siyasal ve hukuksal boyutlarıyla insani müdahale olgusu: yeni bir

SİYASAL VE HUKUKSAL BOYUTLARIYLA İNSANİ MÜDAHALE
OLGUSU: YENİ BİR MÜDAHALE DOKTRİNİ (Mİ?)
Oğuzhan Bal
Soğuk Savaş sonrası dönemde uluslararası ilişkiler açısından yaşanan en önemli
gelişmelerden birisi insan haklarıyla ilgili sorunların daha fazla önem kazanması
olmuştur. İnsan haklarının genişleyen boyutları ve bu konuda yapılan uluslararası
düzenlemeler, günümüz dünyasında insan haklarının korunmasını ön plana çıkartan bir
seyir izlemektedir. Bu çerçevede, Soğuk Savaş sonrası dönemde yaşanan devlet içi
çatışmalarda ortaya çıkan trajedik durumlar insani müdahale olgusunu siyasi ve hukuki
yönleriyle uluslararası ilişkilerin gündemine taşıyarak, yeni bir tartışma başlatmıştır.
Devletler sistemi geleneksel olarak müdahalenin reddine dayanmaktadır. Uluslararası
hukuk da büyük oranda devletlerin egemenliğine saygı ve devlet sınırlarının
dokunulmazlığı etrafında oluşturulmuştur. Ancak devletlerin kendi vatandaşları üzerinde
ağır ve sistematik insan hakları ihlalleri yapması halinde insan haklarını korumak için
müdahale etme gereği, devlet egemenliği ve iç işlerine karışmama ilkelerini uluslararası
hukuk bağlamında tartışmaya açarak bu ilkelerin yeniden ele alınıp değerlendirilmesini
zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede, günümüz dünyasında sivilleri korumaya yönelik
insani müdahale olgusu uluslararası ilişkiler ve uluslararası hukuk bağlamında giderek
destek bulan bir doktrine dönüşmüştür. Bu çalışmada, insani müdahale olgusunun gerek
BM sistemi düzleminde gerekse uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler zemininde
yasallığı ve meşruluğu tartışılarak, konunun siyasi ve hukuki yönlerinin bir analizi
gerçekleştirilecektir.
Anahtar Kelimeler: İnsani müdahale, İnsan haklarının korunması, Devlet
egemenliği, İç işlerine karışmama, BM Güvenlik Konseyi.
1
1
Karadeniz Teknik Üniversitesi-Uluslararası İlişkiler Lisans (3.Sınıf)
E-mail: [email protected]
Telefon: 0544-967-60-61
Adres: Trabzon/Akçaabat