kÜLTÜr.

Kültür


Kültür farklı anlamları olan bir terimdir.
İnsana ilişkin bir kavram olarak kültür, tarih
içerisinde yaratılan bir anlam ve önem
sistemidir. Bir grup insanın bireysel ve toplu
yaşamlarını anlamada, düzenlemede ve
yapılandırmada kullandıkları inançlar ve
adetler sistemidir.


Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre ise, kültür (ekin,
eski dilde hars) kavramının tanımı şu şekildedir:
“Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan
bütün maddi ve manevi değerler ile bunları
yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan,
insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin
ölçüsünü gösteren araçların bütünü.”Sosyolojik
olarak, kültür bizi saran, insanlardan öğrendiğimiz
toplumsal mirastır.

Kültürün oluşmasında ikili bir süreç vardır;
birinci süreçte insan pasif ve alıcı
konumdadır. Belli bir coğrafi çevrede yaşıyor,
beslenme ve barınma ihtiyaçlarını orada
gideriyordur. Doğayla kurulan bu öncül ilişki,
yani ihtiyaçları doğrultusunda edindiği bilgi,
dili, davranışları ve maddi üretim ve tüketim
aletleri kültürün yaratılmasında birinci aşama
olarak karşımıza çıkar.

İkinci aşamada ise insan alıcı konumdan
çıkar ve üretmeye başlar; yani yaşadığı
çevreye etkin ve aktif bir güç olarak katılır. Bu
süreç ilk aletlerin yaratılmasıyla sınırlı olarak
başlayıp Neolitik Çağ’la birlikte hız
kazanmıştır. Kültür birikimle birlikte ivmesi
artan bir toplumsal yapı bileşenidir. Giderek
her nesil miras aldığı kültüre maddi ve
manevi bir katkı yapar ve onu kendinden
sonrakilere miras bırakır.

Bireyler için ise yargılama, zevk ve eleştirme
yeteneklerinin öğrenme ve tecrübeler yoluyla
geliştirilmiş olan biçimine o kişinin kültürü
denir. Bireyin edindiği bilgileri anlatmak için
de kültür sözcüğü kullanılır.
Kültür-Eğitim ilişkisi

Kültürel ögeler dil yoluyla aktarılır. Dil (söz ve
yazı) ile aktarmanın kurumlaşması sonucu
“eğitim” ortaya çıkmıştır. Eğitim
kurumu ile kültürel değerler düzenli ve bilimsel
bir şekilde yeni kuşaklara geliştirilerek
aktarılır. Kültürün temel özelliklerinden biri olan
“öğrenilirlik” eğitim yoluyla
sistemleştirilmiştir.
Toplumsallaşma (sosyalleşme) ve kültürel
değerleri kazanma öncelikle aile
kurumunda başlar.

Aile kurumunda başlayan bu süreç eğitim
kurumlarında belirli
bilimsel kurallara uygun ve sistematik bir
şekilde devam eder. Eğitim, maddî ve
maddî olmayan kültür ögelerini aktararak
bireyin belli bir meslekte uzmanlaşmasını
sağlar. Kültürün maddî unsurlarındaki
değişmelere ve bilimsel yeniliklere ancak
eğitim yoluyla ulaşabiliriz.

Atatürk’ün eğitim alanında yaptığı
devrimler, kültürel ögelerin bilimsel,
çağdaş ve lâik bir anlayışla aktarılmasını
sağlamıştır. Hızlı toplumsal gelişmeler ve
kültürel değişmeler, kültürün bilimsel
olarak aktarıl-masında eğitimin önemini
daha fazla hissettirmektedir.
HAZIRLAYAN;
Ömer
KILINÇER
Etem Can
DOĞAN