montaj, kullanım ve bakım el kitabı içindekiler

GİRİŞ
AKAY ASANSÖR İML. LTD. ŞTİ. ,
40 yılı aşkın bir süre aile şirketi olarak faaliyet gösteren Akay Motor
Makine Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi’nin devamı niteliğinde ve
ailenin, tecrübe, bilgi ve firma kültürünü bugünlere taşıyan bir
oluşumdur.
Firmamız 1500 m2 kapalı alanda yeni yerinde modern tezgah ve
teçhizatlarla kompakt tip makineler imal etmektedir. Motorlarımız
yüksek verimli hale getirilerek yenilenmiştir.
Üretimimiz ulusal ve uluslararası her türlü standart ve güvenlik
kurallarına uygundur. Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerimiz kesintisiz
devam etmektedir, siz müşterilerimize yenilikler sunmanın gayreti
içerisindeyiz. Ürünümüzü satın aldığınız için teşekkür ediyor ve
ürünümüzden memnun kalacağınızı umut ediyoruz.
Ürünümüzü satın almakla, 40 yılı aşkın bir tecrübeyi ve sonsuz yedek
parça desteğini de almış bulunuyorsunuz. Bu vesile ile her zaman
sattığımız ürünümüzün yanında olacağımızı belirtiriz.
Bu kitapçığı
hazırlamaktaki amacımız makinemizi güvenli bir şekilde taşımak,
montajını yapmak, devreye almak, çalıştırmak ve bakımını kolaylıkla
yapabilmektir.
Bu vesile ile işlerinizde başarılar dileriz.
SAYGILARIMIZLA
AKAY ASANSÖR İMALAT
LTD.ŞTİ.
1
BU EL KİTABI MAKİNE MOTOR, TAŞIMA,
MONTAJ, UYGULAMA VE BAKIM
PROSEDÜRLERİ İLE GÜVENLİK
UYARILARINI KAPSAR
KULLANIM KILAVUZUNUZU OKUMADAN
MAKİNE MOTOR MONTAJI YAPMAYINIZ
DİKKAT
2
AT UYGUNLUK BEYANI
ÜRETİCİNİN ;
ADI
: AKAY ASANSÖR İML. TEKS. İNŞ. İTH. İHR.
SAN VE TİC. LTD.ŞTİ.
ADRESİ
: İSTİKLAL MAHALLESİ-YILDIRIM BEYAZIT CADDESİ
No=11/B 34522 KIRAÇ-ESENYURT İSTANBUL / TÜRKİYE
ÜRÜN ADI
ÜRÜN TİPİ
MOTOR TİPİ
ÜRÜN SERİ NO
:ELEKTRİKLİ ASANSÖR TAHRİK MAKİNESİ
:
:
:
Yukarıda tanımı yapılan ürün aşağıda belirtilen standart ve yönetmelikler dahilinde
imal edilmiştir.
STANDARTLAR :
TS EN ISO 12100-1
TS EN ISO 12100-2
TS EN 81
EN 60204 – 1
EN 60034 – 1
EN 60034 – 5
YÖNETMELİKLER :
2006 / 42 / AT MAKİNE EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ
2006 / 95 / AT ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK YÖNETMELİĞİ
2004 / 108 / AT ALÇAK GERİLİM YÖNETMELİĞİ
95 / 16 / AT ASANSÖR YÖNETMELİĞİ
BU UYGUNLUK BEYANINDA, ÜRÜNÜN BELİRTİLEN STANDART VE
YÖNETMELİKLERE UYGUN OLDUĞU TEMİN EDİLİR. GARANTİ
KAPSAMI,
ANCAK
ÜRÜNLE BİRLİKTE VERİLEN KULLANIM
KILAVUZUNDA BELİRTİLEN MONTAJ VE KULLANIM ŞARTLARINA
UYULMASI HALİNDE GEÇERLİDİR.
YER / TARİH
HAZIRLAYAN
FİRMA YETKİLİSİ
İstiklal Mah.Yıldırım Beyazıt Cad. No=11/B Kıraç-Esenyurt – İstanbul / Türkiye
Tel : (212) 624 32 15 (Pbx) Fax: (212) 424 29 02
e-mail : [email protected]
3
İÇİNDEKİLER
Boyutlar ve Ağırlık
1-
2-
3-
4-
Ürün Tanıtımı
Sayfa No
6-7-8-9-10
11
1-1.
Makine Sınırlarının Tayini
11
1-2.
Motor Korunma Tipi
11
1-2-i Motor Konstrüksiyon Karakteristikleri
11
1-2-ii Balans
11
1-2-iii İzolasyon Sınıfı
11
1-2-iv Güç ve Hız Bağlantıları
11
1-2-v Kalkış (Start) Akımı
11
1-2-vi Sargı Bağlantıları
12
1-2-vii Çalışma Tarzı
12
1-2-viii Termal Koruma
12
1-2-ix Havalandırma Fanı
13
1-3.
Etiket Yerleri ve Tanıtımı
13
1-4.
Makine ile Verilen Standart Aksesuarlar
14
1-5.
Siparişlerde Belirtilmesi Gerekenler
14
Taşıma ve Depolama
15
2-1
Makine Motorun Kaldırılması
15
2-2
Ambalaj
16
2-3
Depolama
16
Ürün
16
3-1.
Ürünün Kontrolü
16
3-2.
Montajda Dikkat Edilecek Hususlar
17
3-3.
Montaj Genel
18
3-4.
Makine Montajı
3-5.
Motor ve Elektrik Bağlantıları
20
3-6.
Motor Elektrik Tesisatında Dikkat Edilecek Noktalar
20
Makinenin Devreye Alınması ve Ayarlar
19-20
21
4-1. Kullanım Sırasında Uyulması Gereken Kurallar
21
4-2. Makineyi Devreye Almak
21
4-3. Makinenin Yağlaması
21
4-4. Termiklerin Ayarı ve Faz sırası Kontrolü
22
4-5. Fren Ayarı
22
4
4-6. Topraklama
5-
6-
Bakım
24
24
5-1. Bakım Sırasında Genel Emniyet Kuralları
24
5-2. Genel Temizlik
25
5-3.
Yağ Değişimi
5-4.
Kasnak Değişimi
5-5.
Fren Balatası Değişimi
26
5-6.
Rulman Değişimi
26
5-7.
Dişli Değişimi
26
5-8.
Motor Bakımı
27
5-9.
Makine Bakım Programı
27
Sorun Giderme
25
25-26
27
6-1.
Makine Çalışmıyor
27
6-2.
Makine Gürültülü Çalışıyor
28
6-3.
Fren Düzgün Çalışmıyor
28
6-4.
Makine Titreşimli Çalışıyor
28
7-
Asansörde Kurtarma Operasyonu
29
8-
Özel Durum Çalışması ve Acil Kurtarma Operasyonu
29
9-
Elektrikli Asansörde Kurtarma Talimatı
30
Boyutlar ve Ağırlık
10-
TS EN 81-1 A3 9.11 Maddesine Uygun Asansör Makineleri Ürün Tanıtımı
31-32
33
10-1. Yavaş Şaft Elektromekanik Fren Tertibatı
33
10-2. Makine Alt Yapısı
33
10-3. Yenilik
34
10-4. Sonuç
34
5
6
C-110
MAKS. STATİK YÜK
: 2000 KG
FREN
: DC 198 V
AĞIRLIK
: 240 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 2 LİTRE
A
892
B
564
C
353
D
224
E
150
F
194,5
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOT.
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
SEYİR
MESAFESİ
320
1,00
1/35–5 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
AC2
YOK
18
400
0,80
1/44–4 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
AC2
YOK
18
320
1,00
1/35–5 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF YOK
18
400
0,80
1/44–4 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF YOK
18
7
C-125
MAKS. STATİK YÜK
: 2600 KG
FREN
: DC 198 V
AĞIRLIK
: 275 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 3 LİTRE
A
905
B
640
C
245
D
186
E
160
F
313
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOTOR
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
SEYİR
MESAFESİ
320
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
6 HP
4,5
AC2
YOK
27 – 45*
400
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
AC2
YOK
27 – 45*
400
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
AC2
YOK
27 – 45*
450
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
AC2
YOK
27 – 45*
450
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
AC2
YOK
27 – 45*
480
0,80
1/41–5 M
Ø 460
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
AC2
YOK
27 – 45*
480
1,00
1/41–5 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
AC2
YOK
27 – 45*
320
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF
YOK
27 – 45*
400
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF
YOK
27 – 45*
400
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
YOK
27 – 45*
450
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
YOK
27 – 45*
450
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
YOK
27 – 45*
480
0,80
1/41–5 M
Ø 460
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
VVVF
YOK
27 – 45*
480
1,00
1/41–5 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
VVVF
YOK
27 – 45*
630
0,80
1/41–5 M
Ø 460
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
VVVF
YOK
18
8
C-140
MAKS. STATİK YÜK
: 3250 KG
FREN
: DC 198 V
AĞIRLIK
: 288 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 3,5 LİTRE
A
905
B
640
C
245
D
186
E
160
F
313
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOT.
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
SEYİR
MESAFESİ
480
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6
6,5
AC2
YOK
27 – 45*
630
0,80
1/38–6 M
Ø 460
5*Ø 10
8,6
6,5
AC2
YOK
27 – 45*
630
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
10
7,5
AC2
YOK
27 – 45*
480
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6
6,5
VVVF
YOK
27 – 45*
480
1,20
2/60-4 MÇ
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
630
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
800
0,80
1/38–6 M
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
630
1,20
2/60-4 MÇ
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
9
C-145
MAKS. STATİK YÜK
: 4000 KG
FREN
: DC 198 V
AĞIRLIK
: 342 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 4 LİTRE
A
980
B
660
C
261
D
210
E
159
F
315
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOT.
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
630
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
10
7,5
AC2
YOK
SEYİR
MESAFES
İ
27 – 45*
800
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
13,3
9,6
AC2
YOK
27 – 45*
630
1,00
0
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
630
1,20
2/60-4 MÇ
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
YOK
27 – 45*
800
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
13,3
9,6
VVVF
YOK
27 – 45*
800
1,20
2/60-4 MÇ
Ø 460
5*Ø 10
13,3
9,6
VVVF
YOK
27 – 45*
11
VVVF
YOK
27 – 45*
1000
1,00
1/38–6 M
Ø 520
6*Ø 12
15
10
1 ÜRÜN TANITIMI
1-1 MAKİNE SINIRLARININ TAYİNİ
Akay Asansör Makineleri insan ve yük taşımak için belirli hızda ve belirli
kapasitede dikey olarak hareket etmek yan yatakla kullanılmak üzere
tasarlanmışlardır. Bu bilgiler makine üzerindeki etikette yazılı olup farklı
amaçlarla ve üzerindeki kapasiteden farklı kapasitede kullanılamazlar. Akay
makinalar Sağ ve Sol kasnak olmak üzere üretilirler. Tahrik kasnağı kanal açısı
α=38° olarak hazırlanmaktadır. Tahrik kasnağı yönü fabrika çıkışlı olarak
yapılmakta ve buna göre özel ayarlanmaktadır. Kasnak yönü yerine göre özel
ayarlandığından, kasnak yön değişikliği yapılmamalıdır.
Akay Asansör Makineleri, asansör motoru, fren tertibatı, tahrik kasnağı, yan
yatağı, soğutma fanı ve volan ile donatılmış bir sonsuz vida redüktörüdür. Dış
gövde ile korunan vida – dişli grubu verimli bir güç iletimi ve tam bir işletme
güvenliği sağlar. Sonsuz vida; C1070 çeliğinden imal edilmiştir. Sonsuz vida
dişlisi Snbz12 kalayı bronzundan imal edilmiştir. Tüm makinelerde sonsuz
vidalar kaymalı yataklarda yataklanmakta, sonsuz vidaya gelen eksenel
kuvvetler ise rulman ile karşılanmaktadır. Ana mil kaymalı yataklarla
yataklanmış olup, tüm tiplerde yan yataklar rulmanlıdır.
1-2 MOTOR KORUNMA TİPİ
Motorların korunması EN 60034-5’e uygun olarak imal edilmektedir.
1-2-i Motor Konstrüksiyon Karakteristikleri
Listedeki motorlar IEC 60072’ye göre imal edilmektedir
Klemens kutusu, kendi ekseni etrafında 180 derece çevrilebilecek biçimde
motorun üst kısmına yerleştirilmiştir.
1-2-ii Balans
Rotorun, her iki tarafında bulunan kamalarla beraber dinamik balansı
alınmaktadır.
1-2-iii İzolasyon Sınıfı
Motorların izolasyon sınıfı EN 60034’e göre F sınıfına uygundur.
1-2-iv Güç Ve Hız Bağıntıları
Listedeki motorların hızları senkron hız olup ( 1500 d/d ) gibidir. Asenkron
hızları ise, nominal yükte senkron hızdan 8 % daha farklıdır. Aynı şekilde
motorların gücünde de 8 %‘ lik bir değişiklik olur.
1-2-v Kalkış ( Start ) Akımı
Kalkış akımı, nominal akımın ( 3,2… 3,8 ) misline tekabül eder. Dolayısıyla
çok düşük olan kalkış akımı nedeniyle motorlar yıldız bağlantılıdır.
11
1-2-vi Sargı Bağlantıları
Çift hızlı asansör motorlarımız, listeye göre her iki hızda 380 V yıldız
bağlantılıdırlar. Sargı uçları ise klemens kutusunun gerisindeki bir yıldız
noktasına irtibatlıdır.
1-2-vii Çalışma Tarzı
Çift hızlı motorlar 60034’e göre S 5 çalışma tarzında kullanılırlar. Motorların en
uygun çalışma faktörü ( % ED ), her bir asansörün ihtiyaçlarına göre
uyarlanmıştır. Aşağıdaki değerler, asansör makinelerinde, hareket / saat
fonksiyonu gibi uygulanabilir:
Hareket / saat - 60
% ED
- 25
90
40
120
50
150
60
180
60
240
60
Motorun düşük hızda çalışma süresi ortalama 4-5 saniyeyi aşmamalıdır.
1-2-viii Termal Koruma
Asansör motorlarımız PTC termistörlerle donatılmıştır. Beher sargı bir termistör
ihtiva eder. Bunlar seri olarak bağlantılı olup, uçları klemens kutusundaki T1 ve
T2 klemenslerine bağlıdır. Fan ilaveli motorlarda, PTC termistör koruması
zaruridir.
12
1-2-ix Havalandırma Fanları
Yüksek ısıda, motora takılmış bulunan havalandırma fanı, motor çalışmadığı
anlarda dahi ısıyı dışarı vermeye sağlar. Havalandırma fanı, soğuk havayı
motorun içine üfler. Havalandırma fanları tek fazlı, 220 V a.c. tipindedirler.
Motora konan bir termostat vasıtasıyla devreye girerler. Termostat, fanın
devresine seri bağlı olup, stator sıcaklığı takribi 55 C’ ye ulaştığında devreye
girer. Termostat, klemens kutusunun altında kolay ulaşılacak şekilde monte
edilmiştir.
5
2
1
3
4
6
1-3 ETİKET YERLERİ VE TANITIMI
1. Makine Etiketi :Alüminyum etiket, Makine kapağı üzerine monte edilmiştir.
2. Motor Etiketi :Alüminyum etiket,motor gövdesi üzerine monte edilmiştir
3. Fren Voltajı Etiketi :Fren kutusu içinde klemens bağlantısı yanında
yapıştırma etikettir.
4. Elektrik Uyarı Etiketi : Klemens kutusu üzerinde yüksek voltaj uyarısı yapar.
5. Elektrik Bağlantı Etiketi :Şebekeye nasıl bağlantı yapılacağını gösterir.
Klemens kapağı içinde yapıştırma etikettir.
6. Toprak Etiketi :Topraklama için kullanılır. Klemens kapağı içindedir.
13
1-4 MAKİNE İLE VERİLEN STANDART AKSESUARLAR
Akay Motor Makine ile verilen standart aksesuarlar aşağıdaki gibidir;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Yardımcı kasnak 1 adet ( Askı şekline göre gereken adet )
Yardımcı kasnak mili 1 adet ( Askı şekline göre gereken adet )
Mil yatağı 2 adet ( Askı şekline göre gereken adet )
Yan yatak 1 adet
Montaj, kullanım ve bakım el kitabı
Çıkış kontrol föyü
AT Uygunluk beyanı
Garanti belgesi
1-5 SİPARİŞLERDE BELİRTİLMESİ GEREKENLER
Listeye göre motor siparişi verileceğinde aşağıdaki bilgiler belirtilmelidir:
Asansör makinesinin yükü ve hızı
Motor gücü
Devir / dakika
Hareket / saat
Çalışma gerilimi
Varsa özel durum çalışma şartları
Kabin ağırlık
Seyir mesafesi
Denge zinciri
14
2. TAŞIMA VE DEPOLAMA
2.1.
MAKİNE MOTORUN KALDIRILMASI
1. Makinelerimiz Kompakt bir yapıdadır,
makine ve motor birleşiktir,
ayırmadan aşağıdaki gibi taşıyınız.
2. Makine motorlarımız, nakliye aracına teslim edilirken irsaliye ve fatura ile
teslim edilir. Lütfen makine motorlarınızı teslim alırken evrak kontrolü
yapınız. (evraktaki beyan ile teslim edilen ürünü karşılaştırınız)
3. Makine motorlarınızı teslim alırken nakliye sırasında oluşabilecek
olumsuzluklara
karşı
ürünün
gözle
kontrolünü
yapınız
(çarpma, düşme vs.)
4. Makineyi işaretlenmiş kaldırma halkalarından tutarak kaldırınız. Makine
dengesiz bir yük olduğu için, kaldırma kancalarının emniyet diline ve
kaldırma kapasitesine dikkat ediniz.
Taşıma işlemleri esnasında halat zincir vb. taşıyıcı ekipmanların seçim ve
kontrolünden AKAY ASANSÖR LTD. ŞTİ. sorumlu değildir.
DİKKAT
15
2.2. AMBALAJ
Makinelerimiz altı tahta paletli ve naylon örtülmüş vaziyette teslim edilir.
2.3. DEPOLAMA
Eğer makinenizi uzun bir süre stokta tutacak iseniz üzerindeki ambalajın
yırtılmamış olmasına dikkat edin. Tozlu ve nemli ortamlarda bulundurmayınız.
3. ÜRÜN
3-1.
ÜRÜNÜN KONTROLÜ
Satın aldığınız ürünü teslim aldığınız nakliyeden dolayı oluşabilecek hasarlara
karşı gözle genel bir kontrolünü yapınız. Eğer uygun olmayan nakliye
şartlarından dolayı oluşmuş hasarlı bir parça veya bir bölge tespit edilirse
firmamız ile temasa geçiniz.
16
3-2.
MONTAJDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1. Makine motor, taşıma ve montaj sırasında sökülmeden taşınmalıdır.
2. Montaj işlemi yeterli teknik bilgiye sahip kalifiye personel tarafından
yapılmalıdır.
3. Makine civarında yanıcı, alev alıcı ürünler kullanılmamalıdır.
4. Makine asla yanıcı ve patlayıcı bir ortama monte edilmemelidir.
5. Makine ve motor üzerine su ya da herhangi bir sıvı gelmemelidir.
6. Makine parçaları ağır malzemeler olup, yerine kaldırma, “kaldırma kancaları
”kullanılarak yapılmalıdır.
7. Makine kenarları döküm malzeme olduğundan dolayı, eldiven kullanmadan
taşıma ve montaj yapılmamalıdır.
8. Makine çalışırken tahrik ve saptırma kasnakları ile halatlar arasında
sıkışmayı ve şahısların yaralanmasını önlemek amacı ile tedbirler alınmalıdır.
Bu tertibatlar muhafaza altına alınmalıdır.
9. Makine-Motor üzerine muhafazalar montaj sonrası takılacağı için, montaj
esnasında keskin kenarlara ve mil uçlarına dikkat edilmelidir.
10. Volan, tahrik kasnağı millere sıkı geçme olup hassas bir şekilde
dengelenmiştir.
Bu parçaların herhangi bir şekilde çıkarılması gerektiğinde uygun araçlar
kullanılması, darbelerle yataklara zarar vermemeye özen gösterilmesi gerekir.
17
L/2
L/2
Bayrak
Çapraz bağ
Kasnağa göre simetrik
yerleştirilmiş lastik takozlar
Şekil 1
3-3.
Şekil 2
MONTAJ GENEL
Makine montajından önce, yapılmış olan makine karkasının, makine ağırlığı ve
sistemin ağırlığını taşıyacağından emin olunmalıdır. Bu karkasın mukavemet
hesapları yapılmış ve yeterli güvenlikte olduğu sağlanmış olmalıdır. Makine
kanca ya da zincir yardımıyla makine karkası üzerine kaldırılmalıdır. (Kaldırma
noktaları işaretlenmiş yerlerinden )
Makine kaidesi muhakkak yatay kuvvetlere karşı çapraz bağlar veya bayraklar
ile desteklenmelidir (şekil 1). Tahrik kasnağı enine mesafe ortalanarak konmalı,
makine kaidesinin oluşacak salınımında yanlara karşı dengesinin artırılması
sağlanmalıdır (Şekil 2). Motorlar her harekette çeşitli harmonikler üretirler.
Bu çok çeşitli frekanstaki harmoniklerin, bina betonarme rezonans değerleri ile
çakışma ihtimali vardır. Bu ise binada beton ile demirin ayrışmasına veya
betonarme yapının sağlamlığının bozulmasına sebep olur. Bu nedenle kaidelerin
mutlak suretle binadan lastik takozlarla tamamen izole edilmesi gerekir. Bu
izolasyon makine ve halatlarla temas eden bütün teçhizatlara uygulanmalıdır
(Kabin ve karşı ağırlık dahil. Kabin ve karşı ağırlıkta metal özlü patenler
izolasyon sağlamayacağı için kullanılmamalıdır). Bu izolasyon ayrıca ses ve
darbelerin binaya gitmesini önleyeceğinden, konfor içinde gereklidir.
18
3-4.
MAKİNE MONTAJI
1. Montaja başlarken makine karkasının terazide olup olmadığını kontrol ediniz.
Karkas her üç yönde de terazide olmalıdır.
2. Makineyi karkasın üzerine oturtup, alt tabanının tüm noktalarının karkas
yüzeyine temas ettiğini kontrol ediniz. Eğer temas etmeyen yerler varsa
temas etmesini sağlayınız. Makine yayılı yük olarak karkas üzerine
oturmalıdır. Alt tespit cıvatalarını çapraz olarak sıkınız, yan yatağı makinede
kasıntı yapmayacak şekilde monte ediniz. Yan yatak bağlantısı, makine yüke
verilmeden önce yapılmalı ve terazide olması sağlanmalıdır. Makine takozları
kasnağa göre her iki yönde simetrik ve eşit dağıtılmalı, bu hali ile yan yatağın
terazisinde olması sağlanmalıdır. Yan yatağın altı mukavim olmayan veya
ölçüsü tam olmayan parçalar ile (Pul, rondela gibi veya ölçüsünde
kesilmemiş metal parça gibi) beslenmemelidir. Makine ve yan yatak
putrelleri aynı ölçülerde ve terazide olmalıdır. Yan yatak ile makinenin
montajında yanlış eksenlemeler oluşmasının, gerilim birikimi nedeniyle
titreşime sebep olabileceğini unutmayınız.
3. Makine, sabitleme cıvataları mümkün olduğunca somunları aşağı gelecek
şekilde monte edilmelidir. Cıvatalarda gevşemeyi önlemek için yaylı rondela
kullanılmalı veya kontra somun kullanılarak gevşemenin oluşması
önlenmelidir.
4. Kaide takozları, tahrik kasnağı merkezine göre simetrik olarak yerleştirilmeli
ve kasnağın her iki tarafında eşit sayıda yerleştirilmiş olmalıdır. Lastik
takozlarda eşitsizlik, karkasın dengesiz yüklenmesine ve makine karkasında
yatmalara sebep olabilir.
5. Tahrik kasnağı ile saptırma kasnaklarının yan yüzeylerinin aynı düşey
düzlemde olmasına dikkat edilmelidir. Aynı düşey düzlemde olmayan
kasnaklarda halat atması oluşabilir.
6. Kasnak şaküllerinin, kabin ve karşı ağırlık askı noktaları merkezleri ile aynı
noktada olduğunu kontrol ediniz. Makine kasnak şaküllerinin askı noktaları
merkezleri ile aynı olmaması, asansörde kalkış ve duruşlarda, ayrıca üst
katlarda titreşim oluşmasına yol açabilir.
7. Makinede gevşek halatların kasnaktan çıkmasını önleyecek halat atma pimi
tesis edilmiştir. Halat bağlantıları yapıldıktan sonra bu pim yerine takılmalı
ve halatların kanaldan çıkmasını önleyecek şekilde ayarlanmalıdır.
8. Asansör makinesi tahrik kabiliyeti halatların tümünün askıda olmasına göre
hesaplanmıştır. Halatların tümünün devrede olması, halat gerginliklerinin eşit
olması ile sağlanmış olmalıdır. Halat gerginliğinin eşit olmaması, hem tahrik
kabiliyetini azaltacak hem de kasnak kanallarını bozarak asansörde
kaymalara yol açacak ve tahrik kasnağı ömrünü kısaltacaktır.
9. Makine-motorun beyan yükünden fazla yüklerle yüklenmesi önlenmelidir.
10. Bu şartın sağlanması için asansöre bir aşırı yük tertibatı ilave edilmeli ve bu
devre için sesli veya ışıklı bir ikaz devresi konulmalıdır
19
11. Doğrudan beslenen asenkron elektrik motorları hareket halinde iken enerjisiz
kaldıkları durumda, bir frenleme tertibatı ile durdurulurlar. Bu tertibatta
oluşacak bir arıza motorun boşta kalmasına ve her iki yönde hızlanmasına yol
açabilir. Hızın beyan hızını aştığı durumda bir hız regülatörü devreye girmeli
ve bir tertibat vasıtasıyla kabinin hızlanması önlenmelidir. Motora hareket
verilmeden önce bu tertibatın ve sınır kesici şalterlerin faal olması
sağlanmalıdır.
12. Tahrik ve yardımcı kasnaklar ile diğer dönen parçalar tehlike ikaz anlamında
sarı renge boyanmıştır. Motorun hareketi esnasında bu parçalar ile temas
olmamasına dikkat edilmelidir.
13. Tüm montaj işlemi bittiğinde halatlar ile kasnaklar arasında sıkışmayı
önleyecek muhafazalar yerine takılmalıdır. Bu muhafazalar gerektiğinde
sökülebilecek şekilde monte edilmelidir.
3-5.
MOTOR VE ELEKTRİK BAĞLANTILARI
Akay makinelerini tahrik eden Akay Asansör Motorları % 60 ED li çalışma
şekline ve saatte 180 adet kalkış yapabilecek dizaynda yapılmıştır. Motorlarda
her hız sargısında da kullanılan, 130 °C de açan üçlü termistör çifti ile
donatılmıştır. Ayrıca sürekli rejim sıcaklığında çalışmasını sağlayan ve motor
gövde sıcaklığı 60 °C yi bulduğunda devreye bir termostat vasıtasıyla giren
soğutucu bir fan bulunmaktadır. Motor bağlantı şeması klemens kutu kapağının
içinde verilmiştir. Motor bağlantıları yapılırken bağlantı şemasına uygun olarak
bu tertibatların da bağlantısı yapılmış olmalıdır.
3-6.
MOTOR ELEKTRİK TESİSATINDA DİKKAT EDİLECEK
NOKTALAR
Motora gelen bağlantı kabloları çift korumalı olmalı ve terminal kapağına giriş
rekorlanmalıdır. Çift koruma, kablonun kendisinden olabileceği gibi, harici bir
koruma ile de sağlanmış olabilir. Elektrik kablosu, makine-motorda oluşabilecek
titreşimden dolayı, terminal kapağına muhakkak rekorlanarak girmeli,
izolasyonunun herhangi bir şekilde zarar görmesi engellenmelidir. Kablo TS EN
81-1 +A3 Madde 13.5.1.3 uygun olarak CENELEC HD 22.4 Bölüm 5 (HO7RNF) standardına uygun olmalıdır.
Elektrik motoru seri bağlı iki kontaktör vasıtası ile enerjilendirilmelidir.
Kontaktörlerden birisinin kontaklarında bir yapışma oluşması durumunda, diğer
kontaktör enerjiyi kesebilmeli ve motorun yeniden hareket almasını
engellemelidir. Aynı şekilde frenin elektriği seri bağlı iki ayrı kontak ile
kesilmelidir.
Motorun bağlantı şemasına uygun olarak elektrik bağlantısı yapılmalıdır.
Termistör kontrolü mutlaka ohmmetre ile yapılmalı ya da 2,5 V tan fazla bir
gerilim tatbik edilmemelidir.
Aynı şekilde fren üzerinde de statik elektrik olabileceği dikkate alınmalıdır.
20
Önemli Not : Motor çalışırken çevre sıcaklığının 75 – 80 C üstündeki
sıcaklıklara kadar çıkabilir. Bu ısınma motorun çalışmasını olumsuz yönde
etkilemez.
4. MAKİNENİN DEVREYE ALINMASI VE AYARLAR
4-1 KULLANIM SIRASINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Makine motorlarımız belirlenmiş kapasitede insan ve yük taşıma amacı ile
kullanılmak üzere dizayn edilmişlerdir. Bu amaçların dışında bir kullanım
söz konusu değildir.
Etiket değeri üzerinde belirtilen taşıma kapasitesinden farklı değerlerde
kullanımları söz konusu değildir.
Makine ve motor gruplarının her türlü servise alma, onarımını veya bakımını
yapma yeterli bilgi ve ehliyete sahip personel tarafından yapılmalıdır.
4-2 MAKİNEYİ DEVREYE ALMAK
Bütün makineler yağsız olarak teslim edilirler. Çalıştırmadan önce yağ doldurma
tapası açılıp, yağ gösterge camı ortalanıncaya kadar temiz dişli yağı ile
doldurulur. Bir müddet çalıştıktan sonra dişli yağı tekrar kontrol edilerek yağ
eklenir ya da boşaltılır. Yağın düzgün bir şekilde dağılmasını sağlamak için fren
kolu çekilerek, elle motor volanı birkaç tur döndürülmelidir.
Makinenin devreye alınmasında, yağlamasının daha sıhhatli olabilmesi için ilk
4-5 tur yarı yük ile yapılmalıdır. Makine düzgün çalışıyor ise ¼ yük ile
çalıştırılmalı daha sonra boş kabin ile çalıştırılarak makinenin düzgün çalışması
kontrol edilmelidir.
4-3 MAKİNELERİN YAĞLAMASI
Çalıştırılmadan önce yağ hazneleri yağ çubuğunun ortasına kadar tavsiye edilen
yağ ile doldurulmalıdır.
MAKİNEDE KULLANILMASI TAVSİYE EDİLEN YAĞLAR
SHELL
SHELL
BP
BP
PETROL OFİSİ
PETROL OFİSİ
CASTROL
CASTROL
MOBİL
MOBİL
OMALA 320
TİVELA S 460
ENERGOL GR-XP-460
ENERGOL GR-XP-320
SANAYİ DİŞLİ YAĞI M460
SANAYİ DİŞLİ YAĞI M320
ALPHA SP 320
ALPHA SP 460
GEAR 634
GEAR 632
Önemli not : Makineye yağ ilave ederken balataların yağlanmamasına özen
gösteriniz.
21
4-4 TERMİKLERİN AYARI VE FAZ SIRASI KONTROLÜ
Motor nominal akımları motor etiketi üzerinde belirtilmiştir. Termikleri, verilen
bu değerleri dikkate alarak ayarlanmalıdır. Her hıza ait motor sargısında, motor
nominal akımlarına uygun, el ile kumandalı (otomatik olmayan) termik röleler
kullanılmalıdır. Alçak hız sargısı sadece yavaşlama amacı ile kullanıldığından
ortalama çalışma süresi 4-5 saniyeyi aşmamalıdır.
Motorun güvenliği için termik rölelerin görev yapıp yapmadığını kontrol
edilmelidir. Bu test yapılmadan önce motorun yeteri kadar çalışmış ve ısınmış
olması gereklidir. Motor soğuk iken bu test yapılmaz. Eğer termik röle
devreye girmiyorsa tekrar ayar yapınız. Her hız sargısı için ayrı bir termik röle
kullanılmalıdır. Özellikle revizyon çalışmalarında sürenin uzun olacağı dikkate
alınarak, ikinci hız sargıları korunmuş olmalıdır.
Asansör motorlarının faz değişimine bağlı olarak önceden belirlenmiş dönüş
yönü veya sırasının değişmesi tehlikeli çalışma yaratır. Böyle bir durumun
oluşması engellenmelidir. Kontrol panelinde bir önlemin alınmamış olması
durumunda, harici olarak “Sıralı Faz Rölesi” kullanılmalıdır. İstenmeyen faz
değişiminin oluşması durumunda motorun dönmesi engellenmiş olmalıdır.
Ayar tamamlandıktan sonra makine dönüş yönünü ve yukarı aşağı etiketinin
doğruluğu kontrol edilmelidir.
4-5 FREN AYARI
TS EN 81-1 + A3 ün öngördüğü gibi frenlemeye etkisi bulunan mekanik
parçaların tümü ikişer adet olarak yapılmıştır. Elektromanyetik fren tertibatı,
parçalardan birinin devre dışı kalması durumunda dahi, aşağı yönde hareket
eden ve %125 beyan yükü ile yüklü kabini güvenlikle durduracak ölçüde
frenleme etkisini sağlamaktadır. Standart olarak 198 V DC ile çalışmakta olup,
açma kapama gecikmesi minimumdur.
Akay asansör makinesinde bulunan balatalı fren, bir doğru akım itici mıknatıs ile
çalışır. Mıknatısta akım kesilmesi yalnızca DC tarafından yapılır. Böylece
manyetik alan daraltılarak açma / kapama gecikmesi minimuma indirilir.
Standart olarak 198 V DC. olarak imal edilmektedir. İsteğe bağlı olarak farklı
gerilimlerde üretilebilir. İzolasyonu F sınıfıdır. Normal şartlarda çektikleri akım
max. 1,8 A. dir. Fren fabrikadan ayarlı olarak teslim edilir. Ancak her asansör
sistemi yapımı itibarı ile değişiklik gösterir. İş bitimi fren ayarları yeniden
kontrol edilmeli ve istenen mesafelerde yüklü duruşun sağlandığı
gözlemlenmelidir
22
Elektromanyetik fren özellikleri ;
1. Fren tamburu, tahrik kasnağı veya tambur ile doğrudan mekanik bağlantılıdır.
2. Elektrik akımının sürekli olması durumunda fren sürekli açık kalmaktadır. Bu
elektrik akımının kesilmesi, birbirinden bağımsız en az iki elektrik cihazı ile
sağlanmalıdır.
3. Asansör motorunun jeneratör gibi çalışması durumunda, freni çalıştıran
elektrik cihazının motor tarafından beslenmesi mümkün olmamaktadır.
Elektrik pano bağlantılarında bu duruma yol açabilecek bir bağlantı
olmamasına dikkat edilmelidir.
4. Fren sistemi elle açılabilmekte ve bunun için bir kol bulunmaktadır. Kol
bırakıldığında fren kolu kendiliğinden kapanmakta ve fren devreye
girmektedir.
5. Fren balataları oluşan ısıya karşı yanmaz malzemeden yapılmıştır.
Herhangi bir nedenle ayar gerektiğinde;
1. Ayar cıvataları, kontra somunları gevşetilerek geriye alınmak suretiyle, fren
iticileri serbest bir konuma getirilir.
2. Bu konumda iken fren bobinine gerilim tatbik edilir. Fren balatalarının açma
mesafesi yeterli değil ise çok az bir miktar daha ileriye doğru çevrilerek
tekrar açma kontrol edilir. Bu aşamada ayar cıvataları ile oynama işlemi her
deneme için ¼ turu geçmemelidir ve her iki taraftaki ayar cıvataları eşit
miktarda hareket ettirilmelidir. Aksi takdirde fren itici çenelerinden biri boşta
kalacaktır.
3. Fren açma balatalarını açması yeterli ise ( 0.2 – 0.3 mm ) bobin enerjili iken
ayar cıvatalarının kontra somunları da sıkılır.
4. Frenin yüklü durumda duruş mesafesi, sınır kesicilerin kabin veya karşı
ağırlık tamponlara çarpmadan durmasını sağlayacak ve bir güvenlik devresi
açtığında güvenli duruşu sağlayacak mesafede olmalıdır. Maksimum ve
minimum duruş mesafesi ölçüm formülleri aşağıda verilmiştir. Ortalama
değer uygun duruş mesafesi olarak kabul edilebilir.
23
Makine-Motor elektromanyetik fren ile frenlenirken ortalama frenleme ivmesi
0,2 ile 1 gn arasında olmalıdır.
V2 = 2as formülünü kullanarak ve min. duruş mesafesinin hesaplanmasında
a=0,35 gn kabul ederek duruş mesafeleri aşağıdaki gibi hesaplanabilir.
Smax=( v 2/6,87)+0,26 m
Smin = v 2/19,63 m
v : frenin devreye girdiği hız
Beyan hızı m/sn
0,63 m/sn hızda
1 m/sn hızda
1,6 m/sn hızda
Min. duruş mesafesi
0,019 m
0,050 m
0,130 m
Max. duruş mesafesi
0,317 m
0,405 m
0,632 m
En büyük duruş ve en küçük duruş mesafeleri ortalamaları iyi çalışma olarak
kabul edilir. Ayarlar buna göre yapılmalıdır. 0,63 m/s hızlarda duruş mesafesi
yüklü ve yüksüz durum dikkate alınarak ortalamanın altında tutulmalıdır.
4-6 TOPRAKLAMA
4 mm2 den az olmamak kaydıyla, en az faz iletkeni kesitinde koruma
topraklaması yapılmalıdır. Koruma topraklaması bağlantısı, makine şasesine
hareketli olmayan noktalara, açıkça görülebilir şekilde pabuç ve cıvatalarla
tesbitlenmelidir. Bütün sistem ayrıca 30 mA lik hayat kurtarma eşikli kaçak
akım rölesi ile korunmalıdır. Kaçak akım rölesi akım değeri, motor sigortaları
değerinden büyük olmalıdır. Frekans ve voltaj kontrollü sistemlerde (VVVF
veya DTC), sürücünün kendi kaçak akım koruması varsa, motor için ayrıca bir
kaçak akım kontrolü yapılması gerekmez. (Aydınlatma devrelerinde her
durumda koruma sağlanmış olmalıdır) Kaçak akım rölesinin yönünün doğru
olduğu ve fonksiyonel olduğu kontrol edilmelidir. Kaçak akım rölesinin tam
fonksiyonel olmadığı durumlarda, toprak direnci ölçümü yapılmalı ve direnç
değerinin 3Ω dan küçük olması sağlanmalıdır. Asansör sistemlerinde paralel
topraklama yapılmalı, topraklama kabloları toprak barasından dağıtılmalıdır.
5. BAKIM
6-1. BAKIM SIRASINDA GENEL EMNİYET KURALLARI
1. Makine üzerinde herhangi bir işlem yapılacaksa enerjinin kesilmiş olduğuna
emin olunuz.
2. Üzerinizde yüzük, saat, bileklik ve bol giysiler olmamasına dikkat ediniz.
3. Çalışma esnasında daima eldiven kullanınız.
4. İzolesi olmayan, bozuk durumda olan el aletlerini kullanmayınız.
5. Bakım işlemi esnasında sigara içmeyiniz.
24
6-2. GENEL TEMİZLİK
Makinelere 6 ayda bir genel temizlik yapılmalıdır.
Dikkat Edilecek Yerler Şunlardır;
1. Motor soğutma fanı: Toz biriktirir.
2. Klemens kutusu: Toz biriktirir.
3. Fren pabuçları: Balata tozları oluşur.
4. Makine gövdesi: Toz ve yağ oluşur.
5. Motor havalandırma penceresi: Toz oluşur.
Tahrik kasnağı: Toz ve yağ oluşur. Vakumlu bir temizleyici veya bir fırça ve
yumuşak bir bezle yukarıda belirtilen cihazlar temizlenmelidir.
6-3. YAĞ DEĞİŞİMİ
Makinenin servise alındıktan sonraki ilk yağ değişimi 300 – 400 saatlik çalışma
sonrasında yapılmalıdır. Bundan sonraki rutin yağ değişimleri yılda bir kez
yapılmalıdır.
Yağ değiştirmek için;
1. Yağ doldurma tapasını açınız.
2. En az 4 litrelik bir kap alarak yağ boşaltma tapasının altına getiriniz ve
anahtar vasıtasıyla yağ boşaltma tapasını saat ibresinin tersi yönünde
çevirerek yerinden çıkartınız.
3. Yağın iyice boşaldığından emin olduktan sonra yağ boşaltma tapasını yerine
takın ve saat ibresi yönünde sıkınız.
4. Yeni yağı, yağ doldurma tapasından doldurunuz.
6-4. KASNAK DEĞİŞİMİ
Eğer kasnağı değiştirmek gerekir ise aşağıdakileri yapınız;
1. Karşı ağırlığı çarpma tamponlarının üzerine oturtunuz.
2. Elektrik enerjisini kesiniz. Yeniden enerjilendirilebilmeyi önleyiniz. Bu ana
şalterin kilitlenmesi ile yapılabilir.
3. Kabini yukarı çekerek halatların kaymayacağı şekilde askıya alınız ve
halatları boşaltınız.
4. Halatları kasnaktan ayırınız.
5. Makine alt gövde ile üst gövdeyi ayıran 4 adet cıvatayı sökünüz ve makine
merkezleme pimlerini çıkartınız.
6. Üst gövdeyi kaldırma halkaları vasıtasıyla kaldırarak bir kenara koyunuz.
7. SARI dişli ve kasnağın bulunduğu mili dışarıya çıkartınız, merkezleme
pulunun bulunduğu yere dikkat ediniz. Merkezleme pulu yerine montajda
aynı yere takılmalıdır.
8. Bir pres vasıtasıyla, kasnak göbeğinden basacak şekilde eskimiş kasnağı
çıkartınız. Makine burçlarının hasar görmemesine dikkat ediniz. Yeni kasnağı
çakarken çakma ölçüsüne dikkat ederek tekrar pres altında çakınız.
25
9. Makinenin yeniden birleştirilmesi, yukarıda belirtilen işlem sırasının tersi
uygulanarak yapılmalıdır. Birleştirme yapılırken alt ve üst gövdeler arasına
şellak sürülerek yağ sızdırması önlenmelidir. Başka sıvı conta kullanılması
durumunda, alt ve üst gövde arasında yükseklik oluşması önlenmelidir.
10. 15.01.2015 tarihinden itibaren üretilen makinelerimize olası kasnak değişimi
gerektiğinde montajcılar için kolaylık sağlaması açısından konik geçme
sisteme geçilmiştir. Kasnak değişimi gerekmesi durumunda ürün ile gelen
son kontrol formuna bakınız veya teknik departmanımızla iletişime geçiniz.
ÖNEMLİ UYARI
Makinenin kuyu dibi veya yanında konmuş olması durumunda, halatların
kasnak üzerinde etkisi tamamen giderilmiş olmalıdır.
UYARI: Aşınmış Kasnak Yivlerini Tekrar Tornalayıp Kullanmayınız,
Kasnağı Değiştiriniz. Tornalanmış kasnak da kasnak mukavemeti, asansör
hızı, kasnak sertliği değişeceği için risk yaratabilir.
6-5. FREN BALATASI DEĞİŞİMİ
Fren balatası değiştirmek gerektiğinde;
1. Karşı ağırlığı tampona oturtunuz.
2. Enerjiyi kesiniz. Yeniden enerjilendirilebilmeyi önleyiniz. Bu ana şalterin
kilitlenmesi ile yapılabilir.
3. Asansörün istenmeyen hareketini önlemek için halatları halat kelepçesi
kullanarak sabitleyiniz.
4. Fren yaylarını gevşeterek yerinden çıkarınız.
5. Çene pimlerini tutan segmanları çıkartınız.
6. Fren çenelerini volan istikametinde çekerek çıkartınız.
7. Aşınmış balatayı, uzman kişiye götürüp yenisi ile değiştiriniz.
8. Frenlerde yanmaz balata kullanılmalıdır.
6-6. RULMAN DEĞİŞİMİ
Üst gövde sökülerek fabrikada değiştirme tavsiye edilir.
6-7. DİŞLİ DEĞİŞİMİ
Fabrikada değiştirme tavsiye edilir.
26
6-8. MOTOR BAKIMI
Herhangi bir neden ile motor sökülmek istenildiğinde aşağıdaki işlemler
yapılmalıdır;
1. Karşı ağırlığı tampona oturtunuz.
2. Motor enerjisini kesiniz. Yeniden enerjilendirilebilmeyi önleyiniz. Bu ana
şalterin kilitlenmesi ile yapılabilir.
3. Klemens kutusunu açınız ve bağlantı kablolarını sökünüz.
4. Motor ile makineyi bağlayan 4 adet saplamayı sökünüz.
5. Saplamaları söktüğünüzde motor kapakları motor gövdesinden hafif bir
çekme yardımıyla ayrılacaktır.
6. Statoru makineden çıkartabilir ve sargıya ulaşabilirsiniz.
UYARI: Makine Yağları Çevre Kirliliğine Sebep Olmaktadır. Bu Nedenle
Bu İş Uygun Tesislerde Yok Edilmelidir. Asla Kanalizasyon Sistemlerine
Dökülmemelidir.
6-9. MAKİNE BAKIM PROGRAMI
MAKİNE BAKIM PROGRAMI
Her 6
Her
Her 3
ay
yıl
yıl
Yağ seviye kontrolü
x
Yağ değişimi
x
Makine temizliği
x
Motor kontrolü
x
Kasnakların kontrolü
x
Kasnak yivlerinin kontrolü
x
Fren ayarı
x
Magnetik fren kontrolü
x
Sarı dişli boşluk kontrolü
x
Kasnak kamaları kontrolü
x
Civatalarının kontrolü
x
Yapılacak İşlem
Durum
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Normal çalışma
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
Makine çalışmıyor
6. SORUN GİDERME
Sıklıkla karşılaşılabilecek problemleri çözebilmek için aşağıdaki yol izlenebilir
6-1. MAKİNE ÇALIŞMIYOR
1.
2.
3.
4.
5.
Enerji olup olmadığını kontrol ediniz.
Termik manyetik rölelerin hatalı olup olmadığını kontrol ediniz.
Faz sırasının uygun olup olmadığını kontrol ediniz.
Motor ısısının yüksekliğini kontrol ediniz.
Kontrol panosunda güvenlik kontaklarının devrede olup olmadığını kontrol
ediniz.
27
6-2. MAKİNE GÜRÜLTÜLÜ ÇALIŞIYOR
1. Fazların voltaj seviyesinin yeterli seviyede olduğundan emin olunuz.
2. Dişli kutusunda yağ olup olmadığından emin olunuz
3. Makine ve kasnak yataklarının yağlamasının uygun olduğundan emin olunuz.
6-3. FREN DÜZGÜN ÇALIŞMIYOR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Freni kontrol ediniz ve ayarlayınız.
Balataları kontrol ediniz.
Fren parçalarını kontrol ediniz.
Fren bobinlerini kontrol ediniz.
Fren kasnağının temiz olduğundan emin olunuz.
Frene enerji sağlayan doğrultucuların (Diyotların) düzgün çalıştığından emin
olunuz.
6-4. MAKİNE TİTREŞİMLİ ÇALIŞIYOR
1.
2.
3.
4.
Volanın hasarlı olup olmadığını kontrol ediniz.
Volanın balansını kontrol edin.
Bağlantı zeminin düzgünlüğünü kontrol ediniz.
Titreşim önleyici takozları kontrol ediniz.
7. ASANSÖRDE KURTARMA OPERASYONU
Normal makinalarda yapılan işlem aynı şekilde tekrarlanır.
1. Kurtarma yapmadan önce asansörün mekanik olarak frenlemediği ve
elektriğin kesik olduğuna dikkat edilmelidir. Asansörün mekanik olarak
frenlemesi durumunda Asansör bakım Firması haberdar edilmeli ve
kontrolsüz kurtarma yapılmamalıdır.
2. Önce volan tutulur ve asansörün hareket etmesi engellenir.
3. Fren kolu açılır ve volan çevrilerek asansörün kat seviyesine getirilmesi
sağlanır.
4. Volan üzerindeki yön işaretlerine göre asansör hareket ettirilmeli ve askı
halatlarındaki kat işaretine göre asansör kata getirilmelidir.
5. Volan çevirme kuvveti 400 N geçiyor ise asansörde Elektrikli Elle kurtarma
düzeneği tesis edilmelidir.
28
8. ÖZEL DURUM ÇALIŞMASI ve ACİL KURTARMA OPERASYONU
Beyan yükü ile yüklü kabini yukarı doğru hareket ettirmek için kuvvetin 400 N
geçmediği durumda, elektromanyetik freni fren kolu ile açarak ve motor çevirme
volanını takarak, motoru çevirmek suretiyle kabini kat seviyesine getirmek
mümkündür.
1. Makine kurtarma operasyonu için gerekli olan kuvvet 400 N dan büyük ise
madde EN81.1 madde 14.2.1.4’e uygun olarak makine dairesinden kumanda
edilebilen bir elektrikli elle kumanda tertibatı bulunmalıdır.
2. Elle kurtarma Volanı, insan müdahalesi için kenarları pahlanmış ve
yuvarlatılmıştır.
3. Elle kurtarma volanı makinenin yanında boşta verilir. Gerektiği zaman yetkin
operatör tarafından yerine monte edilerek kullanılır.
Kurtarma operasyonu için asansör yapım firmasınca verilecek olan kurtarma
talimatı şartlarına uyulmalıdır
Asansör içinde herhangi bir nedenden dolayı kat arasında kalındığı zaman
aşağıdaki işlemler yapılmalıdır;
Bu çalışma yalnızca yetkili kişiler tarafından veya eğitim almış kişiler tarafından
yapılabilir.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Makine odasındaki ana şalteri kapatınız.
Fren tutma kolunu geriye çevirerek diğer el ile volanı tutunuz.
En uygun alt kat seviyesine gelene kadar volanı el ile çeviriniz.
En alt durak seviyesinin altında kalma durumu haricinde, fren kolu açık iken
asansör aşağı yönde kurtarma yapılmalıdır. Asansör aşağı yönde hareket
almıyorsa, paraşüt tertibatının devreye girebileceği dikkate alınarak kurtarma
işlemi ancak asansör firması yetkili elemanlarınca yapılmalıdır.
Asansörün kat seviyesine geldiği, halatlardaki kat işaretinden kontrol
edilmelidir.
Asansör kat seviyesine gelindiğinden emin olunduktan sonra, Fren kolunu
bırakınız.
Kabinde kalan kişiler kat kapısından tahliye edilmelidir.
Asansördeki arıza giderilmeden asansörü devreye almayınız.
Acil kurtarma anahtarları, ancak eğitimli kişilerce ve zorunlu durumlarda
kullanılmalıdır. Bu tür bir kurtarma yapılması durumunda kat kapılarının
tekrar kilitlendiği kontrol edilmelidir. Kullanma kılavuzunun ekinde örnek
bir kurtarma talimatı verilmiştir. Ancak yapılan asansörün özelliğine göre
“Kurtarma Talimatı” özellikleri değişebileceğinden, asansörün makine
dairesine yapımcı firma tarafından asılacak olan “Kurtarma Talimatı”
şartlarına uyulmalıdır.
29
9. ELEKTRİKLİ ASANSÖRLERDE KURTARMA TALİMATI
KURTARMA OPERASYONLARI YALNIZCA BU KONUDA EĞİTİLMİŞ VEYA
YETKİLİ PERSONEL TARAFINDAN YAPILMALIDIR.
KURTARMA OPERASYONU ESNASINDA GÜVENLİK TERTİBATLARI
DEVRE DIŞI BIRAKILMAMALIDIR
DİKKAT
1) Makine dairesindeki ana şalterden enerjiyi kesiniz. (1)
2) Kabinin bulunduğu yeri belirleyiniz. (sınır seviyelerini aşmış veya kat arasında kalmış)
3) Kabinde mahsur kalan kişilere sakin olmalarını ve yapacağınız işlemi anlatınız
4) Volan veya motor üzerindeki işaretlerden kabinin iniş yönünü belirleyiniz.
DİKKAT : Kabin sadece alt sınır seviyesini aşmış ise yukarıya doğru kurtarma
işlemi yapılır. Bunun dışındaki durumlarda kabin aşağıya doğru indirilerek
kurtarma işlemi yapılmalıdır.
DİKKAT : Kabin ara katlarda ise ve aşağı hareket almıyorsa kurtarma hareketine
devam etmeyiniz. Yetkili bakım servisinin gelmesini bekleyerek, kabinin aşağı
hareket etmediğini bakım firmasına belirtiniz.
DİKKAT
5) Volanı iyice tutunuz.(2). Makine üzerindeki elektromanyetik frenin fren kolunu
yavaşça açınız(3). İniş yönünde volanı çeviriniz.
6) Kabini, volanı iniş yönünde çevirerek kat hizasına getiriniz. Kabinin kat hizasına
geldiğini halatlardaki kat işaretlerinden anlayabilirsiniz.
DİKKAT : Kabin aşağı veya yukarı yönde hareket alabilir
DİKKAT : Kurtarma operasyonu esnasında kabin kontrolünüz dışında hızla
hareket ederse, fren kolunu(3) hemen bırakarak kabinin durmasını sağlayınız.
DİKKAT
7) Kabinin kat hizasına geldiğinden emin olunca, fren kolunu yavaşça bırakarak kabinin
hareketini durdurunuz.
8) Kabin kapısını elle yavaşça açarak kabindeki kişileri tahliye ediniz
9) Tam bir seviye ayarı olmadığı için, kabindeki kişilerin eşiğe takılmamalarına dikkat
ediniz
DİKKAT : Kurtarma operasyonundan sonra kat kapılarının kilitlendiğinden ve
kuyuya açık bir hacmin kalmadığından emin olunuz.
DİKKAT : Ana şalterin enerjisinin kesik kalmasına dikkat ediniz.
DİKKAT
10) Bakımı yapan asansör firmasına haber vererek, gerekli müdahalenin yapılmasını
sağlayınız.
11) Kat kapıları acil açma anahtarları sadece eğitilmiş veya yetkili personelce
kullanılmalıdır. Kat arasından veya kurtarma kapağından tahliye işlemi ancak
asansörcülerin denetiminde gerçekleştirilmelidir.
30
31
C-125/A3
MAKS. STATİK YÜK
: 2600 KG
FREN
: 198 VDC
AĞIRLIK
: 320 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 3 LİTRE
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOTOR
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
SEYİR
MESAFESİ
320
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF
VAR
27 – 45*
400
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
6 HP
4,5
VVVF
VAR
27 – 45*
400
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
VAR
27 – 45*
450
0,80
1/41–5 M
Ø 460
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
VAR
27 – 45*
450
1,00
1/41–5 M
Ø 520
4*Ø 10
7,4 HP
5,5
VVVF
VAR
27 – 45*
480
0,80
1/41–5 M
Ø 460
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
VVVF
VAR
27 – 45*
480
1,00
1/41–5 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6 HP
6,5
VVVF
VAR
27 – 45*
C-140/A3
MAKS. STATİK YÜK
: 3250 KG
FREN
: 198 VDC
AĞIRLIK
: 335 KG
MOTOR DEVRİ
: 1500 D/D
ASKI TİPİ
: 1:1
YAĞ KAPASİTESİ
: 3,5 LİTRE
KAPASİTE
(KG)
HIZ
m/sn
ORAN
MODÜL
KASNAK
HALAT
MOT.
GÜCÜ
KW
AC
VVVF
A3
SEYİR
MESAFESİ
480
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
8,6
6,5
VVVF
VAR
27 – 45*
480
1,20
2/60-4 MÇ
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
VAR
27 – 45*
630
1,00
1/38–6 M
Ø 520
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
VAR
27 – 45*
800
0,80
1/38–6 M
Ø 460
5*Ø 10
10
7,5
VVVF
VAR
27 – 45*
32
10. TS EN 81-1 A3 9.11 MADDESİNE UYGUN ASANSÖR MAKİNELERİ
ÜRÜN TANITIMI
10-1.
YAVAŞ ŞAFT ELEKTROMEKANİK FREN TERTİBATI
Bu buluş, asansörlerin normal kullanımı esnasında duruşları sağlayan ve sabit
durmayı temin eden duruş tertibatı (TS EN 81-1 Madde 12.4), kabinin yukarı
yönde aşırı hızlanmasını önleyerek emniyetli duruşu mümkün kılan (TS EN 81-1
Madde 9.10) ve kabinin istenmeyen hareketlerini önleyerek güvenliği sağlayan
(TS EN 81-1 Madde 9.11) standartlarını tek başına sağlamak amaçlı kullanılan
yavaş şaft elektromekanik fren tertibatı ile ilgilidir.
10-2.
MAKİNE ALT YAPISI
Asansörlerde istenmeyen durumlarda belli bir frenleme sistemi kullanılmaktadır.
Bu frenleme sistemi için TSE (Türk Standartları Enstitüsü) belirli standartlar
geliştirmiş ve bu standartları talep etmektedir.
Bu standartlar;
Asansörlerin normal kullanımı esnasında duruşları sağlayan ve sabit durmayı
temin eden duruş tertibatı (TS EN 81-1 Madde 12.4)
Kabinin yukarı yönde aşırı hızlanmasını önleyerek emniyetli duruşu mümkün
kılan bir sistem, (TS EN 81-1 Madde 9.10)
Kabinin istenmeyen hareketlerini önleyerek güvenliği sağlayan bir sistem
(TS EN 81-1 Madde 9.11)
Makinelerde genelde kullanılan frenler genellikle hızlı şaft denilen elektrik
motoru+sonsuz vida+ volant ve kaplinlerin olduğu mil üzerindedir.
Sonsuz vida ve bronz dişli ve onların şekil bağları üzerinde olabilecek
istenmeyen bir olayda yavaş şaft denilen tahrik kasnağı ve dişliyi taşıyan mil
tehlike yaratabilmektedir. Bunun üzerine standart 9.10 maddesinde yukarı yönde
bir hızlanma ve 9.11 maddesinde bir istenmeyen hareket durumlarına karşı
önlem alınmasını istemektedir. Bu bazı makinalarda hem hızlı şafta bir fren
sistemi hem de yavaş şafta ayrı bir fren sistemi kullanılarak çözülmeye
çalışılmaktadır. Birçok makine sisteminde hızlı şaftta pabuçlu fren ve yavaş
şaftta disk fren kullanılarak standartta istenen sistem şartları yerine getirilmeye
çalışılmaktadır. Akay Makinede ki fren sisteminde, tahrik şaftı üzerinde
kullanılan çift pabuçlu fren ana şaft üzerinde monte edilip ve tek fren sistemi
kullanılarak, standardın istediği bütün şartlar sağlanmakta ve buradan sistem
daha güvenli durdurularak, daha konforlu çalışması sağlanmakta ve ayrıca
maliyet %20 düşürülmektedir.
REFERANS LİSTESİ:
1-)Elekromekanik Fren Açıcı Sistem
2-)Fren Papuçları
3-)Fren Yayları
4-)Fren Diski
33
10-3.
YENİLİK
Hızlı şaft üzerinde bulunan elektro mekanik fren ve acil kurtarma aparatları,
gerekli hesaplar yapılarak ve standardın istediği şartlar sağlanarak ana şaft
üzerine alınmıştır. Hızlı şaft üzerindeki fren iptal edilmiş ve ana şafta
taşınmıştır. Böylece tek fren kullanılarak standardın 12.4, 9.10 ve 9.11
Maddelerinde istediği bütün şartlar tek bir elektro mekanik fren ile sağlanmış
olup diğer frenlerin kullanılması gereği ortadan kaldırılmıştır. Yenilik bu
sistemin tek bir fren ile çözülmüş olmasıdır. Hem asansör makinesinde
maliyet ucuzlaması getirmiş hem de asansör uygulamasında 9.10 ve 9.11
maddesi gereği olan diğer izleme ve frenleme sistemlerinin kullanılması gereğini
ortadan kaldırarak asansör malzeme maliyetinde de düşme sağlamıştır. Ayrıca
yavaş şafta taşınan frenlerin çalışması, kontaklar ile denetlenmekte, herhangi
birisinde bir arıza olması durumunda sistem durdurularak daha güvenli bir
çalışma sağlanmaktadır.
10-4.
SONUÇ
Gerekli hesaplar yapılarak moment hesaplarına bağlı modifiye edilen ve yan
gövde üzerine, yavaş şaft üzerinde frenleme oluşturacak şekilde monte edilmiş
olan elektromekanik fren standardın üç şartını birden yerine getirmekte, 9.11
şartını sağlayan izleme ve frenleme mekanizmalarının kullanılması, gereklerini
ortadan kaldırarak, hem makine imalatında hem de asansör montajında maliyet
iyileştirmesi ve imalat kolaylığı sağlamaktadır. Ayrıca kontaklar vasıtasıyla
izleme imkanını sağlamakta ve güvenliğin artmasına imkan tanımaktadır.
Dikkat : Bu makinede Acil Kurtarma işlemi normal makinadaki işlem ile
aynı olup, fren kolunun açılması ve volanın çevrilmesi ile yapılmaktadır.
Madde 8 de belirtilen Acil kurtarma işlemi sırasına aynen uyulması gerekir.
34