8. sınıf Türkçe cümle türleri sunusunu indirmek için tıklayınız.

CÜMLE TÜRLERİ
www.kademeliegitim.com
CÜMLE TÜRLERİ
• Cümleler, taşıdıkları, özelliklere göre
çeşitli isimleri adlandırılır. Yüklemin
türüne göre de değerlendirilir. Bu
bakımdan cümle türleri konusu dört
başlıktan incelenir.
www.kademeliegitim.com
Cümle Türleri
•
•
•
•
Yüklemine göre
Öğelerin dizilişine göre
Yapısına göre
Anlamına göre
www.kademeliegitim.com
YÜKLEMLERİNE GÖRE
CÜMLELER
a)İsim Cümlesi: Yüklemi isim veya isim
soylu sözcüktür. Örnek: Bu hocanın
dersi çok sıkıcıydı.
NOT:Fiilimsiler yüklem olursa cümle isim
cümlesidir
Örnek:Tek suçu bize inanmaktı
www.kademeliegitim.com
• b):Fiil Cümlesi: Yüklemi çekimli
eylem olan cümlelerdir.
• Örnek: Dil, toplumun anlaşma
ihtiyacından doğmuştur.
www.kademeliegitim.com
ÖĞE DİZİLİŞİNE GÖRE
CÜMLELER
• a) Kurallı Cümle: Türkçe’mizde kurallı
cümlelerde öğelerin sıralanışı şöyledir.
•
özne + tümleç + yüklem
• Yüklemi sonunda olan cümlelere kurallı
cümle denir.
• Örnek:Mutluluk, herkese göre değişen
bir kavramdır.
www.kademeliegitim.com
• b) Devrik Cümle: Yüklemi ,cümle
sonunda bulunmayan cümlelerdir.
• Örnek: Gidiyor, on yedi milyon kişi
takmış peşine.
www.kademeliegitim.com
• Ayraç Cümlesi:(Parantez Cümlesi) İçinde
ana söz veya ara cümle bulunan
cümledir.
• Örnek: Yıllar önce galiba daha
evlenmemiştim.
www.kademeliegitim.com
• c) Eksilti Cümle: Bir öğesi eksik
bırakılan cümledir.
• Örnek: Oğlan dayıya ,kız halaya
www.kademeliegitim.com
YAPILARINA GÖRE CÜMLELER
• 1.Basit Cümle: Tek bir yargıyı içeren
cümledir.İçinde yan cümlecik, iç cümle gibi
unsurlar bulunmaz.
• Örnek: Bu sanatçı, resimlerde soyut
konuları anlatıyor
Yüklem
www.kademeliegitim.com
•
•
•
•
•
•
2. Bileşik Cümle
a) Giriş Bileşik Cümle
b)Kaynaşık Cümle
c)Koşullu Bileşik Cümle
d)‘Ki’ li Bileşik Cümle
e)Katmerli Bileşik Cümle
www.kademeliegitim.com
A. Girişik Bileşik Cümle
• Yan cümleciği isim- fiil , sıfat- fiil ve zarffiil gibi fiilimsilerle kurulan cümledir.
Örnek: Şehir yaşamına bir türlü ayak
uyduramayan dedem, tası tarağı
•
Yan Cümlecik
toplayarak köye dönmüş.
Temel Cümle
www.kademeliegitim.com
B. Kaynaşık Cümle
• Yan yargısı bir iç cümleye dayalıdır.
• ÖRNEK:Bu kış, soğuk olacak, görünüyor.
iç cümle(z.t)
www.kademeliegitim.com
C. Koşulu Bileşik Cümle
• Yan yargısı koşul ya da dilek kipindedir.
• Örnek: Bu sınavı kazanırsam Avrupa’ ya
gideceğim.
www.kademeliegitim.com
“Kİ”Lİ BİLEŞİK CÜMLE
• İki cümlenin “ki” bağlacıyla birbirine
bağlanması.
• Örnek:Öyle sanıyorum ki bu kış çok kar
yağacak.
www.kademeliegitim.com
KATMERLİ BİLEŞİK CÜMLE
• En az iki yan yargısı olan cümledir.
• Örnek:Delikanlı odadan çıkarken (1)”bu
maaş bana yetmiyor.” diyordu.(2)
www.kademeliegitim.com
SIRALI CÜMLE
• Tek başlarına yargı taşıyan birden çok
cümlenin virgül yada noktalı virgülle art
arda sıralanmasıdır.
www.kademeliegitim.com
• a)Bağımsız Sıralı Cümle: Öğe ortaklığı
yoktur
• Örnek:Yağmur yağdı, çiftçilerin hepsi
sevindi.
www.kademeliegitim.com
• b)Bağımlı Sıralı Cümle:Herhangi bir öğe
ortaktır.
• ÖRNEK:Oğlan dayıya, kız halaya
çeker.(Yüklem)
• ÖRNEK:Gazeteyi okudu, masanın üzerine
koydu.(B.N.)
www.kademeliegitim.com
• c)Açıklamalı Sıralı Cümle:
• ÖRNEK:Seviyorum bu şehri:İnsanları çok
kibarmış.
• ÖRNEK:Neden hoşlanmadığımı
söyleyeyim:Kendini çok beğeniyor.
www.kademeliegitim.com
• d)Karma Sıralı Cümle: Bağımlı ve
bağımsızların karmasından oluşur.
• ÖRNEK:Fırtına eteğinden çekiyor, karnına
bastırıyor ve uçuşan karlar göz
kapaklarına yapışıyordu.
www.kademeliegitim.com
ANLAMLARINA GÖRE
CÜMLELER
• a)Olumlu Cümle: Eylemin yapıldığını yada
yapılmadığını anlatan cümledir.
• ÖRNEK:Ziyaretine gittiğim hasta, oldukça
bitkindi.
www.kademeliegitim.com
• b)Olumsuz Cümle: İşin, oluşun, durumun
gerçekleşmediğini anlatan
cümlelerdir.”Yok, değil,-sız” isim
cümlelerinde; “- me, - ma” fiil cümlelerinde
olumsuz yapar.
• ÖRNEK:O gün sen yoktun.
www.kademeliegitim.com
• NOT:
• 1)Biçimce olumlu cümle anlamca olumsuz
olabilir.
• ÖRNEK:Bu şehirde kolaysa gel de sen
yaşa.(Yaşayamazsın)
• 2)Biçimce olumsuz bir cümle, anlamca
olumlu olabilir.
• ÖRNEK:Aslında konuyu anlamıyor
değil.(Anlıyor)
www.kademeliegitim.com
• c)Soru Cümlesi: “-miş” soru edatı, soru
sıfatı, soru zamiri ve soru zarfıyla yapılır.
• ÖRNEK:Kitaptaki bütün soruları çözdünüz
mü?
• ÖRNEK:Bunlardan hangisini istiyorsunuz?
www.kademeliegitim.com
• Sözde Soru Cümleleri: Cevap gerektirmeyen
soru cümleleridir.
• ÖRNEK:Böyle kişilere kim güvenir?
• ÖRNEK:Bu maaşla geçinilir mi?
www.kademeliegitim.com