TAV HAVALİMANLARI FAALİYET RAPORU 2016 4 KITA 15 ÜLKE
advertisement
TAV HAVALİMANLARI FAALİYET RAPORU 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. Borsa Kodu: TAVHL İstanbul Ticaret Siciline kayıt tarihi: 07.11.1997 Ticaret Sicil & MERSIS No: 590256 / 0832-0062-0900-0011 Tel: 0212 463 3000 / 2122-2123-2124 Faks: 0212 465 3100 İnternet: www.tavhavalimanlari.com.tr, www.tavyatirimciiliskileri.com.tr Adres: İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali (A Kapısı-VIP Yanı) 34149 Yesilköy, İstanbul TAV HAVALİMANL ARI FA ALİYET RAPORU 2016 4 KITA 15 ÜLKE 69 HAVALİMANI İÇİNDEKİLER 02 03 04 06 08 10 TAV Havalimanları: Havalimanı İşletmeciliğinde Bir Dünya Markası TAV ve ADP’nin Havalimanı Operasyonları TAV’ın Büyüme Stratejisi Yönetim Kurulu’nun Mesajı İcra Kurulu Başkanı’nın Mesajı İmtiyazlar Genel Görünüm 12 12 22 23 23 24 31 35 36 2016 YILI GELİŞMELERİ Havacılık Sektörü ve TAV Finansal Gelişmeler 2016 Yılındaki Yatırımlar Ödüller ve Başarılar Hizmet Şirketlerimizin 2016 Yılı 2016’da Öne Çıkanlar 2016’nın Ardından Yatırımcı İlişkileri ve BİST Performansı 38 38 40 43 58 60 62 68 73 74 74 75 75 76 76 77 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Sürdürülebilirlik Risk Yönetimi ve İç Denetim Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu Komite Çalışma Esasları Olağan Genel Kurullar Yönetim Kurulu Üst Yönetim Yönetim Organı Üyeleri İle Üst Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali Haklar Esas Sözleşme Değişiklikleri Kâr Dağıtım Bağlı Şirket Raporu Bağımsız Denetçi Raporu Riskin Erken Saptanmasi Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu Sorumluluk Beyanı Bağımsızlık Beyanları 78 OPERASYONEL VE FINANSAL VERILER 78 Avro Bazlı Finansal Veriler 78 Hedefler ve Gerçekleşmeler 78 2016 Yılı Gerçekleşmeleri 78 2017 Yılına İlişkin Beklentiler 79 Operasyonel ve Finansal Performans 80 Havalimanı Şirketleri 81 Hizmet Şirketleri 81 Rakamlarla TAV 84 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu 198 Sözlük * 4 Kıta 15 Ülke 69 Havalimanı 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla geçerlidir. UNUTMAYACAĞIZ TAV HAVALİMANLARI: HAVALİMANI İŞLETMECİLİĞİNDE BİR DÜNYA MARKASI TAV Operasyonları ADP Operasyonları Dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasında yer alan TAV TAV Ticari Uçuş Adedi Havalimanları, Türkiye’de İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Gazipaşa Alanya ve Milas Bodrum Havalimanı’yla, ADP’nin İştirak Payı Suudi Arabistan’da bir, Makedonya, Tunus ve Gürcistan’da ikişer TAV’ın İştirak Payı havalimanının ve Hırvatistan’da Zagreb Havalimanı’nın işletmesini yürütmektedir. TAV Havalimanları iştirakleri ve bağlı ortaklıkları ADP Yolcu Sayısı ile birlikte gümrüksüz satış, yiyecek-içecek hizmetleri, yer TAV Yolcu Sayısı hizmetleri, bilgi işlem, güvenlik ve işletme hizmetleri gibi havalimanı operasyonunun diğer alanlarında da faaliyet göstermekte; ayrıca Letonya’nın başkenti Riga Havalimanı’nda da ticari alanların işletmesini yönetmektedir. LETONYA Riga H. %100 Hisseleri, Borsa İstanbul’da “TAVHL” koduyla işlem görmekte olan Sadece Ticari Alanlar TAV Havalimanları, 2016’da yaklaşık 808 bin uçak seferine ve yaklaşık 104 milyon yolcuya hizmet sunmuştur. FRANSA Paris Charles de Gaulle H. TAV HAVALİMANLARI ORTAKLIK YAPISI(1) %100 Paris Orly H. %100 Aéroports de Paris Grubu* Tepe İnşaat Sanayi A.Ş. MEKSİK A Yolcu Sayısı 97 Milyon Akfen Holding A.Ş. Sera Yapı Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. Halka Açık Kısım Diğer Halka Açık Olmayan Diğer AÉROPORTS DE PARIS GRUBU* %38,0 TEPE İNŞAAT SANAYI A.Ş. %8,1 AKFEN HOLDING A.Ş. %8,1 SERA YAPI ENDÜSTRISI VE TICARET A.Ş. %2,0 HALKA AÇIK KISIM DIĞER %40,6 HALKA AÇIK OLMAYAN DIĞER %3,2 TAV Havalimanları Holding’de imtiyazlı hisse bulunmamaktadır. Sn. Hamdi Akın, Akfen Holding’de bulunan payı nedeniyle TAV 2 HIRVATİSTAN Zagreb H. %15 Zagreb H. %21 Ticari Uçuş Adedi 41 Bin ŞİLİ Yolcu Sayısı 2,8 Milyon İmtiyaz Sahibi MEKSİK A TÜRKİYE 13 Bölgesel Havalimanı İstanbul Atatürk H. %100 Yolcu Sayısı İzmir Adnan Menderes H. Danışmanlık Ankara Esenboğa H. 18,9 Milyon %100 %100 Gazipaşa Alanya H. %100 ÜRDÜN Amman Queen Alia H. %9 Milas Bodrum H %100 Ticari Uçuş Adedi 655 Bin Havalimanları Holding’de %6,9 oranında dolaylı hisseye sahiptir. Yolcu Sayısı * Aéroports de Paris’in tamamına sahip olduğu iştiraki TANK ÖWA alpha GmbH (1) 31 Aralık 2016 itibarıyla Yönetim Danışmanlığı Stratejik Ortak 7,4 Milyon Yolcu Sayısı 89 Milyon TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV VE ADP’NIN HAVALIMANI OPERASYONLARI TAV TAV VE ADP 3 4 7 15 KITA ÜLKE KITA ÜLKE 14 23 104 Milyon 240 Milyon HAVALİMANI YOLCU HAVALİMANI YOLCU * Schiphol ve Riga Havalimanı yolcu sayıları hariçtir. TUNUS BELÇİK A Monastır H. LETONYA HOLLANDA %67 Enfidha H. HIRVATİSTAN %67 MAKEDONYA Ticari Uçuş Adedi 13 Bin GÜRCİSTAN Yolcu Sayısı 1,6 Milyon FRANSA TUNUS TÜRKİYE İmtiyaz Sahibi SUUDİ ARABİSTAN ÜRDÜN SUUDİ ARABİSTAN Medine H %33 Ticari Uçuş Adedi 54 Bin Yolcu Sayısı 6,6 Milyon GİNE İmtiyaz Sahibi MORİTYUS GÜRCİSTAN Tiflis H. %80 Batum H. %76 Ticari Uçuş Adedi 28 Bin ŞİLİ HOLLANDA MORITYUS CUMHURIYETI Santiago de Chile H. Amsterdam Schiphol H. Morityus H. Yolcu Sayısı Yolcu Sayısı Yolcu Sayısı İmtiyaz Sahibi Endüstriyel İşbirliği İşletmeci Stratejik Ortak %45 19,2 Milyon %8 63,6 Milyon %10 3,5 Milyon Yolcu Sayısı 2,6 Milyon İmtiyaz Sahibi MAKEDONYA Ohrid H. %100 Üsküp H. %100 GİNE BELÇİK A SUUDİ ARABİSTAN Konakri H. Liège H. Cidde H. Hac Terminali Ticari Uçuş Adedi Yolcu Sayısı Kargo Yolcu Sayısı Yolcu Sayısı İşletmeci Stratejik Ortak Yönetim Danışmanlığı Stratejik Ortak İmtiyaz Sahibi %29 0,4 Milyon %25,6 0,7 Milyon Ton TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 7,8 Milyon 17 Bin 1,8 Milyon 3 TAV’IN BÜYÜME STRATEJİSİ TAV Havalimanlarının büyüme stratejisi üç ayağa sahiptir: -Organik büyüme -İnorganik büyüme -Hizmet Şirketlerinin büyümesi ORGANİK BÜYÜME Üç kıtada, yedi ülkede, 14 havalimanındayız. 2016 yılında hizmet verdiğimiz yolcu sayısı %2 artarak 104 milyona ulaştı. Önümüzdeki dönemde öncelikli hedefimiz hâlihazırda işlettiğimiz tüm havalimanlarında gelirimizi ve kârlılığımızı artırmak olacaktır. İNORGANIK BÜYÜME TAV Havalimanları olarak önümüzdeki dönemde, güçlü ortağımız ve entegre iş modelimiz ile dünyanın her yerindeki yeni ve kârlı iş fırsatlarına odaklanacağız. HIZMET ŞIRKETLERIMIZIN TAV DIŞINDA BÜYÜMESI Başarımızda büyük katkısı olan hizmet şirketlerimiz, işletmesini TAV’ın yapmadığı havalimanlarında da hizmet vermeye başladı. İnanıyoruz ki, dünya havacılık sektörü kısa bir zamanda, gümrüksüz satış, yiyecek-içecek, yer hizmetleri, işletme hizmetleri ve bilişim gibi alanlarda Türkiye’den yükselen yıldız şirketlerle tanışacak. 4 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 5 YÖNETİM KURULU’NUN MESAJI TAV Havalimanları 20 senede biriktirdiği sosyal ve entelektüel sermaye ile tüm dünyada yeni iş fırsatlarını ve potansiyel havalimanı özelleştirme projelerini titizlikle araştırıyor ve takip ediyor. 2016, küresel büyüme ve genel ekonomik beklentiler açısından ne çok kuvvetli ne de çok zayıf bir yıl olarak kapandı. Özellikle jeopolitik belirsizlikler, ABD seçimleri ve Brexit oylaması gibi genel olarak risk faktörü olarak algılanan olaylar ekonomik aktörlerin risk alma iştahını azalttı ve küresel ekonomik performansı düşürdü. Öncelikle tüm dünyanın ekonomik dinamosu olan ABD’de büyüme hızı 2015 yılının altına indi. Avro bölgesinde de büyüme 2015’e göre yavaşladı. Çin ekonomisi ise her ne kadar 2012 öncesi günlerinden uzak olsa da, oldukça canlı seyretti. Bu bahsettiğimiz olaylar, 2016 yılı boyunca piyasalarda ciddi şoklar yaratabilme potansiyeline sahip olarak değerlendirilmelerine rağmen ekonomiye ve piyasalara etkileri oldukça sınırlı oldu veya hiç olmadı. Bu arka planda 2017’nin ilk çeyreğini yarılarken genel küresel risk iştahının yeniden yükselişe geçtiğini ve büyüme beklentilerinin yukarı doğru revize edildiğini gözlemliyoruz. Hamdi Akın Yönetim Kurulu Başkanı Augustin de Romanet Yönetim Kurulu Başkan Vekili Dr. M. Sani Şener Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı 6 Öncelikle ABD merkez bankası Fed’in tam monetizasyondan kısmi sıkılaştırmaya geçmesinin piyasalarda beklenen şok etkisini yaratmamasına istinaden ABD’nin yeni ve daha sıkı para politikasının piyasalar tarafından sindirildiğini ve bu yeni politikanın, ABD ekonomisinde yeniden bir genişleme yoluna girilmesinin sağlıklı bir sinyali olarak kabul gördüğünü ifade edebiliriz. Buna ek olarak, para politikalarının sınırına ulaşıldığı ve büyümenin tetiklenebilmesi için mali politikalara başvurulması gerektiği konusunda da genel olarak ekonomistlerin hemfikir olduğunu görüyoruz. Yeni seçilen ABD başkanı da genişlemeci mali politikalar güdeceği konusunda seçim kampanyasında oldukça net olduğu için, seçim sonrası ABD büyümesine ilişkin beklentiler yukarı doğru revizyona uğradı. Bu beklentiler sonucunda da ABD tahvil faizlerinde önemli yükselişler gördük. Japonya ve İngiltere’nin de, ABD’nin başını çektiği bu mali tedbirler kervanına katılması ile birlikte, 2017 yılının ana teması mali politikalar olacak gibi görünüyor. 2009/2016 arası dönemde tüm gelişmiş ülkeler ufukta beliren deflasyon ihtimaline karşılık önlem geliştirmeye çalışırken, 2017 yılı bu riskin zayıflayıp yeniden enflasyon temasının öne çıktığı bir TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU yıl olarak başladı. Avro bölgesinde de ekonomik verilerin nispi bir toparlanma göstermesi sonucunda AMB’nin bile parasal genişlemeyi tedrici bir şekilde azaltması gündeme geldi. Bu bağlamda, geçen sene görece zayıf seyreden gelişmiş ülke büyüme performanslarının bu sene toparlanması ve gelişmekte olan ülkelerle olan makası daraltması bekleniyor. Genel tablo itibarıyla ortalama faizlerin geçmişe göre daha yüksek seyredeceği bir yıl görmemiz daha olası. Daha yüksek faizlerin ise, tek avantajı düşük faizli fon bulabilme olan fonların altyapı sektörüne ilgisini düşüreceği bekleniyor. Dünyada yaşanan muhtelif belirsizlikler, yurt içinde meydana gelen terör olayları, S&P, Moody’s ve Fitch tarafından Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi’nin derecelendirmesinin düşürülmesi ve 15 Temmuz darbe girişimi de dikkate alındığında Türkiye’nin 2016 yılında IMF tahminlerine göre %3,3’lük bir büyüme yakalamış olması, Türk ekonomisinin dinamizmini oldukça net bir şekilde ortaya koymaktadır. Daha destekleyici bir yurtdışı arka planın da desteğiyle, 2017 yılının, TCMB anketlerine göre, Türkiye için de ekonomik büyüme açısından daha kuvvetli bir yıl olması bekleniyor. ABD tarafından uygulanabilecek potansiyel korumacılık uygulamalarının, ABD’nin Türkiye ile ticareti sınırlı olduğu için ülkemizi anlamlı derecede etkilemesi beklenmiyor. 2016 yılında dünyada toplam yolcu büyümesi RPK bazında ölçüldüğünde IATA tahminlerine göre %6,7 oranında gerçekleşti. AB ülkelerinde de büyüme dünyaya paralel gerçekleşti. Ancak AB ülkesi olmayan diğer Avrupa ülkelerinde kısmi bir daralma yaşandı. Bu daralmada en önemli etken, Türkiye pazarındaki gevşeme olurken, Rusya ve Norveç’te yaşanan zayıflıkların da etkisi oldu. Özellikle ilkbahar aylarında kendi iç sebeplerimizden dolayı yavaşlayan Türkiye havacılık rakamlarına paralel olarak, yine güvenlik endişeleri kaynaklı olarak, tüm dünyada 2016 Mart ayından itibaren bir yavaşlama hissedildi. Türk havacılık sektörü ve tüm paydaşları sene boyunca meydana gelen terör olaylarından oldukça menfi etkilendi. Bu olaylar sırasında bizzat işletmekte olduğumuz Atatürk Havalimanı da trajik ve menfur bir saldırıyla hedef alındı. Üst üste gelişen bu olaylar sonucunda ülkemize gelen turist sayılarında yaşanan daralma ülkemizin havacılıkta uzun vadeli hedeflerinin ötelenmesine sebep oldu. Kuşkusuz ki sene boyunca ülkemize yapılan saldırıların en büyüğü 15 Temmuz günü gerçekleştirilen darbe girişimiydi. 15 Temmuz gecesi, ülkemiz, demokrasiyi kesintiye uğratmak isteyen hain bir darbe girişimine maruz kaldı. Türk halkı tüm farklılıklarıyla birlikte Cumhuriyet’in ortak değerleri etrafında birleşti ve Türkiye’yi medeni dünyanın bir parçası yapan hukukun üstünlüğü ilkesini ve temel haklarını savundu. Şirketimiz tarafından işletilen Atatürk Havalimanı’nın o gece darbe girişimine karşı bir merkez görevi üstlenerek devlet ve hükümet yetkilileri ile beraber binlerce kişiye ev sahipliği yapması bizim için bir övünç kaynağıdır. Dünyada hâlihazırda 2,8 milyar kişi olan orta sınıf nüfusun 2025 yılında 3,8 milyar kişiye ulaşacağı tahmin ediliyor*. Ülkemiz için ise şu anda 0,93 olan kişi başı uçak seyahati sayısının 1,47’ye çıkacağı öngörülüyor*. Havacılık sektörü hem Türkiye’de hem de dünyada önümüzdeki dönemde de hızlı büyüme için gereken tüm sosyal ve ekonomik dinamiklere sahip. Bu büyümenin gerektirdiği altyapı yatırımları için TAV Havalimanları 20 senede biriktirdiği sosyal ve entelektüel sermaye ile tüm dünyada yeni iş fırsatlarını ve potansiyel havalimanı özelleştirme projelerini titizlikle araştırıyor ve takip ediyor. En büyük gayemiz, yeni ve kârlı iş fırsatları ile portföyümüzü geleceğe taşımak. Bu konuda, dünyada parmakla gösterilen, alanında uzman yöneticilerimize güvenimiz sonsuz. Biliyoruz ki bu saldırılara verilebilecek en güzel cevap, en iyi yaptığımız işi daha yüksek kalite ile yapmaya devam etmek ve ülkemizin gururu olan TAV markasını ve kalitesini taşıyabildiğimiz tüm noktalara taşımak. Hissedarlarımıza ve çalışanlarımıza bu zor zamanlarda TAV markasına verdikleri destek için şükranlarımızı sunarız. * Airbus GMF 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 7 İCRA KURULU BAŞKANI’NIN MESAJI 2016 yılında portföyümüzü büyütmek için iş geliştirme ve yatırım çalışmalarına hız kesmeden devam ettik 2016 yılı, hem dünyada hem Türkiye’de havacılık sektörü açısından oldukça zor bir yıl oldu. Dünyanın önde gelen şehirlerini hedef alan birçok saldırı turist sayılarını ve uçuş hacimlerini olumsuz yönde etkiledi. Heathrow, 2016 yılında Avrupa’nın en büyük havalimanı olma konumunu korudu. Madrid ve Barselona Havalimanları, Güneydoğu Akdeniz’den Batı Akdeniz’e kayan turizm vesilesiyle hızlı büyüme kaydetti. Atatürk Havalimanı ise yolcu sayısında %2’lik bir daralma ile birlikte Avrupa’da Frankfurt Havalimanı’nın ardında beşinci sırada yer aldı. 28 Haziran tarihinde Atatürk Havalimanı’na yapılan hain saldırıda 45 vatandaşımız hayatını kaybetti. Bu saldırı sonucunda 16 çalışanımız da görevleri başında şehit oldular. Tüm çalışanlarımız vermekte oldukları kamu hizmetinin bilinciyle, kendi acılarını bir kenara bırakarak havalimanının yeniden hizmete açılması için seferber oldular ve 8 saat gibi rekor bir sürede havalimanı yeniden hizmete açıldı. O gece; TAV Yönetimi, Türk Hava Yolları ve devlet kurumları arasındaki koordinasyonu, tüm dünyada TAV Havalimanları’nı temsilen yaptığımız konuşmalarda örnek bir kriz yönetim vakası olarak anlatıyoruz. Bu olaydan 17 gün sonra 15 Temmuz günü yapılan darbe girişimiyle Türk demokrasisi, tarihinde gördüğü en büyük saldırılardan birine daha maruz kaldı. Bu saldırı sırasında havalimanımız ülkemizin demokratik olarak seçilmiş yönetiminin, bu hainliğe kahramanca direnişine de ev sahipliği yaptı. Dr. M. Sani Şener Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı 8 Bize nefes alma şansı dahi vermeden peşi sıra meydana gelen bu menfur saldırılar ülkemizin yurt dışındaki algısını maalesef olumsuz yönde etkiledi. Bu nedenle, turist sayıları sene boyunca geçen seneye göre hep düşüş kaydederek seneyi %30’luk bir düşüşle tamamladı. Türkiye’ye giriş yapan turistlerin ağırlıklı olarak ülkemize havayolu vasıtası ile giriş yaptığı için özellikle Türkiye’deki turistik lokasyonlarda işlettiğimiz havalimanlarında dış hat yolcu sayılarında ciddi düşüşler yaşandı. Yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen 2016 yılında 2015 yılında göre %2 artışla toplam 104 milyon yolcuya hizmet verdik. TAV tarihindeki en zayıf senelerden TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU birinde özellikle yeni yarattığımız faaliyetlerin gelirleri sonucunda konsolide ciromuz %1 artarak 1.092 milyon avro olarak gerçekleşti. İstanbul Atatürk Havalimanı’nda şehir çıkışlı yolcuda öngördüğümüz %20’lik düşüş %16 olarak gerçekleşti, buna mukabil dış hat transfer yolcu trafiği kuvvetli seyrine devam ederek %18 arttı. Düşük marjlı bazı yeni işlerimiz ve Atatürk Havalimanı’nda yolcu kompozisyonunun değişmesi nedeniyle FAVKÖK %4 oranında azaldı. Ancak bu düşüş, şehir çıkışlı yolcunun beklentilerimizden iyi gelmesi nedeniyle sene ortasında öngördüğümüzden daha az oldu. FAVÖK ise, TAV İstanbul kirasının dövize bağlı muhasebe uygulamaları nedeniyle avro bazında artmış gözükmesi nedeniyle %9 düştü ve net kâr ağırlıklı olarak Milas Bodrum Dış Hatlar terminali amortismanı ve kirası ile TAV İstanbul kirasındaki artış, ayrıca Tunus ertelenmiş vergi varlığının çevrimi nedeniyle %39 düşüş kaydetti. Ülkemizi hedef alan saldırılar hiç bir zaman çalışma azmimizi azaltmadı, ülkemize olan güvenimizi değiştirmedi. Biliyoruz ki bu saldırılara verilebilecek en güzel yanıt, işimizi daha iyi yapmak, daha sıkı çalışmak ve ülkemizi layık olduğu yere taşımak olmalı. Bu doğrultuda, ülkemizin havacılık sektörüne olan bu sarsılmaz güvenimizin en somut göstergelerinden biri olarak Atatürk Havalimanı yaptığımız yatırımları en ufak bir yavaşlama olmadan tamamladık. 2016 yılında %50 temettü oranı politikamıza uygun bir şekilde 348 milyon TL temettü dağıttık. 2017 yılı için ise Yönetim Kurulumuz 248 milyon TL temettü dağıtımını Genel Kurul onayına sunmaya karar verdi. %50’lik bir temettü dağıtım oranına denk gelen bu rakam aynı zamanda temettü ve büyümeyi dengeleyen “akıllı büyüme” politikamızın da açık bir göstergesi oldu. Ülkemiz, çalışanlarımız ve müşterilerimiz için yarattığımız sosyal faydalar da yaptığımız işi değerlendirirken en az kârlılığımız kadar önemli konumda. Sene içerisinde devlete 1,5 milyar TL tutarında kira, vergi ve sosyal güvenlik ödemesi TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU yaptık. 2016 yılında 2,5 milyar ABD doları kombine ciro elde ettik ve yurt dışındaki faaliyetlerimiz bunun %23’ünü oluşturdu. Ayrıca, yolcu konforunu artırmak ve istihdam yaratmak için 108 milyon avro yatırım yaptık. 2017 yılında İstanbul Atatürk dış hat yolcusunda %1 ila %3 arasında büyüme, İstanbul Atatürk dış hat şehir çıkışlı yolcuda ise yatay seyir bekliyoruz. Toplamda hizmet verdiğimiz yolcu sayısının %4/%5 arası artmasını, FAVKÖK’ün yatay seyretmesini ve net kârda önemli bir artış bekliyoruz. 2017 yılı için yatırım harcaması beklentimiz ise yaklaşık 50 milyon avro seviyesinde bulunuyor. 2016 yılında portföyümüzü büyütmek için iş geliştirme ve yatırım çalışmalarına hız kesmeden devam ettik. Gürcistan’da işletmekte olduğumuz Tiflis Havalimanı için yeni terminal binası ve pist rehabilitasyon çalışmalarına başladık. Medine Havalimanı’ndaki ortaklarımızdan Suudi Oger’in payının yarısına denk gelen %16,67’lik hisse alımı sürecini de çok yakında sonlandırmayı hedefliyoruz. Hizmet şirketlerimizden BTA, Zagreb Havalimanı’nda hem terminal hem de uçak içi yiyecek/içecek hizmeti vermeye başladı ve Umman, Maskat Havalimanı’nın işletmesini kazandı. TAV İşletme Hizmetleri ise sene içerisinde Washington Dulles Havalimanı ve Kenya Jomo Kenyetta Havalimanı’nda yolcu salonlarını hizmete açtı ve Umman, Maskat Havalimanı’nda yolcu salonu işletme ihalesini kazandı. Sene içinde yaşanan en önemli gelişme ise içinde bulunduğumuz konsorsiyumun Küba devleti tarafından Küba Havana dahil toplam iki havalimanını işletmek için münhasıran görüşmelere davet edilmesi oldu. Bu davet sonucunda Küba devleti ile başlattığımız görüşmeler devam ediyor. Küba havalimanlarını işletmeye başlamak için sabırsızlanıyoruz. Önümüzdeki süreçte portföyümüzü büyütmek ve genişletmeye devam etmek için en büyük rekabetçi avantajımız yetişmiş insan kaynağımızdır. Tüm çalışanlarımıza, hissedarlarımıza ve paydaşlarımıza TAV markasına olan güvenleri ve destekleri için teşekkürü bir borç bilirim. 9 İMTİYAZLAR GENEL GÖRÜNÜM TAV Payı Faaliyet Alanı Ücret/ Yolcu Dış Hat Ücret/ Yolcu İç Hat Garanti Yolcu İmtiyaz/ Kira Bedeli İmtiyaz Kira (Ocak 2021) %100 Terminal 15 ABD doları 2,5 Avro (Transfer) 3 Avro - 140 milyon ABD doları + KDV Ankara Esenboğa Yap-İşlet-Devret (YİD) (Mayıs 2023) %100 Terminal 15 Avro 2,5 Avro (Transfer) 3 Avro 0,6 M. İç Hat, 0,75 Dış Hat (2007) + %5 yıllık artış - İzmir A. Menderes YİD+İmtiyaz Kira (Aralık 2032) %100 Terminal 15 Avro 2,5 Avro (Transfer) 3 Avro Gazipaşa Alanya İmtiyaz Kira (Mayıs 2034) %100 Havalimanı 10 Avro (5) 7,5 TL (5) - 50.000 ABD doları+KDV(4) Milas Bodrum (8) İmtiyaz Kira (Aralık 2035) %100 Terminal 15 Avro 3 Avro - 28,7 milyon avro + KDV(9) Tiflis YİD (Şubat 2027) %80 Havalimanı 22 ABD doları 6 ABD doları - - Batum YİD (Ağustos 2027) %76 Havalimanı 12 ABD doları 7 ABD doları - - Havalimanı Tür/İşletim Süresi İstanbul Atatürk 29 milyon avro+KDV (6) 2010 ile 2047 yılları arasında Cironun 11-%26'sı Monastir&Enfidha YİD+İmtiyaz (Mayıs 2047) %67 Havalimanı 9 Avro 1 Avro Üsküp & Ohrid YİD+İmtiyaz (Mart 2030) %100 Havalimanı 17,5 Avro Üsküp, 16,2 Avro Ohrid - - Yıllık Brüt Cironun %4’ü (1) Medine YDİ+İmtiyaz 2037 %33 Havalimanı SAR 87 (2) - - %54,5 (3) Zagreb YİD+İmtiyaz (Nisan 2042) %15 Havalimanı 15 Avro (7), 4 Avro (transfer) 7 Avro - 2-11,5 milyon avro sabit %0,5(2016) -%61(2042) değişken 1) İmtiyaz kira bedeli, her iki havalimanını kullanan yolcu sayısı 1 milyona ulaşıncaya kadar yıllık brüt cironun %15’i olup, yolcu sayısı 1 milyonu aştığı zaman, bu oran yolcu sayısına bağlı olarak %4 ile %2 arasında değişecektir. 2) Giden ve gelen yolcunun her biri için 87 SAR yolcu başına ücret alınmaktadır. Yolcu başına ücret, 3 yılda bir kümülatif Tüketici Fiyatı Endeksine göre artış gösterecektir. 3) İmtiyaz kira bedeli, inşaat bitiminin ardından 2 yıl boyunca %27,3 olacaktır. 4) TAV Gazipaşa Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. işletme süresinin sonuna kadar yıllık 50.000 ABD doları+KDV sabit ödeme yapacak olup her işletme yılının sonunda da net dönem kârının %65’ini DHMİ’ye kâr payı olarak ödeyecektir. 5) Yolcu başı tarifeler 1 Ocak 2015 itibarıyla revize edilmiştir. 6) Nakit baz alınarak. 7) Nisan 2014 öncesinde sırasıyla 10 Avro, 4 Avro, 4 Avro dış hat, iç hat ve transfer yolcu hizmet bedelidir. 8) Milas Bodrum Dış hatlar terminali 22 Ekim 2015 itibarıyla devralınmıştır. 9) TAV Milas Bodrum Havalimanı için ihale bedelinin %20’sini oluşturan 143 milyon Avro Ağustos 2014’te peşin olarak ödenmiştir. 10 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 11 2016 YILI GELİŞMELERİ HAVACILIK SEKTÖRÜ VE TAV Eurocontrol, Türkiye için 2020 yılına kadar %7 Bileşik Yıllık Büyüme beklerken, Devlet Hava Meydanları (DHMİ), 2023 yılına kadar %9 Bileşik Yıllık Büyüme öngörmektedir. 350 TÜRKIYE TOPLAM YOLCU SAYISI (MİLYON) %12 170 2002/2016 yılları arası Türkiye bileşik yıllık büyüme oranı (BYBO) Kaynak: DHMİ İÇ HATLAR 226 DIŞ HATLAR TOPLAM B: BEKLENEN 188 166 149 130 86 103 52 118 80 12 84 71 78 59 51 58 2010 2011 87 180 66 103 65 2009 174 2012 100 73 44 41 181 205 76 2013 86 97 2014 2015 2016 110 118 2017B 2018B 126 2019B 2023B TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Boeing’in tahminlerine göre dünya havayolu trafiğinin 2015-2035 yılları arasında %4,8 Bileşik Yıllık Büyüme sergilemesi beklenmektedir. TÜRKIYE TOPLAM YOLCU SAYISI (MİLYON) 181 %-4 166 Dünya'da ve ülkemizde yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle 2016 yılında sektör 174 milyon yolcuya hizmet vererek %4 oranında daralma yaşamıştır. 149 130 İÇ HATLAR DIŞ HATLAR 118 TOPLAM 103 79 65 57 45 34 34 25 25 34 70 44 86 84 174 71 80 73 66 59 52 97 44 103 86 76 38 65 36 58 51 31 31 32 2006 2007 36 41 21 9 9 2002 2003 14 2004 2005 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 13 2016 YILI GELİŞMELERİ > HAVACILIK SEKTÖRÜ VE TAV TÜRKIYE TOPLAM TICARI UÇUŞ SAYISI (BİN) %10 2002/2016 yılları arası Türkiye bileşik yıllık büyüme oranı (BYBO) Kaynak: DHMİ İÇ HATLAR DIŞ HATLAR TOPLAM 1.255 1.252 1.160 1.059 947 586 543 554 505 892 809 615 472 389 321 205 523 653 693 316 353 14 208 207 2002 2003 239 2004 669 554 261 409 151 113 400 306 320 112 463 433 266 262 2005 2006 308 2007 338 340 2008 2009 2010 459 2011 709 606 483 2012 2013 2014 2015 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALIMANLARI TOPLAM YOLCU TRAFIĞI (MİLYON) %2 %2 artış gösteren TAV Havalimanları Toplam Yolcu Trafiği, 2016 yılında 104 milyon olarak gerçekleşmiştir. 102,5 94,9 İÇ HATLAR 57,6 104,4 58,5 DIŞ HATLAR TOPLAM 54,6 83,6 47,4 71,7 40,9 52,6 47,6 32,0 29,3 44,7 45,9 2015 2016 40,4 36,2 30,8 18,3 2010 20,6 2011 2012 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2013 2014 15 2016 YILI GELİŞMELERİ > HAVACILIK SEKTÖRÜ VE TAV TAV HAVALIMANLARI TOPLAM TICARI UÇUŞ SAYISI (BIN) %4 779 734 %4 artış gösteren TAV Havalimanları Ticari Uçuş Sayısı, 2016 yılında 808 bin olarak gerçekleşmiştir. 808 479 460 649 433 İÇ HATLAR DIŞ HATLAR 375 TOPLAM 570 331 447 416 369 376 279 267 237 319 229 302 319 274 239 181 139 2007 16 329 140 2008 149 168 139 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TRAFIK BEKLENTILERI TÜRKİYE Kişi Başı GSMH Dünya havayolu trafiğinde gelecek 20 yılda 2 kat artış beklenmektedir. • Boeing’in tahminlerine göre dünya havayolu trafiğinin 2015-2035 yılları arasında %4,8 Bileşik Yıllık Büyüme (BYB) sergilemesi beklenmektedir. • Airbus ise 2015-2035 yılları arasında dünya hava yolu trafiğinin %4,5 (BYB) oranında büyüyeceğini öngörmektedir. * Kaynak: Airbus Global Pazar Tahminleri 2016, Boeing Mevcut Pazar Görünümü Türk havayolu trafiğinin gelecek 10 yıl içerisinde iki katına çıkması beklenmektedir. • Eurocontrol, Türkiye için 2020 yılına kadar %7 BYB beklerken, Devlet Hava Meydanları (DHMİ), 2023 yılına kadar [ %9 BYB] öngörmektedir. * Kaynak: Eurocontrol, DHMİ Türkiye’deki başlıca havayollarının yeni uçak siparişleri artarak devam etmektedir. • 2020 yılı itibarıyla Türk Hava Yolları, uçak sayısını 369’a; Pegasus ise uçak sayısını 106’ya çıkarmayı planlamaktadır. * Kaynak: THY Sunumu (Kasım 2016), Pegasus Sunumu (Kasım 2016) Atatürk Havalimanı dış hat koltuk kapasitesinin 2017 yılında %1 seviyesinde artması beklenmektedir. • 2016 yılında Atatürk Havalimanı dış hat koltuk kapasitesi %7,4 artmıştır. Atatürk Havalimanı genişleme çalışmaları tamamlanmıştır. • Atatürk Havalimanı genişleme çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte dış hatlar terminalinin kapasitesi, ilave 10 milyon yolcuyu ağırlayabilecek şekilde artırılmıştır. Uçak park alanı kapasitesi ise DHMİ’nin yaptığı yatırımla birlikte 102’den 145’e çıkarılmıştır. * Kaynak: DHMİ, Ulaştırma Bakanlığı 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 Türkiye’de gelecek 10 yıl içerisinde 2 katına çıkması beklenen kişi başı uçuş oranının önümüzdeki 20 yılda ise 3 kat artması beklenmektedir. Kişi Başı Uçuş 2,50 2,25 2,00 1,75 1,50 1,25 1,00 0,75 0,50 0,25 - TÜRKİYE Kişi başı GSMH (ABD doları) Kişi başı uçuş 2015 18.682 0,85 2016 19.111 0,93 2017 19.612 1,01 2018 20.129 1,09 2019 20.687 1,17 2020 21.246 1,25 2021 21.817 1,32 2022 22.455 1,40 2023 23.117 1,47 2024 23.808 1,55 2025 24.513 1,62 2026 25.225 1,69 2027 25.969 1,76 2028 26.717 1,82 2029 27.469 1,89 2030 28.261 1,95 2031 29.072 2,02 2032 29.901 2,08 2033 30.792 2,14 2034 31.712 2,20 2035 32.668 2,26 Yıl Kaynak: Airbus TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 17 2016 YILI GELİŞMELERİ > HAVACILIK SEKTÖRÜ VE TAV ORTA SINIFIN AĞIRLIĞI ARTIYOR Dünyada “orta sınıf” olarak tanımlanan 2,8 milyar kişilik nüfusun, 2035 yılında 4,8 milyara ulaşması bekleniyor; bu da havacılık sektörünün gelişimi açısından son derece önemli görülüyor. ORTA SINIFIN* 20 YILDA 2,8 MILYARDAN 4,8 MILYAR A ÇIKMASI BEKLENIYOR *Sabit 2015 yılı fiyatları, satın alma gücü paritesine göre 20.000/150.000 ABD doları arası hanehalkı yıllık gelirine sahip nüfus. 4.830 Gerçekleşme Tahmin 3.528 Kaynak: Oxford Economics, Airbus Gelişmesini İlerletmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler 3.776 Gelişmiş Ülkeler Toplam 2.792 1.867 2.602 1.738 1.297 911 455 310 441 130 206 776 826 848 864 861 1995 2005 2015 2025 2035 6.5 %29 7.2 %38 8.1 %46 66 Dünya Nüfusu (Milyar-Bn) 5.7 %23 8.8 %55 Dünya Nüfusunun %’si 18 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU HAVACILIK UZUN VADEDE KRİZLERE DAYANIKLI BİR SEKTÖR Son 50 yıllık gelişmelere bakıldığında havacılık sektörünün ekonomik krizler karşısında sağlam durabildiği; krizlerden etkilense bile toparlanma sürecini oldukça hızlı atlatabildiği görülmektedir. HAVAYOLU SEK TÖRÜNÜN DIŞ KRIZLERE K ARŞI UZUN VADEDE DAYANIKLI OLDUĞU K ANITL ANMIŞTIR. Yıllık dünya trafiği (trilyon ÜYK) Petrol Krizi 7,0 Petrol Krizi Körfez Krizi Asya Krizi 11 Eylül SARS Saldırısı Finansal Krizler ̃ ~ 6,6 Trilyon 6,0 2X 5,0 4,0 3,0 2,0 ̃ ~ 0,4 Trilyon 1,0 0,0 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Kaynak: ICAO, Airbus GMF 2016 ÜYK: Ücretli Yolcu Kilometre TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 19 2016 YILI GELİŞMELERİ > HAVACILIK SEKTÖRÜ VE TAV Faaliyet Gösterdiğimiz Alanlara Ait Makro Veriler* TÜRKIYE TUNUS SUUDI ARABISTAN MAKEDONYA LETONYA GÜRCISTAN HIRVATISTAN Ülke Gösterge Birim Ölçek 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 57,2 48,9 49,9 51,5 53,5 56,0 58,9 61,1 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 13,5 11,6 11,9 12,3 12,8 13,5 14,2 14,8 Enflasyon, ortalama % Değişim -0,2 -0,5 -1,0 0,8 1,7 1,9 2,0 2,0 Nüfus Kişi Milyon 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,2 4,1 4,1 Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 16,5 14,0 14,5 15,7 17,2 18,7 20,3 22,1 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 4,4 3,8 3,9 4,3 4,7 5,1 5,5 6,0 Enflasyon, ortalama % Değişim 3,1 4,0 2,6 3,6 3,5 3,0 3,0 3,0 Nüfus Kişi Milyon 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 Gayri Safi Milli Hâsıla Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 31,3 27,0 27,9 29,6 31,5 33,6 35,9 38,0 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 15,7 13,6 14,1 15,1 16,1 17,2 18,4 19,5 Enflasyon, ortalama % Değişim 0,7 0,2 0,2 1,7 2,0 2,0 2,0 2,0 Nüfus Kişi Milyon 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 1,9 Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 11,3 10,0 10,5 11,1 11,7 12,5 13,3 14,1 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 5,5 4,9 5,1 5,4 5,6 6,0 6,4 6,8 Enflasyon, ortalama % Değişim -0,1 -0,2 0,1 0,8 1,5 2,0 2,0 2,0 Nüfus Kişi Milyon 2,1 2,1 2,1 2,1 2,1 2,1 2,1 2,1 Gayri Safi Milli Hâsıla Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 753,8 646,0 637,8 689,0 740,2 777,8 816,6 854,6 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 24,5 20,6 19,9 21,1 22,2 22,9 23,6 24,2 Enflasyon, ortalama % Değişim 2,7 2,2 4,0 2,0 4,7 2,0 2,0 2,0 Nüfus Kişi Milyon 30,8 31,4 32,0 32,7 33,3 34,0 34,7 35,3 Gayri Safi Milli Hâsıla Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 47,6 43,6 42,4 41,7 42,1 44,2 46,8 49,5 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 4,3 3,9 3,8 3,7 3,7 3,8 4,0 4,2 Enflasyon, ortalama % Değişim 4,9 4,9 3,7 3,9 3,8 3,7 3,5 3,5 Nüfus Kişi Milyon 11,0 11,1 11,2 11,3 11,5 11,6 11,7 11,8 Gayri Safi Milli Hâsıla Cari Fiyatlar ABD doları Milyar 798,7 718,0 735,7 769,5 811,9 861,0 912,5 964,8 Kişi Başı Gayri Safi Milli Hâsıla, Cari Fiyatlar ABD doları Bin 10,3 9,2 9,3 9,6 10,1 10,6 11,1 11,7 Enflasyon, ortalama % Değişim 8,9 7,7 8,4 8,2 6,8 6,7 6,5 6,5 Nüfus Kişi Milyon 76,9 78,2 79,0 79,8 80,6 81,3 82,1 82,8 * IMF Dünya Ekonomik Görünümü, Ekim 2016 20 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2016 yılı Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) verilerine göre; Türkiye’deki havalimanlarını kullanan toplam yolcu sayısı bir önceki yıla oranla %4 azalış göstererek, 2016 yılında 174 milyon seviyesinde gerçekleşmiştir. Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) açıkladığı verilere göre; Türkiye’deki havalimanlarını kullanan toplam ticari uçak sayısı 2015 yılıyla aynı oranda gerçekleşerek, 1,3 milyon olmuştur. TAV Havalimanları’nın Türkiye’de işletmesini üstlendiği İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir A. Menderes, Milas Bodrum ve Gazipaşa Alanya Havalimanları’nın toplam yolcu sayısının, Türkiye’deki havalimanlarının toplam yolcusuna oranı ise 2016 yılında %51 olarak gerçekleşmiştir. Geçtiğimiz yıl bu oran %49 seviyesindeydi. TAV Havalimanları’nın Türkiye’de işletmesini üstlendiği İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Milas Bodrum ve Gazipaşa Alanya Havalimanlarına iniş-kalkış yapan toplam ticari uçak sayısının, Türkiye’deki havalimanlarına iniş-kalkış yapan toplam uçak sayısına oranı ise 2016 yılında %52 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran 2015 yılında %51 seviyesindeydi. Yolcu Sayısı / Pazar Payı Ticari Uçuş Sayısı / Pazar Payı %51 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU %52 21 2016 YILI GELİŞMELERİ FİNANSAL GELİŞMELER TAV, hisse başına brüt 0,6825341 TL, toplamda 248 milyon TL temettü dağıtmayı Genel Kurul onayına sunacaktır. Özet Bilanço (bin TL) Dönen Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Toplam Varlıklar Kısa Vadeli Yükümlülükler %14 31.12.2016 31.12.2015 % 2.941.922 2.921.040 %1 6.840.585 5.968.892 %15 11.505.470 10.506.371 %10 3.339.448 2.859.210 %17 Uzun Vadeli Yükümlülükler 5.171.798 5.062.361 %2 Toplam Yükümlülükler 8.511.246 7.921.571 %7 Özkaynaklar 2.994.224 2.584.800 %16 Oca-Ara 2016 Oca-Ara 2015 % %14 Özet Gelir Tablosu (bin TL) Hasılat 3.450.223 3.026.180 Brüt Kâr 1.378.080 1.358.180 %1 Esas Faaliyet Kârı 1.126.165 1.244.787 %-10 Faiz Amortisman ve Kira Öncesi Kâr (FAVÖK) 1.477.630 1.502.299 %-2 Finansman Gideri, net -511.164 -489.680 %4 Vergi Öncesi Kâr 702.051 845.672 %-17 Net Kâr 399.379 604.732 %-34 Ana ortaklık payları 424.341 632.912 %-33 Oca-Ara 2016 Oca-Ara 2015 % Diğer Finansal Veriler Amortisman ve itfa gideri Yatırım Harcamaları Özet Nakit Akım Tablosu Dönem Başı Nakit ve Nakit Benzerleri İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları 351.465 257.512 %36 -359.232 -2.287.370 %-84 Oca-Ara 2016 Oca-Ara 2015 % 672.598 155.885 TAV Havalimanları Holding 2016 yılı cirosu bir önceki yıla göre %14 artarak 3.450 milyon TL'ye yükselmiştir. 2014 2.648 2015 3.026 2016 3.450 FAVÖK (MILYON TL) %-2 TAV Havalimanları’nın 2016 yılı FAVÖK’ü bir önceki yıla göre %-2 azalarak 1.478 milyon TL’ye gerilemiştir. 2014 1.179 %331 2015 1.502 2016 1.478 2.116.387 2.973.850 %-29 -301.736 -2.317.786 %-87 -1.204.644 -119.627 %907 TEMETTÜ DAĞITIMI (MILYON TL) -112.670 -19.724 %471 1.169.935 672.598 %74 248 Finansal Rasyolar 31.12.2016 31.12.2015 Özsermaye Kârlılığı 13% 23% Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları Finansman Faaliyetlerinden Nakit Akışları Yabancı para çevrim farklarının etkisi Dönem Sonu Nakit Bakiyesi Aktif Kârlılığı 22 KONSOLIDE CIRO* (MILYON TL) 3% 6% Cari Oran 0,88 1,02 TAV Havalimanları 2016 yılı temettü dağıtımı Genel Kurul onayı sonrasında 248 milyon TL olarak gerçekleştirilecektir. Likidite Oranı 0,87 1,01 Dönen Varlıklar/Toplam Varlıklar 0,26 0,28 2014 306 Kısa Vadeli Yükümlülükler/ Toplam Yükümlülükler 0,39 0,36 Toplam Yükümlülükler/ Toplam Varlıklar 2015 348 0,74 0,75 2016 248 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2016 YILINDAKİ YATIRIMLAR ÖDÜLLER VE BAŞARILAR • • • • TAV Havalimanları, işletmesini ve yatırım faaliyetlerini 2016’da hiç azaltmadan devam ettirmiştir. Bu çerçevede yeni İstanbul terminalini tamamlamış ve Tiflis rehabilitasyon projesini de başlatmıştır. Yatırımlar (Milyon TL) 2015 2016 190 250 Maddi Olmayan Duran Varlık Yatırımları 2.098 110 Toplam 2.287 359 Maddi Duran Varlık Yatırımları • • • • • TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği’nin (TKYD) düzenlediği ödüllerde son altı yıldır ilk üçte yer alan TAV Havalimanları, Türkiye’de kurumsal yönetimde en yüksek nota sahip ikinci şirket oldu. Havalimanı yapımı ve işletmeciliğinde dünyanın en büyük grupları arasında yer alan TAV’ın iş modeli ve büyüme stratejisi Harvard Business School’da ders oldu. Ders kapsamında TAV’ın küresel pazarda önemli bir markaya dönüşme yolcuğu anlatılarak entegre hizmet sunmaya dayanan iş modeli sayesinde rakiplerinden ayrıştığı vurgulanıyor. TAV Havalimanları tarafından işletilen İzmir Adnan Menderes Havalimanı, iklim değişikliğinin başlıca nedenlerinden olan karbon salımlarını sıfırlayarak Avrupa’daki en çevreci 20 havalimanı arasına girdi. Türkiye’de ise Ankara Esenboğa Havalimanı’nın ardından karbon salımını sıfırlayan ikinci havalimanı oldu. TAV Havalimanları tarafından işletilen her iki havalimanı da Uluslararası Havalimanları Konseyi ACI Europe tarafından yürütülen Havalimanı Karbon Akreditasyonu programında en üst seviye olan Level 3+ sertifikasyonu aldı. Havalimanı işletmeciliği alanında Türkiye’nin dünyadaki lider markası TAV Havalimanları, Extel Surveys tarafından 43’üncüsü düzenlenen Avrupa Yatırımcı İlişkileri Anketi’nde yatırımcı ilişkileri alanında Türkiye’nin en iyi şirketi seçildi. Anket kapsamında TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener “En İyi CEO" ve Finans Başkan Yardımcısı Burcu Geriş "En İyi İkinci CFO" seçilirken Yatırımcı İlişkileri Direktörü Nursel İlgen de "En İyi Yatırımcı İlişkileri Profesyoneli" oldu. Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes havalimanları hayata geçirdiği “Engelsiz Havalimanı” uygulamalarıyla Dünya Engelliler Vakfı (DEV) Teknik Komitesi tarafından oluşturulan, USTAD 2011:2015 Çevre ve Yapı Standardı için GlobalGROUP tarafından denetlenip sertifikalandırıldı. TAV, geçtiğimiz yıl Atatürk Havalimanı’nın bu kapsamdaki uygulamalarıyla Türkiye’de bu sertifikayı alan ilk kuruluş olmuş ve Birleşmiş Milletler’de “iyi örnek” olarak sunulmuştu. Sekiz senedir kesintisiz olarak kurumsal yönetim notunu yükseltmekte olan TAV Havalimanları, 10 üzerinden 9,52 olan kurumsal yönetim notunu 9,54 seviyesine çıkardı. Bu bağlamda TAV Havalimanları Holding, 50’ye yakın şirketin yer aldığı Borsa İstanbul (BIST) Kurumsal Yönetim Endeksi’nde üst sıralardaki yerini korumuş oldu. TAV Bilişim Hizmetleri tarafından geliştirilen TAV Mobile uygulaması, seyahat planlamasını kolaylaştırırken TAV Havalimanları’nın beş ülkede işlettiği 12 havalimanında sunulan hizmetlerle ilgili bilgilerin de gerçek zamanlı olarak yolculara ulaşmasını sağlıyor. Bugüne kadar 500 binden fazla kez indirilen uygulama iOS, Android ve Blackberry platformunda çalışıyor. Ürün ve hizmetleri 14 ülkede 70 havalimanında yer alan ve yılda 102 milyondan fazla yolcuya hizmet veren TAV Havalimanları, sürdürülebilirlik performansını Küresel Raporlama İnisiyatifi’nin (GRI) G4 standartlarına uygun hazırlanan bir raporla açıkladı. TAV Havalimanları, çevresel, toplumsal ve kurumsal yönetim alanındaki faaliyetlerinin sonuçlarını paylaştığı Sürdürülebilirlik Raporu, internet üzerinden yayınlanırken özet bilgilerin yer aldığı broşür geri dönüşümlü kâğıda basılarak basım ve dağıtımdan kaynaklanan tüm karbon emisyonları sıfırlandı. TAV Grubu CEO’su Sani Şener, Türkiye ve Fransa arasındaki ikili ilişkilere yaptığı katkılardan dolayı “Legion d’honneur” nişanına layık görüldü. İstanbul Beyoğlu’nda bulunan Fransız Sarayı’nda düzenlenen törende Şener’e nişanı Fransa’nın Ankara Büyükelçisi Charles Fries takdim etti. 23 2016 YILI GELİŞMELERİ HİZMET ŞİRKETLERİMİZİN 2016 YILI Hizmet şirketlerimiz, kendi sınıfları olan gümrüksüz satış işletmeciliği, yemek hizmeti, BT ve eğitim alanlarında sahip oldukları en iyi değerle küresel alanda büyümeyi amaçlamaktadır. STRATEJİK İŞTİRAKLERİMİZ VE İŞTİRAK ORANLARIMIZ ATÜ %50 BTA %67 HAVAŞ %100 TGS %50 TAV BİLİŞİM %100 TAV İŞLETME HİZMETLERİ %100 TAV ÖZEL GÜVENLİK %100 HAVAŞ EUROPE %100 ATÜ ATÜ, 4 kıta ve 8 ülkede gümrüksüz satış mağazası işletmeciliği gerçekleştirmektedir. TAV BİLİŞİM TAV Bilişim Hizmetleri’nin ana hedefi entegre anahtar teslimi havalimanı sistemleri sağlamak, sadece IT çözümleri sunarak değil, aynı zamanda iş süreçlerini yeniden yapılandırarak verimliliği artırmak ve havalimanı kaynaklarının optimum seviyede kullanımını sağlamaktır. HAVAŞ Havaş, yurt içinde TAV tarafından işletilen terminaller dışında 26 lokasyonda daha faaliyet göstermektedir. TAV İŞLETME HİZMETLERİ TAV İşletme Hizmetleri, 9 ülkede 18 havalimanında, İDO Yenikapı İstasyonu’nda ve TCDD Ankara Garı’nda olmak üzere 34 özel yolcu salonunda faaliyet göstermektedir. BTA BTA, 8 ülkede 16 havalimanındaki yiyecek içecek hizmetlerini, havalimanlarının yanı sıra denizyollarında ve yaşam merkezlerinde de sunarak, dünya mutfaklarının farklı lezzetlerini, geleneksel Türk konukseveliğiyle birleştirmektedir. TAV GÜVENLİK TAV Güvenlik, Türkiye’de güvenlik sektöründe ilk on şirket arasında yer almaktadır. 24 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU ATÜ ABD pazarına giriş yapan ATÜ, 2016 yılı içinde Houston George Bush Uluslararası Havalimanı’nda gümrüksüz satış mağazalarının açılışını yaparak bu ülkede faaliyetlerine başlamıştır. 2016’nın Önemli Gelişmeleri: • • • • • • • • • İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde Genişleme Projesi kapsamında gümrüksüz satış mağazaları hizmete girdi. Arrival 4 gümrüksüz satış mağazası inşaat projesi tamamlanarak; operasyona hazır hale getirildi. İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde Gate 222 ve Gate 310 gümrüksüz satış mağazaları hizmete girdi. İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde Mezzanine Outlet Duty Free mağazası hizmete girdi. Mezzanine Desigual mağazasının ise renovasyon projesi tamamlandı ve mağaza tekrar hizmete girdi. Milas Bodrum Havalimanı’nda ATU Bodrum Bazaar Shop mağazası Temmuz ayında; ATU Bodrum Domestic mağazası ise Nisan ayında açıldı. Tunus-Kartaca Uluslararası Havalimanı’nda bulunan 6 gümrüksüz satış mağazası, Djerba-Zarzis Havalimanı’nda bulunan 2 gümrüksüz satış mağazası, Sfax-Thynao Havalimanı’nda bulunan 2 ve Tozeur ve Tabarka Havalimanları’nda bulunan 4 gümrüksüz satış mağazası yenilendi. Riga International Havalimanı’nda Genişleme Projesi kapsamında Bus Gate ve Red Head gümrüksüz satış mağazaları 29 Ekim’de hizmete girdi. Makedonya Üsküp Büyük İskender Havalimanı’nda gümrüksüz satış mağazası 29 Ekim tarihinde açıldı. Houston George Bush Uluslararası Havalimanı’nda Terminal A North Wall Unit ve South Wall Unit Şubat ayında açıldı. Terminal B gümrüksüz satış mağazası Nisan ayında, Terminal C Accessory Shop ise Şubat ayında açıldı. Şubat ayında ilk fazı tamamlanıp açılmış olan Terminal D Main Duty Free mağazasının 10 Kasım tarihinde 2. fazı tamamlanarak 557 m2 olarak hizmete girdi. ATÜ’nün faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.atu.com.tr’yi ziyaret ediniz. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU ATÜ’nün hizmet verdiği noktalar: LETONYA Riga A.B.D Houston TÜRKIYE İstanbul Ankara İzmir Alanya Bodrum GÜRCISTAN Tiflis Batum Kutaisi MAKEDONYA Üsküp Ohrid UMMAN Salalah TUNUS Kartaca Monastır Enfidha Cerbe Safakes Tabarka Tuzer S. ARABISTAN Medine HAVALİMANLARI • TÜRKİYE: İstanbul - Atatürk Havalimanı, Ankara - Esenboğa Havalimanı, İzmir - Adnan Menderes Havalimanı, Gazipaşa Alanya Havalimanı ve Milas Bodrum Havalimanı • LETONYA: Riga Uluslararası Havalimanı • MAKEDONYA: Üsküp Alexander the Great Havalimanı, Ohrid St. Paul the Apostle Havalimanı • GÜRCİSTAN: Tiflis Uluslararası Havalimanı, Batum Uluslararası Havalimanı, Kutaisi Uluslararası Havalimanı • TUNUS: Tunus - Kartaca Uluslararası Havalimanı, Monastır Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı, Enfidha Hammamet Uluslararası Havalimanı, Cerbe - Zarzis Havalimanı, Safakes Thyna Havalimanı, Tabarka Havalimanı, Tuzer -Nefta Uluslararası Havalimanı • ABD: Houston George Bush Havalimanı • SUUDİ ARABİSTAN: Medine Havalimanı • UMMAN: Salalah Havalimanı HEDEF BÖLGELER: Uluslararası rekabet gücüyle dünyanın pek çok bölgesinde yeni ihalelere hazırlanan ATÜ, önümüzdeki dönemde ABD, Orta Doğu ve Afrika’da açılacak ihaleleri yakından takip etmeye devam edecektir. 25 2016 YILI GELİŞMELERİ HAVAŞ HAVAŞ 2016 yılında Medine’de Gulf Air, Corendon, Tailwind, Freebird, Azerbaijan Havayolları ve Badr Havayolları ile yer hizmetleri anlaşmaları imzalamıştır. 2016’nın Önemli Gelişmeleri: • • • • • • • • HAVAŞ Letonya, Air Baltic Havayolları ile olan sözleşmesini 6 yıl için yeniledi. HAVAŞ, Trabzon, Elazığ, Kayseri ve Bodrum havalimanlarında “Engelli Yolcu Dostu Şirket” sertifikası aldı. THY ile havalimanı - şehir merkezleri arasında yolcu taşımacılığı alanında 12 hat için anlaşma imzalandı. Medine’de Gulf Air, Corendon, Tailwind, Freebird, Azerbaijan Havayolları ve Badr Havayolları ile yer hizmetleri anlaşmaları imzalandı. Pakistan menşeili yer hizmetleri firması Royal Airport Services ile bölgede ortak girişimlerde bulunmak amacıyla ön anlaşma imzalandı. HAVAŞ Mobil uygulaması, İOS ve Android platformlarında yayınlandı. Portekiz menşeili yer hizmetleri firması Ground Force ile ortak girişimlerde bulunmak üzere ön anlaşma imzalandı. Türkiye’de British Havayolları, Mısır Havayolları, Tunus Havayolları, Middle East Havayolları, Ürdün Havayolları, Libya Havayolları, LOT Polonya Havayolları, Belavia, Cezayir Havayolları, Monarch Havayolları, Danish Air Transport ve Ural Havayolları ile yer hizmetleri anlaşmaları yenilendi. İlk kez İstanbul’a uçuşlara başlayan Eva Air ile Antrepo hizmetleri için anlaşma imzalandı. Havaş’ın faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.havas.net’i ziyaret ediniz. 26 Hedef Bölgeler: Gelişmekte olan yapılardan rekabetçi yapıya geçmekte olan havalimanlarının bulunduğu Rusya ve BDT, Arap Yarımadası, Afrika Havaş’ın dikkatle izlediği bölgelerin başında gelmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU BTA Avrupa’da 103 havalimanı arasında yapılan ankette, 2016 sonuçlarına göre, Atatürk Havalimanı, “Yemeİçme Faaliyetleri” dalında 7’nci ve “Yemek Yemeye Değer Restoranlar” kategorisinde ise 3’üncü sırada yer aldı. 2016’nın Önemli Gelişmeleri: • • • • • • • • BTA’nın hizmet verdiği noktalar: BTA ve Koç Grubu ortaklığında Ocak 2016’da kurulan BS Kahve Yiyecek ve İçecek Hizmetleri A.Ş, Mart ayında AHL Dış Hatlar terminalinde faaliyete başladı. Atatürk Havalimanı Genişleme Projesinde yapılan yeme & içme alanları Mayıs 2016’da faaliyete başladı. Avrupa’da 103 havalimanı arasında yapılan ankette, 2016 sonuçlarına göre, Atatürk Havalimanı, “Yeme-İçme Faaliyetleri” dalında 7’nci ve “Yemek Yemeye Değer Restoranlar” kategorisinde ise 3’üncü sırada yer aldı. Tadında Anadolu, The Moodie Report tarafından bu yıl Cenevre’de düzenlenen 2016 Airport Food&Beverage (FAB) konferansı Best Reflecting Sense of Place kategorisinde Highly Recommended ödülüne layık görüldü. Bodrum Dış Hatlar Terminali Nisan ayında, Zagreb Uluslararası Havalimanı’nda, Ağustos ayında ve Riga Extension Terminali’nde 29 Ekim 2016’da faaliyete başlandı. Tadında Anadolu, Capitol Alışveriş Merkezi’nde, Ekim 2016’da faaliyete başladı. Makedonya Büyük İskender Havalimanı, ACI ACQ anketinde yolcu sayısı 2 milyondan az havalimanları kategorisinde, 2015 yılının en iyi havalimanı ödülüne layık görüldü. Maskat Uluslararası Havalimanı’nda, BTA ve OAMC arasında resmi imzalar Kasım 2016’da atıldı. BTA’nın Atatürk Havalimanı’ndan sonra en yüksek yolcu sayısına sahip operasyonu olacak yeni Maskat Havalimanı’nın Ekim 2017’de açılması planlanmaktadır. DENIZYOLLARI İSTANBUL, BURSA, BALIKESIR, YALOVA, İZMIT ŞEHIR NOKTALARI CAKES & BAKES - İSTANBUL UNIQ İSTANBUL ALIŞVERIŞ MERKEZI BP FENERBAHÇE - BOSTANCI İSTASYONLARI CAPITOL ALIŞVERIŞ MERKEZI OTEL İŞLETMECILIĞI TEDARIK VE DAĞITIM GIDA ÜRETIM TESISI TAV AIRPORT OTEL İSTANBUL TAV AIRPORT OTEL - İZMIR TÜRKIYE İstanbul Ankara İzmir Alanya Bodrum LETONYA Riga GÜRCISTAN Tiflis Batum MAKEDONYA Üsküp TUNUS Monastır Enfidha Kartaca HIRVATISTAN Zagreb Havalimanı UMMAN Salalah Maskat S. ARABISTAN Medine HAVALİMANLARI • • • • • • • • • • • • İSTANBUL: Atatürk Havalimanı ANKARA: Esenboğa Havalimanı İZMİR: Adnan Menderes Havalimanı ANTALYA: Gazipaşa Alanya Havalimanı MUĞLA: Milas Bodrum Havalimanı GÜRCİSTAN: Batum Havalimanı, Tiflis Havalimanı TUNUS: Monastır Havalimanı, Enfidha Hammamet Havalimanı, Kartaca Havalimanı MAKEDONYA: Üsküp Alexander The Great Havalimanı SUUDİ ARABİSTAN: Medine Havalimanı LETONYA: Riga Havalimanı UMMAN: Salalah Havalimanı, Maskat Havalimanı HIRVATİSTAN: Zagreb Havalimanı GIDA 360 - İSTANBUL BTA’nın faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.bta.com.tr’yi ziyaret ediniz. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU HEDEF BÖLGELER: Alanında Türkiye’nin en büyüğü olan ve büyümesine aralıksız devam eden BTA, Ortadoğu’nun en önemli oyuncularından biri olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki yeni fırsatları yakından takip ederken, kara taşımacılığının olduğu noktalarda ve şehir içi noktalarında da fırsatları değerlendirmektedir. 27 2016 YILI GELİŞMELERİ TAV Bilişim’in hizmet verdiği noktalar (Yurt dışı): TAV BILIŞIM TAV Bilişim Hizmetleri’nin Orta Doğu’dan Güney Doğu Asya’ya, Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya uzanan operasyon ağı vasıtasıyla hizmet verdiği havalimanı sayısı 31’e ulaştı. GÜRCISTAN Tiflis Batum MAKEDONYA Üsküp Ohrid TUNUS Monastır Enfidha TAYLAND Phuket S. ARABISTAN Medine Riyad Dammam Cidde KATAR Doha BIRLEŞIK ARAP EMIRLIKLERI Abu Dabi ENDONEZYA Jakarta HAVALİMANLARI 2016’nın Önemli Gelişmeleri: • • • • • • • • • • • • • • • • TAV Bilişim Hizmetleri’nin Orta Doğu’dan Güney Doğu Asya’ya, Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya uzanan operasyon ağı vasıtasıyla hizmet verdiği havalimanı sayısı 31’e ulaştı. Riyadh T5 Terminali ICT, ULV ve SAS ürün ve alt yapı hizmetlerinin İşletme ve Bakım işi kazanıldı. Cidde Saudi Airlines Hangar Projesi Bilişim alt yapı ihalesi kazanıldı. Riyadh ve Dammam “Quick Wins Projesi”; ayrıca Dammam “Boarding Pass Validation Projesi” alındı. Tiflis Havalimanı Genişleme Projesi alındı. Medine Havalimanı Zayıf Akım Sistemleri İşletme ve Bakım Projesi alındı. Isparta Şehir Hastanesi Bilişim Sistemleri Yapım ve İşletme Projesi alındı. BRS Ürün Projesi geliştirilerek Gazipaşa Alanya Havalimanı’nda devreye alındı. TAV Bilişim Hizmetleri Genel Müdürü ve TAV Havalimanları Holding CIO’su Binnur Güleryüz Onaran, Microsoft’un Türkiye Kadın Girişimciler Derneği KAGİDER desteğiyle düzenlediği ve teknolojiye öncülük eden kadın liderlere verilen 2016 “Teknolojinin Kadın Liderleri” ödüllerinde “Yılın Başarılı Kadın CIO”su ödülünün sahibi oldu. Tüm TAV Holding çalışanları tarafından kullanılan ve bir iç iletişim portalından da öteye giderek şirket içi tüm haberlere ve bilgilere, aynı platform üzerinden, bilgisayar ve mobil cihazlarla ulaşımı sağlayan TAVFACE projesi tamamlandı ve hayata geçti. Havaş Mobile & Havaş CLC uygulamaları tamamlandı. Medine Mobile uygulaması tamamlandı. Yatırımcı İlişkileri Mobile uygulaması tamamlandı. Medine MIS Projesi tamamlandı. İstanbul Atatürk Havalimanı Genişleme Projesi tamamlandı. Abu Dhabi Midfield Terminal Binası’nın ICT ve güvenlik projelerinin mobilizasyon, dizayn, satınalma ve test laboratuvarı kurulum aşamaları tamamlandı. TAV Bilişim Hizmetleri’nin faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.tavit.aero’yu ziyaret ediniz. 28 • • • • • • • • GÜRCİSTAN: Tiflis Uluslararası Havalimanı, Batum Uluslararası Havalimanı TUNUS: Monastır Havalimanı, Enfidha Hammamet Havalimanı MAKEDONYA: Üsküp Alexander The Great Havalimanı, Ohrid Havalimanı KATAR: Doha Havalimanı BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ: Abu Dabi Havalimanı SUUDİ ARABİSTAN: Medine Havalimanı, Riyad Havalimanı, Dammam Havalimanı, Cidde Havalimanı/GACA Headquarter alanında MIS ürünümüz mevcut TAYLAND: Phuket Havalimanı/Danışmanlık hizmeti ENDONEZYA: Jakarta Soekarna-Hatta Uluslararası Havalimanı/Danışmanlık hizmeti TAV Bilişim’in hizmet verdiği noktalar (Yurt içi): İSTANBUL Atatürk Havalimanı KOCAELI Cengiz Topel Havalimanı VAN Van Ferit Melen Havalimanı ANKARA Esenboğa Havalimanı İZMIR Adnan Menderes Havalimanı MUĞLA Milas Bodrum Havalimanı KAYSERI Erkilet Havalimanı ANTALYA Gazipaşa Alanya Havalimanı ADIYAMAN Adıyaman Havalimanı ERZINCAN Erzincan Havalimanı ELAZIĞ Elazığ Havalimanı GAZIANTEP Oğuzeli Havalimanı BATMAN Batman Havalimanı HEDEF BÖLGELER: TAV Bilişim Hizmetleri, gelişmekte olan Orta Doğu Bölgesi’nin yanı sıra dünyanın neresinde olduğuna bakmaksızın oluşabilecek tüm fırsatları takip ediyor ve üzerinde çalışıyor. 2016 yılında yeni havalimanlarına bilişim ürün ve hizmetleri vermek üzere ihalelere katılan TAV Bilişim Hizmetleri, Avrupa’da Sofya, Güney Amerika’da Şili, Peru; Asya’da ise Endonezya ve Singapur ihalelerine katılarak uluslararası rekabet gücünü gösteriyor. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV İşletme Hizmetleri'nin faaliyet noktaları: TÜRKIYE İstanbul Ankara İzmir Milas Bodrum TAV İŞLETME HİZMETLERİ LETONYA Riga TAV İşletme Hizmetleri, Umman Maskat Uluslararası Havalimanı’nda 3.050 m2 alanda 550 kişilik oturma kapasitesi ile yıllık 250.000 yolcuya hizmet vermesi planlanan özel yolcu salonu işletmesi ihalesini kazanmıştır. ALMANYA Frankfurt Stuttgart Münih Leipzig GÜRCISTAN Tiflis Batum MAKEDONYA Ohrid Üsküp ABD Washington UMMAN Maskat KENYA Nairobi S. ARABISTAN Medine 2016’nın Önemli Gelişmeleri: Havalimanı Dışı Ticari Gelişmeler • • • • • • • • TAV İşletme Hizmetleri, 9 ülkede 18 havalimanında, İDO Yenikapı İstasyonu’nda ve TCDD Ankara Garı’nda olmak üzere 34 özel yolcu salonunda faaliyette olup; Frankfurt’ta 1, Maskat’ta 2 olmak üzere toplam 3 adet yolcu salonunun inşaat çalışmalarına ise devam ediyor. TAV İşletme Hizmetleri, Umman Maskat Uluslararası Havalimanı’nda 3.050 m2 alanda 550 oturma kapasitesi ile yıllık 250.000 yolcuya hizmet vermesi planlanan özel yolcu salonu işletmesi ihalesini kazandı. ABD Washington Dulles Havalimanı ve Kenya Nairobi Havalimanında THY CIP Lounge inşaatları tamamlandı. TAV İşletme Hizmetleri, özel yolcu salonu işletmeciliği ile Dulles Havalimanı’nda yıllık 125.000, Nairobi Havalimanında yıllık 60.000 yolcuya hizmet vermeyi planlıyor. 2017 yılında 10.000 yolcuya hizmet vermesi beklenen Milas Bodrum Havalimanı Dış Hatlar gidiş katındaki özel yolcu salonu hizmete girdi. TAV MICE olarak, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Ekonomi Bakanlığı, DEİK ve TİM tarafından düzenlenen 2.500 yerli ve yabancı iş adamı ve bürokratın katıldığı Türk Afrika İş Forumu organizasyonu TAV İşletme Hizmetleri tarafından yapıldı. Tüm dünyada ücretsiz WİFİ kullanımı 20.000 adet üyesi bulunan TAV Passport kart sahiplerinin kullanımına açıldı. Ayrıca, TAV Passport Kart üyeleri lounge ve hızlı geçiş hizmetlerinden Sabiha Gökçen’de de faydalanmaya başlamış olup; 2017 için otopark ve free shop hizmetlerinde de TAV Passport Card avantajlarından faydalanması sağlanacak. TAV İşletme Hizmetleri’nin 2017 yılında kullanıma açmayı planladığı, 10.000 üyesi olan Lounge Card’ın alanında küresel bir lider olması için 35 ülkede 170 özel yolcu salonu için anlaşmalar yapıldı. TAV İşletme Hizmetleri’nin faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.tavisletmehizmetleri.com.tr’yi ziyaret ediniz. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU • • TUNUS Monastır Enfidha İstanbul Deniz Otobüsleri A.Ş.’ye ait 35 terminalin ticari alanlarının kiralanması ve reklam alanlarının satışı Mart ayı itibarıyla TAV İşletme Hizmetleri tarafından yürütülmeye başlandı. Global Ports Holding Cruise Limanları İşletmelerinin dünyanın çeşitli yerlerindeki 14 cruise limanında reklam alanlarının satış-pazarlaması ve ticari alan tahsisinin yürütülmesi ile ilgili anlaşma yapıldı. TCDD bünyesinde faaliyet gösteren Marmaray istasyonlarında ticari alanların kiralanması hizmetinin, TAV İşletme Hizmetleri tarafından yapılması için görüşme ve hazırlıklar başladı. Havalimanları dışında hizmet verdiğimiz noktalar: • • • • İDO Yenikapı İstasyonu Lounge İşletmeciliği TCDD Ankara Garı Lounge İşletmeciliği İDO’nun 35 iskelesinde ticaret ve reklam danışmanlığı Global Ports Holding’in 14 cruise limanında reklam ve ticari danışmanlığı Hedef Bölgeler: Almanya, Fransa, ABD ve Orta Doğu-Afrika coğrafyası, TAV İşletme Hizmetleri’nin öncelikli olarak ilgilendiği bölgelerdir. Şirket, Almanya’da Köln, Hamburg ve Hannover, ABD’de New York JFK, Miami MIA, Houston IAH, Şikago ORD, Atlanta ATL Şili’de Santiago SCQ İtalya’da Milano Malpenza Havalimanı, İngiltere’de Londra Gatwick havalimanı Fransa’da Paris Charles de Gaulle Havalimanları’ndaki özel yolcu salonlarının işletilmesi kapsamındaki ihalelere hazırlık yapmaktadır. 29 2016 YILI GELİŞMELERİ TAV ÖZEL GÜVENLİK TAV tarafından Türkiye’de işletilen beş havalimanında güvenlik hizmetiveren ve TAV’ın yurt dışında işlettiği havalimanlarında da güvenlik açısından çözüm ortaklığı yapan TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş., aynı zamanda tesis güvenliği ve uçak özel güvenliği gibi hizmetler de sunmaktadır. TAV Özel Güvenlik’in hizmet verdiği noktalar: 2016 yılında portföye eklenen yeni lokasyonlar: • • • • • • • • • • Suudi Arabistan Havayolları/AHL Ewa Airways Tayvan/AHL Hyatt Regency Otel/Ataköy İstanbul Etihad Airways/AHL Bezmialem Vakıf Üniversitesi/Eyüp, Sultangazi, Beykoz HAVAŞ - Hopa İstasyonu Almanya Konsolosluğu Özel Okulu/Ankara Macaristan Büyükelçiliği/Ankara Kiska&Sera İş Ortaklığı/ESB HAVAŞ K9/ESB - EGE İSTANBUL Atatürk Havalimanı Şirinevler TAV Özel Güvenlik İZMIR Adnan Menderes Havalimanı MUĞLA Milas Bodrum Havalimanı 30 ANTALYA Gazipaşa Alanya Havalimanı HAVALİMANLARI • • • • • • TAV Özel Güvenlik’in faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için lütfen QR kodu telefonunuza okutunuz ya da www.tavguvenlik.com’u ziyaret ediniz. ANKARA Esenboğa Havalimanı İstanbul: İstanbul Atatürk Havalimanı Ankara: Esenboğa Havalimanı İzmir: Adnan Menderes Havalimanı Antalya: Gazipaşa Alanya Havalimanı Muğla: Milas-Bodrum Havalimanı İstanbul - Şirinevler: TAV Özel Güvenlik Şube HEDEF BÖLGELER: Orta Doğu ve Türkiye’ye sınır bölgeler ile birlikte Kuzey Afrika, TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş.’nin hedef bölgeleri arasındadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2016’DA ÖNE ÇIKANLAR TAV Havalimanları Holding, %38 oranında hisseye sahip ortağı “Aéroports de Paris” ve “Bouygues Bâtiment International” ile birlikte, Küba Havana’da bulunan José Marti Havalimanı’nın işletme ve geliştirme hakkını içeren imtiyaz sözleşmesi için Küba Hükümeti ile birebir görüşmelere başlamıştır. ŞUBAT • TAV Yönetim Kurulu Üyelerinden Sayın Laurent Marc Galzy’nin emeklilik nedeniyle görevinden ayrılmasıyla birlikte boşalan Yönetim Kurulu, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi Üyeliklerine Sayın Patrick Raymond Marie Jeantet'in, yapılacak olan ilk Genel Kurul'un onayına sunulmak üzere, seçilmesi oy birliği ile kabul edilmiştir. • Denetimden Sorumlu Komite tarafından da önerildiği üzere, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuatı uyarınca belirlenen esaslara uygun olarak, TAV Havalimanları Holding’in 2016 yılı hesap dönemindeki finansal raporlarının denetlenmesi ile bahsi geçen kanunlardaki ilgili düzenlemeler kapsamındaki diğer faaliyetleri yürütmek üzere, Ernst&Young Global Limited Şirketi’nin bir üyesi olan Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi’nin bağımsız denetim kuruluşu ve denetçi olarak seçilmesi hususunun Genel Kurul'un onayına sunulmasına oybirliği ile karar verilmiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU • • • Şirket Yönetim Kurulu, 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,9567243 TL (%95,67243) olmak üzere toplam brüt 347.560.013 TL nakit temettünün, 23 Mart 2016 tarihinde başlanarak dağıtılmasını Genel Kurul’un onayına sunmaya karar vermiştir. Şirket bağlı ortaklıklarından BTA Yiyecek İçecek Hizmetleri A.Ş.'nin, Umman'ın başkenti Maskat'ta bulunan Yeni Maskat Uluslararası Havalimanı'nda yer alan yiyecek içecek alanlarının işletme hakkı ihalesinde, 2017’den itibaren 10 yıllık işletme süresi için, tercih edilen firma olduğu açıklanmıştır. TAV Havalimanları Holding’in 2015 yılına ait Pay Sahipleri Olağan Genel Kurul Toplantısının, 21 Mart 2016 Pazartesi günü saat 14:00’da Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali, A Kapısı - VIP yanı TAV Yönetim Merkezi, Yeşilköy, İstanbul, adresinde bulunan TAV Akademi (A) Salonu’nda yapılmasına karar verilmiştir. 31 2016 YILI GELİŞMELERİ > 2016’DA ÖNE ÇIKANLAR MART • TAV’ın Makedonya’da işletmesini üstlendiği Üsküp ve Ohrid Havalimanları’nın yükümlülüklerinin refinansmanı tamamlanmıştır. NİSAN: • ATÜ’nün Amerika Birleşik Devletleri Houston Havalimanı’nda bulunan ana gümrüksüz satış mağazası hizmet vermeye başlamıştır. MAYIS: • İstanbul Atatürk Havalimanı genişleme çalışmaları kapsamında 27.000 m2 pasaport sonrası alan ve 8 adet köprü hizmete girmiştir. HAZİRAN • TAV İstanbul’un yükümlülüklerinin refinansmanı tamamlanmıştır. • Gürcistan Tiflis Havalimanı yeni terminal inşasının temeli atılmıştır. • 28 Haziran tarihinde İstanbul Atatürk Havalimanı terör saldırısına uğramış; menfur saldırıda 45 kişi hayatını yitirmiştir. 16 havalimanı çalışanı görevleri başında şehit olmuştur. 32 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TEMMUZ • 12 Şubat 2016 tarihinde yapılan Özel Durum Açıklamasında Şirket’in 2016 yılına ilişkin normal piyasa koşulları altında operasyonel ve mali beklentileri kamuoyu ile paylaşılmıştır. Söz konusu tarihten sonra Türkiye'de ve dünyada yaşanan gelişmeler nedeniyle oluşan güvenlik endişeleri, yolcu sayısı ve kompozisyonunu da etkilemiş; bu nedenle 2016 yılının ilk 6 ayında İstanbul dış hat yolcusu %0 büyürken, şehir çıkışlı dış hat yolcusu (Origin and Destination) %14 azalmıştır. Şirket, maliyet düşürücü önlemleri uygulamaya koyarken; 2016 yılına ilişkin beklentilerini ise aşağıdaki gibi revize etmiştir: • İstanbul Atatürk Havalimanı şehir çıkışlı dış hatlar yolcu trafiğinde (Origin and Destination) %20 oranında azalma, • Stabil Ciro, • FAVKÖK'de (Kira öncesi FAVÖK) %8 - %10 seviyesine kadar azalma, • Net Kârda ise önemli miktarda düşüş. • TAV Yönetim Kurulu Üyelerinden Sayın Patrick Raymond Marie Jeantet'in görevinden ayrılması sebebiyle boşalan Yönetim Kurulu, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi Üyeliklerine Sayın Antonin Beurrier’in, yapılacak olan ilk Genel Kurul'un onayına sunulmak üzere, seçilmesi oy birliği ile kabul edilmiştir. • Gürcistan Tiflis Havalimanı pist ve taksi yolu rehabilitasyon çalışmaları tamamlanmıştır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU AĞUSTOS • TAV Havalimanları Holding bağlı ortaklıklarından BTA Yiyecek İçecek Hizmetleri A.Ş., 1 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de bulunan, Zagreb Uluslararası Havalimanı'nda yer alan yiyecek içecek alanlarını işletmeye ve uçak içi (inflight) yiyecek içecek hizmeti sunmaya başlamıştır. İşletme süresi 13 yıl olan ihale kapsamında, havalimanında toplam 16 adet noktada hizmet verilecek olup, uçak içi (inflight) yiyecek içecek hizmeti kapsamında ise başta Hırvatistan'ın bayrak taşıyıcısı Croatia Airlines olmak üzere havalimanını kullanan yaklaşık 90 havayolu firmasına hizmet verilecektir. TAV Havalimanları Holding, 2013 yılından bu yana havalimanının işletmesini üstlenen konsorsiyumda %15 paya sahiptir. 2015 yılında yaklaşık 2,6 milyon yolcuya hizmet veren Zagreb Havalimanı'nın, 2017'de yeni yolcu terminalinin tamamlanmasıyla birlikte, yıllık 8 milyon yolcuya ulaşması beklenmektedir. • TAV Havalimanları Holding, %38 oranında hisseye sahip ortağı “Aéroports de Paris” ve “Bouygues Bâtiment International” ile birlikte, Küba Havana’da bulunan José Marti Havalimanı’nın işletme ve geliştirme hakkını içeren imtiyaz sözleşmesi için Küba Hükümeti ile birebir görüşmelere başlamıştır. Söz konusu imtiyaz sözleşmesi, Havalimanı’nın geliştirme, genişletme ve işletim hakkını içermektedir. Bu proje ile birlikte, 2015 yılında yaklaşık 5 milyon yolcuya hizmet veren Havana José Marti 33 2016 YILI GELİŞMELERİ > 2016’DA ÖNE ÇIKANLAR • Havalimanı’nın, 2020 yılında yaklaşık 10 milyon yolcuya hizmet verecek kapasiteye ulaşması planlanmaktadır. Son dönemde özellikle Amerika Birleşik Devletleri ile Küba arasında hava trafiğinin liberalleştirilmesi yönünde atılan adımlar, havalimanı yolcu trafiğinde yüksek oranda büyüme potansiyeline işaret etmektedir. İmtiyaz sözleşmesi ayrıca ülkenin batısında yer alan San Antonio de los Banos Havaalanı’nın geliştirme projesini içermektedir. Türkiye'de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kurumsal Yönetim İlkeleri'ne uygun olarak derecelendirme yapmak üzere faaliyet izni bulunan derecelendirme kuruluşu SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri tarafından "Kurumsal Yönetim Derecelendirme Dönemsel Revizyon Raporu" tamamlanmıştır. 21 Ağustos 2015 tarihinde 95,19 olarak açıklanan (10 üzerinden 9,52) Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu, Şirket’in kurumsal yönetim ilkelerini uygulama alanında yaptığı sürekli iyileştirme çabaları sonrasında, 19 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla 95,38 (10 üzerinden 9,54) olarak yukarı yönlü revize edilmiştir. Kurumsal yönetim derecelendirme notunun alt başlıklar itibarıyla dağılımı aşağıda verilmektedir. Alt Kategoriler Ağırlık Alınan Not Pay Sahipleri 0,25 94,94 Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık 0,25 97,34 Menfaat Sahipleri 0,15 98,82 Yönetim Kurulu 0,35 92,83 Toplam 1,00 95,38 EYLÜL • Şirket’in sermayesine %33,3 oranında ortak olduğu Tibah Airports Development Company Limited ("Tibah Development") şirketinde, Saudi Oger Ltd.'nin sahip olduğu %33,3’lük kısmın yarısını oluşturan payların satın alınması için görüşmelere başlanmıştır. Anlaşmanın sağlanması halinde TAV Havalimanları Holding'in Tibah Development şirketindeki %33,3 olan ortaklık oranı, gerekli izinlerin alınmasını takiben %50'ye yükselecektir. Medine Uluslararası Havalimanı, 2012 yılından bu yana Şirket’in içinde bulunduğu konsorsiyum tarafından işletilmektedir. 2015 yılında 5,8 milyon yolcuya hizmet vermiş olan havalimanının işletme süresi 2037’de sona ermektedir. SAHA tarafından yayınlanan Kurumsal Yönetim Derecelendirme Raporu, TAV Havalimanları Holding’in www.tavyatirimciiliskileri.com adresindeki web sitesinde de yayınlanacaktır. 34 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2016’NIN ARDINDAN Şirket yönetim kurulu 17 Şubat 2017 tarihinde yaptığı toplantı sonucu, 2016 yılı konsolide dönem kârından 247.951.822 TL tutarın nakit olarak dağıtılması yönünde karar almıştır. Hisse başına düşen temettü tutarı 0,6825341 TL olacaktır. Bu karar Genel Kurul’un onayına sunulacaktır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 35 2016 YILI GELİŞMELERİ YATIRIMCI İLİŞKİLERİ VE BİST PERFORMANSI TAV Yatırımcı İlişkileri, günlük faaliyetlerini doğruluk, adillik, sürat ve pro-aktiflik olmak üzere dört temel ilke üzerinden yürütmektedir. Yatırımcı İlişkileri TAV Yatırımcı İlişkileri’nin (TAV Yİ) temel görevi, TAV Havalimanları Holding tarafından çıkarılmış sermaye piyasası enstrümanlarının adil değerleri üzerinden işlem görmesini sağlamaktır. Bu hedefi gerçekleştirmek için, TAV Havalimanları hisselerinin seyri hakkında farklı sermaye piyasası aktörlerine kapsamlı ve tam doğru bilgi vermek maksadıyla TAV Yİ bir dizi yatırımcı ilişkileri aracı kullanmaktadır. TAV Yİ aynı zamanda Şirket’in, sermaye piyasalarıyla ilgili yasal düzenlemelerden kaynaklanan yükümlülüklerine tam olarak uymasını sağlamaktadır. TAV Yİ ayrıca şirketin en yüksek kurumsal yönetim standartlarını benimsemesini sağlamak maksadıyla, ilgili tüm paydaşlarının koordinasyonunu sağlamaktadır. TAV Yİ, günlük faaliyetlerini doğruluk, adillik, sürat ve pro-aktiflik olmak üzere dört temel ilke üzerinden yürütmektedir. Doğruluk TAV Yatırımcı İlişkileri, sermaye piyasaları aktörleriyle paylaşılan tüm bilgilerin iyi araştırılmış, tam doğru ve kapsamlı olması hususuna özen göstermektedir. TAV Yatırımcı İlişkileri için tam doğru ve kapsamlı bilgi akışı, şirket ve sermaye piyasaları aktörleri arasındaki güvenin tesis edilmesi açısından en önemli husustur. 36 Adillik TAV Yatırımcı İlişkileri, tüm sermaye piyasaları aktörlerinin, yaptıkları işlemlere (alım/satım) ve birbirlerine kıyasla büyüklüklerine bakmaksızın “aynı” bilgiyi almaları için gayret sarf etmektedir. Sürat TAV Yatırımcı İlişkileri, sermaye piyasalarında bilginin bir zaman boyutu da olduğunun ve de hızlı bilginin yavaş bilgiye kıyasla üstünlüğünün bilincindedir. Bu bilinçle, TAV Yİ tüm bilgi taleplerine süratle yanıt vermek için gayret göstermektedir. Pro-Aktiflik TAV Yatırımcı İlişkileri, Şirket ve Şirket’in ekonomik ve yasal işleyişi hususlarında bir gözetmen konumunda yatırımcı sorularını, yasal ve kurumsal yönetimle ilgili konuları, sermaye piyasaları aktörleri ve hissedarlar tarafından ileri sürülmeden tespit ederek kapsamlı bir şekilde derhal ele almaktadır. TAV Havalimanları Yatırımcı İlişkileri, 2016 yılında 10 roadshow ve konferansa katılmış ve yıl boyunca 371 yatırımcı ve analistle, Holding faaliyetleri ve finansalları ile ilgili görüşmeler gerçekleştirmiştir. Hisse Performansı “TAVHL” hisse koduyla Borsa İstanbul’da işlem gören Şirket hisseleri, 2016 yılı içinde en düşük 10,30 TL, en yüksek 18,55 TL seviyesini görmüştür. Şirket hisseleri 2016 yılında nominal olarak %-18, endeksin ise %-24 altında getiri sağlamıştır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Kurumsal Yönetim Derecelendirme Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak derecelendirme yapmak üzere faaliyet izni bulunan derecelendirme kuruluşu SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri tarafından “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Dönemsel Revizyon Raporu” tamamlanmıştır. ROADSHOW VE KONFERANS 20 19 21 Ağustos 2015 tarihinde açıklanmış olan 95,19 (10 üzerinden 9,52) olan Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu, Şirket’in kurumsal yönetim ilkelerini uygulama alanında yaptığı sürekli iyileştirme çabaları sonrasında, 19 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla 95,38 (10 üzerinden 9,54) olarak yukarı yönlü revize edilmiştir. Kurumsal yönetim derecelendirme notunun alt başlıklar itibarıyla dağılımı aşağıda verilmektedir. Alt Kategoriler 18 17 13 Ağırlık Alınan Not Pay Sahipleri 0,25 94,94 Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık 0,25 97,34 Menfaat Sahipleri 0,15 98,82 Yönetim Kurulu 0,35 92,83 Toplam 1,00 95,38 TAV Yatırımcı İlişkileri İletişim Tel: +90 212 463 30 00/ 2120-2122-2123-2124 Faks: +90 212 465 31 00 11 10 8 7 Yatırımcı İlişkileri İnternet sitesi: http://ir.tav.aero Twitter: @irTAV Facebook: /irTAV Adres: İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali Yeşilköy/İstanbul TAV Yatırımcı İlişkileri Mobil Uygulaması 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 37 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK terminal işletmelerinde oluşturulan sürdürülebilirlik grupları, TAV Havalimanları Holding Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Eylem Planı çerçevesinde belirlenen ana performans göstergeleriyle ilgili ölçümleme, değerlendirme ve raporlama yapmak; sürdürülebilirlik performansını geliştirmek üzere proje ve öneri geliştirmekle ve ilgili işletmenin genel müdürü ve ilgili SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TAV Havalimanları, 2014 yılından bu yana Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi'nde yer almaktadır. genel müdür yardımcısına raporlamakla yükümlüdürler. Sürdürülebilirlik grupları, işletme genel müdürü ve ilgili genel müdür yardımcısının yönlendirmesiyle işletme bünyesinde enerji yönetimi, atık yönetimi, su yönetimi, insan kaynakları, kurumsal iletişim, mali işler ve diğer ilgili departman temsilcilerinden oluşmaktadır. Öte yandan Holding Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Eylem Planı’nı oluşturmak ve geliştirmek; bu çerçevede terminal işletmeleri ve hizmet şirketlerinde oluşturulan sürdürülebilirlik gruplarını koordine etmek 1. Giriş ve yönlendirmek; Holding sürdürülebilirlik performansını Günümüzde küreselleşme süreçlerinin derinleşmesiyle ölçümlemek, geliştirmek ve raporlamakla görevli olan birlikte ekonomik, çevresel ve toplumsal engeller ve TAV Havalimanları Sürdürülebilirlik Komitesi ise Holding fırsatlar çeşitlenmekte; bu engelleri aşamayan ve bünyesindeki ilgili departmanlar ve hizmet şirketlerinin fırsatları değerlendiremeyen kurumlar ise rekabet yöneticileri tarafından görevlendirilecek temsilcilerden güçlerini kaybedebilmektedir. Ekonomik ve toplumsal oluşmaktadır. İşletme sürdürülebilirlik gruplarının değişimler küresel dengeyi etkileyerek farklı başkanları Komite’nin doğal üyesidir. coğrafyalarda hissedilebilmekte; iklim değişikliği ve doğal kaynakların tükenmesi gibi sorunlar farklı paydaşların Sürdürülebilirlik performansını tüm paydaşlarıyla ortak hareket etmesini gerektirmektedir. Bu koşullar açık, şeffaf, kapsamlı bir şekilde paylaşmakta olan altında rekabeti devam ettirmek isteyen şirketlerin TAV Havalimanları, 2010 yılından bu yana, ekonomik iş yapış modellerini katılımcı, şeffaf, hesap verebilir, performansının yanı sıra çevresel ve sosyal alanlarda insana ve doğaya saygılı bir yönde sürekli geliştirmeleri da uluslararası standartlarda raporlama yapmaktadır. gerekmektedir. Paydaş katılımına büyük önem veren ve faaliyetlerinin her aşamasında katılımcı bir yönetim modelini Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (United benimseyen TAV Havalimanları, raporlama konusunda Nations Global Compact-UNGC) ve Kadının Güçlenmesi karşılaştırılabilir ve anlamlı bir çerçeve sunmak üzere Prensipleri (Women’s Empowerment Principles-WEPs) uluslararası alanda geniş kabul gören Küresel Raporlama imzacıları arasında yer alan TAV Havalimanları, faaliyet Girişimi (Global Reporting Initiative-GRI) standartlarını gösterdiği tüm ülkelerde paydaşları için en yüksek değeri kullanmaktadır. üretirken çevresel etkileri azaltmayı ve toplumsal fayda yaratmayı hedeflemektedir. 2. Ekonomik Etkiler Tüm paydaşları için en yüksek faydayı hedefleyen TAV Havalimanları, sürdürülebilir büyüme için TAV Havalimanları, yer aldığı tüm bölgelerde kültürel belirlediği ilkeleri Şirket’in tüm operasyonlarının ve toplumsal gelişime de katkıda bulunmaktadır. odağına yerleştirmiş ve Şirket içinde bu alanda var Havalimanı işletmeleri, yarattıkları istihdam ve olan bilgi birikiminin yaygınlaşması, ölçümleme, gelirle doğrudan ekonomik değer ortaya çıkarmakta; raporlama, geliştirme çalışmalarının eşgüdümlü olarak ayrıca turizm başta olmak üzere farklı endüstrilerin sürdürülebilmesi için aşağıdan yukarıya ve disiplinler gelişmesi gibi yan etkiler de üretmektedirler. Toplumsal arası bir örgütlenme oluşturmuştur. Bu bağlamda 38 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU açıdan sorumlu yatırımcılığın önemine inanan TAV 4. Sosyal Etkiler Havalimanları, 2014 yılında dâhil olduğu Borsa İstanbul TAV Havalimanları, kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı Sürdürülebilirlik Endeksi’nde Kasım 2016 - Ekim 2017 doğrultusunda eğitim, spor ve kültür başta olmak üzere döneminde de yer almaktadır. farklı alanlardaki pek çok projeye destek olmakta; ancak faaliyet gösterdiği toplumlarda yarattığı sosyal etkinin 3. Çevresel Etkiler temel odağı olarak müşteri memnuniyeti ve çalışan Hava ulaşımına artan talep ve doğal kaynakların mutluluğunu ele almaktadır. verimli kullanımı arasında doğru bir denge kurabilmek için faaliyet gösterdiği her alanda en iyi çevresel TAV Havalimanları, faaliyet gösterdiği ülkelerde önemli uygulamaları benimsemeyi ve hayata geçirmeyi sayıda yerel istihdam yaratmakta ve tüm çalışanlarının hedefleyen TAV Havalimanları, uluslararası standartlarda mutluluğunu ve bağlılığını sağlamak adına insan enerji ve çevre yönetimi gerçekleştirerek çevreye olan kaynakları politikasını uluslararası standartlarda etkilerini en aza indirmek üzere çaba göstermektedir. düzenlemektedir. En fazla tercih edilen iş yeri olmak üzere çalışmalarını sürdüren TAV’ın insan kaynakları TAV Havalimanı İşletmeleri, iklim değişikliğini öncelikli politikası, iş güvenliği, çalışanların profesyonel ve kişisel çevresel riskler arasında görmekte; bu nedenle gelişimleri için kapsamlı olanaklar ve fırsat eşitliğine işletmesini üstlendiği havalimanlarında karbon salımını dayanmaktadır. ölçümlemek, yönetmek, azaltmak ve nötr hale getirmek üzere Uluslararası Havalimanları Konseyi’nin Avrupa Kurumsal gelişim merkezi olarak kurulan TAV Akademi, kolu ACI Europe tarafından yürütülen Havalimanı Karbon çalışanların profesyonel gelişimi için çeşitli ve kapsamlı Akreditasyonu (Airport Carbon Accreditation) programına eğitim programları sunmakta; üniversiteler ve akademik aktif olarak katılmaktadır. TAV, sürdürülebilirlik kurumlarla iş birlikleri gerçekleştirmektedir. ACI’ın raporlarının yanı sıra Karbon Saydamlık Projesi (Carbon küresel eğitim merkezleri arasında da yer alan TAV Disclosure Project-CDP) vasıtasıyla iklim değişikliğiyle Akademi içerisinde kurulan TAV Aviation Minds ise mücadele performansını şeffaf ve düzenli bir şekilde Şirket’in bilgi birikimini tüm dünyada havalimanlarının yatırımcılar ve kamuoyuyla paylaşmaktadır. gelişimi için kullanıma sunmak üzere şirketleşmiştir. Ayrıca, çalışanların kişisel gelişimleri için TAV Atölye Artan yolcu trafiğiyle birlikte atık yönetimi de her başlığı altında farklı sanat ve zanaat dallarında eğitimler geçen gün daha önemli bir hale gelmektedir. Terminal verilmekte; TAV Cup çerçevesinde çalışanların farklı spor alanlarında biyo-çeşitliliğin korunmasını ve doğal dallarında takım çalışmasını deneyimledikleri turnuvalar yaşam alanlarındaki kayıpların en aza indirgenmesini ise yıl boyunca sürdürülmektedir. hedefleyen TAV Havalimanları, 2014 yılından bu yana CDP Su Programı’na raporlama yapmakta ve atık TAV Havalimanları, müşteri memnuniyetini en üst miktarının azaltılmasını, ortaya çıkan atığınsa yeniden seviyede tutmak hedefiyle misafirlerine hızlı, konforlu kullanım, geri dönüşüm ve bertaraf süreçlerinde ve güvenli bir seyahat deneyimi sunmak üzere değerlendirilmesini sağlamaktadır. TAV Havalimanları, çalışmaktadır. Havacılık alanında güvenliğin önceliğinin su kaynaklarının verimli kullanılması amacıyla ve öneminin farkında olan TAV, uluslararası ve ulusal terminallerinde su yönetimi yapmakta; yolcu başına su gereklilikleri ilgili otoritelerle ilişki halinde hayata tüketimini sürekli olarak ölçümleyerek raporlamaktadır. geçirmektedir. Atık suların mümkün olan her durumda arıtılarak tekrar kullanılması; bunun mümkün olmadığı durumlarda ise Sosyal sorumluluğunun bilincinde olan TAV, tüm uygun şekilde bertaraf edilmesi sağlanmaktadır. terminallerinin özel ihtiyaçları bulunan yolcular tarafından da tamamen erişilebilir hale getirilmesi için, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan, “Engelsiz Havalimanı Projesi”ni uygulamaya koymuştur. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 39 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RİSK YÖNETİMİ VE İÇ DENETİM b) Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komitesi’nin Çalışmalarına ve Raporlarına İlişkin Bilgiler TAV Havalimanları Holding Riskin Erken Saptanması Komitesi, TTK* ve Sermaye Piyasası Kurulu “Kurumsal Yönetim İlkeleri”nde yer alan tebliğ*, hüküm ve prensipler RİSKLER VE YÖNETİM ORGANININ DEĞERLENDİRMESİ doğrultusunda oluşturulmuş ve faaliyete geçmiştir. Komite’nin kurulma amacı, TAV Havalimanları Holding ve a) Risk Yönetimi Politikası’na İlişkin Bilgiler: grup şirketlerinin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek finansal, operasyonel, stratejik ve mevzuatsal Kurumsal Risk Yönetimi Politikası: her türlü riskin erken teşhisi, yönetilmesi ve indirgenmesi TAV Havalimanları Kurumsal Risk Yönetimi (KRY) gereken risklere yönelik aksiyon planlarının uygulanması Politikası’nın amacı aşağıda sıralanan ana başlıklar şeklinde çalışmalar yürütmektir. Ayrıca, Kurumsal Risk altında özetlenebilen sorumluluk ve görevlerin yerine Yönetimi Sistemi’nin işleyişini gözden geçirmekte ve getirilebilmesine yönelik yöntem ve prensipleri ortaya Şirket aleyhine açılmış önemli davalar, muhtemel risklere koymaktır: karşı ayrılan karşılıklar, kur riski ve olası tehditlere karşı şirket stratejisinin belirlenmesi gibi hususlarda şirket • TAV Havalimanları ve Grup şirketlerinin kurumsal yöneticilerinden, hukukçularından ve ilgili birimlerden bilgi hedeflerine varma sürecini etkileyebilecek risk alarak değerlendirme yapmaktadır. Komite, yürütülen faktörlerinin belirlenmesi, çalışmaların etkin olabilmesi için düzenli olarak, gerekli • Kurumun Üst Yönetim ve hissedarlarının risk iştahı ile uyumlu risklerin alındığından emin olunması, • Belirsizlik ve tehdit oluşturabilecek risklerin değerlemeye olması halinde ise ayrıca toplanmaktadır. Toplantıların gündemine göre ilgili yönetici(ler) komite tarafından toplantıya davet edilebilmektedir. Riskin Erken Saptanması tabi tutulup seviyeleriyle uyumlu, etkin kontrol ve aksiyon Komitesi’nin yaptığı tüm çalışmalar ve alınan kararlar planlarının oluşturulması, yazılı toplantı tutanakları ile kayıt altına alınmakta ve rapor • Fırsatların değerlendirilmesi ve bu döngünün sürekliliğinin formatında Üst Yönetim ile paylaşılmaktadır. sağlanması için risk sahipleri ve KRY sorumlularıyla iş birliği içinde çalışılması, • Karar mekanizmalarının işleyişini kolaylaştırmaya yönelik c) Risk Türleri ve Uygulanan Risk Yönetimi Politikalarına İlişkin Bilgiler raporlamaların zamanında hazırlanmasını ve böylece yönetim kararlarının ilgili risklerin farkında olunarak 1. Finansal Risklerin Yönetimi alınmasının sağlanması, Şirket finansal araçların kullanımına bağlı olarak aşağıdaki • Farklı birimlerde tespit edilen, farklı etkileri olan, ancak risklere maruz kalabilmektedir: birbirini etkileyebilecek risklerin birimin değil kurumun • Kredi riski yüksek çıkarına en uygun olacak şekilde yönetilmesine • Likidite riski destek olunması ve böylece kurum genelinde • Piyasa riski etkinliğin artmasına ve kayıpların azaltılmasına katkıda bulunulması. Kredi Riski Kredi riski, bir müşterinin ya da bir finansal enstrümana taraf olan karşı tarafın sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmeme riskidir. Temel olarak Grup’un müşteri alacakları ve banka bakiyelerinden doğabilecek finansal zararlar kredi riskini oluşturmaktadır. Grup’un başlıca finansal varlıkları 40 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU nakit ve nakit benzerleri, ticari ve diğer alacaklardır. Nakit kaynaklı olası senaryolara karşı ise terminal binalarının ve nakit benzerleri üzerindeki kredi riski sınırlıdır çünkü altyapıları belli standartlar doğrultusunda geliştirilmiş muhataplar kredibilitesi yüksek olan bankalardır. olup, doğal afet ve iş kesintisinin sebep olacağı kayıplara karşı gerekli sigortalar yapılmıştır. Bu şekilde riskler yok Likidite Riski edilemeyecek olsa da, sonuçlarının ve etkilerinin en düşük Likidite riski, Grubun ileri tarihlerdeki nakit ödeme ya da seviyeye getirilmesi amaçlanmaktadır. diğer finansal yükümlülüklerini karşılayamaması riskidir. Grubun likidite riski, mevcut ve ilerideki muhtemel borç 3. Çevresel Risklerin Yönetimi gereksinimlerinin normal koşullarda ya da kriz durumlarında TAV Havalimanları, çevreye karşı sorumlu bir duruş fonlanabilmesi için çeşitli finansal kuruluşlardan Grubu benimseyerek, uzun vadeli sürdürülebilir bir gelişim için zarara uğratmayacak ya da itibarını zedelemeyecek şekilde çevrenin korunmasını ilke edinmiştir. Çevresel sorunları yeterli finansman olanakları temin edilerek yönetilmektedir. yönetebilmek anlamında pek çok önlem alan ve işleme koyan TAV Havalimanları, yasal zorunluluk ve uygulanabilir Piyasa riski gerekliliklerin üzerinde çözümleri hayata geçirmeyi Piyasa riski; döviz kurları, faiz oranları ya da menkul amaçlamaktadır. TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği, kıymetler piyasalarında işlem gören enstrümanların Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün fiyatları gibi para piyasasındaki değişiklikler sonucu Grubun (SHGM) “Green Airport” (Yeşil Havalimanı) projesi gelirlerinin ya da sahip olduğu finansal varlıkların değerinin kapsamında, havalimanı işletmeciliği alanında “Yeşil değişmesi riskidir. Piyasa riski yönetimi, piyasa riskine maruz Kuruluş” sertifikasına hak kazanan ilk havalimanı işletmecisi kalmayı kabul edilebilir sınırlar dâhilinde kontrol ederken, risk olmuştur. Dünyada havacılık sektöründe prestij kazanmış getirisini optimize etmeyi amaçlamaktadır. ve uluslararası bir kuruluş olan Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI) tarafından verilen ‘Birinci Seviye Karbon 2. Stratejik & Operasyonel Risklerin Yönetimi Akreditasyonu Sertifikası’nı almaya yönelik çalışmalar da TAV Havalimanları Holding bünyesinde işletilen tüm başlatan TAV Grubu, hava, su, toprak ve gürültü kirliliğinin havalimanlarında, operasyonların verimli ve güvenli bir doğal yaşama olan etkilerinin azaltılması ve kontrol altına şekilde yürümesini temin etmek amacıyla artan trafik alınabilmesi için sürdürülebilir kalkınma politikaları geliştirip taleplerine paralel sürekli bir iyileştirme ve geliştirme çevreci uygulamaları takip etmektedir. faaliyeti yürütülmektedir. Gelişen ve değişen havacılık faaliyetleri paralelinde Grubun maruz kalabileceği orta, 4. Emniyet, Güvenlik ve Sağlık Risklerinin Yönetimi büyük ölçekli sorunlar Risk komitesi ve üst yönetim Havalimanının fiziki güvenliğinin ve havacılık emniyetinin tarafından sürekli değerlendirilerek, olası risklere karşı sağlanması TAV Havalimanları operasyonlarında uzun vadeli stratejiler zamanında belirlenebilmektedir. vazgeçilmez bir esastır. Grup, bu amaçla güvenlik Karşılaşılabilecek başlıca operasyonel riskler; beklenmeyen hizmetlerini kendi bünyesinde bulundurduğu yeterli tecrübe iş kesintileri, hizmet sunum standartlarının kötüleşmesi ve ve üstün hizmet kalitesi sağlayabilen bir özel güvenlik şirketi yaşlanan terminal binalarının ihtiyaçları karşılayamaması ile sürdürmektedir. Bahsi geçen güvenlik unsurunun yerine olarak sıralanabilir. TAV Havalimanları’nın kaliteli hizmet getirilmesi elbette diğer kilit paydaşların (havayolu, otorite, stratejisine paralel, terminallerde yaptığı süreklilik arz eden emniyet vb.) ortak çabaları ile mümkün kılınmaktadır. Bu bakım onarım, yatırım, yenileme ve genişletme projeleriyle anlayış paralelinde TAV Grubu, Güvenli Yönetim Sistemi hizmet kalite standardının aynı seviyede tutulması (SMS=Safety Management System) uygulamalarını sağlanmaktadır. Beklenmeyen olaylara karşı acil durum hayata geçirmiş, ayrıca iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin planlarının sürekli izlenmesi, güncellenmesi ve tatbikatı yaşanabilecek olayların da minimum seviyede tutulmasını, ile olası iş kesintilerinin önlenmesi ve yolcular üzerindeki sürdürülebilirliğin önemli kriterlerinden biri olarak etkisinin minimize edilmesi sağlanmaktadır. Mücbir sebep TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 41 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > RİSK YÖNETİMİ VE İÇ DENETİM belirlemiştir. Havalimanı güvenliğine dair yaşanabilecek İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Faaliyetleri Hakkındaki sorunlarla karşılaşılmaya, artan yolcu sayısı ve sivil Bilgiler havacılığın doğasından gelen tehditlerle devam edilmesi TAV Havalimanları Holding İç Denetim Başkanlığı, kaçınılmaz olacaktır. Ancak gelişmiş güvenlik önlemleri, etkili TAV Havalimanları Holding ve tüm iştiraklerine ilişkin ekipmanlar ve kurulmuş sistemler sayesinde üst seviye operasyonel, finansal ve bilgi sistemleri süreçlerinin güvenlik hizmeti sağlanması mümkün olabilmektedir. Benzer denetimini üstlenmektedir. Birim, yıllık olarak yapılan risk bir anlayışla, havalimanlarında olabilecek herhangi bir salgın değerlendirmesi neticesinde belirlenen ve Denetim Komitesi hastalık riskine karşı, paydaşlarla birlikte devreye alınacak tarafından onaylanan yıllık denetim planı çerçevesinde kademeli müdahale planları ve hazırlıkları mevcuttur. denetimler gerçekleştirmektedir. Denetim sonuçlarını ve devam etmekte olan bulguları özetleyen raporları düzenli 5. Bilgi Teknolojileri Risklerinin Yönetimi olarak Denetim Komitesi ve İcra Kurulu Başkanı (CEO) ile Havalimanlarında sunulan kaliteli ve sorunsuz hizmet için paylaşmaktadır. önemli enstrümanlardan biri de, bilgi teknolojisi sistemlerinin etkin ve güvenli olmasıdır. Bu nedenle TAV Grubu genelinde, İç Denetim Birimi, aynı zamanda, risk yönetimi ve yönetişim BT alt yapısı ve projelerinin gelişimi, kurum stratejisi ve süreçlerindeki zafiyetleri, kaynakların boşa harcanmasına hedefleri paralelinde düzenli olarak gözden geçirilmektedir. ve verimsizliklere neden olan uygulamaları tespit etmekte Son yıllarda hızla artan bilişim güvenliğine dair riskler ve bunları raporlamaktadır. Birim, tüm denetlenen birimler yakından izlenmekte ve proaktif tedbirler alınmaktadır. ile çalışarak, tavsiyelerin yerine getirilmesi için destek Bununla birlikte BT sistemlerindeki herhangi bir aksama, olmaktadır. havalimanı operasyonlarının iş sürekliliğini olumsuz etkileyebilir. Bu riski indirgeyebilmek için, her türlü koruyucu İç Denetim Birimi denetim faaliyetleri kapsamında bağımsız bakım, iyileştirme, muhafaza ve yedekleme çalışmaları üst denetim ile temasa geçmekte ve bağımsız denetim ekibi seviyede yürütülmekte ve iş sürekliliğini tehdit edebilecek BT tarafından hazırlanmakta olan raporların incelenmesini de kaynaklı sorunlar minimize edilmektedir. gerçekleştirmektedir. 6. Yasa, Düzenleme ve Uyum Risklerinin Yönetimi TAV Havalimanları Holding İç Denetim Başkanlığı, 2014 Havacılık sektörünün, ülkemizde ve dünya genelinde en çok yılında Uluslararası İç Denetim Standartlarına ve Etik düzenlemeye tabii olan sektörü olduğu bilinen bir gerçektir. Kurallara uygun çalıştığını PricewaterhouseCoopers’ın Düzenleyici şartlar ile uyumsuzluk, hukuk ya da sözleşme yapmış olduğu denetim sonucunda tescillemiştir. ihlali gibi durumlar istemeyerek oluşsa dahi, bir işletmenin itibarını, iş sürekliliğini olumsuz etkileyebilir ve finansal Konsolidasyon Süreci kayıplar doğurabilir. Yasal riskler tek başına gibi görünse Konsolidasyon sürecine dâhil olan tüm Grup şirketleri, İç de, çoğu zaman operasyonel, finansal, itibar ya da vergi Denetim Birimi’nin denetimi kapsamındadır. Böylelikle, İç gibi risklerle bir araya gelebilirler. TAV Havalimanlarının Denetim Birimi, finansal tablolara etki eden operasyonlara sektördeki mevzuat değişikliklerinin takibine yönelik ilişkin iç kontrol sistemini değerlendirmekte; finansal benimsediği proaktif ve ileriye dönük yaklaşım, bu tarz tablolara yansıyan tutarların doğruluğu ve güvenilirliğine risklere maruz kalınmasını önleyici bir unsurdur. Alınan ilişkin yönetime makul güvence vermektedir. kararlar, düzenleyici otoritenin değişiklik öngörüleri ve 42 operasyonel değişikliklerin yasal sorumluluk alanlarındaki Birim aynı doğrultuda; solo ve konsolide finansal tabloların etkileri titizlikle değerlendirilmekte ve risk oluşturabilecek hazırlanması sürecindeki mevcut risklerin etkin ve verimli potansiyel alanlar tespit edilerek gerekli aksiyonlar bir şekilde yönetilmesini ve kullanılan bilgi sistemlerini zamanında alınmaktadır. değerlendirmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU yenilenmesi yönünde karar almıştır. SAHA ile 19 Ağustos 2016 tarihinde imzalanan sözleşmenin süresi 2 (iki) yıl olup, sözleşme 19 Ağustos 2018 tarihine kadar geçerlidir. Alt Kategoriler Pay Sahipleri Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne Uyum Beyanı Ağırlık Alınan Not 0,25 94,94 Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık 0,25 97,34 Menfaat Sahipleri 0,15 98,82 Yönetim Kurulu 0,35 92,83 Toplam 1,00 95,38 tarafından yayınlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin eşitlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk kavramlarını Kurumsal Yönetim Derecelendirme Raporuna, TAV Yatırımcı benimsemiştir. Şirketimiz pay sahipleri, menfaat sahipleri İlişkileri’nin internet sitesi www.tavyatirimciiliskileri.com.tr (çalışanlar, yolcular, tedarikçiler vb.), yönetim kurulu gibi üzerinden ulaşılabilir. TAV Havalimanları Holding A.Ş. (“Şirket”), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) “Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri”ne ve bütün yasal düzenlemelere uyum sağlama yönünde azami ölçüde özen göstermekte olup, SPK ilgili olan tüm grupların çıkarlarına en iyi hizmeti verebilmek için Şirketimize uygun yapılar ve prensipler sürekli olarak geliştirilmektedir. Uygulanmayan Kurumsal Yönetim İlkelerinin Gerekçeleri Şirket’in Kurumsal Yönetim Komitesi, kurumsal yönetim SPK tarafından belirlenen “Kurumsal Yönetim İlkeleri”, Şirket uygulamalarını geliştirmeye yönelik çalışmalarına devam tarafından da benimsenmekte ve bu evrensel prensipler etmektedir. İlkelerin bir kısmında uygulamada yaşanan uygulanmaktadır. zorluklar, bazı ilkelere uyum konusunda gerek ülkemizde gerekse uluslararası platformda süregelen tartışmalar, Türkiye’de SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak bazı ilkelerin ise Şirket’in mevcut yapısı ile tam olarak derecelendirme yapmak üzere faaliyet izni bulunan, örtüşmemesi gibi nedenlerden dolayı ilkelere tam uyum uluslararası derecelendirme kuruluşu SAHA Kurumsal henüz sağlanamamıştır. SPK Kurumsal Yönetim Tebliği Yönetim ve Kredi Derecelendirme tarafından “Kurumsal uyarınca uygulanması zorunlu tüm ilkelere uyum sağlanmış Yönetim Derecelendirme Dönemsel Revizyon Raporu” olup, uygulanması zorunlu olmayan ilkelerden henüz tam tamamlanmıştır. olarak uygulanmayan ilkeler aşağıda sıralanmıştır. Söz konusu zorunlu olmayan ilkelere uyum sağlanamaması 21 Ağustos 2015 tarihinde açıklamış olduğumuz 95,19 (10 nedeniyle Şirketimizin maruz kaldığı herhangi bir çıkar üzerinden 9,52) olan Kurumsal Yönetim Derecelendirme çatışması bulunmamaktadır. notu, şirketimizin kurumsal yönetim ilkelerini uygulama alanında yaptığı sürekli iyileştirme çabaları sonrasında, 19 • Esas Sözleşme’de bir hüküm bulunmamasına karşın, Ağustos 2016 tarihi itibarıyla 95,38 (10 üzerinden 9,54) Genel Kurul toplantıları, Genel Kurul İç Yönergesinde olarak yukarı yönlü revize edilmiştir. Kurumsal yönetim belirtildiği şekilde, menfaat sahipleri ve medya dâhil derecelendirme notunun alt başlıklar itibarıyla dağılımı kamuya açık olarak Şirket merkezinin bulunduğu aşağıda verilmektedir. TAV Havalimanları Holding Kurumsal İstanbul’da yapılmaktadır. Yeni Türk Ticaret Kanunu Yönetim Komitesi, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kurumsal çerçevesince, 2013, 2014, 2015 ve 2016 yılında Yönetim İlkeleri'ne uygun olarak derecelendirme yapmak gerçekleştirilen Olağan Genel Kurul Toplantısı elektronik üzere faaliyet izni bulunan SAHA Kurumsal Yönetim ve oy kullanımına açık bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. ("SAHA") ile kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi sözleşmesinin TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 43 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU • Esas Sözleşme’de ifade edilmemesine karşın, Şirket’in kuruluşundan bu yana Yönetim Kurulu Başkanı ile İcra Kurulu Başkanı aynı kişi değildir. Şirket’te hiç kimse sınırsız karar verme yetkisine sahip değildir. • Şirketimizin ortaklık yapısı, SPK Kurumsal Yönetim tebliği gereği komite başkanlarının bağımsız üyelerden oluşmasının gerekliliği gibi mevzuattan kaynaklanan zorunluluklara uyum nedeniyle ve ayrıca dört farklı komitenin oluşturulması gerektiğinden, Yönetim Kurulu Üyelerinin bazıları birkaç komitede birden görev almıştır. • “Kurumsal Yönetim İlkeleri”nin 4.6.5 no.lu maddesi uyarınca Yönetim Kurulu Üyelerine ve üst düzey yöneticilere verilen ücretler ile sağlanan diğer tüm menfaatler yıllık faaliyet raporu vasıtasıyla kamuya açıklanmaktadır. Ancak yapılan açıklama kişi bazında değil yönetim kurulu ve üst düzey yönetici ayrımına yer verilecek şekildedir. Şirketimiz bağımsız üyeler dışındaki Yönetim Kurulu üyelerine Olağan Genel Kurul toplantısında alınan karar uyarınca herhangi bir ücret ödememektedir. Ücretlendirme politikası yazılı hale getirilmiş ve Genel Kurul toplantısında ayrı bir madde olarak ortakların bilgisine sunulmuş ve pay sahiplerinin bu konuda görüş bildirmesi sağlanmıştır. Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı Tayfun Bayazıt Kurumsal Yönetim Komitesi Üyeleri Augustin de Romanet Didar Sevdil Yıldırım Ali Haydar Kurtdarcan Pelin Akın Özalp Nursel İlgen Julien Pierre Coffinier PAY SAHİPLERİ 1.1 Pay Sahipliği Haklarının Kullanımının Kolaylaştırılması Şirket’in Bilgilendirme politikası uyarınca tüm pay sahipleri, potansiyel yatırımcılar ve analistler arasında bilgi alma ve inceleme hakkının kullanımında eşit davranılarak açıklamaların aynı içerikle herkese aynı zamanda ulaştırılması esastır. Tüm bilgi paylaşımı daha önce kamuya açıklanmış olan içerik kapsamında gerçekleşmektedir. Bilgi paylaşımı çerçevesinde, pay sahipleri ve piyasa oyuncularını ilgilendirecek her türlü bilgi, özel durum açıklamalarıyla Türkçe ve İngilizce olarak eş zamanlı duyurulmakta, söz konusu duyuruların İngilizcesi e-posta adresini ileten kişi/ kurumlara elektronik ortamda dağıtılmakta, sosyal medyada paylaşılmakta, yatırımcı ilişkileri uygulamasında (TAV IR App) yayınlanmakta ve geçmişe dönük özel durum açıklamaları Türkçe ve İngilizce olarak internet sitesinde yer almaktadır. 1.1.1. Yatırımcı İlişkileri Bölümü, mevcut ve potansiyel yatırımcılara Şirket hakkında doğru, zamanında ve tutarlı bilgi sunmak, Şirket’in bilinirliğini ve kredibilitesini artırmak, dünyadaki halka açık havalimanı şirketleri arasında konumlanmasını sağlamak, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin uygulanmasıyla Şirket’in sermaye maliyetini düşürmek ve Yönetim Kurulu ile sermaye piyasası katılımcıları arasındaki çift yönlü iletişimi sağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir. Bu hedefe paralel olarak, Şirket, pay sahipleri ve yatırımcılarla iletişime büyük önem vermekte ve aktif bir yatırımcı ilişkileri programı sürdürmektedir. Yatırımcı İlişkileri Bölümü, yürüttüğü çalışmalar hakkında Kurumsal Yönetim Komitesi’ne, Yönetim Kurulu’na ve İcra Kurulu Başkanı’na iletilmek üzere 2016 yılında 6 defa rapor sunmuştur. Ayrıca, Yatırımcı İlişkileri Bölümü sektör ve şirketle ilgili gelişmelerle ilgili aylık bazda rapor hazırlamıştır. 2016 yılı içinde yerli ve yabancı, kurumsal ve bireysel yatırımcılar, pay sahipleri ve analistler ile Şirket faaliyet sonuçları, performansı ve dönem içindeki diğer gelişmeler konusunda 400’e yakın yüz yüze görüşme yapılmıştır. TAV Havalimanları pay sahipleri ve yatırımcıları bilgilendirmeye yönelik olarak yapılan yurt içi ve yurt dışı konferanslara ve diğer toplantılara katılım sağlamaktadır. Bu kapsamda, 2016 yılında yurt dışında ve yurt içinde toplam 10 konferansa iştirak edilmiştir. 44 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV Yatırımcı İlişkileri Bölümü Ad Soyad Unvan Telefon Lisans Belgesi Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 ve Kurumsal Nursel İlgen, CFA Direktör 212 463 3000 / 2122 Ali Özgü Caneri 212 463 3000 / 2124 Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı Besim Meriç Koordinatör Koordinatör 212 463 3000 / 2123 Yönetim Derecelendirme Lisansı Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3, Türev Araçlar ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı Lisans Belge No E-Mail 200275/ 700367 [email protected] 206272 [email protected] 203748/ 301161/ 700341 [email protected] 1.1.2. Pay sahipliği haklarının kullanılmasını etkileyebilecek Ticaret Kanunu’nun 437’nci maddesi çerçevesinde pay nitelikteki bilgi ve açıklamalar güncel olarak ortaklığımızın sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulacak belgeler ile internet sitesi olan www.tavyatirimciiliskileri.com adresinde şirketimizin ilgili mevzuat gereği yapması gereken bildirim ve güncel olarak yatırımcıların bilgisine sunulmaktadır. açıklamaların yanı sıra, 1.3.1 maddesinde belirtilen hususlara dikkati çekecek şekilde yatırımcılara ayrıca duyurulmaktadır. 1.2. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı Yatırımcı İlişkileri Bölümüne yöneltilen sorular, gizli ve İnternet sitesinde yayımlanan Genel Kurul Bilgilendirme ticari sır niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, ilgili olduğu Dokümanı ile beraber Genel Kurul toplantı duyurularında; konunun en yetkili kişisi ile görüşülerek gerek telefon toplantı gün ve saati, toplantı yeri, gündem, davetin Yönetim gerekse yazılı olarak ivedilikle cevaplandırılmaktadır. Kurulu tarafından yapıldığı ve pay sahiplerinin Genel Kurul’a katılım prosedürü açıklanmıştır. Şirket’te nama yazılı pay 1.2.1. Şirketimiz özel denetim yapılmasını zorlaştırıcı bulunmadığından, bu tür pay sahiplerinin yapılan Genel işlem yapmaktan kaçınmaktadır. Özel Denetçi atanması Kurul toplantılarına katılabilmesi adına herhangi bir işlem talebi hakkı esas sözleşmede ayrıca düzenlenmemiş yapılmamıştır. olmasına karşın, Esas Sözleşme’nin 20.1. maddesinde pay sahiplerinin, şüpheli gördükleri hususlarda denetçilerin Bunun yanı sıra Şirket’in ortaklık yapısını yansıtan toplam dikkatini çekmeye ve gerekli açıklamayı istemeye pay sayısı ve oy hakkı, Şirket sermayesinde imtiyazlı pay yetkili oldukları hükmü bulunmaktadır. Şirket yönetimi, bulunuyorsa her bir imtiyazlı pay grubunu temsil eden pay özel denetim yapılmasını zorlaştırıcı işlem yapmaktan sayısı ve oy hakkı, Şirket’in ve Şirket’in önemli iştirak ve bağlı kaçınmaktadır. Dönem içerisinde Özel Denetçi atanmasına ortaklıklarının geçmiş hesap döneminde gerçekleşen veya ilişkin bir talep olmamıştır. Bunun yanı sıra Şirket faaliyetleri, gelecek hesap döneminde planladığı Şirket faaliyetlerini Genel Kurul’da tespit edilen Bağımsız Denetim Kuruluşu önemli ölçüde etkileyecek yönetim ve faaliyetlerindeki tarafından periyodik olarak denetlenmektedir. değişiklikler ve bu değişikliklerin gerekçeleri ile değişikliğe taraf olan tüm kuruluşların son iki hesap dönemine 1.3. Genel Kurul ilişkin faaliyet raporları ve yıllık finansal tabloları, Genel 1.3.1. Şirketimiz Genel Kurul toplantılarını, mevzuat gereği Kurul toplantı gündeminde Yönetim Kurulu Üyeleri’nin yapılması gereken bildirim ve açıklamaların yanı sıra, azli, değiştirilmesi veya seçimi varsa, azil ve değiştirme Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin “Genel Kurul” başlığı altında gerekçeleri, Yönetim Kurulu Üyeliği’ne aday gösterilecek bulunan tüm ilkelerine uygun şekilde düzenlemektedir. kişiler hakkında bilgi; gündemde yer alan Esas Sözleşme Şirketimizin kurumsal internet sitesinde ve KAP’ta, genel değişikliği ile ilgili Yönetim Kurulu kararı ile birlikte, Esas kurul toplantı ilanı ile birlikte, ilan ve toplantı günleri Sözleşme değişikliklerinin eski ve yeni şekilleri, Yönetim hariç olmak üzere genel kurul toplantı tarihinden en az Kurulu üyeliklerine aday gösterilecek kişilerin; özgeçmişleri, üç hafta önce 13/01/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk son on yıl içerisinde yürüttüğü görevler ve ayrılma nedenleri, TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 45 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU Şirket ve Şirket’in ilişkili tarafları ile ilişkisinin niteliği ve 1.3.3. Genel Kurul toplantısı, pay sahiplerinin katılımını önemlilik düzeyi, bağımsızlık niteliğine sahip olup olmadığı artırmak amacıyla pay sahipleri arasında eşitsizliğe yol ve bu kişilerin Yönetim Kurulu üyesi seçilmesi durumunda, açmayacak ve pay sahiplerinin mümkün olan en az maliyetle Şirket faaliyetlerini etkileyebilecek benzeri hususlar hakkında katılımını sağlayacak şekilde gerçekleştirilmekte olup ve bu bilgi, Genel Kurul toplantı ilanının yapıldığı tarihten sonraki amaçla esas sözleşmede yer almak kaydıyla, toplantı pay 1 hafta içerisinde kamuya açıklanmıştır. Pay sahiplerinin, sahiplerinin sayısal olarak çoğunlukta bulunduğu yerde, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) ve/veya Şirket’in ilgili Şirket merkezinin bulunduğu İstanbul’da yapılmaktadır. olduğu diğer kamu kurum ve kuruluşlarının gündeme madde konulmasına ilişkin talepleri bulunmadığından Genel Kurul 1.3.4. Toplantı başkanı Türk Ticaret Kanunu, Kanun ve ilgili gündemine dâhil edilmemiştir. mevzuat uyarınca genel kurulun yürütülmesi hakkında önceden hazırlıklar yaparak ve gerekli bilgiyi edinmektedir. Mali tablo ve raporlar, Genel Kurul gündem maddeleri; Genel Kurul Toplantısı’na yapılan davetin ilan tarihinden itibaren 1.3.5 Genel Kurul toplantısında, gündemde yer alan konular pay sahiplerinin en rahat biçimde ulaşabilecekleri yerlerde ve tarafsız ve ayrıntılı bir şekilde, açık ve anlaşılabilir bir internet sitesinde incelemeye açık tutulmuştur. yöntemle aktarılarak pay sahiplerine eşit şartlar altında Şirket’in 2015 yılı faaliyetlerine ilişkin Olağan Genel Kurul düşüncelerini açıklama ve soru sorma imkânı verilmektedir. Toplantısı, 21 Mart 2016 Pazartesi günü saat 14.00’de, Sorulan sorunun gündemle ilgili olmaması veya hemen Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali, A Kapısı - VIP cevap verilemeyecek kadar kapsamlı olması halinde, sorulan yanı TAV Yönetim Merkezi, Yeşilköy, İstanbul, adresinde soru en geç 15 gün içerisinde Yatırımcı İlişkileri Bölümü bulunan TAV Akademi (A) Salonu’nda gerçekleşmiştir. Olağan tarafından yazılı olarak cevaplanmaktadır. Genel Kurul Genel Kurula ilişkin toplantı gün ve saatini, toplantı yerini, toplantısı sırasında sorulan tüm sorular ile bu sorulara gündem maddelerini, pay sahiplerinin Olağan Genel Kurul’a verilen cevaplar, en geç Genel Kurul tarihinden sonraki 30 katılım prosedürü, vekâletname örneği ve düzenleme usulü gün içerisinde internet sitemizde kamuya duyurulur. 2016 hakkında gerekli bilgiyi içeren ilan 23 Şubat 2016 tarihli ve yılında 2015 yılına ilişkin yapılan Genel Kurul Toplantısında 9017 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin 293 sayfasında gündemle ilgili olmayan ve cevaplanamayan soru ve 22 Şubat 2016 tarihli Dünya ve Star gazetelerinde bulunmamaktadır. Olağan Genel Kurul toplantısı esnasında yayımlanmıştır. Toplantı tarihi itibarıyla Şirket sermayesini ortaklar, dinleyiciler ve toplantıya katılanlar tarafından temsil eden 363.281.250 adet hissenin yaklaşık %77’sine sorulan sorulara İcra Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu üyeleri karşılık gelen 280.993.988,5 adet hisse Olağan Genel ve üst kademe yöneticileri tarafından gerekli açıklamalarda Kurul’da temsil edilmiştir. Genel Kurul toplantısına ilişkin bulunulmaktadır. ilanlar, mevzuat ile öngörülen usullerin yanı sıra, mümkün olan en fazla sayıda pay sahibine ulaşmayı sağlayacak 1.3.6. Yönetim kontrolünü elinde bulunduran pay biçimde Şirket merkezinde ve internet sitesinde sahiplerinin, yönetim kurulu üyelerinin, idari sorumluluğu (www.tavyatirimciiliskileri.com) 21 gün önceden bulunan yöneticilerin ve bunların eş ve ikinci dereceye kadar yayımlanmıştır. kan ve sıhrî hısımlarının, ortaklık veya bağlı ortaklıkları ile çıkar çatışmasına neden olabilecek önemli bir işlem 1.3.2. Genel Kurul gündemi hazırlanırken, her teklifin ayrı yapması ve/veya ortaklığın veya bağlı ortaklıklarının işletme bir başlık altında verilmiş olmasına dikkat edilmekte ve konusuna giren ticari iş türünden bir işlemi kendi veya gündem başlıkları açık ve farklı yorumlara yol açmayacak başkası hesabına yapması ya da aynı tür ticari işlerle uğraşan şekilde ifade edilmektedir. Gündemde “diğer”, “çeşitli” gibi bir başka ortaklığa sorumluluğu sınırsız ortak sıfatıyla ibarelerin yer almamasına özen gösterilmekte ve Genel kurul girmesi durumunda; söz konusu işlemler, genel kurulda toplantısından önce verilecek bilgiler, ilgili oldukları gündem konuya ilişkin ayrıntılı bilgi verilmek üzere ayrı bir gündem maddelerine atıf yapılarak verilmektedir. maddesi olarak Genel Kurul gündemine alınır ve Genel Kurul tutanağına işlenmektedir. 46 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 1.3.7. (1.3.6.) numaralı ilkede belirtilenler dışında imtiyazlı itibaren belirli bir süre sonra kullanılmasını öngörecek biçimde bir şekilde ortaklık bilgilerine ulaşma imkânı olan kimseler, bir düzenleme bulunmamaktadır. Şirket Esas Sözleşmesi’nde kendileri adına ortaklığın faaliyet konusu kapsamında pay sahibi olmayan kişinin temsilci olarak vekâleten oy yaptıkları işlemler hakkında genel kurulda bilgi verilmesini kullanmasını engelleyen hüküm bulunmamaktadır. teminen gündeme eklenmek üzere Yönetim Kurulu bilgilendirilmektedir. 1.4.3. Şirket sermayesinde karşılıklı iştirak ilişkisi yoktur. 1.3.8. Gündemde özellik arz eden konularla ilgili yönetim 1.5. Azınlık Hakları kurulu üyeleri, ilgili diğer kişiler, finansal tabloların 1.5.1. Şirket’te azınlık haklarının kullanılması, Türk Ticaret hazırlanmasında sorumluluğu bulunan yetkililer ve Kanunu’na, Sermaye Piyasası Kanunu’na, ilgili mevzuata ve denetçilerin gerekli bilgilendirmeleri yapabilmek ve soruları Sermaye Piyasası Kurulu’nun tebliğ ve kararlarına tabi olup, cevaplandırmak üzere genel kurul toplantısında hazır bu konuda azami özen gösterilmektedir. bulunmaları sağlanmaktadır. 1.5.2. Şirket Esas Sözleşmesi’nde azınlık haklarının, ödenmiş 1.3.9. Kurumsal Yönetim İlkeleri 1.3.9 maddesi kapsamında sermayenin en az %5’ini temsil eden pay sahipleri tarafından sıralanan hususlara ilişkin esaslara uyulmaktadır. kullanılacağına dair hüküm bulunmaktadır. 1.3.10. Şirketimizin bağış ve yardımlara ilişkin politikası 1.6. Kâr Payı Hakkı Genel Kurul tarafından onaylanmıştır. Genel Kurul tarafından 1.6.1. Şirket Genel Kurulu tarafından kabul edilen kâr dağıtım onaylanan politika doğrultusunda dönem içinde yapılan politikası, faaliyet raporunda ve yatırımcı ilişkileri sitesinde tüm bağış ve yardımların tutarı ve yararlanıcıları ile politika yer almaktadır. Şirket’in kârına katılım hususunda herhangi değişiklikleri hakkında Genel Kurul toplantısında ayrı bir bir imtiyaz bulunmamaktadır. Şirket, Türk Ticaret Kanunu, gündem maddesi ile ortaklara bilgi verilmektedir. 2015 Sermaye Piyasası Mevzuatı, Sermaye Piyasası Kurulu yılında şirketimiz 239 bin TL bağışta bulunmuş olup, 2016 Düzenleme ve Kararları, Vergi Yasaları, ilgili diğer yasal yılına ilişkin yapılacak bağışlar için üst limit 300 bin TL olarak mevzuat hükümleri ile Şirket’in Esas Sözleşmesi’ni dikkate belirlenmiştir. alarak kâr dağıtımı kararlarını belirlemektedir. 1.3.11. Esas Sözleşme’de bir hüküm bulunmamasına 1.6.2. Kâr dağıtım politikası, pay sahiplerinin ortaklığın karşın, Genel Kurul toplantıları, Genel Kurul İç Yönergesinde gelecek dönemlerde elde edeceği kârın dağıtım usul ve belirtildiği şekilde kamuya açık olarak yapılmaktadır. Yeni esaslarını öngörebilmesine imkân verecek açıklıkta asgari Türk Ticaret Kanunu çerçevesince, 2013, 2014, 2015 ve bilgileri içermektedir. 2016 yılında gerçekleştirilen Olağan Genel Kurul elektronik oy kullanımına açık bir şekilde gerçekleştirilmiştir. 1.6.3. Yönetim kurulunun genel kurula kârın dağıtılmamasını teklif etmesi halinde, bunun nedenleri ile dağıtılmayan kârın 1.4. Oy Hakkı kullanım şekline ilişkin bilgiye kâr dağıtımına ilişkin gündem 1.4.1. Şirket’te oy hakkının kullanılmasını zorlaştırıcı maddesinde yer verilmektedir. uygulamalardan kaçınılmakta ve her pay sahibine, oy hakkının en kolay ve uygun biçimde kullanma fırsatı 1.6.4. Kâr dağıtım politikasında pay sahiplerinin menfaatleri sağlanmaktadır. ile ortaklık menfaati arasında dengeli bir politika izlenmektedir. 21 Mart 2016 tarihli Olağan Genel Kurul 1.4.2. Şirket’te her payın bir oy hakkı bulunmaktadır. Şirket Toplantısı Gündemi’nin altıncı maddesi uyarınca, Şirket’in Esas Sözleşmesi’ne göre oy hakkında imtiyaz mevcut 2015 hesap yılı sonu itibarıyla yasal kayıtlarında oluşan değildir. Dolayısıyla, Şirket’te imtiyazlı pay ve grup ayrımı Şirket’in 01 Ocak 2015- 31 Aralık 2015 tarihleri arasında icra bulunmamaktadır. Şirket’te oy hakkının iktisap tarihinden ettiği faaliyetleri neticesinde; TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 47 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: II, No:14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” hükümleri uyarınca hazırlanmış olan bağımsız denetimden geçmiş konsolide mali tablolara göre oluşan kâr 632.912.000 TL, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde hesaplanan ticari kâr ise 656.977.182 TL’dir. 1. Şirketimizin 01 Ocak 2015 - 31 Aralık 2015 tarihleri arasında icra ettiği faaliyetleri neticesinde Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri: II, No:14.1 sayılı "Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği" hükümleri uyarınca hazırlanmış olan bağımsız denetimden geçmiş konsolide mali tablolara göre oluşan kârının 632.912.000 TL, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde hesaplanan ticari kârının ise 656.977.182 TL olduğuna, 2. Konsolide mali tablolara göre oluşan vergi sonrası kârdan 632.912.000 TL'lik kârın Sermaye Piyasası Kurulu'nun Kâr Payı Tebliği (II-19.1) uyarınca kâr dağıtımına esas olduğuna, 3. Türk Ticaret Kanunu’nun 519’ıncı maddesi çerçevesinde, ödenmiş sermayenin %20’sini buluncaya kadar birinci tertip yasal yedek akçe ayrılması zorunludur. Buna göre; 13.169.415 TL’nin 2015 yılı için birinci tertip yasal yedek akçe olarak ayrılmasına, 4. Konsolide mali tablolara göre 619.981.962 TL’nin birinci temettü matrahı olarak belirlenmesine, 5. Sermaye Piyasası Kurulunun Kâr Payı Tebliği (II-19.1)’ne uygun olarak 347.560.013’inin nakit birinci temettü olarak dağıtılmasına a. Toplam nakit olarak dağıtılacak 347.560.013 TL’nin tamamının dönem net kârından dağıtılmasına, b. Bu itibarla hissedarlarımıza 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,9567243 TL (%95,67243) olmak üzere toplam brüt 347.560.013 TL nakit temettü ödenmesi, 6. Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Türk Ticaret Kanunu uyarınca, dağıtılacak olan kârın düşülmesinden sonra kalan tutarın olağanüstü yedek olarak ayrılmasına ilişkin karar Genel Kurul’un onayına sunularak onaylanmış, faaliyet raporunda yer almış ve Şirket’in internet sitesinde yayımlanmıştır. 1.7. Payların Devri Şirket Esas Sözleşmesi’nde pay sahiplerinin paylarını serbestçe devretmesini zorlaştırıcı herhangi bir hüküm mevcut değildir. Şirketimiz Genel Kurul’unca onaylanmış olan Hisse Geri Alım Programı bulunmasına karşın, 2016 yılında program dâhilinde herhangi bir işlem yapılmamıştır. Hisse geri alım programına Şirket’in internet sitesinden ulaşılabilir. 2. KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK 2.1. Kurumsal İnternet Sitesi Şirket tarafından kamuya açıklanmış olan bilgilere internet üzerinden erişim imkânı bulunmaktadır. Şirket’in antetli kâğıdında internet sitesinin adresi açık bir biçimde yer almakta olup, bu bilgilere www.tavyatirimciiliskileri.com adresli internet sitesinden ulaşılabilmektedir. Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde sayılan bilgilerden Şirket hakkında uygulanabilir nitelikte olanların tamamı Şirket’in internet sitesinde yayınlanmakta ve güncellenmektedir. İnternet sitesinde uygulanan yeni özellikler ile birlikte yatırımcılar, TAV Yatırımcı İlişkileri Bölümü’ne istediği her konuda sorularını iletebildiği gibi, Şirket’in Yönetim Kuruluna da mesaj göndererek, Şirket yönetimi ile aktif bir iletişim bağı kurabilmektedir. Kullanıcılar, mail dağıtım listemize dâhil olarak, Şirket’le ilgili rapor ve bilgilere düzenli olarak sahip olabildiği gibi, kurumsal yatırımcılar toplantı taleplerini site içerisinde ilgili bölüm üzerinden iletebilmektedir. Bunun yanı sıra Şirket’le ilgili rapor çıkaran analistler, internet sitesi üzerinden, raporlarını ve Şirket’le ilgili önemli finansal ve operasyonel tahminler ile gelecek yıllara ilişkin makroekonomik beklentilerini kendilerine özel olarak verilen şifre ve kullanıcı kodu ile girmek suretiyle siteye ekleyebilmektedir. 2.1.1. İnternet sitemizde, Kurumsal Yönetim İlkeleri madde 2.1.1.’de yer alan tüm bilgilere yer verilmektedir. 2.1.2. TAV Havalimanları Holding ortaklık yapısı; dolaylı ve karşılıklı iştirak ilişkilerinden arındırılmak sureti ile %5’ten yüksek paya sahip olan gerçek kişi pay sahiplerinin isimleri, pay miktarı ve oranları ile hangi imtiyaza sahip oldukları gösterilecek şekilde asgari 6 ayda bir güncellenecek şekilde açıklanmaktadır. 48 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2.1.3. Sermaye piyasası mevzuatı uyarınca kamuya açıklanması gereken, özel durum ve dipnotlar hariç finansal tablo bildirimleri Türkçe ve İngilizce eş anlı olarak de KAP’ta açıklanır. İngilizce açıklamalar, açıklamadan yararlanacak kişilerin karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde doğru, tam, dolaysız, anlaşılabilir, yeterli ve açıklamanın Türkçesi ile tutarlı olacak şekilde özet olarak hazırlanmaktadır. 2.1.4. İnternet sitemizde yer alan bilgiler, uluslararası yatırımcıların da yararlanması açısından Türkçe ile tamamen aynı içerikte olacak şekilde ayrıca İngilizce olarak da hazırlanmaktadır. 2.2. Faaliyet Raporu 2.2.1 Şirket Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu’nu, kamuoyunun Şirket’in faaliyetleri hakkında tam ve doğru bilgiye ulaşmasını sağlayacak şekilde hazırlamaktadır. 2.2.2. Mevzuatta ve Kurumsal Yönetim İlkelerinin diğer bölümlerinde belirtilen hususlara ek olarak yıllık faaliyet raporlarında; a) Yönetim Kurulu üyeleri ve yöneticilerin şirket dışında yürüttükleri görevler hakkında bilgiye ve Yönetim Kurulu üyelerinin bağımsızlığına ilişkin beyanlarına, b) Yönetim Kurulu bünyesinde oluşturulan komitelerin üyeleri, toplanma sıklığı, yürütülen faaliyetleri de içerecek şekilde çalışma esaslarına ve komitelerin etkinliğine ilişkin yönetim kurulunun değerlendirmesine, c) Yönetim Kurulu’nun yıl içerisindeki toplantı sayısına ve Yönetim Kurulu üyelerinin söz konusu toplantılara katılım durumuna, ç) Şirket faaliyetlerini önemli derecede etkileyebilecek mevzuat değişiklikleri hakkında bilgiye, d) Şirket aleyhine açılan önemli davalar ve olası sonuçları hakkında bilgiye, e) Şirket’in yatırım danışmanlığı ve derecelendirme gibi konularda hizmet aldığı kurumlarla arasındaki çıkar çatışmaları ve bu çıkar çatışmalarını önlemek için şirketçe alınan tedbirler hakkında bilgiye, f) Sermayeye doğrudan katılım oranının %5’i aştığı karşılıklı iştiraklere ilişkin bilgiye, g) Çalışanların sosyal hakları, mesleki eğitimi ile diğer toplumsal ve çevresel sonuç doğuran şirket faaliyetlerine ilişkin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri hakkında bilgiye yer verilmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 3. MENFAAT SAHİPLERİ 3.1. Menfaat Sahiplerine ilişkin Şirket Politikası 3.1.1. Şirket’in Kurumsal Yönetim uygulamaları ve etik kuralları, menfaat sahiplerinin mevzuat ve karşılıklı sözleşmelerle düzenlenen haklarını garanti altına almaktadır. Menfaat sahipleri Şirket’in mevcut mevzuat ve etik kurallar gereğince oluşturduğu Bilgilendirme Politikası çerçevesinde sürekli olarak bilgilendirilmektedir. Ayrıca, basın bültenleri, faaliyet raporu, internet sitesi ve şeffaflığa dayalı bilgilendirme politikası kapsamındaki uygulamaları ile tüm menfaat sahiplerinin bilgilendirilmesi hedeflenmektedir. Şirket çalışanları için kurum içi bilgi paylaşım alanı olan intranet aktif bir biçimde kullanılmakta ve 2016 yılında TAV Bilişim tarafından tasarlanıp geliştirilerek yayına alınan sosyal intranet portalı "TAV FACE" sayesinde kurum içi iletişim ve bilgi paylaşımı en üst seviyeye çıkarılmıştır. Şirket çalışanlarının işlerini yaparken, Şirket’in çıkarlarını kendileri, aileleri ve yakınlarının çıkarlarından üstün tutarak yükümlülüklerini yerine getirmeleri beklenir. Çalışanlar kendileri ya da yakınlarına çıkar sağlama anlamına gelebilecek her türlü girişimden kaçınırlar. Öngörülebilen olası çıkar çatışması durumları ve Şirket yönetimi tarafından tanımlanan durumlar çalışanlarla paylaşmakta ve Şirket yönetimi gerekli önlemleri almaktadır. 3.1.2. Menfaat sahiplerinin mevzuat ve sözleşmelerle korunan haklarının ihlali halinde etkili ve süratli bir tazmin imkânı sağlanmaktadır. Şirket, yaptığı tüm sözleşmelerde tazminata ilişkin olarak gerekli açıklamaların açıkça yer almasına özen göstermekte ve menfaat sahipleri tarafından iletilen her türlü talep ve geri bildirimi dikkate almaktadır. Şirket bünyesinde yayınlanmış “tazminat politikası” internet sitemizde yer almaktadır. İşin kapsamına ya da özelliğine istinaden gerekli istisna durumlar çalışanlarla yapılmış olan iş sözleşmesinde çalışanlarla paylaşılmaktadır. 3.1.3. Şirketimiz pay sahipleri ve yatırımcılara Sermaye Piyasası Mevzuatı, SPK Düzenlemeleri ve Kararları doğrultusunda ve belirlenen yöntemler vasıtasıyla bilgilendirme yapılmaktadır. Şirketimiz yönetimi paydaşlarımız tarafından oluşturulan çeşitli sivil toplum kuruluşlarına katılma konusunda desteklenmekte ve menfaat sahipleri haklarının korunmasına gerekli özen gösterilmektedir. 49 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU 3.1.4. Menfaat sahipleri Şirket’in mevzuata aykırı ve etik açıdan uygun olmayan işlemleri hakkında Kurumsal Yönetim Komitesi veya Denetimden Sorumlu Komite üyeleri ya da Şirket Bilgilendirme Politikası çerçevesinde bilgi vermeye yetkili kişiler ile e-posta yoluyla iletişime geçebilmektedirler. 3.1.5. Menfaat sahipleri arasında çıkar çatışmaları ortaya çıkması veya bir menfaat sahibinin birden fazla çıkar grubuna dâhil olması durumunda; sahip olunan hakların korunması açısından mümkün olduğunca dengeli bir politika izlenmekte ve her bir hakkın birbirinden bağımsız olarak korunması hedeflenmektedir. 3.2. Menfaat Sahiplerinin Şirket Yönetimine Katılımın Desteklenmesi: 3.2.1. Şirketimiz Menfaat sahiplerinin yönetime katılımını teşvik etmek ve desteklemek amacıyla bir yönerge çıkarmıştır. Bu yönerge, TAV Havalimanları Holding A.Ş. ve bağlı şirketlerinde Şirket hedef ve stratejileri doğrultusunda menfaat sahiplerinin Şirket yönetimine katılımını, girişimciliği ve yaratıcılığı teşvik edici uygulamaların Şirket tarafından desteklenmesi ve bu konuda yapılan çalışmaların dayandığı kuralların belirlenmesi amacı ile hazırlanmıştır. Yönetim Kurulu’nda yer alan bağımsız üyeler Şirket’in ve pay sahiplerinin yanı sıra tüm menfaat sahiplerinin de yönetimde temsil edilmesini mümkün kılmaktadır. Bunun yanı sıra Türk Hava Yolları ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi ile birlikte oluşturduğumuz Ortak Karar Alma mekanizması, faaliyetlerimizde etkinliğin arttırılmasına yönelik çalışmalardır. 3.2.2. Şirket, çalışanlar, tedarikçiler, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve diğer bütün menfaat sahiplerinin görüş, önerilerini ve müşteri memnuniyeti anketlerini dikkate almaktadır. İşletmekte olduğumuz tüm terminal ve 3.3. İnsan Kaynakları Politikası 3.3.1. İşe alım politikaları oluşturulurken ve kariyer planlamaları yapılırken, eşit koşullardaki kişilere eşit fırsat sağlanması ilkesi benimsenir. Yönetici görev değişikliklerinin Şirket yönetiminde aksaklığa sebep olabileceği öngörülen durumlarda yeni görevlendirilecek yöneticilerin belirlenmesi hususunda halefiyet planlaması hazırlanır. • Personel alımına ilişkin ölçütler yazılı olarak belirlenir ve bu ölçütlere uyulur. • Çalışanlara sağlanan tüm haklarda adil davranılır, çalışanların bilgi, beceri ve görgülerini artırmalarına yönelik eğitim programları gerçekleştirilir ve eğitim politikaları oluşturulur. • Çalışanlara yönelik Şirket’in finansal durumu, ücret, kariyer, eğitim, sağlık gibi konularda bilgilendirme toplantıları yapılarak görüş alışverişinde bulunulur. • İnsan kaynakları politikasında belirtilmiş olan çalışanlarla ilgili kararlarda sendikalardan görüş alınması ve toplu iş sözleşmesi konuları TAV Grubu şirketleri genelinde sendikal yapılanma söz konusu olmadığından uygulanabilir değildir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda belirtilen örgütlenme özgürlüğü ile ilgili anayasa hükümleri sabit olup; ayrıca Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) üyesi olarak Örgütlenme Özgürlüğü ve Kongre Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi (sözleşme 87) ve Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi (sözleşme 98) uyarınca ileride söz konusu olabilecek örgütlenmeler ilgili hükümler ve ilgili taahhütler uyarınca yürütülecek olup çalışanlarımızın özgür iradesine her platformda saygı duyulmaktadır. • Şirket çalışanlarının görev tanımları ve dağılımı ile performans ve ödüllendirme kriterleri çalışanlara duyurulur. Çalışanlara verilen ücret ve diğer menfaatlerin belirlenmesinde verimliliğe dikkat edilir. Şirket, çalışanlarına yönelik olarak hisse senedi edindirme şirket merkezlerimizde tüm çalışanlarımızın ve menfaat sahiplerinin görüş ve önerilerini almak üzere dilek/öneri/ şikâyet bölümleri ve yolcuların şikâyet ve taleplerini etkin şekilde karşılayabilmek amacıyla Türkiye’de işlettiği havalimanlarının çağrı merkezleri için ortak bir telefon numarasını devreye sokmuştur. 444 9 TAV (828) numaralı telefondan hizmet vermeye başlayan TAV Çağrı Merkezi 7 gün 24 saat aralıksız hizmet vermektedir. 50 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU planları oluşturabilir. • Çalışanlar arasında ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı 3.5. Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk yapılmaması ve çalışanların şirket içi fiziksel, ruhsal 3.5.1 Şirket’in sosyal sorumluluk faaliyetleri internet ve duygusal kötü muamelelere karşı korunması için sitesi vasıtasıyla kamuya açıklanan etik kuralları önlemler alınır. Şirket bünyesinde tüm iştirakler dâhil çerçevesinde yürütülmektedir. Şirket, faaliyetlerinde sosyal olarak, 31.12.2016 itibarıyla toplam çalışan sayısı 15.624 sorumluluklarına karşı duyarlı davranmaya azami derecede kişidir. Çalışanlardan ayrımcılık konusunda herhangi bir riayet etmekte ve çevreye, tüketicilere, kamu sağlığına şikâyet gelmemiştir. 3.3.2. Personel alımına ilişkin ölçütler ilişkin düzenlemeler ile etik kurallara uymakta ve iştiraklerini yazılı olarak belirlenmekte ve Sermaye Piyasası Kurulu bu doğrultuda yönlendirmekte ve destek olmaktadır. Kurumsal Yönetim İlkeleri Tebliği’nin 3.3.3., 3.3.4, 3.3.5., Terminal işleticisi iştirakler, yürürlükteki çevre mevzuatının 3.3.6, 3.3.7., 3.3.8., 3.3.9. maddelerinde sayılan ölçütlere yanı sıra ICAO, ECAC, Eurocontrol, IATA gibi uluslararası uyulmaktadır. havacılık organizasyonlarının direktif ve yönergelerine, Dünya Bankası’nın Equator İlkeleri’ne uygun olarak faaliyet TAV Akademi: göstermektedir. TAV Grubu’nda kurumsal öğrenme ortamı yaratma ve gelişimin sürekliliğini sağlama ilkesiyle yola çıkan TAV Akademi 3.5.2. Şirket ve iştiraklerinin faaliyetleri gereği yasal olarak 2006 yılında faaliyetlerine başladı. Türkiye’de ve bulunduğu Çevre Kanunu ve ilgili mevzuatı kapsamında çevresel etki coğrafyada havalimanı işletmeciliğinde lider kuruluş olan değerlendirme raporu düzenlenmesi gerekmemektedir. TAV Grubu, edinmiş olduğu deneyimi ve bilgi sermayesini Buna rağmen, Şirket’in ilgili iştirakleri tarafından gerek kurumsallaştırmayı ve yaygınlaştırmayı temel stratejileri terminallerin yapım aşamasında gerekse, işletme arasında konumlandırmıştır. TAV Grubu’nun kurumsal gelişim aşamasında çevre raporları ve çevresel yönetim planları merkezi olan TAV Akademi kurumsal öğrenmenin yönetildiği hazırlanmıştır. Çevresel yönetim planlarına güncellenmek ve kurumun iş odakları doğrultusunda gelişim stratejilerinin suretiyle uyulmaktadır. TAV Havalimanları, sürdürülebilirlik belirlendiği bir organizasyonel gelişim platformudur. ilkelerine bağlılığının ve bu çerçevede oluşturduğu iş • TAV Akademi’nin bir yılda verdiği eğitim sayısı, 2015’te modelinin bir göstergesi olarak Mart 2015 tarihinde 9325 adam/gün iken 2016’da 8.456 adam/güne yükseldi. • TAV E-Academy gelişim platformu ile 2016 yılında 8.428 Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ne (UN Global Compact) imza atmıştır. katılımcıya, toplam 22.688 saat uzaktan eğitim sağlandı. Şirket iştiraklerinin ayrıca iştigal konuları ile ilgili uluslararası 3.4. Müşteriler ve Tedarikçilerle İlişkiler kalite kontrol planları mevcut olup kalite kontrol denetimleri 3.4.1. Şirket, mal ve hizmetlerinin pazarlamasında ve satışında uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilmektedir. müşteri memnuniyetini sağlayıcı her türlü tedbiri almaktadır. Şirket “Sürdürülebilirlik Raporu”na tavyatirimciiliskileri.com 3.4.2. Müşterinin satın aldığı mal ve hizmete ilişkin talepleri adresinden ulaşılabilmektedir. süratle karşılanmakta ve gecikmeler hakkında süre bitimi beklenmeksizin müşteriler bilgilendirilmektedir. 3.4.3. Mal ve hizmetlerde kalite standartlarına uyulur ve standardın korunmasına özen gösterilir. Bu amaçla kaliteye ilişkin belirli bir garanti sağlanır. 3.4.4. Ticari sır kapsamında, müşteri ve tedarikçiler ile ilgili bilgilerin gizliliğine özen gösterilmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 51 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU 4.2.6. Esas Sözleşme’de ifade edilmemesine karşın, Şirket’in 4. YÖNETİM KURULU kuruluşundan bu yana Yönetim Kurulu Başkanı ile İcra Kurulu Başkanı aynı kişi değildir. Şirket’te hiç kimse sınırsız karar verme 4.1. Yönetim Kurulu’nun İşlevi yetkisine sahip değildir. 4.1.1. Şirket Yönetim Kurulu, alacağı stratejik kararlarla, Şirket’in risk, büyüme ve getiri dengesini en uygun düzeyde 4.2.7. Yönetim Kurulu, Şirket ile pay sahipleri arasında etkin tutarak akılcı ve tedbirli risk yönetimi anlayışıyla Şirket’in iletişimin sağlanmasında, yaşanabilecek anlaşmazlıkların öncelikle uzun vadeli çıkarlarını gözeterek, Şirket’i idare ve giderilmesinde ve çözüme ulaştırılmasında öncü rol oynamakta temsil etmektedir. olup, bu amaca yönelik olarak Kurumsal Yönetim Komitesi ve Yatırımcı İlişkileri Bölümü ile yakın iş birliği içerisinde hareket 4.1.2. Yönetim kurulumuz; şirketin stratejik hedeflerini etmektedir. tanımlamakta, şirketin ihtiyaç duyacağı işgücü ile finansal kaynaklarını belirlemekte ve yönetimin performansını 4.2.8. Yönetim Kurulu üyelerinin görevleri esnasındaki kusurları denetlemektedir. ile Şirket’te sebep olacakları zarara karşılık olarak 35 milyon ABD doları teminatlı sorumluluk sigortası yapılmış olup, teminat 4.1.3. Yönetim Kurulu, Şirket’in stratejik hedeflerini tanımlar, miktarı sermayemizin %25’ini aşan bir bedel seviyesindedir. şirketin ihtiyaç duyacağı işgücü ile finansal kaynaklarını belirler, yönetimin performansını denetlemektedir. 4.3. Yönetim Kurulu’nun Yapısı 4.3.1. Yönetim Kurulu üyelerimizin sayısı, her durumda beş 4.2. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları üyeden az olmamak koşulu ile Yönetim Kurulu üyelerinin 4.2.1. Yönetim Kurulumuz, faaliyetlerini şeffaf, hesap verimli ve yapıcı çalışmalar yapmalarına, hızlı ve rasyonel verebilir, adil ve sorumlu bir şekilde yürütmektedir. kararlar almalarına ve komitelerin oluşumuna ve çalışmalarını etkin bir şekilde organize etmelerine imkân sağlayacak şekilde 4.2.2. Yönetim Kurulumuzun üyeleri arasında görev dağılımı belirlenmektedir. ve yönetim kurulu üyelerinin görev ve yetkileri faaliyet raporunda açıklanmaktadır. 4.3.2. Yönetim Kurulu üyelerimizin çoğunluğu icrada görevli olmayan üyelerden oluşmaktadır. 4.2.3. Yönetim Kurulumuz; ilgili Yönetim Kurulu komitelerinin görüşünü de dikkate alarak, başta pay sahipleri olmak üzere 4.3.3. İcrada görevli olmayan Yönetim Kurulu üyeleri içerisinde, şirketin menfaat sahiplerini etkileyebilecek olan risklerin görevlerini hiçbir etki altında kalmaksızın yapabilme niteliğine etkilerini en aza indirebilecek risk yönetim ve bilgi sistemleri sahip bağımsız üyeler bulunmaktadır. ve süreçlerini de içerecek şekilde iç kontrol sistemlerini oluşturmaktadır. 4.3.4. Yönetim Kurulu’nun oluşumu ve seçimi Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak gerçekleştirilmekte olup buna ilişkin 4.2.4. Yönetim Kurulu, yılda en az bir kez risk yönetimi ve esaslar Şirket’in Esas Sözleşmesi’nde yer almaktadır. Şirket iç kontrol sistemlerinin etkinliğini gözden geçirmekte ve Esas Sözleşmesi ile tespit edildiği şekilde söz konusu üyelerin İç denetim sisteminin işleyişi ve etkinliği hakkında faaliyet üçte biri SPK’nın Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde tanımlanan raporunda bilgi vermektedir. anlamda Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinden oluşur. 4.2.5. Yönetim Kurulu Başkanı ile İcra Başkanı/Genel Şirket Esas Sözleşmesi’ne uygun olarak belirlenen Yönetim Kurulu üyelerinin adları ve soyadları aşağıda yer almakta olup, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak Yönetim Kurulu üyelerinin çoğunluğu icrada görevli olmayan üyelerden oluşmaktadır. Müdürün yetkilerinin net bir biçimde ayrıştırılması ve bu ayrımın yazılı olarak Esas Sözleşme’de ifade edilmesi esastır. Şirket’te hiç kimse tek başına sınırsız karar verme yetkisi ile donatılmamıştır. 52 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Yönetim Kurulu Üyeleri Görevi Akfen Holding A.Ş.(Temsilci: Hamdi Akın) Yönetim Kurulu Başkanı 2015-2017 yılları arasında Görev Süresi Augustin de Romanet Yönetim Kurulu Başkan Vekili 2015-2017 yılları arasında Sera Yapı Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. (Temsilcisi: Mustafa Sani Şener) Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Edward Arkwright Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Antonin Beurrier* Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Tepe İnşaat Sanayi A.Ş. (Temsilci: Ali Haydar Kurtdarcan) Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Bilkent Holding A.Ş.(Temsilci: Abdullah Atalar) Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Tayfun Bayazıt Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Necmi Bozantı Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Jerome Calvet Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında Sevdil Yıldırım Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi 2015-2017 yılları arasında * Yönetim Kurulu üyelerimizden Sayın Patrick Raymond Marie Jeantet'in görevinden ayrılması sebebiyle, Yönetim Kurulu üyeliğinden, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi üyeliğinden istifa etmiştir. İstifa nedeniyle boşalan yeni Yönetim Kurulu, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi üyeliğine Sayın Antonin Beurrier 'in yapılacak olan ilk Genel Kurul'un onayına sunulmak üzere seçilmesi oy birliği ile kabul edilmiştir. Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri Türk Ticaret Kanunun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmemizin 17. ve 18. maddelerinde belirtilen yetki ve görevlere haizdir. Ana Sözleşmemizin 22. Maddesi uyarınca Yönetim Kurulu Aday Gösterme Komitesi, yönetim ve pay sahipleri de dâhil üyeleri önceden Genel Kurul’un onayı alınmadan Türk Ticaret olmak üzere bağımsız üyelik için aday tekliflerini, adayın Kanunu’nun 395. ve 396. Maddelerinde belirtilen işlemleri bağımsızlık ölçütlerini taşıyıp taşımaması hususunu dikkate yapamazlar. SPK’nın 1.3.7. No’lu zorunlu Kurumsal Yönetim alarak değerlendirir ve buna ilişkin değerlendirmesini bir İlkesi uyarınca, yönetim hâkimiyetini elinde bulunduran rapora bağlayarak Yönetim Kurulu onayına sunmaktadır. pay sahiplerinin, Yönetim Kurulu üyelerinin, üst düzey yöneticilerin ve bunların eş ve ikinci dereceye kadar kan 4.3.5. Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi ve sıhrî yakınlarının, şirket veya bağlı ortaklıkları ile çıkar SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine uygun olarak üç yıl olarak çatışmasına neden olabilecek nitelikte işlem yapabilmesi ve belirlenmiştir. rekabet edebilmesi için Genel Kurul tarafından önceden onay verilmeli ve söz konusu işlemler hakkında Genel Kurul’da 4.3.6. Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerimiz 4.3.6. bilgi verilmektedir. Yönetim Kurulu üyelerinden Tayfun maddesinde belirtilen Bağımsızlık kriterlerine sahiptir. Bayazıt, Necmi Rıza Bozantı, Jérôme Paul Jacques Marie Calvet ve Didar Sevdil Yıldırım, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri 4.3.7. Yönetim Kurulu, Aday Gösterme Komitesi’nin raporu Bağımsızlık Kriterleri’ne uygun olarak bağımsızlık niteliğine çerçevesinde bağımsız üye aday listesini hazırlayarak Genel sahiptir. Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin faaliyet Kurul toplantısından önce SPK’nın belirlemiş olduğu süre döneminde bağımsızlıklarını ortadan kaldıracak bir durum içerisinde göndermekle yükümlüdür. olmamıştır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 53 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU 4.3.8. Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nin Aday Aşağıda Yönetim Kurulu Üyelerimizin 2016 yılında Gösterme Komitesi’ne bağımsızlık beyanı vermeleri ve yapılan Yönetim Kurulu toplantılarına katılım durumları bağımsızlıklarının ortadan kalkması halinde Yönetim gösterilmektedir. Kurulu’nu durumdan derhal haberdar etmeleri şarttır. 2016 yılı Faaliyet Raporumuzda Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerimizin Bağımsızlık Beyanları yer almaktadır. Katılım Oranı Hamdi Akın %83 Augustin de Romanet %67 Bu durumda bağımsızlığını kaybeden Yönetim Kurulu üyesi Mustafa Sani Şener ilke olarak istifa eder. Asgari bağımsız Yönetim Kurulu üye Ali Haydar Kurtdarcan %67 sayısının yeniden sağlanmasını teminen, Aday Gösterme Edward Rodolphe Paul Arkwright %83 Antonin Beurrier %67 Komitesi yapılacak ilk Genel Kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere boşalan üyeliklere bağımsız üye seçimi için değerlendirme yapar ve değerlendirme sonucunu yazılı Abdullah Atalar olarak Yönetim Kurulu’na bildirir. Didar Sevdil Yıldırım %100 %83 %100 Tayfun Bayazıt 4.3.9. Kurumsal Yönetim Komitesi’nin yaptığı öneri üzerine, Yönetim Kurulu Üyeleri’nin %25’inin kadın üyelerden oluşmasını sağlamak üzere “Kadın Yönetim Kurulu Üyesi Politikası” oluşturulmuştur. Söz konusu politika ışığında; bilgi, deneyim ve yetkinlik açısından aynı özelliklere sahip adaylar içerisinden Yönetim Kurulu Üyesi seçimi yapılırken, kadın üye seçimi gözetilecektir. 2017 yılı itibariyle 1 olan kadın üye sayısının gelecek 5 yıl içerisinde kademeli olarak 3’e çıkarılması hedeflenmiştir. 4.3.10. Denetimden sorumlu komite üyelerimizi denetim/ muhasebe ve finans konusunda 5 yıllık tecrübeye sahiptir. Yönetim Kurulu üyelerimizin özgeçmişleri hem 2016 yılı faaliyet raporunda hem de Şirketimizin internet sitesinde yer almaktadır. 4.4. Yönetim Kurulu Toplantılarının Şekli 4.4.1. Yönetim kurulu, en az 2 ayda bir toplanmaktadır. 2016 yılında toplam 6 (altı) Yönetim Kurulu Toplantısı gerçekleşmiştir. Yönetim kurulu başkanı, diğer yönetim kurulu üyeleri ve icra başkanı/genel müdür ile görüşerek yönetim kurulu toplantılarının gündemini belirler. Üyeler her toplantıya katılmaya ve toplantılarda görüş bildirmeye özen gösterir. Elektronik ortamda yönetim kurulu toplantısı yapılmasına imkân sağlanmaktadır. Jerome Paul Jacques Marie Calvet %83 %100 Necmi Rıza Bozantı %83 4.4.2. Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu toplantısı gündeminde yer alan konular ile ilgili bilgi ve belgelerin, eşit bilgi akışı sağlanması amacıyla, toplantıdan yeterli zaman önce yönetim kurulu üyelerinin incelemesine sunulmasından sorumludur. 4.4.3. Toplantıya katılamayan ancak görüşlerini yazılı olarak yönetim kuruluna bildiren üyenin görüşleri diğer üyelerin bilgisine sunulmaktadır. 4.4.4. Yönetim Kurulu’nda her üyenin bir oy hakkı bulunmaktadır. 4.4.5. Yönetim Kurulu toplantılarının ne şekilde yapılacağı şirket içi düzenlemeler ile yazılı hale getirilmiştir. 4.4.6. Yönetim Kurulu toplantılarında gündemde yer alan konular açıkça ve her yönü ile tartışılmaktadır. Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu toplantılarına icracı olmayan üyelerin etkin katılımını sağlama yönünde en iyi gayreti gösterir. Yönetim Kurulu kararlarına ilişkin karar yeter sayısı yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğudur. Esas Sözleşmemizin 17.3. ve 19. madde hükümleri saklıdır. Yönetim Kurulu üyesi, toplantılarda muhalif kaldığı konulara ilişkin makul ve ayrıntılı karşı oy gerekçesini karar zaptına geçirir. 54 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 4.4.7. Yönetim Kurulu üyesi şirket işleri için yeterli zaman ayırır. Yönetim Kurulu üyesinin başka bir şirkette yönetici ya da Yönetim Kurulu üyesi olması veya başka bir şirkete Julien Coffinier Sevdil Yıldırım danışmanlık hizmeti vermesi halinde, söz konusu durumun Pelin Akın Özalp çıkar çatışmasına yol açmamakta ve üyenin şirketteki Nursel İlgen görevini aksatmamaktadır. Bu nedenle, Yönetim Kurulu Aday Gösterme Komitesi üyelerinin Şirket dışında başka görev veya görevler alması belli kurallara bağlanmamış veya sınırlandırılmamıştır. Başkan Yönetim kurulu üyesinin şirket dışında aldığı görevler ve Didar Sevdil Yıldırım gerekçesi, grup içi ve grup dışı ayrımı yapılmak suretiyle Üyeler seçiminin görüşüldüğü genel kurul toplantısında seçime Hamdi Akın ilişkin gündem maddesi ile birlikte pay sahiplerinin bilgisine sunulmaktadır. Augustin de Romanet Ali Haydar Kurtdarcan 4.5. Yönetim Kurulu Bünyesinde Oluşturulan Komiteler Antonin Beurrier (*) Şirket’in Yönetim Kurulu, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Tayfun Bayazıt Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin Belirlenmesine ve Risk Komitesi Uygulanmasına İlişkin Tebliği’nde yer alan hükümler çerçevesinde mevcut komitelerin yapısı ve faaliyetlerini Başkan gözden geçirerek; aşağıdaki şekilde oluşturulmasına karar Jerome Paul Jacques Marie Calvet vermiştir. Üyeler Denetimden Sorumlu Komite Ali Haydar Kurtdarcan Antonin Beurrier (*) Başkan Jullien Coffinier Necmi Rıza Bozantı Necmi Bozantı Üye Selim Akın Tayfun Bayazıt Kurumsal Yönetim Komitesi Başkan Tayfun Bayazıt (*) Yönetim Kurulu üyelerimizden Sayın Patrick Raymond Marie Jeantet'in görevinden ayrılması sebebiyle, Yönetim Kurulu üyeliğinden, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi üyeliğinden istifa etmiştir. İstifa nedeniyle boşalan yeni Yönetim Kurulu, Aday Gösterme Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi üyeliğine Sayın Antonin Beurrier 'in yapılacak olan ilk Genel Kurul'un onayına sunulmak üzere seçilmesi oy birliği ile kabul edilmiştir. Üyeler Augustin de Romanet 4.5.2. Komitelerin görev alanları, çalışma esasları Yönetim Ali Haydar Kurtdarcan Kurulu tarafından belirlenmiş ve kamuya açıklanmıştır. 4.5.3. Komitelerin başkanları bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinden seçilmiş olup Denetim Kurulu Üyelerinin tamamı bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinden oluşmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 55 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU 4.5.4. İcra Kurulu Başkanı komitelerde yer almamaktadır. 4.5.10. Kurumsal Yönetim Komitesi Kurumsal Yönetim Komitesi, Şirket’te Kurumsal Yönetim 4.5.5. Şirket’in ortaklık yapısı ve dört farklı komitenin İlkeleri’nin uygulanıp uygulanmadığını, uygulanmıyor ise oluşturulması nedeniyle Yönetim Kurulu üyelerinin bazıları bu durumun gerekçesini ve bu prensiplere tam olarak birkaç komitede birden görev almıştır. uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarını tespit ederek, Yönetim Kurulu’na kurumsal yönetim 4.5.6. Komitelerin görevlerini yerine getirmeleri için gereken uygulamalarını iyileştirici tavsiyelerde bulunur ve yatırımcı her türlü kaynak ve destek yönetim kurulu tarafından ilişkileri bölümünün çalışmalarını gözetir. Kurumsal Yönetim sağlanmakta ve Komiteler, gerekli gördükleri kişiyi Komitesi, 2016 yılı içerisinde 6 kez toplanmıştır. toplantılarına davet edebilmekte ve görüşlerini almaktadır. 4.5.11. Aday Gösterme Komitesi 4.5.7. Komiteler, faaliyetleriyle ilgili olarak ihtiyaç gördükleri Aday Gösterme Komitesi; konularda bağımsız uzman görüşlerinden yararlanmaktadır. a) Yönetim Kurulu ve idari sorumluluğu bulunan Şu ana kadar Şirketimiz nezdinde herhangi bir hizmet yöneticilik pozisyonları için uygun adayların saptanması, alınmamış olmakla birlikte; komitelerin ihtiyaç duydukları değerlendirilmesi ve eğitilmesi konularında şeffaf bir danışmanlık hizmetlerinin bedeli şirket tarafından sistemin oluşturulması ve bu hususta politika ve stratejiler karşılanacaktır. Hizmet alınan kişi/kuruluş hakkında bilgi belirlenmesi konularında çalışmalar yapmak, ile bu kişi/kuruluşun Şirket ile herhangi bir ilişkisinin olup b) Yönetim Kurulu’nun yapısı ve verimliliği hakkında düzenli olmadığı hususundaki bilgiye faaliyet raporunda yer değerlendirmeler yapmak ve bu konularda yapılabilecek verilecektir. değişikliklere ilişkin tavsiyelerini Yönetim Kurulu’na sunmak ile sorumludur. Aday Gösterme Komitesi 2016 yılında 2 kez 4.5.8. Komiteler yaptıkları tüm çalışmaları yazılı hale getirir toplanmıştır. ve kaydını tutar. Komiteler, çalışmaların etkinliği için gerekli görülen ve çalışma ilkelerinde açıklanan sıklıkta toplanır ve 4.5.12. Riskin Erken Saptanması Komitesi çalışmaları hakkındaki bilgiyi ve toplantı sonuçlarını içeren Şirketimiz tarafından kurulan Riskin Erken Saptanması raporları yönetim kuruluna sunar. Komitesi; Şirket’in varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle 4.5.9. Şirketimiz nezdinde oluşturulan Denetim Komitesi ilgili gerekli önlemlerin alınması ve riskin yönetilmesi Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri amacıyla çalışmalar yapmakla sorumlu olup, risk yönetim Tebliği’nin 4.5.9 maddesinde bahsedilen sorumlukları sistemlerini en az yılda bir kez gözden geçirmektedir. Riskin yerine getirmekte olup, en az üç ayda bir olmak üzere yılda Erken Saptanması Komitesi, Yönetim Kurulu’na her iki ayda en az dört kere toplanmış ve toplantı sonuçları tutanağa bir raporlama yapacak şekilde toplanmıştır. bağlanarak alınan kararları Yönetim Kurulu’na sunmuştur. Denetimden Sorumlu Komite’nin faaliyetleri ve toplantı 4.5.13. Ücret Komitesi sonuçları hakkında yıllık faaliyet raporunda açıklama Şirketimiz tarafından ayrı bir Ücret Komitesi kurulmamış yapılmaktadır. Denetimden Sorumlu Komite’nin hesap olup, aşağıda sıralanan görevler Kurumsal Yönetim Komitesi dönemi içinde Yönetim Kurulu’na kaç kez yazılı bildirimde tarafından yürütülmektedir. bulunduğu da yıllık faaliyet raporunda belirtilmektedir. 56 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU a) Yönetim Kurulu üyelerinin ve idari sorumluluğu bulunan 2016 yılı itibarıyla yapılan değerlendirme sonucu, 2015 yöneticilerin ücretlendirilmesinde kullanılacak ilke, kriter ve yılına göre daha yüksek gerçekleşmiş olup, yukarıda uygulamaları Şirket’in uzun vadeli hedeflerini dikkate alarak ifade edilen her bir kategoride performans artışı olduğu belirler ve bunların gözetimini yapar, tespit edilmiştir. Performans değerlendirmesi ile ilgili b) Ücretlendirmede kullanılan kriterlere ulaşma derecesi detaylı bilgilendirme, Yönetim Kurulu Üyeleri ile yılın son dikkate alınarak, Yönetim Kurulu üyelerine ve idari Yönetim Kurulu toplantısında paylaşılarak, Aday Gösterme sorumluluğu bulunan yöneticilere verilecek ücretlere ilişkin Komitesi’nin 2016 yılına ilişkin getirdiği iyileştirme önerileri önerilerini yönetim kuruluna sunar. değerlendirilerek tartışmaya açılmıştır. Şirket’in Stratejik Hedefleri 4.6.2. Yönetim Kurulu üyelerinin ve idari sorumluluğu Şirket’in vizyonu ve stratejik hedefleri; asgari 2 (iki) ayda bir bulunan yöneticilerin ücretlendirilme esasları yazılı hale yapılan Yönetim Kurulu toplantılarında üyeler tarafından getirilmiş olup, Genel Kurul toplantısı gündeminde ayrı bir düzenli olarak gözetilir değerlendirilir ve gerektiğinde revize madde olarak pay sahiplerinin bilgisine sunularak ortaklara edilerek yeniden belirlenir. Yönetim Kurulu gerektiğinde bu konuda görüş bildirme imkânı tanınmaktadır. Bu amaçla stratejik hedeflerin oluşturulması ve izlenmesi görevinin üst hazırlanan ücret politikası Şirket’in kurumsal internet düzey bir yönetici ve/veya bir departman tarafından takip sitesinde yer almaktadır. edilmesine karar verebilir. 4.6.3. Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin 4.6. Yönetim Kurulu Üyelerine ve Üst Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali Haklar ücretlendirmesinde kâr payı, pay opsiyonları veya şirketin 4.6.1. Yönetim Kurulu, Şirket’in belirlenen ve kamuya SPK’nın Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde bağımsız açıklanan operasyonel ve finansal performans hedeflerine üye olarak görev yapan Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerine, ulaşmasından sorumludur. Şirket’in kamuya açıklanan üyelik zaman yatırımı ve gereklerini yerine getirebilmeleri operasyonel ve finansal performans hedeflerine ulaşıp için, yıllık 65.000 ABD doları ücret ödenmektedir. performansına dayalı ödeme planları kullanılmamakta olup, ulaşamadığına ilişkin değerlendirme ve ulaşılamaması halinde bu durumun gerekçeleri yıllık faaliyet raporunda 4.6.4. Şirket, herhangi bir Yönetim Kurulu üyesine veya idari açıklanmaktadır. Yönetim Kurulu, hem kurul hem üye hem de sorumluluğu bulunan yöneticisine borç vermemiş ve kredi idari sorumluluğu bulunan yöneticiler bazında özeleştirisini kullandırmamıştır. ve performans değerlendirmesini yapar. Yönetim Kurulu üyeleri ve idari sorumluluğu bulunan yöneticiler bu 4.6.5. Yönetim Kurulu üyelerine ve idari sorumluluğu değerlendirmeler dikkate alınarak ödüllendirmekte veya bulunan yöneticilere verilen ücretler ile sağlanan diğer azletmektedir. tüm menfaatler, yıllık faaliyet raporu vasıtasıyla kamuya açıklanmaktadır. Açıklamamız kişi bazında olmayıp, Yönetim Yönetim Kurulu ve komitelerin Performans değerlendirmesi, Kurulu ve üst düzey yöneticileri kapsamaktadır. şirketimizde öz değerlendirme metoduyla 2014 yılından bu yana Aday Gösterme Komitesi tarafından yapılmaktadır. Performans değerlendirmesi Strateji, Şirket’in Ticari Yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar (bin TL) 2015 2016 48.568 55.887 Faaliyetleri, Üst Yönetimle olan İlişkiler, Risk Yönetimi ve Kontrolü ve Yönetim Kurulu Performansı başlıklarından oluşmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Kısa vadeli faydalar (ücret ve primler) 57 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KOMİTE ÇALIŞMA ESASLARI ii. Kontrol, İç Denetim, Bağımsız Denetim Şirketi: • Güvenilirliği sağlamak üzere bilgi toplama ve kontrolü için gereken tüm zaruri dâhili prosedürlerin uygulandığını kontrol etmiş, • İç kontrol sistemlerini değerlendirmek, denetim YÖNETİM KURULU’NUN KOMİTELERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMESİ Komiteler, gündeminde kendilerini ilgilendiren konularda bir karar içeren her bir Yönetim Kurulu Toplantısı öncesinde bir araya gelecektir. Komiteler, herhangi bir aciliyet ya da önemli bir mani haricinde Yönetim Kurulu Toplantısı’ndan en az bir gün önce toplanmaktadır. Her komitenin başkanı ya da başkanın müsait olmaması halinde bu amaçla atanmış olan bir komite üyesi, komite toplantısını müteakip düzenlenen Yönetim Kurulu Toplantısı’nda komitenin çalışma ve işlemlerinin bir özetini içeren bir raporlama yapmaktadır. Denetimden Sorumlu Komite her türlü iç ve bağımsız denetimin yeterli ve şeffaf bir şekilde yapılması için gerekli tüm tedbirlerin alınması yanında iç kontrol sisteminin etkin olarak uygulanmasından da sorumlu olan “Denetim Komitesi”, en az üç ayda bir olmak üzere yılda en az dört kere toplanmış ve toplantı sonuçları tutanağa bağlanarak alınan kararları yönetim kuruluna sunmuştur. Denetimden Sorumlu Komite Denetimden Sorumlu Komite, Şirketin kurumsal ve konsolide hesaplarının doğruluk ve gerçekliğini değerlendirme konusunda Yönetim Kuruluna yardım etmektedir. Ayrıca, Yönetim Kurulunu elde edilen bilginin güvenilirliği ve kalitesiyle ilgili aydınlatmaktadır. Yönetim Kurulu yetkisi altında görevlerini yerine getiren Denetimden Sorumlu Komite, bizzat karar verme yetkisine sahip değildir. i. Hesaplar: • Hesapları oluşturmak için kullanılan muhasebe metotlarının geçerliliğini ve devamını incelemiş; bu amaçla konsolidasyonun kapsam ve metotlarına özel ilgi göstermiş; • Grup üzerinde önemli bir etkisi olan istisnai faaliyetlerin ya da etkinliklerin hesaplara uygun uyarlamasının yapılmasını sağlamış; • Yönetim Kuruluna sunulmadan önce, altı aylık ve yıllık hesaplar oluşturulurken kurumsal ve konsolide hesaplarla birlikte hesaplara ilişkin notları ve yönetim raporlarını incelemiş; • Ana iştiraklerin ve bağlı şirketlerin mali durumunu yılda bir kez değerlendirmiş; 58 departmanının programı ve işinin sonuçlarını ve tavsiyelerini, ayrıca bunlarla ilgili uygulama ve sonuçları incelemiş, • İç kontrol sistemlerinin etkinliğini takip etmiş, • Yönetim Kuruluna ihaleye sistematik olarak davet edilecek Bağımsız Denetim Şirketinin seçimi konusunda tavsiye ve ücretlendirmesi konusunda görüş vermiştir. Burada, Yönetim Kurulu, Bağımsız Denetim şirketinin teklifini ve seçimini denetleyerek (her zaman ilgili mevzuatın uyulması gereken hükümlerine tabi olarak), Bağımsız Denetim Şirketi için en iyi teklifin –ilgili mevzuat uyarınca onay gereken durumlardaGenel Kurul’un onayına sunulmasını sağlamış, • Bağımsız Denetim Şirketinin yaptığı işin kalitesini ve bağımsızlığını işlerin yıllık tetkikini de içerecek şekilde belirlenmiş olan bilanço tasdiki ile birlikte – doğrulamış, • Bağımsız Denetim Şirketinin iş programını, alınan sonuç ve tavsiyeleri incelemiş, • Şirketin muhasebe ve iç kontrol sistemi ile bağımsız denetimiyle ilgili olarak şirkete ulaşan şikâyetlerin incelenmesi, sonuca bağlanması, Şirket çalışanlarının, şirketin muhasebe ve bağımsız denetim konularındaki bildirimlerinin gizlilik ilkesi çerçevesinde değerlendirilmesi konularında uygulanacak yöntem ve kriterleri belirlemiş, • Denetimden sorumlu komite, kamuya açıklanacak yıllık ve ara dönem finansal tabloların şirketin izlediği muhasebe ilkeleri ile gerçeğe uygunluğuna ve doğruluğuna ilişkin değerlendirmelerini, Şirketin sorumlu yöneticileri ve bağımsız denetçilerinin görüşlerini alarak kendi değerlendirmeleriyle birlikte Yönetim Kurulu’na yazılı olarak bildirmiştir. iii. Mali Politika: • Şirket ve Grup bütçesini incelemiş; • Şirket ve Grubun finansal, muhasebe ve genel vergilendirmesi politikasını ve bunun uygulanışını; özellikle komitenin Şirket ve Grubun borç yönetimiyle ilgili politikasını (hedefler, risk kapsamı, kullanılan mali araçlar, vb.) incelemiş; • Öngörüler de dâhil olmak üzere firma çatısı altında toplanan bilgiyi incelemiştir. Denetimden Sorumlu Komite, Yönetim Kurulu’nun tevdi ettiği diğer hususlar ya da ilgili mevzuatın uyulması gereken hükümlerine tabi olan ele alınmasına gerek gördüğü diğer hususlarla da ilgilenebilmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Kurumsal Yönetim Komitesi Kurumsal Yönetim Komitesi, 2016 yılı içerisinde; altı kez pozisyonları için uygun adayların belirlenmesi amacıyla şeffaf bir sistem oluşturmak için çalışmalar yapmış, toplanmıştır. • Yönetim Kurulu adayların ve idari sorumluluğu bulunan • Kurumsal yönetim prensiplerinin uygulanıp uygulanmadığını • Yönetim Kurulu adaylarının ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilik pozisyonları için değerlendirmiş ve eğitmiş, tespit etmiş; • Uymama durumunda arkada yatan nedenleri ve bundan kaynaklanan çıkar çatışmalarını tespit etmiş; • Kurumsal Yönetimin uygulanmasını iyileştirmek üzere Yönetim Kuruluna tavsiyelerde bulunmuş; • Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün çalışmalarını gözetmiş; • Şirket üst yönetiminin genel ücretlendirmesi ve uygun olduğu yerlerde ikramiyeler ya da farklı türdeki ücretlendirmelerin kapsamı ve bunlara ilişkin değişiklikler hususlarında, ilgili Türk ticaret kanunu ve kurumsal yönetim İlkelerine göre önerilerde bulunmuş; • Yönetim Kurulu üyelerinin ve Şirket üst yönetiminin performans değerlendirmesi ve kariyer planlamasıyla ilgili yaklaşım, ilke ve uygulamaları belirlemek ve gözlemlemiş; • Yürütülen diğer faaliyetlerin yanı sıra, Şirket üst yönetiminin yöneticilik pozisyonları için belirlenmesi ile ilgili politika ve stratejiler belirlemiş, • Yönetim Kurulundaki bağımsız üyelik için adayın, Komiteye aday gösterildiği an itibarıyla ilgili yönetmelik ve Şirketin Ana Sözleşmesi uyarınca gerekli kriterler çerçevesinde, bağımsız olduğunu belirten yazılı bir beyanda bulunmasını sağlamış, • Yönetim Kurulunun yapısı ve verimliliği hakkında düzenli değerlendirmeler yapmak ve önerilerini olası değişikliklere göre Yönetim Kuruluna iletmiş, • Yönetim Kurulunun bağımsız üyelerinin seçimiyle ilgili olarak, yönetim ve hissedarları da kapsayan bağımsız üyelik adaylarının bağımsızlık kriterine uyup uymadığını değerlendirmek ve değerlendirmeyi Yönetim Kurulunun onayına sunmuş, • Genel Kurul toplantısının duyurusuyla birlikte bağımsız ücretlendirmesinin sabit ve değişken ögeleri ile bu adayların nihai listesinin kamuoyuna duyurulmasını ücretlendirmenin belirlenmesine yönelik kuralları tavsiye sağlamıştır. etmek, bu kuralların uygulanmasını gözetmek ve kuralların Şirket performansının yıllık değerlendirmesiyle tutarlı olmasını Riskin Erken Saptanması Komitesi sağlamış, Riskin Erken Saptanması Komitesi, Yönetim Kurulu’na her iki ayda • Yönetim Kuruluna, uygun olduğu hallerde, Genel Kurul bir rapor vererek, şirkete ait risk durumunu değerlendirmiştir. toplantısında onaya sunulmak üzere Yönetim Kurulu Üyelerinin ücretlerinin genel toplam tutarı için, söz konusu • TAV Havalimanları Holding ve grup şirketlerinin varlığını, Yönetim Kurulu Üyesi ücretlerinin tahsisine yönelik kuralları gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek her türlü Üyelerin Yönetim Kurulu Toplantılarına ve komitelerine riskin erken teşhisi, yönetilmesi ve tespit edilen risklerle ilgili bireysel katılımının yanı sıra kendilerine verilen görevleri de gerekli önlemlerin uygulanması için çalışmalar yapılmasını dikkate alarak teklifte bulunmuş. Kurumsal Yönetim Komitesi, Yönetim Kuruluna, Üyelerin görevlerini yaparken katlandıkları masrafların geri ödemesine dair izlenecek bir politika da önermiş, • Yönetim Kurulu Üyelerinin ücretlendirilmesiyle ilgili olarak hissedarlara verilen ve halka açıklanan bilgileri onaylamış, • Yönetim Kurulu, yöneticiler ve diğer çalışanlar arasında sağlamış, • Kurumsal Risk Yönetimi (KRY) fonksiyonunun işleyişini gözden geçirmek ve geliştirilmesi için önerilerde bulunmuş, • Şirketin kârlılığını ve operasyonlarının etkinliğini artırabilecek fırsatların belirlenmesi, tespit edilen fırsatlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmasını sağlamak ve bunları Yönetim Kurulu ile zamanında paylaşmak; önemli yatırım ve satış/devir Şirketin ticari sırlarının yanlış kullanımını ve çıkar çatışmalarını kararlarını değerlendirmek, olası risk ve fırsatların gözetilerek engellemek amacıyla düzenlenmiş kurum içi yönetmelik ve şirket stratejisinin doğru belirlenmesi konusunda yönetim politikalara uyum gösterilmesini gözetmiştir. kuruluna destek olmuş, • İlgili yasal mevzuat doğrultusunda Komite’nin sorumlu Aday Gösterme Komitesi olacağı diğer görevlerin yerine getirilmesi olup, risk yönetim • Aday Gösterme Komitesi Kasım ve Aralık ayında olmak üzere sistemlerini en az yılda bir kez gözden geçirmiştir. iki kez toplanmıştır. • Yönetim Kurulu ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilik pozisyonları için uygun adayları belirlemiş, • Yönetim Kuruluna ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilik TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 59 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK OLAĞAN GENEL KURULLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. 2016 GENEL KURUL GÜNDEMİ TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ'nin 20 Mart 2017 Pazartesi günü saat 14:00’de yapılacak olan 2016 Yılına Ait Olağan Genel Kurul Toplantısına ait Gündem: 1.Açılış ve Toplantı Başkanlığı’nın oluşturulması, 2.Şirketin 2016 yılına ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporunun okunması, müzakeresi ve onaylanması, 3.2016 Yılı hesap dönemine ilişkin Bağımsız Denetim Rapor Özeti’nin okunması, müzakeresi ve onaylanması, 4.2016 Yılı hesap dönemine ilişkin Finansal Tabloların okunması, müzakeresi ve onaylanması, 5.Yönetim Kurulu Üyeleri’nin şirketin 2016 yılı faaliyetlerinden dolayı ayrı ayrı ibra edilmeleri, 6.Yönetim Kurulu’nun 2016 yılı kârının dağıtılması ve kâr dağıtım tarihi konusundaki önerisinin kabulü, değiştirilerek kabulü veya reddi, 7.Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakların belirlenmesi, 9.Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Yönetim Kurulu tarafından önerilen Bağımsız Denetim Kuruluşu seçiminin onaylanması, 10. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Ücretlendirme Politikası’nın Genel Kurul’un bilgisine ve görüşüne sunulması, 11. Şirketin 2016 yılı içinde yaptığı bağış ve yardımlar hakkında Genel Kurul’a bilgi verilmesi ve 2017 yılında yapılacak bağışlar için üst sınır belirlenmesi, 12. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) üçüncü bölümde düzenlenen İlişkili Taraf İşlemleri kapsamında “İlişkili Taraflarla” yapılan işlemler hakkında Genel Kurul’a bilgi verilmesi, 13. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) dördüncü bölümde düzenlenen, verilen rehin, teminat ve ipotekler hususunda Genel Kurul’a bilgi verilmesi, 14. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri'ne Türk Ticaret Kanunu'nun 395 ve 396 ıncı maddelerinde yazılı işlemlerin ifası hususunda gerekli izinlerin verilmesi, 15. Dilek ve temenniler, 16.Kapanış. 8.Türk Ticaret Kanunu'nun 363. maddesine göre Yönetim Kurulu üyeliklerinde yapılan değişikliklerin Genel Kurul'un onayına sunulması, 60 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’NİN 2015 YILINA İLİŞKİN OLAĞAN GENEL KURUL TOPLANTI TUTANAĞI TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’nin 2015 yılına ilişkin Olağan Genel Kurul Toplantısı 21 Mart 2016 tarihinde saat 14.00’de Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali – A Kapısı VIP Yanı Yeşilköy İstanbul adresindeki Şirket Yönetim Merkezinde yer alan TAV Akademi (A) Toplantı Salonunda, T.C. İstanbul Valiliği Ticaret İl Müdürlüğü’nün 18.03.2016 tarih ve 14689808 sayılı yazısıyla görevlendirilen Bakanlık Temsilcileri Sayın Ceyda ÇALIK ve Sayın Devrim DEMİRCAN gözetiminde yapılmıştır. Toplantıya ait davet kanun ve ana sözleşmede öngörüldüğü gibi ve gündemi de ihtiva edecek şekilde, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 23 Şubat 2016 tarih ve 9017 sayılı nüshasının 293. sayfasında ve Dünya ve Star Gazetelerinin 22 Şubat 2016 tarihli nüshasında, Şirketin internet sitesinde ve EGKS’de ilan edilmek suretiyle süresi içinde yapılmıştır. Hazır Bulunanlar Listesinin tetkikinden, şirketin toplam 363.281.250 TL sermayesine tekabül eden 363.281.250 adet hisseden 280.993.988,5 TL sermayeye karşılık 280.993.988,5 adet hissenin toplantıda temsil edildiğinin ve böylece gerek kanun ve gerekse esas sözleşmede öngörülen asgari toplantı nisabının mevcut olduğu anlaşılmıştır. Şirket Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi Sayın Mustafa Sani ŞENER’in, Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Didar Sevdil YILDIRIM’ın ve Bağımsız Denetim Kuruluşu adına Sayın Seda Akkuş TECER’in toplantıda hazır bulunduğu tespit edilmiş olup, toplantı Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi Sayın Mustafa Sani ŞENER tarafından fiziki ve elektronik ortamda aynı anda açılarak gündemin görüşülmesine geçildi. 1. Gündemin birinci maddesi uyarınca, Toplantı Başkanlığına Sayın Mehmet ERDOĞAN’ın, Oy Toplama Memurluğuna Sayın Besim MERİÇ’in ve yazmanlığa Sayın Nihat Kamil AKKAYA’nın seçilmelerine ve Genel Kurul Tutanaklarının imzalanması için Toplantı Başkanlığına yetki verilmesine ve oylamanın fiziki ve elektronik ortamda yapılması oylandı, 33.665 ret oyuna karşılık 280.960.323,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 2. Gündemin ikinci maddesi uyarınca, Şirketin 2015 yılına ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporunun okunmuş sayılmasına ilişkin önerge oya sunuldu, müzakere edildi ve 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 2015 yılına ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile onaylandı. 3. Gündemin üçüncü maddesi uyarınca, Şirketin 2015 yılına ait Bağımsız Denetim Kuruluşu tarafından verilen Bağımsız Denetim Raporunun okunmuş sayılmasına ilişkin önerge oya sunuldu, müzakere edildi ve 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. Bağımsız Denetim Rapor Özeti okundu, görüşüldü ve 2015 yılına ait Bağımsız Denetim Raporu 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile onaylandı. 4. Gündemin dördüncü maddesi uyarınca, Şirketin 2015 yılı hesap dönemine ilişkin Finansal Tablolarının okunmuş sayılmasına ilişkin önerge oya sunuldu, müzakere edildi ve 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. Şirketin 2015 yılı hesap dönemine ilişkin Finansal Tabloları 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 5. Gündemin beşinci maddesi uyarınca, 2015 yılı içerisinde görev yapan Yönetim Kurulu Üyelerinin 2015 yılı faaliyetlerinden dolayı ibra edilmeleri oya sunuldu ve 93.010 ret oyuna karşılık 280.900.978,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. Yönetim Kurulu Üyeleri kendi ibralarında oy kullanmamışlardır. 6. Gündemin altıncı maddesi uyarınca, 1. Şirketimizin 01 Ocak 2015 - 31 Aralık 2015 tarihleri arasında icra ettiği faaliyetleri neticesinde Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri: II, No:14.1 sayılı "Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği" hükümleri uyarınca hazırlanmış olan bağımsız denetimden geçmiş konsolide mali tablolara göre oluşan kârının 632.912.000 TL, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde hesaplanan ticari kârının ise 656.977.182 TL olduğuna, 2. Konsolide mali tablolara göre oluşan vergi sonrası kârdan 632.912.000 TL'lik kârın Sermaye Piyasası Kurulu'nun Kâr Payı Tebliği (II-19.1) uyarınca kâr dağıtımına esas olduğuna, b. Bu itibarla hissedarlarımıza 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,9567243 TL (%95,67243) olmak üzere toplam brüt 347.560.013 TL nakit temettü ödenmesine, 6. Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Türk Ticaret Kanunu uyarınca, dağıtılacak olan kârın düşülmesinden sonra kalan tutarın olağanüstü yedek olarak ayrılmasına, 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 7. Kâr dağıtımına 23 Mart 2016 tarihi itibariyle başlanılması oya sunuldu ve 33.666 ret oyuna karşılık 280.960.322,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 7. Gündemin yedinci maddesi uyarınca, Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakları görüşüldü. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde bağımsız üye olarak görev yapan Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin her birisine yıllık net 65.000 USD huzur hakkı ödenmesine, diğer Yönetim Kurulu üyelerine ücret veya huzur hakkı ödenmemesine 49.559.084,5 ret oyuna karşılık 231.434.904 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 8. Gündemin sekizinci maddesi uyarınca, istifa eden Yönetim Kurulu Üyesinin yerine atanan yeni Yönetim Kurulu Üyesinin kalan sürelerini tamamlayıncaya kadar görev yapması görüşüldü. TTK’nın 363. maddesi uyarınca, istifa eden Yönetim Kurulu Üyesi Laurent Marc Galzy’nin yerine, Şirketimizin 11.02.2016 tarihli 2016/01 nolu Yönetim Kurulu Kararı ile seçilen Fransız uyruklu, 4840990724 vergi kimlik numaralı PATRICK RAYMOND MARIE JEANTET’in atanmasının onaylanmasına ve istifa eden Yönetim Kurulu Üyesinin yerine atanan yeni Yönetim Kurulu Üyesinin istifa eden Yönetim Kurulu Üyesinin kalan görev süresini tamamlayıncaya kadar görev yapmasına 7.714.809 ret oyuna karşılık 273.279.179,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 9. Gündemin dokuzuncu maddesi uyarınca, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Şirketimizin 2016 yılı hesap dönemindeki finansal raporlarının denetlenmesi ile bu kanunlardaki ilgili düzenlemeler kapsamındaki diğer faaliyetleri yürütmek üzere, 1 yıl süre ile Bağımsız Denetim Kuruluşu olarak Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi'nin seçilmesi 6.141.478 ret oyuna karşılık 274.852.510,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile onaylandı. 10. Gündemin onuncu maddesi uyarınca, Ücretlendirme Politikası’nın okunmuş sayılmasına ilişkin önerge oya sunuldu, 25.803.409 ret oyuna karşılık 255.190.579,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Şirket'in “Ücretlendirme Politikası” hakkında Genel Kurula bilgi verildi. 11. Gündemin on birinci maddesi uyarınca, Şirketimiz 2015 yılı içinde 239.377 TL bağış ve yardımda bulunmuş olup bu hususta Genel Kurul’a bilgi verilmiştir. 2016 yılına ilişkin olarak yapılacak bağışlar için üst limit 300.000 TL olarak belirlenmesi 57.219.919,5 ret oyuna karşılık 223.774.069 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 12. Gündemin on ikinci maddesi uyarınca, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Geri Alınan Paylar Tebliği (II-22.1) uyarınca Yönetim kurulu tarafından hazırlanmış olan Şirket Paylarının Geri Alım Programı 2.113.682 ret oyuna karşılık 278.880.306,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 13. Gündemin on üçüncü maddesi uyarınca, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) üçüncü bölümde düzenlenen İlişkili Taraf İşlemleri kapsamında “İlişkili Taraflarla” yapılan işlemler hakkında Genel Kurul’a bilgi verildi. 14. Gündemin on dördüncü maddesi uyarınca, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) dördüncü bölümde düzenlenen, verilen rehin, teminat ve ipotekler hususunda Genel Kurul’a bilgi verildi. 15. Gündemin on beşinci maddesi uyarınca, Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Türk Ticaret Kanunu’nun 395 ve 396. maddelerinde yazılı muamelelerin ifası hususunda yetki verilmesine 16.110.642 ret oyuna karşılık 264.883.346,5 kabul oyu ile oyçokluğu ile kabul edildi. 16. Gündemin on altıncı maddesi uyarınca, dilekler bölümüne geçildi. Dilekler ve temenniler dinlendi. 17. Böylece toplantıya son verilerek işbu dört nüshadan ibaret toplantı tutanağı, Toplantı Başkanlığı ile Bakanlık Temsilcileri tarafından Hazır Bulunanlar Listesi ile birlikte tanzim ve imza edildi. 3. Türk Ticaret Kanunu’nun 519’ıncı maddesi çerçevesinde, ödenmiş sermayenin %20 ’sini buluncaya kadar birinci tertip yasal yedek akçe ayrılması zorunludur. Buna göre; 13.169.415 TL’nin 2015 yılı için birinci tertip yasal yedek akçe olarak ayrılmasına, 4. Konsolide mali tablolara göre 619.981.962 TL’nin birinci temettü matrahı olarak belirlenmesine, Toplantı Başkanı Mehmet ERDOĞAN Tutanak Yazmanı Nihat Kamil AKKAYA Oy Toplama Memuru Besim MERİÇ 5. Sermaye Piyasası Kurulunun Kâr Payı Tebliği (II-19.1)’ne uygun olarak 347.560.013’inin nakit birinci temettü olarak dağıtılmasına a. Toplam nakit olarak dağıtılacak 347.560.013 TL’nin tamamının dönem net kârından dağıtılmasına, TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Bakanlık Temsilcisi Ceyda ÇALIK Bakanlık Temsilcisi Devrim DEMİRCAN 61 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YÖNETİM KURULU YÖNETİM KURULU Hamdi Akın Yönetim Kurulu Başkanı Augustin de Romanet Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mustafa Sani Şener Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı Edward Arkwright Yönetim Kurulu Üyesi Antonin Beurrier Yönetim Kurulu Üyesi Ali Haydar Kurtdarcan Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Atalar Yönetim Kurulu Üyesi Tayfun Bayazıt Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Necmi Bozantı Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Hamdi Akın Yönetim Kurulu Başkanı 2005 yılında TAV Havalimanları Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı üstlendi. TAV Havalimanları Holding'in kurucularından ve hissedarlarından olan Akın, aynı zamanda Akfen Holding'in de kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı'dır. Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü'nden mezun olan Akın, 1976 yılında inşaat, turizm, ticaret ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren Akfen Holding'i kurmuştur. Özel girişimciliğinin yanı sıra özelleştirme kapsamında altyapı, enerji ve yatırım projeleri de gerçekleştiren Akın, iş dünyasındaki dinamizmini ve gayretini birçok dernek, vakıf ve meslek odası gibi gönüllü kuruluşlarda kurucu ve yönetici olarak görev alarak sivil toplum örgütlerine de taşımıştır. Akın, 2000 - 2002 yılları arasında Fenerbahçe Spor Kulübü Asbaşkanlığı, 1992 - 2004 yılları arasında Metal Sanayiciler Sendikası (MESS) Ankara Bölgesi Temsilciler Kurulu Başkanlığı, 1998 - 2000 yılları arasında Türkiye Genç İş Adamları Derneği (TÜGİAD) Yönetim Kurulu Başkanlığı, 1995 - 2001 yılları arasında Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Üyeliği ve 2008 - 2009 yılları arasında Türkiye Sanayici İş Adamları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Üyeliği ve Bilgi Toplumu & Yeni Teknolojiler Komisyonu Başkanlığı görevlerini yürütmüştür. 2011 yılından bu yana Deniz Temiz Derneği/TURMEPA’nın Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürütmektedir. London School of Economics'de Çağdaş Türkiye Araştırmaları Kürsüsü'nün kurucularından olan Akın, aynı zamanda 1999'dan bu yana Türkiye'ye iyi yetişmiş insan kaynağı sağlamayı amaçlayan Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı'nın (TİKAV) Kurucu Üyesi ve Onursal Başkanı ve Kayseri Abdullah Gül Üniversitesi Destekleme Vakfı Mütevelli Heyeti Başkan Vekili unvanlarının da sahibidir. Jerome Calvet Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Sevdil Yıldırım Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) 62 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Augustin de Romanet Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mustafa Sani Şener Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı 2 Nisan 1961’de doğan Augustin de Romanet, Ecole Nationale Kamu Yönetimi’nde öğrenim gördükten sonra Paris Siyasal Bilgiler Enstitüsü’nden mezun oldu. Augustin de Romanet, Mart 2007 - Mart 2012 tarihleri arasında Caisse des Dépots et Consignations CEO’luk, 2009 - 2012 yılları arasında Stratejik Yatırım Fonu başkanlığı yaptı. Öncesinde, Crédit Agricole S.A. Finans Direktör Yardımcılığı ve İcra Kurulu Üyeliği’nde bulundu. Bu göreve gelmeden önce Haziran 2005 - Ekim 2006 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcılığı yapan Romanet, çeşitli resmi idari görevleri yürütmüştür. Ayrıca, 2002 ve 2005 yılları arasında Bütçeden sorumlu Bakan Alain Lambert’e bağlı olarak müsteşarlık, Ekonomi, Maliye ve Sanayi Bakanı Francis Mer’e bağlı olarak müsteşar yardımcılığı, Çalışma ve Sosyal Dayanışma Bakanı Jean-Louis Borloo’ya bağlı olarak müsteşarlık ve nihayet Başbakan Jean-Pierre Raffarin’e bağlı olarak müsteşar yardımcılığı görevlerini yürüttü. 12 Kasım 2012 tarihinde yapılan Yönetim Kurulu toplantısında üyeliğe seçilen Augustin de Romanet, 29 Kasım 2012 tarihinde alınan kararla Fransız havalimanı işletmecisi Aéroports de Paris Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su olarak Pierre Graff’ın yerine göreve getirildi. 15 Mayıs 2014 tarihinde yapılan Genel Kurul toplantısında 15 Temmuz 2014 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle görev yapmak üzere Aéroports de Paris Yönetim Kurulu’na seçilen Romanet 24 Temmuz 2014 tarihli kararla Aéroports de Paris Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su olarak yeniden görevlendirildi. Romanet ayrıca, Aéroports de Paris’in hissedarı olduğu TAV Grubu (Türk Hukukuna tabidir) bünyesinde TAV Havalimanları Holding A.Ş., Yatırım Holding A.Ş. ve TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Aéroports de Paris Grubu bünyesinde, Augustin de Romanet’in görevleri arasında Média Aéroports de Paris (SAS) (reklam ortak girişimi) Başkanlığı ve Direktörlüğü, Société de Distribution Aéroportuaire SAS (perakende ortak girişimi), ve Relay@adp SAS (perakende ve basın ortak girişimi) Yönetim Kurulu Üyelikleri bulunmaktadır. Romanet’in görevleri arasında ayrıca Régie Autonome des Transports Parisiens (Paris Bölgesi dâhilinde şehir içi trafiğinden sorumlu sınai ve ticari kamu kuruluşu) Yönetim Kurulu Üyeliği ve Avrupa Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI – Belçika Hukukuna tabi kâr amacı gütmeyen bir uluslararası kuruluş) Yönetim Kurulu Üyeliği ve Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği bulunmaktadır. Régie autonome des transports parisiens (RATP) ve halka açık bir şirket olan SCOR şirketinde yöneticilik yapmakta olan Romanet, 11 Şubat 2016 tarihinden bu yana da Cercle des Economistes SAS şirketinin Denetim Kurulu Üyesi’dir. Augustin de Romanet, Légion d’Honneur Şövalye Nişanı ve Fransa Ulusal Savunma madalyası sahibidir. 1997 yılında TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı olarak atandı.1977 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Şener, 1979 yılında İngiltere’de Sussex Üniversitesi’nde Akışkanlar Mekaniği üzerine yüksek lisans (M.Phil.) yaptı. Türk mühendisliğinin uluslararası düzeyde gelişimine katkılarından dolayı KTÜ Makina Mühendisliği Fakültesi tarafından, mühendislik dalında, TAV’daki görev süresi boyunca Proje ve Risk Yönetimi konusunda başarıları nedeniyle de Amerikan New Hampshire Üniversitesi tarafından işletme dalında onur doktorasına layık görüldü. TAV Havalimanları öncesinde birçok ulusal ve uluslararası projede, proje müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar çeşitli görevler üstlendi. Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) Kompleks Sistemler Yönetimi üzerine eğitim aldı. Uluslararası Havalimanları Konseyi (Airports Council International/ACI) Dünya Yönetim Kurulu Üyesi de olan Şener, 2012 yılında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Fransız İş Konseyi Başkanlığı görevine seçildi. Şener, Türkiye ve Fransa arasındaki ikili ilişkilere yaptığı katkılardan dolayı “Legion d’honneur” Şövalye nişanına layık görüldü. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Thomson Extel tarafından yerli ve yabancı finans kuruluşları arasında yapılan oylamada “en iyi CEO” alanında Türkiye’de 2010, 2011, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında birinci, Avrupa Ulaştırma sektöründe 2014 yılında üçüncü seçildi. 63 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > YÖNETİM KURULU 64 Edward Arkwright Yönetim Kurulu Üyesi Antonin Beurrier Yönetim Kurulu Üyesi 26 Nisan 1974'te doğan Edward Arkwright, Paris'teki IEP'den mezun oldu ve ESSEC Business School'da eğitim gördü. Arkwright’ın ayrıca Modern Tarih Üzerine İleri Araştırmalar alanında yüksek lisans derecesi bulunuyor. 1997'de Senato'ya memur olarak atanan Arkwright, mevzuat departmanında (1997 - 1999) ve Maliye Komitesi’nde (1999 - 2002) bu görevi üstlenen ikinci isim oldu. 2002 - 2007 yılları arasında Bütçe Bakanı ve Maliye Bakanı’nın, bütçe reformunun yürütülmesi, Devlet Reformu ve kamu finansmanının uygulanmasından sorumlu danışmanı olarak çeşitli görevlerde bulundu. 2007'de Caisse des Dépôts Group'ta Genel Müdür baş özel sekreteri ve İcra Komitesi Üyesi olarak görev yaptı. Arkwright 2010 yılında Caisse des Dépôts Group'un Strateji Direktörü oldu. 2007 - 2012 yıllarında Caisse des Dépôts Group Şirketleri Yönetim Kurulu’nda, gayrimenkul alanında faaliyet gösteren Icade adlı halka açık şirkette, turizm alanında, ayrıca yerel yönetimlere danışmanlık yapan SCET’in Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yaptı. Aralık 2012’de Aéroports de Paris’e katıldığında, Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO Özel Danışmanı ve de İcra Komitesi Üyesi olarak görev yaptı. Arkwright 1 Eylül 2013’te Finans, Strateji, Hukuk Departmanı, Hesap Verebilirlik ve Satın Almadan Sorumlu CFO 1970 yılında doğan Antonin Beurrier, Paris Siyasi Bilimler Akademisi mezunudur. 1997 yılında Ulusal İdare Okulunu (ENA) bitiren Beurrier, daha sonra New York’ta Columbia Business School’da eğitim aldı. Kariyerine Fransa’da Puy-de-Dome Bölgesi Polis Direktörüne bağlı İdari İlişkiler Şefi olarak başlayan Beurrier, daha sonra Fransız Polinezyasında görevine devam etti. Beurrier, 2000 - 2005 yılları arasında MICHELIN Grubuna, merkezi Stokholm’de bulunan Kuzey Avrupa Bölgesinin Başkanı olarak katıldı ve daha sonra Grubun Yatırımcı İlişkileri Direktörü oldu. Beurrier, 2005 yılında Fransız Maliye Bakanlığının İç Denetim Bölümünde göreve atandı. 2007 ve 2011 yılları arasında İsveç Endüstriyel Grubu Sandvik Madencilik ve İnşaat şirketinin yönetim ekibinde yer aldı. Antonin Beurrier, Sandvik Doğu Asya Bölgesi (genel olarak Çin, Japonya ve Kore) Başkanı olmadan önce Şangay ve Singapur’da Grubun gelişmekte olan pazarlara (Çin, Hindistan ve Rusya) yönelik gelişim stratejisini şekillendirmekle görevlendirildi. 2011 yılında Toronto’daki XSTRATA madencilik ve metalürji grubunun Nikel Bölümü Yürütme Kuruluna katılan Beurrier, daha sonra Grubun New Caledonian iştirakinin başkanı oldu. Antonin Beurrier, 2013 yılında Anamorphose adında kendi yatırım olarak atandı. Arkwright, Mayıs 2016'dan bu yana, özellikle geliştirme, mühendislik ve dönüşümden sorumlu CEO vekili olarak görev yapıyor. Kendisi ayrıca ADP Group'un bilişim teknolojileri şirketi olan Hub One'ın Yönetim Kurulu Başkanı, TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Üyesi ve Royal Schiphol Group Denetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor. ve danışmanlık firmasını kurdu ve sonraki yıl Brezilyalı maden grubu VALE’nin Vale New Caledonia Başkanı oldu. 2016 yılında, Antonin Beurirer ADP’de İcra Komitesi üyesi oldu. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Ali Haydar Kurtdarcan Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Atalar Yönetim Kurulu Üyesi TAV Havalimanları Holding Yönetim Kurulu Üyesi olan Ali Haydar Kurtdarcan, TAV Havalimanları Holding hissedarlarından Tepe İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı’dır. 1973 yılında ODTÜ İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun olan Kurtdarcan, 1987 yılından itibaren Bilkent Holding Şirketinde çeşitli yöneticilik pozisyonlarında görev almış; 2016 yılında Bilkent Holding CEO görevine atanmıştır. 2011 - 2013 yılları arasında İDO Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Kurtdarcan, halen TAV İnşaat A.Ş., Tepe Güvenlik A.Ş., Sports International A.Ş., Bilintur A.Ş., Meteksan Matbaa A.Ş., Tepe Home A.Ş., Tepe Emlak A.Ş., Tepe Prefabrik A.Ş., Tepe Betopan A.Ş. ve Bilenerji A.Ş. de Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini de sürdürmektedir. 2009 yılında TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Abdullah Atalar, 1974 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1976 ve 1978’de Stanford Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden yüksek lisans ve doktora derecelerini alan Atalar, kariyerine 1979’da Hewlett Packard Araştırma Laboratuvarı’nda başladı. Atalar, 1980’de ODTÜ’ye yardımcı doçent olarak döndü. 1982 yılında Almanya’daki Ernst Leitz Wetzlar firmasında ilk ticari akustik mikroskobu geliştirme projesini yönetti. 1986’da yeni kurulan Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde bölüm başkanı ve doçent olarak görev aldı; 1990 yılında da profesör oldu. 1996 yılında Stanford Üniversitesi’nde misafir profesör olarak çalışan Atalar, TÜBİTAK’ın 1982 Teşvik ve 1994 Bilim ödüllerini aldı. 1997’de Türkiye Bilimler Akademisi’nin asil üyeliğine seçildi ve 2007 yılında IEEE’nin Fellow derecesine yükseltildi. ASELSAN, Teletaş, Hitachi gibi firmalar için araştırma projeleri yürüttü. 11 uluslararası patenti, 90 bilimsel makalesi, 144 konferans bildirisi bulunan Atalar’ın makalelerine bugüne kadar 3.000’in üzerinde atıfta bulunuldu. Abdullah Atalar, Bilkent Üniversitesi Rektörlüğü ve Bilkent Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini de sürdürmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 65 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > YÖNETİM KURULU Tayfun Bayazıt Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Necmi Bozantı Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Makine Mühendisliği lisans eğitimini 1980 yılında tamamlayan Tayfun Bayazıt, daha sonra Columbia Üniversitesi’nde Finans ve Uluslararası İlişkiler alanlarında yüksek lisans (MBA) yaptı. Bankacılık kariyerine Citibank’ta başlayan Bayazıt, daha sonra 13 yıl Çukurova Grubu bünyesinde önce Yapı Kredi Bankası Genel Müdür Başyardımcısı ve İcra Kurulu Üyesi, sonra İnterbank Genel Müdürü daha sonra da Banque de Commerce et de Placement S.A. İsviçre’de CEO olarak üst düzey yöneticilik görevlerinde bulundu. 1999 yılında Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Dışbank Murahhas Azası olan Bayazıt, 2001 yılında Dışbank İcra Başkanı (CEO) olarak görev yapmaya başladı. 2003 yılında Dışbank Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevlendirilen Bayazıt, Temmuz 2005’te Fortis’in Dışbank’ın çoğunluk hisselerini satın alması sonrası Fortis Türkiye CEO’luğu ve Fortis Küresel Yönetim Komitesi Üyeliği’ne getirildi. Bayazıt, 2006 Genel Kurulu sonrası Fortis Türkiye Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üstlendi. 2007 yılında Yapı Kredi’ye (UniCredit ve Koç Grupları Ortaklığı) Murahhas Üye ve Genel Müdür olarak dönen Bayazıt, 2009 yılında bankanın Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 2011 yılında Yapı Kredi’deki görevinden hâlihazırda Başkanlığını yürüttüğü “Bayazıt Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri” 1977 yılında Marmara Üniversitesi’nden mezun olan Necmi Bozantı, aynı üniversitede Üretim Yönetimi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde ise muhasebe finansman yüksek lisansı yaptı. Daha sonra genel iktisat üzerine doktora çalışması gerçekleştiren Bozantı, 1981-84 yılları arasında Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Planlama Müdürlüğü’nde planlamacı olarak çalıştı. Bankacılık kariyerine 1984 yılında İnterbank’ta başlayan Bozantı, 1984-87 arasında İktisat Bankası’nda, 1987-92 yıllarında Türkiye Emlak Bankası’nda Genel Müdür Yardımcısı olarak çalıştı. 1992-1995 yılları arasında Alternatif Bank Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlenen Bozantı, altı yıl Dış Factoring Genel Müdürü olarak çalıştı. 2015 yılı başından itibaren Bilkent Holding Kurumsal Risk Komitesi Başkanı olan Bozantı 2016 yılı başından itibaren Bilkent Holding A.Ş. bünyesinde olan Tepe Home ve BCC Catering A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. 2016 Eylül ayından itibaren İDO Deniz Otobüsleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığını yapmakta olan ve Ekip Danışmanlık Şirket’inin kurucusu olan Bozantı, aynı zamanda My Technic, ACT Kargo ve Mapek Dış Ticaret A.Ş. ve Bordrill firmalarında İcra Kurulu Üyesi olarak da görev yapmaktadır. şirketini kurmak için ayrılan Bayazıt, çeşitli şirketlerde yönetim kurulu üyeliklerinin yanı sıra TÜSİAD, Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV), Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD), WRI Türkiye, Darüşşafaka gibi sivil toplum kuruluşlarında da aktif görevler üstlenmektedir. 66 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Jerome Calvet Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Sevdil Yıldırım Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız) Jerome Calvet 1978 yılında hukuk diplomasını aldı. 1979 yılında Institut d’Etudes Politiques’den; 1983 yılında ise Ecole Nationale d’Administration’dan diploma aldı. 1983 yılında Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamlayan Jerome Calvet, 1983-1997 arasında Fransız Maliye Bakanlığı’nda, 1988-1990 yılları arasında Avrupa Topluluğu Fransa Temsilciliği’nde Finansal Ataşe olarak görev yaptı. Calvet, bu yıllar arasında birçok şirketin Yönetim Kurulu Üyeliği görevini de yürüttü. 1998-2004 yılları arasında Société Générale Bankası’nın Kurumsal Finans (Fransa) Departmanı’nı yöneten Calvet, daha sonra aynı bankanın Avrupa Birleşme ve Devralmalar Departmanı’nın başına geçti. 2004 - 2008 yılları arasında Lehman Brothers Yatırım Bankası’nın Yatırım Bankacılığı (Fransa) Departmanı’nı yöneten Calvet, 2009 yılından bu yana Nomura (Fransa) şirketinde CEO’dur. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İşletme Bölümü’nden mezun olan Sevdil Yıldırım, ODTÜ’de Ekonomi yüksek lisansı (1989-1995) ile London Business School’da Finans yüksek lisansı (1995-1996) yaptı. 1988-1999 yılları arasında Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nda, Araştırma ve Geliştirme, Denetleme ve Piyasa Gözetim Dairelerinde görev aldı. Yapı Kredi Yatırım (1999-2006), Turkish Yatırım (2007) ve BGC Partners'da (2008) Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Yıldırım, 2009 yılında Kurumsal Finansman ve Sermaye Piyasaları’ndan sorumlu Finans Koordinatörü olarak Yıldız Holding’e katıldı. Eylül 2010’dan sonra kuruluşunu yaptığı Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı'nda Genel Müdür Yardımcısı ve Yatırım Komitesi Üyesi olarak görev aldı. Yıldırım, 2012’den bu yana TAV Havalimanları Holding A.Ş.'nin Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’de ve Denizli Cam A.Ş.’de Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini yürütmektedir. 2007-2011 döneminde, DEİK Kuveyt ve Suudi Arabistan İş Konseyleri Başkan Yardımcılıklarının yanı sıra Katar ve Bahreyn İş Konseyleri Yönetim Kurulu Üyesi olarak yer alan Yıldırım, geçmişte Sermaye Piyasası Kurulu Meslek Personeli Derneği Başkanı ve London Business School Türkiye Kurucu Başkanı olarak görev yaptı. Avrupa Yatırım Fonu ve TÜBİTAK girişim sermayesi projelerinin yanı sıra Çinli firmalarla ticari iş birliği çalışmaları da yürüttü. Halka açık şirketlerin çatı kuruluşu olan KOTEDER'de Yönetim Kurulu Üyesi olan Yıldırım, halka kapalı şirketlerde Yönetim Kurulu danışmanlığı ve mentorluk da yapmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 67 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÜST YÖNETİM ÜST YÖNETİM Mustafa Sani Şener Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı Mustafa Sani Şener 1997 yılında TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Üyesi ve Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı David-Olivier Tarac İcra Kurulu Başkan Yardımcısı ve Ticari Hizmetler Başkan Yardımcısı İcra Kurulu Başkanı olarak atandı.1977 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Şener, 1979 yılında İngiltere’de Sussex Üniversitesi’nde Akışkanlar Mekaniği üzerine yüksek lisans (M.Phil.) yaptı. Türk mühendisliğinin uluslararası düzeyde Serkan Kaptan İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Burcu Geriş gelişimine katkılarından dolayı KTÜ Makina Mühendisliği Fakültesi tarafından, mühendislik dalında, TAV’daki görev süresi boyunca Proje ve Risk Yönetimi konusunda başarıları CFO, Başkan Yardımcısı nedeniyle de Amerikan New Hampshire Üniversitesi Kemal Ünlü TAV Havalimanları öncesinde birçok ulusal ve uluslararası Başkan Yardımcısı, TAV İstanbul Murat Örnekol tarafından işletme dalında onur doktorasına layık görüldü. projede, proje müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar çeşitli görevler üstlendi. Massachusetts Institute of Technology’de COO, Başkan Yardımcısı (MIT) Kompleks Sistemler Yönetimi üzerine eğitim aldı. Hakan Öker International/ACI) Dünya Yönetim Kurulu Üyesi de olan İnsan Kaynaklarından Sorumlu Başkan Yardımcısı Ersagun Yücel Genel Sekreter Uluslararası Havalimanları Konseyi (Airports Council Şener, 2012 yılında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) TürkFransız İş Konseyi Başkanlığı görevine seçildi. Şener, Türkiye ve Fransa arasındaki ikili ilişkilere yaptığı katkılardan dolayı “Legion d’honneur” Şövalye nişanına layık görüldü. Thomson Extel tarafından yerli ve yabancı finans kuruluşları arasında yapılan oylamada “en iyi CEO” alanında Türkiye’de 2010, 2011, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında birinci, Avrupa Ulaştırma sektöründe 2014 yılında üçüncü seçildi. 68 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU David-Olivier Tarac İcra Kurulu Başkan Yardımcısı ve Ticari Hizmetler Başkan Yardımcısı 1995 yılında Paris Ecole Polytechnique’den mezun olan David Olivier Tarac, derecesini 1998 yılında Ecole National Supérieure des Mines de Paris’ten (Mines ParisTech) aldı. Kariyerine 1995 yılında Legris Industrie firmasında Birim Yöneticisi olarak başladı. 1996-1997 yıllarında PWC Corporate Finance bünyesinde Analist olarak görev yaptı. 1998-2000 yılları arasında DCN (Naval Shipyards) bünyesinde Direktör Yardımcısı olarak çalıştı. 2000-2004 yılları arasında State Public Holdings Agency bünyesinde Portföy Müdürü, 2004-2007 yılları arasında Boston Consulting Group bünyesinde Proje Lideri, 2007-2008 yılları arasında BNP Paribas bünyesinde Başkan Yardımcısı ve 2008 yılında Roland Berger Danışmanlık Şirketi bünyesinde Kıdemli Proje Müdürü olarak görev yaptı. Son olarak, 20082012 yılları arasında Aéroports de Paris bünyesinde Finansal Operasyonlar Direktörü olarak görev yapan David Olivier Tarac, Birleşme ve Satın Alma İşlemleri, Finans Mühendisliği, Hazine ve Borç Yönetimi, Fiyatlandırma, İş Planlama, Serkan Kaptan İcra Kurulu Başkan Yardımcısı 2003 yılından bu yana TAV Havalimanları Holding İş Geliştirme Direktörü olarak görev yapan Kaptan, 1995 yılında İstanbul Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. 2002’de ise Marmara Üniversitesi İşletme Yüksek Lisans Programı’nı tamamladı. 1998 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı yap-işlet-devret projesi ile TAV Havalimanları Holding’e katıldı. 1998 - 2001 yılları arasında TAV Havalimanları Holding’in ortağı VIE’ye ait Airport Consulting Vienna Şirket’inde havalimanı işletme danışmanı olarak görev yaptı. TAV Havalimanları’na katılmadan önce, Birgenair Charter Group’ta Dispatcher ve Operasyon Sorumlusu olarak çeşitli görevler üstlendi. Havalimanı ve havayolu işletmeciliği ve kamu-özel-sektör iş birliği ile yapılan altyapı projelerinde 18 yıllık deneyime sahip olan Kaptan, TAV Havalimanları Holding’in İran ve Gürcistan’da ülke operasyonlarının uzun süreli ülke ve ilişki yönetimi sorumluluğunu üstlendi. 2010 yılından bu yana ise Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) TürkLeton İş Konseyi Başkanlığı’nı yürütmektedir. Yatırımcı İlişkileri, Yatırım Kontrol ve Vergi Departmanlarının yanı sıra ADP Group İştiraklerinin Denetiminden Sorumlu olarak çeşitli pozisyonlarda görevler üstlendi. TAV hisselerinin %38’inin ADP tarafından satın alınmasının ardından 2012 yılında David Olivier Tarac, TAV Havalimanları Holding bünyesinde İcra Kurulu Başkan Yardımcısı olarak göreve getirildi. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 69 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > ÜST YÖNETİM Burcu Geriş CFO, Başkan Yardımcısı Kemal Ünlü Başkan Yardımcısı, TAV İstanbul Burcu Geriş 1999’da Boğaziçi Üniversitesi İşletme 1978 yılında Ankara Esenboğa Havalimanı’nda elektrik Bölümü’nden mezun oldu. London Business School teknisyeni olarak işe başladı. Gazi Üniversitesi Elektrik ve Columbia Business School’dan MBA derecesi aldı. Mühendisliği Bölümü’ nü 1983 yılında bitirdi. 1988 yılında Profesyonel iş yaşamına başladığı Garanti Bankası’nda DHMİ Antalya Havalimanı Elektrik Müdürü, 1994 yılında 1999 - 2005 yılları arasında bir dizi özelleştirme, altyapı DHMİ Atatürk Havalimanı Başmüdür Yardımcısı, Ağustos ve enerji projesinin finansmanında görev alan Geriş, proje 1999 - Mart 2004 tarihleri arasında DHMİ Atatürk finansmanı, kurumsal finansman ve hazine alanlarında Havalimanı Başmüdürü olarak görev yaptı. 2004 yılında 15 yıllık mesleki tecrübeye sahiptir. TAV Havalimanları Başmüdürlük görevinden emekli olarak TAV Havalimanları’na Holding bünyesine 2005 yılında katılan Geriş, 2005 - 2012 katıldı ve İran Projesi’nde görev aldı. İran’da yaklaşık 4 aylık yılları arasında Şirket’in Proje ve Yapılandırılmış Finansman çalışmanın ardından İstanbul’a döndü. 2006 yılında TAV Bölümü’nün başında yer almıştır. Geriş, TAV’daki görev İstanbul Genel Müdürlüğü’ne atandı. 05.12.2006 tarihinden süresi boyunca, İstanbul, Ankara, İzmir, Gürcistan, Tunus, bu yana Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği Makedonya, Medine ve Zagreb havalimanlarını içeren (TÖSHİD) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı’dır. toplam 4,5 milyar ABD doları değerindeki sekiz havalimanı projesinin finansman ve refinansmanını tamamlamış ve çeşitli hisse satış süreçlerinde önemli rol üstlenmiştir. TAV bünyesindeki şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliklerinin yanı sıra Women Corporate Directors (WCD), Global Board Ready Women (GBRW), BÜMED, CBS ve LBS Mezunlar dernekleri üyeliği bulunan Geriş, 2013 yılında, her yıl Women’s Forum tarafından düzenlenen ve 40 yaşın altında geleceği yönlendirecek kadın profesyonellerin ödüllendirildiği Rising Talents programına seçilen dünyadaki 16 kadından biri olmuştur. Geriş, evli ve 2 çocuk annesidir. 70 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Murat Örnekol COO, Başkan Yardımcısı Ersagun Yücel Genel Sekreter 1980 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri 2002 yılında TAV Havalimanları Holding Genel Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Murat Örnekol, 2006 Sekreterliği’ne, 2009 yılında da TAV Havalimanları Holding - 2008 yılları arasında TAV Esenboğa Genel Müdürlüğü yaptı. Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atandı. 2007’de California TAV Havalimanları’na katılmadan önce Kutlutaş Holding’de Newport Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun Planlama Mühendisi, BİM Müdürü ve Ticaret Müdürü olan Yücel halen, aynı üniversitede yüksek lisansına olarak çalıştı. Bilgi teknolojileri sektöründe faaliyet gösteren devam etmektedir. Yücel ayrıca 1994’te Yıldız Teknik Bordata şirketinde Genel Müdür, Beretta Holding’de Genel Üniversitesi’nde serigrafi öğrenimini tamamladı ve 1997’de Müdür, ayrıca Bayındır Grubu şirketlerinde Lojistik ve İş New York Üniversitesi’nde Reklamcılık ve Pazarlama Geliştirme Koordinatörlüğü, Sağlık Sektörü Başkanlığı, Programı’na katıldı. Kariyerine 1993’te MR Com Graphics’te Telekom Proje Direktörlüğü ve Holding İcra Kurulu Başkan grafiker olarak başlayan Yücel, 1995 ve 1998 yılları arasında Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Örnekol, 2008 yılında TAV Rifle Jeans ve Calvin Klein Jeans’te yöneticilik yaptı. 1999 Havalimanları’nda İşletmeler Direktörlüğü’ne atandı. yılında TAV Havalimanları’nda Genel Müdür Asistanı olarak göreve başlayan Yücel, TAV Holding Genel Sekreterliği bünyesinde Dış İlişkiler, Yönetim Sistemleri ile Yönetim Kurulu İdari İşler çalışmalarını da yönetmektedir. TAV America Operation Services, Inc.’de Yönetim Kurulu Üyeliği ve TAV grup şirketlerinde İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyelikleri bulunmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 71 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK > ÜST YÖNETİM Hakan Öker İnsan Kaynaklarından Sorumlu Başkan Yardımcısı 1986 yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden mezun olmuştur. 1988 yılında Beksa, Bekaert-Sabancı Çelik Kord A.Ş.’de Personel Uzmanı olarak başlamış; 1988-1998 yılları arasında Beksa’da farklı sorumluluklar üstlendikten sonra, kariyerine Kordsa Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü, Lastik, Takviye Malzemeleri ve Otomotiv Grubu Kalite ve Bilgi Sistemleri, Ortak Hizmetler Direktörü ve ardından da Sabancı Holding, Projeler Direktörü olarak devam etmiştir. Ocak 2007’de Kordsa Global’de, Küresel İnsan Kaynakları Sorumluluğunu üstlenmiş, Ocak 2009’da İnsan Kaynakları ve Bilgi Sistemleri’nden Sorumlu Başkan Yardımcılığı görevine atanmıştır. Temmuz 2015’te Kordsa Global’de İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürüten Öker, 4 Ocak 2016’dan bu yana TAV Havalimanları A.Ş.’de İnsan Kaynaklarından Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. 72 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU YÖNETİM ORGANI ÜYELERİ İLE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR Yönetim Kurulu Üyelerinin Yetki Sınırları Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmemizin 17. ve 18. maddelerinde belirtilen yetki ve görevlere haizdir. Yönetim Organı Üyeleri İle Üst Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali Haklar ve Çeşitli Diğer Giderler (Milyon TL) 2016 2015 Kısa Vadeli Faydalar (Ücret ve Primler) 56 49 Seyahat ve Konaklama Giderleri 15 14 5 11 Temsil Giderleri 2016 ve 2015 itibarıyla, Grubun direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu bulunmamaktadır. Yıl İçerisinde Bağış ve Yardımlar ile Sosyal Sorumluluk Projeleri Çerçevesinde Yapılan Harcamalara İlişkin Bilgiler Şirketimiz, 2016 yılı içinde Sosyal Sorumluluk anlayışı çerçevesinde 299 bin TL bağış ve yardımda bulunmuştur. Genel Kurul’ca kabul edilmiş Bağış Politikamız çerçevesinde dönem içinde yapılan bağış ve yardımlar hakkında Genel Kurul’da ayrı bir gündem maddesi ile bilgi verilmektedir. İlişkili Taraf İşlemleri Şirketimizin 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap dönemine ait konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu’nun da 9 No’lu Dipnotunda yer alan “İlişkili Taraflar” hakkında bilgiler kısmında yer aldığı üzere; Şirketimizin %50 paya sahip olduğu ATÜ ile 2016 yılında yapılan ilişkili işlemler sonucunda, gerçekleşen toplam işlem miktarı, 2016 yılına ait konsolide kapsamlı gelir tablosu satış gelirleri toplamımızın %10’unu aşmıştır. 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren uygulanan TFRS 11 Müşterek Anlaşmalar standardının benimsemiş olması ile beraber, gerçekleşen toplam işlem miktarının satış gelirlerine oranı hesaplaması ile ilgili dayanağı değiştirmiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 73 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ Dönem içinde Esas Sözleşme’de bir değişiklik olmamıştır. KÂR DAĞITIM Kâr Dağıtım Politikası Şirketimiz kâr dağıtımına ilişkin kararlarını Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Mevzuatı, Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğleri ve Kararları, Vergi Hukuku, diğer ilgili mevzuat ve Şirketimiz esas sözleşmesi ışığında belirlemektedir. Buna göre, Sermaye Piyasası mevzuatına göre Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) uygun olarak düzenlenmiş olan periyodik mali tablolara göre hesaplanmış olan “ilgili döneme ait konsolide net kârın” %50’si, ya nakit olarak ya da ilgili meblağın, şirket sermayesine eklenmesiyle bedelsiz hisse senedi olarak, Şirketimiz Genel Kurulu’nca alınacak bir kararla, dağıtılacaktır. Şirketin, iştiraklerinin ve bağlı ortaklarının uzun vadede gelişmesi için doğabilecek yatırım ya da kaynak ihtiyacı veya ekonomik şartlardaki olağandışı gelişmeler aksini gerektirmedikçe, yukarıda belirtilen kâr dağıtımı politikasının sürdürülebilirliği Şirketimizin temel amaçlarından biridir. 2016 Yılına İlişkin Kâr Dağıtım Önerisi Şirketimizin 2016 Yılına ait yapılacak olan Olağan Genel Kurul Toplantısında ortaklarımızın onayına sunulmak üzere; 1. Şirketimizin 01 Ocak 2016 / 31 Aralık 2016 tarihleri arasında icra ettiği faaliyetleri neticesinde Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri:II, No:14.1 sayılı "Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği" hükümleri uyarınca hazırlanmış olan bağımsız denetimden geçmiş konsolide mali tablolara göre oluşan kârının 424.341.000 TL, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde hesaplanan ticari kârının ise 1.096.529.296 TL olduğuna, 2. Konsolide mali tablolara göre oluşan vergi sonrası kârdan 424.341.000 TL'lik kârın Sermaye Piyasası Kurulu'nun Kâr Payı Tebliği (II-19.1) uyarınca kâr dağıtımına esas olduğuna, 3. Türk Ticaret Kanunu’nun 519’ıncı maddesi çerçevesinde, ödenmiş sermayenin %20’sini buluncaya kadar birinci tertip yasal yedek akçe ayrılması zorunludur. Buna göre; 0 TL’nin 2016 yılı için birinci tertip yasal yedek akçe olarak ayrılmasına, 4. Konsolide mali tablolara göre 424.639.903 TL’nin birinci temettü matrahı olarak belirlenmesine, 5. Sermaye Piyasası Kurulunun Kâr Payı Tebliği (II-19.1)’ne uygun olarak 247.951.822 TL’nin nakit birinci temettü olarak dağıtılmasına a. Toplam nakit olarak dağıtılacak 247.951.822 TL’nin tamamının dönem net kârından dağıtılmasına, b. Bu itibarla hissedarlarımıza 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,6825 TL (%68,25) olmak üzere toplam brüt 247.951.822 TL nakit temettü ödenmesinin yapılacak ilk Genel Kurul’da ortakların onayına sunulmasına, 6. Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Türk Ticaret Kanunu uyarınca, dağıtılacak olan kârın düşülmesinden sonra kalan tutarın olağanüstü yedek olarak ayrılmasına, 7. Yukarıda açıklanan çerçevede, kâr dağıtımına 22 Mart 2017 tarihi itibariyle başlanılmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 74 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU BAĞLI ŞİRKET RAPORU TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu’nun 199’uncu Maddesi Kapsamında Hazırlanan 2016 Yılı Bağlı Şirket Raporu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 199’uncu maddesi uyarınca, TAV Havalimanları Yönetim Kurulu, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, geçmiş faaliyet yılında Şirket’in hâkim ortağı ve hâkim ortağına bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında bir rapor düzenlemek ve bu raporun sonuç kısmına faaliyet raporunda yer vermekle yükümlüdür. TAV Havalimanları’nın ilişkili taraflarla yapmış olduğu işlemler hakkında gerekli açıklamalar 9 No’lu finansal rapor dipnotunda yer almaktadır. TAV Havalimanları Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan Rapor’da “TAV Havalimanları’nın hâkim ortakları ve hâkim ortaklarının bağlı ortaklıkları ile 2016 yılı içinde yapmış olduğu tüm işlemlerde, işlemin yapıldığı veya önlemin alındığı veya alınmasından kaçınıldığı anda tarafımızca bilinen hal ve şartlara göre, her bir işlemde uygun bir karşı edim sağlandığı ve Şirket’i zarara uğratabilecek alınan veya alınmasından kaçınılan herhangi bir önlem bulunmadığı ve bu çerçevede denkleştirmeyi gerektirecek herhangi bir işlem veya önlemin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.” denilmektedir. BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORUNA İLİŞKİN BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu’na, Yönetim Kurulunun Yıllık Faaliyet Raporunun Bağımsız Denetim Standartları Çerçevesinde Denetimine İlişkin Rapor TAV Havalimanları Holding A.Ş.’nin ve bağlı ortaklıklarının (birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap dönemine ilişkin yıllık faaliyet raporunu, denetlemiş bulunuyoruz. Yönetim Kurulunun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin Sorumluluğu Grup yönetimi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 514’üncü maddesi ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) II-14.1 No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) hükümleri uyarınca yıllık faaliyet raporunun konsolide finansal tablolarla tutarlı olacak ve gerçeği yansıtacak şekilde hazırlanmasından ve bu nitelikteki bir faaliyet raporunun hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur. Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu Sorumluluğumuz, Grup’un faaliyet raporuna yönelik olarak TTK’nın 397’nci maddesi ve Tebliğ çerçevesinde yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin Grup'’un 17 Şubat 2017 tarihli bağımsız denetçi raporuna konu olan konsolide finansal tablolarıyla tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartları’nın bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartları’na (“BDS”) uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını ve bağımsız denetimin, faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin konsolide finansal tablolarla tutarlı olup olmadığına ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığına dair makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetim, tarihi finansal bilgiler hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin uygulanmasını içerir. Bu prosedürlerin seçimi, bağımsız denetçinin mesleki muhakemesine dayanır. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. Görüş Görüşümüze göre yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgiler, tüm önemli yönleriyle, denetlenen konsolide finansal tablolarla tutarlıdır ve gerçeği yansıtmaktadır. Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülükler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 402’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; BDS 570 “İşletmenin Sürekliliği” çerçevesinde, Grup’un öngörülebilir gelecekte faaliyetlerini sürdüremeyeceğine ilişkin önemli bir belirsizliğe rastlanılmamıştır. Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi A member firm of Ernst & Young Global Limited Seda Akkuş Tecer, SMMM Sorumlu Denetçi 24 Şubat 2017 İstanbul, Türkiye TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 75 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RİSKİN ERKEN SAPTANMASI SİSTEMİ VE KOMİTESİ HAKKINDA DENETÇİ RAPORU TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu’na TAV Havalimanları Holding A.Ş. tarafından kurulan riskin erken saptanması sistemi ve komitesini denetlemiş bulunuyoruz. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 378’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yönetim kurulu, Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlem ve çarelerin uygulanması ile riskin yönetilmesi amacıyla uzman bir komite kurmak, sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle yükümlüdür. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu Sorumluluğumuz, yaptığımız denetime dayanarak, riskin erken saptanması sistemi ve komitesine ilişkin bir sonuca varmaktır. Yaptığımız denetim, TTK’ya, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan “Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporuna İlişkin Esaslara” ve etik kurallara uygun olarak yürütülmüştür. Bu Esaslar tarafımızca; Şirket’in riskin erken saptanması sistemi ve komitesini kurup kurmadığının belirlenmesini, kurulmuşsa sistem ve komitenin TTK’nın 378’inci maddesi çerçevesinde işleyip işlemediğinin değerlendirilmesini gerektirmektedir. Riskin erken saptanması komitesi tarafından risklere karşı gösterilen çarelerin yerindeliği ve riskler karşısında yönetim tarafından yapılan uygulamalar, denetimimizin kapsamında değildir. Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Bilgi Şirket, riskin erken saptanması sistemi ve komitesini kurmuş olup, komite 6 üyeden oluşmaktadır. Komite, 1 Ocak —31 Aralık 2016 döneminde Şirketin varlığını, gelişmesini tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile çarelerin uygulanması ve riskin yönetilmesiamacına yönelik olarak hazırladığı raporları Yönetim Kurulu’na sunmuştur. Sonuç Yürüttüğümüz denetim sonucunda, TAV Havalimanları Holding AŞ’nin riskin erken saptanması sistemi ve komitesinin, tüm önemli yönleriyle, TTK’nın 378’inci maddesi çerçevesinde yeterli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Riskin erken saptanması komiteleri, TTK’nın 378. maddesi uyarınca yönetim kuruluna her iki ayda bir durum değerlendirmesi yaptığı raporunu sunmak ile yükümlü olup, Şirketin riskin erken saptanması komitesi 2016 yılı içerisinde yönetim kuruluna 6 kez rapor sunmuştur. Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi A member of firm of Ernst&Young Global Limited Seda Akkuş Tecer Sorumlu Denetçi 17 Şubat 2017 İstanbul, Türkiye 76 SORUMLULUK BEYANI SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN II-14.1. SAYILI SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN ESASLAR TEBLİĞİ’NİN 9. MADDESİ GEREĞİNCE HAZIRLANAN SORUMLULUK BEYANI FİNANSAL TABLO VE FAALİYET RAPORLARININ KABULÜNE İLİŞKİN YÖNETİM KURULU’NUN KARAR TARİHİ: 17/02/2017 KARAR SAYISI: 1 Şirketimizce hazırlanan ve Bağımsız Denetim Şirketi Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. tarafından sınırlı denetime tabi tutulan 01.01.201631.12.2016 dönemine ait, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Seri II-14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) uyarınca Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve SPK tarafından belirlenen formatlarla uyumlu olarak hazırlanan dipnotları ile birlikte Konsolide Finansal Durum Tablosu, Kapsamlı Gelir Tablosu, Nakit Akış Tablosu ve Öz Kaynak Değişim Tablosu ile ara dönem Faaliyet Raporu’nun (“Finansal Raporlar”), SPK düzenlemeleri doğrultusunda; - Tarafımızca incelendiğini, - Şirketimizdeki görev ve sorumluluk alanımızda sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, önemli konularda gerçeğe aykırı bir açıklama ya da açıklamanın yapıldığı tarih itibarıyla yanıltıcı olması sonucunu doğurabilecek herhangi bir eksiklik içermediğini, - Şirketimizdeki görev ve sorumluluk alanımızda sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, Tebliğ uyarınca hazırlanmış finansal tabloların konsolidasyon kapsamındakilerle birlikte, işletmenin aktifleri, pasifleri, finansal durumu ve kâr ve zararı ile ilgili gerçeği dürüst bir biçimde yansıttığını ve faaliyet raporunun işin gelişimi ve performansını ve konsolidasyon kapsamındakilerle birlikte, işletmenin finansal durumunu ve karşı karşıya olunan önemli risk ve belirsizliklerle birlikte dürüstçe yansıttığını bilgilerinize sunar, yapılan açıklamadan dolayı sorumlu olduğumuzu beyan ederiz. Denetim Kom. Başkanı Necmi Rıza BOZANTI Denetim Kom. Üyesi Tayfun BAYAZIT Başkan Yardımcısı ve CFO Burcu GERİŞ TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU BAĞIMSIZLIK BEYANI BAĞIMSIZLIK BEYANI TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı’na, TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı’na, TAV Havalimanları Holding (Şirket) Yönetim Kurulu’nda, mevzuat, esas sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği’nde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda; TAV Havalimanları Holding (Şirket) Yönetim Kurulu’nda, mevzuat, esas sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği’nde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda; a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların %5 inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişki kurulmadığını, b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dâhil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışmadığımı veya yönetim kurulu üyesi olmadığımı, c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu, ç) Mevzuata uygun olarak, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı, d) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.)’na göre Türkiye’de yerleşik sayıldığımı, e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu, f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayırabileceğimi, g) Şirketin yönetim kurulunda son on yıl içerisinde altı yıldan fazla yönetim kurulu üyeliği yapmadığımı, h) Şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten fazlasında bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak görev almıyor olduğumu, i) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu, a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların %5 inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişki kurulmadığını, b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dâhil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışmadığımı veya yönetim kurulu üyesi olmadığımı, c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu, ç) Mevzuata uygun olarak, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı, d) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu, e) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayırabileceğimi, f) Şirketin yönetim kurulunda son on yıl içerisinde altı yıldan fazla yönetim kurulu üyeliği yapmadığımı, h) Şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten fazlasında bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak görev almıyor olduğumu, h) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu, Saygılarımla, Beyan ederim. Saygılarımla D. Sevdil Yıldırım Beyan ederim. Necmi Rıza BOZANTI Tayfun BAYAZIT TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Jérome Paul Jacques Marie Calvet 77 OPERASYONEL VE FİNANSAL VERİLER HEDEFLER VE GERÇEKLEŞMELER* AVRO BAZLI FİNANSAL VERİLER 2016 YILI GERÇEKLEŞMELERI Özet Konsolidasyon Tablosu 27 Temmuz 2016 tarihinde yaptığımız özel durum açıklamamızda, şirketimizin 2016 yılı için normal piyasa koşulları altında revize edilmiş operasyonel ve mali hedeflerini duyurmuştuk. İlk beklentiler 12 Şubat 2016 tarihinde açıklanmıştı. 2016 İştirak adı Konsolidasyon TAV İstanbul Tam Konsolidasyon 2015 % 100 Konsolidasyon Tam Konsolidasyon % 100 TAV Esenboğa Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Ege Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Gazipaşa Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Makedonya Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Letonya Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Tunus Tam Konsolidasyon 67 Tam Konsolidasyon 67 TAV Gürcistan (Tiflis) Tam Konsolidasyon 76 Tam Konsolidasyon 76 TAV Batum Tam Konsolidasyon 80 Tam Konsolidasyon 80 TIBAH Development Özkaynak Yöntemi 33 Özkaynak Yöntemi 33 TIBAH Operation Özkaynak Yöntemi 51 Özkaynak Yöntemi 51 Havaş Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 BTA Tam Konsolidasyon 67 Tam Konsolidasyon 67 TAV İşletme Hizmetleri Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Bilişim Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 TAV Güvenlik Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 HAVAS Europe (NHS) Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 ATÜ Özkaynak Yöntemi 50 Özkaynak Yöntemi 50 TGS Özkaynak Yöntemi 50 Özkaynak Yöntemi 50 BTA Denizyolları (İDO) Özkaynak Yöntemi 50 Özkaynak Yöntemi 50 TAV Akademi Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 Havaş Saudi Özkaynak Yöntemi 67 Özkaynak Yöntemi 67 MZLZ Özkaynak Yöntemi 15 Özkaynak Yöntemi 15 TAV Milas-Bodrum Tam Konsolidasyon 100 Tam Konsolidasyon 100 Tunus Duty Free* Oransal Konsolidasyon 30 Oransal Konsolidasyon 30 * TDF ATÜ tarafından %30 kısmi konsolidasyona tabiidir. ATÜ TDF’de %65 oy hakkına sahiptir. 2016 yılı Avro bazlı konsolide ciromuz önceki yıla göre %1 artış göstererek beklentilerimize uygun gerçekleşti. %-20 oranında azalış beklediğimiz İstanbul Atatürk Havalimanı şehir çıkışlı dış hatlar (Origin and Destination) yolcu trafiği ise, 2016 yılında %-16 oranında azalarak beklentilerimizden daha iyi gerçekleşti. Şehir çıkışlı dış hat trafiğindeki bu beklenenin üstünde performans nedeniyle FAVKÖK azalışı da %-8/-10 arası olan beklentimizden daha iyi olarak %-4 oranında gerçekleşti. 2017 YILINA İLİŞKİN BEKLENTİLER*,** Şirketimizin yolcu ve kur varsayımlarına göre 2017 yılına ilişkin beklentileri aşağıda yer almaktadır: İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Yolcu Artışı İstanbul Atatürk Şehir Çıkışlı Dış Hatlar Yolcu Trafiği Toplam Yolcu Artışı Konsolide Ciro Büyümesi Konsolide FAVKÖK Büyümesi Net Kâr Büyümesi Konsolide Yatırım Harcaması (milyon avro) %1-%3 Yatay %4-%5 Yatay Yatay Önemli miktarda artış Yaklaşık 50 *TFRS Yorum 12 için düzeltilmiş avro finansallar üzerinden belirlenmiştir. ** 2017 yılına ilişkin beklentiler 17 Şubat 2017 tarihinde belirlenmiştir. 78 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU OPERASYONEL VE FİNANSAL PERFORMANS • Ciro +%1: Yer Hizmetleri, duty free komisyon gelirleri ve havacılık gelirlerindeki zayıflık, TAV Bilişim’in yeni projelerinden gelen katkı ile telafi edildi. Cironun %45’i havacılık, %55’i ise havacılık dışı gelirlerden kaynaklanıyor. • FAVKÖK -%4: Düşük marjlı işkolları ve projelerin etkisi ve yolcu profilindeki değişim (şehir çıkışlı yolcuda görülen azalış) nedeniyle gerileme yaşandı. • FAVÖK -%9: Geçtiğimiz yıla göre daha yüksek gerçekleşen TAV İstanbul imtiyaz kira gideri nedeniyle. • Yabancı Para Çevrim Geliri: Doların avro karşısındaki değer kazancı nedeniyle artış görüldü. • Net Kâr -%35: Amortisman (İstanbul Atatürk genişleme projesi ve Milas Bodrum Dış Hatlar) ve kira giderlerindeki (TAV İstanbul) artış ile beraber, Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların düşük katkısı (TGS) ve daha yüksek finansman gideri (TAV Milas Bodrum) net kârı olumsuz etkiledi. Buna ilave olarak, TAV Tunus ertelenmiş vergi varlığının ters çevrilmesi (€-14mn, 2. çeyrek) ve Makedonya refinansmanı (€-7mn, 1. çeyrek) da düşüşte etkili oldu. • Net Borç -%9: Nakit yaratılması nedeniyle önemli ölçüde azalış yaşandı. • Yolcu Sayısı +%2: İstanbul Atatürk Havalimanı transfer yolcu oranı %49’a ulaşırken (2015’de %40), transfer yolcu artışı yaklaşık %18 seviyesindedir. Buna karşılık, İstanbul şehir çıkışlı dış hatlar yolcu trafiği %16 düşmüştür. • Havacılık Gelirleri %4: Milas Bodrum dış hatlar terminalinin tüm yıl katkısı nedeniyle (geçen yıl Ekim ayında devralınmıştı), İstanbul Atatürk’te yaşanan şehir çıkışlı yolcu sayısındaki düşüşe rağmen toplam yolcu sayısının üzerinde artış yaşandı. • Garanti Yolcu Gelirleri: Ankara Esenboğa için €20,2m (€19,3m avro 2015). İzmir için ise €0 (€0,2m 2015). • Gümrüksüz Mağaza Komisyon Gelirleri -%5: şehir çıkışlı dış hatlar yolcu (O&D) sayısındaki azalma nedeniyle. • Yolcu Başına Harcama: Yatay seyretti. (2015: €14,3; 2016: €14,4) • Yer Hizmetleri Gelirleri -%10: Toplam hizmet verilen uçak sayısı -%2 (yalnızca HAVAS -%4), TGS’nin hizmet verdiği uçuş sayısı -%2 değişim gösterdi. Tunus ve Antalya yer hizmetleri operasyonları zayıf seyretti. • Yiyecek İçecek ve Perakende Gelirleri +%2: Türk Lirası’nın avro karşısında değer kaybına rağmen, Cakes&Bakes ve Uniq Alışveriş merkezindeki başarılı performansa bağlı olarak yükseliş yaşandı. • Diğer Faaliyet Gelirleri %12: Bilişim hizmetindeki artışa bağlı olarak (Abu Dabi ve Suudi Arabistan) %12 oranında artış görüldü. • Yiyecek Ürünlerinin Maliyeti %4: Yeni kurulan BTA Lojistik şirketi ile beraber Medine ve Letonya operasyonları giderlerine bağlı olarak artış görüldü. • Satılan Hizmet Maliyeti %29: Genel olarak; TAV Bilişim’in yeni aldığı projelere bağlı olarak artış yaşandı. • Personel %1: Türk Lirası’ndaki değer kaybı nedeniyle ortalama personel sayısındaki artış oranına göre daha az bir oranda artış yaşandı. • İmtiyaz ve Kira gideri geçtiğimiz yıla göre %15 arttı. • 2016 yılına ait TAV İstanbul kira gideri; kira ödemelerinin amortisman planı nedeniyle, ağırlıklı olarak 2015 yılındaki EUR/ USD kuruna göre belirlenmektedir (Nakit olarak ödeme yaptığımız Dolar bazlı kira tutarı sabittir.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU • Amortisman giderleri %23: 2015 Ekim ayında Milas Bodrum Dış Hatlar Terminali’nin devralınması ve İstanbul Atatürk dış hatlar genişleme projesine bağlı olarak artış görüldü. • Diğer Faaliyet Giderleri %10: Ağırlıklı olarak düşük marjlı işkolları ve projelerin etkisi nedeniyle artış görüldü. • Faaliyet Giderleri %10: Amortisman ve imtiyaz kira giderlerindeki artış nedeniyle yükseldi. • Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarındaki Paylar -%18: TGS’deki zayıflık nedeniyle. • Net Finansal Giderler %5: Geçen yıl Ekim ayında devralınan Milas Bodrum Dış Hatlar Terminali’nin bu yıl tam yıl etkisi nedeniyle daha fazla finansman gideri yazıldı. Buna ilave olarak Makedonya refinansmanı (€-7mn, 1. çeyrek) da etkisi oldu. • Yabancı Para Çevrim Gideri: Doların avro karşısındaki değer kazancı nedeniyle artış görüldü. • Vergi +%14: TAV Tunus ertelenmiş vergi varlığının ters çevrilmesi (€-14mn, yılın ikinci çeyreğinde gerçekleşti) nedeniyle artış yaşandı. • Cari Dönem Vergi -%18: İştiraklerin net kârının azalması nedeniyle. • Ertelenmiş Vergi: TAV Tunus ertelenmiş vergi varlığının ters çevrilmesi (€-14mn) nedeniyle artış yaşandı. • Ana ortaklara düşen Kâr Daha yüksek amortisman, imtiyaz kira ve finansman gideri (Milas Bodrum tüm yıl etkisi) yanı sıra, Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların düşük katkısı ve ertelenmiş vergi gideri nedeniyle düşüş yaşandı. Satış Gelirleri ve Operasyonel Giderlerin Döviz Cinsinden Kırılımı: (Avro, milyon) Satış Gelirleri 1.240 EUR %53 DIĞER %2 794 TL %28 EUR %9 TL %61 USD %18 USD %23 DIĞER %7 İmtiyaz Kira Gideri 152 USD %95 Faaliyet Giderleri Borç 1.242 EUR %5 EUR %98 USD %1 TL %1 (1) Eliminasyon öncesi kombine edilmiş rakamları yansıtmakta olup, IFRIC 12 etkisini içermektedir. Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarındaki Payları da içermektedir. (21 milyon avro) (2) İmtiyaz kira giderini içermekte olup, (133 milyon avro) amortisman giderini içermemektedir (35 milyon avro) 79 OPERASYONEL VE FİNANSAL VERİLER HAVALİMANI ŞİRKETLERİ TAV BODRUM Yolcu Sayıları (İç Hat) (milyon) 2014 2015 2016 16/15 Değişim 2015 2016 16/15 Değişim 2,0 3,9 3,2 %-17 15,1 26,3 23,3 %-12 Ciro (milyon avro) 3,0 7,4 24,4 %230 FAVÖK (milyon avro) 0,9 1,3 13,2 %877 FAVÖK Marjı (%) 32 18 54 36 118 70 75 %-66 2014 2015 2016 16/15 Değişim %8 Uçuş Sayıları (İç Hat) (bin) Çalışan Sayısı TAV İSTANBUL 2014 TAV ESENBOĞA 56,7 61,3 60,1 %-2 Yolcu Sayıları (milyon) 11,0 12,1 13,0 Uçuş Sayıları (bin) 419,9 446,9 451,8 %1 Uçuş Sayıları (bin) 82,1 87,9 94,3 %7 Ciro (milyon avro) 462,0 529,4 500,9 %-5 Ciro (milyon avro) 47,2 51,5 55,7 %8 FAVÖK (milyon avro) 233,7 293,2 244,9 %-16 FAVÖK (milyon avro) 22,0 24,7 28,6 %16 51 55 49 -6 FAVÖK Marjı (%) 47 48 51 3 Çalışan Sayısı 2.811 2.761 2.936 %6 Çalışan Sayısı 936 950 928 %-2 TAV İZMİR 2014 2015 2016 16/15 Değişim TAV GAZİPAŞA 2014 2015 2016 16/15 Değişim Yolcu Sayıları (milyon) FAVÖK Marjı (%) Yolcu Sayıları (milyon) 11,0 12,2 12,0 %-2 Yolcu Sayıları (bin) 724,8 914,0 742,6 %-19 Uçuş Sayıları (bin) 72,7 79,6 80,0 %1 Uçuş Sayıları (bin) 5,3 6,5 5,8 %-10 Ciro (milyon avro) 65,4 69,4 66,5 %-4 Ciro (milyon avro) 3,1 5,4 4,5 %-17 FAVÖK (milyon avro) 39,2 41,0 39,7 %-3 FAVÖK (milyon avro) 0,5 2,3 0,9 %-61 61 59 60 1 FAVÖK Marjı (%) 16 42 20 -23 911 922 878 %-5 Çalışan Sayısı 46 54 57 %6 2014 2015 2016 16/15 Değişim 2014 2015 2016 16/15 Değişim %24 FAVÖK Marjı (%) Çalışan Sayısı TAV TUNUS TAV GÜRCİSTAN 3,3 1,4 1,6 %13 1,8 2,1 2,6 Uçuş Sayıları (bin) 22,1 12,2 12,6 %3 Uçuş Sayıları (bin) 23,8 25,1 27,8 %10 Ciro (milyon avro) 51,9 25,0 24,3 %-3 Ciro (milyon avro) 37,2 50,9 62,8 %23 FAVÖK (milyon avro) 13,6 -11,7 -3,7 %-68 FAVÖK (milyon avro) 23,7 34,5 47,1 %37 26 a.d. a.d. a.d. FAVÖK Marjı (%) 64 68 75 7 780 740 672 %-9 Çalışan Sayısı 769 766 781 %2 2014 2015 2016 16/15 Değişim TAV MEDİNE 2014 2015 2016 16/15 Değişim Yolcu Sayıları (milyon) FAVÖK Marjı (%) Çalışan Sayısı TAV MAKEDONYA 1,3 1,6 1,8 %15 Uçuş Sayıları (bin) Yolcu Sayıları (milyon) 14,0 15,5 16,9 %9 Ciro (milyon avro) Yolcu Sayıları (milyon) 5,7 5,8 6,6 %13 Uçuş Sayıları (bin) Yolcu Sayıları (milyon) 48,5 49,0 54,5 %11 20,7 23,7 26,6 %12 Ciro (milyon avro) 34,3 46,3 59,8 %29 FAVÖK (milyon avro) 7,3 9,7 11,6 %20 FAVÖK (milyon avro) 7,0 13,7 26,8 %95 FAVÖK Marjı (%) 35 41 44 3 FAVÖK Marjı (%) 20 30 45 15 638 642 675 %5 340 425 464 %9 Çalışan Sayısı Çalışan Sayısı Ciro ve FAVÖK verileri; TFRS 11 ve TFR Yorum 12 standartlarının etkileri ters çevrilerek düzeltilerek hesaplanmış, inşaat gelirleri ve harcamaları hariç olarak bakılmış ve hesaplamalarda Ankara ve İzmir’de işletilen havalimanlarında elde edilen garanti yolcu gelirleri dâhil edilmiştir. 80 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU HİZMET ŞİRKETLERİ ATÜ Ciro (milyon avro) FAVÖK (milyon avro) FAVÖK marjı (%) RAKAMLARLA TAV 2014 2015 2016 16/15 Değişim 284 334 336 %1 30 23 27 %21 10 7 8 1 Çalışan sayısı 1.692 1.645 1.629 %-1 BTA 2014 2015 2016 16/15 Değişim 138 167 170 %2 10 14 13 %-5 Ciro (milyon avro) FAVÖK (milyon avro) FAVÖK marjı (%) 7 8 8 -1 Çalışan sayısı 2.587 2.743 2.904 %6 HAVAŞ 2014 2015 2016 16/15 Değişim 145 148 132 %-11 43 45 31 %-30 Ciro (milyon avro) FAVÖK (milyon avro) FAVÖK marjı (%) 29 30 24 -6 Çalışan sayısı 3.842 4.032 3.853 %-4 DİĞER 2014 2015 2016 16/15 Değişim 117 129 155 %20 41 36 18 %-50 Ciro (milyon avro) FAVÖK (milyon avro) FAVÖK marjı (%) Çalışan sayısı 35 28 12 -17 1.118 1.280 1.859 %45 2014 2015 2016 Ciro (milyon avro) 983 1.079 1.092 FAVÖK (milyon avro) 434 488 445 95 102 104 14.556 15.113 15.624 Yolcu (milyon) Dönem Sonu Çalışan Sayısı Konsolide Ciro Artışı %1 2016 yılında konsolide ciro %1 artarak 1.092 milyon avro seviyesinde gerçekleşmiştir. Konsolide FAVÖK Azalışı %-9 Geçtiğimiz yıla göre daha yüksek gerçekleşen TAV İstanbul imtiyaz kira gideri nedeniyle %9 oranında azaldı. Yolcu Sayısındaki Artış %2 TAV Havalimanları’nın işletmesini üstlendiği havalimanlarında 2016 yılında yolcu sayısı bir önceki yıla oranla %2 artış kaydederek 104 milyon seviyesine ulaştı. Çalışan Sayısındaki Artış %3 TAV Havalimanları, üç kıtada yedi ülkede işlettiği 14 havalimanında 15.624 çalışanıyla hizmet vermektedir. TFRS Yorum 12‘nin etkileri ters çevrilerek düzeltilerek hesaplanmış, inşaat gelirleri ve harcamaları hariç olarak bakılmış ve hesaplamalara Ankara ve İzmir’de işletilen havalimanlarında elde edilen garanti yolcu gelirleri dâhil edilmiştir. TFRS Yorum 12‘nin etkileri ters çevrilerek düzeltilerek hesaplanmış, inşaat gelirleri ve harcamaları hariç olarak bakılmış ve hesaplamalara Ankara ve İzmir’de işletilen havalimanlarında elde edilen garanti yolcu gelirleri dâhil edilmiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 81 TAV Havalimanları Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları 31 Aralık 2016 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu’na: Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Rapor TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2016 tarihli konsolide finansal durum tablosu ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; konsolide kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu, konsolide öz kaynak değişim tablosu ve konsolide nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlardan oluşan ilişikteki konsolide finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz. Yönetimin Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu Grup yönetimi; konsolide finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyen finansal tabloların hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur. Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartlarının bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartlarına uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların önemli yanlışlık içerip içermediğine dair makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetim, konsolide finansal tablolardaki tutar ve açıklamalar hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin uygulanmasını içerir. Bu prosedürlerin seçimi, konsolide finansal tablolardaki hata veya hile kaynaklı “önemli yanlışlık” risklerinin değerlendirilmesi de dahil, bağımsız denetçinin mesleki muhakemesine dayanır. Bağımsız denetçi risk değerlendirmelerini yaparken, şartlara uygun denetim prosedürlerini tasarlamak amacıyla, işletmenin konsolide finansal tablolarının hazırlanması ve gerçeğe uygun sunumuyla ilgili iç kontrolü değerlendirir, ancak bu değerlendirme, işletmenin iç kontrolünün etkinliğine ilişkin bir görüş verme amacı taşımaz. Bağımsız denetim, bir bütün olarak konsolide finansal tabloların sunumunun değerlendirilmesinin yanı sıra, işletme yönetimi tarafından kullanılan muhasebe politikalarının uygunluğunun ve yapılan muhasebe tahminlerinin makul olup olmadığının değerlendirilmesini de içerir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. Görüş Görüşümüze göre konsolide finansal tablolar, TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketinin ve bağlı ortaklıklarının 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır. Dikkat çekilen husus İstanbul’da inşaatı devam eden 3. havalimanın açılması ile TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği A.Ş. (“TAV İstanbul”)’nin hali hazırda işlettiği İstanbul Atatürk Havalimanı’nın kapanmasına ve bu durumun finansal tablolara etkisinin Şirket Yönetimi tarafından değerlendirilmesine ilişkin 1 no’lu dipnota dikkat çekeriz. Ancak bu husus, tarafımızca verilen olumlu görüşü etkilememiştir. Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor 1) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TEK”) 398’inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca düzenlenen Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu 17 Şubat 2017 tarihinde Şirket’in Yönetim Kurulu’na sunulmuştur. 2) TTK’nin 402’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Grup’un 1 Ocak—31 Aralık 2016 hesap döneminde defter tutma düzeninin, finansal tabloların, kanun ile Şirket esas sözleşmesinin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olmadığına dair önemli bir hususa rastlanmamıştır. 3) TTK’nin 402’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Yönetim Kurulu tarafımıza denetim kapsamında istenen açıklamaları yapmış ve talep edilen belgeleri vermiştir. Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi A member firm of Ernst&Young Global Limited Seda Akkuş Tecer, SMMM Sorumlu Denetçi 17 Şubat 2017 İstanbul, Türkiye 84 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU İÇİNDEKİLERSAYFA KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOSU KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR NOT 1 NOT 2 NOT 3 NOT 4 NOT 5 NOT 6 NOT 7 NOT 8 NOT 9 NOT 10 NOT 11 NOT 12 NOT 13 NOT 14 NOT 15 NOT 16 NOT 17 NOT 18 NOT 19 NOT 20 NOT 21 NOT 22 NOT 23 NOT 24 NOT 25 NOT 26 NOT 27 NOT 28 NOT 29 NOT 30 NOT 31 NOT 32 NOT 33 NOT 34 NOT 35 NOT 36 NOT 37 NOT 38 NOT 39 NOT 40 NOT 41 NOT 42 NOT 43 NOT 44 NOT 45 ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR İŞLETME BİRLEŞMELERİ DİĞER İŞLETMELERDEKİ PAYLAR BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ FINANSAL YATIRIMLAR FİNANSAL BORÇLANMALAR İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR KAPSAMINDA BORÇLAR DİĞER ALACAK VE BORÇLAR STOKLAR PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER MADDİ DURAN VARLIKLAR MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR KİRALAMA İŞLEMLERİ İMTİYAZLI HİZMET ANLAŞMALARI VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI BORÇLANMA MALİYETLERİ KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE BORÇLAR TAAHHÜTLER ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SERMAYE, YEDEKLER VE DİĞER ÖZKAYNAK KALEMLERİ HASILAT SATIŞLARIN MALİYETİ GENEL YÖNETİM GİDERLERİ, PAZARLAMA GİDERLERİ, ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER VE GİDERLER ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ DİĞER KAPSAMLI GELİR UNSURLARININ ANALİZİ GELİR VERGİLERİ PAY BAŞINA KAZANÇ KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ TÜREV ARAÇLAR FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR FİNANSAL TABLOLARIN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR NAKİT AKIŞ TABLOSUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 86-87 88-89 90 91-92 93-197 93-101 102-124 125 126-131 132-135 135-136 136 137-147 147-150 150-151 151 151-152 152 153-154 155-156 157-162 162 162-163 163 163 163 163 164-170 170-171 171 172 172-174 174 175 175-176 177 177 177 177 177 177-183 183-184 184 184 185-194 195-197 197 197 197 197 85 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Yatırımlar - Kullanımı Kısıtlı Banka Bakiyeleri Ticari Alacaklar - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar Türev Araçlar Stoklar Peşin Ödenmiş Giderler Diğer Dönen Varlıklar Duran Varlıklar Ticari Alacaklar - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar Türev Araçlar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar -Şerefiye -İmtiyaz Sözleşmelerinden Doğan Haklar -Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Peşin Ödenmiş Giderler Ertelenmiş Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar TOPLAM VARLIKLAR Dipnot Referansları Bağımsız Denetimden Geçmiş 6 31 Aralık 2016 2.941.922 1.175.435 31 Aralık2015 2.921.040 672.598 7 607.784 1.326.957 9 10 56.788 482.811 83.168 312.696 9 12 39 13 14 26 18.903 13.848 32.583 360.314 193.456 8.563.548 19.594 15.052 7.799 35.307 343.043 104.826 7.585.331 9 10 334.749 9.054 316.477 9 39 4 15 6.498 350.108 854.456 4.677 49.051 335.717 667.020 16 16 16 14 36 26 503.918 6.284.312 52.355 38.230 137.233 1.689 11.505.470 431.615 5.487.409 49.868 49.472 182.741 2.230 10.506.371 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 86 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE FİNANSAL DURUM TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) KAYNAKLAR Kısa Vadeli Yükümlülükler Kısa Vadeli Borçlanmalar Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları Ticari Borçlar -İlişkili Taraflara Ticari Borçlar -İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar Diğer Borçlar -İlişkili Taraflara Diğer Borçlar -İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar Ertelenmiş Gelirler Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Kısa Vadeli Karşılıklar -Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Borçlanmalar Diğer Borçlar -İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar Türev Araçlar Ertelenmiş Gelirler Uzun Vadeli Karşılıklar - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Ödenmiş Sermaye Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi Paylara İlişkin Primler Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kayıpları - Yabancı Para Çevrim Farkları Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler - Yabancı Para Çevrim Farkları - Riskten Korunma Kayıpları - Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Diğer Kapsamlı Gelirlerinden Kar veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Geçmiş Yıllar Karları Net Dönem Karı Kontrol Gücü Olmayan Paylar TOPLAM KAYNAKLAR Dipnot Referansları Bağımsız Denetimden Geçmiş 8 8 31 Aralık 2016 3.339.448 1.527.428 578.992 31 Aralık 2015 2.859.210 1.447.377 496.010 9 10 11 9.078 200.745 40.534 16.064 153.509 32.942 9 12 14 36 1.607 765.556 50.529 85.869 1.310 560.700 55.367 47.450 22 26 8 25.191 53.919 5.171.798 2.501.377 22.774 25.707 5.062.361 2.721.626 12 39 14 2.218.896 182.484 134.226 1.932.407 192.890 143.648 24 36 79.256 55.559 2.994.224 2.997.978 363.281 76.811 176.965 56.090 15.700 2.584.800 2.566.153 363.281 76.811 226.455 27 27 (45.558) (28.924) 1.066.518 27 27 (102.158) (102.504) (60.978) (122.127) 4.458 335.279 800.545 424.341 (3.754) 11.505.470 2.758 271.161 501.807 632.912 18.647 10.506.371 27 27 27 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 87 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot Referansları 2016 2015 KAR VEYA ZARAR KISMI Hasılat 5-28 3.450.223 3.026.180 Satışların Maliyeti (-) 25-29 (2.072.143) (1.668.000) BRÜT KAR 1.378.080 1.358.180 25-30 (590.745) (483.724) Pazarlama Giderleri (-) 25 (11.104) (11.119) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 31 446.354 644.229 Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) 31 Genel Yönetim Giderleri (-) ESAS FAALİYET KARI (96.420) (262.779) 1.126.165 1.244.787 27.883 Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 32 30.064 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından Paylar 4 56.986 62.682 1.213.215 1.335.352 (511.164) (489.680) FİNANSMAN GELİRİ ÖNCESİ FAALİYET KARI Finansman Giderleri (-) 34 VERGİ ÖNCESİ KAR Vergi Gideri 702.051 845.672 (302.672) (240.940) (217.924) Dönem Vergi Gideri 36 (197.339) Ertelenmiş Vergi Gideri 36 (105.333) (23.016) 399.379 604.732 DÖNEM KARI Dönem Karının Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar 4 Ana Ortaklık Payları Net Dönem Karı Adi ve Seyreltilmiş Pay Başına Kazanç (tam TL) (24.962) (28.180) 424.341 632.912 399.379 604.732 1,17 1,74 37 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 88 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE KAR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot Referansları 2016 2015 (17.532) (5.533) DİĞER KAPSAMLI GELİR KISMI: Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kayıpları Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Diğer Kapsamlı Gelirinden Kar veya Zararda Sınıflandırılmayacak Paylar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm (Kayıpları) / Kazançları Yabancı Para Çevrim Farkları (4.102) 1.080 417.189 279.853 3.506 1.107 Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kayıpları, Vergi Etkisi Özkaynak Yöntemine Göre Muhasebeleştirilen İştirak ve İş Ortaklıklarının Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelirlerinden Paylar, Vergi Etkisi 820 (216) 399.881 276.291 (47.188) (36.211) 28.578 105.917 1.820 7.29 147 (29.487) Kar veya Zarar Olarak Yeniden Sınıflandırılacaklar Yabancı Para Çevrim Farkları Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gider Nakit Akış Riskinden Korunma (Kayıpları) / Kazançları Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Diğer Kapsamlı Gelirinden Kar veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir, Vergi Etkisi Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Diğer Kapsamlı Gelirinden Kar veya Zararda Sınıflandırılacak Paylar, Vergi Etkisi (120) (474) (16.763) 47.041 DİĞER KAPSAMLI GELİR 383.118 323.332 TOPLAM KAPSAMLI GELİR 782.497 928.064 Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar (22.542) (25.489) Ana Ortaklık Payları 805.039 953.553 Toplam Kapsamlı Gelir 782.497 928.064 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 89 90 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle Transferler Toplam Kapsamlı Gelir / (Gider) Dönem Karı Diğer Kapsamlı Gelir / (Gider) Kar Payları Kontrol Gücü Olmayan Pay Sahipleriyle Yapılan İşlemler Diğer Değişiklikler Nedeni ile Artış / (Azalış) 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle 1 Ocak 2016 tarihi itibariyle Transferler Toplam Kapsamlı Gelir / (Gider) Dönem Karı Diğer Kapsamlı Gelir / (Gider) Kar Payları Diğer Değişiklikler Nedeni ile Artış / (Azalış) 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle (11.094) (125.201) 226.455 226.455 (23.836) (23.836) (25.654) 176.965 - 363.281 Ödenmiş Sermaye 363.281 - 363.281 363.281 - Pay İhraç Primleri / (İskontoları) 362.750 - (45.558) (28.924) (28.924) (16.634) (16.634) - - 1.066.518 702.997 702.997 (77.504) 441.025 441.025 (102.158) (60.978) (60.978) (41.180) (41.180) - - Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları / (Kayıpları) (25.917) (35.061) (35.061) - (102.504) (122.127) (122.127) 19.623 19.623 - - (194.984) 72.857 72.857 - 4.458 2.758 2.758 1.700 1.700 - - (4.062) 6.820 6.820 - Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler ve Giderler Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Diğer Kapsamlı Gelirinden Kar Riskten / (Zararda) Yabancı Korunma Para Çevrim Kazanç / Sınıflandırılacak Paylar Farkları (Kayıpları) 335.279 271.161 271.161 64.118 - - Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 184.401 86.760 - Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 76.811 76.811 76.811 - - 421.737 1.407 279.853 279.853 - Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya Tanımlanmış İşletmeleri Fayda Planları İçeren Yeniden Ölçüm Birleşmelerin Kazançları / Etkisi (Kayıpları) 76.811 (25.096) (3.828) (3.828) - Yabancı Para Çevrim Farkları Yeniden Değerleme Ölçüm Kazanç / (Kayıpları) Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler ve Giderler (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 800.545 501.807 501.807 646.298 (347.560) - Geçmiş Yıllar Kar / (Zararları) 261.799 546.061 (306.053) 424.341 632.912 632.912 (632.912) 424.341 424.341 - - Net Dönem Karı / (Zararı) 634.228 (634.228) 632.912 632.912 - Birikmiş Karlar (25.654) 2.997.978 (125.201) 2.566.153 2.566.153 805.039 424.341 380.698 (347.560) (11.094) 24.978 (3.754) 8.032 18.647 18.647 (22.542) (24.962) 2.420 (24.837) (1.791) Ana Kontrol Gücü Ortaklığa Ait Olmayan Özkaynaklar Paylar 2.054.948 48.455 953.553 (25.489) 632.912 (28.180) 320.641 2.691 (306.053) (10.560) (676) 2.994.224 (117.169) 2.584.800 2.584.800 782.497 399.379 383.118 (372.397) (12.885) Özkaynaklar 2.103.403 928.064 604.732 323.332 (316.613) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT NAKİT AKIŞ TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot Referansları 1 Ocak – 31 Aralık 2016 1 Ocak – 31 Aralık 2015 2.116.387 2.973.850 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI Dönem karı Dönem karı mutabakatı ile ilgili düzeltmeler -Amortisman ve itfa gideri ile ilgili düzeltmeler 15-16 -Değer düşüklüğü iptali ile ilgili düzeltmeler 399.379 604.732 1.668.225 1.044.620 351.465 257.512 (126) (275) -Karşılıklar ile ilgili düzeltmeler Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar ile ilgili düzeltmeler 22-24 Diğer karşılıklar ile ilgili düzeltmeler 19.541 24.780 513.067 411.075 -Faiz gelirleri ve giderleri ile ilgili düzeltmeler Faiz gelirleri ile ilgili düzeltmeler (69.447) (65.745) Faiz giderleri ile ilgili düzeltmeler 411.118 356.213 196.921 (117.001) -Gerçekleşmemiş yabancı para çevrim farkları ile ilgili düzeltmeler -Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların dağıtılmamış karları ile ilgili düzeltmeler 4 -Vergi gideri ile ilgili düzeltmeler -Duran varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan kayıplar / (kazançlar) ile ilgili düzeltmeler İşletme sermayesinde gerçekleşen değişimler (56.986) (62.682) 302.672 240.940 - (197) 731.098 2.039.074 48.416 (24.937) -Ticari alacaklardaki azalış ile ilgili düzeltmeler İlişkili taraflardan ticari alacaklardaki azalış / (artış) İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklardaki (artış) / azalış (35.852) 85.440 -Faaliyetlerle ilgili diğer alacaklardaki azalış ile ilgili düzeltmeler 797.295 397.032 7.760 (3.149) İlişkili taraflara ticari borçlardaki azalış (8.636) (25.545) İlişkili olmayan taraflara ticari borçlardaki artış 20.139 17.687 (98.024) 1.592.546 2.798.702 3.688.426 -Stoklardaki azalış / (artış) ile ilgili düzeltmeler -Ticari borçlardaki artış ile ilgili düzeltmeler - İşletme sermayesinde gerçekleşen diğer (azalış) / artış ile ilgili düzeltmeler Faaliyetlerden elde edilen nakit akışları Alınan temettüler Ödenen faiz 78.693 71.182 (142.198) (197.964) (354.333) Kira ödemeleri 14 (434.744) Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar kapsamında yapılan ödemeler 24 (14.161) (11.384) Vergi ödemeleri 36 (169.905) (222.077) Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 91 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT NAKİT AKIŞ TABLOSU (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Bağımsız Denetimden Geçmiş Dipnot Referansları 1 Ocak – 31 Aralık 2016 1 Ocak – 31 Aralık 2015 (301.736) (2.317.786) - (12.885) YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIŞLARI -İştiraklar ve/veya iş ortaklıkları pay alımı veya sermaye artırımı sebebiyle oluşan nakit çıkışları - Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların satışından kaynaklanan nakit girişleri 33.957 10.059 - Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların alımından kaynaklanan nakit çıkışları Maddi duran varlıkların alımından kaynaklanan nakit çıkışları 15 (249.584) (189.689) Maddi olmayan duran varlık alımından kaynaklanan nakit çıkışları 16 (109.648) (2.097.681) - Alınan faizler 23.539 17.678 - (45.268) (1.204.644) (119.627) - Diğer nakit çıkışları FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI - Borçlanmadan kaynaklanan nakit girişleri - Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları - Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları 948.990 736.356 (1.717.911) (517.313) (8.170) 43.969 - Türev araçlardan nakit çıkışları (100.075) (66.02) - Türev araçlardan nakit girişleri 44.919 - (372.397) (316.613) 610.007 536.437 - Ödenen temettüler YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ ETKİSİNDEN ÖNCE NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ Yabancı para çevrim farklarının nakit ve nakit benzerleri üzerindeki etkisi NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (112.670) (19.724) 497.337 516.713 DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 6 672.598 155.885 DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 6 1.169.935 672.598 Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 92 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 1. ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU TAV Havalimanları Holding A.Ş. (“TAV”, “TAV Holding” veya “Şirket”) Tepe Akfen Vie Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. ismi altında 1997 yılında Türkiye’de kurulmuştur. Şirket’in kuruluş amacı İstanbul Atatürk Havalimanını (Uluslararası Terminal Binası) yeniden inşa etmek ve işletmektir. Şirket’in daha önce TAV Havalimanları İşletme A.Ş. olan ismi 7 Ağustos 2006 tarihi itibariyle TAV Havalimanları Holding A.Ş. olarak değiştirilmiştir. Şirket adresi, İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali 34149 Yeşilköy, İstanbul, Türkiye’dir. Şirket payları 23 Şubat 2007’den itibaren “TAVHL” adı altında Borsa İstanbul’da işlem görmektedir. Şirket’in 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait konsolide finansal tabloları, Şirket, bağlı ortaklıkları (burada ve bundan sonra birlikte “Grup” olarak, her bir şirket içinse “Grup Şirketi” olarak bahsedilecektir) ve Grup’un iş ortaklıklarındaki paylarını kapsamaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 93 94 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Bağlı ortaklık ismi TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği A.Ş. (“TAV İstanbul”) TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. (“TAV Esenboğa”) TAV Ege Terminal Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. (“TAV Ege”) TAV Milas Bodrum Terminal İşletmeciliği A.Ş. (“TAV Milas Bodrum”) TAV Tunisie SA (“TAV Tunus”) TAV Urban Georgia LLC (“TAV Tiflis”) TAV Batumi Operations LLC (“TAV Batum”) Batumi Airport LLC TAV Macedonia Dooel Petrovec(“TAV Makedonya”) TAV Gazipaşa Alanya Havalimani İşletmeciliği A.Ş. (“TAV Gazipaşa”) SIA TAV Latvia (“TAV Letonya”) Havaş Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. (“HAVAŞ”) North Hub Services SIA (“HAVAŞ Europe”) North Hub Services Finland OY (“HAVAŞ Europe Helsinki”) North Hub Services Stockholm Ab (“HAVAŞ Europe Stockholm”) HAVAŞ Germany GmbH (“HAVAŞ Almanya”) Havaalanları Yolcu Taşımacılığı A.Ş.(“HYT İzmir”) Havaalanları Araç Kiralama veYolcu Taşımacılığı A.Ş. (“HYT Muğla”) Havaalanları Taşımacılık ve Ticaret A.Ş. (“HYT Samsun”) BTA Havalimanları Yiyecek ve İçecek Hizmetleri A.Ş. (“BTA”) BTA Georgia LLC (“BTA Gürcistan”) BTA Tunisie SARL (“BTA Tunus”) BTA Macedonia Dooel Petrovec (“BTA Makedonya”) Faaliyet yeri Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Tunus Gürcistan Gürcistan Gürcistan Makedonya Türkiye Letonya Türkiye Letonya Finlandiya İsveç Almanya Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Gürcistan Tunus Makedonya Ana faaliyet İstanbul Havalimanı Terminal Hizmetleri Ankara Havalimanı Terminal Hizmetleri İzmir Havalimanı Terminal Hizmetleri Bodrum Havalimanları Terminal İşletmeciliği Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi Havalimanı Yönetim Hizmetleri Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi Ticari Alan İşletmecisi Yer Hizmetleri Yer Hizmetleri Yer Hizmetleri Yer Hizmetleri Yer Hizmetleri Otobüs İşletmeciliği Otobüs İşletmeciliği Otobüs İşletmeciliği Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Bağlı ortaklıkların 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle detayları aşağıdaki gibidir: 1. ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (devamı) 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 31 Aralık 2016 Sermaye Oy kullanma pay oranı % hakkı oranı % 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 67,00 67,00 80,00 80,00 76,00 100,00 100,00 100,00 100,00 (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 31 Aralık 2015 Sermaye Oy kullanma pay oranı % hakkı oranı % 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 67,00 67,00 80,00 80,00 76,00 100,00 100,00 100,00 100,00 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 95 Bağlı ortaklık ismi BTA Unlu Mamülleri Pasta Üretim Turizm Gıda Yiyecek İçecek Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. (“Cakes & Bakes”) BTA Tedarik Dağıtım ve Ticaret A.Ş. (“BTA Tedarik”) BTA Yiyecek İçecek İşletme Danışmanlık Ticaret A.Ş. (“BTA Danışmanlık”) SIA Cakes and Bakes Latvia (“BTA Letonya”) TAV İşletme Hizmetleri A.Ş.(“TAV İşletme”) TAV Georgia Operation Services LLC (“TAV İşletme Gürcistan”) TAV Tunisie Operation Services SARL (“TAV İşletme Tunus”) TAV Tunisie Operation Services Plus SARL (“TAV İşletme Tunus Plus”) TAV Macedonia Operation Services Dooel (“TAV İşletme Makedonya”) TAV Germany Operation Services GmbH (“TAV İşletme Germany”) TAV Latvia Operation Services GmbH (“TAV İşletme Letonya”) TAV Africa Operation Services Ltd. (“TAV İşletme Kenya”) TAV USA Operation Services Co. (“TAV İşletme Amerika”) TAV Washington Operation Services Ltd. (“TAV İşletme Washington”) TAV Havacılık A.Ş. (“TAV Havacılık”) TAV Bilişim Hizmetleri A.Ş. (“TAV Bilişim”) TAV Information and Technologies Saudi Ltd. Company (“TAV IT Saudi”) TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş. (“TAV Güvenlik”) TAV Akademi Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. (“TAV Akademi”) TAV Aviation Minds Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. (“TAV Aviation Minds”) Aviator Netherlands B.V. (“Aviator Hollanda”) TAV Uluslararası Yatırım A.Ş (“TAV Uluslararası Yatırım”) Eğitim Hizmetleri Holding Havalimanı İşletmecisi Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Bakım, İşletme ve Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Özel Salon Hizmeti Holding Özel Salon Hizmeti Uçak Kiralama Hizmetleri Yazılım ve Sistem Hizmetleri Yazılım ve Sistem Hizmetleri Güvenlik Hizmetleri Eğitim Hizmetleri Ana faaliyet Türkiye Hollanda Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Letonya Türkiye Gürcistan Tunus Tunus Makedonya Almanya Letonya Kenya Amerika Amerika Türkiye Türkiye Suudi Arabistan Türkiye Türkiye Faaliyet yeri 51,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 99,99 99,99 99,99 99,99 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 51,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 99,99 99,99 99,99 99,99 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 31 Aralık 2016 Sermaye Oy kullanma pay oranı % hakkı oranı % (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 51,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 99,99 99,99 99,99 99,99 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 51,00 100,00 100,00 66,66 66,66 66,66 66,66 100,00 99,99 99,99 99,99 99,99 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 31 Aralık 2015 Sermaye Oy kullanma pay oranı % hakkı oranı % 96 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri Holding Özel Hangar İşletmeciliği Yer Hizmetleri Yer Hizmetleri ATÜ Macedonia Dooel (“ATÜ Makedonya”) AS Riga Airport Commercial Development (“ATÜ Letonya”) Tunisie Duty Free S.A. (“ATÜ Tunus Duty Free”) Saudi ATÜ Trading Limited Co. (“ATÜ Medine”) ATÜ Mağazacılık İşletmeleri A.Ş (“ATÜ Mağazacılık”) ATÜ Uluslararası Mağaza Yiyecek ve İçecek İşletmeciliği A.Ş (“ATÜ Uluslararası Mağazacılık”) ATU Americas LLC (“ATU Amerika”) ATU Holdings (“ATU Holdings”) TAV Gözen Havacılık İşletme ve Ticaret A.Ş. (“TAV Gözen”) TGS Yer Hizmetleri A.Ş. (“TGS”) SAUDI HAVAŞ Ground Handling Services Limited (“SAUDI HAVAŞ”) (*) Suudi Arabistan Türkiye Türkiye Amerika Amerika Türkiye Türkiye Suudi Arabistan Tunus Letonya Makedonya Tunus Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri UTB Lokum Şeker Gıda San. ve Tic. A.Ş. (“BTU Lokum”) Yiyecek ve İçecek Hizmetleri (“BTA Erus”) BTA Erus Yiyecek İçecek Hizmetleri İnşaat ve Ticaret A.Ş. (“BTA Uluslararası Yiyecek”) BTA Uluslararası Yiyecek İçecek Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri ATÜ Tunisie SARL (“ATÜ Tunus”) Türkiye Gürcistan Türkiye Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri ATÜ Georgia Operation Services LLC (“ATÜ Gürcistan”) BS Kahve Yiyecek ve İçecek Hizmetleri A.Ş. (“BS Kahve”) Gümrüksüz Mağaza Hizmetleri ATÜ Turizm İşletmeciliği A.Ş. (“ATÜ”) Faaliyet yeri BTA Denizyolları ve Limanları Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Tic. A.Ş. (“BTA Denizyolları”) Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Ana faaliyet İş ortaklığı ismi İş ortaklıklarının 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle detayı aşağıdaki gibidir: 33,99 46,66 66,66 40,00 33,33 66,66 50,00 32,40 37,50 37,49 51,15 50,00 50,00 14,98 50,00 50,00 50,00 50,00 50,00 Sermaye pay oranı % 51,00 46,66 66,66 40,00 50,00 66,66 50,00 32,40 37,50 37,49 51,17 50,00 50,00 39,98 50,00 50,00 50,00 50,00 50,00 Oy kullanma hakkı oranı % 31 Aralık 2016 (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 33,99 - - - 33,33 66,66 50,00 32,40 - 37,49 51,15 50,00 49,99 14,98 49,98 49,98 49,98 49,98 49,98 51,00 - - - 50,00 66,66 50,00 32,40 - 37,49 51,17 50,00 50,00 39,98 50,00 50,00 50,00 50,00 50,00 Oy kullanma hakkı oranı % 31 Aralık 2015 Sermaye pay oranı % TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 97 Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi Yiyecek ve İçecek Hizmetleri UTB Gıda Satış ve Paz. A.Ş. (“BTU Gıda”) Saudi BTA Airports Food And Beverages Serv.Ltd. (“BTA Medine”) (*) Tibah Airports Development Company CJSC (“Tibah Development”) Tibah Airports Operation Limited (“Tibah Operation”) MZLZ-Ugostiteljstvo D.o.o (“BTA MZLZ”) Türkiye Hırvatistan Hırvatistan Holding Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi Havalimanı İşletmecisi ZAIC-A Limited (“ZAIC-A”) (**) Medunarodna Zračna Luka Zagreb d.d. (“MZLZ”) (**) Upraviteli Zračne Luke Zagreb d.o.o (“MZLZ Operation”) (**) AMS Airport Management Services d.o.o (“AMS”) (**) (*) Yönetim kurulu kararları şirketin üç ortağının ortak kararıyla alınmaktadır, bu nedenle sözkonusu şirketler özkaynak yöntemi ile konsolidasyona dahil edilmektedir. (**) TAV Holding söz konusu iştiraklerde önemli yönetim etkisine sahiptir, bu nedenle bu iştirakler özkaynak yöntemi ile konsolidasyona tabi tutulmaktadır. İngiltere Hırvatistan Ana faaliyet Faaliyet yeri Hırvatistan Suudi Arabistan Suudi Arabistan Suudi Arabistan İştirak ismi İştiraklerin 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle detayı aşağıdaki gibidir: Ana faaliyet İş ortaklığı ismi Faaliyet yeri 40,00 15,00 15,00 15,00 Sermaye pay oranı % 40,00 15,00 15,00 15,00 Oy kullanma hakkı oranı % 66,66 33,33 33,33 66,00 40,00 Oy kullanma hakkı oranı % 31 Aralık 2016 66,66 51,00 33,33 55,55 26,66 Sermaye pay oranı % 31 Aralık 2016 (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 40,00 15,00 15,00 15,00 Sermaye pay oranı % - 33,33 33,33 66,00 40,00 40,00 15,00 15,00 15,00 Oy kullanma hakkı oranı % 31 Aralık 2015 - 51,00 33,33 55,55 26,66 Oy kullanma hakkı oranı % 31 Aralık 2015 Sermaye pay oranı % TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Faaliyetlerin tanımı Grup’un ve iş ortaklıklarının ana faaliyeti terminal ve havalimanı binası inşası, yönetimi ve operasyonları ile ilgilidir. TAV Esenboğa, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (“DHMİ”) ile; TAV Tiflis, Gürcistan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (“JSC”) ile; TAV Batum, Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (“GMED”) ile; TAV Tunus, Tunus Devlet Hava Meydanları İşletmesi (“OACA”), Ulaştırma Bakanlığı (“MOT”) ile; TAV Makedonya, Makedonya Ulaştırma Bakanlığı (“MOTC”) ile Yap-İşlet-Devret (“YİD”); Tibah Development ise Suudi Arabistan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (“GACA”) ile Yap-Devret-İşlet (“YDİ”) sözleşmeleri yapmışlardır. TAV Ege, TAV Milas Bodrum ve TAV Gazipaşa DHMİ ile, Medunarodna Zracna Luka Zagreb D.D.(“MZLZ”) ise Hırvatistan Cumhuriyeti ile imtiyaz sözleşmesi yapmıştır. Bu sözleşmelere göre Grup, belirlenen sürelerde havalimanı inşası, yeniden yapılması veya yönetimini gerçekleştirmekte ve bunun karşılığında önceden belirlenen süreler için havalimanını işletme hakkını elde etmektedir. Sözleşme dönemleri sonunda, Grup inşa edilmiş olan binanın mülkiyetini ilgili kuruma (DHMİ, JSC, GMED, OACA, MOT, MOTC ve GACA’ya) devredecektir. Buna ek olarak, Grup müteakip olarak havalimanı operasyonları ile ilgili münferit sözleşmeler de imzalamaktadır. TAV İstanbul, 3 Haziran 2005 tarihinde Atatürk Uluslararası Havalimanı Terminali (“AUHT”) ve Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali’ni (“AİHT”) 2021 yılına kadar 15,5 yıl boyunca işletmek üzere DHMİ ile kira sözleşmesi imzalamıştır. TAV Ege 16 Aralık 2011 tarihli kira sözleşmesine istinaden, İzmir Adnan Menderes Havalimanı dış hatlar terminalini 10 Ocak 2015’te kiralamaya ve işletmeye başlamıştır. YİD, YDİ ve İmtiyaz Sözleşmeleri Grup ve iş ortaklıkları tarafından yönetilen havalimanları aşağıdaki gibidir: İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı 1998 yılında TAV ve DHMİ arasında, Atatürk Uluslararası Havalimanı Uluslararası Terminal Binası’nın (“Atatürk Uluslararası Havalimanı Terminali” veya “AUHT”) yeniden inşası, yatırımı ve işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre TAV, inşaatı Ağustos 2000 tarihi itibariyle tamamlama yükümlülüğü üstlenmiş ve sonrasında Uluslararası Terminal Binası’nı 3 yıl, 8 ay ve 20 gün için işletme hakkını elde etmiştir. TAV, Uluslararası Terminal Binası inşaatını Ocak 2000’de tamamlamış ve inşaatın önemli bir kısmını tamamladıktan sonra 7 ay erken olarak işletmeye başlamıştır. Projenin kalan kısımlarının inşası Ağustos 2000 itibariyle tamamlanmıştır. DHMİ ve T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Ağustos 2000 tarihinde yatırım dönemi gerçekten tamamlandığında onay vermişlerdir. Haziran 2000’de sözleşmeye ek bir değişiklik yapılmış ve bu değişikliğe göre, TAV 2004 yılı itibariyle Uluslararası Terminal Binasını %30 oranında genişletmeyi taahhüt etmiştir. Bunun karşılığında TAV’a verilen işletim süresi Haziran 2005’e kadar 13 ay 12 gün daha uzatılmıştır (toplamda yaklaşık 66 ay). Sözleşme Haziran 2005’te sona ermiş ve TAV, AUHT ve Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali (“AİHT”)’ni DHMİ’ye devretmiştir. TAV İstanbul, 3 Haziran 2005 tarihinde AUHT ve AİHT’yi 2021 yılına kadar 15,5 yıl boyunca işletmek üzere DHMİ ile kira sözleşmesi imzalamıştır. TAV İstanbul ile DHMİ arasında 4 Kasım 2008 tarihinde Atatürk Havalimanı Gelişim Projesi için bir ek sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu sözleşme uyarınca, işletme hakkı karşılığında yeni yolcu köprüleri ve çeşitli ticari geliştirmeler yapılmış olup, yatırım tutarı yaklaşık 36.000 Avro’dur. 3 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul Yeni Havalimanı’nın inşaatı için bir ihale yapılmıştır. DHMİ tarafından 3996 sayılı kanun ve 2011/1807 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesince YİD modeli ile yapımı gerçekleştirilecek olan İstanbul Yeni Havalimanı ihale şartnamesi uyarınca yapılan ihalede en iyi teklifin başka bir ortak girişim tarafından verildiği açıklanmıştır. TAV İstanbul ve TAV Holding’e DHMİ tarafından 22 Ocak 2013 tarihinde gönderilen bir yazıda, İstanbul'un Avrupa yakasına yapılacak yeni havalimanının TAV İstanbul'un Kira Sözleşme süresinin bitiminden önce hizmete açılması halinde, çakışma dönemine ilişkin şirketin uğrayacağı tüm kar kayıplarının DHMİ tarafından tazmin edileceği ve tüm kayıpların hesaplanması için bağımsız kuruluşlardan yararlanılabileceği ifade edilmiştir. Şirket İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı’nın kesin kapanış tarihi konusundaki belirsizliği ve kapanış tarihinin kira sözleşmesinden erken bir tarihte olması durumunda varlıkların defter değerinin geri kazanılabilir olduğunu göz önünde bulundurarak peşin ödenen kira giderleri ve özel maliyetlerin amortisman sürelerini kira sözleşmesinin bitiş tarihi olan 2021 yılına göre hesaplamaktadır. 98 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı 18 Ağustos 2004 tarihinde TAV Esenboğa ve DHMİ arasında, Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı’nın (“Esenboğa Havalimanı”) İç ve Dış Hatlar Terminalleri’nin yeniden inşası, yatırımı ve Mayıs 2023 tarihine kadar işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre TAV Esenboğa sözleşme tarihinden itibaren 36 ay içinde inşaatı tamamlama yükümlülüğünü üstlenmiş ve bundan sonra 15 yıl 8 aylık bir süre için Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı Terminali’nin işletim hakkını elde etmiştir. TAV Esenboğa terminal, otopark ve köprü hizmetleri vermeye 16 Ekim 2006 tarihinde başlamıştır. İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı 20 Mayıs 2005 tarihinde TAV İzmir ve DHMİ arasında, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı’nın (“Adnan Menderes Havalimanı”) Dış Hatlar Terminali’nin yeniden inşası, yatırımı ve işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre TAV İzmir sözleşme tarihinden itibaren 24 ay içinde inşaatı tamamlama yükümlülüğünü üstlenmiş ve bundan sonra 6 yıl, 7 ay ve 29 günlük bir süre için Adnan Menderes Havalimanı’nın işletim hakkını elde etmiştir. 21 Ağustos 2006’da yapılan ilave sözleşmeye göre, yapılan ek çalışmalarından dolayı TAV İzmir’in işletim süresi Ocak 2015’e kadar toplam 11 ay 17 gün daha uzatılmıştır. TAV İzmir yolcu, köprü ve check-in banko hizmetleri vermeye 13 Eylül 2006 tarihinde başlamıştır. 16 Aralık 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere TAV Ege ve DHMİ arasında, Adnan Menderes Havalimanı’nın İç Hatlar Terminali’nin 31 Aralık 2032’ye kadar işletilmesi ve Dış Hatlar Terminali’nin Ocak 2015 itibariyle dolacak olan işletme süresinden itibaren 31 Aralık 2032’ye kadar işletilmesini düzenleyen bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme ile TAV Ege, yeni İç Hatlar Terminali’nin ek binası ile birlikte yapımı ve DHMİ’ye yıllık eşit taksitler halinde toplam 610.000 Avro artı KDV (%18) ödemekle yükümlü olup, imtiyaz sözleşmesine göre bu tutarın 30.500 Avro + KDV tutarındaki kısmı imtiyaz süresinin başlangıcında peşin ödenmiştir. Mart 2014’te Adnan Menderes Havalimanı yeni iç hatlar terminali açılmıştır. 23 Kasım 2015 tarihinde TAV İzmir şirketi yasal olarak kapatılmış, tüm varlık ve yükümlülükleri TAV Ege’ye devredilmiştir. Milas Bodrum Uluslararası Havalimanı Şirket 21 Mart 2014’te DHMİ tarafından açılan Milas Bodrum Havaalanı’nın 31 Aralık 2035’e kadar işletme hakkının verilmesine ilişkin ihaleyi kazanmıştır. Milas Bodrum Havalimanı Mevcut Dış Hatlar Terminali, CIP/Genel Havacılık Terminali ile İç Hatlar Terminali ve Mütemmimlerinin İşletme Hakkının Devrine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi yeni kurulan TAV Bodrum ve DHMİ arasında 11 Temmuz 2014 tarihinde imzalanmıştır. İmtiyaz Sözleşmesinin imzalanmasını müteakiben Milas Bodrum Havalimanı İç Hatlar Terminali ve Mütemmimlerinin işletmesi devralınmıştır, Dış Hatlar Terminalinin işletmesi 22 Ekim 2015’te mevcut kontratın geçerliliğinin bitmesi ile başlamıştır. Toplam imtiyaz tutarı 717.000 Avro + KDV’dir (31 Aralık 2015: 2.278.339 TL + KDV). Tiflis Uluslararası Havalimanı TAV Tiflis ile JSC arasında 6 Eylül 2005 tarihinde Tiflis Uluslararası Havalimanı operasyonları (iç ve dış hat terminalleri ile park-aprontaksi yolları) için bir YİD anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma yeni havalimanı inşasının başlangıç tarihinden itibaren 10 yıl 6 aylık bir süre için geçerli olup, Tiflis Uluslararası Havalimanı’nın tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşaası, denemesi, işletmesi ve bakımı ile ilgili konuları kapsamaktadır. Bu süre TAV Tiflis’in Batum Havalimanı inşaatı için yeni yatırımlar (ek pistler, apronun genişletilmesi, vs) yapmayı taahhüt etmesiyle, Şubat 2027’ye kadar 9,5 yıllık bir dönem için uzatılmıştır. TAV Tiflis yeni yapılan Tiflis Uluslararası Havalimanı terminalinde 8 Şubat 2007 tarihinden itibaren yolcu, hava kontrolü hariç köprü, check-in banko ve park-apron-taksi hizmetleri gibi tüm havalimanı operasyonlarını vermeye başlamıştır. Batum Uluslararası Havalimanı 9 Ağustos 2007 tarihinde TAV Batum ile Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı arasında Batumi Airport Ltd’in paylarının yönetim hakkının %100’ünün TAV Batum’a 20 yıllığına devri konusunda anlaşma imzalanmıştır. Bu pay anlaşmasına göre, Batum Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini Ağustos 2027’ye kadar TAV Batum gerçekleştirecektir. Batum Havalimanı’nın işletmesi, hava trafik kontrol ve güvenlik hizmetleri dışında, tüm havalimanı faaliyetlerini kapsamaktadır. Hava trafik kontrol ve güvenlik hizmetleri Gürcistan Hükümeti’nin sorumluluğu altındadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 99 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Tunus Monastır ve Enfidha Uluslararası Havalimanları TAV Tunus ile OACA arasında 18 Mayıs 2007 tarihinde mevcut Monastır Habib Bourguiba ve Enfidha Havalimanları’nın operasyonu için bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme varolan Monastır Habib Bourguiba Havalimanı’nın (İç, Dış Hatlar Terminalleri ile park-apron-taksi yolları) işletimi ile Enfidha Havalimanı’nın (İç, Dış Hatlar Terminalleri ile park-apron-taksi yolları) tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşaası, denemesi, işletmesi ve bakımı ile ilgili konuları kapsamaktadır. Monastır Habib Bourguiba ve Enfidha Havalimanları’nın işletmeleri sırasıyla, Ocak 2008 ve Aralık 2009’da üstlenilmiştir. Her iki havalimanının işletim süresi Mayıs 2047’de sona erecek olup, işletim süresince hava trafiği kontrolü haricinde yolcu, köprü, check-in banko ve park-apron-taksi hizmetlerini de içeren tüm hizmetler verilmektedir. Alanya Gazipaşa Havalimanı Alanya Gazipaşa Havalimanı’nın kiralanmak suretiyle işletim hakkının devir alınması ile ilgili olarak, 4 Ocak 2008 tarihinde, TAV Gazipaşa ile DHMİ arasında imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Yıllık 1.500.000 yolcu kapasitesi bulunan Alanya Gazipaşa Havalimanı’nın işletme süresi 25 yıllık olup Mayıs 2034’te sona erecektir. Havalimanı işletim süresince hava tarafı ve kara tarafı, park-apron-taksi hizmetlerini vermektedir. TAV Gazipaşa, yıllık 50 ABD Doları artı KDV ve buna ek olarak net dönem karının %65’ini DHMİ’ye ödeyecektir. Makedonya Üsküp, Ohrid ve İştip Havalimanları 24 Eylül 2008 tarihinde, yeni kurulan TAV Makedonya ve MOTC arasında İştip’te (Shtip) yeni kargo havalimanının işletme opsiyonu ve yapımı, Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı ve işletilmesi ve Ohrid’de bulunan “St. Paul the Apostle” Havalimanı’nın yenileme ve işletilmesine ilişkin 20 yıllık YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Alexander the Great ve St. Paul the Apostle Havalimanları’nın işletmesi, hava trafik kontrol dışında, tüm havalimanı faaliyetlerini kapsayacak olup teknik altyapıyı da kapsayacak şekilde modernizasyon çalışmaları öngörülmektedir. Alexander the Great ve St. Paul the Apostle Havalimanları için imtiyaz sözleşmesi 1 Mart 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir ve imtiyaz sözleşmesinin bitiş tarihi 1 Mart 2030’dur. İştip’te yapılacak olan yeni kargo havalimanı için ise imtiyaz sözleşmesinin yürürlüğe girme tarihi en az 10 yıl sürecek meteorolojik ve teknik ölçümler sonrasında belirlenecektir. Ohrid’de bulunan St. Paul the Apostle Havalimanı’nın modernizasyon çalışmaları ve Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı tamamlanmış olup, sırasıyla Mart 2011 ve Eylül 2011 itibariyle operasyonlarına başlamışlardır. Medine Uluslararası Havalimanı Tibah Development ve GACA arasında 29 Ekim 2011 tarihinde Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletilmesi ve geliştirilmesi için bir YDİ sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre, Tibah Development varolan Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini devralmasının yanı sıra, yeni yolcu terminalinin tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşası, test edilmesi, işletilmesi ve bakımı ile gerekli ilave altyapı çalışmalarını da üstlenecektir. TAV Holding, Tibah Development’in %33,33’üne sahiptir. Operasyonlara Haziran 2012 itibariyle başlanmıştır. İmtiyaz süresi Haziran 2037 itibariyle sona erecektir. Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletilmesi terminal, otopark, kargo, yer hizmetleri, park-apron-taksi hizmetleri ve slot tahsisini kapsamaktadır. Tibah Development, Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletmesi için, TAV Holding’in %51 payına sahip olduğu Tibah Operation’u taşeron olarak belirlemiştir. Zagreb International Airport ZAIC – A ve Hırvatistan Cumhuriyeti arasında 11 Nisan 2012 tarihinde Zagreb Havalimanı’na yapılacak olan yeni yolcu terminali ve gerekli altyapı ile ilgili tasarım, inşaat, işletim ve finansman işlerini içeren bir imtiyaz sözleşmesi yapılmıştır. TAV Holding Zagreb Uluslararası Havalimanı’nın imtiyazı için oluşturulan “Konsorsiyum”da %15 pay sahibi olmak için bir niyet mektubu imzalamıştır. Aviator Hollanda kurulmuş ve ZAIC-A’nın %15 hissedarı olmuştur. TAV Holding, Aviator Hollanda’nın %100’üne sahiptir. Devir teslim işlemleri 6 Aralık 2013 tarihinde gerçekleşmiş ve TAV Holding’in %15 payı olan konsorsiyum inşaat ve operasyon işlerini devralmıştır. İmtiyaz süresi Nisan 2042’de sona erecektir. 100 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) İşletim Sözleşmeleri YİD ve YDİ faaliyetleri ile yönetim sözleşmeleri aşağıdakileri içermektedir: Terminal ve havalimanı hizmetleri – Grup önceki paragraflarda belirtildiği üzere terminal ve havalimanlarının işletim hakkına sahiptir. Bu hak, yolcu, köprü, park-apron-taksi, check-in banko hizmetlerini içermektedir. Havayolu şirketlerine sunulan hizmetler, havalimanını kullanan yolcu sayısı, uçaklar tarafından kullanılan köprüler, kalkış ve iniş şartları ve check-in bankolarına göre ücretlendirilmektedir. Gümrüksüz mağaza ürünleri – Grup işletmekte olduğu terminallerde gümrüksüz mağaza ürünü satışı yapma hakkına sahiptir. Gümrüksüz mağaza ürünleri hem gelen hem de giden yolculara sunulmaktadır. Satış hakları, satıştan alınan komisyonlar karşılığında Grup’un iş ortaklıkları veya başka şirketlere verilmektedir. Yiyecek içecek ve havaalanı otel hizmetleri – Grup hem yolcular hem de terminal personeli için tüm yiyecek içecek faaliyetlerini yönetme hakkına sahiptir. Grup belli yiyecek içecek operasyonlarının işletim haklarını, satışlar üzerinden alınacak komisyonlar karşılığında başka şirketlere vermektedir. Alan tahsis hizmetleri – Kiralayan olarak, Grup, havaalanında bilet satışı için havayolu şirketlerine, bankalara ofis alanları kiralamaktadır. Yer hizmetleri – Grup belirli havalimanlarında yer hizmetleri faaliyeti sağlama hakkına sahiptir. Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (“SHY 22”) uyarınca iç ve dış hat uçuşlarına trafik, köprü, uçuş operasyon, kargo olmak üzere tüm yer hizmetlerini vermektedir. Salon hizmetleri – Grup’un üye yolcularına CIP hizmetleri vermek üzere işlettiği veya kiraladığı salonlar bulunmaktadır. Otobüs ve otopark hizmetleri – Grup’un otopark ve vale park hizmetleri verme hakkı bulunmaktadır. Otobüs hizmetleri gelirleri havalimanlarından şehir merkezlerine sağlanan ulaşımla ilgilidir. Yazılım ve sistem hizmetleri – Grup, havacılık sektöründe özellikle uçuş yönetim sistemleri konusunda operasyonel ve finansal verimliliği sağlamak amacıyla yazılım ve sistemler geliştirmekte olup Grup şirketlerinin ve bazı üçüncü tarafların bilgi sistemleri ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Güvenlik hizmetleri – Grup, yurtiçi terminallerinde güvenlik hizmetlerini sağlamaktadır. Uçak kiralama hizmetleri – Grup, havayolu taksi hizmeti sağlamaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle Grup’taki toplam çalışan sayısı 15.624 (ortalama 15.791) 31 Aralık 2015’te 15.113 (ortalama 15.111) kişidir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 101 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar a) Finansal Tabloların Hazırlanış Şekli 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle konsolide finansal tablo ve dipnotları Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri II, 14.1 No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup Tebliğin 5. Maddesine istinaden Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları / Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları (TMS/TFRS) esas alınmıştır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle düzenlenmiş konsolide finansal tabloları, 17 Şubat 2017 tarihinde Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Genel Kurul finansal tabloların yayımı sonrası finansal tabloları değiştirme gücüne sahiptir. b) Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi Grup, SPK’nın 17 Mart 2005 tarihinde aldığı karar doğrultusunda 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye’deki faaliyetleri için enflasyon muhasebesi uygulamasına son vermiştir. c) Ölçüm Esasları Konsolide finansal tablolar, gerçeğe uygun değerleri ile ölçülen türev finansal araçlar haricinde tarihi maliyetler üzerinden hazırlanmıştır. Gerçeğe uygun değer ölçümünde kullanılan yöntemler ayrıca Not 2.4 (r)’de belirtilmiştir. d) Geçerli ve Raporlama Para Birimi TAV Holding ve Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı ortakları muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını TL olarak, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na uygun olarak hazırlamaktadır. Yabancı bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıkları muhasebe kayıtlarını faaliyet gösterdikleri ülke kanunları ve uygulamalarına göre hazırlamaktadırlar. Türkiye’de ve diğer ülkelerde faaliyet gösteren Grup şirketlerinin önemli kısmının geçerli para birimi faaliyet gösterdikleri ülkenin para biriminden farklı olarak, TMS 21 uyarınca Avro olarak belirlenmiştir. Buna bağlı olarak ana ortaklık TAV Holding’in de geçerli para birimi Avro olarak belirlenmiştir İlişikteki konsolide finansal tablolar, Şirket’in raporlama para birimi olan TL cinsinden sunulmuştur. 102 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup şirketlerinin ve iş ortaklıklarının geçerli para birimleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Şirket Geçerli Para Birimi TAV Holding Avro TAV İstanbul Avro TAV Esenboğa Avro TAV Ege Avro TAV Milas Bodrum Avro TAV Tunus Avro TAV Tiflis Gürcistan Larisi (“GEL”) TAV Batum GEL Batumi Airport LLC GEL TAV Makedonya Avro TAV Gazipaşa Avro TAV Letonya Avro HAVAŞ Avro HAVAŞ Europe Avro HAVAŞ Europe Helsinki Avro HAVAŞ Europe Stockholm İsveç Kronu (“SEK”) HAVAŞ Almanya Avro HYT İzmir TL HYT Muğla TL HYT Samsun TL BTA TL TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 103 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Şirket BTA Gürcistan BTA Tunus BTA Makedonya Cakes & Bakes BTA Tedarik BTA Danışmanlık BTA Letonya TAV İşletme TAV İşletme Gürcistan TAV İşletme Tunus TAV İşletme Tunus Plus TAV İşletme Makedonya TAV İşletme Almanya TAV İşletme Letonya TAV Havacılık TAV Bilişim TAV IT Saudi TAV Güvenlik TAV Akademi TAV Aviation Minds Aviator Hollanda TAV Uluslararası Yatırım ATÜ ATÜ Gürcistan ATÜ Tunus ATÜ Makedonya ATÜ Letonya ATÜ Tunus Duty Free ATÜ Medine ATÜ Mağazacılık ATÜ Uluslararası Mağazacılık ATÜ Amerika TAV Gözen TGS SAUDI HAVAŞ BTA Denizyolları BTU Lokum BTU Gıda BTA Medine Tibah Development Tibah Operation ZAIC-A MZLZ MZLZ Operation AMS TAV İşletme Kenya TAV İşletme Amerika TAV İşletme Washington ATU Holdings BS Kahve BTA Uluslararası Yiyecek BTA Erus BTA MZLZ 104 Geçerli Para Birimi GEL Tunus Dinarı (“TND”) Makedonya Dinarı (“MKD”) TL TL TL Avro TL GEL TND TND MKD Avro Avro ABD Doları Avro Suudi Arabistan Riyali (“SAR”) TL TL ABD Doları Avro Avro Avro GEL Avro Avro Avro Avro SAR TL Avro ABD Doları ABD Doları TL SAR TL TL TL SAR SAR SAR EUR Hırvat Kunası (“HRK”) HRK HRK Kenya Şilini ABD Doları ABD Doları ABD Doları TL TL TL HRK TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) e) Konsolidasyon Esasları Bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıkları, aşağıdaki yöntemler kullanılarak konsolide edilmiştir: ·· TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Ege, TAV Milas Bodrum, TAV Makedonya, TAV Gazipaşa, TAV Letonya, HAVAŞ, HYT İzmir, HYT Muğla, HYT Samsun, HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm, HAVAŞ Almanya, TAV İşletme, TAV İşletme Almanya, TAV İşletme Letonya, TAV Havacılık, TAV İşletme Kenya, TAV İşletme Amerika, TAV Bilişim, TAV IT Saudi, TAV Güvenlik, TAV Akademi, Aviator Hollanda ve TAV Uluslararası Yatırım tam konsolidasyona tabi tutulmuştur. Bu şirketlerde kontrol gücü olmayan pay bulunmamaktadır. ·· TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Batum, Batumi Airport LLC, BTA, BTA Gürcistan, BTA Tunus, BTA Makedonya, Cakes & Bakes, BTA Tedarik, BTA Danışmanlık, BTA Letonya, TAV İşletme Gürcistan, TAV İşletme Tunus, TAV İşletme Tunus Plus, TAV İşletme Makedonya ve TAV Aviation Minds tam konsolidasyona tabi tutulmuş olup, ana ortaklık dışı paylar için kontrol gücü olmayan paylar yansıtılmıştır. Batumi Airport LLC’nin sermayesi üzerindeki yönetim hakkı pay yönetim sözleşmesi süresi sonunda JSC’ye transfer edileceğinden dolayı Batumi Airport LLC’nin sermayesinin tamamı özkaynaklar altında kontrol gücü olmayan paylar içerisinde gösterilmiştir. ·· ATÜ, ATÜ Gürcistan, ATÜ Tunus, ATÜ Makedonya, ATÜ Letonya, ATÜ Tunus Duty Free, ATÜ Medine, ATÜ Amerika, ATÜ Holding, ATÜ Mağazacılık, ATÜ Uluslararası Mağazacılık, ATÜ Amerika, TAV Gözen, TGS, SAUDI HAVAŞ, BTA Denizyolları, BTU Lokum, BTU Gıda, BTA Medine, BS Kahve, Tibah Development, Tibah Operation, ZAIC-A, MZLZ, MZLZ Operation, ve AMS özkaynak yöntemi ile konsolide edilmiştir. i) İşletme Birleşmeleri İşletme birleşmeleri, kontrolün Grup’a transfer olduğu tarih olan birleşme tarihinde satın alma metodu kullanılarak muhasebeleştirilir. Kontrol, Grup’un bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla söz konusu işletmenin finansal ve faaliyet politikalarını yönetme gücünü ifade eder. Kontrol değerlendirilirken ifa edilebilir potansiyel oy hakları Grup tarafından dikkate alınmaktadır. Grup satın alma tarihindeki şerefiyeyi aşağıdaki şekilde ölçmektedir: ·· S atın alma bedelinin gerçeğe uygun değeri; artı ·· İşletme birleşmelerinde edinilen işletme üzerindeki kontrol gücü olmayan payların kayıtlı değeri, artı ·· Eğer işletme birleşmesi birden çok seferde gerçekleştiriliyorsa edinen işletmenin daha önceden elde tuttuğu edinilen işletmedeki özkaynak payının birleşme tarihindeki gerçeğe uygun değeri; eksi ·· Tanımlanabilir edinilen varlık ve varsayılan yükümlülüklerin muhasebeleştirilen net değeri (genelde gerçeğe uygun değeri). Eğer yapılan değerlemede negatif bir sonuca ulaşılırsa, pazarlık satın alımı doğrudan kar veya zararda muhasebeleştirilir. Satın alma bedeli var olan ilişkilerin kurulmasıyla ilgili tutarları içermez. Bu tutarlar genelde kar veya zararda muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesiyle bağlantılı olarak Grup’un katlandığı, borçlanma senetleri veya pay senedine dayalı menkul kıymetler ihraçlarıyla ilişkili giderler dışındaki işlem maliyetleri tahakkuk ettiğinde giderleştirilir. ii) Bağlı ortaklıklar Bağlı ortaklıklar, Grup tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Grup, bir işletmeyle olan ilişkisinden dolayı değişken getirilere maruz kaldığı veya bu getirilerde hak sahibi olduğu, aynı zamanda bu getirileri işletme üzerindeki gücüyle etkileme imkanına sahip olduğu durumda işletmeyi kontrol etmektedir. Bağlı ortaklıkların finansal tabloları, kontrolün başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar konsolide finansal tablolara dahil edilmiştir. 30 Kasım 2015’de TAV İşletme, TAV Havacılık’ın %100 hissesini sıfır bedelle satın almıştır. Bu işlemden sonra TAV Havacılık tam konsolidasyona tabi tutulmuştur. TAV İşletme Letonya ve BTA Letonya 2015 yılı içerisinde kurulmuştur. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 105 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) iii) Kontrol gücü olmayan paylar Grup, her bir işletme birleşmesinde, edinilen işletmedeki kontrol gücü olmayan payları aşağıdaki yöntemlerden birini kullanarak ölçer: ·· G erçeğe uygun değer üzerinden ya da ·· Edinilen işletmenin net tanımlanabilir varlıklarındaki payları üzerinde, ki genelde gerçeğe uygun değerinden değerlendirilir, muhasebeleştirilen tutarlarındaki orantılı payı üzerinden Grup’un bağlı ortaklıklardaki paylarında kontrol kaybına neden olmayan değişiklikler, ortaklarla yapılan ortaklığa ilişkin işlem olarak muhasebeleştirilir. Kontrol gücü olmayan paylara yapılan düzeltmeler, bağlı ortaklığın net varlık değerinin oransal tutarı üzerinden hesaplanmaktadır. Şerefiye üzerinde bir düzeltme yapılmaz ve kar veya zararda kazanç veya kayıp olarak muhasebeleştirilmez. 2015 yılı itibariyle TAV Urban Georgia LLC’in sermayesinin %4’ünü temsil eden hisseleri Aeroser International Holding’ten 5.200 ABD doları (12.709 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Urban Georgia LLC’deki payı %80’e çıkmış ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide finansal tablolarda paylara ilişkin primler altında muhasebeleştirilmiştir. 2015 yılı itibariyle HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’nın sermayelerinin %33,33’ünü temsil eden hisseleri 55 Euro (176 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’daki payı %100’e çıkmıştır. iv) Ortak kontrol altındaki işletme paylarından edinimler Grup’u kontrol eden paydaşın kontrolündeki şirketlerin paylarının transferinden kaynaklanan işletme birleşmeleri sunulan en erken karşılaştırmalı dönemin başında gerçekleşmiş gibi, eğer daha sonra ise, ortak kontrolün sağlandığı tarihte muhasebeleştirilir. Bu amaçla karşılaştırmalı dönemler yeniden düzenlenir. İktisap edilen varlıklar ve borçlar önceden Grup’un kontrolündeki paydaşlarının konsolide finansal tablolarında kaydedilen defter değerinden kaydedilirler. İktisap edilen şirketlerin özsermaye kalemleri sermayenin haricinde Grup’un özkaynaklarında aynı kalemlere eklenir ve ortaya çıkan kar yada zarar özkaynaklarda muhasebeleştirilir. v) Kontrolün kaybedilmesi Grup, bağlı ortaklık üzerindeki kontrolünü kaybetmesi durumunda, bağlı ortaklığın varlık ve yükümlülüklerini, kontrol gücü olmayan paylarını ve bağlı ortaklıkla ilgili diğer özkaynak altındaki tutarları kayıtlarından çıkarır. Kontrolün kaybedilmesinden kaynaklanan kazanç ya da kayıplar kar veya zarara kaydedilir. Eğer Grup önceki bağlı ortaklığında pay sahibi olmayı sürdürürse bu paylar kontrolün kaybedildiği gün itibariyle gerçeğe uygun değerleri üzerinden ölçülür. Sonrasında sahip olunmaya devam edilen bu paylar, devam eden kontrol etkisinin seviyesine göre, özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilen yatırım ya da satılmaya hazır finansal varlık olarak muhasebeleştirilir. vi) Müşterek anlaşmalar, iştirakler ve bağlı ortaklıklar Müşterek anlaşmalar Müşterek anlaşmalar, Grup’un müşterek kontrol sahibi olduğu, anlaşmanın getirilerini önemli ölçüde etkileyecek kararların alınmasında oy birliği ile mutabakatın gerektiği sözleşmelerle kurulmuş anlaşmalardır. Müşterek anlaşmalar aşağıdaki şekilde sınıflanır ve muhasebeleştirilirler: ·· M üşterek faaliyet – Grup’un bir anlaşmayla ilgili varlıklar üzerinde haklara ve borçlara ilişkin yükümlülüklere sahip olması durumunda, müştereken elde bulundurulan ya da katlanılan tüm payları dahil olmak üzere müşterek faaliyet ile ilgili her bir varlık, yükümlülük ve işlemini muhasebeleştirir. ·· İş ortaklığı – Grup’un sadece anlaşmaların net varlıkları üzerinde hakları olması durumunda, özkaynak yöntemi kullanarak kendisine düşen payı muhasebeleştirir. 106 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) İştirakler ve bağlı ortaklıklar İlişikteki konsolide finansal tablolarda iş ortaklıkları, iştirakler ve bağlı ortaklıkları özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirilir. Özkaynak yöntemi önemli etkinin başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlarının Grup’un muhasebe politikalarıyla uyumlu olarak düzeltildikten sonraki kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelirlerindeki payını kapsar. Grup’un özkaynak yöntemine göre değerlenen bir yatırımın zararlarındaki payının Grup’un payını aşması halinde, ilişkili herhangi bir uzun vadeli faydayı da kapsayacak şekilde yatırımın kayıtlı değeri sıfıra indirilir ve bundan sonra oluşan zararların kayıtlara alınması Grup’un bir yükümlülüğü ya da iştirak adına ödeme yapma zorunluluğu bulunmadığı durumlarda durdurulur. vii) Konsolidasyonda düzeltme işlemleri Konsolidasyona dahil edilen şirketler arasındaki grup içi işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında silinmiştir. İştirakle ana ortaklık ve ana ortaklığın konsolidasyona tabi bağlı ortaklıkları ve müştereken kontrol edilen ortaklıklar arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan karlar ve zararlar, ana ortaklığın iştirakteki payı oranında netleştirilmiştir. Gerçekleşmemiş zararlar değer düşüklüğüne dair kanıt olmadığı sürece gerçekleşmemiş kazançlarla aynı şekilde silinirler. f) Yabancı Para i) Yabancı para işlemler Yabancı para işlemler, ilgili Grup şirketlerinin geçerli para birimlerine işlemin gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yabancı para cinsinden olan parasal varlık ve yükümlülükler raporlama tarihindeki kurlardan geçerli para birimine çevrilmişlerdir. Parasal kalemlere ilişkin yabancı para çevrim farkı kazancı veya zararı, dönem başındaki geçerli para birimi cinsinden itfa edilmiş tutarın etkin faiz oranı ve ödemelerin etkisi düzeltilmesiyle dönem sonundaki yabancı para birimi cinsinden itfa edilmiş tutarın dönem sonu kurundan çevrilmiş tutarı ile arasındaki farkı ifade eder. Yabancı para cinsinden olan ve gerçeğe uygun değerleriyle ölçülen parasal olmayan varlıklar ve yükümlülükler, gerçeğe uygun değerin tespit edildiği tarihteki kurdan geçerli para birimine çevrilir. Yabancı para cinsinden tarihi maliyetiyle ölçülen parasal olmayan kalemler, işlemin gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yeniden çevrimle oluşan kur farkları, diğer kapsamlı gelirde kayıtlara alınan nakit akış riskinden korunma araçların etkin olan kısmından doğan farklar hariç, kar veya zararda kayıtlara alınır. ii) Yabancı operasyonlar Yabancı operasyonların varlık ve yükümlülükleri, satın alımdan kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer düzeltmeleri dahil olmak üzere, raporlama tarihindeki döviz kuru ile raporlama para birimine çevrilir. Yabancı operasyonların gelir ve giderleri aylık ortalama döviz kuru ile raporlama para birimine çevrilir. Yabancı para çevrim farkları diğer kapsamlı gelirler içerisinde kayıtlara alınır ve özkaynaklar altında yabancı para çevrim farklarında sunulur. Ancak, eğer yabancı operasyon, tamamına sahip olunmayan bir bağlı ortaklık ise, kontrol gücü olmayan paylara ilişkin kısım oransal olarak kontrol gücü olmayan pay olarak sınıflanır. Eğer bir yabancı operasyonun elden çıkarılması sonucunda kontrol, önemli etki veya müşterek kontrol kaybedilirse, ilgili yabancı operasyona ilişkin olarak yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutar, elden çıkarma sonucu oluşan kazanç veya kayıpların bir parçası olarak kar veya zarara transfer edilir. Eğer Grup yabancı bir operasyon içeren bir bağlı ortaklığının sadece bir kısmını elden çıkarıp kontrolü koruyorsa, yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutarın ilgili kısmı kontrol gücü olmayan pay olarak sınıflanır. Eğer Grup yabancı bir operasyon içeren bir iştirakini veya iş ortaklığının sadece bir kısmını elden çıkarıp önemli etkiyi veya müşterek kontrolü koruyorsa, yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutar oransal olarak kar veya zarara transfer edilir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 107 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup şirketleri ve iş ortaklıkları, Avro, TL, ABD Doları, TND, GEL, SEK, MKD, SAR, KES veya HRK’sını geçerli para birimi olarak kullanmaktadırlar, çünkü bu para birimleri ilgili Grup şirketlerinin veya iş ortaklıklarının operasyonlarında önemli ölçüde kullanılmakta veya operasyonları üzerinde önemli etkiye sahip bulunmakta olup, bu şirketlere ilişkin olay ve koşulların ekonomik özünü yansıtmaktadır. Finansal tablolardaki kalemlerin ölçümü için seçilen para birimi hariç bütün para birimleri yabancı para olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla, geçerli para birimiyle ölçülmemiş olan işlemler ve bakiyeler, ilgili geçerli para birimleri cinsinden yeniden ifade edilmiştir. Grup, konsolide finansal tablolar ve dipnotların sunumu amacıyla raporlama para birimi olarak TL’yi kullanmaktadır. Varlık ve yükümlülükler bilanço tarihi itibariyle oluşan kapanış kurları üzerinden dönüştürülmüştür. Dönem içinde finansal tablolara alınan gelir ve giderler de dönemin ortalama döviz kurları kullanılarak TL’ye çevrilmiştir. Ödenmiş sermaye ve kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler yasal mali tablolarda yer alan nominal değerleri ile mali tablolara yansıtılmıştır. Bu çevrimler sonucu ortaya çıkan “yabancı para çevrim farkları” ise özsermaye içerisinde kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler altında kaydedilmiştir. Geçmişte yüksek enflasyonlu kabul edilen bir ekonominin (Türkiye) para birimiyle raporlayan bağlı ortaklıkların finansal tabloları, yüksek enflasyonun sona erdiği tarihe kadar raporlama tarihinde geçerli ölçüm birimi cinsinden yeniden ifade edilmiştir. Yukarıda anılan 17 Mart 2005 tarihli karar neticesinde enflasyon muhasebesi uygulamalarının 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle sona erdiği kararlaştırıldığından, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren TL yüksek enflasyonlu olmayan bir ekonomiye ait para birimi olarak değerlendirilmiştir. Grup’un bağlı ortaklıklarından, geçerli para birimi TL olan BTA, TAV Güvenlik ve TAV İşletme’nin finansal tablolarında Türk Lirası’nın satın alma gücündeki değişimin gösterilmesi amacıyla, 31 Aralık 2004 tarihine kadar 29 No’lu Uluslararası Muhasebe Standardı (TMS 29 (“Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”)) hükümlerince öngörüldüğü üzere toptan eşya genel fiyat endeksleri kullanılarak enflasyon düzeltmeleri yapılmıştır. Avro / TL, GEL / TL, TND / TL, ABD Doları / TL, MKD / TL, SEK / TL, SAR / TL, HRK/TL, KES/TL, OMR/TL ve Avro / ABD Doları kurlarındaki senelik değişimler raporlama dönemi sonları itibariyle aşağıdaki gibidir: Avro / TL GEL / TL TND / TL ABD Doları / TL MKD / TL SEK / TL SAR / TL HRK / TL KES / TL OMR/TL Avro / ABD Doları 31 Aralık 2016 3,7099 1,3278 1,5266 3,5192 0,0603 0,3880 0,9385 0,4463 0,0290 7,7396 1,0542 31 Aralık 2015 3,1776 1,2143 1,4321 2,9076 0,0516 0,3478 0,7754 0,4163 0,0290 7,5544 1,0929 2.2 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti a) Finansal Araçlar i) Türev olmayan finansal varlıklar Grup kredi, alacak ve mevduatlarını oluştukları işlem tarihinde kayıtlarına almaktadır. Finansal varlıklar Grup’un ilgili finansal aracın sözleşmeye bağlı koşullarına taraf durumuna geldiği işlem tarihinde kayıtlara alınır. Grup, finansal varlıklar ilgili sözleşme uyarınca olan nakit akışları ile ilgili hakları sona erdiğinde veya ilgili haklarını bu finansal varlık ile ilgili bütün risk ve getirilerinin sahipliğini transfer ettiği bir alım-satım işlemiyle devrettiğinde ilgili finansal varlığı kayıtlarından çıkarır. Grup tarafından devredilen finansal varlıklardan yaratılan ya da elde tutulan her türlü hak, ayrı bir varlık ya da yükümlülük olarak muhasebeleştirilir. 108 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup finansal varlık ve yükümlülüklerini, sadece ve sadece, netleştirme için yasal hakkı olduğunda ve işlemi net bazda gerçekleştirmek ya da varlığın gerçekleşmesi ile yükümlülüğün yerine getirilmesini eş zamanlı yapmak konusunda niyetinin bulunması durumunda netleştirmekte ve net tutarı finansal tablolarında göstermektedir. Grup’un türev olmayan finansal varlıkları, krediler ve alacaklardır. Krediler ve alacaklar Krediler ve alacaklar aktif bir piyasada kote edilmemiş, sabit veya değişken ödemeli finansal varlıklardır. Bu tür varlıklar başlangıçta gerçeğe uygun değerlerine direk ilişkilendirilebilen işlem maliyetlerinin eklenmesiyle muhasebeleştirilir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben krediler ve alacaklar gelecekteki anapara ve faiz nakit akışlarının etkin faiz oranları kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden değer düşüklükleri indirilerek gösterilmektedir (Not 2.3(h)(i)). Krediler ve alacaklar, nakit ve nakit benzerleri, ticari alacaklar, kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri, ilişkili taraflardan alacaklar ve DHMİ tarafından garanti edilen yolcu geliri alacağından oluşmaktadır (Not 10). Nakit ve nakit benzerleri Nakit ve nakit benzerleri gerçeğe uygun değerinde değişim riskinin çok az olduğu nakit mevcudu, vadesiz mevduatlar ve 3 aydan az vadeye sahip vadeli mevduatlardan oluşmaktadır ve Grup tarafından kısa vadeli yükümlülüklerin finansmanı için kullanılır. Grup’un Proje Hesabı, Rezerv Hesabı ya da Fonlama Hesabının kullanımı kredi sözleşmelerinde belirtilen şartlara bağlıdır. Bu yüzden, bu hesaplar içerisindeki banka bakiyeleri konsolide finansal durum tablosunda Kullanımı Kısıtlı Banka Bakiyeleri kalemi içerisinde gösterilmektedir. Hizmet imtiyaz sözleşmeleri Grup, imtiyazı tanıyandan, sunulan hizmetlerin iyileştirilmesi veya inşaat işlemleri için nakit veya herhangi bir diğer finansal varlığı elde etmeye bir sözleşmeye bağlı olarak koşulsuz bir hakkı olduğunda hizmet imtiyaz sözleşmesinden doğan finansal varlıkları muhasebeleştirmektedir. Bu tür finansal varlıklar başlangıçta gerçeğe uygun değerleriyle ölçülmektedir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben finansal varlıklar indirgenmiş değerleri üzerinden gösterilmektedir. Eğer Grup inşaat hizmetleri için bir kısmı finansal varlık ve bir kısmı maddi olmayan duran varlık şeklinde olmak üzere ödeme almakta ise, alınan veya alınacak olan her bir varlık başlangıçta gerçeğe uygun değeri üzerinden olmak üzere ayrı ayrı muhasebeleştirilir (Not 2.3 (e)). ii) Türev olmayan finansal yükümlülükler Grup bütün finansal yükümlülüklerini Grup’un araç ile ilgili sözleşme uyarınca doğan yükümlülüklere taraf olduğu tarihte muhasebeleştirmektedir. Grup, finansal yükümlülük ile ilgili sözleşmeye bağlı taahhütleri sona erdiğinde veya iptal edildiğinde ilgili finansal yükümlülüğü kayıtlarından çıkarır. Grup, türev olmayan finansal yükümlülüklerini başlangıçta gerçeğe uygun değerlerinden direk ilişkilendirilebilen işlem maliyetlerinin çıkarılmasıyla ölçmektedir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben finansal yükümlülükler etkin faiz oranı kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden gösterilmektedir. Grup’un finansal yükümlülükleri; finansal borçlanmalar, banka nezdindeki cari hesaplar, ilişkili taraflara borçlar ve ticari borçlardır. Talep üzerine geri ödenebilir olan ve Grup’un nakit yönetimin bir parçası olan faizsiz krediler nakit akış tablosunda gösterim amacıyla nakit ve nakit benzerlerine negatif bir kalem olarak eklenmiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 109 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) iii) Sermaye: Adi pay senetleri özkaynak olarak sınıflanır. iv) Türev finansal araçlar (Nakit akış riskinden korunma muhasebesi dahil) Grup, yabancı para ve faiz oranı risklerinden korunmak amacıyla türev finansal araçlar kullanmaktadır. Riskten korunmanın ilk kayıtlara alınmasında Grup riskten korunma araçları ve riskten korunan araçlar arasındaki ilişkiyi, ilgili riskten korunma işleminin risk yönetimi amaçlarını ve stratejilerini ve riskten korunmanın etkinliğini ölçmede kullanılacak olan yöntemleri resmi olarak belgelemektedir. Grup, riskten korunmanın ilk kayıt tarihinde ve devam eden süreç içerisinde, riskten korunma metodunun ilgili araçların metodun uygulandığı süreçteki beklenen gerçeğe uygun değerlerindeki veya nakit akışlarındaki değişiklikler üzerinde etkinliğini veya her bir metodun gerçekleşen sonuçlarındaki etkinliğinin %80–125 aralığında olup olmadığını ölçer. Tahmini işlemlere ilişkin nakit akış riskinden korunma işlemleri için, finansal riskten korunma işleminin konusunu teşkil eden tahmini işlemin gerçekleşme ihtimalinin yüksek olması ve nakit akışlarındaki değişikliklerin kar veya zararı etkileyebilecek nitelikte olması gerekir. Türev finansal araçlar ilk olarak gerçeğe uygun değerleriyle kayıtlara alınır ve türevlere atfolunan ilgili işlem maliyetleri oluştukları tarihte kar veya zarar olarak kaydedilir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben, türevler gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür ve oluşan değişimler aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilir. Nakit akış riskinden korunma Bir türev aracı kayıtlara alınmış bir varlığı, yükümlülüğü veya kar veya zararı etkileyecek gerçekleşme ihtimali yüksek tahmini işlemle ilgili belirli bir riskin nakit akışlarındaki değişikliklerin riskinden korunma aracı olarak tasarlandığında; türev aracının gerçeğe uygun değerindeki değişikliğin etkin kısmı diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilir ve özkaynak altında riskten korunma kazanç / kayıplarında gösterilir. Türevin gerçeğe uygun değerindeki etkin olmayan kısım doğrudan kar veya zararda muhasebeleştirilir. Tahmini işleme yönelik finansal riskten korunma işleminin bir finansal varlık veya finansal borç muhasebeleştirilmesi ile sonuçlanması durumunda, diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilmiş bulunan kazanç veya kayıplar, finansal riskten korunmaya konu olan tahmini nakit akışlarının kâr veya zararı etkilediği dönem veya dönemlerde (faiz gelirinin veya giderinin muhasebeleştirildiği dönemler gibi), yeniden sınıflandırma düzeltmesi olarak özkaynaklardan çıkarılarak kâr veya zarar içerisinde yeniden sınıflandırılır. Diğer durumlarda, finansal riskten korunmaya konu olan kalem finansal olmayan varlıksa, özkaynaklar içerisinde birikmiş olan tutar, finansal riskten korunmaya konu kalem kar veya zararı etkilediği dönemle aynı dönemde kar veya zarar içerisinde yeniden sınıflandırılır. Finansal riskten korunma muhasebesi ile ilgili koşulları sağlanaması, finansal riskten korunma aracının vadesinin dolması veya satılması, sona erdirilmesi veya kullanılması veya işlemden kaldırılması durumunda riskten korunma muhasebesinden ileriye dönük olarak vazgeçilir. Eğer tahmini işlemin gerçekleşmesi artık beklenmiyorsa, özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilmiş bulunan bakiye kar veya zarar içerisinde yeniden sınıflandırılır. b) Maddi Duran Varlıklar i) Muhasebeleştirme ve ölçme Maddi duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilirler. Maliyet ilgili varlığın edinimiyle direk ilişkili harcamaları ifade etmektedir. Grup tarafından inşa edilen varlıkların maliyeti, malzeme maliyeti, direk işçilik ve o varlığın Grup’un kullanımına hazır hale gelmesiyle direk ilişkili maliyetleri ve gerektiği durumlarda varlıkların restorasyonuna ve yerleştirildiği alanın restorasyonuna ilişkin maliyetleri, aktifleştirilmiş borçlanma maliyetlerini içermektedir. Satın alınan yazılımlar ilgili olduğu cihazın ayrılmaz bir parçası olduğu durumlarda bu cihazın bir parçası olarak aktifleştirilmişlerdir. Bir tesis, makine veya cihazın farklı ekonomik ömürlere sahip parçaları var ise, ayrı kalemler (temel birleşenler) olarak muhasebeleştirilirler. 110 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Bir maddi varlığın elden çıkartılması veya itfasında ortaya çıkan kazanç ve kayıplar, söz konusu maddi duran varlığın elden çıkartılmasıyla elde edilen tutar ile defter değeri karşılaştırılarak belirlenir ve gelir tablosunda “diğer faaliyetlerden gelir ve karlar / (gider ve zararlar)” hesaplarında muhasebeleştirilir. ii) Sonraki maliyetler Sonradan yapılan harcamalar sadece bu harcamalar sonucunda ileride oluşacak ekonomik faydaların Grup’a aktarılacağının mümkün olduğu durumlarda aktifleştirilebilir. Devam eden onarım ve bakım yapıldıkça gider olarak muhasebeleştirilir. iii) Amortisman Maddi duran varlıklara ait amortisman hesaplaması varlığın kurulumunun gerçekleştiği ve kullanıma hazır hale geldiği tarihten itibaren başlar ya da işletme içi oluşturulan varlıklar için ise varlığın tamamlandığı ve kullanıma hazır hale geldiği tarihten itibaren başlar. Amortisman, maddi duran varlık kalemlerinin maliyetlerinden bunların tahmini faydalı ömürleri boyunca doğrusal yöntem ile tahmini kalıntı değerlerinin silinmesiyle hesaplanmaktadır. Amortisman, başka bir varlığın defter değerine dahil edilmediği sürece, genellikle kar veya zarar ile ilişkilendirilir. Kiralanan varlıklar, Grup kiralanan varlığın mülkiyetini kiralama sonunda makul bir kesinlikte üzerine almayacaksa, varlığın kiralama süresi ile faydalı ömürden kısa olanı üzerinden amortismana tabi tutulur. Arazi amortismana tabi değildir. Grup’un cari ve karşılaştırmalı dönemlerde kullandığı amortisman oranları aşağıdaki gibidir: Binalar 50 yıl Tesis, makina ve cihazlar 4-18 yıl Taşıtlar 5-18 yıl Döşeme ve demirbaşlar 2-18 yıl Özel maliyetler 1-15 yıl Amortisman oranları, faydalı ömürler ve kalıntı değerler her raporlama dönemi sonunda gözden geçirilir ve gerekli durumlarda yeniden belirlenir. c) Maddi Olmayan Duran Varlıklar i) Şerefiye Bağlı ortaklık edinimlerinden doğan şerefiye, maddi olmayan duran varlıklar içerisinde gösterilir. Şerefiyenin ilk kaydı ile ilgili bilgi için dipnot 2.1(e)(i)’ye bakınız. Sonraki ölçüm Şerefiye, maliyet değerinden kalıcı değer kayıpları düşülerek ölçülür. Şerefiye, bağlı olduğu nakit yaratan birimin geçerli para birimde taşınır ve her bilanço tarihinde raporlama tarihindeki döviz kuru ile raporlama para birimine çevrilir. ii) İşletme birleşmelerinde muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklar Müşteri ilişkileri, HAVAŞ paylarının 2005 ve 2007 yıllarındaki alımları ve HAVAŞ Europe paylarının 2010 ve 2011 yıllarındaki alımları sırasında muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklardır. DHMİ lisansı HAVAŞ paylarının 2005 ve 2007 yıllarındaki alımları sırasında muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklardır. Bir işletme birleşmesinde ya da iktisabında, iktisap eden şirket iktisap tarihinde iktisap edilen şirketin maddi olmayan duran varlıklarını, maddi olmayan duran varlık tanımına uyması ve gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir biçimde ölçülebilmesi durumunda ayrı ayrı muhasebeleştirir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 111 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) DHMİ lisansı ve müşteri ilişkilerinin gerçeğe uygun değerleri bağımsız değerleme uzmanlarınca belirlenmiştir. 30 Eylül 2007 tarihine kadar Grup’un %60’ına sahip olduğu HAVAŞ oransal olarak konsolide edilmekteydi. Bundan dolayı konsolide finansal tablolarda HAVAŞ’ın ilk alımından kaynaklanan maddi olmayan duran varlıklar, Grup’un payı olan %60 nispetinde yansıtılmaktaydı. TFRS 3 (“İşletme Birleşmeleri”) ile uyumlu olarak, kalan %40 pay alımı, aşamalı olarak gerçekleşen işletme birleşmesi şeklinde muhasebeleştirilmiştir. DHMİ lisansı ve müşteri ilişkileri, gerçeğe uygun değerlerine göre yeniden değerlendirilmiştir. Daha önceden finansal tablolarda oransal konsolidasyonla yansıtılmakta olan %60’lık paya istinaden oluşan gerçeğe uygun değer değişimi özkaynak altında gösterilen yeniden değerleme rezervlerine kaydedilmiştir. Bu hesaba kaydedilen tutar %40 ek pay alımı öncesinde konsolide finansal tablolarda yansıtılmakta olan maddi olmayan duran varlıklar üzerinde oluşan yeniden değerleme farkını ifade etmektedir. iii) İşletme içinde oluşturulan yazılımlar İşletme içinde oluşturulan yazılımlar TAV Bilişim tarafından geliştirilen havalimanı yazılımlarından oluşmaktadır. İşletme içinde oluşturulan sınırlı ekonomik ömre sahip yazılımlar maliyet değerlerinden, birikmiş itfa payları ile değer düşüklükleri çıkarılarak ölçülürler. iv) Diğer maddi olmayan duran varlıklar Grup tarafından satın alınan sınırlı faydalı ömre sahip diğer maddi olmayan duran varlıklar maliyet değerlerinden, birikmiş itfa payları ile kalıcı değer düşüklükleri çıkartılarak ölçülürler. v) Sonradan ortaya çıkan maliyetler Sonradan ortaya çıkan maliyetler varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. Giderler ve içeride yaratılan şerefiye ve markalar da dahil olmak üzere tüm diğer gider kalemleri oluştukça kar veya zararda muhasebeleştirilir. d) İtfa Payları Şerefiye dışında kalan maddi olmayan duran varlık kalemleri için itfa payları, kullanıma hazır oldukları günden itibaren ilgili varlıkların tahmini faydalı ömürleri üzerinden doğrusal itfa yöntemi kullanılarak kar veya zarara kaydedilir. Satın alınan yazılımlar 3-5 yıllık ekonomik ömürleri süresince itfa edilirler. HAVAŞ’ın ve HAVAŞ Europe paylarının iktisabı ile ilgili maddi olmayan duran varlıklar, müşteri ilişkileri ve DHMİ lisansıdır. Müşteri ilişkileri 5-10 yıllık, DHMİ lisansı ise işletmeye net nakit girişi sağlaması beklenen süre için öngörülebilir bir sınır olmaması nedeniyle belirsiz ekonomik ömüre sahiptirler. DHMİ lisansının değer düşüklüğü yıllık olarak test edilir. İtfa yöntemleri, faydalı ömürler ve kalıntı değerler her raporlama dönemi sonunda gözden geçirilir ve gerekli durumlarda yeniden belirlenir. e) Hizmet İmtiyaz Sözleşmeleri TFRS Yorum 12 - İmtiyazlı Hizmet Anlaşmaları’na göre bir işletmeci sağladığı inşaat, yenileme hizmeti veya diğer kalemler karşılığında aldığı bedeli maddi olmayan duran varlık veya finansal varlık olarak muhasebeleştirir. i) Maddi olmayan duran varlıklar Grup, imtiyaz altyapısını kullanma hakkına sahip olması durumunda hizmet imtiyaz sözleşmesinin şartlarından doğan hakları maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirir. Hizmet imtiyaz anlaşmasında belirtilmiş inşaatın yapılması ya da hizmetlerin geliştirilmesi olarak değerlendirilen maddi olmayan duran varlıklar ilk defa kayıtlara alınırken gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilirler. İlk kayda alınmalarını takiben bu maddi olmayan duran varlıklar, elde edilme maliyetlerinden itfa payları ve varsa ilgili değer düşüklüğü karşılığı düşüldükten sonra muhasebeleştirilmektedir. 112 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Yapım hizmetlerinin karşılığında kar marjı, alınan veya alınacak olan ücretin gerçeğe uygun değeri, diğer benzer inşaat işleri ile tutarlı bir marj yansıtmak üzere, gerçekleştirilen gerçek maliyetlere eklenen bir marj da içermektedir. TAV Esenboğa, TAV Gazipaşa, TAV Makedonya ve TAV Ege için söz konusu brüt kar oranları %0, TAV Tiflis için %15, TAV Tunus için %5’dir. İmtiyazlı hizmet sözleşmelerinden kaynaklanan maddi olmayan duran varlıkların faydalı ömrü, Grup’un ilgili sözleşme uyarınca altyapı kullanımlarına bağlı olarak kamudan bedel talep edebildiği dönemden başlayarak imtiyazın bittiği zamana kadar olan süredir. Maddi olmayan duran varlığın itfa payı, Milas Bodrum Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı İç Hatlar Terminali için tahmini yolcu sayıları üzerinden üretim miktarı yöntemi, diğer imtiyazlı hizmet sözleşmelerinden kaynaklanan maddi olmayan duran varlıklar için tahmini faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak hesaplanır. ii) Finansal varlıklar Grup, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak garanti edilen yolcu alacaklarını finansal varlık olarak kayıtlara almaktadır. Bu finansal varlıklar ilk defa kayıtlara alınırken gerçeğe uygun değer üzerinden muhasebeleştirilir ve sonraki dönemlerde itfa edilmiş maliyet değeri ile taşınır. iii) İşletim sözleşmesinin muhasebeleştirilmesi (TAV İstanbul) İşletim sözleşmesi ile ilgili maliyetler temel olarak TAV İstanbul’un DHMİ’ye kira ödemelerini ve AUHT’nin iç hatlar terminalinin iyileştirme ve geliştirilmesine yönelik ödemelerini içermektedir. TAV İstanbul, belli kira tutarını peşin olarak ödemiştir ve bu ödemeyi ödeme süresi boyunca peşin ödenmiş kira olarak muhasebeleştirmektedir. TAV İstanbul tarafından gerçekleştirilen iç hatlar terminalini iyileştirme ve geliştirme harcamaları peşin ödenmiş geliştirme harcamaları olarak kaydedilmiş olup, ilgili sözleşme süresi boyunca itfa edilmektedir. Rutin bakım onarıma ilişkin diğer tüm maliyetler oluştukları dönem içinde giderleştirilmektedir. TAV İstanbul’da hasılatın büyük bölümü üzerinde TAV İstanbulun fiyat kontrolü bulunmaktadır. Bu nedenle TAV İstanbul’un finansal tablolarında bir maddi olmayan duran varlık veya finansal varlık muhasebeleştirilmemiş ve işletme hizmetleri ile ilgili hasılat ve maliyetler TFRS Yorum 12 gereğince TMS 18’e göre muhasebeleştirilmiştir. f) Kiralama İşlemleri Kiraya konu olan varlığın sahipliğine ilişkin risk ve getirilerin Grup’a ait olduğu kiralama işlemleri finansal kiralama olarak sınıflandırılmıştır. İlk olarak finansal kiralama yoluyla elde edilen sabit kıymetler ilgili varlığın gerçeğe uygun değeri ile asgari finansal kiralama ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden muhasebeleştirilir. İlk kayıtlara alınmasını takiben ise ilgili varlık için geçerli olan muhasebe politikalarına göre muhasebeleştirilir. Finansal kira sözleşmesine göre yapılan asgari kira ödemeleri finansman gideri ve kalan yükümlülüğün azalması arasında paylaştırılır. Finans gideri yükümlülüğün geri kalan bakiyesinde sabit dönem faiz oranı üretmek için kira süresince her döneme dağıtılır. Diğer kiralama işlemleri operasyonel kiralamadır ve kiralanan varlıklar Grup’un konsolide finansal durum tablosunda gösterilmezler. Operasyonel kiralamada yapılan ödemeler kira süresince doğrusal yöntemle kar veya zararda muhasebeleştirilir. Şarta bağlı operasyonel kira ödemeleri geri kalan kira süresi boyunca asgari kira ödemelerinin değiştirilmesiyle muhasebeleştirilir. g) Stoklar Stoklar, maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenmektedir. Maliyet ilk giren ilk çıkar (“FIFO”) yöntemine göre hesaplanır. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar direk malzeme ve ilgili durumlarda stokları mevcut durumuna getirmek için katlanılan diğer giderleri kapsamaktadır. Net gerçekleştirilebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini pazarlama ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 113 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) h) Varlıklarda Değer Düşüklüğü i) Türev olmayan finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı kar / zarara yansıtılmayan bir finansal varlıktaki değer düşüklüğü her raporlama tarihinde değer düşüklüğü olduğuna kanaat getirilen nesnel kanıtlarla değerlendirilir. Eğer nesnel kanıtlar ilgili finansal varlığın ilerideki nakit akışlarını olumsuz yönde etkilediğine dair bir veya birden fazla olaya işaret ediyorsa, ilgili finansal varlıkta değer düşüklüğü olduğu dikkate alınır. Finansal varlıkların değer düşüklüğüne neden olan nesnel kanıt, borçlunun temerrüdünü veya yükümlülüğünü yerine getirememesi, Grup’un aksini dikkate alamayacağı koşullara bağlı olarak bir tutarın yeniden yapılandırılmasını, borçlunun veya ihraççının iflas etme ihtimalinin oluşmasını, bu kişilerin ödeme durumlarında negatif durumlar ortaya çıkması veya menkul bir kıymetin aktif pazarının ortadan kalkması durumlarını kapsayabilir. İtfa edilmiş maliyetleriyle ölçülen finansal varlıklar Grup kredi ve alacaklardaki değer düşüklüğüne dair kanıtları hem ilgili varlık seviyesinde, hem de toplu olarak dikkate almaktadır. Tüm tek başına önemli olan alacaklar değer düşüklüğü açısından ayrı ayrı değerlendirilmektedir. İtfa edilmiş maliyetleriyle ölçülen finansal varlıktaki değer düşüklüğü, varlığın kayıtlı değeri ile nakit akışlarından oluşan alacağın orijinal etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilerek bugüne indirgenmiş değeri arasındaki fark olarak hesaplanır. Zararlar kar veya zararda muhasebeleştirilir ve kredi ve alacaklar altında bir karşılık hesabına yansıtılır. Değer düşüklüğü gösteren varlık üzerinden hesaplanan faizler iskonto edilmeye devam edilirler. Raporlama dönemi sonrası gerçekleşen bir durum değer düşüklüğünde azalmaya neden olursa, bu azalış kar veya zararda geri çevrilir. ii) Finansal olmayan varlıklar Grup, her bir raporlama tarihinde, stoklar ve ertelenen vergi varlıkları dışında kalan her bir varlığa ilişkin değer kaybı olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Şerefiye ve belirsiz ekonomik ömre sahip ya da henüz kullanıma hazır olmayan maddi olmayan duran varlıklar için geri kazanılabilir tutar her yıl aynı zamanda tahmin edilir. Bir varlığın ya da onun ilgili nakit yaratan biriminin (“NYB”) kayıtlı değeri geri kazanılabilir tutarını aşıyorsa değer düşüklüğü gideri kayıtlara alınır. Varlığın ya da NYB’nin geri kazanılabilir tutarı net satış fiyatı ile kullanım değerinden yüksek olanıdır. Kullanım değeri, ilerideki nakit akışlarının ilgili NYB ya da varlıktaki belirli riski ve paranın zaman değerini gösteren vergi sonrası iskonto oranı kullanılarak bugünkü değerine indirgenmesi ile değerlendirilir. Değer düşüklüğü testi için, kendi başına test edilemeyen varlıklar diğer varlıklar ve varlık gruplarından bağımsız olarak sürekli kullanımından dolayı nakit girişi üreten en küçük birimlere (“NYB”) ayrılır. İşletme birleşmesinde ortaya çıkan şerefiye birleşme sinerjisinden yararlanması beklenen nakit üreten birimlere paylaştırılır. Değer düşüklüğü zararları kar veya zarara kaydedilir. NYB’lerden kaynaklanan ve muhasebeleştirilen değer düşüklüğü karşılığı öncelikle birimlere paylaştırılan şerefiyelerin defter değerlerinden daha sonra birimlerdeki diğer varlıkların (varlık gruplarının) defter değerlerinden oransal esasa göre düşülür. Şerefiyeye ait bir değer düşüklüğü iptal edilmez. Diğer varlıklarda önceki dönemlerde ayrılan değer düşüklükleri her raporlama döneminde değer düşüklüğünün azalması veya değer düşüklüğünün geçerli olmadığına dair göstergelerin olması durumunda değerlendirilir. Değer düşüklüğü geri kazanılabilir tutarın belirlenmesinde kullanılan tahminlerde değişiklik olması durumunda ters çevrilir. Değer düşüklüğü, eğer ki değer düşüklüğü kayıtlara alınmamış olsaydı, varlığın amortisman ve itfa payı düşüldükten sonraki net kayıtlı değerini aşmayacak bir seviyeye kadar ters çevrilir. 114 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) i) Çalışanlara Sağlanan Faydalar / Kıdem Tazminatları Türkiye’deki mevcut iş kanunu gereğince, Grup, çalışanların emeklilik, askerlik ya da ölüm gibi nedenlerden işten ayrılan 1 yılı doldurmuş çalışanlarına belirli miktarlarda ödeme yapmakla yükümlüdür. Kıdem tazminatı karşılığı 30 gün bazında Grup’un çalışanlarının emekli olması durumunda gelecekteki tahmini muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değerini ifade etmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı, tüm çalışanlar bu tür bir ödemeye tabi tutulacakmış gibi hesaplanmış olup konsolide finansal tablolarda tahakkuk esası ile yansıtılmıştır. Kıdem tazminatı karşılığı, Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanmıştır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kıdem tazminatı tavanı tam 4.297 TL tutarındadır (31 Aralık 2015: tam 3.828 TL). Not 24’de açıklandığı üzere, Grup yönetimi kıdem tazminatı karşılığı hesaplamasında bazı tahminler kullanmıştır. Tüm aktüeryal kazanç ve kayıplar diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilir. j) Karşılıklar Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve yükümlülük tutarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda konsolide finansal tablolarda karşılık ayrılır. Karşılıklar, raporlama dönemi itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın Grup yönetimi tarafından yapılan en iyi tahminine göre hesaplanır ve etkisinin önemli olduğu durumlarda bugünkü değerine indirmek için iskonto edilir. k) Hasılat Asıl faaliyet konusu kapsamında gerçekleştirilen malların satışından elde edilen hasılat, karşılığında alınan tutar ya da alacağın iadeler, satış iskontoları ve ciro primleri düşüldükten sonraki gerçeğe uygun değeri olarak ölçülür. Hasılat, genellikle yapılan bir satış sözleşmesi suretiyle ürünün teslimi veya hizmetin verilmesi, ürünle ilgili risk ve faydaların satın alana transfer olmuş olması, ödenecek bedelin tahsil edilebilir olması, ilgili maliyet ve muhtemel getiri tutarlarının güvenilir şekilde tahmin edilebilmesi, satışa konu mal üzerinde devam eden yönetimsel satıcı lehine bir hak kalmamış olması ve hasılat tutarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumlarında kaydedilir. Bir indirimin sağlanması muhtemel ve tutarı güvenilir bir biçimde ölçülebiliyorsa hasılatın kaydedildiği anda indirim tutarı hasılattan düşülerek kaydedilir. İnşaat hasılatı ve inşaat maliyeti: İnşaat hasılatı ve maliyeti raporlama tarihindeki o güne kadar oluşan sözleşmeyle ilgili maliyetlerin tahmin edilen toplam sözleşme maliyetlerine oranıyla ölçülen tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. Sözleşme kapsamındaki değişimler, alacaklar ve teşvik ödemeleri müşteri ile anlaşıldığı ölçüde dahil edilir. Bir inşaat sözleşmesinin sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilemediği durumda sözleşme hasılatı oluşan sözleşme maliyetlerinin geri kazanılabilir tutarı kadar muhasebeleştirilir. Sözleşme maliyetleri oluştukları dönemde gider olarak kaydedilirler. Toplam sözleşme maliyetinin toplam sözleşme hasılatından fazla olması muhtemel ise, beklenen zarar doğrudan doğruya giderleştirilir. Hizmet imtiyaz sözleşmeleri: Hizmet imtiyaz sözleşmeleri kapsamında verilecek olan inşaat hizmetleri ile ilgili hasılat Grup’un yukarıda anlatılan inşaat hasılatının muhasebeleştirilmesi hakkındaki muhasebe politikalarıyla tutarlı olarak tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. İşletme veya hizmet hasılatı, hizmetlerin Grup tarafından sağlandığı dönemde muhasebeleştirilir. Grup, bir hizmet imtiyaz anlaşmasında birden fazla hizmet sağlıyorsa, sözleşmeden kaynaklanan alacaklar ilgili hizmetlerin gerçeğe uygun değerleri referans alınarak her bir hizmet için ayrı ayrı belirlenir. Havacılık geliri: Havacılık geliri, ilgili havayolu şirketlerinden elde edilen günlük raporlara göre kaydedilir. Havacılık gelirleri yolculardan elde edilen terminal hizmet gelirinin yanı sıra uçaklar için kullanılan rampalar ile havayolları tarafından yolcu uçuş işlemleri için kullanılan kontuarlardan elde edilen terminal hizmet gelirlerini kapsamaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 115 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Alan tahsisi geliri: Havaalanında ayrılan yerler için yapılan sözleşmelere göre aylık düzenlenen faturalara istinaden kayıtlara alınır. Yiyecek içecek hizmet geliri: Yiyecek içecek hizmet geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. Grup, tahsilatı gerçekleşmiş uzun dönem sözleşmelere ilişkin geliri hizmet verilene kadar ertelemektedir. Bu gelirler, yiyecek içecek şirketlerine iç ve dış hatlarda ürünlerini satmak için verilen satış haklarına ilişkin olduğundan, bu gelirlere ilişkin olarak ertelenmiş maliyet bulunmamaktadır. Yer hizmetleri geliri: Yer hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. Komisyonlar: Grup’un gümrüksüz mağaza operasyonları ve yiyecek içecek hizmetlerini üçüncü kişilere kiralama hakkı vardır. Bu üçüncü kişiler sözleşmelerine göre ciro üzerinde belirli bir oranda Grup’a komisyon ödemektedirler. Komisyon gelirleri iki üç günlük raporlar dikkate alınarak belirlenip muhasebeleştirilmektedir. Yazılım ve sistem hizmet geliri: Yazılım ve sistem hizmetleri verildiğinde ve ürün teslim edildiğinde kayda alınır. Salon hizmetleri geliri: Salon hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. Otobüs ve otopark hizmetleri geliri: Otobüs ve otopark hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. Uçak kiralama hizmetleri geliri: Uçak kiralama hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. l) Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler ve Yatırım Faaliyetlerinden Giderler Yatırım faaliyetlerinden gelirler, yatırımlardan elde edilen faiz gelirlerini ve sabit kıymet satışlarından elde edilen gelirleri içerir. Faiz geliri etkin faiz yöntemi kullanılarak tahakkuk esasına göre kar veya zararda muhasebeleştirilir. İştiraklerden elde edilen temettü gelirleri paydaşların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır. Yatırım faaliyetlerinden giderler, finansal riskten korunma araçlarından kayıpları ve kar veya zararda muhasebeleştirilen türev finansal riskten korunma araçlarının etkin olmayan kısımlarının kayıplarını içerir (Not 2.4(a)(iv)). m) Finansman Gelirleri ve Finansman Giderleri Finansman geliri, TFRS Yorum 12 etkisiyle oluşan DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları üzerindeki reeskont faiz gelirlerini ve giderlerini içerir. Finansman giderleri, banka kredilerinin faiz giderlerini ve finansal varlıklarla (ticari alacaklar dışındaki) ilgili muhasebeleştirilen değer düşüklüklerini içerir. Bir varlığın iktisabı, inşaatı ya da üretimi ile doğrudan ilişkilendirilemeyen borçlanma maliyetleri etkin faiz oranı kullanılarak kar veya zarar içerisinde muhasebeleştirilmiştir. Finansal varlık ve yükümlülüklerin (ticari alacaklar ve borçlar dışındaki) üzerindeki kur farkı gelir ve giderleri kur farkı hareketlerinin net pozisyonuna göre finansman gelirleri veya finansman giderleri içerisinde net olarak raporlanır. Ticari alacaklar ve borçların üzerindeki kur farkı gelirleri esas faaliyetlerden diğer gelirler içerisinde, kur farkı giderleri ise esas faaliyetlerden diğer giderler içerisinde raporlanır. n) Pay Başına Kazanç (“PBK”) Grup adi pay senetleri için temel PBK bilgisi sunmaktadır. Temel PBK, ana ortaklığın adi pay sahiplerine atfolunan kar ya da zararın dönem içinde tedavülde olan adi paylarının ağırlıklı ortalama sayısına bölümüyle bulunur. Potansiyel seyreltilmiş pay yoktur. 116 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) o) Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması Faaliyet bölümü, Grup’un ve iş ortaklıklarının hasılat elde edebildiği ve harcama yapabildiği işletme faaliyetlerinde bulunan, faaliyet sonuçlarının bölüme tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümün performansının değerlendirilmesi amacıyla Grup’un faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından düzenli olarak gözden geçirildiği ve hakkında ayrı finansal bilgilerin mevcut olduğu bir kısmıdır. Grup yönetimine raporlanan bölüm sonuçları tutarlı bir şekilde dağıtılabilinen bir bölümle doğrudan ilişkilendirilen kalemleri içerir. Dağıtılamayan kalemler işletme varlıkları (başta işletmenin merkezi olmak üzere), merkez ofis giderleri ve vergi varlık ve yükümlülüklerinden oluşmaktadır. Bölüm yatırım harcamaları yıl içerisinde maddi duran varlıklar ve şerefiye dışındaki maddi olmayan duran varlıkları satın almak için katlanılan toplam maliyettir. p) Yeni ve düzeltilmiş standartlar ve yorumlar 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle sona eren hesap dönemine ait konsolide finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan muhasebe politikaları aşağıda özetlenen 1 Ocak 2016 tarihi itibariyle geçerli yeni ve değiştirilmiş TFRS standartları ve TFRYK yorumları dışında önceki yılda kullanılanlar ile tutarlı olarak uygulanmıştır. Bu standartların ve yorumların Grup’un mali durumu ve performansı üzerindeki etkileri ilgili paragraflarda açıklanmıştır. i) 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren geçerli olan yeni standart, değişiklik ve yorumlar TFRS 11 – Müşterek Faaliyetlerde Hisse Edinimi (Değişiklikler) TFRS 11, faaliyeti bir işletme teşkil eden müşterek faaliyetlerde ortaklık payı edinimi muhasebesi ile ilgili rehberlik etmesi için değiştirilmiştir. Bu değişiklik, TFRS 3 İşletme Birleşmeleri’nde belirtildiği şekilde faaliyeti bir işletme teşkil eden bir müşterek faaliyette ortaklık payı edinen işletmenin, bu TFRS’de belirtilen rehberlik ile ters düşenler hariç, TFRS 3 ve diğer TFRS’lerde yer alan işletme birleşmeleri muhasebesine ilişkin tüm ilkeleri uygulamasını gerektirmektedir. Buna ek olarak, edinen işletme, TFRS 3 ve işletme birleşmeleri ile ilgili diğer TFRS’lerin gerektirdiği bilgileri açıklamalıdır. Söz konusu değişikliğin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır. TMS 16 ve TMS 38 – Kabul edilebilir Amortisman ve İtfa Yöntemlerinin Açıklığa Kavuşturulması (TMS 16 ve TMS 38’deki Değişiklikler) TMS 16 ve TMS 38’deki Değişiklikler, maddi duran varlıklar için hasılata dayalı amortisman hesaplaması kullanımını yasaklamış ve maddi olmayan duran varlıklar için hasılata dayalı amortisman hesaplaması kullanımını önemli ölçüde sınırlandırmıştır. Söz konusu değişikliği Grup’un finansal durumu ve performansı üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır. TMS 16 Maddi Duran Varlıklar ve TMS 41 Tarımsal Faaliyetler: Taşıyıcı Bitkiler (Değişiklikler) TMS 16’da, “taşıyıcı bitkiler”in muhasebeleştirilmesine ilişkin bir değişiklik yapılmıştır. Yayınlanan değişiklikte üzüm asması, kauçuk ağacı ya da hurma ağacı gibi canlı varlık sınıfından olan taşıyıcı bitkilerin, olgunlaşma döneminden sonra bir dönemden fazla ürün verdiği ve işletmeler tarafından ürün verme ömrü süresince tutulduğu belirtilmektedir. Ancak taşıyıcı bitkiler, bir kere olgunlaştıktan sonra önemli biyolojik dönüşümden geçmedikleri için ve işlevleri imalat benzeri olduğu için, değişiklik taşıyıcı bitkilerin TMS 41 yerine TMS 16 kapsamında muhasebeleştirilmesi gerektiğini ortaya koymakta ve “maliyet modeli” ya da “yeniden değerleme modeli” ile değerlenmesine izin vermektedir. Taşıyıcı bitkilerdeki ürün ise TMS 41’deki satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değer modeli ile muhasebeleştirilecektir. Değişiklik Grup için geçerli değildir ve Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olmamıştır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 117 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TMS 27 – Bireysel Mali Tablolarda Özkaynak Yöntemi (TMS 27’de Değişiklik) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), işletmelerin bireysel finansal tablolarında bağlı ortaklıklar ve iştiraklerdeki yatırımların muhasebeleştirilmesinde özkaynak yönteminin kullanılması seçeneğini yeniden sunmak için TMS 27’de değişiklik yapmıştır. Buna göre işletmelerin bu yatırımları, maliyet değeriyle, TFRS 9 uyarınca veya TMS 28’de tanımlanan özkaynak yöntemini kullanarak muhasebeleştirmesi gerekmektedir. İşletmelerin aynı muhasebeleştirmeyi her yatırım kategorisine uygulaması gerekmektedir. Değişiklik Grup için geçerli değildir ve Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olmamıştır. TFRS 10 ve TMS 28: Yatırımcı İşletmenin İştirak veya İş Ortaklığına Yaptığı Varlık Satışları veya Katkıları - Değişiklikler TFRS 10 ve TMS 28’deki bir iştirak veya iş ortaklığına verilen bir bağlı ortaklığın kontrol kaybını ele almadaki gereklilikler arasındaki tutarsızlığı gidermek için TFRS 10 ve TMS 28’de değişiklik yapmıştır. Bu değişiklik ile bir yatırımcı ile iştirak veya iş ortaklığı arasında, TFRS 3’te tanımlandığı şekli ile bir işletme teşkil eden varlıkların satışı veya katkısından kaynaklanan kazanç veya kayıpların tamamının yatırımcı tarafından muhasebeleştirilmesi gerektiği açıklığa kavuşturulmuştur. Eski bağlı ortaklıkta tutulan yatırımın gerçeğe uygun değerden yeniden ölçülmesinden kaynaklanan kazanç veya kayıplar, sadece ilişiksiz yatırımcıların o eski bağlı ortaklıktaki payları ölçüsünde muhasebeleştirilmelidir. Söz konusu değişikliğin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. TFRS 10, TFRS 12 ve TMS 28: Yatırım İşletmeleri: Konsolidasyon istisnasının uygulanması (TFRS 10 ve TMS 28’de Değişiklik) Şubat 2015’de, TFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar standardındaki yatırım işletmeleri istisnasının uygulanması sırasında ortaya çıkan konuları ele almak için TFRS 10, TFRS 12 ve TMS 28’de değişiklikler yapmıştır: Değişiklikler Grup için geçerli değildir ve Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olmamıştır. TMS 1: Açıklama İnisiyatifi (TMS 1’de Değişiklik) TMS 1’de değişiklik yapmıştır. Bu değişiklikler; Önemlilik, Ayrıştırma ve alt toplamlar, Dipnot yapısı, Muhasebe politikaları açıklamaları, Özkaynakta muhasebeleştirilen yatırımlardan kaynaklanan diğer kapsamlı gelir kalemlerinin sunumu alanlarında dar odaklı iyileştirmeler içermektedir. Değişikliklerin Grup’un konsolide finansal tablo dipnotları üzerinde önemli bir etkisi olmamıştır. TMS / TFRS’lerde Yıllık iyileştirmeler TFRS Yıllık İyileştirmeler, 2012-2014 Dönemi KGK, “TFRS Yıllık İyileştirmeler, 2012-2014 Dönemi’ni yayınlamıştır. Doküman, değişikliklerin sonucu olarak değişikliğe uğrayan standartlar ve ilgili Gerekçeler hariç, dört standarda beş değişiklik getirmektedir. Etkilenen standartlar ve değişikliklerin konuları aşağıdaki gibidir: ·· T FRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler – elden çıkarma yöntemlerindeki değişikliklerin (satış veya ortaklara dağıtım yoluyla) yeni bir plan olarak değil, eski planın devamı olarak kabul edileceğine açıklık getirilmiştir ·· TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar – bir finansal varlığın devredilmesinde hizmet sözleşmelerinin değerlendirilmesine ve netleştirmeye ilişkin TFRS 7 açıklamalarının ara dönem özet finansal tablolar için zorunlu olmadığına ilişkin açıklık getirilmiştir ·· TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar – yüksek kaliteli kurumsal senetlerin pazar derinliğinin, borcun bulunduğu ülkede değil borcun taşındığı para biriminde değerlendirileceğine açıklık getirilmiştir ·· TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama – gerekli ara dönem açıklamalarının ya ara dönem finansal tablolarda ya da ara dönem finansal tablolardan gönderme yapılarak sunulabileceğine açıklık getirilmiştir. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. 118 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) ii) Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar Konsolide finansal tabloların onaylanma tarihi itibariyle yayımlanmış fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanmaya başlanmamış yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler aşağıdaki gibidir. Grup aksi belirtilmedikçe yeni standart ve yorumların yürürlüğe girmesinden sonra konsolide finansal tablolarını ve dipnotlarını etkileyecek gerekli değişiklikleri yapacaktır. TFRS 15 - Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat KGK Eylül 2016’da TFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat standardını yayınlamıştır. Yayınlanan bu standart, UMSK’nın Nisan 2016’da UFRS 15’e açıklık getirmek için yaptığı değişiklikleri de içermektedir. Standarttaki yeni beş aşamalı model, hasılatın muhasebeleştirme ve ölçüm ile ilgili gereklilikleri açıklamaktadır. Standart, müşterilerle yapılan sözleşmelerden doğan hasılata uygulanacak olup bir işletmenin olağan faaliyetleri ile ilgili olmayan bazı finansal olmayan varlıkların (örneğin maddi duran varlık çıkışları) satışının muhasebeleştirilip ölçülmesi için model oluşturmaktadır. TFRS 15’in uygulama tarihi 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleridir. Erken uygulamaya izin verilmektedir. TFRS 15’e geçiş için iki alternatif uygulama sunulmuştur; tam geriye dönük uygulama veya modifiye edilmiş geriye dönük uygulama. Modifiye edilmiş geriye dönük uygulama tercih edildiğinde önceki dönemler yeniden düzenlenmeyecek ancak mali tablo dipnotlarında karşılaştırmalı rakamsal bilgi verilecektir. Söz konusu değişikliğin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. TFRS 9 Finansal Araçlar KGK, Ocak 2017’de TFRS 9 Finansal Araçlar’ı nihai haliyle yayınlamıştır. TFRS 9 finansal araçlar muhasebeleştirme projesinin üç yönünü: sınıflandırma ve ölçme, değer düşüklüğü ve finansal riskten korunma muhasebesini bir araya getirmektedir. TFRS 9 finansal varlıkların içinde yönetildikleri iş modelini ve nakit akım özelliklerini yansıtan akılcı, tek bir sınıflama ve ölçüm yaklaşımına dayanmaktadır. Bunun üzerine, kredi kayıplarının daha zamanlı muhasebeleştirilebilmesini sağlayacak ileriye yönelik bir ‘beklenen kredi kaybı’ modeli ile değer düşüklüğü muhasebesine tabi olan tüm finansal araçlara uygulanabilen tek bir model kurulmuştur. Buna ek olarak, TFRS 9, banka ve diğer işletmelerin, finansal borçlarını gerçeğe uygun değeri ile ölçme opsiyonunu seçtikleri durumlarda, kendi kredi değerliliklerindeki düşüşe bağlı olarak finansal borcun gerçeğe uygun değerindeki azalmadan dolayı kar veya zarar tablosunda gelir kaydetmeleri sonucunu doğuran “kendi kredi riski” denilen konuyu ele almaktadır. Standart ayrıca, risk yönetimi ekonomisini muhasebe uygulamaları ile daha iyi ilişkilendirebilmek için geliştirilmiş bir finansal riskten korunma modeli içermektedir. TFRS 9, 1 Ocak 2018 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve standardın tüm gerekliliklerinin erken uygulamasına izin verilmektedir. Alternatif olarak, işletmeler, standarttaki diğer şartları uygulamadan, sadece “gerçeğe uygun değer değişimi kar veya zarara yansıtılan” olarak belirlenmiş finansal yükümlülüklerin kazanç veya kayıplarının sunulmasına ilişkin hükümleri erken uygulamayı tercih edebilirler. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir iii) Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (UMSK) tarafından yayınlanmış fakat KGK tarafından yayınlanmamış yeni ve düzeltilmiş standartlar ve yorumlar Aşağıda listelenen yeni standartlar, yorumlar ve mevcut UFRS standartlarındaki değişiklikler UMSK tarafından yayınlanmış fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiştir. Fakat bu yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler henüz KGK tarafından TFRS’ye uyarlanmamıştır/yayınlanmamıştır ve bu sebeple TFRS’nin bir parçasını oluşturmazlar. Grup konsolide finansal tablolarında ve dipnotlarda gerekli değişiklikleri bu standart ve yorumlar TFRS’de yürürlüğe girdikten sonra yapacaktır. TFRS 10 ve TMS 28: Yatırımcı İşletmenin İştirak veya İş Ortaklığına Yaptığı Varlık Satışları veya Katkıları - Değişiklik UMSK, özkaynak yöntemi ile ilgili devam eden araştırma projesi çıktılarına bağlı olarak değiştirilmek üzere, Aralık 2015’te TFRS 10 ve TMS 28’de yapılan söz konusu değişikliklerin geçerlilik tarihini süresiz olarak ertelemiştir. Ancak, erken uygulamaya halen izin vermektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 119 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Yıllık İyileştirmeler - 2010–2012 Dönemi TFRS 13 Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü Karar Gerekçeleri’nde açıklandığı üzere, üzerlerinde faiz oranı belirtilmeyen kısa vadeli ticari alacak ve borçlar, iskonto etkisinin önemsiz olduğu durumlarda, fatura tutarından gösterilebilecektir. Değişiklikler derhal uygulanacaktır. Yıllık İyileştirmeler - 2011–2013 Dönemi UFRS 16 Kiralama İşlemleri UMSK Ocak 2016’da UFRS 16 “Kiralama İşlemleri” standardını yayınlanmıştır. Yeni standart, faaliyet kiralaması ve finansal kiralama ayrımını ortadan kaldırarak kiracı durumundaki şirketler için birçok kiralamanın tek bir model altında bilançoya alınmasını gerektirmektedir. Kiralayan durumundaki şirketler için muhasebeleştirme büyük ölçüde değişmemiş olup faaliyet kiralaması ile finansal kiralama arasındaki fark devam etmektedir. UFRS 16, UMS 17 ve UMS 17 ile ilgili Yorumların yerine geçecek olup 1 Ocak 2019 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir. UFRS 15 “Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat” standardı da uygulandığı sürece UFRS 16 için erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UMS 12 Gelir Vergileri: Gerçekleşmemiş Zararlar için Ertelenmiş Vergi Varlıklarının Muhasebeleştirilmesi (Değişiklikler) UMSK Ocak 2016’da, UMS 12 Gelir Vergileri standardında değişikliklerini yayınlamıştır. Yapılan değişiklikler gerçeğe uygun değeri ile ölçülen borçlanma araçlarına ilişkin ertelenmiş vergi muhasebeleştirilmesi konusunda açıklık getirmektedir. Değişiklikler; gerçekleşmemiş zararlar için ertelenmiş vergi varlıklarının muhasebeleştirilmesi hükümleri konusunda, uygulamadaki mevcut farklılıkları gidermeyi amaçlamaktadır. Değişiklikler, 1 Ocak 2017 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geriye dönük olarak uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Ancak, değişikliklerin ilk kez uygulandığı dönem, karşılaştırmalı sunulan ilk dönemin açılış özkaynaklarındaki etki, açılış geçmiş yıllar karları/zararları ve diğer özkaynak kalemleri arasında ayrıştırılmadan, açılış geçmiş yıllar karları/zararlarında (ya da uygun olması durumunda bir diğer özkaynak kaleminde) muhasebeleştirilebilecektir. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. UMS 7 Nakit Akış Tabloları (Değişiklikler) UMSK Ocak 2016’da, UMS 7 Nakit Akış Tabloları standardında değişikliklerini yayınlamıştır. Değişiklikler, şirketin finansman faaliyetleri konusunda finansal tablo kullanıcılarına sağlanan bilgilerin iyileştirilmesi için UMS 7’ye açıklık getirilmesini amaçlamaktadır. Dipnot açıklamalarındaki iyileştirmeler, şirketlerin finansal borçlarındaki değişiklikler için bilgi sağlamasını gerektirmektedir. Değişiklikler, 1 Ocak 2017 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup’un bu değişiklikleri ilk kez uygulamasında, önceki dönemlere ilişkin karşılaştırmalı bilgi sunulmasına gerek yoktur. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. UFRS 2 Hisse Bazlı Ödeme İşlemlerinin Sınıflandırma ve Ölçümü (Değişiklikler) UMSK Haziran 2016’da, UFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler standardında değişiklikler yayınlamıştır. Değişiklikler, belirli hisse bazlı ödeme işlemlerinin nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği ile ilgili UFRS 2’ye açıklık getirilmesini amaçlamaktadır. Değişiklikler aşağıdaki konuların muhasebeleştirilmesini kapsamaktadır; ·· n akit olarak ödenen hisse bazlı ödemelerin ölçümünde hakediş koşullarının etkileri, ·· stopaj vergi yükümlülükleri açısından net mahsup özelliği bulunan hisse bazlı ödeme işlemleri, ·· işlemin niteliğini nakit olarak ödenen hisse bazlı işlemden özkaynağa dayalı hisse bazlı işleme dönüştüren hüküm ve koşullardaki değişiklikler. Değişiklikler, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. 120 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) UFRS 4 Sigorta Sözleşmeleri (Değişiklikler); UMSK Eylül 2016’da, UFRS 4 ‘Sigorta Sözleşmeleri’ standardında değişiklikler yayımlamıştır. UFRS 4’de yapılan değişiklik iki farklı yaklaşım sunmaktadır: ‘örtük yaklaşım (overlay approach)’ ve ‘erteleyici yaklaşım (deferral approach)’. Yeni değiştirilmiş standart: ·· S igorta sözleşmeleri tanzim eden tüm şirketlere yeni sigorta sözleşmeleri standardı yayımlanmadan önce UFRS 9 Finansal Araçlar standardının uygulanmasından oluşabilecek dalgalanmayı kar veya zarardan ziyade diğer kapsamlı gelirlerde muhasebeleştirme hakkı sağlayacaktır, ve ·· Faaliyetleri ağırlıklı olarak sigorta ile bağlantılı olan şirketlere UFRS 9 Finansal Araçlar standardını isteğe bağlı olarak 2021 yılına kadar geçici uygulama muafiyeti getirecektir. UFRS 9 Finansal Araçlar standardını uygulamayı erteleyen işletmeler halihazırda var olan UMS 39 ‘Finansal Araçlar’ standardını uygulamaya devam edeceklerdir. Değişiklikler, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Değişiklik Grup için geçerli değildir ve Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olmayacaktır. UMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller: Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Transferleri (Değişiklikler) UMSK, UMS 40 “Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller” standardında değişiklik yayınlamıştır. Yapılan değişiklikler, kullanım amacı değişikliğinin, gayrimenkulün ‘yatırım amaçlı gayrimenkul’ tanımına uymasına ya da uygunluğunun sona ermesine ve kullanım amacı değişikliğine ilişkin kanıtların mevcut olmasına bağlı olduğunu belirtmektedir. Değişiklikler, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Söz konusu değişikliğin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. UFRS Yorum 22 Yabancı Para Cinsiden Yapılan İşlemler ve Avans Bedelleri Bu yorum yabancı para cinsinden alınan veya yapılan avans ödemelerini kapsayan işlemlerin muhasebeleştirilmesi konusuna açıklık getirmektedir. Bu yorum, ilgili varlığın, gider veya gelirin ilk muhasebeleştirilmesinde kullanılacak döviz kurunun belirlenmesi amacı ile işlem tarihini, işletmenin avans alımı veya ödemesinden kaynaklanan parasal olmayan varlık veya parasal olmayan yükümlüklerini ilk muhasebeleştirdiği tarih olarak belirtmektedir. İşletmenin bu Yorumu gelir vergilerine, veya düzenlediği sigorta poliçelerine (reasürans poliçeleri dahil) veya sahip olduğu reasürans poliçelerine uygulamasına gerek yoktur. Yorum, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. UFRS Yıllık İyileştirmeler – 2014-2016 Dönemi UMSK, aşağıda belirtilen standartları değiştirerek, UFRS Standartları 2014-2016 dönemine ilişkin Yıllık İyileştirmelerini yayınlamıştır: UFRS 1 “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Uygulaması Bu değişiklik, bazı UFRS 7 açıklamalarının, UMS 19 geçiş hükümlerinin ve UFRS 10 Yatırım İşletmeleri’nin kısa dönemli istisnalarını kaldırmıştır. Değişiklik, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. UFRS 12 “Diğer İşletmelerdeki Paylara İlişkin Açıklamalar Bu değişiklik, işletmenin, UFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler uyarınca satış amaçlı olarak sınıflandırılan ya da elden çıkarılacak varlık grubuna dahil olup satış amaçlı olarak sınıflandırılan bağlı ortaklık, iştirak veya iş ortaklıklarındaki payları için özet finansal bilgileri açıklaması gerekmediğine açıklık getirmektedir. Değişiklik, 1 Ocak 2017 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 121 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) UMS 28 “İştiraklerdeki ve İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar Bu değişiklik, iştirakteki veya iş ortaklığındaki yatırım, bir girişim sermayesi kuruluşu veya benzeri işletmeler yoluyla dolaylı olarak ya da bu işletmelerce doğrudan elde tutuluyorsa, işletmenin, iştirakteki ve iş ortaklığındaki yatırımlarını UFRS 9 Finansal Araçlar uyarınca gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak ölçmeyi seçebilmesinin, her iştirak veya iş ortaklığının ilk muhasebeleştirilmesi sırasında geçerli olduğuna açıklık getirmektedir. Değişiklik, 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Söz konusu değişikliklerin Grup’un finansal durumu ve performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. r) Gerçeğe Uygun Değerlerin Belirlenmesi Gerçeğe uygun değer, piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir işlemde, bir varlığın satışından elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyat olarak tanımlanır. Grup’un bazı finansal ve finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesi hem muhasebe politikası hem de dipnot sunumları açısından gereklidir. Gerçeğe uygun değerlerin hem değerlendirilmesi hem de dipnotlarda sunum amaçlı belirlenmesi aşağıdaki yöntemlerle yapılmaktadır. Gerçeğe uygun değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlar ilgili varlık veya yükümlülükler ile ilgili dipnotlarda gerektiğinde sunulmuştur. i) Maddi duran varlıklar İşletme birleşmeleri sonucu ortaya çıkan maddi duran varlıkların ilk kayda alımdaki gerçeğe uygun değerleri piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir işlemde bir varlığın satışında elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek bedeldir. Tesis, ekipman ve demirbaşların gerçeğe uygun değerleri benzer kalemlerin kote edilmiş piyasa fiyatına ve yenileme maliyetine göre belirlenir. Amortismana tabi tutulan yenileme maliyeti fiziksel yıpranmanın yanı sıra işlevsel ve ekonomik eskime için düzeltmeleri de yansıtır. ii) Maddi olmayan duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıkların gerçeğe uygun değeri söz konusu varlıkların kullanımından ve nihai satışından elde edilmesi beklenen iskonto edilmiş nakit akışlarına göre belirlenir. Müşteri ilişkileri ve şirket birleşmesinden edinilen DHMİ lisansının gerçeğe uygun değerleri yenileme maliyeti, piyasa ve gelir yaklaşım yöntemlerine göre belirlenmiştir. Bir maddi olmayan duran varlık olarak havalimanı işletim hakkı başlangıçta, verilen inşaat hizmeti için alınan ya da alınacak olan tutarın gerçeğe uygun değeri olan, varlığı elde etmek için elden çıkarılan tutarın gerçeğe uygun değeri olarak tahmin edilen maliyetten muhasebeleştirilir. Verilen inşaat hizmeti için alınan ya da alınacak olan tutarın gerçeğe uygun değeri oluşan fiili maliyete diğer benzer inşaat işleriyle uyumlu bir kar marjını yansıtmak için eklenen bir brüt kar oranını da içerir. TAV Esenboğa, TAV Gazipaşa, TAV Makedonya, TAV Ege için söz konusu brüt kar oranları %0, TAV Tiflis için %15, TAV Tunus için %5’dir. iii) Ticari ve diğer alacaklar Ticari ve diğer alacakların gerçeğe uygun değeri, raporlama dönemi sonunda geçerli olan piyasa faiz oranları ile indirgenen gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değeri olarak tahmin edilir. Belirli bir faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar indirgenme etkisinin önemsiz olması durumunda orjinal fatura tutarından değerlenirler. Bu gerçeğe uygun değerler sadece açıklama amacıyla ya da bir işletme birleşmesiyle edinimlerde belirlenir. iv) Türevler Sözleşmedeki vadeli işlem fiyatı ile cari vadeli işlem fiyatı arasındaki fark sözleşmenin kalan vadesine göre riskten arındırılmış faiz oranı (devlet tahvillerine temel alınan) veya opsiyon fiyatlama modeli ile indirgenir. 122 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Vadeli faiz oranı takaslarının gerçeğe uygun değeri aracı kotasyonlarına dayanır. Bu kotasyonlar her sözleşmenin şartlarına ve vadelerine göre değerleme tarihinde benzer bir araçtaki piyasa faiz oranları kullanılarak gelecekteki tahmini nakit akışlar iskonto edilerek gerçeğe uygun olup olmadığı test edilir. Gerçeğe uygun değer, finansal aracın kredi riskini gösterir ve gerekli durumda Grup şirketi ile karşı tarafın kredi riskininin hesaba alınması düzeltmelerini içerir. v) Türev olmayan finansal yükümlülükler Dipnotlarda sunum amacıyla hazırlanan gerçeğe uygun değer bilgisi, gelecekteki anapara ve faiz nakit akışlarının raporlama tarihindeki piyasa faiz oranları ile indirgenmesi ile hesaplanmaktadır. Finansal kiralama işlemleri için piyasa faizi benzer kira anlaşmalarına göre belirlenir. İşletme, bir borcun gerçeğe uygun değerini ölçerken kendi kredi riskinin etkisi ile yükümlülüğün yerine getirilme veya getirilmeme olasılığını etkileyebilecek diğer faktörlerin etkisini dikkate alır. s) Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur. Gelir vergisi ve ertelenmiş vergi, işletme birleşmeleri veya doğrudan özkaynaklar veya diğer kapsamlı gelir içinde kaydedilenler dışında kar veya zararda muhasebeleştirilir. i) Dönem vergisi Cari dönem vergi yükümlülüğü ya da varlığı, dönem karı veya zararının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Grup’un cari vergi yükümlülüğü raporlama tarihi itibariyle geçerli olan vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülükleri ile ilgili düzeltme kayıtlarını da içerir. ii) Ertelenmiş vergi Ertelenen vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici fark üzerinden geçerli olan vergi oranları dikkate alınarak hesaplanır Aşağıdaki durumlarda meydana gelen geçici farklar için ertelenmiş vergi muhasebeleştirilmez: ·· b ir işletme birleşmesi olmayan ve ne muhasebe karını ne de vergiye tabi kar veya zararı etkilemeyen bir işlem sonucu oluşan varlık veya yükümlülüklerin ilk kayıtlara alınmasında ortaya çıkan geçici farklar; ·· öngörülebilir bir gelecekteki süre içinde tersine dönmesi muhtemel olmayan ve Grup’un geri çevrim zararını kontrol edebildiği bağlı ortaklık ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarıyla ilgili geçici farklar; ve ·· şerefiyenin ilk muhasebeleştirilmesi sırasında oluşan vergilendirilebilir geçici farklar. Grup, ertelenmiş vergi borçlarını ve ertelenmiş vergi varlıklarını, varlıklarının defter değerlerini ne şekilde geri kazanacağı ve borçlarını defter değerleri ile ne şekilde ödeyeceği ile ilgili raporlama dönemi sonundaki beklentilerinin vergisel sonuçlarıyla tutarlı bir şekilde hesaplar. Ertelenmiş vergi, raporlama dönem sonu itibariyle geçici farkların geri çevrildiği zamandaki yürürlükte olan veya yürürlüğe girmesi kesine yakın olan vergi oranı ile ölçülür. Henüz kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları, vergi avantajları ve indirilebilir geçici farklar için ilerideki dönemde bunların mahsup edilmesine yeterli olacak tutarda vergilendirilebilir gelir elde edileceğinin muhtemel olması halinde ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirilir. Ertelenmiş vergi varlıkları her raporlama döneminde gözden geçirilir ve ilgili vergi avantajının kullanımının muhtemel olmadığı kısımlar için ertelenmiş vergi varlıkları azaltılır. Ödenecek cari vergi tutarları, peşin ödenen vergi tutarlarıyla, kurumlar vergisi ile ilişkili olduğundan netleştirilmektedir. Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü de her bir şirket için netleştirilmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 123 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Türkiye’deki vergi düzenlemeleri bir ana şirket ile bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi vermesine izin vermemektedir. Dolayısıyla, ekteki konsolide finansal tablolarda yansıtıldığı üzere vergi karşılıkları ayrı ayrı şirket bazında hesaplanmıştır. iii) Vergi riski Dönem vergi gideri ile ertelenmiş vergi gideri tutarları belirlenirken, Grup belirsiz vergi pozisyonlarını ve ödenmesi gerekecek ek vergi ve faizler olup olmadığını dikkate almaktadır. Grup, vergi kanunu ve geçmiş tecrübelerine dayanarak yaptığı değerlendirmede vergi incelemesinden geçmemiş dönemler için vergi karşılıklarının yeterli olduğuna inanmaktadır. Bu değerlendirme gelecek ile ilgili birçok mesleki kanaat içeren tahmin ve varsayımlara dayanmaktadır. Grup’un vergi yükümlülüğünün yeterliliği ile ilgili değerlendirmesini değiştirecek yeni bilgiler ortaya çıkması durumunda vergi yükümlülüğündeki bu değişim, bu durumun belirlendiği döneme ait vergi giderini etkileyecektir. 2.3 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları Konsolide finansal tabloların TMS’ye uygun olarak hazırlanması, yönetimin, politikaların uygulanması ve raporlanan varlık, yükümlülük, gelir ve gider tutarlarını etkileyen kararlar, tahminler ve varsayımlar yapmasını gerektirmektedir. Gerçekleşen sonuçlar bu tahminlerden farklılık gösterebilir. Tahminler ve tahminlerin temelini teşkil eden varsayımlar sürekli olarak gözden geçirilmektedir. Muhasebe tahminlerindeki güncellemeler, güncellemenin yapıldığı dönemde ve bu güncellemelerden etkilenen müteakip dönemlerde kayıtlara alınır. Konsolide finansal tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde en çok etkisi olan muhasebe politikalarına uygulanan önemli kararlara ilişkin bilgiler aşağıda belirtilen dipnotlarda açıklanmıştır: Not 2.4 (e) – TFRS Yorum 12 “Hizmet İmtiyaz Anlaşmaları” kapsamında yapılan inşaat maliyetlerine kar marjı uygulanması Konsolide finansal tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde önemli etkisi olan tahminlere ilişkin bilgiler aşağıda belirtilen dipnotlarda açıklanmıştır: Not 15 ve 16 – Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların ekonomik ömürleri Not 16– İndirgenmiş nakit akımı projeksiyonlarında kullanılan önemli varsayımlar Not 24 – Kıdem tazminatı karşılığı hesaplanması Not 36 – Vergi zararlarının ve yatırım indirimlerinin kullanımı Not 40 ve 41 – Finansal araçların değerlemesi Ayrı bir NYB olarak TAV Tunus’un özkaynaklarının gerçeğe uygun değerlerinin değerlemesi, Şirket yönetimi tarafından yapılmıştır. TAV Tunus’un özkaynaklarının gerçeğe uygun değerinin tespiti için gelir yaklaşımı kullanılmıştır. TAV Tunus’un değerlemesinde yönetim tarafından hazırlanan imtiyaz süresinin sonuna kadar zamanı içeren (Mayıs 2047) iş planlı kullanılmıştır. İş planındaki büyüme, Yolcu ve uçuş projeksiyonlarındaki büyüme ve havaalanlarındaki ticari alanlara olan talep artışından kaynaklanmaktadır. Ayrıca banka kredilerinin İyiniyet Anlaşması süresinin sonu olan 2019 yılının ikinci yarısında yeniden yapılanacağı öngörülmüştür. 2017 ve 2047 yılları arasındaki projeksiyonda yer alan indirgenmiş nakit akımlarını hesaplamak için kullanılan iskonto oranı, Şirketin vergi sonrası Ağırlıklı Ortalama Sermaye Malieyeti (AOSM) olan %9,6’dır. TAV Tunus’un ömrü imtiyaz süresi ile kısıtlı olduğu için, değerlemede bir nihai büyüme oranı kullanılmamıştır. NYB için gerçekleştirilen değer düşüklüğü testi sonucunda, TAV Tunus için 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle değer düşüklüğü tespit edilmemiştir. 124 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 3. İŞLETME BİRLEŞMELERİ Bağlı ortaklık satın alınması : TAV Havacılık’ın %100 hissesinin satın alınması: 30 Kasım 2015’de TAV İşletme TAV Havacılık’ın %100 hissesini bedelsiz olarak satın almıştır. Bu işlemden sonra TAV Havacılık tam konsolidasyona tabi tutulmuştur. TAV Havacılık ile ilgili alım sırasında kayda alınan tutarlar bağımsız bir değerleme şirketi tarafından yapılan değerleme işlemleri sonucu belirlenmiştir. Bu tutarlara göre alım sırasında 739 TL negatif şerefiye oluşmaktadır ve bu tutar konsolide kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunda diğer faaliyet giderleri hesabında muhasebeleştirilmiştir. Tanımlanabilir satın alınan varlıklar ve üstlenilen yükümlülükler Maddi duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar Diğer uzun vadeli varlıklar Ticari alacaklar İlişkili taraflardan ticari alacaklar Nakit ve nakit benzerleri Diğer varlıklar Finansal borçlar Ticari borçlar İlişkili Taraflara Ticari Borçlar Diğer borçlar Karşılıklar Toplam tanımlanabilir net varlıklar Negatif şerefiye Transfer edilen bedel Alımdan kaynaklanan net nakit girişi TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Alım sırasında kayda alınan tutarlar 26.296 17 56 955 473 334 1.638 (18.554) (888) (9.212) (190) (186) 739 (739) 334 125 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 4. DİĞER İŞLETMELERDEKİ PAYLAR a) Bağlı ortaklıklar - Kontrol gücü olmayan paylar: Grup’un grup içi eliminasyonlar öncesi önemli kontrol gücü olmayan paylara sahip bağlı ortaklıklarının bilgileri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. 31 Aralık 2016 Kontrol gücü olmayan pay yüzdesi Duran varlıklar Dönen varlıklar Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler Net varlıklar Kontrol gücü olmayan payların kayıtlı değeri Kontrol gücü olmayan paylardaki değişim Gelirler (Zarar) / kar Toplam kapsamlı gelir Kontrol gücü olmayan paylara dağıtılan (zarar) / kar TAV Tunus 33,00% 1.588.785 96.231 20.367 2.062.393 (397.744) (131.256) 59.663 (71.593) TAV Tiflis 20,00% 251.413 76.817 18.791 309.439 61.888 61.888 TAV Tunus 76.779 (194.072) (166.528) (64.044) TAV Tiflis 288.460 105.755 91.668 21.151 Diğer önemsiz BTA bağlı ortaklıklar 33,33% 88.611 115.530 49.527 129.112 25.502 8.500 (2.549) 8.500 (2.549) 2016 Diğer önemsiz BTA bağlı ortaklıklar 482.773 20.456 14.388 6.818 11.113 Toplam (63.417) 59.663 (3.754) Toplam (24.962) 2015 yılında, şirketin sermayesine %76 oranında sahip olduğu TAV Tiflis şirketinde, Aeroser International Holding Ltd.’nin sahip olduğu ve şirket sermayesinin %4’ünü temsil eden hisseler 5.200 ABD Doları (12.709 TL) karşılığında satın alınmıştır. Hisse devri sonrasında TAV Havalimanları Holding’in TAV Tiflis şirketindeki ortaklık oranı %76’dan %80’e yükselmiş olup, %24 paya sahip olan Aeroser International Holding’in payı ise %20’ye gerilemiştir. Bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide finansal tablolarda paylara ilişkin primler altında muhasebeleştirilmiştir. 2015 yılında, HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’nın sermayelerinin %33,33’ünü temsil eden hisseleri 55 Euro (176 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’daki payı %100’e çıkmıştır. a) Bağlı ortaklıklar - Kontrol gücü olmayan paylar (devamı): 31 Aralık 2015 Kontrol gücü olmayan pay yüzdesi Duran varlıklar Dönen varlıklar Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler Net varlıklar Kontrol gücü olmayan payların kayıtlı değeri Kontrol gücü olmayan paylardaki değişim 126 TAV Tunus %33,00 1.457.295 61.010 34.874 1.665.577 (182.146) (60.108) 27.322 (32.786) TAV Tiflis %20,00 157.333 86.332 12.749 230.916 46.183 46.183 Diğer önemsiz BTA bağlı ortaklıklar %33,33 84.670 81.896 47.562 90.320 28.684 9.560 (4.310) 9.560 (4.310) Toplam (8.675) 27.322 18.647 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 2015 Gelirler (Zarar) / kar Toplam kapsamlı gelir Kontrol gücü olmayan paylara dağıtılan (zarar) / kar TAV Tunus 73.034 (169.645) (158.817) (55.983) TAV Tiflis 143.101 70.106 43.967 14.021 Diğer önemsiz BTA bağlı ortaklıklar 429.890 23.099 21.330 7.699 6.083 Toplam (28.180) 2016 yılında Şirket kontrol gücü olmayan pay sahiplerine 24.837 TL tutarında temettü dağıtmıştır (2015: 10.560 TL). b) Müşterek anlaşmalar ve iştiraklerdeki paylar: 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen iş ortaklıkları ve iştiraklerdeki yatırımlarının finansal durum tablosundaki kayıtlı değerleri aşağıdaki gibidir: TGS ATÜ ZAIC-A Tibah Operation BTA Denizyolları Tibah Development Diğer 31 Aralık 2016 185.109 126.393 32.354 3.569 3.120 (3.113) 2.676 350.108 31 Aralık 2015 184.580 104.146 20.918 2.949 4.538 11.665 6.921 335.717 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde kapsamlı gelir tablosundaki Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlarının karlarındaki / (zararlarındaki) Grup’un payları aşağıdaki gibidir: ATÜ TGS Tibah Operation ZAIC-A BTA Denizyolları Tibah Development Diğer 2016 56.491 14.835 2.914 1.185 1.138 (16.778) (2.799) 56.986 2015 54.002 31.977 2.653 82 2.659 (25.523) (3.168) 62.682 Grup’un iş ortaklıklarında sahip olduğu önemli paylar aşağıdaki gibidir: TGS %50 pay ile %50 oy verme hakkına sahip olunan bir iş ortaklığı olan TGS, Türkiye’de kurulmuştur. TGS’nin finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan TGS’deki payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 24.394 TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 70.711 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 117.533 TL tutarında ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 88.217 TL)) Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 31 Aralık 2016 420.907 31 Aralık 2015 379.812 143.699 75.062 159.106 45.303 119.329 370.215 185.109 185.109 124.454 369.161 184.580 184.580 127 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 2016 859.453 40.971 7.045 11.558 29.670 (37.727) (8.057) 14.835 24.347 Gelirler Amortisman ve itfa payı giderleri Faiz gideri Vergi gideri Dönem net karı Diğer kapsamlı gelir Toplam kapsamlı gelir Grup’un dönem net karındaki payı Grup tarafından alınan nakit temmettü 2015 782.245 35.802 7.758 20.171 63.951 (37.822) 26.129 31.977 17.523 ATÜ %49,98 pay ile eşit oy verme hakkına sahip olunan bir iş ortaklığı olan ATÜ, Türkiye’de kurulmuştur. ATÜ’nün finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan ATÜ’deki payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 79.566 TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 24.617 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 262.731 TL tutarında ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 207.647 TL)) Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer Gelirler Amortisman ve itfa payı giderleri Faiz gideri Vergi gideri Dönem net karı Diğer kapsamlı gelir 31 Aralık 2016 273.282 31 Aralık 2015 229.610 468.212 122.375 337.607 90.886 366.334 252.785 126.393 126.393 267.964 208.367 104.146 104.146 2016 2015 2.170.002 1.966.795 28.182 15.250 734 (66) 47.426 38.863 112.981 108.042 (6.702) 1.911 106.279 109.953 Grup’un dönem net karındaki payı 56.491 54.002 Grup tarafından alınan nakit temettü 47.099 48.119 Toplam kapsamlı gelir ZAIC-A %15 pay ile %15 oy verme hakkına sahip olunan bir iştirak olan ZAIC-A, İngiltere’de kurulmuştur. ZAIC-A’nın MZLZ ve MZLZ Operations iştiraklerini içeren konsolide finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan ZAIC-A’nın payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: 128 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 37.225 TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 5.732 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları bulunmamaktadır. (31 Aralık 2015: Yoktur.)) Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer Gelirler Giderler Dönem net karı Diğer kapsamlı gelir Toplam kapsamlı gelir Grup’un dönem net karındaki payı 31 Aralık 2016 431.283 31 Aralık 2015 330.931 37.225 103.020 5.732 69.186 149.806 215.682 32.354 32.354 128.029 139.448 20.918 20.918 2016 192.857 (184.968) 7.889 7.889 1.185 2015 209.283 (208.738) 545 545 82 Tibah Operation %51 pay ile %33,33 oy verme hakkına sahip olunan bir iş ortaklığı olan Tibah Operation, Suudi Arabistan’da kurulmuştur. Tibah Operation’un finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan Tibah Operation’daki payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 6.707 TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 2.587 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 23.398 TL tutarında ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 22.230 TL)) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 - 1.868 38.579 32.659 4.808 2.304 26.771 26.441 Net varlıklar 7.000 5.782 Grup’un net varlıklardaki payı 3.569 2.949 Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer 3.569 2.949 Gelirler Faiz gideri 2016 2015 182.254 147.823 - 74.662 Vergi gideri 1.131 794 Dönem net karı 5.714 5.201 Diğer kapsamlı gelir 167 477 Toplam kapsamlı gelir 5.881 5.678 Grup’un dönem net karındaki payı 2.914 2.653 Grup tarafından alınan nakit temettü 2.855 2.834 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 129 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) BTA Denizyolları BTA’nın %50,00 pay ile %50,00 oy verme hakkına sahip olduğu bir iş ortaklığı olan BTA Denizyolları, Türkiye’de kurulmuştur. BTA Denizyolları’nın finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan BTA Denizyolları’ndaki payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 3.454 TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 3.009 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 2.389 TL tutarında ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 2.021 TL)) Net varlıklar Grup’un net varlıklardaki payı Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer Gelirler Amortisman ve itfa payı giderleri Faiz gideri Vergi gideri Dönem net karı Diğer kapsamlı gelir Toplam kapsamlı gelir Grup’un dönem net karındaki payı Grup tarafından alınan nakit temettü 31 Aralık 2016 12.591 31 Aralık 2015 15.078 8.930 4.140 5.694 5.688 11.141 6.240 3.120 3.120 6.006 9.078 4.538 4.538 2016 66.857 3.434 53 581 2.280 (1.382) 898 1.138 2.387 2015 66.913 3.393 30 1.346 5.319 (794) 4.525 2.659 2.171 Tibah Development %33,33 pay ile %33,33 oy verme hakkına sahip olunan bir iş ortaklığı olan Tibah Development, Suudi Arabistan’da kurulmuştur. Tibah Development’in finansal bilgileri aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Aşağıdaki tablolarda aynı zamanda özet finansal bilgilerden Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımı olan Tibah Development’deki payının kayıtlı değerine mutabakatı yapılmaktadır: Duran varlıklar Dönen varlıklar (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 9 6TL tutarında nakit ve nakit benzerleri dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 29 TL)) Uzun vadeli yükümlülükler Kısa vadeli yükümlülükler (31 Aralık 2016 tarihi itibariyle 149.030 TL tutarında ticari borçlar, diğer borçlar ve borç karşılıkları dahil olmak üzere (31 Aralık 2015: 124.953 TL)) 130 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 3.769.611 3.228.311 225.744 190.697 3.621.794 3.001.558 382.895 382.453 Net varlıklar (9.334) 34.997 Grup’un net varlıklardaki payı (3.113) 11.665 Finansal durum tablosundaki kayıtlı değer (3.113) 11.665 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 2016 2015 Gelirler 576.196 527.427 Amortisman ve itfa payı giderleri 164.222 104.915 Faiz gideri 122.026 74.628 Vergi gideri Dönem net zararı Diğer kapsamlı gelir 1.756 205 (50.330) (76.569) 5.170 33.502 Toplam kapsamlı gelir (45.160) (43.067) Grup’un dönem net zararındaki payı (16.778) (25.523) Diğer Grup’un tek başına önemsiz olarak değerlendirilen bazı iş ortaklıklarında payları mevcuttur. Aşağıdaki tabloda özkaynak yöntemiyle değerlenen tüm tek başına önemsiz iş ortaklıklarının finansal bilgileri toplam olarak özetlenmiştir. İş ortaklıklarındaki payların kayıtlı değeri 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 2.676 6.921 2016 2015 Grup’un payı: Net dönem zararı (2.799) (3.168) Diğer kapsamlı gelir (1.248) (1.265) Toplam kapsamlı gelir (4.047) (4.433) 2.005 574 Grup tarafından alınan nakit temmettü TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 131 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA Faaliyet Bölümleri : Yönetim amaçlı olarak Grup ve iş ortaklıkları faaliyet konularına göre dört ayrı bölümde organize olmuştur. Bu faaliyet konuları Terminal Operasyonları, Yiyecek ve İçecek Operasyonları, Gümrüksüz Mağaza Operasyonları, Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları olarak ayrılmıştır. Bu bölümler Grup’un birincil bölüm bilgileri raporlamasının bazını oluşturmaktadır. Her birinin ana faaliyeti aşağıdaki gibidir: ·· Terminal Operasyonları: Terminal, Otopark ve Genel Havacılık Terminali İşletmeciliği hizmetlerinin verilmesi. Bu bölüme dahil edilen grup şirketleri, TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Ege, TAV Milas Bodrum, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Batum, Batumi Airport LLC, TAV Makedonya, TAV Gazipaşa, TAV Uluslararası Yatırım, Tibah Development, Tibah Operation, MZLZ, MZLZ Operation ve AMS. TAV Tiflis, TAV Batum, TAV Tunus, TAV Makedonya, TAV Gazipaşa ve MZLZ’nin yer hizmetleri operasyonu ve park-aprontaksi yolları operasyonu taşerona verilmediği için burada gösterilmiştir. ·· Yiyecek ve İçecek Operasyonları: Yolcular ve terminal personeli için tüm yiyecek ve içecek faaliyetlerinin sürdürülmesi. Bu hizmetleri BTA, BTA Gürcistan, BTA Tunus, BTA Makedonya, Cakes & Bakes, BTA Tedarik, BTA Danışmanlık, BTA Letonya, BTA Denizyolları, BTU Lokum, BTU Gıda, BTA Medine, BS Kahve, BTA Uluslararası Yiyecek, BTA Erus ve BTA MZLZ vermektedir. ·· Gümrüksüz Mağaza Operasyonları: Uluslararası geliş ve gidiş yolcularına gümrüksüz mağaza ürünlerinin satışı. Grup, gümrüksüz mağaza hizmetlerini ATÜ, ATÜ Gürcistan, ATÜ Tunus, ATÜ Makedonya, ATÜ Letonya, ATÜ Tunus Duty Free, ATÜ Medine, ATÜ Mağazacılık, ATÜ Uluslararası Mağazacılık ve ATÜ Amerika aracılığıyla vermektedir. ·· Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları: SHY 22 uyarınca iç ve dış hat uçuşlarına trafik, ramp, uçuş operasyon, kargo ve diğer tüm yer hizmetlerinin verilmesi. Grup, yer hizmetlerini HAVAŞ, HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm, HAVAŞ Almanya, TAV Gözen, TGS ve SAUDI HAVAŞ aracılığıyla vermektedir. HYT İzmir, HYT Muğla ve HYT Samsun otobüs işletmeciliği yapmaktadır. Ayrıca, HAVAŞ otobüs işletmeciliği yapmaktadır. ·· Diğer Operasyonlar: Özel salon hizmetleri, bilgi-işlem, eğitim, uçak kiralama ve güvenlik hizmetlerinin verilmesi. Bu bölüme dahil edilen grup şirketleri TAV Holding, TAV Letonya, ATU Holdings, TAV İşletme, TAV İşletme Gürcistan, TAV İşletme Tunus, TAV İşletme Tunus Plus, TAV İşletme Makedonya, TAV İşletme Germany, TAV İşletme Letonya, TAV Havacılık, Tav İşletme Kenya, TAV İşletme Amerika, TAV İşletme Washigton, TAV Bilişim, TAV IT Saudi, TAV Güvenlik, TAV Akademi, TAV Aviation Minds, Aviator Hollanda ZAIC-A ve ATÜ Holding’’tir. Raporlanan bölümlere ait sonuçlar hazırlanırken müşterek yönetime tabi ortaklıklar oransal konsolidasyon yöntemine göre konsolidasyona dahil edilmiştir. Raporlanan herbir bölüme ait sonuçlarla ilgili bilgiler aşağıda sunulmuştur. Performans, Grup yönetimi tarafından incelenen iç yönetim raporlarında da olduğu gibi bölüm faaliyet karı baz alınarak ölçülür. Grup yönetimi böyle bir bilginin bu sektörlerde faaliyet gösteren diğer kuruluşlara göre belli bölümlerin sonuçlarının değerlendirilmesinde en geçerli bilgi olduğuna inandığı için, bölüm faaliyet karı performansı ölçmek için kullanılmaktadır. Bölümler arası fiyatlandırma piyasa koşullarına uygun olarak belirlenmektedir. 132 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 133 (347.581) 1.067.682 347.325 Amortisman ve itfa payı giderleri Raporlanabilir bölüm faaliyet karı Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları Bölüm yükümlülükleri Bölüm varlıkları (329.258) Faiz giderleri 2.388.990 1.041.554 (246.269) (297.158) 26.426 542.232 1.914.097 9.653.873 7.589.866 10.802.839 8.994.612 31 Aralık 2015 31 Aralık 2016 Terminal Operasyonları 19.067 580.424 2.188.032 24.693 25.363 (15.413) (2.312) 1.256 70.921 398.157 149.769 192.911 31 Aralık 2016 124.768 166.961 31 Aralık 2015 Yiyecek ve İçecek Operasyonları 21.577 25.608 (18.904) (4.075) 774 81.749 444.608 2015 2016 2016 201 Yiyecek ve İçecek Operasyonları Terminal Operasyonları Faiz gelirleri Bölümler arası gelirler Bölüm dışı gelirler Faaliyet bölümleri 22.615 10.819 (7.806) 33 489 501 984.851 2015 234.551 274.677 31 Aralık 2016 173.516 203.080 31 Aralık 2015 Gümrüksüz Mağaza Operasyonları 10.892 23.686 (14.481) (367) (674) - 1.092.080 2016 Gümrüksüz Mağaza Operasyonları 39.135 104.912 (42.210) (19.630) 3.076 365.734 621.248 31 Aralık 2016 - 837.119 2015 378.320 587.963 31 Aralık 2015 Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları 20.902 87.868 (47.790) (9.074) 2.856 - 871.962 2016 Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları 31 Aralık Tarihinde Sona Eren Dönem (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 9.536 128.906 (7.133) (56.214) 66.016 87.934 126.485 2015 407.432 1.210.241 31 Aralık 2016 31 Aralık 2016 2015 2.484.969 1.311.554 (318.831) (375.281) 97.263 701.588 31 Aralık 2015 Toplam 448.531 1.218.577 (442.610) (366.217) 60.645 764.713 4.844.936 4.260.709 Toplam 2016 1.008.443 10.152.098 9.274.913 1.216.539 13.101.916 11.828.416 31 Aralık 2015 Diğer Operasyonlar 47.835 13.733 (13.854) (23.443) 38.622 102.540 248.254 2016 Diğer Operasyonlar TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Raporlanabilir bölüm gelir, faaliyet karı, varlık ve yükümlülük ve önemli tutardaki diğer kalemlere ilişkin mutabakatlar: Gelirler Bölüm gelirleri Diğer gelirler Bölümler arası eliminasyonlar İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi Konsolide gelir Faaliyet karı Bölüm faaliyet karı Diğer faaliyet karı Bölümler arası eliminasyonlar İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi 2015 4.747.878 350.794 214.419 (764.713) (701.588) 4.844.936 4.260.709 (1.394.713) (1.234.529) 3.450.223 3.026.180 2016 2015 1.199.190 1.179.913 19.387 131.641 (12.589) (25.018) 1.205.988 1.286.536 (79.823) (41.749) 1.126.165 1.244.787 Yatırım faaliyetlerinden gelirler 30.064 27.883 Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların karlarındaki paylar 56.986 62.682 1.213.215 1.335.352 (511.164) (489.680) 702.051 845.672 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 11.891.675 10.611.877 Konsolide faaliyet karı Konsolide finansman gideri öncesi faaliyet karı Finansal giderler Konsolide vergi öncesi kar Varlıklar Bölüm varlıkları Diğer varlıklar 1.210.241 1.216.539 13.101.916 11.828.416 İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi (1.596.446) (1.322.045) Toplam varlıklar 11.505.470 10.506.371 31 Aralık 2016 9.744.666 407.432 10.152.098 (1.640.852) 8.511.246 31 Aralık 2015 8.266.470 1.008.443 9.274.913 (1.353.342) 7.921.571 2016 22.023 38.622 (30.850) 29.795 269 30.064 2015 31.247 66.016 (68.061) 29.202 (1.516) 27.686 Yükümlülükler Bölüm yükümlülükleri Diğer yükümlülükler İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi Toplam yükümlülükler Faiz gelirleri Bölüm faiz gelirleri Diğer faiz gelirleri Bölümler arası eliminasyonlar İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi Toplam faiz gelirleri 134 2016 5.258.855 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Faiz giderleri 2016 2015 Bölüm faiz giderleri (342.774) (319.067) Diğer faiz giderleri (23.443) (56.214) Bölümler arası eliminasyonlar İş ortaklıkları için özkaynak yöntemi kullanımının etkisi Toplam faiz giderleri 29.647 67.033 (336.570) (308.248) 45.837 28.463 (290.733) (279.785) Coğrafi Bilgiler Grup ve iş ortaklıkları ağırlıklı olarak Türkiye, Gürcistan, Makedonya, Tunus ve Suudi Arabistan olmak üzere beş farklı ülkede operasyonlarını sürdürmektedir. Coğrafi bölümlere göre raporlamada bölüm gelirleri elde edildikleri coğrafi konumlarına göre, bölüm varlıkları ise varlıkların coğrafi konumlarına göre sunulmaktadır. 2016 2.987.777 293.620 81.612 69.630 17.584 3.450.223 2015 2.732.983 145.420 64.748 66.433 16.596 3.026.180 31 Aralık 2016 6.483.317 1.588.787 255.315 234.414 1.715 8.563.548 31 Aralık 2015 5.750.420 1.457.295 160.628 215.146 1.842 7.585.331 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 2.984 2.635 - Vadesiz mevduatlar 181.170 120.101 - Vadeli mevduatlar 981.121 534.306 Türkiye Gürcistan Makedonya Tunus Diğer Konsolide gelir Türkiye Tunus Gürcistan Makedonya Diğer Konsolide duran varlıklar 6. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle, nakit ve nakit benzerlerinin detayı aşağıdaki gibidir: Nakit mevcudu Bankadaki nakit Diğer hazır varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Faizsiz spot krediler (Not 8) Nakit akım tablosundaki nakit ve nakit benzerleri TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 10.160 15.556 1.175.435 672.598 (5.500) - 1.169.935 672.598 135 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’a ait vadeli mevduatların, vade tarihlerinin ve faiz oranlarının detayları aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Faiz oranı % 31 Aralık2016 ABD Doları Ocak 2017 0,25 – 3,35 560.090 Avro Ocak 2017 0,01 – 1,90 379.568 TL Ocak 2017 3,49 – 10,70 41.463 981.121 Para birimi Vade Faiz oranı % 31 Aralık 2015 Avro Ocak 2016 0,01 – 1,99 459.293 ABD Doları Ocak 2016 0,05 – 1,65 65.098 TL Ocak 2016 5,25 – 11,50 9.915 534.306 Grup’un finansal varlıkları ve yükümlülükleri için kur, faiz oranı riskleri ve duyarlılık analizleri Not 40’ta açıklanmıştır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle nakit ve nakit benzerleri bakiyeleri üzerinde herhangi bir blokaj veya kısıtlama bulunmamaktadır. 7. FİNANSAL YATIRIMLAR Kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Proje, rezerv ve fon hesapları (*) 31 Aralık 2015 607.784 1.326.957 607.784 1.326.957 TAV Holding, TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Tunus, TAV Makedonya, TAV Ege ve TAV Milas Bodrum gibi bazı bağlı ortaklıklar (birlikte kredi alanlar) proje hesaplarını fonlamak amacıyla bankalarla yaptıkları anlaşmalara istinaden “Proje Hesabı”, “Rezerv Hesabı” ya da “Proje Hesaplarını fonlamak için Fon Hesapları” adı altında banka hesapları açmışlardır. Proje hesapları operasyonel giderler, kredi geri ödemeleri veya havaalanı yetkili idarelerine yapılması gereken kira ödemeleri, vergi ödemeleri gibi daha önceden belirlenen amaçlar için kullanılmalıdır. (*) Para birimi Faiz oranı % 31 Aralık 2016 Avro 0,25 – 3,50 582.421 9,55 – 10,75 23.094 0,01 – 2,30 2.070 TL ABD Doları Diğer 199 607.784 Para birimi Faiz oranı % 31 Aralık 2015 Avro 0,01 - 1,90 867.780 ABD Doları 0,25 - 1,80 430.790 7,50 - 11,35 28.182 TL Diğer 205 1.326.957 136 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 8. FİNANSAL BORÇLANMALAR 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle, Grup’un itfa edilmiş maliyetten duran finansal borçlanmalarının detayı aşağıdaki gibidir. Grup’un bu finansal borçlanmalardan maruz kaldığı faiz oranı, yabancı para ve likidite riskleri ile ilgili daha fazla bilgi için Not 40’a bakınız. Kısa vadeli borçlanmalar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Kısa vadeli teminatsız banka kredileri 94.561 280.965 Kısa vadeli teminatlı banka kredileri (*) 1.427.367 1.166.412 1.521.928 1.447.377 Faizsiz spot krediler 5.500 - 1.527.428 1.447.377 Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları Uzun vadeli teminatsız banka kredilerinin kısa vadeli kısımları 28.686 27.790 Uzun vadeli teminatlı banka kredilerinin kısa vadeli kısımları (*) 541.154 459.382 Uzun vadeli finansal kiralama işlemlerinden borçların kısa vadeli kısımları (Not 17) 9.152 8.838 578.992 496.010 Uzun vadeli borçlanmalar Uzun vadeli teminatsız banka kredileri 39.848 539.231 Uzun vadeli teminatlı banka kredileri (*) 2.411.088 2.132.410 Uzun vadeli finansal kiralama işlemlerinden borçlar (Not 17) (*) 50.441 49.985 2.501.377 2.721.626 Teminatlı banka kredileri, çoğunlukla rehinler ile teminat altına alınmış proje finansman kredilerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle, Grup’un toplam banka kredileri ve finansal kiralama işlemlerinden borçları aşağıdaki gibidir: Banka kredileri Finansal kiralama işlemlerinden borçlar TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 4.548.204 4.606.190 59.593 58.823 4.607.797 4.665.013 137 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir: Projeler TAV Tunus (*) TAV Ege Kısa vadeli yükümlülükler Uzun vadeli yükümlülükler Toplam 1.307.436 - 1.307.436 63.432 810.234 873.666 286.265 502.370 788.635 TAV Milas Bodrum 41.022 518.945 559.967 TAV Esenboğa 52.680 214.961 267.641 TAV Makedonya 24.441 190.276 214.717 HAVAŞ 72.354 115.595 187.949 TAV Gazipaşa 115.327 58.708 174.035 TAV Holding 94.561 - 94.561 Diğer 39.750 39.847 79.597 2.097.268 2.450.936 4.548.204 TAV İstanbul TAV Tunus, İmtiyaz Anlaşmasının şartları dahilinde İmtiyaz genelinde ekonomik dengeyi yeniden kurabilmek amacıyla Tunuslu yetkililer ve kredi verenler ile müzakere sürecine girmiştir. Bu süreç sırasında, 18 Mart 2015 ve 26 Haziran 2015 tarihlerinde Tunus büyük terör saldırılarına maruz kalmış ve bu durumun olumsuz etkileri turizm ve yolcu trafiğine yansımış, dolayısıyla TAV Tunus’un gelirleri olumsuz bir şekilde etkilenmiştir. 2015 yılında yolcu trafiği %58 azalmış, 2014 yılında 3,3 milyon olan yolcu sayısı 1,4 milyona düşmüş, 2016 yılında ise 1,6 milyona yükselmiştir. Bu yeni olumsuz koşullar altında, TAV Tunus, Tunuslu yetkililer ve kredi verenler ile imtiyaz ve finansal anlaşmalarını yeniden yapılandırmak ve 2017 yılı içerisinde anlaşmaya varmak üzere müzakerelerine devam etmektedir. Müzakerelerde ileri aşamalara gelinmiş, taraflar 3 yıl boyunca (Haziran 2019 dönemine kadar kapsayacak şekilde) imtiyaz bedeli ve kredi borcunun ödenmeyeceğini düzenleyecek bir İyiniyet Anlaşması üzerinde anlaşmak üzeredir. Bu anlaşmadaki amaç 3 yıllık dönem sona erip yolcu trafiğinde istikrar sağlandığında ve Şirket’in nakit akım projeksiyonları ile ilgili daha öngörülebilir veriler sağlandığında uzun vadeli bir yeniden yapılanma sağlamaktır. Yeniden yapılandırma sürecinden dolayı TAV Tunus, 30 Haziran 2015 tarihi itibariyle borç yükümlülüklerini ihlal etmiş ve TAV Tunus’un uzun vadeli kredi yükümlülükleri, kısa vadeli yükümlülüklere sınıflanmıştır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kısa vadeli yükümlülüklere sınıflanan tutar 1.307.436 TL’dir. Buna ek olarak 59.663 TL (31 Aralık 2015: 27.322 TL) tutarındaki kontrol gücü olmayan paylar, kısa vadeli ilişkili olmayan taraflara diğer borçlar altında 115.030 TL (31 Aralık 2015: 97.879 TL) tutarındaki gerçeğe uygun değeri ile muhasebeleştirilmiştir (Not 12). TAV Tunus kredi verenlerden, teminat altına alınan haklarının korunması amacıyla Kredi Geri Çağırma bildirimi almış ve bu bildirim ile beraber kredi geri çağırma işlemini, yeniden yapılandırma hedefiyle sürdürülen müzakerelerin devam etmesine istinaden 31 Aralık 2016’ya erteleyen ve daha ileri bir tarihe kadar ertelenmesi üzerinde çalışılan bir Niyet Mektubu TAV Tunus’a iletilmiştir. Bu erteleme tarihi ilk olarak 30 Eylül 2015 olarak belirlenmiş ve İyiniyet Anlaşması’nın imzalanma takviminin güncellenmesiyle birlikte bir çok kez uzatılmıştır. Anlaşmanın ertelenmesiyle tekrar bir erteleme söz konusu olabilir. Tunuslu yetkililer İyiniyet Anlaşması’nın imzalanma tarihinin ertelenmesi durumunda 28 Şubat 2017’ye kadar süresi olan Niyet Mektubu için bu anlaşmanın imzalanma takvimine göre ek süre verebilecektir. Ayrıca TAV Tunus, vadeli faiz oranı takası yapılan bankalardan erken fesih bildirimi almıştır. Bu bildirim sonucunda 235.757 TL türev araçlar ilişkili olmayan taraflara kısa vadeli borçlar olarak gösterilmiştir (31 Aralık 2015: 199.903 TL) (Not 12). Şirkete, hukuk danışmanları tarafından, sözleşmenin finans dökümanlarında belirtilen şartlardan dolayı vadeli faiz oranı takası yapan bankaların ödemelerinin yapılmasını tek başına talep edemeyecekleri belirtilmiş ve tüm kredi verenler arasında koordineli çözüm için İyiniyet Anlaşması’na da uygun olarak müzakereler devam etmektedir. (*) Şirket Yönetimi, İyiniyet Anlaşması’nın yakın bir tarihte imzalanacağını öngörmektedir. Bu anlaşmanın imzalanmaması ve zamanında ortak bir karara varılamaması durumunda TAV Tunus önemli yasal ve finansal sonuçlara maruz kalabilir. Bu sonuçlar Şirket’in yasal haklarını kullanarak İmtiyaz Anlaşması’nı tekrar ekonomik dengeye getirmek amacıyla uluslararası tahkime başvurmasını ve bunun başarısız olması durumunda ise İmtiyaz Anlaşması’nın sona ermesini içerir. 138 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir: Kısa vadeli yükümlülükler Uzun vadeli yükümlülükler Toplam 1.092.731 - 1.092.731 304.712 536.495 841.207 50.623 707.278 757.901 229.023 368.440 597.463 TAV Milas Bodrum 30.696 458.654 489.350 TAV Esenboğa 63.288 208.667 271.955 HAVAŞ 69.523 144.875 214.398 TAV Makedonya 30.103 150.058 180.161 TAV Gazipaşa 54.991 94.437 149.428 8.859 2.737 11.596 1.934.549 2.671.641 4.606.190 Projeler TAV Tunus TAV Holding TAV Ege TAV İstanbul Diğer Kredi sözleşmelerinin orijinal vadelerine göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 2.097.268 1.934.549 İkinci yılda ödenecekler 817.759 1.051.688 Üçüncü yılda ödenecekler 252.943 376.572 Dördüncü yılda ödenecekler 188.321 197.948 Beşinci yılda ödenecekler 170.805 173.618 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler Beş yıldan sonra ödenecekler 1.021.108 871.815 4.548.204 4.606.190 Finansal borçlanmaların büyük bir kısmı değişken faiz oranlı krediler olduğundan Grup’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle değişken faiz oranlı Avro kredilerin faiz oranları Euribor + %1,54 - %5,50 (31 Aralık 2015: değişken faiz oranlı Avro kredilerin faiz oranları Euribor + %1,54 - %5,50) arasında değişmektedir. Not 41’de belirtildiği gibi, TAV Esenboğa, TAV Ege ve TAV Milas Bodrum’un değişken faiz oranlı kredilerinin faiz ödemelerinin, sırasıyla %100’ü, %100’ü ve %90’ı vadeli faiz oranı takası aracılığı ile sabitlenmiştir. Grup, TAV Esenboğa, TAV Makedonya, TAV Tunus ve TAV Ege şirketlerine ait YİD ve YDİ projelerinin inşaatının ve TAV Milas Bodrum’un DHMİ’ye yapılacak olan peşin kira giderinin ödemesinin finansmanını sağlamak üzere proje finansman kredileri almıştır. Proje finansman kredileri ile ilgili detayların özetleri aşağıdaki gibidir: TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 139 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Tunus TAV Tunus’un 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %2,28 581.790 590.783 Teminatlı banka kredisi Avro 2022 Euribor + %1,90 347.793 352.474 Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %1,54 241.024 243.103 Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %4,75 116.589 121.076 1.287.196 1.307.436 Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri TAV Tunus’un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %2,28 498.314 493.615 Teminatlı banka kredisi Avro 2022 Euribor + %1,90 297.892 295.661 Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %1,54 206.442 204.486 Teminatlı banka kredisi Avro 2028 Euribor + %4,75 99.860 98.969 1.102.508 1.092.731 Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 31 Aralık 2015 1.307.436 1.092.731 1.307.436 1.092.731 TAV Ege TAV Ege’nin 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Teminatlı banka kredisi Avro Vade Nominal faiz oranı% Nominal değeri 2027 – 2028 Euribor + %5,50 Defter değeri 908.621 873.666 908.621 873.666 Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri TAV Ege’nin 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Teminatlı banka kredisi Avro Vade 2027 – 2028 Euribor + %5,50 794.400 757.901 794.400 757.901 140 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 63.432 50.623 İkinci yılda ödenecekler 48.940 51.981 Üçüncü yılda ödenecekler 50.298 41.194 Dördüncü yılda ödenecekler 61.122 42.792 Beşinci yılda ödenecekler 74.720 51.117 575.154 520.194 873.666 757.901 Beş yıldan sonra ödenecekler TAV İstanbul TAV İstanbul’un 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Vade Nominal faiz oranı% Nominal değeri Avro 2018 1,40%-1,60% Defter değeri 788.354 788.635 788.354 788.635 31 Aralık 2016 itibariyle TAV İstanbul’un, ana kredi sözleşmesi dahilinde 788.635 TL tutarında kredisi bulunmaktadır. TAV İstanbul’un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri Teminatlı banka kredisi Avro 2018 Euribor + 2,65% 584.361 Teminatlı banka kredisi Avro 2018 Euribor + 3,05% 15.888 581.363 16.100 600.249 597.463 31 Aralık 2015 itibariyle TAV İstanbul’un, ana kredi sözleşmesi dahilinde 581.363 TL tutarında kredisi bulunmaktadır. Kredi sözleşmelerine göre kredi anapara ve faiz ödemelerinin her altı ayda bir 4 Temmuz ve 4 Ocak’ta yapılması gerekmektedir. Kredi sözleşmelerinin orjinal koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 286.265 229.023 İkinci yılda ödenecekler 502.370 219.763 Üçüncü yılda ödenecekler - 142.159 Dördüncü yılda ödenecekler - 6.518 788.635 597.463 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 141 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Milas Bodrum TAV Milas Bodrum’un 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Avro 2031 Teminatlı banka kredisi Nominal faiz oranı% Nominal değeri Euribor+%4,50 Defter değeri 571.325 559.967 571.325 559.967 Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri TAV Milas Bodrum’un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Avro 2031 Teminatlı banka kredisi Euribor+%4,50 489.350 489.350 489.350 489.350 Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 41.022 30.696 İkinci yılda ödenecekler 38.673 33.042 Üçüncü yılda ödenecekler 41.145 31.821 Dördüncü yılda ödenecekler 38.499 34.546 Beşinci yılda ödenecekler Beşinci yıldan sonra ödenecekler 40.467 33.061 360.161 326.184 559.967 489.350 TAV Esenboğa TAV Esenboğa’nın 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Teminatlı banka kredisi Vade Avro Nominal faiz oranı% Nominal değeri 2021 Euribor + %2,35 Defter değeri 271.923 267.641 271.923 267.641 TAV Esenboğa’nın 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Vade Nominal faiz oranı% Nominal değeri Avro 2021 Euribor + %2,35 276.441 271.955 276.441 271.955 Defter değeri TAV Esenboğa’nın ana kredi sözleşmesi dahilinde 267.641 TL (31 Aralık 2015: 271.955 TL) tutarında kredisi bulunmaktadır. Faiz ödemeleri 31 Aralık 2007 tarihinde ve anapara ödemeleri 30 Haziran 2008 tarihinde başlayan kredi sözleşmelerine göre kredilerin anapara ve faiz ödemelerinin altı ayda bir 30 Haziran ve 31 Aralık günlerinde yapılması gerekmektedir. 142 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Kredi sözleşmesinin orjinal koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 52.680 59.108 61.976 62.870 31.007 267.641 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler İkinci yılda ödenecekler Üçüncü yılda ödenecekler Dördüncü yılda ödenecekler Beşinci yılda ödenecekler Beş yıldan sonra ödenecekler 31 Aralık 2015 63.288 31.170 48.183 51.821 52.056 25.437 271.955 TAV Makedonya TAV Makedonya’nın 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Avro Vade 2025 Nominal faiz oranı% Euribor + %4,95 Nominal değeri 226.708 226.708 Defter değeri 214.717 214.717 Nominal değeri 186.265 186.265 Defter değeri 180.161 180.161 TAV Makedonya’nın 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Avro Vade 2020 Nominal faiz oranı% Euribor + %5,50 Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 24.441 30.103 İkinci yılda ödenecekler 27.232 32.187 Üçüncü yılda ödenecekler 26.909 41.581 Dördüncü yılda ödenecekler 25.755 38.906 Beşinci yılda ödenecekler 24.586 37.384 Beş yıldan sonra ödenecekler 85.794 - 214.717 180.161 HAVAŞ HAVAŞ’ın 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Teminatlı banka kredisi Para birimi Avro Avro TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Vade 2017-2019 2017 Nominal faiz oranı% %2,30 - %3,75 Euribor + %3,90 Nominal değeri 175.426 11.130 186.556 Defter değeri 176.613 11.336 187.949 143 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) HAVAŞ’ın 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Teminatlı banka kredisi Avro 2016-2019 Teminatlı banka kredisi Avro Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri %2,30 - %4,75 203.366 2017 Euribor + %3,90 9.533 204.865 9.533 212.899 214.398 Kredi sözleşmesinin kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler 72.354 69.523 İkinci yılda ödenecekler 72.631 50.817 Üçüncü yılda ödenecekler 42.864 70.694 Dördüncü yılda ödenecekler 75 23.364 Beşinci yılda ödenecekler 25 - 187.949 214.398 TAV Gazipaşa TAV Gazipaşa’nın 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Vade Avro 2017-2019 Nominal faiz oranı% Nominal değeri 2,65% - 5,00% Defter değeri 172.509 174.035 172.509 174.035 Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri TAV Gazipaşa’nın 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatlı banka kredisi Para birimi Vade Avro 2016-2017 %2,85 - %5,00 147.759 149.428 147.759 149.428 Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler İkinci yılda ödenecekler Üçüncü yılda ödenecekler 144 31 Aralık 2015 115.327 54.991 38.089 94.437 20.619 - 174.035 149.428 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Holding TAV Holding’in 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Teminatsız banka kredisi Para birimi Vade Avro 2017 Nominal faiz oranı% Nominal değeri 2,05% - 4,60% Defter değeri 92.748 94.561 92.748 94.561 Nominal faiz oranı% Nominal değeri Defter değeri TAV Holding’in 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir: Para birimi Vade Teminatsız banka kredisi Avro 2016 - 2017 Teminatsız banka kredisi TL %2,05 - %5,00 746.736 2016 %11,50 - %11,70 80.000 751.625 89.582 826.736 841.207 Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: -Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler İkinci yılda ödenecekler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 94.561 304.712 - 536.495 94.561 841.207 Rehinler: TAV İstanbul, TAV Ege ve TAV Esenboğa’nın proje kredilerine ilişkin rehinler: a) Paylar üzerindeki rehinler: TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege’nin sırasıyla 241.650 TL, 139.641 TL ve 87.270 TL nominal tutarındaki tüm payları yürürlükteki kredi sözleşmelerine göre bankalar lehine rehinlidir (31 Aralık 2015: TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege için sırasıyla 180.000 TL, 241.650 TL, 96.500 TL ve 87.270 TL). Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi veren bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin paylarını kontrol etme hakları vardır. Temerrüt halinde, kredi veren bankalar söz konusu şirketlerin paylarını Türk İcra ve İflas Kanunu’nun uygun hükümleri uyarınca ya halka arz yoluyla ya da belirlenmiş olan adaylara ihale yoluyla satılmasını talep edebilir. Bu rehinler vade sonunda veya banka borçları tamamiyle ödendikten sonra kaldırılacaktır. b) Alacaklar üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi veren bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin alacaklarını kontrol etme yetkisi vardır ve söz konusu durumda kredi veren bankalar söz konusu şirket tarafından alınan ödemeleri durdurma ve sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklar ile ilgili hakları kullanma yetkisine sahiptir. Sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklarla ilgili tüm ödemeler bankalara (bu alacaklarla ilişkin olan tüm ödemeler tahsil etme ve bu alacaklarla ilişkin olan bütün hakları kullanma yetkisine sahip olan) yapılmalıdır. TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum TAV Ege’nin alacakları üzerinde sırasıyla 124.330 TL, 122.647 TL, 6.533 TL ve 21.312 TL rehin bulunmaktadır (31 Aralık 2015: TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege’nin alacakları üzerinde sırasıyla 138.832 TL, 73.420 TL, 3.229 TL ve 16.125 TL). TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 145 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) c) Banka hesapları üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi veren bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin banka hesaplarını kontrol etme yetkisi vardır. TAV Istanbul’un belirli banka hesapları üzerinde rehin vardır. Bu durumda söz konusu şirketlerin borçlar hesabında duran tutarın tamamını ya da bir kısmını, bu hesaplardan kaynaklanan ya da tahakkuk eden faiz, gelir veya diğer gelirler ile mahsup etme hakkına sahiptir. TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege’nin banka hesapları üzerinde sırasıyla 186.148 TL, 90.303 TL, 99.621 TL ve 139.938 TL rehin bulunmaktadır (31 Aralık 2015: TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege’nin banka hesapları üzerindeki rehin sırasıyla 1.017.063 TL, 66.144 TL, 51.978 TL ve 111.257 TL’dir). TAV İstanbul, toplam kaldıraç oranı 2:1 seviyesini geçmemek koşuluyla ek borçlanma hakkına sahiptir. TAV İstanbul ve TAV Esenboğa kredi verenin izni ile ek olarak aşağıdaki haklara sahiptir: ·· K redi verenin onayı ile ikincil borçlanma, ·· Herhangi bir varlık alım ya da kiralaması durumunda 500 ABD Doları kadar borçlanma, ·· Vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini ödemek için 3.000 ABD Doları’na kadar borçlanma. TAV Ege kredi verenin izni ile ek olarak aşağıdaki haklara sahiptir: ·· K redi verenin onayı ile ikincil borçlanma, ·· Herhangi bir varlık alım ya da kiralaması durumunda 2.000 Avro kadar borçlanma, ·· Vergi, gümrük, kamu hizmeti ve diğer resmi mercilere olan yükümlülükleri için 500 Avro teminat ya da 3.000 Avro’ya kadar banka teminat mektubu sağlamak. TAV Milas Bodrum kredi verenin izni ile ek olarak aşağıdaki haklara sahiptir: ·· K redi verenin onayı ile ikincil borçlanma, ·· Genel kurumsal amaçlı ve işletme sermayesi için 3.000 Avro’ya kadar borçlanma, ·· Vergi, gümrük, kamu hizmeti ve diğer resmi mercilere olan yükümlülükleri için tek seferde 700 Avro teminat ya da toplamda 5.000 Avro’ya kadar banka teminat mektubu sağlama, ·· Kurumsal kredi kartları, çalışan kredi hatları ve doğrudan borçlanma sistemi düzenlemeleri için 200 Avro’ya kadar borçlanma. TAV Makedonya’nın proje kredilerine ilişkin rehinler: TAV Makedonya kredi verenlere pay rehni vermiştir. Buna ek olarak, kredi verenlerin TAV Makedonya’nın tüm alacaklarını, ticari sözleşmeleri ve sigorta poliçeleri uyarınca olan ödenecek tutarlarını alma hakkı vardır. TAV Makedonya’nın alacakları üzerinde 9.457 TL rehin bulunmaktadır (31 Aralık 2015: 7.364 TL). TAV Tunus’un proje kredilerine ilişkin rehinler: Benzer olarak, TAV Tunus kredi verenlere pay rehni, hesap rehni ve imtiyaz sözleşmesinden doğan hakların rehnini vermiştir. TAV Tunus’un 245.000 TND nominal tutarındaki tüm payları yürürlükteki kredi sözleşmelerine göre bankalar lehine rehinlidir. Bu rehinler vade sonunda veya banka borçları tamamiyle ödendikten sonra kaldırılacaktır. TAV Tunus’un aşağıdaki durumlarda ek borçlanma yapmaya hakkı vardır: ·· B ir yıldan az vadeli toplam tutarı 3.000 Avro’yu (1 Ocak 2020’ye kadar) ve 5.000 Avro’yu (1 Ocak 2020’den sonra) geçmemesi, ·· Ekipmanın finansal veya sermaye kiralaması durumunda kiralanan ekipmanın toplam sermaye değerinin 5.000 Avro’yu geçmemesi, ·· TAV Tunus’un “Sermaye - Borç Derecelendirme Anlaşması” sınırları dahilinde yer almayan herhangi bir yükümlülük üstlenmemesi, taahhüde girmemesi, ·· Kreditörlere aracı olan kurumun daha önce verilen yazılı talebe istinaden TAV Tunus’a izin verildiği yönünde yazılı olarak bilgilendirmesi. 146 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Esenboğa, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Makedonya, TAV Ege ve TAV Milas Bodrum için kar dağıtmama testleri, herhangi bir dağıtımın yapılmasından önce aşağıdaki şartların karşılanmasını gerektirmektedir: ·· ·· ·· ·· ·· emerrüt durumunun olmaması, T Dağıtımın temerrüt olayına neden olmaması, Tüm ihtiyat hesaplarının gerekli bakiyeye sahip olması (TAV Tiflis hariç), Tüm gerekli borç ödemeleri ve zorunlu peşin ödemelerin yapılmış olması, Borç servis karşılama oranı TAV Esenboğa için 1,10, TAV Tunus için 1,10, TAV Tiflis için 1,20, TAV Makedonya için 1,00, TAV Ege için 1,10 ve TAV Milas Bodrum için 1,25’in altında olmaması, ·· İlk anapara ödemesinin yapılmış olması, ·· Tüm finansman giderlerinin ödenmiş olması. 9. İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli alacaklar ve borçlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Ticari alacaklar 56.788 83.168 Ticari olmayan alacaklar 18.903 19.594 75.691 102.762 - 9.054 Ticari alacaklar, uzun vadeli Ticari olmayan alacaklar, uzun vadeli 6.498 4.677 6.498 13.731 Ticari borçlar 9.078 16.064 Ticari olmayan borçlar 1.607 1.310 10.685 17.374 Grup’un ana ortakları ve Grup’u nihai olarak kontrol eden taraflar Aéroports de Paris Grubu, Tepe Grubu ve Akfen Grubu’dur. Bu notta belirtilmeyen ve Şirket ve bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen diğer tüm işlemler konsolidasyon sırasında eliminasyon işlemine tabi tutulmuştur. Grup ile diğer ilişkili taraflar arasındaki işlemlerin detayları aşağıda açıklanmıştır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflardan ticari alacaklar ATÜ (1) (*) BTA Denizyolları (1) BTA Medine (1) TAV İnşaat (2) (**) Tibah Operation (1) Saudi HAVAŞ (1) TGS (1) Diğer ilişkili şirketler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 25.576 8.447 6.767 6.741 1.892 1.132 764 5.469 56.788 23.985 1.821 5.612 38.201 3.362 1.452 699 8.036 83.168 ATÜ’den olan alacaklar gümrüksüz mağaza imtiyaz geliri alacaklarından oluşmaktadır. TAV İnşaat’tan alınan inşaat hizmeti ile ilgili verilen avanstır. İş ortaklığı (2) Hissedarın iş ortaklığı (*) (**) (1) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 147 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan uzun vadeli ticari alacaklar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflardan ticari alacaklar, uzun vadeli TAV İnşaat (1) (*) (*) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 - 9.054 9.054 TAV İnşaat’tan alınan inşaat hizmeti ile ilgili verilen avanstır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli ticari olmayan alacaklar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar TAV İnşaat (1) Tibah Development (2) Saudi HAVAŞ (2) Diğer ilişkili şirketler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 10.959 5.792 2.152 18.903 18.023 1.366 205 19.594 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan uzun vadeli ticari olmayan alacaklar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflardan uzun vadeli ticari olmayan alacaklar Saudi HAVAŞ (2) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 6.498 6.498 4.677 4.677 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 8.013 694 371 9.078 15.240 556 268 16.064 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflara ticari borçlar IBS Brokerlik ve Sigorta Hizmetleri A.Ş. (“IBS Sigorta”) (1) (*) ATÜ (2) Diğer ilişkili şirketler (*) IBS Sigorta, Grup’a sigorta aracılık hizmetleri vermektedir. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflara kısa vadeli ticari olmayan borçlar aşağıdaki gibidir: İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar Tepe İnşaat (1) ATÜ (2) Diğer ilişkili şirketler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 1.536 26 45 1.607 1.307 3 1.310 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflara uzun vadeli ticari olmayan borçlar aşağıdaki gibidir: (1) Hissedarın iş ortaklığı (2) İş ortaklığı 148 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan ertelenmiş gelirler aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 17.926 15.109 İlişkili taraflardan kısa vadeli ertelenmiş gelirler ATÜ (1) (*) Diğer ilişkili şirketler (*) 7 22 17.933 15.131 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 ATÜ’nün peşin ödediği imtiyaz kira gelirleridir. İlişkili taraflardan uzun vadeli ertelenmiş gelirler ATÜ (1) (*) (*) 108.188 106.853 108.188 106.853 2016 2015 852.835 811.306 ATÜ’nün peşin ödediği imtiyaz kira gelirleridir. İlişkili taraflara verilen hizmetler ATÜ (1) (*) Diğer ilişkili şirketler (*) 70.725 914.553 882.031 2016 2015 28.429 17.609 1.168 861 647 1.500 50.214 20.346 12.443 658 963 625 6.977 42.012 2016 2015 ATÜ’ye verilen hizmetler gümrüksüz mağaza operasyonları ile ilgili kira hizmetinden oluşmaktadır. İlişkili taraflardan alınan hizmetler IBS Sigorta (2) (*) Akfen Elektrik Enerjisi Toptan Satış A.Ş.(“Akfen Elektrik”) (2) (**) Tepe Servis ve Yönetim Hizmetleri A.Ş. BTU Gıda (1) TGS (1) TAV İnşaat (2) Diğer ilişkili şirketler (*) 61.718 IBS Sigorta, Grup’a sigorta aracılık hizmetleri vermektedir. Akfen Elektrik Grup’a elektrik satmaktadır. (**) İlişkili taraflardan alınan inşaat hizmetleri TAV İnşaat (2) (*) 227.812 194.258 227.812 194.258 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde, inşaat hasılatı ve maliyeti İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Gelişim Projesi ve Tiflis Uluslararası Havalimanı inşaat işleri ile ilgilidir. (31 Aralık 2015: İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Gelişim Projesi, Enfidha Uluslararası Havalimanı, Tiflis Uluslararası Havalimanı ve Alanya Gazipaşa Havalimanı). İş ortaklığı (2) Hissedarın iş ortaklığı (*) (1) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 149 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 2016 2015 Saudi HAVAŞ (1) 751 - BTA Medine (1) 404 - - (1.232) İlişkili taraflardan elde edilen / ilişkili taraflara ilişkin faiz gelirleri / (giderleri) (net) ATÜ (1) TAV İnşaat (2) (30) - Diğer ilişkili taraflar 308 1.278 1.433 46 İş ortaklığı (2) Hissedarın iş ortaklığı (1) Grup tarafından kullanılan ortalama yıllık faiz oranı %3,55’tir (31 Aralık 2015: %6,14). Grup, TL ile ifade edilen ilişkili taraflara olan borç ve ilişkili taraflardan alacak hesaplarını ay sonlarında T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan ABD doları kurunu kullanarak ABD Doları’na çevirmekte ve daha sonra ABD Doları bakiyeleri üzerinden faiz uygulamaktadır. Üst düzey yönetici personele sağlanan faydalar: Yıl içinde üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir: Kısa vadeli faydalar (ücret ve primler) 2016 2015 55.887 48.568 55.887 48.568 31 Aralık 2016 ve 2015 itibariyle, Grup’un direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu bulunmamaktadır. Temettü 2016 yılında Şirket ortaklara 2015 yılı dağıtılabilir konsolide dönem karından 347.560 TL tutarında temettü dağıtmıştır. Hisse başına düşen temettü tutarı 0,96 tam TL’dir (31.12.2015: 306.053 TL, 0,84 tam TL). 10. TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR Kısa vadeli ilişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’un kısa vadeli diğer ticari alacakları aşağıdaki gibidir: Ticari alacaklar (*) DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları (**) Şüpheli ticari alacaklar Şüpheli ticari alacak karşılığı (-) Alacak senetleri Diğer alacaklar 31 Aralık 2016 387.456 71.692 55.191 (55.191) 22.565 1.098 482.811 31 Aralık 2015 251.039 58.553 47.052 (47.052) 3.104 312.696 Ticari alacaklar üzerindeki rehinler Not 23 ve Not 8’de açıklanmıştır. DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak TFRS Yorum 12 uygulamasından kaynaklanmaktadır. (*) (**) 150 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Şüpheli alacak karşılığı geçmişteki tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Uzun vadeli ilişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’un uzun vadeli diğer ticari alacakları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları (*) 31 Aralık 2015 334.749 316.477 334.749 316.477 DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak TFRS Yorum 12 uygulamasından kaynaklanmaktadır. (*) Kısa vadeli ilişkili olmayan taraflardan ticari borçlar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’un diğer ticari borçları aşağıdaki gibidir: Ticari borçlar Diğer ticari borçlar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 199.550 152.663 1.195 846 200.745 153.509 Ticari borçlar başlıca, ticari alımlardan ve devam eden harcamalardan kaynaklanan ödenmemiş tutarları kapsamaktadır. Grup’un ticari borçlarına ilişkin kur ve likidite riski Not 40’ta açıklanmıştır. 11. ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR KAPSAMINDA BORÇLAR 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Personele borçlar 15.514 18.964 Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri 25.020 13.978 40.534 32.942 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 12. DİĞER ALACAK VE BORÇLAR Kısa vadeli ilişkili olmayan taraflardan diğer alacaklar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle kısa vadeli diğer alacaklar aşağıdaki gibidir: Diğer alacaklar (*) (*) 13.848 15.052 13.848 15.052 Verilen depozito ve teminatlar ve diğer alacaklardan oluşmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 151 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Kısa vadeli ilişkili olmayan taraflara diğer borçlar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle kısa vadeli diğer borçlar aşağıdaki gibidir: İmtiyaz kira borcu (*) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 355.670 234.191 Alınan avanslar 29.558 3.883 Ödenecek vergi ve fonlar 16.166 15.811 Alınan depozito ve teminatlar Diğer borçlar (**) 7.198 5.451 356.964 301.364 765.556 560.700 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 2.215.977 1.931.305 Uzun vadeli ilişkili olmayan taraflara diğer borçlar 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle uzun vadeli diğer borçlar aşağıdaki gibidir: İmtiyaz kira borcu (*) Diğer borçlar 2.919 1.102 2.218.896 1.932.407 Grup’un kısa vadeli diğer borçlarına ilişkin kur ve likidite riski Not 40’ta açıklanmıştır. TAV Tunus, Monastır ve Enfidha Havalimanları’nın yıllık satışları üzerinden %11’i ile %26’sı arasında artarak değişen oranda imtiyaz kira ödemeleri olan 40 yıllık imtiyaz süresine sahiptir. TAV Makedonya’ya ait imtiyaz kira bedeli, her iki havalimanını kullanan yolcu sayısı 1 milyona ulaşıncaya kadar yıllık brüt cironun %15’i olup, yolcu sayısı 1 milyonu aştığı zaman, bu oran yolcu sayısına bağlı olarak %4 ile %2 arasında değişmektedir. TAV Milas Bodrum ve DHMİ arasında 11 Temmuz 2014 tarihinde Milas Bodrum Havalimanı mevcut dış hatlar terminali, CIP / Genel Havacılık Terminali ile iç hatlar terminali ve mütemmimlerinin işletme haklarının kiralanmak suretiyle işletilme hakkı verilmesine ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme dış hatlar terminali için işletme hakkını, 22 Ekim 2015 tarihinden itibaren 31 Aralık 2035 yılına kadar, iç hatlar terminali için ise Temmuz 2014’den başlamak üzere 31 Aralık 2035 tarihine kadar işletmesini kapsamaktadır. Bu kapsamda, 31 Aralık 2016 itibariyle iç hatlar terminalinin işletmesine ilişkin 1.286.754 TL imtiyaz kira borcu finansal tablolara yansıtılmıştır (31 Aralık 2015: 1.042.355 TL). TAV Ege 16 Aralık 2011 tarihli kira sözleşmesine istinaden, İzmir Adnan Menderes Havalimanı dış hatlar terminalini 10 Ocak 2015’te kiralamaya ve işletmeye başlamıştır. Bu kapsamda, 31 Aralık 2016 itibariyle iç ve dış hatlar terminallerinin işletmesine ilişkin 1.034.903 TL imtiyaz kira borcu finansal tablolara yansıtılmıştır (31 Aralık 2015 itibariyle iç hatlar terminalinin işletilmesine ilişkin 1.164.814 TL). (**) Dipnot 8’e bakınız. (*) 13. STOKLAR 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle stoklar aşağıdaki gibidir: 152 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Yedek parçalar ve diğer stoklar 20.731 20.830 Yiyecek içecek stokları 11.852 14.477 32.583 35.307 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 14. PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER Kısa vadeli peşin ödenmiş giderler Peşin ödenen imtiyaz ve kira giderleri Diğer peşin ödenmiş giderler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 342.425 323.860 17.889 19.183 360.314 343.043 Peşin ödenen imtiyaz ve kira giderleri Grup’un peşin ödenen imtiyaz ve kira giderlerinin analizi 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi Peşin ödenen İmtiyaz ve kira geliştirme giderleri Toplam 321.415 49.042 Yabancı para çevrim etkisi 49.396 7.066 56.462 İmtiyaz ve kira ödemeleri 434.744 - 434.744 Cari dönem kira gideri - TAV İstanbul 370.457 (474.582) (10.302) (484.884) 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi 330.973 45.806 376.779 Kısa dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri 330.973 11.452 342.425 - 34.354 34.354 Uzun dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri 31 Aralık 2015 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi Peşin ödenen İmtiyaz ve kira geliştirme giderleri Toplam 300.681 52.216 Yabancı para çevrim etkisi 37.179 6.118 43.297 İmtiyaz ve kira ödemeleri 354.333 - 354.333 Cari dönem kira gideri - TAV İstanbul 352.897 (370.778) (9.292) (380.070) 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi 321.415 49.042 370.457 Kısa dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri 321.415 2.445 323.860 - 46.597 46.597 Uzun dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri Kira: Kira sözleşmesi ile ilgili toplam kira tutarı 2.543.000 ABD Doları (31 Aralık 2016: 8.949.326 TL) artı KDV’dir. TAV İstanbul, kira sözleşmesine göre, toplam tutarın %23’ünü peşin olarak ödemiştir. İlk kira yılından sonra, her kira yılının ilk 5 işgünü içinde toplam kira tutarının %5,5’i kadar ödeme gerçekleştirilecektir. Aşağıda, kira sözleşmesine göre KDV hariç ödeme planı yer almaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 153 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Tarih 2017 2018 2019 2020 ABD Doları 139.865 139.865 139.865 139.865 559.460 TL 492.213 492.213 492.213 492.213 1.968.852 Peşin ödenen geliştirme harcamaları: Peşin ödenen geliştirme harcamaları, kira sözleşmesi hükümlerine göre TAV İstanbul tarafından gerçekleştirilmesi gereken iç ve dış hat terminalleri EDS Güvenlik Sistemleri’nin tesisatı ve iç hatlar terminalinin dış tarafında yapılan çeşitli yeniden düzenlemelere ilişkin maliyetleri içermektedir. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle, peşin ödenmiş giderler ve ertelenmiş gelirler aşağıdaki gibidir: Kısa vadeli diğer peşin ödenmiş giderler Peşin ödenen sigorta giderleri Diğer 31 Aralık 2016 7.057 10.832 17.889 31 Aralık 2015 14.464 4.719 19.183 31 Aralık 2016 34.354 3.876 38.230 31 Aralık 2015 46.597 2.875 49.472 Uzun vadeli peşin ödenmiş giderler Peşin ödenen imtiyaz ve kira giderleri Diğer peşin ödenmiş giderler Uzun vadeli diğer peşin ödenmiş giderler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Peşin ödenen sigorta giderleri 920 905 Verilen avanslar 574 2 2.382 1.968 3.876 2.875 31 Aralık 2016 50.529 50.529 31 Aralık 2015 55.367 55.367 31 Aralık 2016 134.226 134.226 31 Aralık 2015 143.648 143.648 Diğer Kısa vadeli ertelenmiş gelirler Ertelenmiş gelirler (*) Uzun vadeli ertelenmiş gelirler Ertelenmiş gelirler (*) (*) 154 31 Aralık 2016 itibariyle, ertelenmiş gelirlerin 126.114 TL tutarındaki kısmı ATÜ’nün peşin ödediği imtiyaz kira gelirleri ile ilgilidir (31 Aralık 2015: 121.962 TL) (Not 9). TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 155 - Alımlar (*) Bağlı ortaklık satın alınmasından kaynaklanan girişler (***) - - Çıkışlar Transferler (**) 891 303.972 312 (5.348) 12.780 44.754 251.474 251.474 18 (4.373) - 21.303 25.525 209.001 Tesis, makine ve cihazlar 159.707 49.313 (17.434) 10.971 17.894 98.963 98.963 (1.494) (64.863) 51.000 16.653 7.127 90.540 Taşıtlar 177.101 821 (4.392) 28.764 16.733 135.175 135.175 882 (1.387) 106 26.635 6.848 102.091 1.003.372 246.353 (10.026) 17.538 123.584 625.923 625.923 21.677 (5.815) - 16.486 59.489 534.086 26.606 (299.388) (11.073) 179.453 3.968 153.646 153.646 (32.307) 42.731 - 108.602 10.001 24.619 Döşeme ve Yapılmakta olan demirbaşlar Özel maliyetler yatırımlar 1.672.308 (2.589) (48.273) 249.584 207.033 1.266.553 1.266.553 (11.224) (53.027) 51.106 189.689 107.477 982.532 Toplam (**) (*) 2016 yılında maddi duran varlıklar üzerinde aktifleştirilmiş borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (31 Aralık 2015: Yoktur). 31 Aralık 2016 itibariyle, 123 TL tutarındaki maddi duran varlık alımı finansal kiralama yolu ile gerçekleşmiştir. (31 Aralık 2015 : 53.965 TL) Kalan 2.589 TL tutarındaki transfer bakiyesi maddi olmayan duran varlıklara transfer olmuştur (31 Aralık 2015: 1.467 TL tutarındaki transfer bakiyesi maddi olmayan duran varlıklara, 9.757 TL tutarındaki transfer bakiyesi havalimanı işletim hakkına transfer olmuştur). (***) 2015 yılında, TAV Havacılık hisselerinin satın alınmasının etkisi (Not: 2.1 (e) ve 3). 659 78 - Alımlar (*) 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi 41 59 Yabancı para çevrim etkisi 772 600 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 772 600 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi Transferler (**) (43) (19.277) - 10 (1.547) Çıkışlar 34 21.424 771 Binalar Yabancı para çevrim etkisi Arazi ve arsalar 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi Maliyet değeri 15. MADDİ DURAN VARLIKLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 156 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2015 yılında, TAV Havacılık hisselerinin satın alınmasının etkisi (Not: 2.1 (e) ve 3). 659 (*) 600 - 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi 31 Aralık 2016 itibariyle net defter değeri - Çıkışlar 31 Aralık 2015 itibariyle net defter değeri - 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi Dönem amortismanı - Çıkışlar - - Dönem amortismanı - - Bağlı ortaklık satın alınmasından kaynaklanan girişler (*) 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi - Yabancı para çevrim etkisi Yabancı para çevrim etkisi - 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi Birikmiş amortisman Arazi ve arsalar 218 227 673 - 49 79 545 545 (18) 44 - - 519 Binalar 94.378 75.997 209.594 (3.441) 10.108 27.450 175.477 175.477 (3.756) 8.495 - 18.256 152.482 Tesis, makine ve cihazlar 109.170 53.685 50.537 (7.447) 6.509 6.197 45.278 45.278 (36.535) 6.597 24.811 3.025 47.380 Taşıtlar 70.470 56.028 106.631 (1.815) 20.911 8.388 79.147 79.147 (1.151) 12.294 - 4.117 63.887 552.955 326.837 450.417 (1.613) 98.121 54.823 299.086 299.086 (1.705) 63.363 - 26.593 210.835 26.606 153.646 - - - - - - - - - - - Döşeme ve Yapılmakta olan demirbaşlar Özel maliyetler yatırımlar (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 854.456 667.020 817.852 (14.316) 135.698 96.937 599.533 599.533 (43.165) 90.793 24.811 51.991 475.103 Toplam TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 16. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Şerefiye Maliyet değeri 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi 383.137 Yabancı para çevrim etkisi 48.478 Şerefiye değer düşüklüğü - 31 Aralık 2015 itibariyle 431.615 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 431.615 Yabancı para çevrim etkisi 72.303 Şerefiye değer düşüklüğü - 31 Aralık 2016 itibariyle 503.918 Net defter değeri 31 Aralık 2015 itibariyle 431.615 31 Aralık 2016 itibariyle 503.918 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 itibariyle şerefiyenin ilişkilendirildiği nakit yaratan birimler HAVAŞ, HAVAŞ Europe ve TAV Tiflis’tir. Her bir NYB’ye dağıtılan toplam şerefiye tutarının defter değerleri aşağıdaki gibidir: HAVAŞ TAV Tiflis HAVAŞ Europe 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 488.093 418.061 14.313 12.259 1.512 1.295 503.918 431.615 İki ayrı NYB olarak HAVAŞ, ve TAV Tiflis’in özkaynaklarının gerçeğe uygun değerlerinin değerlemesi, bağımsız bir değerleme şirketi tarafından yapılmıştır. HAVAŞ ve TAV Tiflis’in özkaynaklarının gerçeğe uygun değerinin tespiti için gelir ve piyasa yaklaşımları kullanılmıştır. Analiz, çoğunlukla gelir yaklaşımı (indirgenmiş nakit akış yöntemi) kullanılarak yapılırken, HAVAŞ ve TAV Tiflis’in Benzer İşlem ve Şirket Yöntemleri’nden kaynaklanan değerine daha düşük ağırlık uygulanmıştır. Şirketlerin değerlemesinde yönetim tarafından hazırlanan HAVAŞ için 25 yıllık ve TAV Tiflis için 13 yıllık iş planları kullanılmıştır. HAVAŞ ve TAV Tiflis’in iş planlarındaki büyüme, şirketlerin faaliyet gösterdiği sektördeki fırsatlardan ve yeni müşteri kazanımlarından kaynaklanmaktadır. NYB’ler için gerçekleştirilen değer düşüklüğü testi sonucunda, HAVAŞ, TAV Tiflis ve HAVAŞ Europe için 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle değer düşüklüğü tespit edilmemiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 157 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) İskontolanmış nakit akış projeksiyonlarında kullanılan önemli varsayımlar Geri kazanılabilir tutarların hesaplanmasında kullanılan önemli varsayımlar iskonto oranları ve nihai büyüme oranlarıdır. Bu varsayımlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Vergi öncesi iskonto oranı Nihai büyüme oranı HAVAŞ %15,6 %2,0 TAV Tiflis %18,7 - HAVAŞ Europe %16,7 %2,5 31 Aralık 2015 Vergi öncesi iskonto oranı Nihai büyüme oranı HAVAŞ %13,3 %2,0 TAV Tiflis %18,4 - HAVAŞ Europe %17,5 %2,5 İskonto oranı İndirgenmiş nakit akışlarında kullanılan iskonto oranları şirketlerin sermayelerinin ağırlıklı ortalama maliyetidir. HAVAŞ için nihai büyüme oranı %2,0, HAVAŞ Europe için %2,5 olarak belirlenmiştir. TAV Tiflis’in sınırlı bir ömrü olduğundan dolayı, nihai büyüme oranı değerlemede kullanılmamıştır. Piyasa Yaklaşımı Benzer İşlem Yöntemi, söz konusu şirketin sektöründe gerçekleşen gerçek işlemlere dayanarak değerleme katlarını kullanır. Bu türetilmiş çarpanlar daha sonra gerçeğe uygun piyasa değerinin bir göstergesine ulaşmak için söz konusu şirketin uygun işletme verilerine uygulanır. Benzer Şirket Yöntemi ise, söz konusu şirketi halka açık şirketler ile karşılaştırmaya odaklanır. 158 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 159 1.926.159 169.545 - 24.326 145.219 145.219 50.646 12.989 81.584 Alanya Gazipaşa Havalimanı 321.783 - 46.170 275.613 275.613 - 30.956 244.657 Üsküp Uluslararası Havalimanı 1.819.571 - 261.074 1.558.497 1.558.497 1.124.200 101.309 332.988 Milas Bodrum Havalimanı 2016’da havalimanı işletim hakkı üzerinde aktifleştirilen borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (2015: Bulunmamaktadır). Aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinin tespit edilmesinde kullanılan aktifleştirme oranı %100’dür. 379.353 - 276.369 1.649.790 1.649.790 9.757 184.663 1.455.370 Enfidha Uluslararası Havalimanı 7.486.592 98.533 1.053.542 6.334.517 6.334.517 2.090.915 541.431 3.702.171 Toplam 31 Aralık 2016 itibariyle havalimanı işletim hakkı alımları, Tiflis Uluslararası Havalimanı pist ve terminal inşaatı ile ilgilidir (31 Aralık 2015 itibariyle havalimanı işletim hakkı alımları, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Milas Bodrum Uluslararası Havalimanı’nın kira sözleşmeleriyle ilgilidir). (*) 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi 2.870.181 98.533 - Alımlar (*) 33.787 411.816 Yabancı para çevrim etkisi 247.033 2.458.365 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 247.033 898.709 Alımlar (*) 2.458.365 7.603 217.169 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi (5.655) 1.342.487 245.085 Tiflis Uluslararası Havalimanı Yabancı para çevrim etkisi İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı Dış Hatlar Terminali 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi Maliyet değeri İmtiyaz Sözleşmelerinden Doğan Haklar (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 160 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 79.986 Dönem itfa payı 2.081.806 2.341.624 31 Aralık 2015 itibariyle defter değeri 31 Aralık 2016 itibariyle defter değeri Defter değerleri 528.557 72.012 Yabancı para çevrim etkisi 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi 376.559 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 69.480 Dönem itfa payı 376.559 37.746 Yabancı para çevrim etkisi 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi 269.333 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi İtfa payları İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı Dış Hatlar Terminali 238.501 131.617 140.852 14.255 11.181 115.416 115.416 11.242 (1.977) 106.151 Tiflis Uluslararası Havalimanı 1.574.719 1.392.843 351.440 46.286 48.207 256.947 256.947 41.865 26.113 188.969 Enfidha Uluslararası Havalimanı 140.974 127.727 28.571 7.331 3.748 17.492 17.492 4.092 1.696 11.704 Alanya Gazipaşa Havalimanı (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 228.854 210.934 92.929 15.665 12.585 64.679 64.679 14.129 6.339 44.211 Üsküp Uluslararası Havalimanı 1.759.640 1.542.482 59.931 37.097 6.819 16.015 16.015 12.094 1.007 2.914 Milas Bodrum Havalimanı 6.284.312 5.487.409 1.202.280 200.620 154.552 847.108 847.108 152.902 70.924 623.282 Toplam TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın alınan yazılımlar ve marka bedeli İşletme içinde oluşturulan yazılımlar Müşteri ilişkileri DHMİ lisansı Toplam Maliyet 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi 44.781 11.703 72.351 15.018 143.853 Yabancı para çevrim etkisi 3.086 1.481 9.154 1.900 15.621 Alımlar 6.766 - - - 6.766 Transferler (*) 1.467 - - - 1.467 Bağlı ortaklık satın alınmasından kaynaklanan girişler (**) 65 - - - 65 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi 56.165 13.184 81.505 16.918 167.772 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 56.165 13.184 81.505 16.918 167.772 8.970 2.208 13.653 2.834 27.665 11.115 - - - 11.115 2.589 - - - 2.589 78.839 15.392 95.158 19.752 209.141 DHMİ lisansı Toplam Yabancı para çevrim etkisi Alımlar Transferler (*) 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi (*) 2.589 TL (31 Aralık 2015: 1.467 TL) tutarındaki transfer yapılmakta olan yatırımlardan transfer olmuştur. 2015 yılında, TAV Havacılık hisselerinin satın alınmasının etkisi (Not: 2.1 (e) ve 3). (**) Satın alınan yazılımlar ve marka bedeli İşletme içinde oluşturulan yazılımlar Müşteri ilişkileri İtfa payları 1 Ocak 2015 açılış bakiyesi 33.255 6.058 54.215 - 93.528 Yabancı para çevrim etkisi 2.451 810 7.250 - 10.511 Dönem itfa payı 5.522 876 7.419 - 13.817 Bağlı ortaklık satın alınmasından kaynaklanan girişler (*) 48 - - - 48 31 Aralık 2015 kapanış bakiyesi 41.276 7.744 68.884 - 117.904 1 Ocak 2016 açılış bakiyesi 41.276 7.744 68.884 - 117.904 Yabancı para çevrim etkisi 9.848 1.427 12.460 - 23.735 Dönem itfa payı 5.769 1.175 8.203 - 15.147 56.893 10.346 89.547 - 156.786 31 Aralık 2015 itibariyle defter değeri 14.889 5.440 12.621 16.918 49.868 31 Aralık 2016 itibariyle defter değeri 21.946 5.046 5.611 19.752 52.355 31 Aralık 2016 kapanış bakiyesi Net defter değeri (*) 2015 yılında, TAV Havacılık hisselerinin satın alınmasının etkisi (Not: 2.1 (e) ve 3). TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 161 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Net nakit girişi yaratması beklenen döneme dair öngörülebilir bir sınır olmamasından dolayı HAVAŞ paylarının 2005 ve 2007 yıllarındaki alımları ile ortaya çıkan DHMİ lisansları belirsiz faydalı ömürle muhasebeleştirilmiştir. HAVAŞ alımı ile ilgili DHMİ lisansları aşağıdaki nedenlerden dolayı belirsiz faydalı ömürlü olarak addedilmiştir; ·· s öz konusu lisanslar olmadan şirketler işletilemez, ·· yer hizmeti vermek için faaliyet öncesi yüksek tutarda masraflar, işgücü ve teçhizat alımları yapılması gerektirdiğinden lisansın alınması güçtür, ·· lisansın devamlılığı başlangıçtaki lisans ücretine göre düşük tutarda yıllık ödemeler gerektirmektedir. Değer düşüklüğü testi için DHMİ lisanslarının gerçeğe uygun değerinin belirlenmesinde yenileme maliyeti yöntemi kullanılmıştır. Değer düşüklüğü testi sonucunda herhangi bir değer düşüklüğü muhasebeleştirilmemiştir. 17. KİRALAMA İŞLEMLERİ Finansal kiralama yükümlülükleri Grup, bazı demirbaş ve cihazlarını finansal kiralama vasıtasıyla elde etmiştir. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kalan ortalama kiralama dönemi 10 yıldır. 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap dönemi için geçerli olan ortalama borçlanma oranı %9,24’dir (31 Aralık 2015: %7,11). Faiz oranlarının sabit olması, Grup’u gerçeğe uygun değer faiz oranı riskine maruz bırakmıştır. Tüm kiralamalar sabit ödeme doğrultusunda olup, şarta bağlı kira ödemeleri ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. 31 Aralık 2016 Gelecekte yapılacak minimum finansal kiralama ödemeleri 31 Aralık 2015 Yapılacak minimum finansal kiralama ödemelerinin raporlama dönemi itibariyle defter Faiz değeri 1 yıldan önce 12.734 3.582 9.152 1 yıldan önce 9.883 1.045 8.838 Gelecekte yapılacak minimum finansal kiralama ödemeleri Yapılacak minimum finansal kiralama ödemelerinin raporlama dönemi itibariyle defter Faiz değeri 1 - 5 yıl 32.950 9.437 23.513 1 - 5 yıl 23.568 604 22.964 5 yıldan fazla 30.455 3.527 26.928 5 yıldan fazla 31.459 4.438 27.021 76.139 16.546 59.593 64.910 6.087 58.823 18. İMTİYAZLI HİZMET ANLAŞMALARI DHMİ ile TAV Esenboğa için YİD anlaşması imzalanmıştır. Bu YİD anlaşmasına göre, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak garanti edilen yolcu alacakları bulunmaktadır. YİD sözleşmesi TAV Esenboğa için Mayıs 2023’e kadar olan dönemi kapsamaktadır. TAV Tiflis ile JSC arasında 6 Eylül 2005 tarihinde havalimanları operasyonları (iç ve dış hat terminalleri ile park-apron-taksi yolları) için YİD anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma Şubat 2027 yılına kadar olan dönemi kapsamaktadır. TAV Tunus ile OACA arasında 18 Mayıs 2007 tarihinde bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme varolan Monastır Habib Bourguiba Havalimanı’nın ve yeni Enfidha Havalimanı’nın (iç ve dış hatlar terminalleri ile park-apron-taksi yolları) işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma süresi Mayıs 2047’de sona erecektir. 162 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Gazipaşa ile DHMİ arasında 4 Ocak 2008 tarihinde bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme, Alanya Gazipaşa Havalimanı’nın (hava tarafı, kara tarafı, park-apron-taksi yolları) işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma süresi Mayıs 2034’te sona erecektir. TAV Makedonya ile Makedonya Ulaştırma Bakanlığı arasında 24 Eylül 2008 tarihinde bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme İştip’te yeni kargo havalimanının işletme opsiyonu ve yapımı, Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı ve işletilmesi ve Ohrid’de bulunan “St. Paul the Apostle” Havalimanı’nın yenileme ve işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma süresi Mart 2030’da sona erecektir. TAV Ege ile DHMİ arasında 16 Aralık 2011 tarihinde bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme İzmir Adnan Menderes Havalimanı iç hatlar terminalinin inşası ve işletmesi ile dış hatlar terminalinin Ocak 2015’te devralınmasını kapsamaktadır. Anlaşma süresi Aralık 2032’de sona erecektir. TAV Milas Bodrum ve DHMİ arasında 11 Temmuz 2014 tarihinde Milas Bodrum Havalimanı mevcut dış hatlar terminali, CIP / Genel HavacılıkTerminali ile iç hatlar terminali ve mütemmimlerinin işletme haklarının kiralanmak suretiyle işletilme hakkı verilmesine ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme dış hatlar terminali için işletme hakkını, 22 Ekim 2015 tarihinden itibaren 31 Aralık 2035 yılına kadar (yaklaşık 20 yıl 2 ay), iç hatlar terminali için ise Temmuz 2015’den başlamak üzere 31 Aralık 2035 tarihine kadar işletmesini kapsamaktadır. 19. VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ Grup 31 Aralık 2016 tarihinde maddi olmayan duran varlıklar ve şerefiye için değer düşüklüğü testi yapmıştır (Not 16). Gerçekleştirilen değer düşüklüğü testi sonucunda 31 Aralık 2016 itibariyle şerefiye için değer düşüklüğü olmadığı sonucuna ulaşılmıştır (Not 16). 20. DEVLET TEŞVİK ve YARDIMLARI 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 itibariyle TAV Esenboğa ve TAV Ege’nin yatırım teşviği bulunmaktadır (Not 36). 21. BORÇLANMA MALİYETLERİ 2016 yılında maddi duran varlıklar üzerinde aktifleştirilmiş borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (31 Aralık 2015: Yoktur). 2016 yılında havalimanı işletim hakkı üzerinde aktifleştirilmiş borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (2015: Bulunmamaktadır). Aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinin tespit edilmesinde kullanılan aktifleştirme oranı %100’dür (Not 16). 22. KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE BORÇLAR 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle kısa vadeli karşılıklar aşağıdaki gibidir: Kısa vadeli karşılıklar 31 Aralık 2016 Kullanılmamış izin karşılığı 31 Aralık 2015 25.191 22.774 25.191 22.774 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle kullanılmamış izin karşılıklarının hareketleri aşağıdaki gibidir: 1 Ocak açılış bakiyesi Cari dönemde ayrılan karşılık Yabancı para çevrim farkları 31 Aralık itibariyle TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 2016 22.774 1.798 619 25.191 2015 20.932 1.030 812 22.774 163 164 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU A. Kendi tüzel kişiliği adına vermiş olduğu TRİ’ler in toplam tutarı Teminat Rehin İpotek B. Tam konsolidasyon kapsamına dahil edilen ortaklıklar lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı Teminat Rehin İpotek C. Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla diğer 3. kişilerin borcunu temin amacıyla vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı Teminat Rehin İpotek D. Diğer verilen TRİ’lerin toplam tutarı i.Ana ortak lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı Teminat Rehin İpotek ii. B ve C maddeleri kapsamına girmeyen diğer grup şirketleri lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı Teminat Rehin İpotek iii. C maddesi kapsamına girmeyen 3. kişiler lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı Teminat Rehin İpotek Toplam TRİ TL 19 19 31.687 31.687 31.706 TL Karşılığı 762.399 762.399 1.266.041 1.266.041 2.028.440 373.666 - - 210.910 210.910 - 182.960 - - 131.851 131.851 - 31 Aralık 2016 ABD Doları Avro 162.756 51.109 162.756 51.109 - 50 - - 50 50 - AED - 44.050 - - 44.050 44.050 - MKD - 100 - - 100 100 - CAD - 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle Grup’un teminat / rehin / ipotek pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir: Taahhütler ve yükümlülükler 23. TAAHHÜTLER 1.721.002 - - 1.021.858 1.021.858 - TL Karşılığı 699.144 699.144 TL 19 19 - 21.865 - - 21.846 21.846 - (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 364.928 - - 200.839 200.839 - 199.825 - - 129.955 129.955 - 31 Aralık 2015 ABD Doları Avro 164.089 69.870 164.089 69.870 - 50 - - 50 50 - AED - 59.449 - - 59.449 59.449 - MKD - - - - - CAD - TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup’un vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Grup’un özkaynaklarına oranı 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle %0’dır (31 Aralık 2015: %0). Grup’un DHMİ ile yapılan kira sözleşmesi şartları uyarınca kira bedelinin %6’sı olan 152.580 ABD Doları tutarında teminat mektubu vermekle yükümlüdür. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır. Grup’un, GACA ile Suudi Arabistan’da yapılan YDİ sözleşmesi nedeniyle National Commercial Bank’a 162.756 ABD Doları (572.769 TL) (31 Aralık 2015: 162.756 ABD Doları (473.228 TL)), GACA’ya 26.665 ABD Doları (93.841 TL) (31 Aralık 2015: 27.999 ABD Doları (81.409 TL)) tutarında teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır. Grup’un, OACA ile Tunus’ta yapılan YİD sözleşmesi nedeniyle Tunus Ulaştırma Bakanlığı’na 15.412 Avro (57.178 TL) (31 Aralık 2015: 15.313 Avro (48.658 TL)), OACA’ya 8.042 Avro (29.833 TL) (31 Aralık 2015: 8.042 Avro (25.553 TL)) tutarında teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır. TAV Ege, DHMİ ile yapılan imtiyaz sözleşmesine göre sözleşme süresi boyunca toplam 610.000 Avro + KDV ödemekle yükümlüdür. Toplam tutarın %5’i iki taksit halinde ödenmiştir. Kalan tutar eşit taksitler halinde her yılın ilk iş günü kira süresi boyunca ödenecektir. Kira sözleşmesi şartları uyarınca Grup’un DHMİ’ye 116.300 TL teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır. TAV Milas Bodrum, DHMİ ile yapılan imtiyaz sözleşmesine göre sözleşme süresi boyunca toplam 717.000 Avro + KDV ödemekle yükümlüdür. Toplam tutarın %20’si ödenmiştir. Kalan tutar eşit taksitler halinde her yıl Ekim ayının son iş günü kira süresi boyunca ödenecektir. Kira sözleşmesi şartları uyarınca Grup’un DHMİ’ye 136.700 TL teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır. Üçüncü şahıslara verilen teminat mektuplarının önemli bir kısmını gümrüklere, bankalara ve bazı müşterilere verilen teminatlar oluşturmaktadır. Kontrata bağlı yükümlülükler TAV İstanbul TAV İstanbul, DHMİ ile yapılan Kira Sözleşmesi şartlarına tabidir. Sözleşme ile belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV İstanbul’un faaliyetlerinin durdurulmasına yol açabilir. TAV İstanbul sözleşme süresinin sonunda kira sözleşmesinin konusu tesisi DHMİ’ye devir tarihinden itibaren bir yıl süre ile bu tesise temin ettiği teçhizat, sistem ve ekipmanın bakım ve onarımından sorumlu olacaktır. Gerekli bakım onarımın yapılmaması halinde bu bakım ve onarım DHMİ tarafından yaptırılacak ve bedeli TAV İstanbul’a fatura edilecektir. Sözleşmenin öngördüğü karşılıklara uygun olarak, TAV İstanbul’un sözleşmeden doğan yükümlülükleri sözleşme konusu tesislerin 3 Temmuz 2005 tarihinden başlamak üzere onbeş buçuk yıllığına kiralanmasını; kira (faaliyet) süresi boyunca uluslararası norm ve standartlara uygun olarak tesislerin faaliyetinin yürütülmesini; tesislerin periyodik tamir ve bakımlarının yapılması ve kira sözleşmesi sonunda söz konusu tesislerin destek sistemleri, cihazlar, döşeme ve demirbaşlar ile birlikte kullanılabilir ve uygun bir şekilde DHMİ’ye devrolunmasını içerir. TAV İstanbul DHMİ’ye yaptığı kira ödemelerini geciktirmesi veya eksik yapması durumunda, kira bedelinin %10’u tutarında bir ceza ödemekle yükümlüdür. TAV İstanbul, bu ödemeyi 5 gün içinde yapmakla yükümlüdür. Aksi halde kira sözleşmesi iptal edilebilir. TAV İstanbul, sözleşmenin iptali durumunda yaptığı kira ödemelerini talep etme hakkına sahip değildir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 165 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV Esenboğa TAV Esenboğa DHMİ ile yapılan YİD Sözleşmesi şartlarına tabidir. Sözleşme ile belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV Esenboğa’nın faaliyetlerinin durdurulmasına yol açabilir. YİD Sözleşmesi’ne göre: ·· T AV Esenboğa’nın sermayesi sabit yatırım tutarının %20’sinden az olamaz. ·· TAV Esenboğa’nın DHMİ’nin talebi sonucu ilk yatırım tutarının %20’sine kadar ek işler yapma zorunluluğu bulunmaktadır. ·· TAV Esenboğa’nın geçici kabulu 2007 yılı içerisinde DHMİ tarafından yapılmış olup, kesin kabul 5 Haziran 2008 tarihinde gerçekleşmiştir. TAV Esenboğa sözleşme süresinin sonunda kira sözleşmesinin konusu tesisi DHMİ’ye devir tarihinden itibaren bir yıl süre ile bu tesise temin ettiği teçhizat, sistem ve ekipmanın bakım ve onarımından sorumlu olacaktır. Gerekli bakım ve onarımın TAV Esenboğa tarafından yapılmaması durumunda gerekli bakım ve onarımı DHMİ yapacak ve bedeli TAV Esenboğa’ya fatura edecektir. TAV Esenboğa tarafından kullanılan bütün cihazlar iyi durumda ve garanti kapsamında olmalı, uluslararası ve Türk Standartları’na uygun olmalıdır. Kira sözleşmesi süresi içinde kullanılamayacak duruma gelen ve amortisman oranı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen şekilde amortismana tabi sabit kıymetlerin değiştirilmesi ihtiyacı doğarsa kiracı bunları yenilemekle yükümlüdür. Sözleşmede belirtilen bütün sabit kıymetler bedelsiz olarak DHMİ’ye devrolunacaktır. Devrolunan sabit kıymetler kullanılabilir ve zarar görmemiş durumda olmalıdır. TAV Esenboğa, yatırıma dahil olan bütün sabit kıymetlerin bakım ve onarımından sorumludur. HAVAŞ DHMİ ile imzalanan ve A grubu çalışma ruhsatının ayrılmaz bir parçası olan genel yer hizmetleri anlaşması gereği; HAVAŞ personeli tarafından DHMİ’ye yada üçüncü kişilere verilen zararlardan sorumlu bulunmaktadır. Bu kapsamda, HAVAŞ bu zararları 50.000 ABD Doları tutarlarındaki sigorta poliçeleri ile sigorta ettirmiştir. HAVAŞ aynı zamanda personele verilecek eğitimlerden ve makine ve teçhizatların bakımı da dahil olmak üzere personeli tarafından verilen hizmetin kalitesinden sorumludur. HAVAŞ, DHMİ’ye 1.000 ABD Doları değerinde teminat mektubu vermekle yükümlüdür. Personelin vermiş olduğu zarardan ya da bu sözleşmeye aykırı davranıştan dolayı alınan ceza yer hizmetleri firmasından talep edilir. Cezalar DHMİ tarafından belirlenen ödeme tarihleri itibariyle ödenmezse garanti mektubunun nakde dönüştürülmesi yoluna gidilecektir. Bu durumda HAVAŞ, 15 gün içinde garantideki para miktarlarını orjinal tutar olan 1.000 ABD Doları’na tamamlamalıdır. DHMİ ile otopark alanları, arazi, bina ve İstanbul Atatürk, İzmir, Dalaman, Milas Bodrum, Antalya, Adana, Trabzon, Ankara, Kayseri, Nevşehir, Gaziantep, Şanlıurfa, Batman, Adıyaman, Elazığ, Muş, Sivas, Samsun, Malatya, Hatay, Konya, Çorlu, Sinop, Amasya ve Ağrı havaalanlarındaki ofisler hakkında imzalanan kira anlaşması gereği tahsis alanının kullanılmasını sona ermesi halinde kiracı tarafından yaptırılan taşınmazlar DHMİ’ye ücretsiz terk edilecektir. TAV Tiflis TAV Tiflis, YİD anlaşması şartlarına tabidir. Bu anlaşmada belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV Tiflis’in faaliyetlerinin durdurulmasına yol açabilir. YİD anlaşmasına göre TAV Tiflis aşağıdakileri yerine getirmekle yükümlüdür: ·· T üm güvenlik standartlarıyla uyumlu olmak ve havaalanının ve diğer ek teçhizatın Uluslararası Tiflis Havaalanı’na ilişkin tüm teknik ve işletme gereklilikleriyle ve Gürcistan çevre standartlarıyla uygunlukta yapıldığının ve yolcuların, işçilerin ve halkın sağlığını tehlikeye atmayacak bir şekilde inşa edildiğinin temin edilmesi; ·· Yeni terminal inşaatlarının International Air Transport Association, International Civil Aviation Organization ya da European Civil Aviation Conference ve onaylanan projeye göre yapılması; ·· TAV Tiflis’in kendisinin ve taşeron firmalarının ilgili sigorta politikalarına bağlı kalarak finansal açıdan güçlü ve uluslararası itibara sahip olan sigorta şirketleriyle çalışması güvencesinin verilmesi; 166 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) ·· M evcut iletişim ağında TAV Tiflis’in neden olduğu mekanik bir hasardan dolayı veya bu ağın uygunsuz bir şekilde kullanımı ya da faaliyeti sonucu şirketin neden olduğu mekanik bir hasardan dolayı ortaya çıkabilecek kazaların/hataların düzeltilmesi. Kesin Kabul Protokolü Mayıs 2011’de tamamlanmıştır. Vergi kanunları ve riskleri Özellikle Gürcistan ticaret ve vergi kanunları değişken yorumlara ve düzenlemelere yol açabilmektedir. Üstelik, yönetimin vergi kanunları üzerine yaptığı yorumlar, vergi yetkililerinin yorumlarına göre değişiklik gösterebildiği için, vergi yetkilileri yapılan işlemlere itiraz edebilmektedir ve sonuç olarak TAV Tiflis ek vergi, ceza ve faize tabi tutulabilir. Vergi dönemleri 5 yıl boyunca vergi yetkilileri tarafından incelemeye açık kalmaktadır. Yönetim, ilgili yasaların yorumlarının uygun olduğuna ve TAV Tiflis’in karı, para birimi ve gümrük pozisyonlarının sürdürülebileceğine inanmaktadır. TAV Batum TAV Batum Yönetim Anlaşması (“Anlaşma”) ve Ekleri uyarınca mutabakata varılan şart ve esaslar altında faaliyet göstermekle yükümlüdür. TAV Batum’un, Anlaşma ve Ekleri çerçevesindeki esasa ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, Batum Uluslararası Havalimanı’nın ve Havalimanı’ndan sağlanan işletme haklarının yönetimini durdurmak zorunda kalabilir. Bu Anlaşma uyarınca, TAV Batum aşağıdakileri yerine getirmek durumundadır: ·· G ürcistan Kanunları’nın ve ilgili tüm yönetmelik hüküm ve gereklerine riayet etmek; ·· Batumi Airport LLC’den sağlanan temettülerin, Gürcistan’dan çıkarılmasına ve aktarılmasına engel olmak; ·· Yönetim Şirketi’nin Anlaşma çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmesine ya da Batumi Airport LLC’nin gelirlerinin elde edilmesine ve/veya Batumi Airport Ltd’den temettülerin Yönetim Şirketi tarafından elde edilmesine önemli olumsuz etkisi olan izinlerin şart ve esaslarına riayet etmek; ·· Hizmetlere ilişkin olarak Havalimanı’nın ticari menfaatlerini ve itibarını korumak, yüceltmek, geliştirmek ve genişletmek (gerçeğe uygun gayret gösterilecektir); ·· Havalimanı’nın bakım ve işletmesini, benzer uluslararası havalimanlarında geçerli olan uluslararası standartlar ile, bir uluslararası havalimanı işletmesi için geçerli olabilecek sair yerel standartlar uyarınca gerçekleştirmek; ·· Standart ve kabul görmüş işletme standartları uyarınca, Havalimanı’nın işletmesi için yeterli sayıda personel istihdam etmek ve eğitmek; ·· Tüm duran varlıklara yönelik olarak, düzenli, periyodik ve acil durum bakım ve onarım çalışmaları gerçekleştirmek; Havalimanı sınırları içinde yer alan ek binalar ve aksesuarlar için de aynı bakım ve onarım çalışmalarını yerine getirmek; ve İşletme süresi boyunca Anlaşma kapsamında belirtilen sigortaları temin etmek ve sürdürmek. Kesin Kabul Protokolü Mart 2012’de tamamlanmıştır. TAV Tunus TAV Tunus, Enfidha Havalimanı inşaat ve işletmesi ile, Monastır Havalimanı işletmesine ilişkin İmtiyaz Anlaşması şart ve esaslarına tabidir. TAV Tunus’un, bu İmtiyaz Anlaşmalarının hükümlerine ve bunların ekleri olan Şart ve Şartnamelere riayet edememesi durumunda, bu havalimanlarının işletmesini durdurmaya mecbur bırakılabilir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 167 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Enfidha İmtiyaz Anlaşması çerçevesinde, TAV Tunus aşağıdakileri yapmakla mükelleftir: ·· M aliyeti ve riskleri ile yükümlülüğü kendisine ait olmak üzere, tasarım, yapım, bakım, onarım, yenileme, işletme ve iyileştirme çalışmaları, Enfidha Havalimanının işletmesi için kendisine verilen arazi, altyapılar, binalar, tesisler, ekipmanlar, ağlar ve hizmetler; ·· Anlaşma Şart ve Şartnamelerince aksi öngörülmediği sürece, Havalimanı inşaatının tamamlanması ve en geç 1 Ekim 2009 tarihinde işletmeye başlanması (Bu tarih daha sonra yetkili makamlarca 1 Aralık 2009’a uzatılmıştır.) Havalimanı’nın işletmesi 2009’da belirtilen tarihte üstlenilmiştir. ·· Projenin %30’una kadar olan kısmının, özkaynak ile finansmanı. Monastır İmtiyaz Anlaşması, maliyeti ve riskleri ile yükümlülüğü kendisine ait olmak üzere, tasarım, yapım, bakım, onarım, yenileme, işletme ve iyileştirme çalışmaları, Monastır Havalimanı’nın işletmesi için kendisine verilen araziyi, altyapıları, binaları, tesisleri, ekipmanları, ağları ve hizmetleri kapsamaktadır. Her iki İmtiyaz Anlaşması uyarınca TAV Tunus aşağıdakileri yapmakla mükelleftir: ·· ·· ·· ·· avalimanlarındaki faaliyetlerin pazarlanması ve tanıtılması ve bunlarla ilgili kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi; H Anlaşmalar uyarınca verilmesi gereken banka teminatlarının verilmesi ve devamlılığının sağlanması; Yetkili Makamlara (Tunus Devleti ve OACA) Alan ve İşletme Haklarının ödenmesi; Anlaşmaların ekindeki Şart ve Esaslarda yer alan Şirket paydaşlarınca pay mülkiyetlerine ilişkin Ek 2 hükümlerine özellikle riayet edilmesi; ·· İmtiyaz Anlaşması uyarınca, hakların herhangi bir üçüncü şahsa devri öncesinde veya Havalimanlarının işletmesi esnasında herhangi bir taşeron anlaşmasının sonuçlandırılması öncesinde Yetkili Makamların onayının alınması; ·· Anlaşmalar çerçevesindeki yükümlülükler ile, bilhassa emniyet, güvenlik, teknik, işletme ve çevre ile ilgili olanlar dahil, ancak bunlarla sınırlı kalmamak üzere, tüm geçerli Tunus Kanunları ile uluslararası kurallara riayet edilmesi; ·· Anlaşmalarda öngörüldüğü üzere, sigorta ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi. TAV Tunus’un (i) ödeme aczi içinde olduğu ilan edilirse veya hakkında adli tasfiye süreci başlatılırsa ya da (ii) Havalimanlarından birine yönelik işletme faaliyetlerini durdurmak zorunda kalırsa, söz konusu havalimanlarının işletmesini durdurmakla yükümlü olabilir. Genel yer hizmetleri sözleşmesi dahilinde şirket personelinin üçüncü kişilere verdiği tüm zarardan yükümlü tutulmuştur. TAV Tunus yukarıda bahsedilen olası zararlardan 500.000 ABD Doları tutarındaki üçüncü şahıslarla yapılan bir sigorta poliçesiyle tüm operasyonlar için korunmaktadır. İmtiyaz Anlaşması’nın sona ermesinden yedi yıl önce, Yetkili Makamlar TAV Tunus ile uzlaşarak ve gerektiğinde uzmanların yardımıyla bir tamir, bakım ve yenileme programı oluşturacak, imtiyazın son beş yılı içerisinde taşınabilir ve taşınmaz ihale mallarını Yetkili Makamlar’a iyi çalışır durumda devretmek için yapılacak ilgili çalışmaların detaylı fiyatlandırması ve devirden önce yapılacak işlerin programı oluşturulacaktır. Bu kapsamda TAV Tunus imtiyaz mallarının İmtiyaz Anlaşması’nın gerektirdiği şekilde çalışır durumda olması için her yıl bakım ve onarım prosedürleri gerçekleştirmektedir. TAV Gazipaşa TAV Gazipaşa, DHMİ ile, Alanya Gazipaşa Havalimanı için yapılan İmtiyaz Anlaşmasının şart ve esaslarına tabidir. Eğer TAV Gazipaşa anlaşmayı ihlal eder ve DHMİ tarafından verilen süre içinde ihlali telafi etmez ise, DHMİ Anlaşmayı feshedebilir. TAV Gazipaşa paydaşlarının pay devirleri de, DHMİ’nin onayına tabidir. 168 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Anlaşma, TAV Gazipaşa’nın Ulaştırma Bakanlığı’ndan işletme izni alma tarihinden itibaren yirmibeş yıl süre ile yapılmıştır. TAV Gazipaşa'nın akdi yükümlülükleri arasında, tesislerin Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve DHMİ nezaretinde uluslararası norm ve standartlara uygun olarak işletilmesi; işletme için gerekli tüm sistem ve ekipmanların temin, bakım ve düzenli bakım ve onarımı ile, Anlaşmanın sona ermesi üzerine, tesislerin, sistem, ekipman, mobilya ve demirbaşların uygun ve DHMİ tarafından kullanılabilir bir halde, her türlü borç ve yükümlülükten ari olarak DHMİ’ye devri yer almaktadır (sistem, ekipman, mobilya ve demirbaşların kullanım ömürleri sona ermiş ise, bunlar, DHMİ’ye devredilmeden önce yenilenmelidir). Anlaşmanın sona ermesini müteakip, TAV Gazipaşa tesislerdeki sistem ve ekipmanın bakım ve onarımından bir yıl süre ile sorumlu olacaktır. Gerekli bakım ve onarımların yapılmaması durumunda, DHMİ, bu bakım ve onarımları yaptıracak ve masrafları TAV Gazipaşa’ya ait olacaktır. Anlaşma süresi içinde, ilave tesis veya sistemlerin inşaatı için herhangi bir kamulaştırma gerekirse, TAV Gazipaşa kamulaştırmanın tazmin edilmesinden sorumlu olacak ve DHMİ’den herhangi bir tazminat ve/veya ilave kira süresi talep etmeyecek olup, söz konusu arazinin sahibi DHMİ olacaktır. TAV Gazipaşa’nın kira ödemesinin geciktirilmesi durumunda ve/veya kira DHMİ’ye tam olarak ödenmemiş ise TAV Gazipaşa kalan bakiyenin %10’unu aylık ceza olarak ödemek durumundadır. Kira tutarı dışında, havaalanının kurulu tesislerinin (alt-üst yapı) kullanım tutarı olarak, kira döneminin başlamasını müteakiben, DHMİ’ye her kira yılının son bir ayı içinde 50 ABD Doları yıllık olarak sabit tesis kullanım tutarı ödeyecektir. TAV Makedonya TAV Makedonya, Makedonya Ulaştırma Bakanlığı ile yapılan İmtiyaz Anlaşmasının şart ve esaslarına tabidir. Eğer TAV Makedonya anlaşmayı ihlal eder ve Makedonya Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen süre içinde ihlali telafi etmez ise, Makedonya Ulaştırma Bakanlığı Anlaşmayı feshedebilir. TAV Makedonya tarafından kullanılan bütün cihazlar İmtiyaz Anlaşması Standartları’na uygun olmalıdır. Sözleşmede belirtilen bütün sabit kıymetler bedelsiz olarak Makedonya Ulaştırma Bakanlığı’na devrolunacaktır. Devrolunan sabit kıymetler kullanılabilir ve zarar görmemiş durumda olmalıdır. TAV Makedonya, yatırıma dahil olan bütün sabit kıymetlerin yatırım süresi boyunca bakım ve onarımından sorumludur. TAV Ege TAV Ege tarafından kullanılan bütün cihazlar sözleşme süresi boyunca iyi durumda olmalıdır. TAV Ege, Vergi Usul Kanunu uyarınca ekonomik ömrünü tamamlamış sabit kıymetleri bir yıl içerisinde yenilemekle yükümlüdür. Sözleşme süresi sonunda, imtiyaz sözleşmesi kapsamındaki tüm sabit kıymetler karşılıksız olarak DHMİ’ye devredilecektir. Devredilen tüm cihazların çalışabilir durumda ve hasar görmemiş olması gerekmektedir. TAV Ege, sözleşme süresi boyunca tüm sabit kıymetlerin bakım ve onarımından sorumludur. TAV Milas Bodrum TAV Milas Bodrum tarafından kullanılan bütün cihazlar sözleşme süresi boyunca iyi durumda olmalıdır. TAV Milas Bodrum, ekonomik ömrünü tamamlamış ya da hasar görmüş sabit kıymetleri aynısı ya da daha iyisyle değiştirmekle yükümlüdür. Sözleşme süresi sonunda, imtiyaz sözleşmesi kapsamındaki tüm sabit kıymetler karşılıksız olarak DHMİ’ye devredilecektir. Devredilen tüm cihazların çalışabilir durumda ve hasar görmemiş olması gerekmektedir. TAV Milas Bodrum, sözleşme süresi boyunca tüm sabit kıymetlerin bakım ve onarımından sorumludur. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 169 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Şarta bağlı yükümlülük Gürcistan Vergi Dairesi TAV Tiflis’in Tiflis Havalimanı işletme süresinin uzatılması karşılığında üstlenmiş olduğu Batum Havalimanı inşaatından kaynaklanan KDV’nin indirilmesini eleştirmiştir. Vergi denetçileri bu işlemin bir takas işlemi olduğundan dolayı TAV Tiflis’in Batum Havalimanı’nı yetkili kuruma KDV hesaplayarak devretmesi gerektiğini iddia etmişlerdir. Sonuç olarak, 9.798 GEL (11.900 TL) tutarında KDV hesaplanmış ve 8.263 GEL (10.035 TL) tutarında ceza ile birlikte (toplamda 18.061 GEL (21.935 TL)) tahakkuk ettirilmiştir. Vergi otoritesiyle yapılan müzakereler sonucunda, 20 Mayıs 2015 tarihinde, hesaplanan KDV ve cezası kaldırılmıştır. 24. ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR Kıdem tazminatı karşılığı Türkiye’de mevcut kanunlar çerçevesinde, Şirket ve Türkiye’deki bağlı ortaklık ve müştereken kontrol edilen ortaklıklarda bir yıllık hizmet süresini dolduran ve herhangi bir geçerli nedene bağlı olmaksızın işine son verilen, askerlik hizmeti için göreve çağrılan, vefat eden, erkekler için 25, kadınlar için 20 yıllık hizmet süresini dolduran ve emeklilik yaşına gelmiş (kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş) personele kıdem tazminatı ödemesi yapılmak zorundadır. Mevzuatın 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle değişmesinden dolayı emekliliğe bağlı hizmet süresi ile ilgili belirli geçiş yükümlülükleri vardır. Bu ödemeler 31 Aralık 2016 itibariyle 30 günlük maaşın üzerinden en fazla tam 4.297 TL’ye göre (31 Aralık 2015: tam 3.828TL) çalışılan yıl başına emeklilik ya da fesih günündeki orana göre hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılığı cari bazda hesaplanır ve konsolide finansal tablolara yansıtılır. Karşılık Grup’un çalışanlarının emekliliklerinden kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. Hesaplama Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanır. Kıdem tazminatı yükümlülüğü, Grup’un çalışanlarının emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine göre hesaplanır. TFRS, Grup’un yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak hesaplanmasını öngörür. Buna uygun olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir. Temel varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oranını ifade eder. Sonuçta, 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle ilişikteki konsolide finansal tablolarda yükümlülükler, çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası yükümlülüğün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. 31 Aralık 2016 tarihindeki karşılık yıllık %5,00 enflasyon oranı ve %10,45 faiz oranı varsayımına göre, yaklaşık %5,19 iskonto oranı ile hesaplanmıştır (31 Aralık 2015: yıllık %5,00 enflasyon oranı ve %10,60 faiz oranı varsayımına göre, yaklaşık %5,33 iskonto oranı). Kıdem tazminatına ilişkin hakların imtiyaz anlaşması sonunda ödeneceği planlanmıştır. Buna bağlı olarak gelecekte ödenecek yükümlülüklerin bugünkü değerinin hesaplanmasında imtiyaz anlaşma süreleri dikkate alınmıştır. 1 Ocak açılış bakiyesi Faiz maliyeti Hizmet maliyeti Ödenen kıdem tazminatları Yabancı para çevrim etkisi 170 2016 2015 56.090 36.998 6.711 13.861 11.032 9.889 (14.161) (11.384) 2.052 1.193 Aktüeryal fark 17.532 5.533 31 Aralık itibariyle 79.256 56.090 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Emeklilik planları 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle emeklilik planları bulunmamaktadır. 25. NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, niteliklerine göre giderler aşağıdaki gibidir: 2016 2015 Personel giderleri (860.179) (768.606) Kira gideri (Not 29) (507.957) (400.534) Amortisman giderleri (351.465) (257.512) Satılan hizmet maliyeti (amortisman hariç) (227.943) (156.777) Yiyecek ve içecek maliyeti (176.405) (153.770) İnşaat maaliyeti (105.191) (58.249) Aydınlatma, yakıt ve su giderleri (57.792) (55.559) İndirilemeyecek KDV (57.288) (52.942) Danışmanlık giderleri (52.105) (23.748) Bakım giderleri (50.900) (41.779) Temizlik gideri (45.554) (35.295) Sigorta gideri (38.288) (34.084) Kira gideri (17.986) (14.755) Seyahat ve konaklama giderleri (14.578) (13.989) Reklam ve pazarlama giderleri (11.104) (11.119) İletişim ve kırtasiye giderleri (10.573) (10.242) Vergiler (9.038) (9.871) Güvenlik gideri (7.376) (5.736) Operasyonel kira giderleri (6.995) (5.023) Geri çevrilen sigorta geliri (6.521) (7.487) Karşılık giderleri (5.110) (10.541) Temsil giderleri (4.662) (11.073) Lojistik giderleri (2.276) (952) (808) (1.262) Bilişim lisans giderleri Bağış giderleri Diğer faaliyet giderleri TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU (337) (231) (45.561) (21.707) (2.673.992) (2.162.843) 171 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 26. DİĞER VARLIK ve YÜKÜMLÜLÜKLER 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle, diğer varlık ve yükümlülükler aşağıdaki gibidir: Diğer dönen varlıklar Gelir tahakkukları Devreden ve indirilecek KDV Satıcılara verilen avanslar Peşin ödenen vergi ve fonlar Verilen iş avansları Diğer 31 Aralık 2016 65.051 59.579 51.919 12.527 756 3.624 193.456 31 Aralık 2015 27.205 33.892 21.088 17.032 921 4.688 104.826 Diğer duran varlıklar Diğer 31 Aralık 2016 1.689 1.689 31 Aralık 2015 2.230 2.230 Diğer kısa vadeli yükümlülükler Gider tahakkukları 31 Aralık 2016 53.919 53.919 31 Aralık 2015 25.707 25.707 27. SERMAYE, YEDEKLER VE DİĞER ÖZKAYNAK KALEMLERİ Ödenmiş sermaye TAV Holding’in 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle sermaye yapısı aşağıdaki gibidir: Ortaklar (%) 31 Aralık 2016 (%) 31 Aralık 2015 38,00 138.047 38,00 138.047 Akfen Holding A.Ş. (“Akfen Holding”) 8,12 29.495 8,12 29.495 Tepe İnşaat Sanayi A.Ş. (“Tepe İnşaat”) 8,06 29.274 8,06 29.274 Sera Yapı Endüstrisi ve Tic. Ltd. Şti. (“Sera Yapı”) 2,05 7.442 2,03 7.379 Halka açık olmayan diğer paylar 3,20 11.625 3,52 12.775 Tank ÖWA alpha GmbH (*) Halka açık olan diğer paylar Nominal sermaye 40,57 147.398 40,27 146.311 100,00 363.281 100,00 363.281 Şirket’e ait payların %38’i 16 Mayıs 2012 tarihinde imzalanan anlaşma ile Aéroports de Paris’nin paylarının tamamına sahip olduğu iştiraki Tank ÖWA alpha GmbH tarafından satın alınmıştır. (*) 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle, Şirket’in 363.281 TL olan sermayesi 363.281.250 adet nominal paydan oluşmaktadır (31 Aralık 2015: 363.281 TL olan sermayesi 363.281.250 adet nominal paydan oluşmaktadır). Ortak yönetim altındaki işletmeler: Ortak yönetim altındaki işletmelerden satın alınan paylar defter değerleri üzerinden muhasebeleştirilir. Ödenen tutar ile elde edilen net varlığın defter değeri arasındaki fark özkaynaklara kaydedilir. Paylara ilişkin primler: Pay senedi ihraç primi ve kontrol değişmeden yapılan bağlı ortaklık pay satışından kaynaklanan kar veya zararlar ile kontrol değişmeden yapılan kontrol gücü olmayan pay alımlarından kaynaklanan kar veya zararlardan oluşmaktadır. 172 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Her bir payın nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki fark özkaynaklarda pay senedi ihraç primi olarak kaydedilir. Değer artış yedeği: Kar veya zarar ile ilişkilendirilmeyerek diğer kapsamlı gelir olarak muhasebeleştirilen duran varlıklar değer artışları yedeğinden oluşmaktadır. Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları: TMS 19 (2011) standardının benimsenmesi sonucunda diğer kapsamlı gelir olarak muhasebeleştirilen aktüeryal kazanç ve kayıplardan oluşmaktadır. Finansal riskten korunma yedeği: Finansal riskten korunma yedeği, henüz gerçekleşmemiş olan finansal riskten korunmaya konu işlem ile ilgili olan nakit akış korunma aracının makul değerindeki birikmiş net değişimin etkin olan kısmının vergi sonrası kısmından oluşmaktadır. Yabancı para çevrim farkları: Kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler ve giderlerde bulunan yabancı para çevrim farkları: Konsolide finansal tabloların, ana ortağın geçerli para birimi olan Avro’dan, sunum para birimi olan TL’ye çevriminden kaynaklanan kur farklarından oluşmaktadır. Kar veya zararda yeniden sınıflandırılacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler ve giderlerde buşunan yabancı para çevrim farkları: Geçerli para birimi Avro’dan farklı olan bağlı ortaklık, iş ortaklığı veya iştiraklerin finansal tablolarının, ana ortağın geçerli para birimi olan Avro’ya çevriminden kaynaklanan kur farklarından oluşmaktadır. Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler: Yasal yedekler: Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedek akçeler, birinci ve ikinci tertip yasal yedek akçelerden oluşmaktadır. Birinci tertip yasal yedek akçeler, Şirket sermayesinin yüzde 20’sine ulaşıncaya kadar yasal dönem karının yüzde 5’i oranında ayrılmaktadır. İkinci tertip yasal yedek akçeler, SPK düzenlemelerine göre kar dağıtımı yapıldığı durumlarda Şirket sermayesinin yüzde 5’ini aşan tüm nakit kar payı dağıtımlarının 1/10’u oranında, yasal kayıtlara göre kar dağıtımı yapıldığı durumlarda ise Şirket sermayesinin yüzde 5’ini aşan tüm nakit kar payı dağıtımlarının 1/11’i oranında ayrılmaktadır. Birinci ve ikinci yasal yedek akçeler, toplam sermayenin yüzde 50’sini aşmadığı sürece dağıtılamazlar; ancak ihtiyari yedek akçelerin tükenmesi halinde zararların karşılanmasında kullanılabilirler. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle , Grup’un yasal yedekler toplamı 335.279 TL’dir (31 Aralık 2015: 271.161 TL). Temettü: Halka açık şirketler, kar payı dağıtımlarını SPK’nın 1 Şubat 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe giren II-19.1 no’lu Kâr Payı Tebliği’ne göre yaparlar. Ortaklıklar, kârlarını genel kurulları tarafından belirlenecek kâr dağıtım politikaları çerçevesinde ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak genel kurul kararıyla dağıtır. Söz konusu tebliğ kapsamında, %50 kar dağıtım oranı tespit edilmiştir. Şirketler esas sözleşmelerinde veya kar dağıtım politikalarında belirlenen şekilde kar payı öderler. Ayrıca, kar paylarının eşit veya farklı tutarlı taksitler halinde ödenebilecektir ve ara dönem finansal tablolarda yer alan kâr üzerinden nakden kâr payı avansı dağıtılabilecektir. 2016 yılında Şirket ortaklara 2015 yılı dağıtılabilir konsolide dönem karından 347.560 TL tutarında temettü dağıtmıştır. Hisse başına düşen temettü tutarı 0,96 tam TL’dir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 173 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Şirket yönetim kurulu 17 Şubat 2017 tarihinde yaptığı toplantı sonucu 2017/1 nolu karar ile 2016 yılı konsolide dönem karından 247.952 TL tutarın nakit olarak dağıtılması yönünde karar almıştır. Hisse başına düşen temettü tutarı 0,68 tam TL olacaktır. Bu karar Genel Kurul’un onayına sunulacaktır. Kontrol gücü olmayan paylar: Bağlı ortaklıklardan net varlıklarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet eden kısımları konsolide finansal durum tablosunda özkaynaklar altında “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılmıştır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibariyle finansal durum tablosunda “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılan tutarlar sırasıyla 3.754 TL yükümlülük ve 18.647 TL varlıktır. Yine bağlı ortaklıkların net dönem karlarından veya zararlarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet eden kısımlar, konsolide kapsamlı gelir tablosunda “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılmıştır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde toplam kapsamlı gelirden kontrol gücü olmayan paylara ait zarar ve kar “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sırasıyla 25.328 TL ve 25.489 TL’dir. Paylara ilişkin primler: 2015 yılı itibariyle TAV Urban Georgia LLC’in sermayesinin %4’ünü temsil eden hisseleri Aeroser International Holding’ten 5.200 ABD doları (12.709 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Urban Georgia LLC’deki payı %80’e çıkmış ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide finansal tablolarda paylara ilişkin primler altında muhasebeleştirilmiştir. 2015 yılı itibariyle HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’nın sermayelerinin %33,33’ünü temsil eden hisseleri 55 Euro (176 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki, HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya’daki payı %100’e çıkmıştır. 28. HASILAT 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, hasılat aşağıdaki gibidir: İnşaat hasılatları İnşaat hasılatı (*) Havacılık ve operasyon gelirleri Havacılık geliri İmtiyaz ücretleri - gümrüksüz mağaza Yer hizmetleri geliri Yiyecek içecek hizmet geliri Alan tahsis gelirleri Yazılım satış gelirleri Otopark gelirleri Salon hizmet gelirleri Otobüs hizmet gelirleri Hotel rezervasyon gelirleri Prime class gelirleri Diğer gelirler 2016 2015 105.191 105.191 59.067 59.067 1.109.494 806.005 471.780 311.685 154.455 142.493 106.451 57.373 46.095 22.237 20.606 96.358 3.345.032 3.450.223 969.503 768.146 472.287 275.124 129.513 32.799 100.718 39.763 38.939 22.099 35.438 82.784 2.967.113 3.026.180 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde, inşaat hasılatı Tiflis Uluslararası Havalimanı pist ve terminal inşaatı ile ilgilidir (31 Aralık 2015: Enfidha Uluslararası Havalimanı, Tiflis Uluslararası Havalimanı pist ve terminal inşaatı ve Alanya Gazipaşa Havalimanı). (*) 174 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 29. SATIŞLARIN MALİYETİ 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, satışların maliyeti aşağıdaki gibidir: 2016 2015 İnşaat harcamaları ve maliyetleri İnşaat maliyeti (*) (105.191) (58.249) (105.191) (58.249) Satışların maliyeti Personel giderleri (709.641) (646.685) İmtiyaz ve kira gideri (507.957) (400.534) Amortisman ve itfa payı gideri (345.006) (251.985) Satılan hizmet maliyeti (amortisman hariç) (227.943) (156.777) Yiyecek ve içecek maliyeti (176.405) (153.770) (1.966.952) (1.609.751) (2.072.143) (1.668.000) 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde, inşaat maliyeti Tiflis Uluslararası Havalimanı pist ve terminal inşaatı ile ilgilidir (31 Aralık 2015: Enfidha Uluslararası Havalimanı, Tiflis Uluslararası Havalimanı pist ve terminal inşaatı ve Alanya Gazipaşa Havalimanı). (*) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, imtiyaz ve kira giderleri aşağıdaki gibidir: 2016 2015 (484.884) (380.070) (19.229) (17.395) İmtiyaz ve kira giderleri TAV İstanbul (*) TAV Tunus (**) TAV Makedonya (**) (3.844) (3.069) (507.957) (400.534) Kira gideri TAV İstanbul, imtiyaz gideri TAV Tunus ve TAV Makedonya ile ilgilidir. (*) Dipnot 14’e bakınız. Dipnot 12’ye bakınız. (**) 30. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ, PAZARLAMA GİDERLERİ, ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, genel yönetim giderleri aşağıdaki gibidir: 2016 2015 (150.538) (121.921) Genel yönetim giderleri Personel giderleri Amortisman ve itfa payı gideri Diğer faaliyet giderleri TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU (6.459) (5.527) (433.748) (356.276) (590.745) (483.724) 175 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, diğer faaliyet giderleri aşağıdaki gibidir: 2016 2015 Aydınlatma, yakıt ve su giderleri (57.792) (55.559) İndirilemeyecek KDV (57.288) (52.942) Danışmanlık giderleri (52.105) (23.748) Bakım giderleri (50.900) (41.779) Temizlik gideri (45.554) (35.295) Sigorta gideri (38.288) (34.084) Kira gideri (17.986) (14.755) Seyahat ve konaklama giderleri (14.578) (13.989) İletişim ve kırtasiye giderleri (10.573) (10.242) Vergiler (9.038) (9.871) Güvenlik gideri (7.376) (5.736) Operasyonel kira giderleri (6.995) (5.023) Komisyon ve lisans giderleri (6.521) (7.487) Karşılık giderleri (5.110) (10.541) Temsil giderleri (4.662) (11.073) Lojistik giderleri (2.276) (952) (808) (1.262) Diğer faaliyet giderleri Bilişim lisans giderleri Bağış giderleri Diğer faaliyet giderleri (337) (231) (45.561) (21.707) (433.748) (356.276) 31. ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, Grup’un esas faaliyetlerden diğer gelirleri aşağıdaki gibidir: Ticari alacak ve borçlara ilişkin kur farkı gelirleri Reklam gelirleri Kira gelirleri Gider katılım payı gelirleri (*) Diğer gelirler 2016 213.529 67.856 62.503 18.845 83.621 446.354 2015 412.471 68.992 50.047 16.613 96.106 644.229 Genel giderlere katılım payı gelirleri, Grup tarafından ödenen elektrik, su tedarikleri, ısınma ve doğal gaz giderlerinin, alt kiracılara, kiralanan alanın metrekare ölçümüne göre fatura edilmesi sonucu oluşan net gelirlerden oluşmaktadır. (*) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, Grup’un esas faaliyetlerden diğer giderleri aşağıdaki gibidir: Ticari alacak ve borçlara ilişkin kur farkı giderleri 176 2016 2015 (96.420) (262.779) (96.420) (262.779) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 32. YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER VE GİDERLER 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, yatırım faaliyetlerinden gelirler aşağıdaki gibidir: Mevduat ve ilişkili şirketler faiz geliri Sabit kıymet satışlarından elde edilen gelir 2016 30.064 30.064 2015 27.686 197 27.883 33. ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin giderler fonksiyon bazında olarak gösterilmiş olup detayları Not 25, 29 ve 30’da yer almaktadır. 34. FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde kar / zararda muhasebeleştirilen, finansman giderleri aşağıdaki gibidir: Banka kredisi ve ilişkili şirketler kredi faiz gideri Kur farkı gideri, net Reeskont faiz gideri, net (*) Komisyon giderleri Diğer finansman giderleri, net (**) 2016 (290.733) (96.561) (80.876) (3.735) (39.259) (511.164) 2015 (279.785) (132.588) (38.094) (2.923) (36.290) (489.680) TFRS Yorum 12 uygulamasının etkisiyle oluşan 39.383 TL tutarındaki reeskont faiz geliri ve gideri, DHMİ’den garanti edilen yolcu alacaklarının reeskontu ve DHMİ’ ye olan imtiyaz kira borcu ile ilgilidir (31 Aralık 2015: 38.369 TL). Diğer finansman giderlerinin büyük bir kısmı proje finansmanı için danışman firmalardan alınan hizmet giderlerinden ve banka masraflarından oluşmaktadır. (*) (**) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilen finansal gelirler aşağıdaki gibidir: Nakit akış riskinden korunma kazançları Nakit akış riskinden korunma kayıplarına ilişkin vergi geliri / (gideri) 2016 28.578 147 28.725 2015 105.917 (29.487) 76.430 35. DİĞER KAPSAMLI GELİR UNSURLARININ ANALİZİ 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde Şirket’in kar veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak diğer kapsamlı geliri 399.881 TL tutarında gelir (31 Aralık 2015: 276.291 TL tutarında gider), kar veya zarar olarak yeniden sınıflandırılacak diğer kapsamli geliri ise 16.763 TL tutarında gider (31 Aralık 2015: 47.041 TL tutarında gelir) olarak gerçekleşmiştir. 36. GELİR VERGİLERİ Grup ertelenen vergi yükümlülüğü veya varlığını, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen defter değerleri ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların dikkate alarak hesaplanmaktadır. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile TFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup aşağıda açıklanmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 177 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı Türkiye’deki bağlı şirketler için %20 (31 Aralık 2015: %20), Gürcistan’daki bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıkları için %15 (31 Aralık 2015: %15), Tunus’taki bağlı ortaklıklar için %25 (31 Aralık 2015: %25), Makedonya’daki bağlı ortaklıklar için %10 (31 Aralık 2015: %10) ve Letonya’daki bağlı ortaklıklar için %15’dir (31 Aralık 2015: %15). Muhasebeleştirilen ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri: Ertelenmiş Vergi Varlıkları Ertelenmiş Vergi Yükümlülükleri Net Ertelenmiş Vergi Varlıkları 2016 2015 2016 2015 2016 2015 Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile havalimanı işletim hakkına ilişkin amortisman, itfa ve aktifleştirme farkları 966 19.624 (82.721) (66.441) (81.755) (46.817) Ticari ve diğer alacaklar ve borçlar 312 1.994 (204) (377) 108 1.617 36.497 27.614 (7.756) (3.660) 28.741 23.954 25 98 (7.944) (7.471) (7.919) (7.373) 15.374 10.845 - - 15.374 10.845 Türev finansal enstrümanlar Finansal borçlanmalar Kıdem tazminatı karşılığı Karşılıklar 4.145 4.153 - - 4.145 4.153 903 67.446 - - 903 67.446 116.677 106.128 - - 116.677 106.128 5.551 7.553 (151) (465) 5.400 7.088 Vergi varlıkları / (yükümlülükleri) 180.450 245.455 (98.776) (78.414) 81.674 167.041 Netleştirme (43.217) (62.714) 43.217 62.714 - - Net ertelenen vergi varlıkları / (yükümlülükleri) 137.233 182.741 (55.559) (15.700) 81.674 167.041 Devreden geçmiş yıl zararları Yatırım indirimi Diğer 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle, Grup’un gelecekte elde edeceği karlara karşı mahsup edebileceği 810.235 TL tutarında kullanılmamış vergi zararı vardır (31 Aralık 2015: 335.466 TL). Türkiye’de uygulanan vergi mevzuatına göre vergi zararları ileriye yönelik olarak 5 yıl süreyle taşınabilmektedir. Grup, takip eden yıllarda beklenen yolcu sayısı artışı ve operasyonel performans iyileşmesine bağlı olarak gelecekte yeterli vergilendirilebilir karın bulunmasının muhtemel olduğunu değerlendirdiği 6.018 TL tutarındaki vergi zararları ile ilgili 903 TL ertelenmiş vergi varlığını 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kayıtlara almıştır. Ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirilmeyen devreden geçmiş yıl zararları aşağıdaki tarihler itibariyle kullanılabilir olma niteliğini kaybedecektir. 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 2016 yılında sona erecek - 119.367 2017 yılında sona erecek 16.884 23.816 2018 yılında sona erecek 120.371 155.022 2019 yılında ve sonraki yıllarda sona erecek 178 672.980 37.261 810.235 335.466 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Muhasebeleştirilmeyen ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri: 31 Aralık 2016 ve 2015 itibariyle devreden geçmiş yıl zararları ile ilgili muhasebeleştirilmeyen ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Muhasebeleştirilmeyen ertelenmiş vergi varlıkları 31 Aralık 2015 195.341 72.386 195.341 72.386 31 Aralık 2016 itibariyle bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar ile ilgili 264.230 TL (31 Aralık 2015: 182.414 TL) tutarındaki ertelenmiş vergi yükümlülüğü, öngörülebilen gelecekteki bir süre içinde ilgili geçici farkın gerçekleşmesi muhtemel olmadığından kaydedilmemiştir. Net ertelenmiş vergi varlıklarının hareketi aşağıda verilmiştir: 1 Ocak açılış bakiyesi Cari dönem ertelenmiş vergi gideri Kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilen kısım 2016 2015 167.041 196.910 (105.333) (23.016) 3.653 (28.380) Yabancı para çevrim etkisi 16.313 21.527 31 Aralık itibariyle 81.674 167.041 2016 2015 (197.138) (217.803) Vergi gideri: Kurumlar vergisi gideri Geçmiş dönemlere ait düzeltmeler (201) (121) (197.339) (217.924) (28.797) (21.182) (6.505) (12.955) Ertelenmiş vergi geliri: Geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi gideri Yatırım indirimlerindeki değişim Geçmiş yıl zararlarından hesaplanan ertelenmiş vergideki değişim Toplam vergi gideri TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU (70.031) 11.121 (105.333) (23.016) (302.672) (240.940) 179 180 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Kıdem tazminatı karşılığı 3.525 Vergi varlıkları / (yükümlülükleri) Diğer Yatırım indirimi 196.910 10.347 106.313 49.479 Karşılıklar Devreden geçmiş yıl zararları 3.947 7.735 Kıdem tazminatı karşılığı 48.373 (248) (32.561) 1 Ocak 2015 İtibariyle 167.041 7.088 106.128 67.446 Finansal borçlanmalar Türev finansal enstrümanlar Ticari ve diğer alacaklar ve borçlar Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile havalimanı işletim hakkına ilişkin amortisman ve aktifleştirme farkları Vergi varlıkları / (yükümlülükleri) Diğer Yatırım indirimi Devreden geçmiş yıl zararları 4.153 (7.373) 10.845 Finansal borçlanmalar Karşılıklar 23.954 1.617 (46.817) Türev finansal enstrümanlar Ticari ve diğer alacaklar ve borçlar Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile havalimanı işletim hakkına ilişkin amortisman ve aktifleştirme farkları 1 Ocak 2016 İtibariyle (23.016) (4.341) (12.955) 11.121 173 917 (11.228) 475 1.802 (8.980) Cari dönem ertelenmiş vergi gideri (105.333) (2.588) (6.505) (70.031) (634) (1.061) 624 551 (1.602) (24.087) Cari dönem ertelenmiş vergi gideri 21.527 1.082 12.770 6.846 455 1.086 (92) 4.593 63 (5.276) Yabancı para çevrim etkisi 16.313 900 17.054 3.488 626 2.084 (1.170) 4.089 93 (10.851) (28.380) - - - - 1.107 - (29.487) - - Kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilen kısım 3.653 - - - - 3.506 - 147 - - Kapsamlı gelir tablosunda Yabancı para muhasebeleştirilen çevrim etkisi kısım (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 167.041 7.088 106.128 67.446 4.153 10.845 (7.373) 23.954 1.617 (46.817) 31 Aralık 2015 itibariyle 81.674 5.400 116.677 903 4.145 15.374 (7.919) 28.741 108 (81.755) 31 Aralık 2016 itibariyle TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde raporlanan vergi giderleri aşağıdaki mutabakatta gösterilen şekilde Grup’un vergi öncesi karına yasal vergi oranının uygulanmasıyla hesaplanan tutarlardan farklıdır: Vergi karşılığının mutabakatı: Dönem karı Toplam gelir vergisi gideri Vergi öncesi kar Yasal vergi oranı ile hesaplanan vergi Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi etkisi Parasal olmayan kalemlerin çevrim farkı Önceki dönemlerde muhasebeleştirilmiş yatırım indirimi istisnalarındaki değişimin etkisi Vergiden muaf gelirlerin vergi etkisi Muhasebeleştirilmiş geçmiş yıllar zararının kur farkı etkisi Önceki dönemlerde muhasebeleştirilmemiş vergi zararlarının kullanımı Muhasebeleştirilmeyen cari dönem vergi zararı Yurtdışı bağlı ortaklıklardaki vergi oranı farklarının etkisi Geçmiş dönemlere ilişkin düzeltmeler Üzerinden ertelenmiş vergi ayrılmayan farklar Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar Diğer düzeltmelerin etkisi Dönem vergi gideri % 2016 399.379 302.672 702.051 140.410 4.408 17.986 20 2 2 2015 604.732 240.940 845.672 169.134 21.059 13.158 1 6.505 2 12.955 - (2.070) - (1.889) - - - (1.603) (1) 12 (10.008) 82.867 1 5.400 (1) 6 (2) 5 43 (5.593) 202 42.810 (11.397) 36.552 302.672 (2) 6 (2) (1) 28 (21.055) 127 56.706 (12.536) (516) 240.940 20 1 3 % Kurumlar vergisi: Dönem sonu itibariyle dönem karı vergi yükümlülüğü karşılığı Geçmiş yıllara ait düzeltmeler Önceki dönemlere ait ödenecek vergi Cari yıl içerisinde ödenen vergi 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 197.339 217.924 204 121 47.450 46.004 (169.905) (222.077) Yabancı para çevrim etkisi 10.781 5.478 Dönem sonu itibariyle dönem karı vergi yükümlülüğü 85.869 47.450 Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini vergi yükümlülükleri için ilişikteki konsolide finansal tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır. Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve tercih edildiği takdirde kullanılan yatırım indirimleri) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kurum kazançlarının geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden hesaplanması gereken geçici vergi oranı %20’dir (31 Aralık 2015: %20). TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 181 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Kurumlar vergisi (devamı): Zararlar, gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kardan düşülmek üzere maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak önceki yıllarda oluşan karlardan düşülemez. Gürcistan kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden %15 olarak hesaplanmaktadır. 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan yeni bir kurumlar vergisi değerlendirmesi yayınlanmıştır. Bu yeni kurala göre, kurumlar vergisi oranında bir değişim gerçekleşmemekle birlikte, kar dağıtımı gerçekleştiğinde, kurumlar vergisi yükümlülüğü ortaya çıkacaktır. Tunus kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı, üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden %25 olarak hesaplanmaktadır (31 Aralık 2015: %25) 2015 yılından itibaren (2015 yılı dahil olmak üzere) Makedonya kurumlar vergisi, gelir üzerinden kanunen kabul edilen giderler indirildikten sonra %10 hesaplanır. Geçmiş yıl zararları 3 yıl boyunca taşınabilir. Letonya kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden %15 olarak hesaplanmaktadır. Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında (özel hesap dönemine sahip olanlarda dönem kapanışını izleyen dördüncü ayın 1-25 tarihleri arasında) vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek değiştirilebilir. Yatırım indirimi: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na 8 Nisan 2006 tarih ve 26133 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 5479 sayılı Kanun ile eklenen Geçici 69 uncu maddede, bu madde kapsamında yükümlülerin 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre (vergi oranına ilişkin hükümler dahil) hesaplayacakları yatırım indirimi tutarlarını sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilecekleri öngörülmüş, dolayısıyla da yatırım indirimi uygulaması 1 Ocak 2006 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştı. Bu çerçevede, üç yıllık sürede yatırım indirimi istisnası haklarının bir kısmını veya tamamını kullanamayan yükümlülerin hakları 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ortadan kalkmıştı. Diğer yandan 5479 sayılı Kanun’un 2 ve 15 inci maddeleri ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesi, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmış ve böylece 1 Ocak 2006 ila 8 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan yatırım harcamaları üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanılmasına imkan tanınmamıştı. Ancak, Anayasa Mahkemesi’nin, 15 Ekim 2009 tarihinde yapılan toplantısında aldığı Karar uyarınca, yukarıda bahsi geçen Gelir Vergisi Kanunu’nun yatırım indirimiyle ilgili geçici 69 uncu maddesinde yer alan 2006, 2007 ve 2008 ibareleri ile yine 5479 sayılı Kanun’un ilgili düzenlemenin Kanun’un yayımlandığı tarih olan 8 Nisan 2006’da değil de 1 Ocak 2006’dan itibaren yürürlüğe girmesine olanak tanıyan 15. maddesinin (2) numaralı bendindeki “2” rakamının Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesine karar verilmiş olup, bahsi geçen tarih öncesi hak kazanılan yatırım indirimlerinin kullanımı ile ilgili süre sınırlaması ve ilgili Kanun’un yayımlandığı süre ile 1 Ocak 2006 tarihleri arasında yapılmış olan yatırım indirimi tutarlarından faydalanılamayacağına ilişkin kısıtlar ortadan kalkmış bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin aldığı Karar uyarınca, yatırım indirimiyle ilgili iptalin, kararın Resmi Gazete’de yayımıyla birlikte yürürlüğe girmesine hükmedilmiş ve ilgili Anayasa Mahkemesi Kararı 8 Ocak 2010 tarih ve 27456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre; kazanç yetersizliği nedeniyle 2006 yılına devreden yatırım indirimi tutarları ile 1 Ocak 2006 öncesinde başlayıp iktisadi ve teknik bütünlük kapsamında bu tarih sonrasında da devam eden yatırımlardan doğan yatırım indirimi tutarları sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarında değil sonraki yıllarda da kullanılabilecek olup 1 Ocak 2006 ile 8 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga 19 uncu maddesi kapsamındaki yatırım harcamalarının %40’ından yatırım indirimi istisnası olarak yararlanılabilecektir. 182 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6009 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5. maddesi, 5479 sayılı Kanunun 2. maddesinin iptalinden sonra vergi matrahının hesaplanmasında faydalanılabilecek yatırım teşviki tutarını düzenlemekteydi. 6009 sayılı Kanun’a göre, vergi mükellefleri ilgili vergi döneminde vergiye baz gelirlerinin %25’ine kadar olan kısmı için 5479 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önceki dönemlerden kaynaklanan yatırım teşvikinden faydalanabiliyorlardı. Ancak Anayasa Mahkemesi, yatırım indirimini vergi matrahının %25’i ile sınırlayan 6009 sayılı kanunun 5. Maddesini Anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile 9 Şubat 2012 tarihinde iptal etmiştir. Söz konusu madde iptali 18 Şubat 2012 tarihli ve 28208 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanmıştır. Böylece, vergi mükellefleri, 5479 sayılı kanunun yürürlüğe girmeden önceki dönemden gelen yatırım indirimi tutarlarından herhangi bir kısıtlama olmaksızın yararlanabilecektir. Bu değişiklik, 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren mali yıl dahil olmak üzere geçerli olmuştur. Buna göre; vergi yükümlüleri yatırım indirimlerinden herhangi bir kısıtlama olmaksızın faydalanabilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda bahsi geçen iptal kararı ile birlikte Grup’un konsolide edilen bağlı ortaklıklarından TAV Esenboğa ve TAV Ege, yatırım indirimi hükümlerine tabi olup kullanamadıkları tutarları herhangi bir süre sınırlaması olmadan vergiye konu ederek kurum kazancından indirebilecek hale gelmiştir. Bu çerçevede, TAV Esenboğa ve TAV Ege’nin kalan imtiyaz süresinin sonuna kadar faydalanabilecekleri yeterli vergilendirilebilir karlarına kadar olan kısmı için geçmiş yıl zararlarını kullandıktan sonra kullanabileceği yatırım indirimi haklarını kurum kazançlarından indirime tabi tutabileceği kısmı göz önünde bulundurularak 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle ilişikteki konsolide finansal tablolarda 116.677 TL ertelenmiş vergi aktifi hesaplanmıştır (31 Aralık 2015: 106.128 TL). Gelir vergisi stopajı: 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. Maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşik şirketler, dar mükellef kurumlara, gerçek kişilere ve tam mükellef gerçek kişilere dağıttıkları kar payı üzerinden %15 oranında gelir vergisi stopajı hesaplamaları gerekmektedir. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kar payları gelir vergisi stopajına tabi değildir. Transfer fiyatlandırması düzenlemeleri: Türkiye’de, transfer fiyatlandırması düzenlemeleri Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” başlıklı 13. maddesinde belirtilmiştir. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hakkındaki 18 Kasım 2007 tarihli tebliğ uygulama ile ilgili detayları düzenler. Vergi mükellefi, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Bu gibi transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kurumlar vergisi için kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınır. 6736 sayılı kanundan faydalanılması: 6736 sayılı kanun 19 Ağustos 2016 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre, KDV iadesi ve/ veya nakit iadesi gerçekleşenlerin dışında, kurumlar vergisi ile katma değer vergisine ilişkin matrah arttırımında bulunan mükelleflerin söz konusu yıllarla ilgili (2011-2015) kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ile ilgili bir vergi incelemesi ve ilave bir vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Bu kanun kapsamında Grup bazında 2011-2015 dönemi için kurumlar vergisi ve katma değer vergisi ile ilgili olarak matrah artırımından faydalanmış ve bu nedenle toplam 2.290 TL tutarında ilave kurumlar vergisi gideri, 1.278 TL tutarında ilave ödenecek KDV oluşmuştur. 37. PAY BAŞINA KAZANÇ 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ait adi ve seyreltilmiş pay başına kazanç 424.341 TL ve 632.912 TL tutarlarındaki ana şirket paydaşlarına ait dönem karlarının ilgili dönemler içindeki 363.281.250 (31 Aralık 2015: 363.281.250) ağırlıklı ortalama pay adedine bölünmesiyle hesaplanmıştır. Ana şirketin paydaşlarına ait pay başına kazanç hesaplaması aşağıdaki gibidir: TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 183 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Dönem boyunca mevcut olan payların ortalama sayısı (tam değeri) Ana şirket paydaşlarına ait net dönem karı (TL) Faaliyetlerden elde edilen adi ve seyreltilmiş pay başına karı (TL) 2016 2015 363.281.250 363.281.250 424.341 632.912 1,17 1,74 2016 2015 1 Ocak’taki ihraç edilmiş adi pay senetleri 363.281.250 363.281.250 Dönem boyunca mevcut olan payların ortalama sayısı (tam değeri) 363.281.250 363.281.250 38. KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihlerine ilişkin kur değişimi etkilerinin analizi Not 40’ta yer almaktadır. 39. TÜREV ARAÇLAR 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihlerinde Grup’un türev finansal araçları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Vadeli faiz oranı takası (*) Varlıklar Yükümlülükler Net Tutar - (182.484) (182.484) Çapraz kur takası (*) - - - İleri vadeli döviz satım işlemi - - - - (182.484) (182.484) 31 Aralık 2015 Vadeli faiz oranı takası (*) Çapraz kur takası (*) İleri vadeli döviz satım işlemi (*) 184 Varlıklar Yükümlülükler Net Tutar - (192.890) (192.890) 49.051 - 49.051 7.799 - 7.799 56.850 (192.890) (136.040) Vadeli faiz oranı takası ve çapraz kur takası için finansal riskten korunma muhasebesi uygulanmaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 185 56.788 - 25.401 - Alacaklar Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar 43.437 32.852 37.536 10.327 - 693.408 124.152 55.191 (55.191) 9.412 - - - Türev Araçlar Türev Araçlar 1.780.235 - 1.780.235 - Bankalardaki Mevduat (**) Bankalardaki Mevduat 510 - Diğer Alacaklar İlişkili Taraf Diğer Taraf (*) 25.401 510 - Verilen avanslar gibi finansal olmayan araçlar diğer taraflardan diğer alacaklar içerisine dahil edilmemiştir. Bankalardaki mevduat bakiyesinin 607.784 TL’si kısıtlı banka bakiyelerinden oluşmaktadır. DHMİ’ye peşin ödenen kiraya ilişkin KDV payı, devreden ve indirilecek KDV ile peşin ödenen vergiler ve fonlar gibi finansal olmayan araçlar; diğer içerisine dahil edilmemiştir. (***) (**) (*) Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş 31 Aralık 2016 31 Aralık 2016 Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D) - Azami riskin teminat.vs ile güvence altına alınmış kısmı A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri B. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı C. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı D. Finansal durum tablosu dışı kredi riski içeren unsurlar Ticari Alacaklar İlişkili Taraf Diğer Taraf 56.788 817.560 415.853 Alacaklar Finansal varlıkların kayıtlı değerleri. maruz kalınan azami kredi riskini gösterir. Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski aşağıdaki gibidir: Kredi riski 40. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR - - Diğer Diğer (***) - - - 186 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU - 21.019 7.250 Vadesi üzerinden 3-12 ay geçmiş Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş - - Verilen avanslar gibi finansal olmayan araçlar diğer taraflardan diğer alacaklar içerisine dahil edilmemiştir. Bankalardaki mevduat bakiyesinin 1.326.957 TL’si kısıtlı banka bakiyelerinden oluşmaktadır. DHMİ’ye peşin ödenen kiraya ilişkin KDV payı, devreden ve indirilecek KDV ile peşin ödenen vergiler ve fonlar gibi finansal olmayan araçlar; diğer içerisine dahil edilmemiştir. (***) (**) (*) - 22.917 Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş 25.033 Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1.996.920 - 1.996.920 Bankalardaki Mevduat (**) Bankalardaki Mevduat - - - - - - - - - 11.019 - 11.019 Diğer Taraf (*) Diğer Alacaklar Diğer Alacaklar Alacaklar Ticari Alacaklar - - - - - - - - 24.271 - 24.271 İlişkili Taraf Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş 31 Aralık 2015 - - D. Finansal durum tablosu dışı kredi riski içeren unsurlar -Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - - Değer düşüklüğü (-) - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) (47.052) - - Değer düşüklüğü (-) - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı 9.493 47.052 76.219 - 552.954 384.523 629.173 Diğer Taraf - - - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - C. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri 92.222 A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri B. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - 92.222 İlişkili Taraf - Azami riskin teminat.vs ile güvence altına alınmış kısmı Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D) 31 Aralık 2015 Ticari Alacaklar Alacaklar (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI - - - - - Türev Araçlar - - - - - - - - - 56.850 - 56.850 Türev Araçlar - - - - - Diğer - - - - - - - - - - - - Diğer (***) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Değer düşüklüğü Şüpheli alacak karşılığı hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 2016 2015 Dönem başı itibariyle bakiye (47.052) (31.555) Dönem içinde ayrılan karşılık (5.110) (10.541) Konusu kalmayan karşılıklar 445 145 (3.474) (5.101) (55.191) (47.052) Çevrim farkı Dönem sonu itibariyle bakiye Grup, ticari alacaklarının tahsil edilebilirliğini dönemsel olarak takip etmekte ve geçmiş yıllardaki tahsilat oranlarını esas alarak tahsili şüpheli alacaklardan doğabilecek muhtemel zararlar için şüpheli alacak karşılığı ayırmaktadır. Şüpheli alacak tutarına karşılık ayrılmasını takiben, şüpheli alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan şüpheli alacak karşılığından düşülerek kar veya zarar ile ilişkilendirilir. Likidite riski Grup’un 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle tahmini faiz ödemeleri dahil olmak üzere finansal yükümlülüklerin sözleşmeye göre belirlenmiş vadeleri aşağıdaki gibidir: Kayıtlı değer Sözleşmeli nakit akışı 3 aydan az 3-12 ay 1-5 yıl 5 yıldan fazla 4.379.609 (4.312.512) (1.670.116) (513.738) (1.159.783) (968.875) 163.095 (169.875) (72.472) (26.358) (71.045) - 5.500 (5.500) (5.500) - - (32.697) Finansal yükümlülükler Teminatlı banka kredileri Teminatsız banka kredileri Faizsiz spot krediler Finansal kiralama işlemlerinden borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar Diğer borçlar (*) Diğer kısa vadeli yükümlülükler 59.593 (53.828) (1.310) (4.344) (15.477) 200.745 (200.745) (200.745) - - - 10.685 (10.685) (8.695) (1.990) - - 40.534 (40.534) (40.534) - - - 2.947.696 (4.572.388) (59.612) (558.622) (952.051) (3.002.103) 53.919 (53.919) (53.919) - - - Vadeli faiz oranı takası Nakit çıkışı Toplam (*) 182.484 (268.182) - (46.172) (137.810) (84.200) 8.043.860 (9.688.168) (2.112.903) (1.151.224) (2.336.166) (4.087.875) Alınan depozito ve alınan avanslar gibi finansal olmayan yükümlülükler, diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler içerisine dahil edilmemiştir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 187 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup’un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle tahmini faiz ödemeleri dahil olmak üzere finansal yükümlülüklerin, sözleşmeye göre belirlenmiş vadeleri aşağıdaki gibidir: Kayıtlı değer Sözleşmeli nakit akışı 3.758.204 (3.901.995) (27.256) (561.115) (1.632.763) 847.986 (887.321) (43.800) (333.581) (509.940) - 58.823 (60.474) (2.201) (7.700) (23.558) (27.015) 153.509 (153.509) (153.509) - - - 17.374 (20.372) (16.660) (2.005) - (1.707) 3 aydan az 3-12 ay 1-5 yıl 5 yıldan fazla Finansal yükümlülükler Teminatlı banka kredileri Teminatsız banka kredileri Finansal kiralama işlemlerinden borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar (1.680.861) 32.942 (32.942) (32.942) - - - 2.483.773 (3.603.853) (18.563) (437.587) (766.982) (2.380.721) 25.707 (25.707) (25.707) - - - 192.890 (222.414) - (50.979) (136.124) (35.311) Nakit çıkışı - (339.146) - (78.947) (260.199) - Nakit girişi (49.051) 401.409 - 96.345 305.064 - Diğer borçlar (*) Diğer kısa vadeli yükümlülükler Vadeli faiz oranı takası Nakit çıkışı Çapraz kur takası İleri vadeli döviz satım işlemleri Nakit girişi Toplam (*) (7.799) 7.799 - 7.799 - - 7.514.358 (8.838.525) (320.638) (1.367.770) (3.024.502) (4.125.615) Alınan depozito ve alınan avanslar gibi finansal olmayan yükümlülükler, diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler içerisine dahil edilmemiştir. Aşağıdaki tablo nakit akım koruması olan türevlerle ilgili nakit akımların gerçekleşmesi beklenen değerlerini göstermektedir: 31 Aralık 2016 Kayıtlı değer Tahmini nakit akışı 3 aydan az 3-12 ay (182.484) (268.182) - (46.172) Kayıtlı değer Tahmini nakit akışı 3 aydan az 3-12 ay (192.890) (222.414) - (50.979) (136.124) (35.311) 49.051 62.263 - 17.398 44.865 - 7.799 7.799 - 7.799 - - 1-5 yıl 5 yıldan fazla Faiz oranı takası Kaynak 31 Aralık 2015 (137.810) (84.200) 1-5 yıl 5 yıldan fazla Faiz oranı takası Kaynak Çapraz kur takası Varlık İleri vadeli döviz satım işlemleri Varlık 188 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 189 179.074 176.465 - 202.505 168.759 - - 66 676 - - 31 Aralık 2016 Avro (*) 2.667 8.916 610 12.193 12.193 702 8.647 2.168 11.517 11.517 - 35.788 98.752 - - TL 58.667 94.404 63.872 216.943 33 33 216.976 29.067 88.216 941 118.224 118.224 - (30.971) 24.305 - - Diğer (**) 60.860 50.589 56.387 167.836 94 94 167.930 81.854 394 60.266 1.111 143.625 143.625 - 182.726 193.568 - - Avro Karşılığı 39.725 243.074 11.525 294.324 16 16 294.340 32.473 41.810 25.790 699 100.772 100.772 - 209.656 210.570 - - ABD Doları 17.469 220.534 1.015 239.018 239.018 6.893 16.128 5.326 101 28.448 28.448 - 4.632 7.317 - - 31 Aralık 2015 Avro (*) 3.382 4.538 2.685 10.605 10.605 803 1.645 840 3.288 3.288 - (51.748) (45.328) - - TL 29.715 97.007 7.491 134.213 51 51 134.264 51.143 80.000 47.327 1.122 179.592 179.592 (***) (**) (*) - 8.064 24.908 - - Diğer (**) 34.978 19.740 17.648 72.366 72.366 29.451 733 16.470 804 47.458 47.458 Geçerli para birimi Avro olmayan bağlı ortaklıkların ve müştereken kontrol edilen ortaklıkların Avro kuru riski bu kolonda sunulmuştur. Diğer para birimlerindeki varlık ve yükümlülükler TL karşılıkları olarak belirtilmişlerdir. 1 Haziran 2016 itibariyle TAV İstanbul çapraz kur takası anlaşmasını iptal etmiştir. Anlaşmanın toplam tutarı 44.919 TL’dir. Ödeme planına göre 31 Aralık 2016 itibariyle vadesi dolan kısıma denk gelen 25.384 TL finansman geliri olarak, kalan kısmı ise riskten korunma kazançları olarak muhasebeleştirilmiştir ve bu kısım ilerleyen dönemlerde ödeme planına göre finansman geliri olarak muhasebeleştirilecektir. 31 Aralık 2015 itibariyle, sözleşmelerin nominal değeri 105.804 ABD Doları’dır (80.276 Avro). 1. Ticari alacaklar 2a. Parasal Finansal Varlıklar(Kasa, Banka hesapları dahil) 2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 3. Diğer 4. Dönen Varlıklar (1+2+3) 5. Ticari Alacaklar 6a. Parasal Finansal Varlıklar 6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar 7. Diğer 8. Duran Varlıklar (5+6+7) 9. Toplam Varlıklar (4+8) 10. Ticari Borçlar 11. Finansal Yükümlülükler 12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 13. Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12) 14. Ticari Borçlar 15. Finansal Yükümlülükler 16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler 16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 17. Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16) 18. Toplam Yükümlülükler (13+17) 19. Finansal Durum Tablosu Dışı Döviz Cinsinden Türev Araçların Net Varlık/ (Yükümlülük) Pozisyonu (19a-19b) 19a. Aktif Karakterli Finansal Durum Tablosu Dışı Döviz Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı (***) 19b. Pasif Karakterli Finansal Durum Tablosu Dışı Döviz Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı (***) 20. Net Yabancı Para Varlık / (Yükümlülük) Pozisyonu (9-18+19) 21. Parasal Kalemler Net Yabancı Para Varlık / (Yükümlülük) Pozisyonu (TFRS 7.B23) (=1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) 22. Döviz Hedge'i için Kullanılan Finansal Araçların Toplam Gerçeğe Uygun Değeri (***) 23. Döviz Varlıkların Hedge Edilen Kısmının Tutarı (***) 24. Döviz Yükümlülüklerin Hedge Edilen Kısmının Tutarı (***) ABD Doları 21.359 182.646 2.708 206.713 1 1 206.714 6.853 19.969 718 100 27.640 27.640 Avro Karşılığı 55.147 221.256 34.384 310.787 25 10 35 310.822 37.101 27.695 42.873 648 108.317 108.317 Grup’un yabancı para pozisyonu aşağıdaki tabloda belirtilen yabancı para bazlı varlıklar ve borçlardan kaynaklanmaktadır. Yabancı para riski (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Grup, dönem içerisinde Avro karşısında diğer para birimleri için aşağıdaki tabloda belirtilen kurları uygulamıştır. Ortalama Kur Dönem Sonu Kuru 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 ABD Doları 0,9043 0,9007 0,9486 0,9150 TL 0,2996 0,3313 0,2695 0,3147 GEL 0,3821 0,3968 0,3579 0,3821 MKD 0,0162 0,0162 0,0163 0,0162 TND 0,4212 0,4593 0,4115 0,4507 SEK 0,1057 0,1069 0,1046 0,1095 SAR 0,2409 0,2400 0,2530 0,2440 HRK 0,1332 0,1312 0,1327 0,1303 OMR 2,2950 2,3302 2,3310 2,3733 KES 0,0089 0,0085 0,0090 0,0091 Duyarlılık analizi Grup’un kur riski genel olarak Avro’nun TL ve ABD Doları karşısındaki değer değişikliklerinden oluşmaktadır. Grup, yabancı para karşısındaki kur riskini türev finansal sözleşmeler aracılığı ile dengelemektedir. Mümkün olduğu durumlarda her sözleşmeye ait gideri sözleşmenin para birimi cinsinden yüklenmektedir ve nakit ve nakit benzerlerini de yükümlülükleri ile uyumlu şekilde elde etmektedir. Kur riskinin ölçülebilmesi için yapılan duyarlılık analizinin temeli kurum genelinde yapılan toplam para birimi açıklamasını yapmaktır. Toplam yabancı para pozisyonu, yabancı para birimi bazlı tüm kısa vadeli ve uzun vadeli satın alım sözleşmeleri ile tüm varlıklar ve yükümlülükleri içermektedir. Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu 31 Aralık 2016 Kar/Zarar Yabancı paranın değer kazanması Özkaynaklar Yabancı paranın değer kaybetmesi Yabancı paranın değer kazanması Yabancı paranın değer kaybetmesi ABD Doları'nın Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 1- ABD Doları net varlık/yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) (*) 3- ABD Doları Net Etki (1+2) 63.020 (63.020) - - - - - - 63.020 (63.020) - - TL'nin Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 4- TL net varlık/yükümlülüğü 5- TL riskinden korunan kısım (-) 6- TL Net Etki (4+5) 9.875 (9.875) - - - - - - 9.875 (9.875) - - Diğer döviz kurlarının Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık/yükümlülüğü 8- Diğer döviz riskinden korunan kısım (-) 9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8) TOPLAM (3+6+9) 190 1.982 (1.982) - - - - - - 1.982 (1.982) - - 74.877 (74.877) - - TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu 31 Aralık 2015 Kar/Zarar Yabancı paranın değer kazanması Özkaynaklar Yabancı paranın değer kaybetmesi Yabancı paranın değer kazanması Yabancı paranın değer kaybetmesi ABD Doları'nın Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 1- ABD Doları net varlık/yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) (*) 3- ABD Doları Net Etki (1+2) 56.320 (56.320) 38.009 - - - (31.005) - 56.320 (56.320) 38.009 (31.005) TL'nin Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 4- TL net varlık/yükümlülüğü 5- TL riskinden korunan kısım (-) 6- TL Net Etki (4+5) (4.533) 4.533 - - - - - - (4.533) 4.533 - - Diğer döviz kurlarının Avro Karşısında %10 değer kazanması/kaybetmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık/yükümlülüğü 8- Diğer döviz riskinden korunan kısım (-) 9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8) TOPLAM (3+6+9) (*) 2.491 (2.491) - - - - - - 2.491 (2.491) - - 54.278 (54.278) 38.009 (31.005) İlgili takas işlemi ileriye dönük DHMİ ödemelerine ilişkin olması nedeniyle mevcut döviz pozisyonunu etkilememektedir. Faiz oranı riski Grup üzerinden önemli derecede yabancı kaynaklardan kullanılan kredi bulunmaktadır. Kullanılan kredilerin çok büyük bir kısmı değişken faiz bazlı olmasına karşın Grup yönetimi ve kredi kullandıran bankalar tarafından kredi faizleri finansal enstrümanlar kullanılarak sabitlenmiştir. TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege Euribor ve Libor oranlarındaki dalgalanmalara karşı kur riskini azaltmaya yönelik faiz oranlı finansal enstrümanlar kullanmaktadır. Bu kapsamda TAV Esenboğa, TAV Milas Bodrum ve TAV Ege’ nin değişken faiz oranlı kredilerinin sırasıyla %100, %90, %100’ü sabitlenmiştir. Bu faiz takas enstrümanlar korunma muhasebesine göre finansal tablolara yansıtılmıştır. Profil 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihlerindeki faize duyarlı finansal araçlar aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Sabit oranlı enstrümanlar Finansal varlıklar Finansal yükümlülükler 1.247.137 1.492.759 (1.949.820) (1.361.276) (702.683) 131.483 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 Değişken oranlı enstrümanlar Finansal yükümlülükler TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU (2.836.568) (3.114.611) (2.836.568) (3.114.611) 191 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Sabit oranlı enstrümanlar için gerçeğe uygun değer duyarlılık analizi: Grup’un, gerçeğe uygun değerleri kar veya zarara yansıtılan finansal varlık ve yükümlülük ve gerçeğe uygun değer riskinden korunma amaçlı muhasebeleştirme modeli altında kaydedilen riskten korunma amaçlı türev enstrümanları (vadeli faiz oranı takasları) bulunmamaktadır. Bu nedenle, raporlama dönemi itibariyle faiz oranlarındaki değişim kar veya zararı etkilemeyecektir. Değişken oranlı enstrümanlar için nakit akış duyarlılık analizi: Grup’un borçlanma profili esas alındığında, Euribor veya Libor oranındaki 50 baz puanlık artış, türev finansal enstrümanların etkisi göz ardı edildiğinde, Grup’un değişken faiz oranlı borçlarının yıllık faiz giderlerinde yaklaşık 4.291 TL’lik artışa sebep olurdu. Tutarın 4.290 TL’si vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır ve bu nedenle kar zarar üzerindeki net risk 1 TL’dir. Euribor veya Libor oranındaki 50 baz puanlık artış / (azalış), Grup’un özkaynakları altında yer alan değer artış fonunda (finansal riskten korunma yedeği) yaklaşık 121.157 TL’lik artışa (127.552 TL’lik azalışa) sebep olurdu. Faiz Pozisyonu Tablosu Finansal Varlıklar Finansal Yükümlülükler Finansal Yükümlülükler Sabit Faizli Finansal Araçlar Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılan varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar Değişken Faizli Finansal Araçlar Cari Dönem Önceki Dönem - - (1.949.820) (1.361.276) (2.836.568) (3.114.611) Finansal risk yönetimi Şirket finansal araçların kullanımına bağlı olarak aşağıdaki risklere maruz kalabilmektedir: ·· ·· ·· ·· Kredi riski Likidite riski Piyasa riski Operasyonel risk Bu dipnot Grup’un yukarıda belirtilen risklere maruz kalma durumu, Grup’un hedefleri, riski ölçmek ve yönetmek için olan politika ve süreçler ve Grup’un sermayeyi yönetimi ile ilgili bilgi sunmaktadır. Daha detaylı niceliksel ya da rakamsal açıklamalar ilgili dipnotlarda sunulmuştur. Risk yönetim çerçevesi Yönetim Kurulu, Grup’un risk yönetim çerçevesinin sağlanmasından ve gözetiminden genel olarak sorumludur. Grup, Kurumsal Risk Yönetimi fonksiyonunun işleyişinden sorumlu olmak üzere Risk Yönetim Departmanı’nı kurmuş olup Grup içinde tüm çalışanların rol ve sorumluluklarını anlayabileceği disiplinli ve yapıcı bir risk yönetimi ve kontrol ortamı oluşturulmasını hedeflenmektedir. Bütün direktörler kontrol, yönetişim ve risk yönetimi süreçlerine ana faaliyet konularında karşılaşılabilecek risklerle ilgili olarak sürekli tespit, gözden geçirme ve değerlendirme konularında güvence sağlayabilecek etkin bir risk yönetimi ve iç kontrol sürecinin çalışmasını temin edecek şekilde hareket etmektedir. İç Denetim, Grup Denetim Komitesi’ne gözetim fonksiyonunu yerine getirmek üzere destek vermektedir. Grup İç Denetim Direktörlüğü’nün misyonu, TAV Holding Yönetim Kurulu’na, bağlı ortaklıklarına ve yönetime gözetim, yönetim ve işletme sorumluluklarında; iç denetim, risk yönetimi ve yönetişim süreçlerindeki zaafiyetleri ve kaynakların boşa harcanmasına ve verimsizliklere neden olan uygulamaları tespit etmek ve bunlara ilişkin öneriler getirerek bağımsız denetimler (raporlar) ve danışmanlık hizmetleri vasıtasıyla yardım sağlamaktır. 192 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) İç denetim planlarında, risk değerlendirmeleri ve Denetim Komitesi ile yönetim tarafından dikkat çekilen bulgular dikkate alınmaktadır. Risk değerlendirmeleri, sadece var olan tespit edilmiş riskleri belirlemek yerine dönem içinde ortaya çıkabilecek yeni riskleri de dikkate almak ve değerlendirmek prensibi ile ve sürekli olarak Risk Yönetimi Departmanı tarafından takip ve koordine edilmektedir. Resmi olarak risk değerlendirmeleri yıllık olarak yapılmakta, ancak ihtiyaç duyulduğunda daha sık olarak yapılabilmektedir. Kredi riski Kredi riski, bir müşterinin ya da bir finansal enstrümana taraf olan karşı tarafın sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmeme riskidir. Temel olarak Grup’un müşteri alacakları ve banka bakiyelerinden doğabilecek finansal zararlar kredi riskini oluşturmaktadır. Grup’un başlıca finansal varlıkları nakit ve nakit benzerleri, ticari ve diğer alacaklardır. Nakit ve nakit benzerleri üzerindeki kredi riski sınırlıdır çünkü muhataplar kredibilitesi yüksek olan bankalardır. Grup’un hizmetlerinin kredi geçmişi uygun müşterilere verilmesini sağlamak için oluşturduğu uygun prosedürleri vardır. Ticari alacakların değer düşüklüğü karşılığı ile net edilmiş tutarı ile toplam nakit ve nakit benzerleri, kredi riskine maruz kalan maksimum tutarları oluşturmaktadır. Grup’un en önemli müşterisi Türk Hava Yolları’dır (THY). Grup bu müşteri ile geçmiş tecrübeye dayanarak önemli bir kredi riski bulunmadığını düşünmektedir. Alacakların tahsilatı ekonomik faktörlerden etkilenebilmesine rağmen, yönetim müşterilerinin saygın ve uluslararası havayolu şirketleri olmasından dolayı şu anda ayrılmış olan karşılıktan daha fazla bir risk olduğunu düşünmemektedir. Buna ek olarak, Grup’un, kredibilitesi düşük olan bazı müşterilerinden almış olduğu teminat mektupları ve senetleri bulunmaktadır. Likidite riski Likidite riski Grup’un ileri tarihlerdeki nakit ödeme ya da diğer finansal yükümlülüklerini karşılayamaması riskidir. Grup’un likidite riski, mevcut ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin normal koşullarda ya da kriz durumlarında fonlanabilmesi için çeşitli finansal kuruluşlardan Grup’u zarara uğratmayacak ya da itibarını zedelemeyecek şekilde yeterli finansman olanakları temin edilerek yönetilmektedir. Grup ürün ve hizmetlerini maliyetlendirmede nakit akış ihtiyaçlarını izlemeye yardımcı olan ve yatırımların nakit dönüşünü etkili kılan faaliyet bazlı maliyetlendirme kullanmaktadır. Grup genellikle doğal afetler gibi makul bir şekilde öngörülemeyen durumların potansiyel etkisi hariç olarak finansal yükümlülüklerin yerine getirilmesini de içeren finansal ve operasyonel giderleri karşılamaya yeterli nakdinin olmasını temin eder. Piyasa riski Piyasa riski; döviz kurları, faiz oranları ya da menkul kıymetler piyasalarında işlem gören enstrümanların fiyatları gibi para piyasasındaki değişiklikler sonucu Grup’un gelirlerinin ya da sahip olduğu finansal varlıkların değerinin değişmesi riskidir. Piyasa riski yönetimi, piyasa riskine maruz kalmayı kabul edilebilir sınırlar dahilinde kontrol ederken, risk getirisini optimize etmeyi amaçlamaktadır. Grup piyasa risklerini yönetmek için türev araçlar alıp satmakta ve aynı zamanda finansal yükümlülük altına girmektedir (Not 8). Bütün bu işlemler kredi veren bankalar ve Grup’un bu operasyonlardan sorumlu yöneticileri tarafından belirlenen kurallara göre icra edilir. Grup kar veya zarardaki dalgalanmayı yönetmek için riskten korunma muhasebesi uygulamaktadır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 193 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Döviz kuru riski Grup, yabancı para birimleri üzerinden olan çeşitli gelir ve gider kalemleri ve bunlardan doğan yabancı para borç, alacak ve finansal borçlanmalar sebebiyle döviz kuru riskine maruz kalmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle bu konsolide finansal tabloların ilgili notlarında belirtildiği gibi, Grup şirketlerinin, başlıca Avro olmak üzere, ABD Doları, Gürcistan Larisi, Tunus Dinarı, Makedonya Dinarı, İsveç Kronu, Suudi Arabistan Riyali, Hırvatistan Kunası, Kenya Şilini ve TL olan geçerli para birimlerinden farklı para birimlerinde bakiyeleri vardır. Sözkonusu işlemler başlıca ABD Doları ve TL işlemlerdir. Grup bu döviz kuru riskini yabancı para nakit tutarak ve bazı finansal enstrümanlar kullanarak yönetmektedir. Faiz oranı riski Grup, kredilerin faiz oranlarındaki değişikliğe olan hassasiyetinin %50 ve %100 arasında kalan kısmının sabit faizli olmasını sağlayacak bir politika benimsemiştir. Bu durum faiz oranı takası sözleşmeleriyle sağlanır. Operasyonel risk Operasyonel risk, Grup’un süreçleri, çalışanları, kullandığı teknoloji ve altyapısı ile ilgili çeşitliliğe sahip sebeplerden ve kredi riski, piyasa riski ve likidite riski haricindeki yasal ve düzenleyici gereklilikler ve tüzel kişilikle ilgili genel kabul görmüş standartlar gibi dış faktörlerden kaynaklanan direk veya dolaylı zarar riskidir. Operasyonel riskler Grup’un bütün faaliyetlerinden doğmaktadır. Grup’un amacı maliyet etkinliği ile bir yandan finansal zararlardan ve Grup’un itibarına zarar vermekten kaçınarak, diğer yandan girişimcilik ve yaratıcılığı kısıtlayan kontrollerden kaçınarak operasyonel riski yönetmektir. Operasyonel riskten kaçınmadaki kontrollerin iyileştirilmesi ve uygulanması birincil olarak her bir işletmedeki üst düzey yöneticilerin sorumluluğundadır. Bu sorumluluk aşağıdaki alanlarda operasyonel risklerin yönetimi ile ilgili genel Grup standartlarının iyileştirilmesi ile desteklenir: ·· ·· ·· ·· ·· ·· ·· ·· ·· ·· işlemlerin bağımsız yetkilendirilmesi dahil uygun görev ve sorumluluk dağılımı ile ilgili gereklilikler işlemlerin mutabakatı ve gözetimi ile ilgili gereklilikler düzenleyici ve diğer yasal gereklilikler ile uyum kontrollerin ve prosedürlerin dokümantasyonu karşılaşılan operasyonel risklerin periyodik olarak değerlendirilmesi ve belirlenen risklerden kaçınma amaçlı kontrol ve prosedürlerin yeterliliği operasyonel zararların raporlanması ve bunlarla ilgili iyileştirme faaliyetlerinin sunulması ile ilgili gereklilikler acil durum planlarının oluşturulması eğitim ve çalışanların işle ilgili gelişimi etik ve iş hayatı standartları etkin olduğu yerde sigortayı da içeren risk azaltma çareleri Grup standartları ile uyum İç Denetim tarafından yürütülen periyodik denetim programı ile denetlenir. İç Denetim’in yaptığı gözden geçirme sonuçları ilgili operasyonel bölümün yönetimine bildirilir ve Denetim Komitesi ve üst düzey yönetimle de paylaşılır. Sermaye yönetimi Yönetim Kurulu’nun politikası yatırımcı, kredi veren ve piyasa güveni açısından güçlü sermaye yapısı sağlamak ve işletmenin gelecekteki büyümesini desteklemek, ve sermaye maliyetini düşürmek için en uygun sermaye yapısını sağlamaktır. Sermaye yapısını sağlamak ya da düzenlemek için, Grup yönetimi pay sahiplerine ödenen temettü tutarlarını değiştirebilir, payları pay sahiplerine iade edebilir, yeni paylar çıkarabilir ya da borcu azaltmak için varlık satabilir. 194 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) 41. FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) Gerçeğe Uygun Değer Varlıkların ve yükümlülüklerin defter değerleri ve gerçeğe uygun değerleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir : Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri Ticari alacaklar (kısa vadeli) İlişkili taraflardan ticari alacaklar İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar Türev araçlar Kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri Diğer dönen varlıklar (*) Ticari alacaklar (uzun vadeli) Finansal yükümlülükler Faizsiz spot krediler Teminatlı banka kredileri Teminatsız banka kredileri Finansal kiralama işlemlerinden borçlar Ticari borçlar İlişkili taraflara ticari borçlar İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar Türev araçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar Diğer borçlar (**) Diğer kısa vadeli yükümlülükler Net Gerçekleşmemiş kazanç (*) 31 Aralık 2016 Net Defter Gerçeğe Uygun Değeri Değer 31 Aralık 2015 Net Defter Gerçeğe Uygun Değeri Değer 10 1.175.435 482.811 56.788 25.401 607.784 510 334.749 1.175.435 477.349 56.788 25.401 607.784 510 436.383 672.598 312.696 92.222 24.271 56.850 1.326.957 11.019 316.477 672.598 315.018 92.222 24.271 56.850 1.326.957 11.019 378.467 8 8 8 10 9 9 39 (5.500) (4.379.609) (163.095) (59.593) (200.745) (9.078) (1.607) (182.484) (5.500) (4.381.253) (162.245) (59.593) (200.745) (9.078) (1.607) (182.484) (3.758.204) (847.986) (58.823) (153.509) (16.064) (1.310) (192.890) (3.760.993) (845.463) (58.823) (153.509) (16.064) (1.310) (192.890) (40.534) (2.947.696) (53.919) (5.360.382) (40.534) (2.636.053) (53.919) (4.953.361) (407.021) (32.942) (2.483.773) (25.707) (4.758.118) (32.942) (3.603.853) (25.707) (5.814.152) 1.056.034 Not 6 10 9 9 39 7 11 26 Verilen avanslar gibi finansal olmayan varlıklar diğer alacaklar ve diğer dönen varlıklar içerisine dahil edilmemiştir. Alınan avanslar gibi finansal olmayan araçlar, diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler içerisine dahil edilmemiştir. (**) Finansal Araçlar Gerçeğe uygun değer açıklamaları Şirket, finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerlerini hali hazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak belirlemiştir. Maliyet bedelleri ile finansal tablolarda yer alan nakit ve nakit benzerlerinin kısa vadeli olmaları nedeniyle gerçeğe uygun değerlerinin taşınan değerlerine yakın olduğu düşünülmektedir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 195 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Gerçeğe uygun değer ölçümünün sınıflandırılması Aşağıdaki tabloda kayıtlarda gerçeğe uygun değer ile değerlenen finansal araçlar ile gerçeğe uygun değeri açıklanan finansal araçların değerleme yöntemleri verilmiştir. Seviyelere göre değerleme yöntemleri şu şekilde tanımlanmıştır: Seviye 1: Seviye 2: Seviye 3: Özdeş varlıklar ya da borçlar için şirketin ölçüm gününde erişebildiği aktif piyasalardaki kayıtlı (düzeltilmemiş) fiyatlar; Seviye 1'de yer alan kayıtlı fiyatlar dışında kalan ve varlıklar ya da borçlar açısından doğrudan ya da dolaylı olarak gözlemlenebilir nitelikteki veriler; Varlık ya da borçlara ilişkin gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler. 31 Aralık 2016 Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3 Ticari alacaklar - 817.560 - Banka kredileri - (4.542.704) - Diğer borçlar - (2.947.696) - Vadeli faiz oranı takası - (182.484) - 31 Aralık 2015 Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3 Ticari alacaklar - 629.173 - Banka kredileri - (4.606.190) - Diğer borçlar - (2.483.773) - Vadeli faiz oranı takası - (192.890) - Çapraz kur takası - 49.051 - İleri vadeli döviz satım işlemleri - 7.799 - Finansal riskten korunma muhasebesi Vadeli faiz oranı takası TAV Esenboğa’nın banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla vadeli faiz oranı takası türev enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %100’ü faiz oranı riskine karşı kredinin ömrü boyunca vadeli faiz oranı takası ile korunmaya alınmıştır (31 Aralık 2015: %100). TAV Ege’nin banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle değişken faiz oranlı kredileri toplamının %100’ü faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır (31 Aralık 2015: %100). TAV Milas Bodrum’un banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %90’ı faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır. (31 Aralık 2015: %100). TAV İstanbul 2016 yılı içerisinde kredi refinansmanından dolayı vadeli faiz oranı takası sözleşmesini feshetmiştir (31 Aralık 2015 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %100’ü faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır). TAV Makedonya 2016 yılı içerisinde kredi refinansmanından dolayı vadeli faiz oranı takası sözleşmesini feshetmiştir (31 Aralık 2015 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %80’i faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır). TAV Tunus, vadeli faiz oranı takası yapılan bankalardan erken fesih bildirimi almıştır. Bu bildirim sonucunda 235.757 TL türev araçlar hesabında kısa vadeli yükümlülük olarak gösterilmiştir (31 Aralık 2015: 199.903 TL). 196 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 ARALIK 2016 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (TUTARLAR AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN TÜRK LIRASI (“TL”) OLARAK BELIRTILMIŞTIR. TL DIŞINDAKI PARA BIRIMLERI, AKSI BELIRTILMEDIKÇE BIN OLARAK BELIRTILMIŞTIR.) Çapraz kur takası 1 Haziran 2016 itibariyle TAV İstanbul çapraz kur takası anlaşmasını iptal etmiştir. Anlaşmanın toplam tutarı 44.919 TL’dir. Ödeme planına göre 31 Aralık 2016 itibariyle vadesi dolan kısıma denk gelen 25.384 TL finansman geliri olarak, kalan kısmı ise riskten korunma kazançları olarak muhasebeleştirilmiştir ve bu kısım ilerleyen dönemlerde ödeme planına göre finansman geliri olarak muhasebeleştirilecektir. 31 Aralık 2015 itibariyle, sözleşmelerin nominal değeri 105.804 ABD Doları’dır (80.276 Avro). 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle kullanılan vadeli faiz oranı takası ve çapraz kur takası türevlerinin gerçeğe uygun net değeri 182.484 TL tutarında zarar ifade etmektedir (31 Aralık 2015: 143.839 TL). Belirtilen tutarlar raporlama dönemi sonu itibariyle türev piyasasında benzeri araçlar için belirlenen fiyatlara dayandırılmaktadır. 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle finansal riskten korunma muhasebesi uygulandığı için vadeli faiz oranı takası ve çapraz kur takası türev işlemlerinin gerçeğe uygun değerlerindeki 28.725 TL tutarındaki değişimin etkin kısmı finansal riskten korunma yedeğinde zarar olarak özkaynaklar altında muhasebeleştirilmiştir (31 Aralık 2015: 76.430 TL tutarında kar). Faiz oranı takası ve çapraz kur takası türev işlemlerinin kar ve zarar tablosuna etkileri riskten korunma amacıyla ilişkilendirildikleri varlık veya yükümlülükteki değişimler ve ödemeler kar veya zarar tablosunda muhasebeleştirildiği dönemle aynı dönemde olmaktadır. 42. RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR Şirket yönetim kurulu 17 Şubat 2017 tarihinde yaptığı toplantı sonucu 2017/1 nolu karar ile 2016 yılı konsolide dönem karından 247.952 TL tutarın nakit olarak dağıtılması yönünde karar almıştır. Hisse başına düşen temettü tutarı 0,68 tam TL olacaktır. Bu karar Genel Kurul’un onayına sunulacaktır. 43. FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR Yoktur. 44. NAKİT AKIŞ TABLOSUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde Şirket’in işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akışları 2.798.702 TL (31 Aralık 2015: 3.688.426 TL), yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit 301.736 TL (31 Aralık 2015: 2.317.786 TL), finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit 1.204.644 TL (31 Aralık 2015: 119.627 TL) olarak gerçekleşmiştir. Şirket dönem içerisinde ana ortaklık ve kontol gücü olmayan paylara toplam 372.397 TL (31 Aralık 2015: 316.613 TL) tutarında temettü ödemesi yapmış olup bu tutar finansman faaliyetlerinden nakit akışları içerisinde gösterilmiştir. 45. ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 31 Aralık 2016 tarihinde sona eren hesap döneminde Şirket’in ana ortaklığa ait özkaynakları 2.997.978 TL (31 Aralık 2015: 2.566.153 TL) ve kontrol gücü olmayan payları 3.754 TL zarar (31 Aralık 2015: 18.647 TL kar) olmak üzere toplam özkaynakları 2.994.224 TL’dir (31 Aralık 2015: 2.584.800 TL). TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU 197 SÖZLÜK ACI Airports Council International (Uluslararası Havalimanları Konseyi) EUROCONTROL European Organisation for the Safety of Air Navigation (Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenlik Teşkilatı) Apron Bir havalimanında uçakların parklandırılmaları, akaryakıt ikmalleri, yolcu, yük, posta ve kargonun indirme ve bindirilme işlemleri ve bakımlarının yapılabilmesi için ayrılmış sahalardır. FAVÖK “Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr” anlamına gelmektedir. Arındırılmış Sahalar Dış hatlara açık havalimanlarında yolcuların giriş ve çıkış yapmadan önce gümrük mevzuatı açısından beyan ve kontrol işleminden sonra alındıkları, aynı zamanda yurt dışından gelerek gümrüğe girmeden aynı ülkenin veya başka bir ülkenin diğer havalimanına giden yolcular için oluşturulmuş sahalardır. Baggage Handling System (BHS) Check-in gişelerinde teslim alınan bagajları, uçağa yükleniş noktalarına kadar taşıyan konveyor bant sistemi. FIDS (Uçuş Bilgi Gösterim Sistemi) FIDS (Uçuş Bilgi Gösterim Sistemi) Güncel verileri uçuş bilgi ekranları, monitörler, uçuş kapısı indikatörleri ve bagaj indikatörleri, personel monitörler vasıtasıyla yayınlayan sistemdir. Charter Terminali Tarifeli ya da düzenli seferler dışında gerçekleşen uçuşlarla seyahat eden yolcular için ayrılmış terminal binası. Garanti Yolcu Gelirleri İlgili otoritelerle imzalanan sözleşme uyarınca, otorite tarafından yıllık olarak hesaplanan yolcu sayısına göre garanti altına alınan yolcu gelirleridir. İmzalanan sözleşmeye ve sözleşmenin kapsadığı döneme göre değişiklik gösterebilir. Check-in Havalimanı terminallerinde, havayolu veya yer hizmet kuruluş görevlilerinin, yolcuların bilet, bagaj işlem ve kontrollerini yapmaları anlamındadır. Gümrüklü Salon Dış hatlara açık havalimanlarında yolcuların giriş ve çıkış yapmadan önce gümrük mevzuatı açısından beyan veya kontrol işlemine tabi tutuldukları izole edilmiş salonlardır. Check-in Kontuarı Terminallerde yolcuların check-in işlemlerinin yapıldığı, donanımlı masalardır. Gümrük Muhafaza Dış hatlar açık havalimanlarında yolcuya ait eşya ya da diğer yük, kargo ve postanın gümrük mevzuatı açısından denetlenmek veya alıkonulmak üzere, ya da yurt dışına gidip-gelecek her türlü mal ve malzemenin alınması veya gönderilmesi aşamasında işlemlerin gümrük mevzuatına uygunluğunu kontrol eden teşkilattır. Check-in Salonları Terminallerde check-in kontuarlarının toplu halde bulunduğu bölümlerdir. CIP Yolcusu Ticari önemi haiz kişi. Duty free Shop Havalimanlarında gümrük vergisi alınmadan alış-veriş yapılan mağazalardır. El Bagaj Arabaları Havalimanlarında yolcu eşyasını taşımak üzere yararlanılan mekanik portatif taşıyıcılardır. 198 FAVKÖK “Faiz, Amortisman, Vergi ve Kira Öncesi Kâr” anlamına gelmektedir Havalimanı Karada veya suda, içerisindeki bina, tesis ve donatımlar dâhil uçakların iniş, kalkış ve yer hareketlerini yapmak, bakım ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına, yolcu ve yük alınmasına ve verilmesine ilişkin tesisleri bünyesinde bulundurmak amacıyla düzenlenmiş sahalardır. Hangar Havalimanlarında uçakların bakım ve onarımlarının yapılması veya muhafaza edilmesi amacıyla kullanılan genellikle büyük yapılı binalardır. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Hava Tarafı Bölümü (Uçuş Hattı Tesisleri): Pasaport kontrolden sonraki arındırılmış bölgeleri (bekleme alanları, Gümrüksüz satış alanları, uçağa geçiş kapıları) ve havalimanının pist, apron, taksi yollar ve bunlara bitişik sahaları ve belirli durumlarda doğrudan uçuş faaliyeti amacıyla kullanılan bina ve yapıları veya bunların bazı kısımları ve bu bölümlerin hepsine girişin kontrollü olduğu yerlerdir. Havacılık Gelirleri Havalimanlarında yolcu ve uçaklara verilen hizmetlerden elde edilen gelirlerdir. Havacılık Dışı Gelirler Havalimanlarında yolcu ve uçaklara verilen hizmetlerden elde edilen gelirler dışında, örneğin Gümrüksüz satış gibi hizmetlerden elde edilen gelirlerdir. Havaş Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. havalimanlarında yer hizmetini yürüten kuruluştur. Hisse Başına Kâr Bir Şirket’in vergi sonrası toplam kârının, Şirket’in hisse senedi sayısına bölünmesiyle elde edilen göstergedir. HUB Ana merkez ICAA International Civil Airports Association (Uluslararası Sivil Hava Meydanları Birliği) ICAN International Commission for Air Navigation (Uluslararası Hava Seyrüsefer Komitesi) ICAO International Civil Aviation Organization (Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı) İnorganik Büyüme Bir Şirket’in, kendi üretimi dışında başka bir şirketi satın alarak veya yeni yatırım yaparak dolayısıyla da satın aldığı Şirket’in üretim ve cirosunun eklenmesiyle elde ettiği büyümedir. İştirak Bir ortaklıkla işletme arasında, ortaklığın yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılım anlamında devamlı bir bağ yaratan, doğrudan veya dolaylı sermaye ve yönetim ilişkisidir. TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG 2016 FAALİYET RAPORU Kompozit Kaplama Bir pistin beton ve asfalt karışımıyla kaplanmasıdır. Konveyör Terminallerde yolcu check-in’i esnasında, yolcu beraberinde olmayacak bagajların uçağa yerleştirilmek üzere alınarak gönderilmesi veya uçaktan gelen bagajların alınması amacıyla yolcuların yararlandıkları mekanik taşıyıcı görevini yapan şeritlerdir. Likidite Bir varlığın hızlı ve kolay bir biçimde nakde çevrilebilme derecesidir. Organik Büyüme Bir Şirket’in kendi faaliyetleriyle sağladığı büyümedir. Üretim artışı ve bu üretimin satılmasıyla elde edilen ciro artışını ifade eder. Overflight Uçuş Bir hava aracının bir ülke hava sahasını, herhangi bir yere inmeksizin kat etmesidir. PAT Sahaları/Alanları: Pist, Apron ve Taksiyolu sahaları ile havalimanının hava tarafında araç ve gereçlerin hareket ve park etmesi için düzenlenen diğer sahalardır. Proje Finansman Uzun dönemli altyapı ve sanayi yatırımlarında ihtiyaç duyulan sermayenin, Şirket’in bilânçolarına en düşük seviyede etki edecek biçimde ve maksimum oranda karşılanmasıdır. Finansman karşılığında projenin gelirlerinin ya da varlığın teminatı söz konusudur. Pik Gün, Pik Saat Belirli bir dönem içerisinde (genellikle bir takvim yılı içerisinde) bir havalimanında birim günde veya saatte kaydedilen işlem görmüş en yüksek yolcu, uçak, kargo vs. sayısıdır. Pist Bir kara meydanında uçakların iniş ve kalkışları için hazırlanmış, dikdörtgen şeklinde belirlenmiş sahalardır. “primeclass” Hizmeti Bu hizmet kapsamında yolcu, terminal Gidiş kapısında, taşıma görevlisi eşliğinde karşılanır, X-ray geçişi, check-in ve pasaport işlemleri hostesler asistanlığında yapılır. Ramp Havalimanlarında uçakların park ettiği ve uçağa hizmet verilen alandır. 199 SÖZLÜK Sivil Hava Taşımacılık Sivil Hava Taşımacılığı, genel olarak havayolu taşımacılığı ile ilgili bütün faaliyetleri kapsayan bir ifade olmasının yanında daha özelde; havalimanları, havayolları ve handling şirketleri tarafından ulusal ve uluslararası kurallar ve güvenlik ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirilen hava taşımacılığına ait bütün operasyonel faaliyetlerin de genel adıdır. SLOT Hava trafiğinin yoğun olduğu havalimanlarındaki trafiği, günün her saatine ve haftanın her gününe mümkün olduğu kadar dengeli bir şekilde yayarak, havalimanının optimum kullanılmasını sağlamaktır. Bir diğer ifade ile uçaklara tahsis edilebilen iniş-kalkış saat dilimlerinde meydan imkânlarının kullanım hakkıdır. Taksi Uçağın yerde yaptığı hareket anlamındadır. Taksirut Bir havalimanında uçakların yerde pist ve apron gibi bölümler arasında gidip gelmeleri için düzenlenmiş standart ölçülerdeki yollardır. TOC Terminal Operasyonları Merkezi Transit Yolcu Havalimanına uçakla vardıktan kısa bir süre sonra aynı uçakla veya aynı uçak numarasıyla seyahatine devam eden yolculardır. Bu yolcular havalimanındaki Gümrüksüz satış, yiyecek- içecek ve konaklama hizmetlerinden yararlanmazlar. Transfer Yolcu Havalimanına uçakla vardıktan sonra farklı bir uçakla veya farklı uçuş numarası alan aynı uçakla seyahatine devam eden yolculardır. Bu yolcular havalimanındaki Gümrüksüz satış, yiyecek- içecek ve konaklama gibi hizmetlerden yararlanabilirler. Uçak Yükleme Uçağın teknik özelliklerine ve operasyon bilgilerine uygun yüklenmesidir. Uçuş Limitleri Her uçak tipine göre yükleme amacıyla belirlenmiş limitlerdir. Tarifeli Sefer Kalkış-varış zamanı ve rotası sabit uçuş sekline verilen isimdir. VIP Çok önemli kişi. Unvanları Başbakanlık tarafından listelenen kamu kuruluşlarının önde gelen yöneticileridir. Tarifesiz Sefer (Charter) Belirli dönemlerde, genellikle de yaz aylarında özel olarak sefere konan, kalkış saati havalimanı trafiği ve yolcu talebine göre belirlenen tarifesiz uçuş türüdür. VIP Salonu VIP Yolcuları için havalimanlarında ayrılmış mekânlardır. Terminal Yolcuların uçuş öncesi veya sonrası işlemleri yapılan, bünyesinde hava ulaştırma hizmeti ile ilgili kuruluş ve tesisleri bulunduran binalar grubudur. Terminal İşletmeciliği DHMİ tarafından İşletilmekte olan havalimanlarında, DHMİ adına terminali işleten Hava Limanı Başmüdürlüğü/Meydan Müdürlüğünü ve/veya Yap-İşlet-Devret Modeli kapsamında veya diğer bir şekilde, terminal işletmeciliği yapmakta olan kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel tüzel kişileri ifade etmektedir. Yap-İşlet-Devret Bir kamu altyapı yatırım veya hizmetinin finansmanının, özel bir şirket tarafından karşılanması, projenin gerçekleştirilmesi, kamu tarafından belirlenen bir süre için işletilmesi ve bu sürenin sonunda söz konusu tesislerin bakımı yapılmış, eksiksiz ve işler durumda ilgili kamu kuruluşuna devredilmesidir. Yolcu Havayoluyla seyahat eden, uçuş personeli ve kabin mürettebatı dışında uçakta bulunan tüm bireylerdir. İÇİNDEKİLER 02 03 04 06 08 10 TAV Havalimanları: Havalimanı İşletmeciliğinde Bir Dünya Markası TAV ve ADP’nin Havalimanı Operasyonları TAV’ın Büyüme Stratejisi Yönetim Kurulu’nun Mesajı İcra Kurulu Başkanı’nın Mesajı İmtiyazlar Genel Görünüm 12 12 22 23 23 24 31 35 36 2016 YILI GELİŞMELERİ Havacılık Sektörü ve TAV Finansal Gelişmeler 2016 Yılındaki Yatırımlar Ödüller ve Başarılar Hizmet Şirketlerimizin 2016 Yılı 2016’da Öne Çıkanlar 2016’nın Ardından Yatırımcı İlişkileri ve BİST Performansı 38 38 40 43 58 60 62 68 73 74 74 75 75 76 76 77 KURUMSAL YÖNETİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Sürdürülebilirlik Risk Yönetimi ve İç Denetim Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu Komite Çalışma Esasları Olağan Genel Kurullar Yönetim Kurulu Üst Yönetim Yönetim Organı Üyeleri İle Üst Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali Haklar Esas Sözleşme Değişiklikleri Kâr Dağıtım Bağlı Şirket Raporu Bağımsız Denetçi Raporu Riskin Erken Saptanmasi Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu Sorumluluk Beyanı Bağımsızlık Beyanları 78 OPERASYONEL VE FINANSAL VERILER 78 Avro Bazlı Finansal Veriler 78 Hedefler ve Gerçekleşmeler 78 2016 Yılı Gerçekleşmeleri 78 2017 Yılına İlişkin Beklentiler 79 Operasyonel ve Finansal Performans 80 Havalimanı Şirketleri 81 Hizmet Şirketleri 81 Rakamlarla TAV 84 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu 198 Sözlük * 4 Kıta 15 Ülke 69 Havalimanı 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla geçerlidir. TAV HAVALİMANLARI FAALİYET RAPORU 2016 TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. Borsa Kodu: TAVHL İstanbul Ticaret Siciline kayıt tarihi: 07.11.1997 Ticaret Sicil & MERSIS No: 590256 / 0832-0062-0900-0011 Tel: 0212 463 3000 / 2122-2123-2124 Faks: 0212 465 3100 İnternet: www.tavhavalimanlari.com.tr, www.tavyatirimciiliskileri.com.tr Adres: İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali (A Kapısı-VIP Yanı) 34149 Yesilköy, İstanbul TAV HAVALİMANL ARI FA ALİYET RAPORU 2016 4 KITA 15 ÜLKE 69 HAVALİMANI
