Kaynak ve havuz

BÖLÜM 10
ORGANİK
MADDELERİN
TAŞINIMI
Çok hücrelilerde taşınım
 Difüzyon
 Hayvanlarda taşınım
 TRANSLOKASYON
 verim = Organik madde birikimi ve
taşınımı
 1 dönümlük elma bahçesi
 70 ton meyve üretimi=10 ton organik
madde taşınımı

BİTKİDE TRANSLOKASYON
(TAŞINIM) YOLLARI
Üretim yeri→Tüketim veya depolama
yeri
 Yapraklar → KAYNAK
 Kökler → HAVUZ
 Translokasyonun yönü
 Meyve, tohum, gövde ucu
 Kaynak ve havuz
 Ksilem ve floemde taşınım yönü

Kaynak ve havuz tanımı
 NET TAŞINIM YÖNÜ
 Olgun yapraklar ve fotosentetik dokular →
KAYNAK
 Kök, gövde, meyve, tohum → HAVUZ
 Organik madde taşınımı →iki yönlü
 Floem → Ksilem (lateral taşınım)

ORGANİK MADDELERİN
FLOEMDE TAŞINIMI



Halkalama deneyleri
Ksilem alanının büyüklüğü (% 95)
Floem öz suyu içeriği ve radyoizotop çalışmaları
FLOEM ÖZSUYUNUN İÇERİĞİ


Floem öz suyunun elde edilmesi ?????????
Aphid (Longistigma caryae) metodu
Bitki türü ve yaşı
 Şeker, protein, amino asitler, malat, anyon ve
katyonlar
 Azotlu bileşikler, glutamik asit ve aspartik asit
 Fosfat, sülfat, klor, potasyum
 Oksin, sitokinin ve giberellinler
 p proteini (floem proteini)
 % 10-25 şeker

Sakkaroz: Karbohidratların taşınım
formu
Monosakkaritler → İNDİRGEN ŞEKER
 Aldehit ve keton grubu
 Bazik ortamda
Cu+3 → Cu+2

SAKKAROZ → İNDİRGEN OLMAYAN ŞEKER
Yapısal kararlılık
FLOEM DOKUSUNUN YAPISI VE
ÖZELLİKLERİ








İletim kalburlu borular
Nukleus, golgi, ribozom ve
tonoplast yok
Kalburlu alanlar
Angiospermlerde daha
gelişmiş
p proteini dikotillerde fazla,
monokotillerde nadir,
gymnospermlerde yok
Şekilleri türe ve hücrenin
olgunluğuna göre değişir
Kalloz üretimi
Stres, yaralanma, sekonder
büyüme, dormansi kallozu
KSİLEM BORULARI VE KABURLU
BORULARIN FARKI
Canlılık
 Boyutlar
 Ksilem boruları 0.10.15 mm
 Kalburlu borular 0.02
mm

Kalburlu boru hücresi
Ksilemdeki iletim
borusu
0,1-0,15 mm
0,02 mm
TRANSLOKASYON HIZI
(VELOSİTİ)
 Kalburlu
borulardaki floem özsuyunun
akış hızı 20-200 cm/saat
 Büyüyen meyvelerde kuru ağırlığın
belirlenmesi
 Ksilemde taşınım hızı 900 cm/saat
Floem özsuyu hareketinin akış hızının ölçülmesi.
FLOEMDEKİ TRANSLOKASYONUN
MEKANİZMASI
Yaprak floemindeki şeker miktarı >
Kök floemindeki şeker miktarı
 Hidrostatik basınç gradienti
 Difüzyon???????
 Canlı hücreler-su buharı
 Sitoplazmik akım, iyon pompaları,
kontraktil elementler

BASINÇ AKIŞ TEORİSİ
 Kaynaktan
havuza
taşınım
 Hidrostatik
basınç
gradienti
 Suyun
ksilemden
floeme hareketi
 Suyun ksileme geri
dönüşü
A: YAPRAKLAR
B: KALBURLU BORULAR
C: KÖKLER
D: KSİLEM
BASINÇ AKIŞ TEORİSİNİN BAZI
ÖZELLİKLERİ
Canlı hücreler
 Sıcaklık ve metabolik inhibitörler
 Enerji gereksinimi çok az
 Kalburlu boruların yüklenmesi ve
boşaltılması→ENERJİ
 İki yönlü taşınım

FLOEM YÜKLENMESİ VE
BOŞALMASI
Mezofil→Kalburlu borular→Hedef hücreler
 Yaprak floem şeker miktarı>Yaprak mezofil
şeker miktarı
 Aktif yükleme
 Mezofil → Kalburlu borular Transfer hücreleri
 Özelleşmiş floem parankima hücreleri
 Çeper büyümesi ve plasmodesmalar

FLOEMİN BOŞALMASI
 Kalburlu boru→KÖKLER
Sakkaroz →Glukoz+Fruktoz
Aktif alınım
Glukoz+Fruktoz → Sakkaroz
Vakuolde depolama
FOTOSENTEZ ÜRÜNLERİNİN
DAĞITIMI
 Allokasyon
 Metabolik
kullanım (C İskeleti)
 Depolama (Nişasta veya fruktanlar)
 Taşınım
KSENOBİYOTİKLERİN
TRANSLOKASYONU
Ksenobiyotikler (bir organizma için
yabancı olan biyolojik olarak aktif
bileşikler)
 Herbisitler, büyüme düzenleyicileri,
fungisitler, insektisitler
 Etkinlik α Alınım ve taşınım hızı
 Glifosat
 Floemde taşınırlar
 Yağda çözünme özelliği

TRANSLOKASYONUN İÇSEL
DÜZENLENMESİ




Canlılık
Yeni havuz ve kaynakların
oluşumu
Kaynak ve havuzların kaybı
Olgun yaprak boyutunun
%30’u
-L ve R olgun yapraklar, KAYNAK
- l ve r genç yapraklar, HAVUZ
-L→l
-R→r
- L kesilirse;
- R → l taşınım hızı artar
- R → r taşınım hızı değişmez
- R’den çıkan madde miktarı artar
ORGANİK MADDE TAŞINIMINI
ETKİLEYEN BAZI FAKTÖRLER
1- BOR ELEMENTİ


Bor-sakkaroz kompleksi
Glukoz-1-fosfat→NİŞASTA dönüşümü
2- BİTKİSEL HORMOINLAR

Kinetin → Çözünebilir azotlu bileşikler

Yaprak sararması

IAA sakkaroz taşınımı
3- ÇEVRESEL KİRLETİCİLER


SO2, duman, pestisitler
Fotosentez