünceleri kaydetmesi istenir. Kimi zaman kıl
koparmayı fiziksel olarak engelleyecek parmak bandajları, bereler de
kullanılır. Çünkü kıl koparma çoğu zaman farkına varılmadan,
otomatiklik kazanmış halde yapıldığı için bu fiziksel engeller ve
kayıtlar kişinin kıl kopardığını fark etmesini sağlayacaktır.
 2) Tedavide Prozac’ın da içinde bulunduğu seratoninin geri alımını
engelleyen ilaçlar kullanılıyor. Ancak ilaç tedavisinin etkinliği
tartışmalı. Çünkü ilaç tedavisi gören hastaların bir kısmı tamamen
iyileşirken bir kısmında hiçbir değişiklik olmayabiliyor.
En etkili tedavi yöntemi ise ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte
uygulanmasıdır

KAYNAKÇA
www.tekplatform.com/.
www.dpsikiyatri.com/hastaliklar145.asp
www.mcaturk.com Uz.Dr.Gökben Hızlı Sayar
GÖKER,Işık(1997). Çocukluk çağı
trikotilomanisinde davranış,semptom ve
komorbiditenin incelenmesi
www.bilgipdr.com
www.psikoyorum.com