ROMA DÖNEMİNE AİT YÜZLERCE TAŞ GÜLLE

ROMA DÖNEMİNE AİT YÜZLERCE TAŞ GÜLLE BULUNDU
Kütahya'da yapılan yol çalışmalarında, Roma dönemine ait çok sayıda taş
gülleye rastlandı. Müze Müdürü Türktüzün: "Eski dönemlerde, doğal taşlar,
işlenerek yuvarlak hale getirilip gülleye dönüştürülüyor ve bunlar savaşlarda
mancınıklarda kullanılıyordu"
Milliyet 8.9.2016
Domaniç ilçesinde, ormanda yürütülen yol çalışmaları sırasında Roma dönemine ait
yüzlerce taş gülle bulundu. AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Orman İşletme Şefliğince
Aksu ve Fındıcak köyleri arasında orman yolu çalışmaları yapan işçiler, greyderin
açtığı yerlerde çok sayıda taş gülleye rastladı.
Durumun yetkililere bildirilmesinin ardından Domaniç Kaymakamı Bünyamin Karaloğlu,
bölgeye giderek incelemelerde bulundu. Karaloğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada,
yol çalışmasında top gibi yuvarlak taşlar bulunduğu yönünde bilgi gelmesi üzerine
bölgeye gittiklerini ve yüzlerce taş gülle ile karşılaştıklarını anlattı. Karaloğlu, "Toprağın
içinde çeşitli boylarda birçok gülle şeklinde taş toplar bulduk. Ne olduğunu ilk
başta
anlayamadık.
Müze
Müdürlüğü
ile
irtibata
geçtik
ve
bulunanların
fotoğraflarını gönderdik. Müdürlük yetkilileri, bunların Roma dönemine taş gülleler
olduğunu bize bildirdi." dedi. Kütahya Müze Müdürü Metin Türktüzün de Roma dönemine
ait
taş
güllelerin
kalelerde
savunma
amaçlı
kullanıldığını
belirterek,
şu
değerlendirmede bulundu: "Bugüne kadar bazı yerde az sayıda taş gülleye rastlandı.
Ancak bu bölgede yüzlerce taş gülle olduğu yönünde bilgiler ulaştı. Eski dönemlerde
normal doğal taşlar işlenerek yuvarlak hale getirilerek gülleye dönüştürülüyor ve
bunlar savaşlarda mancınıklarda kullanılıyor. Bu bölgede çok fazla görülmesinin
nedeni ise buralarda bir kale olabilir ya da burası güllelerin üretildiği bir merkez olabilir."
Yukarıdaki Milliyet Gazetesinde konu edilen taş güllerin kökenine ilişkin olarak,
kamuoyunu doğru bilgiye ulaşma yönünden bilimsel görüş aşağıdadır.
BİLİMSEL GÖRÜŞ
KÜTAHYA İLİ DOMANİÇ İLÇESİ AKSU VE FINDICAK KÖYLERİ ARASINDA
BULUNAN KONGRESYONLAR (TAŞ GÜLLELER)
Dr. Eşref ATABEY
Jeoloji Yüksek Mühendisi
[email protected]
Kütahya ili Domaniç ilçesi Aksu ve Fındıcak köyleri arasında orman yolu çalışmaları
sırasında, greyderin açtığı yerlerde Roma Dönemine ait çok sayıda işlenmiş taş gülleye
rastladığı şeklindeki haber basında yer almıştır (Milliyet-8.9.2016).
Söz konusu malzemeler; haberde belirtildiği gibi insanlar tarafından işlenmiş Roma
dönemi taş gülleler olmayıp, JEOLOJİK SÜREÇLERLE oluşmuş doğal yapılardır.
Belirtilen köyler arasında yüzeyleyen kayaçlar, Üst Miyosen-Pliyosen dönemine ait (112,5 Milyon yıl arası yaş) gölsel ortamda çökelmiş kumtaşı, kiltaşı, marn, çamurtaşı ve
gölsel kireçtaşından oluşan sedimanter kayaçlardır.
Söz konusu küresel yapılar; gölsel ortamda depolanan silttaşı, marn, kiltaşının
sıkılaşma ve taşlaşma evresinde, volkanik faaliyetler sonucunda göl suyunda silis, demir,
mangan vd. konsantrasyonu ile kimyasal yolla ya da ortamda ikincil olarak oluşmuş
sedimanter yapılardır. Bu tür yapılar büyüme yapıları olarak adlandırılan kongresyon ve
nodülerdir. Bunlar küresel ve oval şekilli olabilir. Bu kongresyonların bileşimi demir oksit,
kalsiyum karbonat, silisyum dioksit, fosfat, mangan olabilmektedir. Yalancı konkresyon
adı verilen zırhlı çamur topları (zırhlı gülleler) şeklinde de oluşabilirler.
Kütahya ili Domaniç ilçesi Aksu ve Fındıcak köyleri arasında orman yolu çalışmaları
sırasında ortaya çıkan, küresel biçimli malzemeler;
Basında yer alan resimler ile bana iletilen resimlere bakıldığında; küresel şekilli ve
dıştan merkeze doğru iki katmandan oluştuğu görülmekte. Dış katman sarı, kahverengi,
portakal renginde bir kabuk katmanı, bu katmanın altında kongresyon merkezine doğru
siyah, koyu gri renkte, sert, masif bir kısım bulunmaktadır. Portakal rengindeki dış
katman demir oksit bileşimli limonit ya da (hematit?), iç kısımdaki siyah kısım ise
mangan? ya da hematit? olabilir. Resimdeki görünüme bakıldığında aynı zamanda
merkezi siyah kısmın silis bileşimli, kalsedon? olabileceği izlenimi vermektedir.
Kongresyonun bileşiminin ne olduğunu tam anlamak için (mangan, hematit, silis
yumrusu, kalsedon, demir, limonit, fosfat, karbonat vd. yumrusu mudur?) sarı renkteki
dış kabuk ile siyah iç bölümün ayrı ayrı petrografik ve mineralojik tanımlaması-analizinin
yapılması gerekir.
8.9.2016
Resimler: Mehmet Bakır