DÜNYA HAYVAN SAĞLIĞI ÖRGÜTÜ (OIE) WORLD

DÜNYA HAYVAN SAĞLIĞI ÖRGÜTÜ (OIE)
WORLD ORGANIZATION FOR ANIMAL HEALTH
KuruluĢ Tarihi
25 Ocak 1924
Merkez
Paris, Fransa


Ana Amaçlar


Dünya çapında hayvan sağlığının, refahının ve veteriner halk
sağlığının geliştirilmesi
Dünya çapında hayvan hastalıklarının durumu üzerine gerçek
zamanda, güvenilir bilginin paylaşılması
Dünya çapında veteriner hekimliğe ait bilimsel bilgilerin
toplanması, analiz edilmesi ve yayılması
Dünyada hayvan hastalıklarının daha iyi kontrol altına alınması
için uluslararası dayanışmanın geliştirilmesi
Üyeler
2016 itibariyle toplam 180 üye ülkeye sahiptir.
Ayrıca, 71 uluslararası ve bölgesel kuruluşla
sürdürmektedir
Genel Direktör
Monique Eloit (1 Ocak 2016’dan beri)
Bütçesi
25,7 milyon Avro (2015 yılı)
Resmi Dili
Fransızca, İngilizce ve İspanyolca


Türkiye ile
ĠliĢkileri

ilişkisini
Türkiye’nin Örgüte Üyeliği 1928 yılında gerçekleşmiştir.
Brusellosis ve kuduz hastalıkları için OIE referans
laboratuvarları ile eşleştirme projeleri gerçekleştirilmiş ve bu
projeler başarı ile tamamlanmıştır. Ayrıca diğer çeşitli
hastalıklarda da eşleştirme projeleri devam etmekte,
laboratuvarlarımızın sertifikalı bölge referans laboratuvarı
olması beklenmektedir.
OIE standartları, verileri ve uygulamaları yakından takip
edilmekte ve ayrıca karşılıklı veri paylaşımı yapılmaktadır.
1. Genel Bilgi
Küresel düzeyde hayvan hastalıkları ile savaşılması gereksinimi, 25 Ocak 1924
yılında 28 ülke tarafından imzalanan uluslararası antlaşma aracılığıyla Uluslararası
Salgın Hastalıklar Ofisinin kurulmasına neden olmuştur. Mayıs 2003’te Ofis, tarihsel
kısaltması olan OIE ismini tutarak Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü halini almıştır. OIE
dünya çapında hayvan sağlığını geliştirmekten sorumlu hükümetlerarası bir
kuruluştur.
OIE, Dünya Ticaret Örgütü tarafından referans kuruluş olarak tanınmaktadır
ve 2016 itibariyle toplam 180 üye ülkeye sahiptir. Ayrıca 71 diğer uluslararası ve
bölgesel kuruluşla ilişkisini sürdürmekte ve her kıtada bölgesel ve alt-bölge ofisleri
bulunmaktadır.
OIE’nin 180 üyesi örgütün dünya üzerindeki güçlü temsil unsurunu öne
çıkarmaktadır. BM bünyesinde FAO ve WHO’nun kuruluşu ise, sorumluluk
alanlarının kesişmesi nedeniyle, OIE’yi bu örgütlerle yetki paylaşımına dair resmi
antlaşmalar akdetmeye sevk etmiştir.
2. FAO/OIE/WHO Üçlü AntlaĢması
Üçlü Antlaşma çerçevesinde, FAO, OIE ve WHO ciddi sağlık ve ekonomik
etkilere sebep olabilecek zoonozları da içeren hastalıklarla savaşta kendi
sorumluluklarını tanımlamışlardır. Bu üçlü ilişki, Tek Sağlık hedeflerini
gerçekleştirebilmek için örnek oluşturan standartlar ve saha çalışmalarını geliştirmek
amacıyla tamamlayıcı görevler planlamaktadır.
Bu üç kuruluş insanlara
hayvanlardan doğrudan ya da dolaylı olarak bulaşabilen hastalık risklerinin tespiti,
kontrolü ve elimine edilmesi için pek çok yıldır birlikte çalışmıştır. 2010 yılında Üye
Ülkelerini desteklemek amacıyla insan-hayvan-çevre ara yüzünde ortak stratejilerle
birlikte FAO/OIE/WHO Üçlü Konsept Notu (Nisan 2010) resmi olarak bu yakın
işbirliği tanımıştır. Çalışmanın üç öncelikli alanı zoonotik gripler, kuduz ve
antimikrobiyal dirence karşı savaş olarak tanımlanmıştır:
3. OIE’nin ÇalıĢma ġekli
OIE, bütün üye ülke devletlerinin belirlediği delegelerden oluşan Dünya
Delegeler Meclisi’nin yetkisi ve kontrolü altındaki oluşturulmuş bir organizasyondur.
ġekil 8. OIE Organizasyon ġeması
3.1. Genel Merkez
OIE’nin günlük işleyişi Paris’te bulunan Genel Merkez tarafından idare
edilmektedir ve Dünya Delegeler Meclisi tarafından seçilen Genel Direktörün
sorumluluğu altındadır.
Mayıs 2015’te düzenlenen 83. Genel Kurul sırasında Dr. Monique Eloit ilk beş
yıllık görev süresi için Genel Direktör olarak atanmış olup görevine 1 Ocak 2016’da
başlamıştır.
Genel Merkez, Dünya Delegeler Meclisinin kararı üzerine bilimsel faaliyetler,
hastalık bilgisi ve teknik işbirliği gibi konulardaki faaliyetleri koordine eder ve
uygular.
ġekil 9. OIE Genel Merkezinin Yapısı
Genel Merkez Uluslararası Komiteden geçen kararları uygulamakta ve
Delegeler tarafından seçilen Komisyonların desteği ile ilerlemektedir.
3.2. Konsey
Konsey, Dünya Delege Meclisinin Başkanı, yardımcısı, eski başkanı ve her bir
bölgeyi temsil eden altı Delegeden oluşmaktadır. Konsey; Meclisi Genel Oturumlar
arasındaki sürede temsil etmektedir. Konsey, özellikle çalışma programı ve Meclise
sunulacak olan teklif edilen bütçe olmak üzere teknik ve idari konuları incelemek için
her yıl en az iki defa Paris’te toplanmaktadır.
3.3. Bölgesel Komisyonlar
OIE, Dünyanın farklı bölgelerinde kendi üyelerinin karşı karşıya kaldığı
sorunları ifade etmek amacıyla 5 Bölgesel Komisyona sahiptir. Bu Komisyonlar, tam
teşekküllü bölgesel kurumsal organlardır.
Bölgesel Komisyonları bulunduğu bölgeler;
 Afrika
 Amerika
 Asya, Uzak Doğu ve Okyanusya
 Avrupa
 Orta Doğu
Her bölgesel komisyon her iki yılda bir bölge ülkelerinin birinde konferans
düzenlemektedir. Bu konferanslar, hayvan hastalıklarının kontrolünde bölgesel
işbirliği ve teknik öğelere ayrılmıştır.
Bölgesel programlar özellikle OIE Bölgesel ve Alt-Bölge Temsilciliklerinin
olduğu bölgelerde, gözetimini geliştirmek ve belli başlı hayvan hastalıklarının
kontrolü için geliştirilmiştir. Bölgesel Komisyonlar bu Temsilciliklerle yakın çalışma
içerisindedirler. Bölgesel Komisyonlar, Dünya Delege Meclisine faaliyetleri hakkında
rapor sunmakta ve tavsiyelerde bulunmaktadır.
3.4. Uzman Teknik Komisyonlar
OIE’nin Uzman Komisyonların görevi, OIE’nin uluslararası standartlarını
geliştirmek ve üyeler tarafından dile getirilen bilimsel ve teknik sorunları çözmek için
epidemiyoloji çalışmaları gerçekleştirmek ve hayvan hastalıklarının kontrolü ve
önlenmesi amacıyla mevcut bilimsel bilgileri kullanmaktır.
3.4.1. Karasal Hayvanlar Sağlık Standartları Komisyonu (Karasal Hayvan
Kod Komisyonu)
1960 yılında kurulan Karasal Hayvan Kod Komisyonu, Karasal Hayvan Sağlık
Kodunun (Karasal kod) tavsiye kararlarının, hayvan hastalıkları ve zoonozları için
uluslararası ticaret ve izlenme yöntemlerinin korunması üzerine mevcut bilimsel
bilgileri göstermesini sağlamaktadır. Komisyon, Karasal Kod yönünden yeni
maddeler için taslak metinleri hazırlamak ve veteriner hekimlik biliminin ışığı altında
var olan maddeleri gözden geçirmek amacıyla uluslararası bilinen uzmanlar ile
çalışmaktadır. Ayrıca; Karasal Kod Komisyonu uyumlu bir yaklaşım gerektiren
konularda Su Canlıları Sağlık Standartları Komitesi ile Karasal Kod Komisyonunun
görevinde en son bilimsel bilgiyi kullanmasını sağlamak amacıyla Biyolojik
Standartlar Komitesi ve Hayvan Hastalıkları Bilimsel Komitesi ile yakın olarak
çalışmaktadır.
Üye ülkelerin ve bölgelerin delegelerinin görüşleri, taslak ve gözden geçirilmiş
metinlerin sirkülasyonu aracılığıyla rutin olarak araştırılır ve her bir Genel Oturumda
Delegeler taslak metinleri tartışır ve resmi olarak OIE standartları olarak kabul
ederler. Bu metinler daha sonra Karasal Kodun bir sonraki yayınına dâhil edilirler.
Komisyon üyeleri OIE Dünya delegeler Meclisi tarafından üç yıllık bir süre için
seçilirler.
3.4.2. Hayvan Hastalıkları Bilimsel Komisyonu (Bilimsel Komisyon)
1946 yılında kurulan bu komisyon, hastalık kontrolü ve önlenmesi için en
uygun stratejileri ve önlemleri tanımlamaya yardımcı olur. Aynı zamanda, OIE’nin
bazı hastalıklardan “ari” ülke listesinde bulunmak isteyen Üye Ülkelerin hayvan
hastalıkları durumu ile ilgili olarak tekliflerini inceler. Komisyon üyeleri OIE Dünya
Delegeler Meclisi tarafından üç yıllık bir süre için seçilirler.
3.4.3. Biyolojik Standartlar Komisyonu (Laboratuvarlar Komisyonu)
1949 yılında kurulan bu Komisyon, memelilerin, kuşların ve arıların teşhis
edilebilen hastalıkları için metotlar oluşturmaktan ve onaylamaktan ve aynı zamanda
aşılar gibi en etkili biyolojik ürünleri önermekten sorumludur. DTÖ’nün SPS
antlaşması (Sağlık ve Bitki Sağlığı Antlaşması) tarafından uluslararası standart bir
metin olarak tanımlanan karasal hayvanlar için Aşılar (Karasal Kılavuz) ve Tanısal
Testler Kılavuzunun üretimini denetlemektedir. Komisyon aynı zamanda karasal
hayvanların hastalıkları için OIE Referans Laboratuvarlarını seçmekte ve tanısal test
için standart reaktiflerin hazırlanması ve dağıtılmasını teşvik etmektedir. Komisyon
üyeleri OIE Dünya Delegeler Meclisi tarafından üç yıllık bir süre için seçilirler.
3.4.4. Su Canlıları
Komisyonu)
Sağlık
Standartları
Komisyonu
(Su
Canlıları
1960 yılında kurulan bu Komisyon, amfibiler, kabuklular, balık ve
yumuşakçaların hastalıkları ve bu hastalıkların kontrolü için kullanılan metotlar
üzerine bilgileri dermektedir. Komisyon Su Canlıları Sağlık Kodunu (“Su Canlıları
Kodu”) ve Su Canlıları Tanısal Test Kılavuzunu (“Su Canlıları Kılavuzu”)
hazırlamaktadır. Komisyon aynı zamanda su ürünleri yetiştiriciliği için önem taşıyan
çeşitli konularda bilimsel toplantılar organize etmektedir. Komisyon üyeleri OIE
Dünya delegeler Meclisi tarafından üç yıllık bir süre için seçilirler.
4. OIE’nin Amaçları
4.1. ġeffaflık-Küresel Hayvan Hastalıklarında ġeffaflığın Sağlanması
Her bir üye ülke, bölgesinde tespit ettiği hayvan hastalıklarını rapor etmekten
yükümlüdür. OIE gerekli önleyici faaliyet için daha sonra bilgiyi diğer ülkelere
yaymaktadır. Bu bilgi aynı zamanda insanlara bulaşabilen hastalıkları ve patojenlerin
kasti girişini de içermektedir. Bilgi hastalığının ciddiyetine dayanarak derhal veya
periyodik olarak gönderilmektedir. Bu amaç, hem doğal olarak hem de kasti olarak
sebep olunmuş hastalıklar için geçerlidir. Bilginin yayılması; e-posta, Hastalık Bilgisi
ve Dünya Hayvan Sağlığı Bilgi Veri Tabanı (WAHID) ara yüzü iledir.
4.2. Bilimsel Bilgi-Veteriner Hekimliğe
Toplanması, Analiz edilmesi ve Yayılması
Dair
Bilimsel
Bilgilerin
OIE hayvan hastalıkları kontrolü üzerine en son bilimsel bilgileri toplamakta
ve analiz etmektedir. Bu bilgi daha sonra, hastalıkların kontrolü ve eradike edilmesi
için kullanılan yöntemlerin geliştirilmesi amacıyla üye ülkelere hazır hale
getirilmektedir.
Yönergeler, OIE’nin bütün dünyadaki 311 İşbirliği Merkezi ve Referans
Laboratuvarının ağı üzerinden hazırlanmaktadır.
Bilimsel bilgi aynı zamanda, özellikle Bilimsel ve Teknik İnceleme (bir yılda 3
konu) olmak üzere OIE tarafından yayınlanan çeşitli eserler ve yayınlar yoluyla da
yayılmaktadır.
4.3. Uluslararası DayanıĢma-Hayvan Hastalıkların
Uluslararası DayanıĢmanın TeĢvik Edilmesi
Kontrolünde
OIE, insanlara bulaşan hastalıkları da içeren hayvan hastalıkları ve
eradikasyon işlemleri ile ilgili yardım talep eden üye ülkelere teknik destek
sağlamaktadır. OIE, çiftlik hayvanları kaybına sebep olan, halk sağlığına risk teşkil
eden ve diğer üye ülkeleri tehdit eden hayvan hastalıklarının kontrolüne yardım
etmek amacıyla özellikle en fakir ülkelere uzmanlık teklif etmektedir.
OIE, hayvan hastalıkları ve zoonozların kontrolünde daha iyi bir kontrol ve
daha fazla yatırım yapmaları amacıyla uluslararası, bölgesel ve ulusal mali
organizasyonlarla sürekli iletişim halindedir.
4.4. Sıhhi Güvenlik-Hayvan ve Hayvan Ürünlerinde Uluslararası Ticaret
Ġçin Sağlık Standartlarını Yayınlayarak Dünya Ticaretini Korumak
OIE, gerekçesiz sıhhi bariyerler koymaksızın, üye ülkelerin hastalıkları ve
patojenlerin girişinden kendilerini koruyabilecekleri kurallar ile ilgili örnek oluşturan
dokümanlar oluşturmaktadır. OIE tarafından oluşturulan ana örnek teşkil eden işler:
Karasal Hayvan Sağlık Kodu, Karasal Hayvanlar için Tanısal Testler ve Aşılar için
Kılavuz, Su Canlıları Hayvan Sağlığı Kodu ve Su Canlıları için Tanısal Test
Kılavuzudur.
OIE standartları, Dünya Ticaret Örgütü tarafından uluslararası referans sağlık
kuralları olarak tanınmaktadır. Bu standartlar, çoğu aynı zamanda OIE’nin bilimsel
amaçlarına da katkıda bulunan 311 İşbirliği Merkezi ve Referans Laboratuvarında
ağında uzman olan, uluslararası olarak bilinen bilim adamlarını bir araya getirmiş ve
seçilmiş Uzmanlaşmış Komisyonlar ve Çalışma Grupları tarafından hazırlanmıştır.
Bu standartlar Dünya Delegeler Meclisi tarafından kabul edilmiştir.
4.5. Veteriner Hekimlik Hizmetlerinin Desteklenmesi-Ulusal Veteriner
Hekimlik
Hizmetlerinin
Yasal
Çerçevesinin
ve
Kaynaklarının
GeliĢtirilmesi
Gelişmekte olan ve geçiş ülkelerindeki veteriner hekimlik hizmetleri ve
laboratuarlar, ülkelerinin DTÖ SPS antlaşmasından daha fazla yarar sağlamasını
sağlayacak gerekli altyapı, kaynak ve kapasite ile desteklenmesine ve aynı zamanda
hayvan ve halk sağlığı için daha fazla koruma ile hastalıklardan ari diğer ülkelere
tehdidin azaltılmasına acil gereksinim duymaktadırlar.
OIE Veteriner Hekimlik Hizmetlerini, küresel düzeyde kamu malı olarak ve
uluslararası
standartlara
(yapı,
organizasyon,
kaynaklar,
kapasiteler,
paraprofesyonellerin rolü) uygun hale getirilmelerini de kamu yatırım önceliği olarak
görmektedir.
4.6. Gıda Güvenilirliği ve Hayvan Refahı-Hayvansal Orijinli Gıdalarda
Daha Ġyi Garanti Sağlanması ve Hayvan Refahının Bilimsel Temelli
Olarak Desteklenmesi
OIE Üye Ülkeleri, OIE ve CAC faaliyetleri arasında daha fazla sinerji
oluşturarak, hayvansal orijinli gıdaların güvenilirliğinin daha iyi sağlanmasında
mutabık kalmışlardır. OIE’nin bu alanda standart koyucu faaliyetleri hayvanların
kesim öncesinde veya ürünlerinin birincil işlem gördüğü zaman (et, süt, yumurta vb.)
mevcut olan tüketici için risk kaynağı teşkil edebilecek potansiyel tehlikelerin elimine
edilmesi üzerine odaklanmıştır.
Kuruluşundan bu yana OIE, bütün Üye Ülkelerindeki Veteriner Hekimlik
Hizmetleri ile direkt işbirliğinden yararlanarak ve uluslararası tanınmaya nail olarak,
hayvan sağlığı için yegâne uluslararası referans kuruluşu sıfatıyla önemli bir rol
oynamıştır. Hayvan sağlığı ve hayvan refahı arasındaki yakın ilişkinin bir işareti
olarak, OIE Üye Ülkelerin talebi üzerine hayvan refahı yönünden lider bir
uluslararası kuruluş haline gelmiştir.
5. Altıncı Stratejik Plan (2016-2020)
Mayıs 2015’te OIE Dünya Delegeler Meclisi tarafından kabul edilen OIE’nin
Altıncı Stratejik Planı modern hayvan sağlığı yönetiminde mükemmelliği, şeffaflığı,
iletişimi ve dayanışmayı teşvik etmeyi amaçlamaktadır. OIE’nin dünya çapında
hayvan sağlığı ve refahını geliştirmek olan birincil görevi ile hareket eden üç stratejik
amaç OIE’nin faaliyetlerine zemin teşkil edecektir.
1- Uygun risk idaresi ile hayvan sağlığı ve refahını geliĢtirmek;
 Küresel düzeyde hastalık kontrolü ve eradikasyonu, antibiyotik kullanımı ve
alternatifleri, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik ve biyolojik tehditlerin
azaltılması üzerine; yeni teknolojileri içerecek şekilde ve ülkelerin resmi
hastalık durumlarını tanımalarını artırarak bilimsel temelli uluslararası
standartların geliştirilmesi,
 Sosyal, ekonomik ve çevre bilimlerinin kapsanması ve

Tek Sağlık Konseptinin teşvik edilmesi.
2- ġeffaflık ve iletiĢim aracılığıyla güvenin sağlamlaĢtırılması
 Bilimsel ve teknik bilgilerin yayılması,
 Onaylanmış hastalık verilerinin toplanması ve yayılması,
 Veteriner hekim uzmanlığının sağlanması,
 Bilimin ve uzmanların rolünün güçlendirilmesi,
 İletişim araçlarımızın modernize edilmesi,
 WAHIS (OIE Dünya Hayvan Sağlığı Bilgi Sistemi) yoluyla veri analizinin
paylaşılması.
3- Veteriner Hekimlik Hizmetlerinin Kapasitesinin ve Faaliyetlerinin
Sürdürülebilirliğinin Sağlanması
 İnsan-hayvan sağlığı acil durumlarının ele alınması,
 Küresel düzeyde hayvan sağlığı idaresinin artırılması,
 Veteriner Hekimlik Hizmetlerinin kapasitesinin geliştirilmesi,
 Yerel kaynaklara uyarak kapasite geliştirilmesi,
 Sürdürülebilir Veteriner Hekimlik Hizmetlerinin yararlarını vurgulamak,
 PVS yolunun (Veteriner Hekimlik Hizmetlerinin performansının
geliştirilmesi için OIE programı) daha fazla geliştirilmesi.