RİSK YÖNETİMİ Kerim ROTA Haziran 2014 Finansal Sektörde Risk Yönetimi Faaliyet Ortamı Finansal Temeller Yönetim Destek Makro Ekonomi Raporlama Yönetim Son Kredi Mercii (Lender of Last Resort) Rekabet İş Riski Franchise Mevcut Sermayedar Regülasyon ve Denetleme Performans Riski Sermayedarlar Yeni Sermayedar Finansal Risk Faaliyet Ortamı Faaliyet Ortamı Makro Ekonomi Rekabet Regülasyon ve Denetleme Ülke Riski Başlıca Oyuncular (banka ve banka dışı kurum sayısı ve tipleri) Denetleyici Kurum (BDDK) Bankacılık Sektörü Büyüme Oranı ve Potansiyeli Rekabet Baskısı Yasal Düzenleme Bankacılık Sektöründe Penetrasyon Oranı BIS-Basel (Sermaye Yeterliliği) Finansal Temeller Finansal Temeller Raporlama Muhasebe Standartları ve Kamuyu Aydınlatma Rakip Analizi İş Riski Performans Riski Kredi Riski ve Kalitesi (NPL) Genel Performans Finansal Risk Erken Uyarı Sinyalleri Fonlama Kaynakları Finansal Göstergeler Karşı Taraf Riski Gelirlerin Kalitesi Likidite Finansal Olmayan Göstergeler Trading ve Türev işlemler Maliyet Kontrolü Açık (GAP) Yönetimi Yatırım Sermaye Yeterliliği Finansal Risk-1 FONLAMA KAYNAKLARI: İstikrar ve çeşitlilik önemli 1. Mevduat 2. Para Piyasası: Repo 3. Tahvil ihracı (TR-FX) 4. Sendikasyon-Seküritizasyon 5. Sermaye Benzeri Kredi 6. Sermaye Finansal Risk-2 LİKİDİTE: «Yükümlülükleri iç kaynaklardan karşılama kabiliyeti» 1. Kredi/Mevduat oranı 2. Bankalararası varlıklar/Bankalararası yükümlülükler 3. Likit aktifler/Toplam aktifler 4. Likit aktifler/Mevduat + Kısa vadeli yükümlülükler BASEL 3: • Likidite Yeterlilik Oranı • Net İstikrarlı Fonlama Oranı ≥ %100 > %100 Finansal Risk-3 AÇIK (GAP) YÖNETİMİ: 1. Faiz Uyumsuzluğu 2. Vade Uyumsuzluğu 3. Döviz Açık Pozisyonu SERMAYE YETERLİLİĞİ 1. Sermaye Büyüklüğü 2. Sermaye Yeterlilik Rasyosu 3. Kaldıraç Rasyosu 4. Serbest Sermaye Miktarı 2001 vs. 2008 Yönetim Yönetim Yönetim Franchise 4 «S» (Structure, Strategy, Systems, Skills) Rekabet Avantajı Finansal Güç Risk Yönetimi Piyasadaki Konum Etkinlik Performans Sermayedarlar Kontrol Destek Destek Son Kredi Mercii (Lender of Last Resort) Denetleyicinin Görevleri Denetleyicinin Müdahaleleri (tasfiye, sermaye enjeksiyonu, yeniden yapılandırma) Kim Destekleyecek? (TCMB, TMSF, yerel, yabancı banka) Mevcut Sermayedar Yeni Sermayedar Destekleme Konusunda İsteklilik Motivasyon: Franchise (maliyet kısma yeteneği, hükümet teşvikleri) Kredi Verebilme Kapasitesi Giriş Engelleri: Yeni giriş sınırı, marka bağlılığı, lisans)