İlaç Gerçeği Uluslararası araştırma kuruluşu IMS (Information Medical Statistics) 28 Şubat 2003'te 2002 dünya ilaç pazarına ışık tutan “IMS Dünya Raporu”nu yayımladı. IMS Raporuna göre 2002 yılında dünya ilaç pazarı daha yavaş ama sağlıklı bir büyüme gösterdi. 2002 yılında dünyada toplam ilaç satışları ABD $'ı bazında % 8 oranında artarak 400 milyar $ oldu. IMS Dünya Raporu reçeteli ve raf üstü (OTC) ilaç kategorilerinde 70 den fazla ülkenin ilaç tüketim verilerine göre hazırlandı. IMS bu 70 ülkeden elde ettiği verilerden yola çıkarak dünyadaki toplam ilaç tüketim düzeyini 2002 yılında 430 milyar $ olarak hesapladı. Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da birçok ilacın patent süresinin dolması nedeniyle jenerik ilaç satışında artış olurken Japon pazarındaki büyüme hemen hemen aynı kaldı. Yaşlı nüfus ve yeni geliştirilen ilaçlara talebin artması nedeniyle ilaç pazarında 2003 ve sonrasında daha hızlı bir büyüme beklenmektedir. Ekonomik sorunları nedeniyle 2002 yılında Latin Amerika ilaç satışlarında % 10 gerileme oldu. Kuzey Amerika, Avrupa ve Japonya ise dünya ilaç pazarındaki konumunu korudu. Bu üç gruptaki ülkeler 2002 yılında dünya ilaç pazarının % 88'ini oluşturdu. Kuzey Amerika pazarı % 12 büyüme ile birinci sırada yer alarak 2002 yılında 203.6 milyar $'a ulaştı. Bu oran dünya toplam ilaç satışının yarısından fazlasıdır. Avrupa % 8, Japonya ise % 1'lik büyüme ile Kuzey Amerika'nın ardından geldi. Aynı yıl Asya, Afrika ve Avustralya pazarı % 11 büyüdü. Dünyada 2002 Yılında Bölgelere Göre İlaç Satışları Bölgeler 2002 Satışları (Milyar Dünya Pazarındaki Pay $) (%) 2001'e Göre Artış (%) Kuzey Amerika 203.6 51 +12 Avrupa Birliği 90.6 22 +8 AB Dışındaki Avrupa 11.3 3 +9 Japonya 46.9 12 +1 Asya-Afrika ve Avustralya 31.6 8 +11 Latin Amerika 16.5 4 -10 TOPLAM 400.6 100 +8 Önde Gelen İlaç Tedavi Grupları: 2002 yılında ilk on tedavi grubunda 2001 yılına göre küçük bir değişiklik gözlendi ve en çok satış yapan ilk 10 grup toplam satışların % 31'ini oluşturdu. Antiülser ilaçlar yine en çok satış yapan gruptu. Ancak bu gruptaki ilaçlar içinde en çok satış yapan Astra-Zeneca’nın (İngiliz-İsveç firması) ilacı olan Prosilec/Losec'in (Omeprazol) patent koruması 2003 yılında kalkacağından, jenerik rekabet nedeniyle bu sıralama önümüzdeki yıl değişebilir. Kolesterol ve trigiliserid düşürücüler antiülser grubu yakından takip ederek ikinci sırada yer aldı. Bu gruptaki ilaçlar, Pfizer'in (ABD firması) kolesterol-trigliserid düşürücü ilacı Lipitor'un (Atorvastatin) çok güçlü satış performansı, 2001 yılında en çok satış yapan antiülser ilacı Prosilec'in satışlarının gerilemesi ve Shinogi ve Astra-Zeneca'nın kolesteroltrigliserid düşürücü ürünü olarak yakında piyasaya sunulan 'Superstatin' Crestor (Rosuvastatin) nedeniyle antiülser ilaç grubunu geride bırakabilirdi. Dünyada 2002 Yılında Önde Gelen (İlk 10) Tedavi Gruplarına Göre İlaç Satışları Sıralama Tedavi Grupları 2002 Satışları (Milyar $) Dünya Toplam İlaç Satışına Oranı (%) Yıllık Artış Oranı (%) 1 Antiülser İlaçlar 21.9 6 +9 2 Kolesterol-Trigliserid Düşürücüler 21.7 5 +12 3 Antidepresanlar 17.1 4 +5 4 Non Steroid Antiromatizmaller 11.3 3 +1 5 Kalsiyum Antagonistleri 9.9 3 -1 6 Antipsikotikler 9.5 2 +19 7 Eritropoietinler (Anemi) 8.1 2 +18 8 Oral Antidiabetikler 8.0 2 +2 9 ACE İnhibitörleri 7.8 2 0 (Hipertansiyon) 10td> Sefalosparinler ve 7.6 Kombinasyonları (Antibiyotik) 2 -3 TOPLAM 31 +6 122.831 Önde Gelen İlaçlar 2002 yılında dünyada en çok satış yapan 10 ilacın toplam satışı 44.7 milyar $ oldu, bu satış düzeyi 2001 yılında en çok satış yapan 10 ilaca göre % 11 fazlaydı. 2002 yılında da 2001 yılında olduğu gibi en çok satış yapan ilaç Lipitor'du. Lipitorun (Pfizer-ABD firması) 2001 yılında toplam satış tutarı 7 milyar $'iken 2002'de bu ilacın satışlarında aşikar bir yükseliş oldu ve 8.6 milyar $'a çıktı. Dünyada 2002 Yılında Önde Gelen (İlk 10) İlaç Satışı Sıralama İlaç 2002 Satışları (Milyar $) Artış Oranı (%) 1 Lipitor (Pfizer) 8.6 +20 2 Zocor (Merck Sharp & Dohme) 6.2 +13 3 Losec / Prilosec (Astra-Zeneca) 5.2 -19 4 Zyprexa (Lilly) 4.0 +21 5 Norvasc (Pfizer) 4.0 +6 6 Erypo (Johnson & Johnson) 3.8 +18 7 Ogastro / Prevacid (Abbott) 3.6 +3 8 Seroxat-Paxil (Novartis) 3.3 +13 9 Celebrex (Pfizer) 3.1 -1 10 Zoloft (Pfizer) 2.9 +12 Yorum: Dünya ilaç pazarındaki değişimler ve Türkiye’nin pazar içindeki yeri başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere DPT, üniversiteler, sosyal güvenlik kurumları, Türk Tabipleri Birliği, Türk Eczacılar Birliği gibi meslek kuruluşları ve diğer ilgili kurum/kuruluşlarca yakından izlenmeli, yorumlanmalı ve bu konuda kapsamlı raporlar hazırlanmalıdır. Ulusal ilaç politika ve stratejilerimizin geliştirilmesinde bütünün ve bütün içindeki yerimizin karşılaştırmalı değerlendirmesinin yapılması zorunludur. İlaç tüketimi dünyada ve ülkemizde hızla artmaktadır. ABD, Avrupa ve Japonya toplam tüketimin neredeyse % 90’ını gerçekleştirmektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık olarak % 5’ ini oluşturan Kuzey Amerika’nın dünyadaki toplam satışların % 50’sini gerçekleştirmesi dikkat çekicidir. “Küreselleşme” gerçeğine ışık tutan somut bir örnektir ilaç pazarı. En çok satış yapan ilk on grubun toplam satışların < b>’ini, en çok satış yapan 10 ilacın da toplam satışların % 11’ini oluşturması dikkat çekicidir. Dünyada 2002 yılında en çok satış yapan lipid-kolesterol düşürücü ilacın (Lipitor) önceki yıla göre satışlarında % 20’lik artış olması ilginçtir. En çok satış yapan 10 ilacın büyük çoğunluğunu ABD kökenli firmaların oluşturması ve bu on ilacın dördünün Pfizer firmasının ilacı olması dikkat çekicidir. Bu genel değerlendirme sonrasında ilaç konusunda ayrıntılara inilmesi, ulusal ve küresel düzlemde parçaların bütünü tamamlayıp tamamlamadığının sınanması gerekmektedir.