Mars`a uzaklardan ziyaret
advertisement
Bir milyon yıl sonra yeniden gelecek Mars’a uzaklardan ziyaret Güneş Sistemi’nin uçlarından gelerek 20 Ekim günü Mars’a neredeyse sürünürcesine geçen Siding Spring sayesinde “uzun dönemli” bir kuyrukluyıldızın çekirdeği ilk kez görüntülendi. Resmi adı C/2013 A1 Siding Spring olan kuyrukluyıldız, saniyede 56 kmhızla komşumuz “Kızıl Gezegenin yalnızca 140.000 km yakınından geçti. Bu mesafe, Ay’ın Dünya’ya uzaklığının neredeyse üçte biri kadar. Gezegenbilimcilerin, aslında ürkütücü olan bu yakın geçişi heyecanla beklemiş olmalarının nedeni, kuyrukluyıldızın atmosferinin, daha doğrusu Güneş’e yaklaşırken püskürttüğü buz, gaz ve tozların Mars’ın seyrek atmosferine yapacağı etkiyi gözleyebilme olanağını yakalamaları. Bunun için Mars çevresinde dolanan NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’na ait üç uzay aracıyla, gezegen yüzeyinde bulunan iki mobil araç (rover) göreve koşulmuş bulunuyor. Ancak, yörüngedeki araçlar, kuyrukluyıldızın püskürttüğü yüksek hızlı tozların vereceği zarardan korunabilmeleri için geçiş sırasında Mars’ın arka tarafına yönlendirildi. Bunlardan, Mars’ın atmosferini incelemek üzere kısa süre önce gezegen çevresinde yörüngeye oturtulan MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile Evolution - Mars’ta Atmosfer ve Uçucu Gaz Evrimi) adlı aracın, tehlikeyi çalışır durumda atlatmış olduğu açıklandı. Siding Spring’le ilgili ilk sürprizse, 500 m’lik çapıyla, ortalama 1 km çaplı “kısa dönemli” kuyrukluyıldızların yarısı kadar olması. Siding Spring’in küçüklüğü, bazı gökbilimcilere göre bu iki depodaki kuyrukluyıldızların yapıları ve evrimleri hakkında ipuçları taşıyor olabilir. Raşit Gürdilek KAYNAKLAR: NASA’s MAVEN studies passing comet and its effects, NASA/Goddard Space Flight Center, 20 October 2014 NASA snaps first-ever pic of a long-period comet’s core, ScienceNOW, 21 October 2014 ETİKETLER: Kuyrukluyıldız, Siding Spring, Kuiper Kuşağı, Oort Bulutu,Mars Güneş Sistemi’nde kuyrukluyıldızlar iki depoda toplanmış bulunuyorlar. Bunlardan birincisi, Neptün gezegeninin yörüngesi dışında, Güneş Sistemi’nin oluşum artıkları buz ve kayadan oluşmuş gökcisimlerinin toplanmış olduğu “Kuiper Kuşağı” adlı, geniş bir halka biçimindeki yapı. Buradan kaynaklanan kuyruklu yıldızlar, Güneş çevresindeki eliptik yörüngelerindeki hareketlerini birkaç onyılda tamamlıyorlar. İkinci ve daha büyük depoysa, Çok daha uzaklarda, kimi gökbilimcilere göre 2 ışıkyılına kadar uzanan bir mesafeden Güneş’I bir küre gibi çevreleyen ve kütleçekimini çok zayıf hisseden trilyonlarca kuyrukluyıldızdan oluşan,” Oort Bulutu” adlı yapı. Yakınlardan geçen bir yıldızın yol açtığı kütleçekimsel dalgalanma, Samanyolu’nun kütleçekimsel etkisi vb. nedenlerle Oort Bulutu’ndan kopan kuyrukluyıldızlar, İç Güneş Sistemi’ne olan milyonlarca yıllık yolculuklarına başlıyorlar.
