Senegal Bilgi Notu - Konya Ticaret Odası

KONYA TİCARET ODASI
SENEGAL CUMHURİYETİ
Etüd-Araştırma Servisi
Ekim 2010
İÇİNDEKİLER
1. SENEGAL HAKKINDA GENEL BİLGİLER ........................................................................ 1
2. SENEGAL’İN EKONOMİSİ ................................................................................................... 2
2.1. Genel Ekonomik Durum .................................................................................................... 2
2.2. Dış Ticaret .......................................................................................................................... 3
3. TÜRKİYE – SENEGAL EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ ......................................... 4
3.1. Türkiye-Senegal İkili Ticareti ........................................................................................... 4
3.2. Yatırımlar .......................................................................................................................... 4
3.3. İşbirliği Alanları ................................................................................................................ 5
3.4. Değerlendirme ................................................................................................................... 5
4. KONYA – SENAGAL İLİŞKİLERİ ....................................................................................... 5
1. SENEGAL HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Resmi Adı:
Senegal Cumhuriyeti
Yönetim Şekli:
Çok Partili Demokratik Başkanlık Rejimi
Devlet Başkanı:
Abdoulaye WADE (1 Nisan 2000 tarihinden itibaren)
Başkent :
Dakar
Önemli Şehirleri :
Kaolack (115.700), Liguinchor (79.500), SaintLouis (96.600), Thies
(126.900)
Bağımsızlık Tarihi: 4 Nisan 1960 (Fransa’dan), 20 Ağustos 1960 (Mali’yle kurulan
federasyonun feshinin ardından tam bağımsızlık)
Yüzölçümü :
196.722 km²
Nüfus :
212.171.265 (2009)
Nüfus Artış Oranı: % 2,7 (2009)
Etnik Gruplar:
Wolof %44, Peulh/Fulani %24, Serer %15, Diola %6 ve Mandingo %5
Dil :
Resmi dil Fransızca. Ayrıca başta Wolof olmak üzere, Pular, Jola ve
Mandinka dilleri.
Din :
Müslüman (%94), Hıristiyan/Roman Katolik (%5), Animist ve diğer (%1)
Para Birimi :
Batı Afrika Parasal Birliği Ortak Para Birimi olan CFA Frankı (FCFA)
Döviz Kuru:
1 Euro=655,957 FCFA olarak Euro’ya sabitlenmiştir.
2009 yılında 1$ ortalama 472,0 FCFA’dir.
Saat Farkı:
Türkiye’deki yaz saati uygulamasında 3 saat,
Kış saati uygulamasında 2 saat
Uluslararası Telefon 221
Kodu:
1
2. SENEGAL’IN EKONOMİSİ
2.1. Genel Ekonomik Durum
Senegal resmi makamlarının verilerine göre 2009 yılında Senegal ekonomisi 12,6 milyar
ABD doları GSMH rakamına ulaşmıştır. Enflasyon 2008 yılında % 5,8, 2009 yılında ise % 3,2
oranlarında gerçekleşmiştir. Ülke, hükümet harcamalarında önemli bir paya sahip olan dış
yardıma bağımlıdır. Fransa bağış ve yardım sağlayan ülkeler arasında ilk sırada yer almaktadır.
Senegal Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği-UEMOA1 ve Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik
Topluluğu ECOWAS’a üyedir.
TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler
GSMH
Reel GSMH Artış Oranı (%)
Kişi Başına GSMH
Enflasyon Oranı
İşgücü (faal nüfus)
İşsizlik Oranı (%)
GSMH’da Sektörel Paylar (%)
Tarım
Sanayi
Hizmet
Yatırımların GSMH’ya oranı
Dış Ticaret
İhracat
İthalat
Denge
Dünya Ticareti içindeki payı (%)
Cari İşlemler Dengesi
Borç Stokları
İç Borç Stoku
Dış Borç Stoku
2007
2 milyar $
% 4,8
442 $
%6
5,3 milyon
% 50 (tahminsel)
2008
13,2 milyar $
% 2,4
1.538 $
% 5,8
5,4 milyon
% 50 (tahminsel)
2009
12,6 milyar $
% 1,7
994 $
% 3,2
5,6 milyon
% 54 (tahminsel)
16
19
45
25,1
14
20
48
25,4
11
20
51
26,2
1,5 milyar $
4,4 milyar $
-2,9 milyar $
Yaklaşık ‰ 0,21
-1.311 milyon $
2.589 milyon $
1.101 milyon $
1.488 milyon $
2,1 milyar $
5,7 milyar $
-3,6 milyar $
Yaklaşık ‰ 0,24
-1.873 milyon $
2.861 milyon $
888 milyon $
1.973 milyon $
1,9 milyar $
4,5 milyar $
-2,6 milyar $
Yaklaşık ‰ 0,19
-1.356 milyon $
3.588 milyon $
1.224 milyon $
2.364 milyon $
Kaynak: T.C. Dakar Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Raporu, Ağustos 2010
Tarım sektörü ülkenin kalkınmasında önemli bir yer tutmaktadır. Senegal nüfusunun % 60’ı
tarımla uğraşmaktadır. Başlıca tarım ürünleri, yerfıstığı, pamuk, kuşkonmaz, kiraz domatesi,
mısır, sorgum, pirinç, bezelye, fesleğen, soğan, patates, patlıcan, çeşitli meyveler vb. ürünlerdir.
Senegal dünyanın en önemli yerfıstığı üreticisidir. Dünya Bankası ile işbirliği içerisinde
Hükümet, tarım sektörünü geliştirmeyi planlamaktadır. 2007-2009 döneminde Devlet desteğinde
buğday yetiştirilmesi çalışmalarına başlanmış ve olumlu sonuçlar alınmıştır.
Senegal’de pamuk üretiminin yaygınlaşması tekstil sanayisinin gelişmesine olanak
sağlamıştır. Ülkede, pamuk üretimi, çırçırlama, iplik üretimi, dokuma, örgü ve konfeksiyon
faaliyetleri yürüten işletmeler bulunmaktadır. İplik fabrikalarının sayısı son yıllarda artmıştır.
UEMOA; Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği (Senegal, Mali, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine Bissau,
Benin, Nijer ve Toga’dan oluşmaktadır.)
1
2
Tekstil ve konfeksiyon alanındaki yatırımcılara çeşitli olanaklar sağlanmaktadır. Diğer sanayi
olarak bazı tarım ve balıkçılık ürünlerini işleme tesisleri, gübre üretimi, petrol rafinerisi ve bazı
inşaat malzemelerinin üretimi vardır.
Balıkçılık Senegal’ın en önemli gelir kaynağıdır. Balıkçılık sektöründe 1965 yılında 50.000
ton olan balık üretimi 2009 yılında 387.000 ton olarak gerçekleşmiştir.
Turizm sektörü, balıkçılık sektöründen sonra gelen ikinci önemli sektördür. . Senegal
günümüzde Fransızca konuşulan Afrika ülkeleri arasında turistlerin ilk uğrak noktasını
oluşturmaktadır. 2010 yılında ülkeye 1.5 milyon turistin çekilmesi hedeflenmektedir. Bu
nedenle, ülke turizm sektörünün önündeki zorlukları aşmayı ve bu sektörü geliştirmeyi
hedeflemektedir.
Telekomünikasyon; Senegal’in önemli ve güçlü bir sektörüdür. Son beş yıldır yaklaşık % 20
oranında büyüyen telekomünikasyon sektörü GSMH’nın % 7’sini oluşturur duruma gelmiştir.
Senegal bu alanda modern sistemlere sahiptir.
2.2. Dış Ticaret
Senegal’in 2007 yılında 1,5 milyar $ olan ihracatı 2008 yılında 2,1 milyar $’a yükselmiş 2009
yılında 1,9 milyar dolara gerilemiştir. Buna karşılık ithalat 2007 yılında 4,4 milyar dolar olurken
2008 yılında 5,7 milyar dolara yükselmiş 2009 yılında 4,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
İhracatı yapılan maddeler genellikle, balık, yerfıstığı ve yağı, petrol ürünleri, fosfat, pamuk ve
çimentodur. Deniz ürünleri, ihracatta ilk sırada yer almaktadır. Tarım, balıkçılık ve sanat ürünleri
üretimi ihracata yönelik olarak desteklenmektedir. Özellikle tarım ürünleri Dünya Bankası
tarafından finanse edilmektedir. Senegal’in ihracat ürünleri arasında yer alan deniz ürünleri, yer
fıstığı, meyve ve sebze, petrol ürünleri ve fosforik asit ihracatı Senegal’in 2009 yılı toplam
ihracatının % 61’ini oluşturmaktadır.
2009 yılında ihracat yapılan başlıca ülkeler Mali, İsviçre, Hindistan, Fransa ve İngiltere’dir.
Senegal’in 2009 yılı ihracatının yaklaşık %20’si Mali’ye yapılmıştır.
Senegal’in İthal ettiği başlıca maddeler ise, gıda maddeleri, petrol ürünleri ve sanayi
ürünleridir. Son yıllarda gıda ve tarım ürünleri, petrol ürünleri, metal ürünler, taş, seramik ve
cam ürünleri ithalatında artış, makine ve otomotiv ürünleri, ara mallar, plastik ürünler ve tekstil
ürünlerinde azalma görülmektedir. Pirinç, buğday, yağ, şeker, petrol ürünleri dayanıklı tüketim
eşyası toplam ithalatı 2009 yılında toplam ithalatın % 57,7’sini oluşturmuştur
2009 yılında ithalat yapılan başlıca ülkeler ise Fransa, Nijerya, Çin, Tayland, İspanya,
Brezilya ve Almanya’dır. 2009 yılına kadar Senegal’in ithalatında ilk 20’ye giremeyen
Ülkemizin, Senegal’in 2009 yılı ithalatında 20. sıradan listeye girdiği görülmektedir. İthalatın %
20’si Fransa kaynaklıdır.
Mevsim koşulları ve kolay ulaşım olanakları değerlendirildiğinde Senegal, AB pazarına tarım
ürünleri dışsatımı bakımından avantajlı konumda bulunmaktadır. Ancak, AB’nin uyguladığı
standartlara ulaşmada sorunları bulunmaktadır. Bu nedenle, dışsatımı yapılan tarım ürünlerinin
kalite, taşıma koşulları ve üretim koşullarının iyileştirilmesine gereksinim duyulmaktadır.
3
3. TÜRKİYE – SENEGAL EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
3.1. Türkiye-Senegal İkili Ticareti
Ticaret rakamları incelendiğinde iki ülke arasındaki ticaret hacminin yıllar itibariyle artmakta
olduğu ve özellikle 2007 yılında kayda değer bir artış (% 64) gerçekleştiği, ancak yine de
Senegal’in 2007 yılında 3,3 milyar Doları bulan dışalımından ülkemizin yeterli pay alamadığı
görülmektedir. İki ülke arasındaki ticaret hacminin yıllık artış oranı 2007 yılından 2008 yılına
geçişte % 38’e kadar gerilemiştir. Diğer taraftan ülkemizin Senegal’den yaptığı dışalım 2007
yılında önemli bir artış göstermiş olsa da (%183) 2008 yılına gelindiğinde 2007 yılına göre artış
oranı % 15 düzeyinde kalmıştır.
Senegal’e 2000 yılında 10 milyon ABD Doları olan dışsatımımız % 797 oranında artarak
2008 yılında 90 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır. Yine aynı dönemde 68 bin dolar olan
dışalımımız 2008 yılında 1,9 milyon $ düzeyine çıkmıştır.
Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre, Türkiye ile Senegal arasında son yılların ticaret
rakamları aşağıdaki tabloda verilmektedir.
TABLO 2. Senegal’la Dış Ticaretimizin Gelişimi (1000 $)
YIL
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
İHRACAT
10.037
13.411
19.112
26.676
25.346
34.951
40.125
65.108
90.008
95.379
İTHALAT
68
180
270
14
89
462
577
1.632
1.877
1.489
DENGE
9.969
13.231
18.842
26.662
25.257
34.489
39.548
63.476
88.131
93.890
HACİM
10.105
13.591
19.382
26.690
25.435
35.413
40.702
66.740
91.885
96.868
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi İşlem Merkezi
Senegal’e gerçekleştirdiğimiz ihracata konu temel ürünler hububat ve mamulleri, demir-çelik,
tekstil, çimento ve makine ve cihazlardır.
Türkiye’nin genel ithalatı içinde çok düşük bir paya sahip olan Senegal’den ham deri ve deniz
ürünleri ithalatımız en önemli kalemleri teşkil etmektedir.
3.2. Yatırımlar
Tarım, ambalaj, tekstil, ayakkabı, oto yedek parçası, beyaz eşya gibi konularda küçük ölçekli
yatırımlar yapılabilir. Yabancı sermaye yatırımları konusunda herhangi bir kısıtlama ya da yerli
ortak şartı aranmamaktadır. Yatırım konusunda detaylı bilgi Senegal’in yatırımla ilgili kurumu
olan Senegal Yatırım Teşvik Ajansı (APIX)’dan alınabilir.
4
3.3. İşbirliği Alanları
Senegal Batı Afrika’da diğer ülkeler ile de ticaret yapılabilmesine imkan tanıyacak önemli bir
jeopolitik konuma sahiptir. Ülkede yürütülen mevcut programlarda yatırım alanında sağlık,
eğitim, taşımacılık, enerji ve su dikkat çeken alanlardır.
Pazar’da hali hazırda Fransız egemenliği ve etkinliği açık bir şekilde görülmektedir. Fransa,
Senegal’in en büyük ticari ortağı olmanın yanında ülkeye en fazla yatırım yapan ülkedir. Fransız
yatırımları, turizm, bilgisayar, telekomünikasyon hizmetleri, gayri menkul, ticaret gibi
sektörlerde yoğunlaşmaktadır. Diğer ülkelerin de benzer alanlara önem verdiği görülmektedir.
Senegal’de genel olarak; turizm, altyapı, enerji, su ile ilgili alanlar, balıkçılık, gıda işleme,
kimya, madencilik, eğitim, bilgi teknolojisi ve telekomünikasyon işbirliği yapılabilecek alanlar
olarak ortaya çıkmaktadır.
Diğer taraftan, altyapı ve inşaat en fazla yatırım yapılan sektörler olarak özellikle ulaştırma
sisteminin rehabilitasyonu yönünde Dünya Bankası tarafından desteklenen projeler vardır.
3.4. Değerlendirme
Senegal, Afrika’nın batısında oldukça stratejik bir konumda olan ve bu konumu itibariyle de
geniş bir hinterland’e sahip bir ülkedir. Ülke ekonomisi tek başına düşünüldüğünde büyüklüğü
sınırlı gibi görünse de, Senegal’i sadece Senegal pazarı olarak ele almayıp, WEAMU bünyesinde
gerçekleştirilen gümrük birliği çerçevesinde daha geniş pazarlara açılmak için uygun bir üs
olarak değerlendirmek gerekmektedir. Senegal Batı Afrika’ya açılmak için kullanılabilecek en
uygun kapıdır. Son yıllarda Çin ve İran dahil bir çok ülkenin Senegal ile işbirliği imkanlarını
araştırması bunun açık bir göstergesidir
Dünyadaki rekabet ortamının gittikçe arttığı bir durum söz konusudur. Bu ortamda;
gelişmekte olan pazarlar, gelişmekte olan ülkeler için gelişmiş pazarlardan daha fazla bir
potansiyele sahip olmaktadırlar. Bu sebeple Senegal, değerlendirilmesi gereken bir ülke olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Bununla beraber, Türkiye ile Senegal arasındaki ekonomik ilişkilerin çeşitli sebeplerle
oldukça zayıf olduğu görülmektedir. Son zamanlarda iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin
geliştirilmesi için yoğun çalışmalarda bulunulmakta ve karşılıklı heyet ziyaretleri
gerçekleştirilmektedir. İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesine yönelik güçlü bir
potansiyelin var olduğu düşünülmektedir.
4. KONYA-SENEGAL TİCARİ İLİŞKİLERİ
Konya Ticaret Odası Dış Ticaret Servisi verilerine göre, Konya’nın Senegal ile olan ticari
ilişkileri oldukça sınırlıdır. 2009 yılına ait ihracat verisine ulaşılamazken, 2010 yılında
Konya’nın Senegal’e ihracatı sadece 4.774 $ olarak gerçekleşmiştir. Temel ihraç ürünümüz ise
makinadır.
5