ruble ile ticarette hedeflenenler

RUBLE İLE TİCARET
Eylül 2009
GLOBAL KRİZİN DIŞ TİCARET ÜZERİNDE ETKİLERİ





Üretim maliyetlerindeki artış ve daralan talep nedeniyle uluslararası
ticaret hacminin azalması
Kredi daralması (credit crunch) ve kaynak kullanım maliyetlerinin
yükselmesi sonucu ticaretin finansmanının zorlaşması
Ödemeler dengesi açık veren ülkelerin devalüasyon riski
Ülkelerin dış borç yükünün artmasıyla birlikte talebi artan “rezerv para”
statüsündeki ABD Doları’nın diğer para birimleri karşısında değer
kazanması
Dış Ticaretin olumsuz etkilenmesine yönelik bölgesel çözüm arayışları:
 Komşu ve bölge ülkeler ile ticaretin geliştirilmesi
 Ticarette yerel para birimlerinin kullanılması ve yaygınlaştırılması
2
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNE BAKIŞ
• Dış ticaret hacmimiz, 2009 yılının ilk yarısında geçen yılın ilk yarısına
göre gerilemiştir.
• Aynı dönemler kıyaslandığında, toplam ihracat hacmimiz yaklaşık %30,
ithalat hacmimiz ise %42 oranında azalmıştır.
Yıllar İtibariyle Dış Ticaretin Gelişimi (Mia USD)
İhracat
İthalat
Dış Ticaret Hacmi
334
277
226
202
175
170
140
86
2006
kaynak: TÜİK
107
132
69
2007
2008
110
106
1Y 2008
48
62
1Y 2009
3
TÜRKİYE’NİN ÜLKELERE GÖRE İHRACATI
• Rusya, en fazla ihracat yaptığımız 6. ülke’dir.
(Mia USD) (2008)
13,0
8,2
8,0
7,8
6,6
6,5
4,3
4,0
4,0
3,9
kaynak: TÜİK
4
TÜRKİYE’NİN RUSYA’YA İHRACATI
Ürün Grupları İtibariyle Dağılım (%) (2008)
Demir-Çelik Diğer ürünler
Plastik 2%
toplamı
5%
15%
Otomotiv
22%
İnşaat
Malzemeleri (alçı,
çimento vb)
5%
TekstilKonfeksiyon
19%
Metal Ürünler
7%
Sebze, Meyve
12%
kaynak: T.C. Moskova Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği
Makine ve
Cihazlar
13%
5
TÜRKİYE’NİN ÜLKELERE GÖRE İTHALATI
• Rusya, en fazla ithalat gerçekleştirdiğimiz ülkedir.
(Mia USD) (2008)
31,4
18,7
15,7
12,0
11,0
9,0
8,2
6,1
5,6
5,3
kaynak: TÜİK
6
TÜRKİYE’NİN RUSYA’DAN İTHALATI
Ürün Grupları İtibariyle Dağılım (%) (2008)
Auminyum
4%
Antrasit,
Diğer ürünler
toplamı
11%
Taşkömürü
4%
Doğal Gaz
35%
Demir-Çelik
14%
Akaryakıt
16%
Ham Petrol
16%
kaynak: T.C. Moskova Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği
7
• 2008
yılı itibariyle mineral yakıt ve mineral yağların ithalatında
Rusya’nın payı yaklaşık %47’dir.
Türkiye'nin Petrol İthal Ettiği Ülkeler (%) (2008/6)
36,17%
Türkiye'nin Doğal Gaz ve LNG İthalatı (%) (2007)
Rusya (Batı)
35,17%
Rusya (Mavi Akım)
25,60%
İran
15,52%
Azerbaycan
2,28%
İran
S.Arabistan
Irak
16,80%
3,50%
Cezayir (LNG)
6,83%
Rusya
37,80%
2,14%
1,89%
Kazakistan Suriye
İtalya
Nijerya (LNG)
Diğer (LNG)
11,70%
3,90%
0,40%
kaynak: Enerji Bakanlığı
8
RUSYA İLE YAPILAN DİĞER EKONOMİK
FAALİYETLER
Bavul Ticareti (Mia USD)
Rusya'da Gerçekleştirilen Müteahhitlik
Hizmetleri (Mia USD)
7,0
4,50
6,4
6,0
4,00
3,81
3,50
3,00
2,68
2,50
6,2
5,0
2,78
2,29
2,00
6,0
4,0
3,0
1,50
4,0
3,9
3,8
3,0
3,4
2,0
1,03
1,00
0,50
0,34
0,00
2001
0,42
2002
0,74
1,0
0,0
2003
2004
kaynak: Türkiye Müteahhitler Birliği
2005
2006
2007
2008
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
kaynak: TCMB
• 2008
yılında Türk müteahhitlerin Rusya Federasyonu’nda aldığı
projelerin toplam sözleşme bedeli yaklaşık 2,8 milyar ABD Doları’dır.
9
RUSYA İLE YAPILAN DİĞER EKONOMİK
FAALİYETLER
2008 Yılı Turizm Gelirleri
Türkiye'ye Gelen Yabancı Ziyaretçi Sayısı
Rusya'dan Gelen Ziyaretçi Sayısı
Rusya'dan Gelen Ziyaretçinin Toplam İçindeki Payı (%)
Yabancı Turistten Elde Edilen Turizm Geliri Toplamı
(Mio USD)
Rusya'dan Gelen Ziyaretçiden Elde Edilen Tahmini Gelir
(Mio USD)
26.379.845
2.879.278
10,9
16.761
1.828
kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
• 2008
yılında Rus turistlerden yaklaşık 1,8 milyar ABD Doları turizm
geliri elde edilmiştir.
10
RUBLE İLE TİCARETTEN DOĞABİLECEK RİSKLER
• Hem Ruble hem TL’nin, dünyada kabul gören dolar ve euro gibi rezerv
paralar karşısında devalüasyona uğramaya açık olması
• Küresel
krizin etkisiyle Ruble’nin diğer para birimleri karşısında hızla
değer kaybetmesi
• Dalgalanmaya açık Ruble’nin taşıdığı riskin uzun vadede Türk ithalat ve
ihracatçı firmalar için riske dönüşmesi
11
Eylül 06
kaynak: PACIFIC Exchange Rate Service
Mayıs 09
Mart 09
Ocak 09
Kasım 08
Eylül 08
Temmuz 08
Mayıs 08
Mart 08
Ocak 08
Kasım 07
Eylül 07
Temmuz 07
Mayıs 07
Mart 07
Ocak 07
Kasım 06
-5,00%
-10,00%
Ekim 06
Haziran 07
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
Haziran 06
Aralık 07
Ekim 07
Ağustos 07
Haziran 07
Nisan 07
Şubat 07
Aralık 06
Ekim 06
Ağustos 06
Ekim 08
Aralık 08
Şubat 09
Nisan 09
Haziran 09
Ekim 08
Aralık 08
Şubat 09
Nisan 09
Haziran 09
Haziran 08
Ağustos 08
Haziran 08
Ağustos 08
Nisan 08
20,00%
Şubat 08
USD/TRY (Değişim %)
Nisan 08
-10,00%
Şubat 08
Aralık 07
Ekim 07
Ağustos 07
USD/TRY (Aylık ortalama)
Nisan 07
Şubat 07
Aralık 06
1,8000
1,6000
1,4000
1,2000
1,0000
0,8000
0,6000
0,4000
0,2000
0,0000
-5,00%
Haziran 06
5,00
Ağustos 06
10,00
Nisan 06
20,00
Şubat 06
30,00
Nisan 06
40,00
Şubat 06
Mayıs 09
Mart 09
Ocak 09
Kasım 08
Eylül 08
Temmu …
Mayıs 08
Mart 08
Ocak 08
Kasım 07
Eylül 07
Temmu …
Mayıs 07
Mart 07
Ocak 07
Kasım 06
Eylül 06
Temmu …
Mayıs 06
Mart 06
Ocak 06
0,00
Temmuz 06
Mayıs 06
Mart 06
Ocak 06
USD/RUB (Aylık ortalama)
USD/RUB (Değişim %)
15,00%
35,00
25,00
10,00%
15,00
5,00%
0,00%
12
RUBLE İLE TİCARETTE HEDEFLENENLER
• 2008
yılı itibariyle Rusya'ya ihracatımız 6,5 milyar ABD Doları olup,
Rusya’nın toplam ithalatının yaklaşık %2,4‘üne denk gelmektedir.
• Ruble ile ticaret sayesinde;
Rusya ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi ve Rusya’da gerçekleştirilen
diğer ekonomik faaliyetlerin arttırılması hedeflenmektedir.
13
GENEL BİLGİLER
• Rusya’da yerleşik kişilerle yerleşik olmayan kişilerin Ruble ve diğer döviz
cinsleri üzerinden yapacakları işlemler, tarafların nerede yerleşik olduğuna,
işlemin niteliğine göre çeşitli düzenlemelere tabidir.
• Rusya’da yerleşik gerçek ve tüzel kişiler ile Rusya veya başka ülkelerde
yerleşik kişiler arasında yapılacak tüm ödemeler bankalar aracılığıyla
yapılmalıdır.
• Rusya’da
faaliyet gösteren, ancak Rus Kanunlarına göre Rusya’da
yerleşik sayılmayan gerçek veya tüzel kişiler arasındaki işlemler ile, bu
kişiler ve başka ülkelerde yerleşik kişiler arasındaki tüm ödemeler bankalar
aracılığıyla yapılmalıdır.
14
GENEL BİLGİLER (II)
Passport of Deal:
• Rusya’da
yerleşik kişilerle, yerleşik olmayan kişiler arasında her türlü
döviz cinsinden gerçekleştirilen Dış Ticaret ve Kredi işlemlerine ilişkin
transferlerin izlenebilmesi amacıyla, Rusya Merkez Bankası, Passport of
Deal adı verilen döviz kontrol belgesinin işlemin Rusya’da yerleşik tarafı
ve Banka tarafından imzalanması yönünde özel bir düzenleme yapmıştır.
• Bu
belge USD 5.000 ve üzeri Ticari nitelikli veya Kredi bağlantılı tüm
işlemlerde, işlemin başlatılmasından önce düzenlenmelidir. Bu işlemlerde,
işlemle ilgili tüm ticari dokümanlar, bankanın kontrolü ve yasal süre
müddetince banka kayıtlarında saklanmasını teminen ibraz edilmelidir.
15
GENEL BİLGİLER (III)
• Rusya’da yerleşik kişiler tarafından Rusya’da yerleşik olmayan kişilere
yapılan her türlü sınır ötesi satışın (mal, hizmet, bilgi, eğitim vb. )
bedellerinin Rusya’ya getirilmesi zorunludur.
• Rusya’da
yerleşik kişilere gelen yabancı dövizlerin, bu kişilerin
bankalardaki Transit hesaplarına alacak kaydedilmesi, kaynaklarının tespit
edilmesi ve 7 iş günü içinde alışının yaptırılması veya cari hesaplara
aktarımının yapılması zorunludur.
16
TÜRKİYE’DE RUBLE İŞLEMLERİ
Yasal Dayanak
•
•
•
•
10.03.2009 tarih,27165 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/14764
sayılı Karar.
02.04.2009 tarih,27188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009-32/36
sayılı Hazine Müsteşarlığı Tebliği.
14.04.2009 tarih,27200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/3
sayılı TCMB Genelgesi.
Hazine Müsteşarlığı Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü ‘nün Bankalar
Birliğine muhatap 14.4.2009 tarih,16055 sayılı yazısı.
çerçevesinde, Bankaların ve diğer döviz alım-satımına yetkili
kuruluşların konvertibl olmayan dövizler üzerinden işlem yapabilmeleri
mümkün hale gelmiştir.
Bankamızca ilk etapta, ülkemizle ticaret ve turizm alanında önemli iş
hacmi ve potansiyeli bulunan Rusya Federasyonu’nun para birimi olan
“Ruble” üzerinden işlem yapılmasına karar verilmiş olup, gerekli
sistemsel düzenlemeler yapılarak 27.05.2009 tarihinde Ruble
kullanımına başlanmıştır.
.
17
27.05.2009 itibariyle Bankamızca Ruble üzerinden ;
• Dış Ticaret ve Kambiyo ürünleri
• Mevduat Ürünleri
• Kredi Ürünleri
• Hazine ürünleri
ile ilgili işlemler gerçekleştirilebilmektedir.
• Dövizli Çek ile işlemler
• Tahvil – Bono
işlemlerine ise aracılık edilmemektedir.
18
DIŞ TİCARET VE KAMBİYO ÜRÜNLERİ
19
İTHALAT İŞLEMLERİ
• İthalat
mal bedelinin Peşin, Mal Mukabili, Tahsil Vesaiki karşılığı veya
Akreditif tahtında ödemeleri Bankamız aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu
ödemeler ithalatçının nezdimizdeki Ruble hesabından tahsil edilerek
ihracatçıya/ ihracatçının bankasına Ruble muhabirimiz aracılığıyla
gönderilebilir.
İthalatçı
AKBANK
Ruble
Muhabirimiz
20
İHRACAT İŞLEMLERİ
• Peşin/ Mal Mukabili İhracatta, bedeli bankamıza havale olarak gelen,
• İhracat
Tahsil Vesaiki veya İhracat akreditiflerine karşılık bankalardan
tahsil edilen ihracat bedellerinin ihracatçı firmanın ruble hesabına
ödenmesi sağlanır.
AKBANK
K
Evrak
ÖDEME
Ruble muhabirimiz
21
GÖRÜNMEYEN KALEM İŞLEMLERİ
• Temsil masrafı
• Sermaye Transferi
• Navlun bedeli
• Mahkeme masrafı
• ...vb gibi Görünmeyen Kalem Transferleri Ruble Muhabirimiz aracılığı ile
gerçekleştirilebilir.
22
SERBEST DÖVİZ TRANSFERLERİ
• İthalat
ve Görünmeyen Kalem işlemleri kapsamına girmeyen serbest
dövizli ödemeler de aynı şekilde Ruble muhabirimiz aracılığıyla Ruble
döviz cinsinden gerçekleştirilebilir.
• Ruble döviz cinsinden Bankamıza gönderilen havaleler müşterilerimizin
Ruble hesaplarına alacak kaydedilebilir.
23
RUBLE TRANSFERLERDE RUS YASALARI
AÇISINDAN ÖDEME MESAJINDA YER ALMASI
GEREKLİ UNSURLAR
• Alıcının
adı ve soyadı veya firma ise unvanı
• Varsa, Alıcının bankasının adı- adresi, 9 haneli BIC kodu (uluslararası
SWIFT kodundan farklıdır)
• Alıcı, muhabir bankadan farklı bir bankanın müşterisi ise, bu bankanın
Rusya Merkez Bankası nezdindeki 20 haneli hesap numarası
• Hem
BIC, hem banka hesap numarası, Rusya’daki tüm bankalar için
standart olarak 767 ile sona erer.
24
RUBLE TRANSFERLERDE RUS YASALARI
AÇISINDAN ÖDEME MESAJINDA YER ALMASI
GEREKLİ UNSURLAR (II)
•
İşlemin niteliğini belirten, 'VO' ile başlayarak, 5 nümerik karakterle
devam eden, toplam 7 haneli “VO” kodunun transfer mesajının açıklama
kısmına boşluksuz olarak yazılması, ayrıca işlemin detayının da açık
olarak yazılması.
•
Vergi Numarası: Rusya’da yerleşik kişiler için INN (Tüzel kişiler için
10, gerçek kişiler için 12 karakter), Rusya‘da yerleşik olmayanlar için
KIO
•
Vergi istisnası söz konusu ise ödeme mesajında “WITHOUT NDS”
ifadesinin bulunması.
25
DÖVİZLİ ÇEK
• Rusya Federasyonu’nda ticari anlamda çek kullanımı yoktur. Dolayısıyla
Bankamızca Ruble cinsinden dövizli çek kabul edilmeyecek ve çek
düzenlenmeyecektir.
26
Katkılarından Dolayı Teşekkür ederiz.