çocukta zihinsel gelişim

ÇOCUKTA ZİHİNSEL GELİŞİM
( Jean Piaget)
J. Piaget, çocuğun zihinsel gelişimini, onun fiziksel davranışlarıma göre açıklıyor. Deney ve
gözlem bu psikologda ön plandadır.
Piaget gelişimi 6 evrede incelemiştir. Bu evreler:
1- Refleksler evresi yada kalıtsal montajlar ve böylece ilk güdüsel (beslenme)
eğilimleriyle ilk heyecanlar.
2- Birinci devinim alışkanlıkları ve birinci örgütlü algılamalar evresi ve bunun gibi
birbirinden ayrılmış ilk duygular evresi.
3- Duyusal devinim yada pratik zeka (dil öncesi), ilkel sevgi düzenlemeleri, sevginin ilk
dışta yoğunlaşmaları. Bu ilk üç evre kendi başına süt çağı dönemini oluşturuyor. (1,52 yaşa değin, diğer bir değişle, gerçek anlamda dil ve düşünce gelişiminin ön evresini
oluşturuyor).
4- Sezgisel zeka ve bireyler arası kendiliğinden duygular evresi, yetişkine uyulan
toplumsal ilişkiler evresi (2-7 yaş arası yada “küçük çocukluğun” ikinci bölümü).
5- Somut zeka işlemleri (mantığın başlangıcı) ve ortaksal davranışların ahlaksal ve
toplumsal duyguları evresi (7-12 yaş).
6- Soyut zeka işlemleri, kişiliğin oluşumu ile yetişkinler topluluğuna duygu ve zekayla
bağlanma evresi (delikanlılık).
Süt çocuğunun dikkati çeken en belirgin eylemi, davranışı, emme eylemidir. Bu eylemi
çocuk doğduktan sonra otomatik olarak gerçekleştirir ve bu eylemi daha sonra otomatik
refleks halinde parmak emme alır. Bu dönemde nesne seçimi genelde hareketli nesneler
üzerindedir. Nesneler arasındaki seçim ise ancak bu evrenin sonlarına doğru gerçekleşir. İlk
duygusal seçim genelde annenin tanınması şeklinde olmaktadır.
İki-yedi yaş arasındaki çocukların genel özelliği, algılamalarının somut nesnelerle sabit
kalmasıdır. Bu yüzden bu döneme somut işlemler dönemi denir. Bu dönemdeki çocuklarda
maddeler arasındaki eşitlik kavramı da görsel uygunlukla alakalıdır. Mantıksal bir uygunluk
aranmaz. Görsel bir uygunluk olduğu müddetçe bir uygunluk vardır yoksa yoktur. Bu
dönemdeki sezgilerde mantıksallıktan ziyade görsellik önemlidir.
Yedi-oniki yaş arasındaki çocuklarda ise görselliğin yerini yavaş yavaş mantıksallık almaya
başlamıştır. Bu evredeki çocuklar, bireyler arası ilişkilerde gerçekte işbirliği yapacak yeteneğe
kavuşuyor, çünkü kendi görüşlerini artık başkalarınkiyle karıştırmıyor,ama eşgüdüm isteyen
bir çalışma için bu görüşleri ayrıştırıyor.
İlk gençlik çağında soyut düşünebilme gelişmeye başlar. Bir şeyler hakkında düşünüp
kararlar alabilmeye ve bunların amaçlarını anlamaya başlar. Bu dönemde kendi düşünceleri
de oluşmaya başlar , böylece toplum içerisinde de yer edinme, kendi düşüncelerini kabul
ettirme çabaları da başlar.
Kişilik, bu dönemin sonunda kuralların ve değerlerin özerk örgütlenmesiyle, ayarlama olarak
ve eğilimlerin ahlaksal aşamalandırması olarak istencin onaylanmasıyla başlar.
Adaptasyon: Uyum: Çevreye uyumdan ileri gelen elverişlilikle özümleme arasında bir
denge.
Animizm: Nesnelere bilinç verme,onları canlı sanma.
Anomie: Doğal örgütlenme eksikliği.
Asimilasyon: Özümleme: Var olan şemaların içine yeni nesneleri ve deyimleri katma.
Ben Merkezcilik: Bireyin kendi şemalarının terimleri içinde diğer insanların deneyimlerini
ve davranışlarını yada kişilere ve nesneleri çarpıtarak yorumlama.
Duyumsal Devinim: Algının ve hareketin eş zamanlığı.
Fiat: Düşünüp taşındıktan sonra bilerek karar verme.
Heteronomie: Türedışılık: Davranış üzerine etkili olan buyrukların dıştan alınması. Özerk
olmama.
İçe Maletme: dış dünyanın bellekle, imgelerle, dille ve simgelerle temsili.
Operasyon: İşlem: İmgelemde yer alan bir hareket.
Temsil: Representation: Bir imgenin duyulara sunulması süreci.