PowerPoint Sunusu

PSİKOLOJİK
DANIŞMA
Yrd. Doç. Dr. Sinem TARHAN
Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Rehberlik ve Psikolojik Danışma ABD
TERAPÖTIK BECERILER
Yapılama
 Yakından ilgilenme
 Konuşmaya açık davet
 Asgari düzeyde teşvik
 Duyguların yansıtılması
 içeriğin yansıtılması
 Kişiselleştirme
 Özetleme
 Bağlama
 Sessizlik

YAPILAMA
Psikolojik danışmanın ilk oturumunda
kullanılması gereken bir beceridir.
 Danışmaya ilk gelen ve süreç hakkında hiçbir şey
bilmeyen danışana bilgi vermek amacı ile
kullanılır.
Örn.
 Her hafta aynı gün ve saatte birlikte olacağız.
Oturumlarımız … dak. sürecek.
 Konuştuklarımız aramızda kalacak

YAKINDAN ILGILENME
Danışana insan olarak saygı duyulduğunu ve
söylediklerine önem verildiğini iletmektir.
 Danışma ortamının güvenli bir yer olduğunu
hissettirmek ve danışanın kendine olan güvenini
artırmak için kullanılır.
Olumlu yakından ilgilenme davranışları;
 Danışmanın rahat ve doğal olması
 Göz iletişi kurabilmesi
 Danışanın söylediklerinden yola çıkarak tepki
verebilmesi

KONUŞMAYA AÇIK DAVET
Danışanın kendisini daha iyi ve rahat
anlatabilmesi için açık uçlu sorular (???)
sorulmasıdır.
 Açık uçlu sorular danışanın kaygıları, duyguları,
düşünceleri çevresinde odaklanır ve sorunlarının
açığa kavuşmasını sağlar.
 Danışman kendi merakını gidermek için soru
sormamalıdır

KONUŞMAYA AÇIK DAVET
Görüşmenin başlamasına yardımcı olur
 Danışanın belli bir noktaya odaklanmasını sağlar
 Danışanın dikkatini duyguları ve düşünceleri
üzerine yoğunlaştırır
 Danışanın sözcüklerinin daha iyi anlaşılmasını,
belirli davranış örneklerinin ortaya çıkmasını
sağlar.

KONUŞMAYA AÇIK DAVET
Örn.
 Bugün nelerden söz etmek istersin?
 Geçen haftadan bu yana neler oldu?
 Anladığımı sanmıyorum, açıklama getirir misin?
 Olay olduğunda neler hissettin?
 Garip demekle neyi kast ediyorsun?
 Şu an neler düşünüyorsun?
ASGARI DÜZEYDE TEŞVIK
Danışmanın en az konuşması ve danışanı
konuşmaya sevk etmesidir.
 Tek kelimelik sorular (nasıl), pekiştireçler
(sonra) bazı anahtar sözcüklerin tekrarı,
“hım,hım”lar ve baş sallamalar danışana
dinlendiği mesajını verir.
 Tekrarlarda uygun sözcüğün seçilmesi çok
önemlidir.
Örn.
 Danışan: insanlardan bıktım
 Danışman: bıktın
 Danışman: insanlardan

DUYGULARIN YANSITILMASI

Danışanın duygularını belirginleştirmeye,
danışmanın duyguları doğru anlayıp
anlamadığını denetlemeye yarar.
Örn.
 Danışan: ne yapmam gerektiği bilsem
rahatlayacağım. Onunla ilişkimi devam mı
ettirsem yoksa ayrılsam mı.
 Danışman: ne yapman gerektiği konusunda
kararsızsın, çelişkili duygular yaşıyorsun
İÇERIĞIN YANSITILMASI

Danışanın düşüncelerinin danışmanca doğru
anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmeye ve
düşünceleri belirginleştirmeye yarar.
Örn.
 Danışan: kasabada oturmak… burada hiçbir şey
yapılmıyor.
 Danışman: özgür değilsin.
KİŞİSELLEŞTİRME
Danışanla sağlıklı bir empati kurabilmek için
gereklidir.
 Carkhuff’a göre “Yardım etmede etkili olabilmek
için danışanın söylediklerinin ötesine
ulaşmalıyız. Gerçek anlamda danışanın
anlattıklarına eklemeler yapmalıyız”
 Problemin ve amacın kişiselleştirilmesi olarak
ikiye ayrılır.

Örn. Annenle baban artık iyi geçindikleri için
çok mutlusun.
 Anında cevap veremediğin için çok öfkelisin.

ÖZETLEME
Duyguların ve içeriğin yansıtılmasının bir arada
kullanılmasıdır. Ancak daha uzun zaman
dilimine yayılmıştır.
 Özetlemede danışanın konuştukları tümünün ya
da bir kısmının özetlenmesidir.
 Danışma oturumlarının başında ve sonunda
özetleme gereklidir

ÖZETLEME
Danışanın davranışsal amacına yönelik çalışıp,
çalışmadığını anlamak
 Danışanı iyi gözlemek ve önceki oturumlarda
neler söylediğini aklında tutabilmek,
 Danışanın kendine ilişkin gerçek duygularının
farkında olmasını sağlamak,
 Danışana özetleme yaptırılarak sorumluluk
almasını sağlamak,
 Sonlandırma oturumuna hazırlanmak,
 Nasıl bir gelişme görüldüğü ya da nerede
tıkanıldığını anlamak için yapılır.

ÖZETLEME
Örn.
Danışman: bu oturumda neler oldu?
Danışman: bana öyle geliyor ki başka konuya
geçiyoruz, öyleyse şimdiye kadar olanları bir
özetler misin?
Danışman: anlattıkların çok uzun oldu, şöyle bir
toparlayalım.
Özetleme
sadece olaylar ve yaşantılar üzerinden
yapılmamalı, olaya ilişkin yaşanan duygular da
özetlenmelidir.
BAĞLAMA

Danışmanın, danışanın daha önceki oturumlarda
anlattıkları, yaşadıklarıyla o anda anlattıkları
ve yaşadıkları arasında paralellik kurmasıdır.
Örn.
 Danışman: Ayşe eşin sinemaya gidelim dediğinde
“fark etmez” demiştin. Pikniğe gidip gitmeme
konusunu sorunca da “fark etmez” dedin.
SESSIZLIK
Sessizlik danışanın konuşulanları zihninden
geçirmesi, toparlaması, özümsemesi, bazı duygu
ve özelliklerinin farkında olması için çok
yararlıdır.
 Danışmanın arka arkaya sorduğu sorular,
otomatik cevaplara neden olabilir.
 Özellikle mesleğin ilk yıllarında sessizlik
danışmanlar için rahatsız edici olur ve gereksiz
sorularla sessizliği bozmaya çalışırlar.
 Sessizlik “şimdi ve burada”lıkla bozulur

SESSIZLIK
Örn.
Şu anda neler yaşıyorsun?
Şu anda seninle benim aramda neler geçiyor?
Bu sessizlik ne anlama geliyor?
Bunlar
danışanın içinde bulunulan anı yaşaması
duygu ve düşüncelerinin farkında olabilmesi için
önemlidir.
TERAPÖTIK KOŞULLAR
Empati
 Saygı
 Saydamlık
 Somutluk
 İlişkinin şimdi ve buradalığı
 Kendini açma
 yüzleştirme

EMPATI
Danışanın duygularını ve söylediklerini anlamak
ve ona iletmektir.
 İfade edilen duygunun şiddetine dikkat çekmek
ve o duygunun şiddetine uygun tepki vermek
gerekir.
 Sözel tepkiler yanında ses tonu, konuşma
temposu, jest ve mimikleri, beden duruşu da
dikkate alınmalıdır.
 Empati diğer insanın gözleri ile dünyaya bakmak
olduğu için nesnelliği yitirmemek, danışanın
kaygı, korku, neşe vb. duyguları içinde
bunalmamak gerekir.

EMPATI



Danışan: çok şişmanım bu nedenle kız arkadaşım
yok.
Danışman: nedenini biliyorsun ama bu konuda
bir şey yapmıyorsun
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
EMPATI


Danışan: çok şişmanım bu nedenle kız arkadaşım
yok.
Danışman: bir kız arkadaşın olsun istiyorsun
fakat fazla kiloların nedeni ile kız arkadaş
edinmekte zorlanıyorsun
SAYGI
Kişinin kendine saygısı ve kendini kabulü ile
diğerlerine saygısı ve diğerlerini kabulü olmak
üzere iki boyutu vardır.
 Danışmanın danışanı ayrı bir kişi olarak
düşünce, duygu ve eylemlerinde özgür olduğunu
kabul etmesi ve ona iletmesidir.
 Saygı danışanın kabul edildiğini fark etmesine,
maskelerini çıkarmasına, direncinin kırılmasına ,
kendini olduğu gibi ortaya koyabilmesine, kabul
etmesine ve değişmesine yardımcı olacaktır.

SAYGI



Danışan: ailede bana hiç söz hakkı verilmiyor,
kimse beni dinlemiyor.
Danışman: ama daha çok küçüksün, biraz daha
büyümeyi bekle
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
SAYGI


Danışan: ailede bana hiç söz hakkı verilmiyor,
kimse beni dinlemiyor.
Danışman: aile içinde adam yerine konulmadığın
için öfkeleniyorsun, sana değer verilsin
istiyorsun.
SAYDAMLIK
Dürüstlük, içtenlik, doğruluk anlamına gelir.
 Saydamlığın iki boyutu bulunmaktadır: Yaşana
duyguların farkında olmak ve eğer uygunsa
bunları iletmek.
 Mesajı alan kişi buna hazır değilse mesajı
iletmemek daha doğrudur.

SAYDAMLIK



Danışan: Ben eşcinselim. Bu konuda danışman
olarak ne düşündüğünü öğrenmek istiyorum.
Danışman: eşcinsel mi? Şey tabi olabilir,
toplumda böyle kişiler de var.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
SAYDAMLIK


Danışan: Ben eşcinselim. Bu konuda danışman
olarak ne düşündüğünü öğrenmek istiyorum.
Danışman: eşcinselliğin biyolojik ve toplumsal
kökenleri hala tartışılıyor. Cinsel tercih
farklılıkları konusunda bilgi edinip kendimi
geliştirmeye çalışıyorum. Peki sen nasıl
görüyorsun bu olayı?
SOMUTLUK
Danışmanın danışanı genel konuşma yerine
belirgin, kendine özgü duygu, değer, düşünce ve
sorunları anlatması için güdülemesi,
cesaretlendirmesidir.
 Danışmanın tepkilerini, danışanın yaşantı ve
duygularına yaklaştırır
 Danışanın yanlış anlaşılmasını düzeltir, kesinlik
sağlar,
 Danışanı belirgin problem alanlarına
odaklaşması için cesaretlendirir.

SOMUTLUK

Danışan: Bir iş yapıyorsun herkes kızıyor.

Danışman: İnsanların anlayışsızlığı seni üzüyor.
SOMUTLUK

Danışan: Bir iş yapıyorsun herkes kızıyor.

Danışman: Herkes’i kim açarmısın?
İLİŞKİNİN ŞİMDİ VE BURADALIĞI
Danışanla danışmanın o andaki etkileşimine
ilişkinin şimdi ve buradalığı denir.
 Danışanın danışmanla ilişkisi diğer sosyal
ilişkilerinin, etkileşimlerinin bir yansımasıdır.
 Örn. Şimdi neler yaşıyorsun?
 Şu an bana karşı nasıl davrandın?

İLİŞKİNİN ŞİMDİ VE BURADALIĞI

Danışan: (Bir şeyler söylemek istiyor fakat
konuşmuyor, danışmaya da geç gelmiş)

Danışman: geç geldin trafik mi kötüydü?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
İLİŞKİNİN ŞİMDİ VE BURADALIĞI


Danışan: (Bir şeyler söylemek istiyor fakat
konuşmuyor, danışmaya da geç gelmiş)
Danışman: Biraz sıkıntılı gördüm seni, bir de geç
kaldın. Şimdi bu konu üzerinde durabiliriz.
KENDINI AÇMA
Danışma ortamında danışanın kendini yalnız
hissetmemesi, iç görü kazanması amacıyla
danışmanın yaşantıları ve duygularıyla ilgili
paylaşımda bulunmasıdır.
 Danışmanın normal bir insan gibi görünmesini,
olumlu ve olumsuz yaşantıları ve duyguları
olabileceğini belirtir.

KENDINI AÇMA
Duygu ve yaşantıların paylaşılması önerilirken,
fikir ve değerler konusunda kendini açma
tehlikeli bulunmaktadır. Çünkü empoze söz
konusu olabilir.
 Danışmanın kendini açması örnek bir davranış
niteliğindedir.
 Dürüstlük önemlidir.

KENDINI AÇMA



Danışan: neler yaşadığımı anlayacağınızı
sanmıyorum, sizin başınızdan böyle şeyler
geçmemiştir.
Danışman: benim başımdan da benzer şeyler
geçti.
!!!!!!!!!!!!!!!!
KENDINI AÇMA


Danışan: neler yaşadığımı anlayacağınızı
sanmıyorum, sizin başınızdan böyle şeyler
geçmemiştir.
Danışman: sen anlatırken şu anda eskiyi
hatırladım…… olduğunda kendimi çok yalnız
hissetmiştim.
YÜZLEŞTIRME
Saygı çerçevesinde empati kurularak ve uygun
zamanda danışanın ideal benliği ile gerçek
benliği, sözel anlatımı ile davranışları,kendine
ya da başkalarına ilişkin algılamaları arasındaki
çatışma, tutarsızlık ve çelişkilerin ortaya
konulmasıdır.
 iyi bir terapötik ilişki gerektirir.

YÜZLEŞTIRME



Danışan (ilk oturum): konuşup rahatlamaya çok
ihtiyacım var (sessiz)
Danışman: hem konuşmaya ihtiyacım var
diyorsun hem de konuşmuyorsun
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
YÜZLEŞTIRME


Danışan (ilk oturum): konuşup rahatlamaya çok
ihtiyacım var (sessiz)
Danışman: konuşup rahatlamaya çok ihtiyacın
olduğunu halde sessiz kalmayı tercih ediyorsun.
Kaygılısın ve nereden başlayacağını
bilemiyorsun.
YÜZLEŞTIRME
Empati ile yapılır, saygı iletilir
 Danışanın davranışlarını keşfetmesi için davettir
 Danışanın kullanmadığı , farkında olmadığı
kaynaklarını ve güçlerini fark etmesi için
davettir
 Kesin olmamalıdır




Danışanın danışma sürecine ve danışmana
ilişkin beklentileri alınmalıdır.
Tanışma ve
ilişki kurma
Problemi
tanımlama
Amaç
belirleme
Müdahale
Sonlandırma
ve izleme
İLK GÖRÜŞME
Normal bireylerde;
Tanışma
Yapılandırma ve süreci netleştirme
Özgeçmiş alma (kimlik bilgileri, ailesi, kişisel
geçmişi, günlük yaşamı)
Danışmaya geliş nedenini belirleme
Kriz durumunda;
Krizle ilgili konular ele alınır
İlk görüşmeden başlayarak danışanla ilgili toplanan
bilgiler anlamlı bir bütün haline getirilmeye
başlanmalıdır.
 Sorun tanımlanırken;
 danışanın duygu, düşünce, davranışları
 kişiler arası ilişkileri
 Sorunu artıran ve azaltan durumlar
 Sorunun yoğunluğu
 Danışanın başa çıkma becerileri ve güçlü yönleri
 Sosyal destek kaynakları
gözönünde tutulmalıdır.

AMAÇ BELIRLEME
Amaç;
Güdüleyici
Eğitsel
Değerlendirici
Müdahaleyi değerlendirici