kan ve yapısı

Sağlık Slaytları
http://hastaneciyiz.blogspot.com
KAN VE YAPISI
AYBUKE ALTAN
FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ
KANIN GÖREVİ
TAŞIMA:Besinleri, hormonları,solunum gazlarını
doku hücrelerine götürür.Hücrede oluşan atıkları
atılacağı veya zararsız hale getirileceği organlara
taşır.
 DÜZENLEME:Vücuttaki suyu, asitliği ve sıcaklığı
düzenler.
 SAVUNMA:Vücuda giren mikropları etkisiz hale
getirilmesini sağlar.
 KANAMAYI DURDURMA:Pıhtılaşma sayesinde
kanamayı durdurarak koruma görevi yapar.

KAN PLAZMASI
Kan proteinlerini,
şekeri,vitaminleri,hor
monları,madensel
tuzları ve suyu taşır.
 Kan plazmasından,
pıhtılaşmayı sağlayan
proteinlerin
uzaklaştırılmasıyla
kalan sıvıya kan
serumu denir.

3
KAN HÜCRELERİ

1. ALYUVARLAR

2.AKYUVARLAR

3.KAN PULCUKLARI
1- ALYUVARLAR(ERİTROSİT)
Kırmızı renkli,
yuvarlak, olgunları
çekirdeğini
kaybettiğinden ortası
çukur hücrelerdir.
 Kana kırmızı renk
veren hemoglobin
molekülünü taşırlar.

Alyuvarlar
Kırmızı kemik iliğinde
üretilirler.
 O2 ve CO2 gazlarının
taşınmasını sağlarlar.
 O2` nin az olduğu
,rakımın yüksek
olduğu yerlerde
sayıları artar.

AKYUVARLAR(lökosit)
Beyaz
renklidirler.
 Alyuvarlardan
büyüktürler.
 Sayıları
alyuvarlardan
azdır.

Akyuvarlar
Mikropları sarıp
içine alarak yok
ederler.
 Mikroplara karşı
koruyucu madde
üretirler.
 Mikroplu
hastalıklarda
sayıları artar

KAN PULCUKLARI(TROMBOSİT)



Bir yerimiz
kesildiğinde kanın
pıhtılaşmasını
sağlayarak o bölgenin
kapanmasını sağlarlar.
Damar
yaralanmalarında
sayısı artarak
kanamaların uzun
sürmesiniengellerler.
Akyuvarlardan ve
alyuvarlardan daha
küçüktürler.

Kandaki hücreler, vücuttaki kan miktarının
yarısını oluştururlar. Ancak buna rağmen,
yan yana dizildikleri takdirde, 96.500 km'lik
bir çizgi oluşturabilecek kadar fazladırlar. Bu
uzunluk, dünyanın çevresini iki kez
dolaşmaya yeterlidir
BÜTÜN İNSANLAR NEDEN BİRBİRLERİNE
KAN VEREMEZLER?
alyuvarla Kan
Kan aldığı
 Kan hücrelerinden Kan
grubları
rdaki
plazması grublar
olan akyuvarların
Antijen
ndaki
antikor
zarlarının yapısında
Anti -A ve
O
YOK
O
Anti-B
bulunan çeşitli
Anti-B
proteinler
A
A
O,A
(antijenler) kan
Anti-A
B
B
O,B
grublarının
oluşmasını sağlar. A,B A ve B yok O,A,B,
AB
Kan grubları

Kana kırmızı rengini veren alyuvarlar,
üzerlerinde taşıdıkları özel kan proteinleri
etkisiyle de kan gruplarının oluşmasını
sağlar. Bu özel proteinler 3 çeşittir. A, B ve
Rh proteinleri alyuvarlarda bulunup
bulunmamalarına göre çok sayıda kan
grubu oluşur.






·
A grubu : Alyuvarların yapısında A
proteinleri bulunur.
·
B grubu : Alyuvarların yapısında B
proteinleri bulunur.
·
AB grubu : Alyuvarların yapısında hem A
hem de B proteinleri karışık olarak bulunur.
·
O grubu : Alyuvarların yapısında A ve B
proteinleri bulunmaz.
·
Rh (+) grubu : Alyuvarların yapısında Rh
proteinleri bulunur.
·
Rh (-) grubu : Alyuvarların yapısında Rh
proteinleri bulunmaz.
ANTİKORLAR
Antikorlar, vücuda giren yabancı hücreler
için üretilen protein yapılı silahlardır. Bu
silahlar, savunma sisteminin askerlerinden
biri olan B hücreleri tarafından üretilirler.
 Antikorlar istilacıları etkisiz hale getirirler.
Başlıca iki görevleri vardır: Birincisi,
vücuda giren düşman hücreye (antijene)
bağlanmak. İkincisi, bağlanma
gerçekleştikten sonra antijenin biyolojik
yapısını bozmak ve antijeni yok etmek.

Antikor üremesi

Bu resimde B
hücrelerinin çoğalması
ve antikor üretmesi
anlatılmaktadır.
ANTİJENLER

vücuda girdiğinde antikor üretimine yol açan
maddelerin hepsine verilen ad. kimyasal veya
biyolojik zehirler, bakteriler, yabancı kan
hücreleri, yabancı organ hücreleri örnek olarak
gösterilebilir. yani vücuda yabancı olan herşey
antijen olabilir. vücut savunması bakımından
önemli olmakla beraber bazı antijenlerin vücutte
yol açtığı tepkimeler ölümcül olabilmekte.
Kan verecekler!

Donör: Kan bağışı yapan kişi.
Yaş: 18 yaşını doldurmuş her sağlıklı erişkin kan verebilir. Üst yaş
sınırı yoktur.
Sıklık: Erkekler,en sık 2 ayda bir; kadınlar ise, en sık 3 ayda bir
olmak üzere ve yılda toplam 4 üniteyi geçmemek koşuluyla kan
verebilirler.
Vücut Ağırlığı: 50 kg'ın üzerinde olan herkes kan bağışı yapabilir.
Miktar: Bağışlanan kan standart olarak 450 mL'dir. İnsan
vücudunda toplam 5000-6000 mL kan olduğu düşünülürse, bu
miktar, toplam kan hacminin sadece % 7,5-9' u kadardır.Kan bağışını
takiben, eksilen sıvı hacmi, damar dışındaki sıvının, damar içine
geçmesiyle saatler içerisinde karşılanır. Hücrelerin yenilenmesi süreci
ise, 2 ay kadardır. Düzenli aralıklarla yapılan kan bağışının sağlık
açısından herhangi bir sakıncası olmadığı gibi, aksine bir çok yararı
mevcuttur.
ÜLKEMİZDEKİ KAN DAĞILIMI
KANIN PIHTILAŞMASI

Vücudumuzda
meydana gelen küçük
bir çizik veya kesik
sonucunda, derinin
hemen altında
damarlarımızda akan
kan dışarı sızar
PIHTILAŞMA

Bir süre sonra deliğin
etrafı pıhtılaşmaya
başlar:
YARA KAPANIYOR

Yumuşak bir yapıya
sahip olan fibrin ilk
başta yarayı
kapattıktan sonra
kurumaya başlar ve
yarayı iyileşene kadar
korumak için
büzülerek sert bir
kabuk halini alır.
KAN NASIL ALINMALI?

.
Kan grubu tespitinde parmak
ucundan alınan birkaç damla
kan yeterlidir Bu işlem
sırasında diğer işlemlerde
olduğu gibi , sterilize son
derece önem taşımaktadır.
Parmak ucu, uygun bir
dezenfektan solüsyonla
silinmeli, solüsyonun
kurumasından sonra steril bir
lanset veya otomatik delici bir
alet kullanılarak delinmelidir.
Parmak ucundaki kan yine
steril koşullarda pipetlenmeli
ve antiserumla oda ısısında
karıştırılarak en erken 1 , en
geç 5 dakika içerisinde
değerlendirilmelidir.
NABIZ

Nabız, kalbin 1 dakika içinde kaç kere kasıldığını
yani kalbin hızını yansıtır. Kalp her kasılmasıyla
bir miktar kanı atardamarlar içine fırlatır ve
damarların esneyebilme özelliğinden dolayı
atardamarlarda buna bağlı bir genişleme olur ve
ardından eski durumuna dönmek ister. İşte bu
genişleme, damarların yüzeyel seyrettiği yerlerde
(el bileği, dirsek içi, kasık, şakak, ayak bileği
gibi) nabız dalgası olarak hissedilir. Nabız bize
yalnız kalp hızı hakkında bilgi vermez, aynı
zamanda kalbin düzenli çalışıp çalışmadığı yani
kalbin ritmi hakkında da bilgi verir.

Sağlıklı bireylerde nabız istirahat halinde iken dakikada
60-100, ortalama 70 civarında olmalıdır. Nabız hızı birçok
durumdan etkilenir. Çeşitli hastalıklar, egzersiz, stres,
yaralanma gibi durumlarda nabız hızı artar. 12 yaş
üzerindeki kızlar ve kadınlarda nabız, erkek çocuk ve
erkek yetişkinlere göre daha hızlıdır. Atletlerde ve
koşucularda ise nabız daha düşük (hatta dakikada
40’larda) olabilir.
TANSİYON

Kalbin pompaladığı
kanın damar çeperine
yaptığı basınçtır.özel
bir alet ile
ölçülür.kanın
basıncının en fazla
olduğu yer kanın
kalpten çıktığı ilk
noktadır. Atar
damarlardan toplar
damarlara doğru kan
basıncı sürekli azalır.
1
Kalbin odacıkları
2 Kulakçık ve 2 Karıncık
2
Dolaşım sistemi bölümleri
Kalp ,Damarlar ve Kan
3
Kanı kalbe getiren damarlar
Toplardamarlar
4
Hücrelere kanı götüren damarlar
Kılcal damarlar
5
Kanı kalpten vücuda taşıyan
damarlar
Atardamarlar
6
Kalbin kam pompalaması sırasında
damarlarda
hissedilen basınç
Nabız
7
Kanın kalp ve akciğerler arasında
izlediği yol
Küçük kan dolaşımı
8
Kanın kalp ve vücut arasında
izlediği yol
Büyük kan dolaşımı
9
içerdiği hemoglobinle kanda
oksijen ve karbondioksitin
taşınmasını sağlayan kırmızı renkli
kan hücreleri
Alyuvarlar
1
0
Hastalık yapan mikroplara karşı
antikor üreterek vücudu
koruyan beyaz renkli
hücreleri
Akyuvarlar
1
1
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan
kan hücreleri
Kan pulcukları