Cushing Sendromu

Cushing Sendromu
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Harvey Williams Cushing
1869 - 1939
Eğitim
Meslek
Yale Üniversitesi
Harvard Tıp Fakültesi
Cerrah, Nöroşirurjisyen
Epidemiyoloji
• İnsidans: 2-3/milyon/yıl
• Erişkinde sıklık K>E
• Çocuklarda K=E
• → infant ve okul öncesi çocuklarda K<E
Etiyoloji
ACTH bağımlı ve ACTH bağımsız hiperkortizolizm nedenlerine
örnekler
ACTH bağımlı
ACTH bağımsız
Cushing hastalığı
Eksojen steroid alımı
Ektopik ACTH sendromu
Adrenal adenom
Ektopik CRH sekrete eden tm
Adrenal karsinom
Pirmer pigmente nodüler
adrenal hastalık
McCune-Albright sendromu
Etiyoloji
Soru
Çocuklarda en sık Cushing sendromu nedeni
nedir?
Eksojen glikokortikoid uygulanması (iyatrojenik)
Etiyoloji
Soru
Endojen Cushing sendromu etyolojisinde yaş tanıda
yönlendirici olabilir mi?
Cushing sendromlu (CS) çocuk
< 7 yaş
Adrenal kaynaklı CS daha sık
Adenom
Karsinom
Bilateral hiperplazi
> 7 yaş
% 75→ Cushing Hastalığı
Hipofizer mikro-adenom
veya makro-adenom
Etiyoloji
Soru
Ektopik ACTH salgısı çocuklarda görülür mü?
EVET
ama çok nadir, tüm CS ‘lu çocukların < %1
•
•
•
•
Küçük hücreli AC ca,
Bronş, pankras veya timustaki karsinoid tm,
Feokromasitoma ve diğer nöroendokrin tm,
Özellikle pankreas ve barsak karsinoidleri
Etiyoloji
Soru
Ektopik CRH veya hipatalamustan CRH salgısı
çocuklarda CS’na neden olur mu?
EVET
ama çok çok nadir.
klinik
Kilo alımı
Boy uzaması olmaksızın kilo alımı
Pleteore
Baş ağırısı
Hipertansiyon
Hirsutizm
Amenore
Virilizasyon
Akne
Stria
Kolay morarma
İnce cilt
Tarama
Tek doz 1 mg Deks sonrası sabah 08.00 kortizol > 1,8 µg/dl
24 saatlik idrarda serbest kortizol > 90 µg/gün (RIA) veya 50 µg/gün (DHPLC/ICMA)
Gece yarısı tükürük kortizol düzeyi >0,13 µg/dl veya serum kortizol düzeyi > 7,5 µg/dl
Cushing Sendromu
ACTH
< 5 pg/ml
ACTH bağımsız CS
ACTH = 5-29 pg/ml
CRH testi
8 mg Deks. testi
Liddle testi
Adrenal BT
Normal veya
Mikro-nodüller
>29 pg/ml
ACTH bağımlı CS
Hipofiz MR
CRH testi
8 mg deks. testi
Tek bir kitle veya
Makro-nodüller
Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793–803
Adrenal BT
Normal veya
Mikro-nodüller
Liddle testi:
Paradoksik
kortizol
veya 17OHS
stimulasyonu
Tek bir kitle veya
Makro-nodüller
Tek taraflı
İki taraflı
Adenom
Karsinom
MMAD veya
Diğer iki taraflı
hiperplaziler
PPNAD
veya MAD
PPNAD
MAD
MMAD
: Primer pigmente adrenokortikal nodüler hastalık
: Makronodüler adrenol hiperplazi
: Masif makronodüler adrenol hiperplazi
Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793–803
Hipofiz MR
CRH testi
8 mg deks. testi
pozitif
Negatif MR veya
tanı için yetersiz bulgu
Cushing hastalığı
İnferior petrozal sinus örneklemesi (IPSS)
Sanral /periferal oranı düşük
Perifer lehine
Göğüs BT/ Karın MR/
octreoscan/PET tarama
Ektopik ACTH salgılayan tümör
ACTH santral /periferal oranı:
Bazal ≥ 2 veya
CRH veya DDAVP
sonrası ≥ 3
Cushing hastalığı
Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793–803
Tedavi--1
Tedavi
Cerrahi
Radyoterapi
Medikal
Kemoterapi
Tedavi--2
Tedavi
Hipofiz adenomu
Trans-sfenoidal cerrahi
İkinci Trans-sfenoidal cerrahi
Radyoterapi
Başarı şansı ≥ % 90
Başarı şansı ≈ % 60
Konvansiyonel RT (remisyon şansı ≈ % 80 )
Foton bıçağı (Photone knife)
Gamma bıcağı (Gamma knife)
Tedavi--3
Tedavi
Bening adrenal tümörler
Cerrahi
(Transperitoneal, Retroperitonal, Laparaskopik)
Tedavi--4
Tedavi
Malign adrenal tümörler
İnoperabl tümörler
Adjuvan tedavi
mitotan
Cerrahi
Metastazektomi
Kemoterapi
Tedavi--5
Tedavi
Mikro/Macro nodüler adrenal hastalıklar
PPNAD/MMAD
İki taraflı adrenalektomi
Nelson Sendromu
Hiperpigmentasyon
Artmış ACTH
ACTH salgılayan hipofizer tümör gelişimi
%15 olguda gözlenir
Tedavi--6
Tedavi
Cerrahi Başarısız CS
Veya
Cerrahi hazırlık aşamasında
Farmakoterapi
Mitotan
Metirapone
Aminogluthimide
Trilostane
Ketoconazole
Hiperkotizolizmde farmakoterapi
Mitotan
Kolesterol yan dal kırıcı enzim inhibisyonu 11β
hidroksilaz inhibisyonu
Adrenokortikal hücreleri yıkıyor
Metirapone
11β hidroksilaz inhibisyonu
Aminoglutethimide
Kolesterol pregnenelon dönüşümünü inhibe ediyor
Trilostane
Pregnenelone progesteron dönüşümünü inhibe ediyor
Ketoconazole
Adrenal steroideogenezin bir çok basamağını inhibe
ediyor.
Soru ve katkılar lütfen
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/