Güneşten Korunma

Güneş Işınları
•
•
•
•
•
•
•
Kozmik ışınlar,
Gamma ve X ışınları
UVC
200-290 nm
UVB
290-320 nm
UVA
320-400 nm
Görünür ışınlar 400-760 nm
Kızıl ötesi
760-3000 nm
UV Etkilenmeleri
• Saat:
% 75: 9-15,
% 20-30: 11-13
• Mevsim
• Coğrafya
• Yükseklik:
300m/%4↑
• Yansıma:
Kar %50-95
Su %5, Kum %25
• Engelleme:
Bulut %20-90
Gölge %50-60
Su %60/2m ↓
UVB
•
•
•
•
Enerji 1000
Oran 1
Yaz-öğlen
Doğrudan DNA
yıkımı
• Camdan
geçemez
• Epidermiste
___
UVA
•
•
•
•
Enerji 1
Oran 20
Her zaman
Dolaylı DNA
yıkımı
• Camdan geçer
• Dermise iner
Güneşin Olumlu Etkileri
•
•
•
•
Enerji
• Psoriasis vb.
Fotosentez
• Yanık Ten
D vit.
• Ruhsal etki
Antibakteriyel
Güneşin Olumsuz Etkileri
Kronik
Akut
•
•
•
•
Güneş yanığı
Fotoallerjik
Fototoksik
Bazı Hast.
Alevlenme
•
•
•
•
•
Deri kanserleri
Deri yaşlanması
İmmünsupp.
Lekelenmeler
Halıları ve
koltukları
soldurur
Güneşin Olumsuz Etkileri 2
• 1- Ani güneş yanığı etkisi
• 2- Toplam doz etkisi
• 3- İlk 10 yaş
Güneş Yanığı
•
•
•
•
•
Kısa süre + Yüksek doz, UVA< UVB
4-6 saatte çıkar, 24 saatte max.
Eritem, ödem, vezikül, bül
Yanma , kaşıntı
Eriteme paralel DNA hasarı
Fotoallerjik Etki
•
•
•
•
•
Deriye temas eden bir madde
UV katalizör
48 saatte ekzema
Eritem, ödem, vezikül, kaşıntı
Güneş gören alanlarda
Fototoksik Etki
•
•
•
•
•
•
Sistemik alınan madde
Dışarıdan temas eden madde
Saatler içinde (UV’den ) başlar
Eritem, ödem, bül, pigmentasyon
Ağrı, yanma
Katran, furokumarin, boya, ilaç,
dövme
Deri Kanseri ve Öncüleri
•
•
•
•
•
•
•
% 90 UV, kronik (toplam) etki
Kısmen ani yanık etkisi
%90 Yüz
Öncüler 40 yaş, kanserler 50 civarı
Çiftçi, gemici, inş. işçisi vb. erken yaş
BHK, SHK
Yaşlanma belirtileriyle birlikte
Deri Kanseri ve Öncüleri 2
•
•
•
•
•
•
Beyaz ırk > 15 kat renkli ırk
E>K
DNA hasarı 
Mutasyon, immünsupp. 
Kanser öncüleri 
Deri Kanserleri
Deri Kanseri ve Öncüleri 3
•
•
•
•
•
Malin Melanoma
Yanık yapacak ani yüksek doz etki
Kısmen toplam doz etkisi
İlk 10 yaş çok önemli
Her yanık bir adım yaklaştırır
Deri Yaşlanması
• Hücre üreme hızı yavaşlar
• Su tutma azalır
• Bağ dokusu azalır, yapısı bozulur
Deri Yaşlanması 2
•
•
•
•
•
•
Atrofi (İncelme)
Benekli lekelenme
Kırışma
Damar genişlemesi
Kuruma, kabalaşma
Sarkma, gerilme gücünde azalma
Güneşten Korunma
 Deri kanserlerinden,
 Deri yaşlanmasından,
 Fotodermatozlardan,
 Fotoimmünosupresyondan korur
Korunma
•
•
•
•
En iyi korunma giyimdir
Sık dokulu, kuru ve koyu renkli
Şapka, 10 cm kenarlı
Şemsiye, balkon, vb yaklaşık
% 50
Fiziksel Koruyucular
 Çok Kullanılanlar:
- TiO, TiO2, ZnO,ZnO2
 Diğerleri :
- MgO, FeO, Mg Silikat (Talk), Al Silikat
(Kaolin), Ferrik Klorid, Mika
Kimyasal Koruyucular

UVB Tutucular:
SPF 1-100, FDA : 30+

UVA Tutucular:
FKF, IPD, PPD
Kimyasal Koruyucular 2
 UVB Tutucular:
- PABA ve türevleri, Sinnamatlar,
Salisilatlar, Benzimidazoller
 UVA Tutucular:
- Benzofenon, Antranilatlar, Kamforlar,
Dibenzoylmetanlar
İyi Etkinlik İçin
•
•
•
•
•
•
•
Uygun SPF 15<
İkinci gün daha yüksek koruma
Yeterli ürün uygulama (2mg/cm2)
Tüm açık alana
Erken sürme (20-30 dk.)
Sık yineleme (2-4 saat)
Etkisiz ürün (SKT, Sıcakta saklama)