Gelişimin Doğası

KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ DİN KÜLTÜRÜ
AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİM PİSİKOLOJİSİ
ÖDEVİ
HAZIRLAYAN
ZEYNEP YILMAZ
GELİŞİMİN DOĞASI
ÖĞRENME HEDEFLERİ







Gelişimle ilgili temel kavramların tanımlanabilmesi
Gelişim alanlarının kavranabilmesi
Gelişim ilkelerinin açıklanabilmesi
Gelişim dönemlerinin tanımlanabilmesi
Gelişim öğelerinin açıklanabilmesi
Gelişimin biyolojik ve çevresel temellerinin kavranabilmesi
Öğretmenler için gelişimin doğasını bilmenin önemini ana hatları ile
açıklanabilmesi
İÇİNDEKİLER







Giriş
Gelişimle ilgili temel kavramlar
Gelişim alanları
Gelişimin biyolojik ve çevresel temelleri
Gelişimin ilkeleri
Gelişim dönemleri ve Gelişim görevleri
Öğretmenler için gelişimin doğasını bilmek neden önemlidir
GELİŞİMİN DOĞASI
Gelişim doğum öncesi dönemden yaşamın sonuna kadar devam eden bir süreç
olarak ele alınır. Gelişimin geniş bir zamanı kapsaması beraberin de pek çok kuralın
yöntemin ve görüşün ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Gelişim araştırmaları uzun yıllar çocuğu yetişkinin minyatürü olarak algılamıştır.
Farklılığın sadece fiziksel özelliklerden kaynaklandığı görüş benimsenmiştir. Da ha sonra
Locke çocuğun kendine özgü olduğunu yetişkinin minyatürü olmadığını ancak yetiştirme
ve eğitim ile yetişkin gibi davranabileceğini savunmuştur.
Locke’ye göre organizma doğuştan boş bir levha gibidir ve çocuğun beyninde
oluşan her şeyi tamamen öğrenme ve tecrübe olduğunu savunmuştur.
Plato , Descartes ve diğer flazofların bireyin doğuştan getirdikleri özellikler
üzerinde dururken Locke gibi çocuğun ayrı bir birey olduğunu kabul etmekte , boş bir
levha olduğunu kabul etmemektedir.
GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
GELİŞİM
Döllenmeden ölüme kadar süren yaşam dönemi içinde organizmada gözlenen
düzenli ve sürekli değişiklerdir.
BÜYÜME
OLGUNLAŞMA
ÖĞRENME
BÜYÜME
Büyüme Bireyim fiziksel yapısında zamana bağlı olarak meydana gelen nicelik
boyutundaki değişiklikleridir.
OLGUNLAŞMA
Büyüme sırasında kişinin genetik yapısının yönlendirmesi ile oluşan biyolojik
boyuttaki gözlerinin fonksiyonel değişikliklerdir.
Çocuklarda düzenli bir sıra içinde biyolojik yapının etkisi ile gözlenen davranış
değişiklikleri olgunlaşma neticesinde gerçekleşir.
ÖĞRENME
Öğrenme tekrar veya yaşantı sonucu davranışta gözlenen kalıcı değişiklikleri
kapsar.Belli bir olgunluğa erişmiş olan çocuğun yeni bir davranış kazanabilmesi için çevre
desteği önemlidir.
HAZIR BULUNURLUK
Yeni bir öğrenme durumunda bireyin önceden sahip olduğu özelliklerin tümünü
kapsar.Bireyin yaşı,gelişimi,olgunu seviyesi,tutumu, motivasyonu ve sağlık durumu yeni
öğrenme ortamın da etkili olan unsurlardır.
KRITIK DÖNEM
Eğitim ortamında bireylerin yaş değşkenine göre belirli becerileri kazanma ve
öğrenme konusun da avantajlı olduğu bir dönemdir. Yaşa ve kazanılacak beceriye göre
değişik öğrenme durumları için farklı krıtik dönemler vardır ve her kritik dönem bir
önceki evreye göre daha üst düzey öğrenmeye hazırlık aşamasıdır. Yaşamın ilk ayları
çevresel uyarıcıların kaydedilmesi yönünden sonraki yaşantı içi kritik dönemdir.
GELİŞİMİN BİYOLOJİK VE ÇEVRESEL TEMELLERİ
İnsan gelişiminin belirleyici hususlarında temelinde kalıtım ve çevre vardır.Gelişim
kalıtım ve çevrenin etkileşimi neticesinde gelişir.
KALITIM
İnsanın yaşamı döllenme ile başlar,annenin yumurtası ile babadan gelen spermin
dollenmesi neticesinde zigot oluşur ve yeni bir yaşam başlamış olur. Zigotun çekirdeğinde
46 adet kromozom bulunur.Her kromozomda 20000 adet gen vardır.
DNA genlerin yapı taşıdır. Merdiven şekli yaşamın özünü belirleyen genler değişik
kombinasyonlarla DNA molekülüne dizilmiştir. Kişinin fiziksel özellikleri kişiliğe, zekası,
eğilimleri kişiye has özellikleri Fenotip kavramını açıklar. Genetik içeriğinde var olan
özelliklerden ( Fenotip) belirleyici olan çevredir.
ÇEVRE
Doğum öncesi ve doğum sonrası gelişimi etkileyen çevre faktörleri kalıtım
bağlamında sahip olunan özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Gelişim biyolojik yapıları
önemli ölçüde çevreden etkilenir.
HASTALIK
Aneninin hamile iken geçirdiği hastalıklar arasında şeker hastalığı yüksek tansiyon
şişmanlık gibi metabolizma hastalıkları ölü doğumlara veya şişmanlıklara sebeb
olabilmektedir. Virütik hastalıklar (Kızamıkçık , suçiçeği ve benzeri) sağır, geri zekalı ,
kör veya kalp rahatsızlığı bebeklerin doğumuna neden açabilir.
KİMYASALLAR VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ
Doğum öncesi dönemde annenin doktor denetimi dışında kullandığı muhtelif ilaçlar
sigara çevre kirliliği düşüklere veya düşk kilolu Bebeklerin doğmasına neden olmaktadır.
Cıva kükürt dioksit, Asbest , Kurşun ve zirai mücadele ilaçları gelişkin kişilere yaptığı
hasarlardan fazlasını embriyo ve küçük çocuklar üzerinde yapmaktadır.
BESLENME
Annenin kötü beslenmesi fötüs’ü etkiler. Büyüme gecikmeleri , büyüme
yavaşlamaları Fötüs’te görünen özellikleridir.
STRES
Hamilelikte annenin yaşadığı stres aşırı uyarılma aşırı heyecan ve korkuların
Fötüs’te damak, dudak gelişimlerini aksattığı kabul edilir.
DİĞER FAKTÖRLER
Kişinin gelişimini etkileyen çevre çok geniş kavramdır. Kişinin doğum sırasını ilk
ortanca veya ailenin en küçüğü olma durumu da önemlidir. Aileler ilk çocuğa özenle
yaklaşarak bağımlı bir çocuk olmasına neden olurlar.
KAYNAKÇA
1- BUERNSTEİN, D.A. ve ARKADAŞLARI (2000 PİSKOLOJİ 5.BASKI)
2- SANTROCK. J.W. (1997) LIFE-SPAM DEVELOPMENT ABD