Prof. Dr. Seher Naz YENİ - İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

advertisement
BEYİN
Ve
SİNİR SİSTEMİ
Prof.Dr.S.Naz Yeni
slaytları hazırlayan: Dr Ufuk Ergün
Tarihçe
• Prehistorik zamanlardan beri, nörolojik
hastalıklar dikkati çekmiştir. İnsan beyni
hakkında, anatomisi hakkında bazı
gözlemler yapılmıştır. Serendipity!!!
Bergama’lı
Galenius
F.Silviyus (1614-1672)
Thomas Willis ( 1621-1675)
• Willis poligonunu tarif etmiştir.
• Kranyal sinirleri sıralandırmıştır.
JE Purkinje, 1837-1869
• Nöronu tarif etmiştir.
CS. Sherrington, 1857’den sonra
• Sinir sistemi fizyolojisi
19 yy
• Refleks çekici
• Oftalmoskop
• Lomber ponksiyon
WE Wynter 1889
İncelemeler - Gelişmeler




X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
EEG; H. Berger, 1912
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
İncelemeler- gelişmeler




X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
EEG; H. Berger, 1912 (73-41)
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
EKG-1901; EEG-1912
İncelemeler-gelişmeler




X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
EEG; H. Berger, 1912
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
Anjiyografi
İncelemeler-gelişmeler




EEG; H. Berger, 1912
X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
Sene 1987 ben
mezun olurken
Cerrahpaşa Tıp
Fakültesinde
tomografi henüz
yoktu.
İncelemeler-gelişmeler




EEG; H. Berger, 1912
X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
İncelemeler-gelişmeler




EEG; H. Berger, 1912
X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895
Anjiyografi; Egas Moniz, 1927
Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972
Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü
 MR, Sir Peter Mansfield, 1977
Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü
• Genetik
Vücudumuzun orkestra şefi, “BEYNİMİZ”dir.
Omurilikten
çıkan
Sinirler
Beyin
(Serebrum)
Omurilik
(Spinal kord)
SİNİR SİSTEMİ
Beyin
Omurilik
(Spinal kord)
Omurilikten
çıkan
Sinirler
Nöroloji disiplini neyle ilgilidir?
YG
Beyne dışarıdan bakıldığında, iki parça halinde
görülür.
Bu parçalar; “beynin sağ ve sol lobları”dır.
Sağ ve sol loblar birbirine çok benzer ama farklı
işler yaparlar.
İki lobu birleştiren
orta hat yapısı
Sol
Sağ
Beyin sapı
Beyincik
Müzik
Sözlü
lisan
Sağ el
Aritmetik
Sol el
Sol
Sağ
Mantık
Sanat
Yer, yön
Yazılı lisan
Bilimsel
düşünce
yaratıcılık
Beynin sağ ve sol lobları neler yapar?
İçgörü
Beynin sağ ve sol loblarının, farklı işlerde
özelleşmiş olan daha küçük bölümleri vardır.
DİKKAT !
Arka
Ön
GÖRÜR
HATIRLAR,
YÖN BULUR
DUYAR
Görme
siniri
Sol
Göz
Görme
siniri
Beynin
arka lobu
Görme siniri, gözden uyarıları
alır ve beynin arkasındaki
görme alanına götürür.
Sağ
Koku siniri
Kokular burundan girer, buradaki alıcılar tarafından
beynin ön-alt bölgesine gider. Yani beynimizin ön
kısmı ile kokuları hissederiz.
Beyin sapı
Beyincik
Beyincik
Dengeyi sağlar,
hareketleri kontrol eder.
Beyin ile omuriliği
birleştirir.
Kalp atışlarını
ve solunumu düzenler,
Beyin Sapı
Tad alma, çiğneme, yutma,
gözleri hareket ettirme,
yüzümüzdeki hareketler
gibi işleri yapan sinirler de
buradan çıkarlar.
Beyin sapından 10 çift
sinir çıkar.
Beyin ve omurilik, kafatası ve omurga kemiklerinin
içinde, etrafı zarlarla çevrili olarak yerleşmiştir.
Beynin içinde boşluklar vardır.
Bu boşluklara, “ventrikül”
denilir.
Bu boşluklar ve zarların arasında ise,
“beyin omurilik sıvısı” vardır.
Bu sıvının içinde beyin ve omurilik,
oldukça güvenli bir ortamdadır.
İnsan beyni ortalama
1300-1400 gr ağırlığındadır.
Kuş
Maymun
Kurbağa
Kedi
Tavşan
İnsan
Şempanze
Fil beyninin ağırlığı
6000 gr= 6 kg
Beynin büyüklüğü, zeka
derecesi ile ilişkili değildir.
Sinek kuşunun beyni
ise 1.8-2 gr
Kıvrım (Girus)
Oluk (Sulkus)
Beynin yüzeyinde kıvrımlar ve oluklar vardır,
girintili çıkıntılıdır. Böylece küçük bir hacime
daha fazla beyin dokusu sığdırılmıştır.
Beynin yüzey alanı
sanıldığından çok
daha fazladır…
~500 cm²
Beynimiz bizim neleri yapmamızı sağlar ?
Görme, işitme, dinleme, okuma, anlama,
yazma, resim yapma, yolumuzu bulma,
yürüme,koşma, konuşma, şarkı söyleme, oyun
oynama, hatırlama, yiyeceklerin tadını
alma,koklama, hesap yapma, bilgisayar
kullanma, mutlu olma, futbol oynama, sıcaksoğuk ayırımını yapma,
kalbin atması, nefes
alma…………………………………………..,
Beynin her bölgesi farklı işler yapar ve bu bölgeler
arasında bağlantılar vardır. Böylece beynin her bölgesi,
diğer bölgelerle sonsuz sayıda bağlantı kurabilir.
Tanıdınız mı?
?
?
Barış Manço
m
Sinir sistemi, sinir hücrelerinden oluşur.
Sinir hücrelerine “nöron” denir.
Beyinde ~100 milyar nöron vardır.
Sinir hücresi
1 katrilyon
= 1000 000 000
Sinir hücreleri arasında iletişim, sinapslarla olur.
Her sinir hücresinin, 1000-10 000 tane bağlantısı vardır
Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır.
Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır.
Elimize ya da ayağımıza aniden acı veren bir batma olursa,
beynimizden önce refleksimiz çalışır ve ayağımızı, elimizi korur.
Örneğin elimiz yanarsa hızla geri çekeriz.
Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır.
Sinir Hücresi Kas Lifini uyarır.
Sinir lifi
Kas lifi
http://www.biomotionlab.ca/D
emos/BMLwalker.html
Nöroloji Ne İş Yapar?
Beyin ve sinir sisteminin sağlığı ve
hastalıkları ile ilgilenir.
Ne zaman Nöroloji doktoruna gitmeli?
Başağrısı, kusma
Baş dönmesi
Okuma ve anlama güçlüğü
Görme değişikliği
Baygınlık
Atlama
Kaskını tak
Kemerini tak
Sormadan ilaç alma
Beynimizin iyi çalışması
için neler yapmalıyız ?
 Zamanında uyumalıyız,
 Kahvaltı yapmalıyız,
 Şekerli yiyecek ve içecekleri azaltmalıyız,
 Spor, dans, yürüyüş, arkadaşlarla yapılan projeler
ve kitaplara zaman ayırmalıyız,
 Bilgisayar oyunlarını azaltmalıyız,
 Cep telefonu ile uzun konuşmalar
yapmamalıyız
 Soru sormalıyız..
Unutmayın…
2014 Beyin Yılı
Herkes “Beyin” ile ilgili en az
“1” tane soru bulsun…..
?
Afazi
• Hafıza bozukluğu ??
• Broca (1824-1880)
lisan merkezi/konuşma merkezi kavramı
Download